Table of Contents
Reportatio Sentences Commentary
Principia
Principium I
de Fide
de Notitia
de Fruitione
Lectio 45, de Fruitione
de Trinitate
de Caritate
de Libertate
de Incarnatione
Lectio 24, de Notitia [Palantine Transcription]
In praecedent lectione. .
In alia lectione In alia lectione fuit dictum unde notitia principuo intuitiva habeat quod sit talis notitia obiecti Et quantum est de notitia beatifica creata dictum fuit quod ipsa est quodammodo ad placitum dei significativa Et ex consequente pro declaratione materiae dicebamur quod deus concurrit duplex ad causandum huiusmodi notitiam et ex diversitate sui modi causa agendi variatur effectus
unde uno modo concurrit pure effective et quantum ad hoc dat ei Alio modo concurrit obiective et sic potest facere quod idem actus nunc plura nunc pauciora repraesentet semper indivisibiliter inde concurrit unde tota radix quarum notitia beatifica creat repraesentat hoc vel illud ex divina libertate Et ista est natura actuum revelatorum supernaturalium ymitantiumimitantium quodammodo divinam notitiam ideo de facto ita est de actibus beatificis unde et etiam de fide beatus iudicat aliqua fore et tamen potest nunquam ita iudicasse et sic sine mutatione sunt esse iudicium id est quod ante christus erat et sine sui mutatione praeter ita fore quod nunquam erit
prius notatum fuit quod aliqua notitiae dependent a suis obiectis et aliqui veritates unde ab eo quod res vel non est sed sic est notitiis supernaturalibus Consequenter dicebatur quod possibile est quod idem actus specificus quod omnes essent beati et sic salvaretur quod latitudo accidentium esset simpliciter finita quantum ad speciem Salvaretur etiam de capacitate animae quia consuevit introduci ex finitae capacitatis animae quod posset tantum menti quod non potest plus prim?iari Nam causa est species actuum et quod est pluriumum vel pauciorum repraesentativus est ex libertate divinam et sic per eundem actum infinita potest cognoscere Consequenter salvaret quod absque successione vel productive novorum activum vel non actus potest fieri novae revelationes quia idem actus possent nunc repraesentari quod nunquam ante Consequenter salvaretur quod actus beatificus repraesentaret primo divinam essentiam solum et consequenter veram creaturam Consequenter idem actus potest repraesentare verum et etiam se ipsum et etiam possibile est quod repraesentaret verum et non se ipsum Et sic consequenter unus actus est actus rectus et reflexus
Advertendum quod probabile est dicere quod actus beatificus esset simplex dei apprehensio etiam esset simplex apprehensio et cognitio non solum incomplexa ymmoimmo complexa non solum affirmativa ymmoimmo etiam negativa unde est affirmativa cuiuscumque perfectionis in deo saltis supereminenter et negativa cuiuscumque habitudinis repugnant deo scilicet dependere etc Non tamen est concedendum quod huiusmodi actus sit sibi contradictorius et sic certum esset quod est propositio impossibilis quia esset aequivalenter copulativa impossibilis et sic esset aequivalenter suus actus et sic anima habens illum non esset beati Isto non obstante posset huiusmodi actus sit sibi contradictorius sucessive esse iudicium duorum contradictoriorum ad invicem Nam primo quod sortes est et postea non est sed non simul utriusque iudicium
Reditio ad notitias abstractivas: duo genera conceptuum universalium
Quantum ad notitias abstractivas fuerunt aliqua notata et circa hoc fuerunt multi modi dati causandi notitias abstractivas unus modus dato conceptu mere singulari cum connotationibus extrinsecis et sic potest intrinsecus in multae elicere conceptum singularem determinatum Advertendum circa modum causandi conceptus universalis quod quidam sunt conceptus universales dicentes perfectionem simpliciter sine limitatione Alii sunt limitati ad certam perfectiorem et quandoque cum inclinatione imperfectionis sicut sunt genera sub altera et specialissimae in genere substantiae formae una excepta
Primus conceptus universalis: circa conceptus universales dicentes perfectionem simpliciter
Ulterius advertendum circa modum causandi huiusmodi conceptus quod causantur a convenientiis generalibus rerum unde ymaginiemur imaginemur unam speciem infinitam quae participet solum cum deo secundum esse ab illa convenientissima formaliter conceptus generalissimus conveniens soli et deo et communibus conveneinti in hac perfectione deinde causaatur 2a species illa convenit cum deo in aliqua maiori quam prima ab illa convenientia causatur alia denominatio quae non convenit in fine specie Et sic consequenter apparentia specie vel a convenientia quia convenit cum deo causatur ad praedicatum vel alia denominatio communius deo et illi speciei sed non duabus primis et sic consequenter de aliis et sic est ordo in praedicatis essentialibus et sic ascendendo sunt infinitae producibiles
Quia exemplo deus est ponam infinita ipsa non potest terminari ad aliquod maximum fundamentum quia si sic non esset infinita et sic nulla esset producibiles quin deus posset ultra illam producere aliam quot sunt species producibiles tot sunt conceptus causabiles specificae essentiales dicentes perfectionem similiter et absolute
Ulterior explicatio circa conceptus universales dicentes perfectionem simpliciter
Circa primum modum advertedum quod a quolibet conceptu dicentem denominationem perfectionis simpliciter potest abstrahi unus conceptus excludens omnino quamcumque imperfectionem possibilem sicut ab infima specie et convenientissima eius cum deo causatur conceptus entis et ab illo conceptu potest capi intrinsecus conveniens soli deo excludens omnem limitatam perfectionem et quod supponeret pro perfectione in mensaimmensa dicendum ens in mensumimmensum ens omnino perfectum et sic de quolibet praedicamentorum dictorum a quolibet potest praedicatum capi deo proprium
et sic continuit in infinitum huiusmodi latitudinem reperire 2m quod sunt conceptus communes reperibiles deo et creaturae convenientes Et sic consequenter ex quolibet istorum potest elici aliter quia quibus exprimit limitate quia primus exprimit solum esse et sic possumus ab illo fore esse immensum convenines soli doe Aut illius praedicatum esse vivens quia convenit deo et creaturae et attribuimus deo propter penuriam terminorum deo attributorum et ab illo potest capi illud praedicatum vivens immensum
Consequenter posset invenire unus conceptus repraesentativsu omnium illorum et essent proprius deo utrum in illa via sit invenibilis credo quod non sed in patria in huiusmodi patet quomodo plures conceptus possunt esse simplices quorum communibus pro deo supponeret
Sed iterum ex omnibus conceptibus deo propriis scilicet esse divinum vivens etc ex illis possunt elici conceptus nunc absoluti etc esset ordo inter illos conceptus et quanto conceptus absolutus ex pluribus talibus conceptibus connotativis formaretur tanto esset perfectior et secundum hoc essent processus in infinitum ascendendo per potentias semper magis perfectas
Ulterior explicatio circa conceptus universales limitatos
Alius est modus abstrahendi conceptus non solum modum tactum sed ex conceptibus limitatis ad causandum notitiam abstractivam de deo Nam sicut creaturae habent ordinem ad deum ita notitiae concurrere ad productionem notitiae dei ymaginandum quod ex unica notitia non potest ut in plurimum in nobis creari notitia dei vel conceptibus hoc propter desertum et debilitatem potentiae abstractivae Et ex hoc consurgit quod potest nunc ex pluribus notitiis nunc ex paucioribus aliquando cum concursu discursus et secundum hoc resultant diversi conceptus dei et magis vel minus perfecti et ideo inter operationes animae vis abstractiva est multum nobilis excellens et intellectum perficiens
et propter hoc quod fuerunt valde multi modi de deo apud antiquos formandi conceptus Ars abstractiva esset multum utilis si est tradita sed non sunt datae regulae et est multum difficile propter latentiam intellectus ymmoimmo dixerunt aliqui philosophi quod per modum abstractum intellectus potest devenire in notitiam intuitivam dei quia secundum quod notitiae abstrahuntur diversimode et a pluribus aliis tantummodo sunt perfectiores et quando intellectus ad hoc deveniret dixerunt quiddam v?orrentur intellectus adeptus
Advertendum quod consideranda est certa habitudo et combinatio notitiarum unde ex ista combinatione notitiarum creaturarum sensibilium inter se quasi per modum speciei repraesentatur deus ita ex tota illa congerie notitiarum et tunc intellectus elicit notitiam dei Ita quod nulla illarum ff?tis sed omnes vel vel nulla notitia est sed omnes simul sicut in armoniis ex uno solo non causatur armonia sed ex congergie multorum ita quod ex multis combinatis consurgit armonia Et sic recte sicut in combinatione qualitatu primarum 2m rationem produatur forma substantialis sed magis vel minus perfecta ita secundum varias species huiusmodi notitiarum et secundum variam combinationem specierum huiusmodi notitiam formantur conceptus nobilioris et altioris speciei etiam secundum abilitatem intellectus pavo tamen quod licet huiusmodi combinatio teneat vicem speciei non tamen est proprie species nec causat eius speciem
Opinio Henrici de Oyta
Ex hoc apparet quod magister henricus de eutha non videtur multum bene dicere de notitia sensitiva unde ipse ymaginatur quod ex duabus speciebus simul scilicet duorum obiectorum causatur tertia species unde ex concursu speciei lucis et ex operatio ut in yride causatur rubedo non est sic Nam sensus in hoc potest valde bene decipi sicut ponon de calore Nam si praesentetur alicui in tia se causueto praesentat farinam intellectus vel sensus non exibit in actum nisi iudicando de farina nec causabitur species farinae
Responsio ad Henricum de Huta
[Resolutio: possibilitas notitiae circa Deum]
patet qualiter multipliciter potest haberi conceptus de deo abstractius nunc simplex et sibi proprius primo nunc abstractius et sibi proprius secundum quod abstrahitur a denominationibus communibus sibi et creaturis
2o potest esse qui ab huiusmodi sibi propriis abstrahitur et quanto a pluribus tanto est perfectior et est processus in infinitum
3o ex combinatione notitiarum creaturarum et 2m infinitos modos combinandi infiniti conceptus simplicos possunt causari parabli moyses dicit quod deus non est cognoscibilis a nobis nisi removendo imperfectiones
Circa textum post praeditarum ista est distinctio 22a prima hoc quod non divinorum sunt sex differentiae quod singulis propria quaedam sunt essentialia et nulli propria convenientia tamen quibus personarum quaedam dicuntur personaliter et non relative ut incarnatus Aliud dicitur de omnibus simul et non de aliquo solo ut terminis est hii tres simul tamen non est aliqua res deus quae nec sit pater nec filius nec spiritus sanctus unde non est sanum concedere trinitas sit illa res quae est pater filius et
On this page
Reditio ad notitias abstractivas: duo genera conceptuum universalium
Primus conceptus universalis: circa conceptus universales dicentes perfectionem simpliciter
Secundus conceptus universalis: circa conceptus universales limitatos
Ulterior explicatio circa conceptus universales dicentes perfectionem simpliciter