Table of Contents
Reportatio Sentences Commentary
Principia
Principium I
de Fide
de Notitia
de Fruitione
Lectio 45, de Fruitione
de Trinitate
de Caritate
de Libertate
de Incarnatione
Lectio 81, de Caritate [Palantine Transcription]
Propositio circa generatio caritatis
In alia lectione Pro aliquali declaratione materiae caritatis quae tangit totum negotium theologicum primo a generalibus incipiendo ponam istam propositionem Quamvis creatae caritatis donum non sit absolute neccessariam viatori pro salute consequenda tamen secundum legem nunc statutam requiritur aliquod donum creatum concurrere in triplici genere causae in regno animae principaliter influxiva et cum hoc essentialiter requisita ad virtuose operandum
Rationes pro prima parte
prima pars probatur supponendo quod quaelibet substantiaforma unita suo subiecto unitur ut motor vel motrix etiam ut actus inhaerens quantum ad habitudinem forma ad subiectum ut est motrix constat quod spiritus sanctus vel deus potest supple Nam omnem operationem quam potest habere forma spiritus sanctus potest habere ex eo quod hoc reducitur ad genus causae efficientis unde spiritus sanctus se solo sufficit inclinare producere actum solum quem producit me?nte animam
Item divina acceptatio quae est actus interior dei est causa sufficiens ad hoc quod creatura consequatur saltum nam eo ipso quod creaturam vult deus esse dignam vel habetur vitam aeternam digna est Sed voluntas divina non dependet ab alio creato nec est alicui creato allegatur quando sufficiat dare creaturae vitam aeternam absque hoc quod creaturae habeat aliquem habitum purae caritatis vel alterius doni creatae ymmo sola voluntate potest acceptare creaturam quae est sufficiens se sola
Item ante determinationem ecclesiae quod infunduntur fides spes et caritas non concludebatur sufficienter ex scriptura quod esset alia caritas quam spiritus sanctus ymmo plures videbantur auctoritates ad hoc quod nullum donum creatum esset caritas utque Magister 17 distinctione primi Ex istis patet quod de potentia dei absoluta possibile est creaturam esse in statu salutis absque dono creato quocumque
Rationes pro secunda parte
Prima pars pro secunda parte: quod secundum legem nunc statutum requiritur aliquod donum creatum concurrere in triplici genere causae
quod secundum legem nunc statutam requiritur adhuc donum creatum concurrere intrinsici genere causae in regno animae et cum hoc Inordinatum essentia respectum omnium actuum et habituum virtuosorum producibilium in anima
primo quod rquiratur aliquis habitus creatus vel donum creatum adhoc est expresse decretalis dicens quod in baptismo infunditur donum creatum et gratuitum
Item accidentia ponuntur et ordinantur in operationes substantiarum generaliter licet forte apud protermentem posset accidentia negari tamen doctrinaliter procedendo concedenda sunt accidentia conferentia adextra operum substantiae Et simile est de substantiis substantialibus quae indiget accidentibus ad executionem suorum operationum ita in proposito requiratur accidens mobile puta caritas creata
Secunda pars pro secunda parte
Quod caritas reperiatur in triplici genere causaeSed quod concurrat intrinseci genere causae probatur primo de causa formali quia habet modum formae actuantis et vivificantis augustinus vocat eam vitari virtutum Ideo scriptura concordans cum proposito dicit fidem esse et mortuam quae est sine caritate igitur est veluti forma et vita omnino alias formas vivificans
Quod caritas se habeat in genere causae materialis
deinde quod concurrat effective patet quia generalis sicut actus generant habitus ita viceversa habitus morales possunt producere actum
Item actus meritorii excedunt voluntatem naturalem facultatem igitur requiritur concursus supernaturalis scilicet ipsius caritatis solum poneretur ad animae decorem. Et sequitur quod ex puris naturalibus posset communis mereri vitam aeternam quo sanum errori pelagii unde pelagius non negat quando caritas facilitatem animam ad exsecutionem operum meritoriorum licet secundum ipsum non requiritur caritas et sic si concederetur quod nullo modo active concurreret esset error
superior animae habuit in animae superius Imperium et simile vires inferiores plene obediebant et in optima tali proportione consistit sanitas et pax Sed ratione culpae originalis sublata est iustitia originalis quae servabat concordiam et introducta est cupiditas cuius officium est trahere portionem superiorem ad obiectivam inferiorum et trahere anima ad terrena contemplanda
Corollaria
Primum Corollarium
quod caritas evidenter potest denominari omnes species virtutisSequitur quod caritas potest evidenter denominari omnis speciei virtutis scilicet utrum sit evidenter prudentia fortitudo iustitia et temporantia Et causaliter sufficienter et exeat in actum et sic intelligo dictum alias potest dici quod materia prima contineret omnes virtutes evidenter quia continet animam quae est subiectum virtuti robora? istud per augustinum in libro de moribus ecclesiae ubi potest caritatem vel maiore pro genere omnium virtutum et ponit quod nobiliori un potest in actum quam alia virtus
Secundum Corollarium
quod caritas sit realiter cognitioSequitur quod caritas sit realiter cognitio probatur quia caritas potest immediate in actum prudentiae et hoc non esset nisi habitus cognitionis cognitivus igitur caritas est huiusmodi ymmo sequitur quod potest vocari prudentia scientiam sapientiam unde scriptura in canonica iohannis caritas est "unctio docens de omnibus" ita quod caritas dirigit intellectum practicum etc speculativum ideo est unctio docens
Tertium corollarium
Quod in habitu caritatis relucet veritas credendorumSequitur quod in habitu caritatis relucent veritates credendorum Nam ipse potest in actum cuiuscumque virtutis igitur in actum credendi et licet ex ordinatione divina non exeat se sola scilicet sine spe et fide quia impossibile est fine fide placere deo ut patet per apostolum tamen quantum est ex parte sui potest exire in actum fidei sive fide Istud non est mirandum ??????? quod fides est amor
Sextum corollarium
Quod simplex persona caritate informata est magis virtuosa quam aliquis philosophusSequitur quod simplex persona caritate informa est magis virtuosa quam sint socrates vel seneca posito quod nullus eorum habuit caritate quia est eminentiori modo quaelibet virtus quem quaecumque data
Etiam extensior virtus quia res cuiuscumque meretur potest habere actum sed sic nam est de aliqua alia virtute ymmo potest inferri quod parvulus noviter baptizatus et non habens usum rationis sit magis virtuosus quam unquam fuerit aliquis philosophorum non habentem caritatem licet sint in parvulo impedimentum quantum ad executionem operationem scilicet propter impedimenta naturalia ut etiam patet de adultuo noviter converso qui difficiliter exit in bona opera propter repugnantias habitus virtuti infusae
Septimum corollarium
Quod pro quocumque regimine caritas est aptissima dispositioSequitur ulterius quod pro quocumque regimine caritas est aptissima dispositio patet primo quia pro regimine animae ipsa est sufficientissima dogma et reductiva Etiam ad regiminem politiae quia qui potest primo regem regiminem animae est aptior ad regiminem politiae Et quia cop?as non quaerit quae sua sunt sed quae christi et pro? deus est apptissima ad re? ??? maxime excludit tyrannidem quia tyrannus non regit propter bonum politiae sed proprium et sic non est de habente caritatem Et si ita est in regimine politio maxime debet dicta esse in regimine speciali quia in debet quare illa quae sunt ecclesiae et christi
Octavum corollarium
Quod in regimine politico et spirituali debet attendi ad caritatem tam ad consilia quam ad quoscumque alios actusNonum corollarium
Quod maxima dispositio cessandi schisma praesens esset habere caritatem et recurrere ad eamDecimum corollarium
Quod omnis deliberata actio non producta a caritate sortitur difformitatis aliqualem rationemUndecimum corollarium
Quod operationes ex caritate procedentes vel nullum generat habitum vel generat habitum per illum voluntatis non existentis in actum sublata caritateSequitur quod operationes ex caritate procedentes vel nullum generant habitum vel talis habitus non exiret in actum sublata caritate ut si sortes frequenter ex caritate eliciat actum diligendi deum dico quod huiusmodi actus non sunt sicut alii actus virtuosi quia non sunt fides essentialiter et non intelligendo quantum ad m??m quia de hoc non est dubium Et si habitus aliqui generarentur nam possunt in actus similes unde volumus non posset sublata caritate in actibus eiusdem speciei sco cum caritate
Duodecimum corollarium
Quod difficultas cognoscendi se esse in caritate non consurgit ex eo quod habitus acquisiti per actus caritativos producunt actus similes primis sublata caritateSequitur quod difficultas cognoscendi se esse in caritate non consurgit ex hoc quia habitus acquisiti per actus caritativos producunt similes actus sublata caritate Sed consurgit ex parte cupiditatis et malorum habituum caritati impossibilium partum ex ignorantia relationum actuum quia stat quod aliquis credat actum esse vere fruitivum et tamen non est sed refert ad se et non potest habere actum reflexum super illum actum ad sciendum quantus sit
Decimumtertium corollarium
Quod caritas non solum est animae sanatio, sed ultra gradum naturalis causalitatis augmentatio vel elevatioSequitur quod caritas non solum est anima sanitas sed ultra gradum naturalis causalitatis animae est argumentatio vel elevatio quia voluntas in statu innocentiae non pro?at in actum in quem non potest cum caritate
proportionaliter sicut in materia fidei fuerunt illata correlativa de fide ita possent hic inferri de trinitate ymaginandum quod sicut fides est instrumentum liberi agentis scilicet spiritus sancti et conformae illae primo agenti ita trinitas Item sequitur quia caritas non potest exire in actum hanc legem
Obiectio
Quod caritas non erit essentialiter subordinata primae veritati vel Spiritu SanctoSed contra subtrahatur spiritus sanctus asistentia manente qualitate et ponamus quod tunc ex caritate producat voluntas aliquem actum ille actus erit peccatum et obliquitas quaedam et per consequens caritas non esset essentialiter ordinata primae inci?m ista ratio fuit facta de fide et soluta
2o dico quod non staret quod tunc exiret in actum quia activitas caritatis est activitas supernaturales requirens spiritualem influxum spiritus sancti ita quod non oportet causare quando habeat causam superiorem concausantem speciali modo igitur non stat quod agat ad mali actus productionem et sine tali influentia non potest exire in actum sed spiritui sancto repugnat oblique agere per concursu speciale