Articulus 7

ART. VII Quae sit causa cur compositionem ex essentia & existentia, item ex essentia & subsistentia, creatis substantiis, non autem Deo tribuant Philosophi.

QVbstantiae creatae singulares tribus mo¬ dis possunt considerari, ut supra dictum est. Primo, quatenus habent talem essentiam. Secundo, quatenus sunt entia actu existentia in mundo. Tertio, quatenus habent talem existendi modum, seu quatenus sunt supposita. Si primo modo considerentur, habent compositionem ex suae essentiae partibusphysicis, & esusdem gradibus Metaphysicis: eg. si Socrates consideretur quatenus est homo, Physice constituitur ex materia & forma sua: item Metaphysice, aut Logice, ex genere & differentia, h. e, ex animali & rationali. Si singulares substantiae secundo modo considerentur, duo includunt, videlicet essentiam & existentiam: hae autem, saltem secundum nostrum concipiendi modum, se habent ut potentia & actus, ut supra explicavi: ideo¬ que cum ex potentia & actu semper fiat compositum aliquod unum per se, merito dicimus, singulares substantias sic consideratas, esse compositas ex essentia & existentias h. e. ex natura & existendi actu. Sic Petrus quatenus est homo actu existens in mundo, haec duo includit, naturam humanam, & existendi actum, includit (inquam tanquam duo principia ex quibus constituitur.

2 Si sinoulares substantiae creatae tertio modo considerentur, i. e. si considerentur quatenus sunt supposita, non solum habentia essentiam actu existentem in mundo, sed etiam talem modum existendi, nimirum per se & non in alio, si (inquam) sic considerentur, duo includunt, videlicet essentiam actu existentem, & subsistentiam, seu modum per se existendi, illi essentiae existenti superadditum: essentia autem seu natura singularis sub. stantiae creatae, est potentia respectu subsistentiae, & subsistentia est eius actus ei superadditus, eamque perficiens, ideoque ex essentia seu natura actu existente, & subsistentia ei superaddita, merito dicimus fieri aliquod unum per ses videlicet ipsum suppolitum. Sic Petrus, quatenus est talis persona, includit singularem essentiam, per quam est singulare Ens, & singularem sub. sistentiam, per quam est persona singulaiis. S Quaeret aliquis, quae sit causa, cur istae tres compositiones Deo non attribuantur: cum essentia, existentia, & subsistentia, seu personalitas, in omnibus personis Trinitatis in veniantur, non minus quam in personis humanis & Angelicis: quaelibet enim persona Trinitatis suam habet essentiam, & existentiam, sibi cum reliquis personis Trinitatis communem, habet etiam suam propriam sub. sistentiam, aut personalitatem, per quam areliquis personis differt. Respondetur, earum compositionem nullam posse Deo attribui, salva eius simplicitate, salvam item infinita perfectione, & dignitate gloriosissimae illius naturae. Hoc autem manifestum exadet, si istas compositiones sigillatim, & seorsim consideremus & perpendamus.

A Primo igitur compositio essentialis, tum Physica, tum Metaphysica, a Deo removenda est: illa quidem, quia spiritualem naturam evertit, haec vero, quia Deus sub nullo genere univoco continetur, ut postea probabitur (Deo favente) in quaestionibus de Deo. Secundo, compositio ex essentia & existentia, a Deo removetur, ob duas rationes. Primo, quia ad omnem compositionem, sive sit realis, sive rationis, requiritur ut unum superaddatur alteri, propter constitutionem alicuius tertii: at existentia, neque revera, neque secundum nostrum concipiendi modum, est aliquid superadditum essentiae DEI, sed potius est aliquid in ipsa DEl essentia inclusum, ut declaraVr Art. I. Ergo existentia DEI non potest cum eius essentia. concurrere ad constituendum aliquod tertium. Secundo, compositio ex essentia & existentia, tribuitur substantiis creatis, quia earum esse ita se habet ut potentia, & existentia actus illi superadditus: at essentia DEI non potest appellari potentia, respectu existentiae divinae, quia in se includit existentiam, ut dictum est loco iam ciato: nulla autem potentia in se includit actum suum, sed ad actum tanquam ad aliquid ulterius & externum dirigitur.

S. De tertia compositione, quae est suppositorum ex natura singulari & substantia, maior est dubitatio: ea enim uidetur Deo tribuenda, quia quaelibet persona Trinitatis, haec duo includit: essentiam divinam, quas communis est omnibus personis, & particularem suam personalitatem, per quam a reliquis duabus personis distinguitur: Ergo ex his duabus composita est. Si respondeas, personam aliquam ideo non esse compositam ex natura & subsistentia, quia subsistentia est aliquid in ipsa Dei essentia inclusum, sicuti iam dictum est de existentia, facile confutaberis. Si enim subsistentia aut personalitas Patris esset de essentia etus, esset toti Trini¬ tati communis, sicut & ipsa eius essentia est. At hoc est absurdum: Ergo & illud. De hac controversia meam mentem aliquot assertionibus proponam:

o. Assert. I. Subsistentia, aut personalitas Patris (idem de Filii, & Sp. Sancti hypostasi dicatur) non differt ab eius essentia ullo genere realis di versitatis, neque tanquam res a re, neque tanquam modus rei are, sed ab ea differt sola distinctione rationis. Probatur haec assert. sic. Primo, quicquid est in Deo, est Deus, Ergo nihil est in Deo, quod revera, & a parte rei (ut loquuntur) ab eius Deitate differt. Secundo, si persona Patris realiter componatur ex eius essentia, & subsistentia seu personalitate, duo sequentur absurda: primo, Deum Patrem non esse absolute lopuendo & summe simplicem: summa enim simplicitas omnem compositionem tollit, imprimis autem realem: secundo, Deitatem esse alicuius rei partem, omnis autem pars est incompletum aliquid, & minus perfectum quam totum illud cuius est, pars.

v. Assert. 2. Deus non componitur ex natura & subsistentia, tali compositione, qualis cernitur in creatis substantiis. Haec assert. manifeste sequitur, & infertur ex praecedente: si enim Deus non componitur realiter ex natura & subsistentia, non habet talem compositionem ex natura & subsistentia, qualem habent substantiae creatae, nam hae componuntur ex natura & subsistentia, tanquam ex duobus principiis re ipsa distinctis, & ideo earum compositio realis est.

g. Assert. 2. Quamvis subsistentia Patris de eus essentia non sit, sed secundum nostrum conciptendi modum, sit aliquid esus essentiae superadditum, non tamen licet dicere, Patris personam esse ex iis duabus compositam compositione rationis, imo non concipere debemus ista duo in Patre, tanquam duas partes eum componentes: cum enim concipimus Deitatem tanquam alicuius rei partem, formamus de Deo enormem conceptum, & imperfectionem non exiguam Deo affingimus. Quare laudanda, & imitanda videtur eorum modestia, qui pie sentiunt & profitentur, essentiam & personalitatem includi in persona Patris, Filii, & Sp. sancti, non per modum compositionis, sed per modum ineffabilis coniunctionis aut unionis.