Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Reportatio Sentences Commentary

Principia

Principium I

de Fide

Lectio 1, De fide

Lectio 2, De fide

Lectio 3, De fide

Lectio 4, De fide

Lectio 5, De fide

Lectio 6, De fide

Lectio 7, De fide

Lectio 8, De fide

Lectio 9, De fide

Lectio 10, De fide

Lectio 11, De fide

Lectio 12, De fide

Lectio 13, De fide

Lectio 14, De fide

Lectio 15, De fide

Lectio 16, De fide

Lectio 17, De fide

Lectio 18, De fide

Lectio 19, De fide

de Notitia

Lectio 20, de Notitia

Lectio 21, de Notitia

Lectio 22, de Notitia

Lectio 23, de Notitia

Lectio 24, de Notitia

Lectio 25, de Notitia

Lectio 26, de Notitia

Lectio 27, de Notitia

Lectio 28, de Notitia

Lectio 29, de Notitia

Lectio 30, de Notitia

Lectio 31, de Notitia

Lectio 32, de Notitia

Lectio 33, de Notitia

de Fruitione

Lectio 34, de Fruitione

Lectio 35, de Fruitione

Lectio 36, de Fruitione

Lectio 37, de Fruitione

Lectio 38, de Fruitione

Lectio 39, de Fruitione

Lectio 40, de Fruitione

Lectio 41, de Fruitione

Lectio 42, de Fruitione

Lectio 43, de Fruitione

Lectio 44, de Fruitione

Lectio 45, de Fruitione

Lectio 46, de Fruitione

Lectio 47, de Fruitione

Lectio 48, de Fruitione

Lectio 49, de Fruitione

Lectio 50, de Fruitione

Lectio 51, de Fruitione

Lectio 52, de Fruitione

Lectio 53, de Fruitione

Lectio 54, de Fruitione

Lectio 55, de Fruitione

de Trinitate

Lectio 56, de Trinitate

Lectio 57, de Trinitate

Lectio 58, de Trinitate

Lectio 59, de Trinitate

Lectio 60, de Trinitate

Lectio 61, de Trinitate

Lectio 62, de Trinitate

Lectio 63, de Trinitate

Lectio 64, de Trinitate

Lectio 65, de Trinitate

Lectio 66, de Trinitate

Lectio 67, de Trinitate

Lectio 68, de Trinitate

Lectio 69, de Trinitate

Lectio 70, de Trinitate

Lectio 71, de Trinitate

Lectio 72, de Trinitate

Lectio 73, de Trinitate

Lectio 74, de Trinitate

Lectio 75, de Trinitate

Lectio 76, de Trinitate

Lectio 77, de Trinitate

Lectio 78, de Trinitate

Lectio 79, de Trinitate

de Caritate

Lectio 80, de Caritate

Lectio 81, de Caritate

Lectio 82, de Caritate

Lectio 83, de Caritate

Lectio 84, de Caritate

Lectio 85, de Caritate

Lectio 86, de Caritate

Lectio 87, de Caritate

Lectio 88, de Caritate

Lectio 89, de Caritate

Lectio 90, de Caritate

Lectio 91, de Caritate

Lectio 92, de Caritate

Lectio 93, de Caritate

Lectio 94, de Caritate

de Libertate

Lectio 95, de Libertate

Lectio 96, de Libertate

Lectio 97, de Libertate

Lectio 98, de Libertate

Lectio 99, de Libertate

Lectio 100, de Libertate

Lectio 101, de Libertate

Lectio 102, de Libertate

Lectio 103, de Libertate

Lectio 104, de Libertate

Lectio 105, de Libertate

Lectio 106, de Libertate

Lectio 107, de Libertate

Lectio 108, de Libertate

Lectio 109, de Libertate

Lectio 110, de Libertate

Lectio 111, de Libertate

Lectio 112, de Libertate

Lectio 113, de Libertate

Lectio 114, de Libertate

Lectio 115, de Libertate

Lectio 116, de Libertate

Lectio 117, de Libertate

Lectio 118, de Libertate

Lectio 119, de Libertate

Lectio 120, de Libertate

Lectio 121, de Libertate

Lectio 122, de Libertate

Lectio 123, de Libertate

Lectio 124, de Libertate

Lectio 125, de Libertate

Lectio 126, de Libertate

Lectio 127, de Libertate

Lectio 128, de Libertate

Lectio 129, de Libertate

de Incarnatione

Lectio 130, de Incarnatione

Lectio 131, de Incarnatione

Lectio 132, de Incarnatione

Lectio 133, de Incarnatione

Lectio 134, de Incarnatione

Prev

How to Cite

Next

Lectio 51, de Fruitione [Palantine Transcription]

1

In alia lectione fuit facta una ratio tangens materiam de fine naturali scilicet utrum deus sit finis naturalis creaturae rationalis vel etiam cuiuslibet et utrum naturali tendentia in summum bonum id est utrum quaelibet creatura mixta suum modum et capacitatem fruatur

2

de primo recitabo auticiodorensis quam ponit in principio 2i unde ipse tenet istam conclusionem quod dilectione naturali creatura diligit se propter se

3

Consequenter tractando materiam de angelis introducit expresse utrum dilectione naturali angelus dilexat deum super omnia respondendum negative ymmo semper propter se Consequenter quod Adam in statu innocentiae dilectione naturali dilexit se propter se scilicet se esse

4

et conservari et suam utilitatem id est conferentiam ad sui status perfectionem verum est quod prima facie videtur istud esse contra augustinum de duabus civitatibus quas fecerunt duo amores de hoc alias dictum est circa principium et etiam postea ut tamen habeatur intellectus ymaginationis istius doctoris distinguit tres modos diligendo se

5

primus modus est propter utilitatem iste modus includit quod diligit se esse et illa quae pertinent ad perfectionem sui status et ista elicita

6

Alius est proprie excellentiae et ista dilectio est superbia Advertendum quod dilectio advertentiae potest dupliciter considerare uno modo quantum requiritur ad integritatem sui status secundum modum illius rei et sic est licita

7

Alio modo fit non debite vicem si appeteret plus quam requiritur ad sui status perfectionem et sic esset illicita et esset peccatum superbiae et hoc intendit iste doctor 3a dilectio est temporalium ut divitiarum etc et talis est illicita

8

ergo pono contrarium et arguo primo contra dicta sua quia omnis dilectum et praecipue deliberata est usus vel fruitio ergo huiusmodi dilectio quae est ad se si non referatur ad aliud est fruitio sui et per consequens est summa perversitas secundum augustinum

9

2o ista ymaginatio procedit ex ignorantia habitudinis creaturae ad deum quia creatura est totaliter dependens sic quod ex se non habet rationem finis ymmo nullo modo ex se habet rationem terunambilis ergo nullo modo est obiectum fruitionis licite

10

Item sequeretur quod realiter gratia esset violentia et naturae contraria consequens falsum quia non corrumpit naturam sed magis perficit probatur consequentia quia naturalis dilectio est ad se et dilectio caritativa est ad deum et movet ad contrarium illius ad quod movet dilectio naturalis et per consequens tendentia naturalis creaturae et tendentia caritatis haberent terminos incompossibiles

11

Item sequitur quod status innocentiae tam angelorum quam primi parentis fuisset in ordinatus patet nam quod aliqua dilectio terminetur ad creaturam quae non habet rationem terminantis est in ordinatio huiusmodi dilectionis quia non reperitur modus sed quem movet et per consequens fuisset ibi ordinatio

12

Item sequitur quod beati quantumcumque essent per gratiam elevati volenter ferrentur in deum quia natura intendit in contrarium scilicet ad se

13

Item creatura non sufficit sibi ad se nec alteri nam ad hoc quod creatura in esse producatur requiritur prima causa efficiens et etiam ad conservari requiritur prima causa efficiens etc ad si ergo non sufficit ad esse nec ad bene esse et sic non habet rationem finis quia finis habet rationem optimi et per consequens ista positio non est rationabiliter fundata

14

pono ergo istam conclusionem quod primarius negatur impetus ad deum super omnia terminatur ultimate licet caritas incomparabiliter ultimate licet caritas incomparabiliter nobilior modo moveatur ad idem

15

2a pars patet nam caritas elevat materiam supra se unde secundum doctores Caritas gustum spiritualem sicut et perficit et reddit quod ammodo ipsum superioris speciei inpercipiendo quam natura in se est ideo ex caritate movetur creatura ad diligendum deum super omnia

16

prima pars probatur primo quia natura agit directa ab intelligentia non errante igitur ordinatissime igitur quidquid agit hoc agit propter finem et maxime illum qui habet rationem ultimi et per consequens propter deum Item per diffinitionem boni primo ethicorum "bonum est quod omnia appetunt"

17

Item auctoritate boecii 3o de consolatione ubi poni expresse quod specie recta est naturalis tendentia ubi deducit quod est unicus finis ad quem omnia tendunt licet varii varios elegant colles eadem tamen felicitatem naturaliter intendunt licet varii varios statuant sibi varios fines Ideo dicit boetius "nihil antiqua lege solutum"

18

Ad idem est philosophus in libro de bona fortuna

19

Ad idem tullius de tussulanis quaestionibus

20

ad idem est Wilhelmus parisiensis libros scilicet in libro de universi de fide et legibus dicit triplices virtutes secundum quod exponit illud Iacobi "omne bonum optimum desursum"

21

primum bonum sue prima bona sunt habitus supernaturaliter infusi dirigentes in mediate in deum scilicet caritas fides etc.

22

Alia sunt bona pure naturalia scilicet virtutes naturales naturaliter nobis innatae unde unicuique sunt datae inclinare iuxta capacitatem suae naturae et speciei

23

Alia sunt bona quae sunt bona simpliciter et fuit virtutes naturalis istis consuetudinalibus

24

forte argueretur quia sicut videtur sequi quod aliquis ex puris naturalibus posset frui deo patet consequens quia virtutes naturales nobis innatae inclinat fortius quam virtutes consuetudinales ergo potest ferri per illas

25

Item experientia est quod creatura faciliter fertur in dilectionem boni tmeporalis igitur faciliter fertur indilectionem summi boni propter se probatur consequentia quia ex quo virtutes naturales inclinat naturaliter ad deum sequitur consequens illatum

26

Respondendum quod multiplex est causa quare creatura rationalis facilius diligit bonum temporale quam deum non obstante naturali inclinatione ad tpm deum

27

primo ad hoc quod feratur fruitive in deum requiritur consideratio et deliberatio et cognitio divinae bonitatis qui non est sine difficultate magna

28

Sed ad hoc quod diligat bonum temporale non requiritur discursus non requiritur electio unde origenes virtus est tarda vitium vero princeps philosophus 2o Ethicorum difficile est attingere signum unde ad peccandum non requiritur deliberatio nam staret quod creatura ad deliberandum et non faceret et sic vitium non requirit deliberationem ergo dicit origines quod vitium est principes

29

2o ad diligendum deum super omnia requiritur in hoc statu requiritis scilicet mentis elevatio sed ad diligendum temperale non requiritur hoc ymmo voluntas se ipsa immediate potest diligere temporale unde virgilius in opposito eneyd dicit "facilis decessus" etc.

30

quia dilectio fruitiva dei excedit humanam facultatem non obstante inclinatione naturali difficile eset deum diligere super omnia

31

3a causa licet aliqualiter implicetur in priori bona temporalia intuitive et in mediate se ostendunt delectabilia et alliciunt voluntatem deus autem non videtur sic in hac vita ut scire ipsum est deum nemo vidit unquam et sic quia deus non movet obiective inmediate ibi et bona temporalia immediate movent

32

4a causa quae est potior et cupiditas vel fomes pena scilicet peccati originalis quae inclinat de directo contra caritatem ad dilectionem sui ipsius si diligentis propter se cuius activitatis amor est quam sit activitas inclinationis naturalis

Corollaria

Quod moralis honestas pulchre describitur in natura
33

primum corollarium quod moralis honestas pulchre describitur in natura patet nam ibi res ordinatissima dispositione quantum in eis est tendit in summum bonum et quidquid agunt hoc agunt gratia huius Boetius hominem solum respius actus

34

patet qualiter ars dicitur unitari vel ymitatur naturam nam natura regulatissimi agit non sequendo naturam non potest decipi

35

patet etiam qualiter vita moralis relucet in natura Nam licet leges naturales sunt positae scilicet gratiam quod desscendat deorsum tamen in casu speciali utitur epykeya Nam in casu speciali non descendit deorsum sed vel ascendit vel stat propter implere vacuum Sequitur quod natura particularum videtur plus diligere bonum commune quam proprium patet unicam posito quia natura particularum bonum proprium dimittit et pro sequitur bonum communem

Quod gradus dilectionis creaturae ad se propter Deum magis est ex divinae bonitatis statuto quam ex diligente creaturae
36

Sequitur quod gradus dilectionis creatae ad se propter deum magis est ex divino statuo quam diligibilitate creaturae non enim ex diligibilitate quae sit maior in creatura creatura plus se diligit sed totum consurgit ex divina obligatione quae hoc dedit cuilibet creaturae quod sit plus solicita de se ipsa cum etiam melius cognoscat suas operationes proprias et consurgit ex commissione speciali

Quod omnis affectio commodi est contra inclinationem naturalem
37

Sequitur quod omnis affectio commodi est contra inclinationem naturalem

38

Advertendum quod in homine tria concurrat scilicet inclinatio naturalis et inclinatio cupiditatis et huiusmodi sunt absolute et sunt ab homine est separabiles alia est caritas

39

Et est advertendum quod inclinatio cupiditatis quae vocatur habitualis dilectio commodi semper inclinat creaturam ad diligendum se propter se et semper inclinatio naturalis est in contrarium quia semper in ultimum finem

40

Et sic inclinatio cupiditatis est fortior quam illa naturalis et ideo sive gratia nullus pater bene operari quia inclinatio cupiditatis vincit libertate arbitrii Ideo requiritur 3a inclinatio quae est prima adiutiva et elevativa scilicet inclinatio caritatis quae est contraria incliatione cupiditatis et est fortior Semper est in libertate liberi arbitrii bene operari cum gratia et malum evitare et sic sequitur quod semper et victoria caritatis ad cupiditatem nisi ex negligentia liber arbitrii unde spiritus Iuvatur caritate et caro cupiditate et iuxta hoc dicitur "spiritus adversus carnem"

Quod omnes primi motus sunt ex cupidititate
41

Sequitur ulterius quod omnes primi motus sunt ex cupiditate nam caritas ad hoc quod exeat in actum praerequirit electionem debitam id est dictamen practicum intellectu scilicet deliberationem et per consequens omnis alia operatio quae in voluntate producitur reducitur ab obiecto et cupiditate ideo omnis primus motus est quodammodo creaturae fruitio et est illicitus quia semper propter se diligentem quia voluntas et caritas sic se habent quod non operatur caritas nisi voluntas agat deliberate Omnes aliae sunt ex cupiditate et quaedam sunt culpabiles scilicet quando circa aliquod obiectum voluntas potest deliberare et si tenetur sub peccata peccati mortalis est mortale si venialis est veniale

42

patet quomodo gratia non corrumpit naturam ymmo proficit quia est conformissima inclinationibus naturalibus

Quod si voluntas esset conformis semper appetitui naturali, semper voluntas esset recta rectitudine naturali
43

Sequitur quod si appetitus rationalis seu voluntas semper esset conformis appetitui naturali et inclinatione naturali semper esset recta vel rectus rectitudine naturali patet quia illa est in lobliquabilis et semper est recta et numquam peccaret

Quod si esse aliqua rationalis creatura libera quae esset essentialiter talis quod eius appetitus rationalis non posset esse difformis appetitui naturali quantum ad hoc, esset essentialiter recta
44

Sequitur quod si posset dari aliqua creatura quae essentialiter esset talis scilicet cuius appetituts rationalis non posset esse difformis appetitu naturali illa esset essentialiter recta et essentialiter iusta patet quia voluntas non potest esse difformis respectu naturali

Quod tota natura immobiliter adhaeret ultimo fine
45

Sequitur ulterius quod tota natura immobiliter adhaeret ultimo fini quasi fruitive patet quia inclinatio naturalis non est removibilis quo terminantur ad deum obiective

Quod ad appetitum rationalem est aliqua dei convictio
46

patet quod non obstante aversione undiabulo vel undampnatis quantumque etiam in voluntate sit aversio quantum est tamen ex parte inclinationis naturalis quae cum suo fine coniuncto

Quod quantum ad appetitum naturalem dampnait aliqualiter quietantur
47

Sequitur quod quantu ad appetitum naturaliter dampnari aliqualiter in deo quietantur Consurgit tamen inquietudo ex aliis quae sunt ad penam dampnatoris

Conclusio

48

Advertendum circa istam materiam fruitionis quod obiectum illud summum est subiectum a quolibet fruibile iuxta capacitatem suae naturae

49

2a divina voluntas absolute inmobiliter et neccessario fruitur huiusmodi obiecto nam quaelibet alia potest averti

50

3o omnis appetitus naturalis iuxta suam naturam et capacitatem fruitur huiusmodi obiecto Et consequenter quod solus appetitus rationalis iuxta suam creatura et capacitatem et sola voluntas creatura quae est ab huiusmodi obiecto potest averti

PrevBack to TopNext