Lectio 56, de Trinitate

Consequenter postquam circa distinctionem 3am recitata est de investigatione humana et ceteris sequentibus et de diligibilitate tendentia creaturae in deum tamquam in summum bonum

Nunc autem investigandum circa trinitatis materiam antequam plus intremus in ipsam primo de simplicitate dei et primo quaeritur utrum deus sit simplex

magistri mei divino dei auxilio prius invocato antequam plus procedam in materia protestor quod aliquid hic asserere nolo temere sed quicquid dicam disputative et introductive pro scolarumedifficatione

Primo praemittendo quaedam generalia materiae cognitionis trinitatis convenientia 2o posterius tractabo de divina conditione et simplicitate perfectissima 3o productionem personarum ostendam ex ratione summae perfectibilitatis producere 4o rationes tactas inducam ipsos per solvendo

Quantum igitur ad primum praemittenda sunt 3a principia theologicae cognitioni

primum est communissimum / quod deus est simplex et immensus et immensae perfectionis

2m est quod valde fragilis est humanae fragilitatis investigatio

3m est quod quidem beotius praemittat videlicet quod communissimum est unum quodque genus sciendi et veritatem investigandi debet inquisitor contentari maxime de possibili modo cognoscendi veritatem in tali genere

et hoc videtur etiam ponere philosophus in primo ethicorum ubi sic dicit disciplinati enim est quaerere secundum natura unius generis etc unde ibidem videtur ponere quod in natura morali non est demonstratio mathematica facienda / quoniam materia non patitur tantam evidentiam unde etiam in 2o metaphysicae dicitur In singulis perquirere est impedimentum scientiae acquirendae

Unde circa hoc boetius introducit quare philosophi sic ex distinctis arguunt sicut argueretur sortes est homo plato est homo cicero est homo igitur sunt 3es distincti homines secus autem in materia trinitatis reperitur quoniam sit arguendo pater est deus filius est deus spiritus sanctus est deus igitur tamen non sequitur quod sunt 3es dii distincti sed unus et idem deus. Et ex hoc sabellius et arrius erraverunt in ista materia ex deffectu generis investigandi

nam arrius concludit 3es deos et ideo deceptus est ex similitudine creaturarum et sic cecidit in haeresim et multi alii ponentes patrem et quamque personam recte distingui ab alia et dicebant patrem proprie deum et filium a patre distinctum simpliciter

/ Sabellius etiam posuit confusionem personarum unde non sic arguisset humana divina est pater et hoc eadem natura divina est filius et hoc natura divina est spiritus sanctus igitur non abinvicem distinguuntur De natura vero humana secus est unde sabelius dicebat deum pro tempore esse patrem scilicet pro nunc et pro nunc filium etc Et ideo ratione indebite ipsius dei trinitatis investigationis deffecerunt non scrutantes debito scrutinio ut habetur in psalmo

Tamen pro maiori dicendorum investigatione sunt aliqua praemittenda et videnda

et primo ponitur ista propositio scilicet quod finitum et infinitum in eadem specie diversificantur quantum ad proprietates et passiones eorum et sic veniam quod ergo non est mirum de divina essentia si videatur variatio quantum ad proprietates suas probatur sic propositio de linea recta quae est finia et tamen ipsa basis trianguli collocatur et super hanc triangulus constituitur sed illa eadem potest esse infinita quia divisibilis in tot partes et non tot quin plures modo infinita ista linea non habet proprietates personae scilicet finitae et tamen manet linea semper eadem igitur sequitur propositum quod finitum et infinitum ergo

Item suppositum quod unum infinitum non sit maius alio tunc principium non haberet ibi locum

2o principaliter exemplarie ymaginando quod puncta componat lineam et quod ab ipsis fluatur linea sicut multi antiqui et moderni ponuntur constat tunc quod finita puncta non possunt hoc facere et tamen infinita possunt igitur varie proprietates finiti et infiniti reperiuntur / et per consequens nimirum de trinitate

Item nonquam ex mutationibus subitis causaretur successio et tamen ex infirmitatis est ut patet de rarefactione nam in deperditione unius acquiritur successio debita

Item eadem res finita potest fieri infinita et sic proprietates habebit contrarias et alias igitur etc consequentia tenet et antecedens patet de albedine nam capiatur pedalis quantitas dividatur illa intensive quaelibet pars fiet maior licet non extensive et sic fiet maior et maior igitur propositum

Unde ad propositum nostrum magis ac?ee?do dicitur quod essentia divina habet duplicem modum infinitatis primo in suo esse est infinita vel specie 2o ratione suae immensitatis vel alio modo Et sic non est mi?dum si habeat varias proprietates postquam ita est in aliis praedictis unde divina essentia ratione suae immensitatis habet praedicata multa sibi competentia et creaturis et multa sunt contraria sicut dependens et independens quia deus independens et creatura deppendens

Quare sequitur quod ex deffectu trium principorum et ignorantia eorum consurgit haeresis et oppinio cassa

Sequitur ulterius quod illa praedicata quae videntur divinae perfectioni repugnare maxime et partialiter immensam perfectionem exprimunt

Unde talia sunt ducentia nam aliqua sunt exprimentia perfectionem sua perfectione communia deo et creaturae et illa non realiter exprimunt dei perfectionem infinitam

alia quae recte exprimunt infinitatem eius sicut esse unicum et trinum et / alia sunt quod est verus etc Ex quo patet quod nisi deus haberet alium modum a creaturis non cognosceret a fore vel b Et sic inferretur de aliis articulis sicut de incarnatione et eukaristia

Unde patet quod ignotis 3bus principiis ignoscitur materia trinitatis et incarnationis et consecrationis

Tunc ponitur prima conclusio lectionis et est textualis de angelis quod sicut de maioribus et minoribus quidam steterunt sic de maioribus et minoribus quidam cernuerunt

2a conclusio inter omnes quae ceciderunt lucifer ponitur excellentiam fuisse

3a conclusio cum gloriam et gratiam suo creaturi sed sibi referent et attribuerent ceciderunt et quia modum se extollerunt

4a conclusio de caelo empyreo creaverit

5a conclusio sicut inter bonos et malos hic inferius est ordo vel secundum praesidentiam ita in malis angelis unde guillelmus parisiensi super hoc dicit quod maiores sive excellentiores quantum ad praedicatum mali sunt magis ignorantes licet quantum ad sui dignitatem et proprietatem aliam non sicut maiores

6a conclusio Iussu divino cecideerunt et dicitur hic quod non habuit potestatem nisi promissive a deo

7ma conclusio de lucifero dicitur quod fuit ille qui adam temptavit et christum supra pignaculum portavit sed postea relegatus est in infernum usque ad iudicium / unde magister hic dicit quod si accidat quod si aliquis vincat dyabolum in temptatione amplius de ipsa temptatione non templabit eum et sic finis lectionis