Quaestio 1

¶ Distinctionis. xx viii. Questio Prima.

CIrca distinctionem vigesimamoctauam quero primo vtrum ingenitum sit propetas so lius patris.

¶ Uidetur quod non. Illud quod commune est patri et est entie et spiritui sancto non est proprium patri: sed ingenitum est huiusmodi vt patet: quia ad negatiuam de predicato infinitosequitur affirmatiua de predicato finito cum constantia subiecti secundo Peryharmenias: sed essentia non est genita / vt essentia est: nec etiam spiritus sanctus ergo essentia est ingenita et similiter spiritus sanctus. ergo etc.

¶ Secundo sic. Nichil est proprietas alicuius perso ne nisi relatio secundum Augustinum / sed ingenitum non est relatio sed negatio. ergo et cetera.

¶ Preterea si ingenitum est proprium patri sequitur quod sit relatio / et per consequens ingenitum sit relatum: costat autem quod omne genitum sit relatum: tunc conuerto istanm per contra positionem. Omne non relatum est non genitum. Arguam ergo sic. Omne ingenitum vel non genitum est relatum / sed omne non relatum est non genitum ergo omne non relatum est relatum: consequens est impossibile / ergo altera premissarum: non ista. Omne geni tum est relatum. ergo illa omne non genitum vel ingenitum est relatum.

¶ Quarto sic. Sicut innascibilitas ad pa trem / sic videtur quod inspirabilitas ad vtrumque: sed inspirabilitas non est notio vtriusque / quia tunc essent plures notiones quam quinque ergo etc. Et confirmatur quia Ambrosius. 4 de spiritu sancto noluit vti nomine ingeniti in diuins: ergo videtur quod ingenitum non sit propetas patris

¶ Contra Augustinus ad POrosium circa finem non esse duos ingenitos declarat Et ibidem. Si spi ritum sanctum docuerimus ingenitum duos patres asfirmare videbimur. ergo solus pater est ingenitus. r¬

¶ In ista questione sic procedam Primo inquiram qumo ingenitum vel innascibilitas ( quod idem est ) accipiantur in proposito / et quod est patris so lius proprietas.

¶ Secundo inquiram vtrum ingenitum secundum quod distinguitur a paternitate dicat quid positiuum / seu proprietatem positiuam.

¶ Tertio vtrum ingenitum sit proprietas constitutiua patris in esse personali.

¶ Quantum ad primum notatum quod genitum est nomen compositum ex aliquibus multiplicibus / puta ex genito et negatione: quia genitum dicitur de pluribus diuersimode et particula negatiua in que secundum philosophum quinto methaphisice capitulo de potentia facit etiam multiplicitatem. Unde et ipse distinguit ibi impotentiam vel impotens ex parte potentie / et ex parte particule negatiue.

¶ Dico igitur primo quod genitum cui opponiettur ingenitum dicitur vno modo proprie quod est productum per generationem vt primus terminus. Secundo modo dicitur dem supposito producto per quemcumque modum. Tertio modo ac cspitur non pro producto sed proprie conicato per generationem vel productionem vel inducto. Primo modo filudicitur genitus in diuinis. Secundo modo dicitur spiritus sanctus genitus / quia productus qumocunque / non per generationem sed per voluntatem. Tertio modo etiam aliquo modo dicitur genitum licet non sit impropriissi ne. Sed forma magis proprie dicitur genita in creaturis / nec debet concedi de essentia absolute quod sit genita: sed exponendo semper per generationem coicatam

¶ Secundo dico quod ista particula negatiua / in / potest accipi vel sicut negatio extra genus / quam negatio. nem voco illam que verificatur de omni re de qua non est vera affirmatio exposita / siue illud sit ens siue non ens. Alio modo pro negatione in genere que vocatur priuatio ab aliquibus et subdistiuguitur sicut priuatio vt apparet quinto methaphisice. Uno modo enim dicitur priuatio negatio alicu nus nati inesse / et pro tempore quo natum est inesse / et quod natum est alicui inesse secundum ipsum: sicut negatio visus in catulo post nonum diem dicitur priuatio isto modo. Alio modo dicitur priuatio negatiua alicuius nati inesse secundum ipsum: non tamen pro tempore pro quo natum est inesse / sicut catulus dicitur priuatus visu ante nonum diem. Tertio modo priuatio negatio alicuius positiui ab aliquo / quodquidem positiuum natum est conuenire non secundum ipsum et suam rationem / sed secundum rationem sui generis vel communis / cui non repugnat secundum se illud positiuum: et isto modo dicitur talpa priuata visu / quia visus animali non repugnat et sic etiam de quibuscumque superioribus. Unde et hoc modo omnis creatura dicitur priuari aliqua perfectione / quia cuilibet creature de ficit aliqua perfectio que non repugnat enti secundum se etiam quod habet ens in aliquo contento suo.

¶ Hoc premisso dico quod ingenitum ( secundum quod sancti loquuntur de ingenito in diuinis ) non accipitur pro negatione extra genus geniti qumocumque accepti: quia accipiendo isto modo ingenitum dico quod chimera potest dici ingenita / quia non est genita: loquendo de nega tione extra genus. Isto modo etiam vnum nichil est ingenitum.

¶ Secundo dico quod non accipitur pro priuatione geniti vel negatione priuatiua primo modo accepta / secundum quod maxime proprie dicitur aliquid priuari qumocunque accipiatur genitum: quia tunc necessario diceret in deo aliquam imperfectionem. Non enim dicitur deus ingenitus / sicut catulus dicitur non videns priuatiue post nonum diem / quia tunc deus esset in potentia ad aliquid quod non haberet: nec isto modo aliquid quod sit in deo dicitur ingenitum accipiendo genitum quocumque modo.

¶ Tertio dico quod ingenitum non accipitur a sanctis propie in diuins pro negatione in genere seu priuatione secundo modo dicta geniti qumo cunque accepti: quia etiam isto modo diceret imperfectionem. Non enim dicitur deus ingenitus vel non genitus / sicut catulus non videns ante nonum diem / tunc enim esset imperfectus et aliquo modo in potentia ad aliquid quod non haberet quod est nephas.

¶ Quarto dico quod non accipitur proprie pro negatione in genere tertio modo dicta / geniti primo modo dicti: quia isto modo genitum conuenit spiritui sancto. Sic enim negatur ab ipso genitum quod est per generatio nem productam / sicut suo modo visus a talpa: quia et licet genitum sibi repugnet ratione sui / non tamen ratione sui conmunis quod est suppositum vel persona / cui in communi non repugnat generari. Nec talis negatio priuatiua ponit aliquam imperfectionem in spiritu¬ sancto / nec in aliquo secundum quod talis / nisi concurrat aliud sicut in creatura que dicitur imperfecta quia non est deus vel huiusmodi: sed solum priuatio primo modo et secundo modo accepta.

¶ Quinto dicitur quod ingenitum non accipitur a sanctis in diuinis pro negatione priuatiua tertio modo accepta / ipsius genitasecundo modo accepti: puta pro conicati vel induti: quia isto modo conuenit essentie non absolute: sed vt in patre quia non est conicata et sic est ingenita isto modo. Et similiter conuenit hoc relationi cuilibet personali secundum se: et isto modo quia non est inducta nec concreata licet superiori suo puta relationi in communi non repugnat conicari.

¶ Sexto dicitur quod ingenitum proprie accipitur in diuins vt proprietas prime persone / puta patris per negationem in genere tertiomodo dicta / pro carentia ipsius geniti tertio modo dicti: et dicit negationem cuiuscumque productionis passiue remouendo eam a supposito primo quod est pater et isto modo planum est quod nec conuenit filio / nec spiritui sancto / nec essentie de qua magis videretur / quia et licet non sit producta aliquo modo: sibi tamen non conuenit producibilitas suppositalis / et per consequens generabi litas secundum se / nec etiam secundum aliquod communesibi vel superius quia nulla essentia secundum quoc essentia producibilis est vt suppositum et aliquid inconicabile. Si ergo dicitur ingenitum de patre patet quod negat quancunque productionem ab ipso concernemdo in ipso rationem suppositi subsistentis / quod non conuenit essentie vllo modo.

¶ Nota hic quod ingenitum sicut puto ) vt est notio patris non est priuatio alicuius in patre / nec secundum se / nec secundum genus aliquod / vel commune ipsi patri / et alicui alteri supposito. Priuatio enim proprie accipiendo semper dicit imperfectionem vt videtur precipue si neget perfectionem. Sed debet poni negatio in genere in super posito patris scilicet: que tamen non est priuatio proprie: sed abstrahit a priuatione licet priuatiue significetur. Priuatio enim solum habet locum in imperfectis / puta in creaturis. Unde et vnitas in diuinis non est priuatio licet sit negatio in genere / immo forte nec in creaturis. Similiter etiam dico quod ista negatio scilicet ingenitum que ponitur notio patris praesupponit paternitatem constitutiuam patris sicut et suppositum constitutum. Difficile est autem si non est aliquod vnum commune productionibus quas ingeni tum negat in patre qumo ingenitum est vna negatio quia affirmatio negata non est vna / et per consequens quomodo est vna notio stude. Quod autem non possit dici priuatio etiam secundum aliquod commune / eo modo quo cecitas in talpa videtur primo quod est patri propria / ergo non conuenit sibi per aliquid commune in ratione subiecti. Secundo quia soli patri conuenit nec alteri conuenire potest. Non sic autem cecitas talpe / sed etiam animalibus conuenire potest. Tertio quia non intelligo aliquod commune ex natura rei paterno supposito / et aliis ratione cuius possit sibi conuenire aliqua negatio realis / vel priuatio sicut animal est aliquid commune talpe et aliis anima libus. Alii vero dicerent quod non omnis negatio in genere debet dici priuatio vel carentia / sed solum illa que dicunt aliquam imperfectionem quantumcunque sit negatio secundum genus: quantum ad hoc contra dicerent isti dicto quod scilicet ingenitum non debet poni in diuinis priuatiue illo modo sed negatiue bene loquendo de negatione in genere.

¶ Uidetur michi quod sane dici potest vltimo ( sicut etiam dictum fuit supra in articulo quodam cuiusdam questionis: quod ingenitum accipitur in diuinis proprie a sanctis pro negatione in genere geniti accepti / et pro producto per generationem / et pro conicato vel inducto / et pro quocunque modo producto: et isto modo conuenit soli patri / quia nec est productus per generationem / nec aliquo modo alio / nec communicatus: nisi forte obuiaret quod ingenitum isto modo non esset negatio / nec vna propie tas / sicut nec communicatio et productio sunt vna affirmatio etiam nec genere sed magis producta et producto. Et tunc dicetur quod ingenitum in diuinis prout est proprietas persone dicit negationem in genere: quia in supposito cuiuslibet productionis ab alio / nec oportet quod communicationis quia quodlibet est suppositum quod formaliter dicit negationem omnis communicationis. Uel si dicatur quod negat non solum esse per productionem vel haberi: sed etiam per communicationem. Tunc adhuc dici potest quod est vna negatio et vna proprietas / quia negat commune ad productum et conica tum / vel productionis et communicationis a supposito cui conuenit vt proprietas. Commune autem ad productionem et communicationem difficile est assignaretur quia productio est relatio realis / sed communicatio est relatio rationis. Et ideo videtur posse dici quod inquantum est vna proprietas conuenit persone connotando in ipsa rationem suppositi per quam est incommunicabilis / et negat omnem productionem passiuam realem ab ipso. Sic igitur dico quod dicit vnus doctor quod ingenitum prout dicitur proprie / dicitur in diuinis / et deus ipso loquutur sancti attribuendo patri et primo super posito quod ingenitum dicit de formali significato sud negationem productionis passiue realis in supposito / et connotat suppositum et aliquid subsistens / et ita patet quod soli patri conuenit in diuinis / quia eo ipso quod est primum suppositum sibi conuenit hoc sicut dicetur infra. Secundo quod non conuenit filio nec spiritui sancto patet / nec essentie non enim est aliquid subsistens suppositalis. Tertio hoc patet per Augusti num ad Orosium superius allegatum / et per Magistrum in littera. quare etc. Et. 1 de trinitate caditulo. 20. vbi dicitur sic. Pater enim solus non est de alio. ideo solus appellatur ingenitus. Sic igitur patet quod et qumo ingenitum seu innascibilitas est proprietas patris. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum dicunt aliqui quod ingenitum vel innascibilitas prout distinguitur a patrnitate dicit proprietatem positiuam em aliquam patri propriam / vel saltem fundatur super aliquam talem: tamen variantur circa hoc licet enim in hoc omnes si conueniant quod ingenitum dicit negationem essendi ab alio in patre: quaniam aliqui dicunt quod consequenter dicit aliquid positiuum proprium ipsi patri preter patrnitatem / / sed illud positiuum diuersimode assignatur. Quilam dicunt quod est modus essendi a se. Alii dicunt quod est fontana diuinitas siue fecunditas ad actum generandi et spirandi. Tertii dicunt quod illud est generatiuitas / seu aptitudo ad generandum.

¶ Isti habent in communialiquas rationes. Prima est. Illud quod dicit in patre aliquam perfectionem secundum quod huiusmodi dicit aliquod positiuum / quia nulla negatio dicit perfectionem / sed ingenitum dicit ofectionem / perfectionis enim est in patre quod non sit productus / et quod sit primum suppositum immediatum. ergo etc. Unde et diuine essentie ex sua perfectione conuenit quod non sit Unde et diuine essentie ex sua perfectione conuenit quod non sit ab alio / sicut etiam imperfectionis est in creatura quod sit ab alio vt videtur.

¶ Secundo sic Illud quod negat imperfectionem et est proprietas ad dignitatem pertinens dicit aliquid positiuum: quia negatio negationis ponit affirmationem / sed ingenitum est huiusmodi in diuinis / quia si non esset ibi ingenitum esset processus in infinitum / et null ordo sed confusio in diuinis personis. ergo etc.

¶ Tertio sic. Illud quo est notio specialis in diuinis secundum quod huiusmodi dicit aliquid positiuum / quia ad notionem tria requiruntur. Primum est quod pertineat ad dignitatem. Secundum quod pertineat ad originem. Tertio quod sub ratione speciali: et ista dicunt aliquid positiuum. ergo etc.

¶ Primi autem istorum de illo a se habent rationes quod modus essendi a se inpatre dicat aliquid positiuum. Prima est ista sicut esse positiuum dicit aliquid in se / ita esse a se vt videtur. Non enim magis repugnat esse a se quam esse in se: sed esse in se est positiuum in prima substantia ergo esse a se dicit aliquid positiuum in primo supposito paterno.

¶ Secunda ratio esse a se videtur magis dicere aliquid positiuum. ergo etc.

¶ Tertio sic. Sufficientia vniuscuiusque esse / sic quod ab alio non indiget in suo esse / dicit aliquid positiuum vt videtur sed hoc dicit esse a se in patre et summam essendim libertatem / sicut summam libertatem in rege dicit tenere regnum a se. ergo etc. Confirmatur istud quia vel ingenitum est negatio extra genus et sic conueniret enti et non enti / quod est falsum: quia in diuinis non est priuatio / nec potest esse ad aliquid non habitum: ergo videtur quod sit ad contrarium ipsi genito: sed contrarium dicit aliquid positiuum. ergo etc.

¶ Et statim respondetur quod nec est negatio extra genus / nec priuatio / nec contrarium: sed est negatioin genere id est in supposito presupponens ipsum nec oportet propter hoc quod sit priuatio: quia non est natum inesse oppositum. Unde nec pater priuatur se cundum seipsum nec secundum aliquid sibi communevt dictum est supra.

¶ Dicunt autem vltra quod iste modus essendi a se est modus absolutus omnino: quia modus independens a quocumque alio vel ad quocumque aliud ad quem consequitur negatio habitudinis ad quodcumque aliud a primo supposito secundum istum modum.

¶ Tertio dicunt quod super talem modum fundatur nega tio quam dicit ingenitu et talem modum realem positiuum absolutum et per consequens aliquid a paternitate distinctum consequenter importat ingenitum seu innascibilitas in patre. primo in communi quod inge¬

¶ Contra iua nitum secundum quod est notio distincta a paternitate non dicat aliquam proprie tatem vel modum positiuum realem proprium patri. Primo sic. Illud positiuum aut est absolutum aut respectiuum vel relatio. Non potest dici quod relatio quia in patre non sunt nisi due relationes positiue / pater nitas scilicet et spiratio actiua: nec aliquid absolutum patuit supra distinctione. xx vi. vbi dictum est et probatum per Augustinum quod nichil absolutum est proprium alicui persone. ergo etc.

¶ Secundo sic. Si illud positiuum reale proprium patri poneretur / se queretur quod pater esset suppositum absolutum: quia illud positiuum non est paternitas / quia vt sic non distingueretur a paternitate: nec spiratio actiua / quia illa non est propria sed conuenit filio: sequitur quod esset aliquid absolutum / et per consequens aliquid prius paternitate. Cum ergo sit proprium et incommunicabile sicut dicis sequitur quod pater non primo esset suppositum absolutum quod est falsum. positionem de mode

¶ Contra prima a se potest argui perpredictas rationes quantum ad primam conclusio nem. Sed quantum ad hoc quod ipsi ponunt esse a se dicere aliquid positiuum preter esse puta realem modum positiuum arguo sic. Primo illud quod dicit formaliter relationem rationis non dicit aliquid reale positiuum / sed esse a se est huiusmodi: quia importat habitudinem eiusdem ad seipsum et comparationem. sicut esse ab alio comparationem ad aliud. ergo etc.

¶ Secundo sic. Illud quod nullum habet compositum reale positiuum / sed in re habet conceptum. et ille non est nisi negatiuus / non dicit aliquem modumpositiuum: sed esse ad esse est huiusmodi. Esse enim a se in re non plus dicit quam aliquid non esse ab alio. Nam si diceret positiuum reale sequeretur quod pater esset a se realiter / et per consequens produceretur a se realiter

¶ Tertio sic. Sicut est de modo in se ( vt dicunt / ita de modo a se / sed ille non dicit nisi negationem ingenere huius quod est esse in alio. in re dico. Nam si diceret aliquid positiuum tunc aliquid realiter et positiue esset in seipso quod est falsum. ergo etc. Unde dico quod esse a se non dicit nisi negationem essendi ab alio vel respectum rationis eiusdem a se. modum dicendi de fon¬

¶ Contra secundum tana ditinitate Quero quu intelligunt per fontanam diuinitatem autfecunditatem aut est absolutum / aut relatio / aut vtrumque simul acceptum: non absolutum sicut prius / nec relatiuum quia tunc etiam vt sic non distingueretur a paternitate. ergo etc. Similiter etiam potest argut contra terminos de illa generatiuitate si ponant eam aliquid reale positiuum / tunc aliter realiter et positiue.

¶ Secundo quia generatiuitas vt dictum est supra non est nisi respectus aptitudinalis et non dicit aliquid in actu nisi forte respectum rationis. ergo et cetera.

¶ Dico igitur si innascibilitas accipiatur vt notio distincta a paternitate nichil dicit positiuum: sed negationem vt dictum est supra: connotat tamen aliquid positiuum / quia connotat propetatem suppositalem patris puta paternitatem quam supponit in re sicut infra dicetur / sicut suum funda mentum: sed quantum ad hoc non distinguitur a paternitate / quia illud positiuum connotatum est paternitas ipsa: propter quod dicit Augustinus quinto de trinitate capitulo quinto vel sexto. Cum dicit ingenitus pater supple non quis sit sed quis non sit. Quare ergo negationem formaliter dicit.

¶ Ad primum aliorum dico quod ingenitum formaliter nullam dicit perfectionem nec negat eius perfectionem. Ita quod ingenitum in diuinis nec est perfectionis nec imperfectionis / situt nec genitum. Quando dicis perfectionis est in patre quod est primum suppositum / et per consequens non productum vel ingenitum. Dico quod falsum est formaliter et secundum quod suppositum / sicut nec est perfectionis quia est suppositum quantum ad formale suppositi. Tu dicis perfectionis est quod sit primum ens quod est deus quia diuinitas dicit perfectionem non sic de ratione suppositi.

¶ Ad secundum dico quod nulla¬ negatio breuiter siue negatio affirmationis siue negationis formaliter ponit aliquid. De proprietate vero ad dignitatem pertinentem: dico quod nulala notio dicit dignitatem formaliter / accipiendo dignitatem pro perfectione / quia tunc persona habens plures notiones esset dignior vel perfectior: sed forte dicit dignitatem propter hoc quia modum conuenientem persone / et hoc positiuum si sit notio positiua sicut spiratio actiua vel huiusmodi: vel negatiuum sicut ingenitum negando modum disconuenientem persone puta geni tum vel productum. Quando dicitur in primo articulo quod innascibilitas vel ingenitum est negatio imperfectionis falsum est. Et dato quod sic esset non oporteret quod diceret vel poneret perfectionem nisi ratione nature substracte ipsius suppositi que nullam compatitur secunimperfectionem / ideo non valet.

¶ Ad tertium dico quod iam dictum est qumo notio dicit dignitatem / et qumo non pertinet ad originem. Dico quod potest pertinere ad originem positiue / ponendo originem vt paternitas et sic de aliis / vel negatiue et sic ingenitu pertinet ad priginem negando directe et per se originem passiuam a patre. Sic etiam relatiue negando relationem secundum Augustinum quinto de trinitate. pro modo essendi a se iam

¶ Ad primuidi dictum est quod esse in se vltraesse non dicit aliquid positiuum.

¶ Ad 3m dico quod esse ab alio realiter dicit aliquid positiuum reale non autem esse a se sicut dictum est / nec est simile quia aliquid est ab alio et esse potest. Sed nichil realiter est a seipso positiue sicut etiam nec aliquid generat seipsum vel causat in quo cunque genere cause.

¶ Ad tertium dico per idem quod esse a se formaliter non dicit nisi negationem dicis quod sufficientia illa vel est natura vel suppositum quae dicunt aliquid positiuum / non autem esse a se. hec de. 2. articulo.

¶ De tertio articulo voluerunt aliqui dicere et dicunt adhuc quod innascibilitas vel ingenitum est proprietas constitutiua patris inesse suppositali primo et distinctiua eius per consequens ab omni alio.

¶ Ad hoc adducuntur multe rationes Prima est ista. prima persona constituitur inesse personali vel suppositali prima proprietate incommuncabili. Patet quia persona nichil habet incommunica bile prius sua proprietate constitutiua / sed innascibilitas est huiusmodi / quod probatur. Tum quia si pasternitas esset prior et ingenitum non esset prima pro prietas / cum filiatio sit simul cum paternitate / sequitur quod filiatio esset prior innascibilitate quod est fasum. Tum quia est prior negatio ordine ad prius / quam positio ordinis ad posterius: quia in essentialiter ordinatis illud quod est primum necessario habet nega tionem ordinis ad prius / non autem positionem ordins ad posterius vt patet de deo respectu creature. In illis enim prius potest esse sine posteriore non econuerso. Ingenitum autem dicit in patre negationem ordi nis ad prius. Sed paternitas ponit ordinem ad posterius et ad sequentes. Patet etiam ista probatio in exemplo filius prius habet ordinem ad patrem priorem se quam ad spiritum sanctum quem spirat: ergo si sibi conueniret negatio illius ordinis ad patrem priorem prius sibi conueniret quam ordo ad spiritum sanctum. ergo etc. Tum quia innascibilitas est ratio in existendi paternitatem vel generationem actiuam / sicut genitum esse est ratio existendi non pa ternitatem seu generationem actiuam vel estratio non generandi. Tum quia dicitur quod nulla essentsa in ratione principii actiui determinat sibi paternitatem vel generationem actiuam / et quia mediante ipsa determinat sibi productionem passiuam filii: sed non nisi existens alicuius suppositi et illud non videtur constitui nisi per innascibilitatem: ergo innascibilitas est prior. v dicitur quod innascibilitas

¶ Ad primueri non est ratio paternitatis in essendo sed magis econuerso. vnde et paternitas pater est. Similiter nec esse genitum est ratio precisa / immo nec ratio non generandi patet quia et spiritui sancto conuenit non generare cui tamen non conuenit esse.

¶ Ad secundum dicitur quod siue sit verum quod accipiatur siue non: tamen oportet quod suppositum paternum constituatur in se paternitate / non obstante quod paternitas et generatio actiua sint idem. Nec oportet consequenter quod ingenitum sit priorproprietas quam paternitas immo posterior.

¶ Secundo sic. Prima persona constituitur per proprietalem nobilissimam in ipsa / sed proprietas nobilissima est ingenitum vel innascibilitas / quia prius est aliquid habere a se non ab alio / puta essentiam diuinam quam conicare alteri. primum dicit innascibilitas / secundum vero paternitas. ergo etc.

¶ Tertio sic per Damascenum libro primo capitulo onctauo Omnia sunt vnum in diuinis preter generationem et ingenerationem et processionem: ergo cum generatio passiua constituat suppositum filii / et spiratio suppositum spiritus sancti. Relinquitur quod generatio constituat suppositum patris: sed ingeneratio dicit innascibilitatem vel ingenitum. ergo et cetera.

¶ Quarto sic. Difficilius per Augustinum quinto de trinitate capitulo sexto. Si pater non genuisset nichil prohiberet ipsum vel eum dicere ingeni tum. Ex hoc sic. per illam proprietatem constituitur pater qua manente quacunque alia circumscripta manet suppositum. Sed sic est de ingenito vt patet per Augustinum circumscribendo etiam paternitatem ergo etc.

¶ Modus ponendi istorum est duplex. Primus est iste quod innascibilitas constituit personam patris in esse ypostatico vel suppositali / non tamen inesse personali. Suppositum enim dicit aliquid conueniens et prius quam persona.

¶ Secundus modus ponendi est iste. Essentia diuina prius est non communicata quam communicata / sed essentie vt non communicata correlarium illius est non communicans / ergo non communicans prius est quam communicans. Sed non communicans non dicitur nisi suppositum / ergo pater prius est suppositum vel persona quam communicet essentiam: sed ipsa communicatio est paternitas: ergo per innascibilitatem prius est suppositum / ita quod ingenitum dicit non comunicans et pater vel paternitas dicat communicationem vel communicans. Iste modus est satis probabilior alio. positionem dicitur quod

¶ Contra istam licet forte non sint rationes efficaces secundum quod dicit vnus / arguo sic primo. Primum suppositum constituitur primo imesse personali vel suppositali / quod est idem in natura intellectuali per primam proprietatem incommunicabilem sicut accipiunt alii. Sed prima est paternitas et non innascibilitas / quod probatur primo sic: quia quando affirmatio et negatio aliqua conuertuntur in aliquo secundum rem prior est in eodem affi¬ matio quam negatio. Alias non videtur ratio quare negatio non possit esse simpliciter prima in illo et ante omnem affirmationem. sed paternitas et innascibilitas conuertuntur in natura diuina secundum rem et veritatem: ergo paternitas que est affirmatio est prior innascibilitate que est negatio: sed paternitas est incommunicabilis ergo prima incommunicabilitas quare etc.

¶ Secundo sic. Impossibile est quod per negationem primo constituatur ens positiuum forma liter. Sed suppositum diuinum est ens positiuum et reale non solum ad essentiam / sed etiam quantum ad aliquid quod consequitur negatio incommunicabilitas / quia non potest consequi immediate essentiam cum sit ex se communicabilis vt dictum est supra / ergo per negationem innascibitatis vt sic non potest constitui¬

¶ Tertio sic. Illud quod non est inconicabile ex se primo non constituit suppositum primo / sed nulla negatio est ex se incommunicabilis / et per consequens ingenitum: quia sicut negatio non pensatur nisi ex affirmatione / ita nec sua incommunicabilitas nisi ex affirmatione vel cui oppositorum vel quam consequitur. Similiter si illud cui mere negatio est communicabi le et negatio etiam vt patet / ergo ingenitum non est ex incommunicabili / nec per consequens constituit super positum primo.

¶ Quarto sic. Non minus videtur quod primum suppositum debeat constitui per aliquid positiuum quam secundum et tertium / sed illa constituum tur proprietatibus positiuis: ergo et primum. Dicis quod non est simile quia illud est primum et ideo non debet constitui per relationem ad aliquod sequens / sicut alia debent constitui per relationes ad ipsum cum sint posteriora. Contra primum suppositum est primum origine respectu aliorum. Sed planum est expredictis supra quod relatio vel simultas relationum non tollit primitatem vel posterioritatem originis inter relata. ergo etc cum doctoribus communi¬

¶ Dico igituc ter licet benesint alique premissarum rationum que non concludunt quia ita concluderent quod suppositum creatum non constitueretur per negationem. Cuius oppositum dicetur in tertioquod primum suppositum scilicet pater non constituitur personaliter per innascibilitatem: sed per paternitatem sicut dictum est supra. Et ideo paternitas est prior proprietas in patre quam innascibilitas sicut patebit in sequenti questione.

¶ Primus modus ponendi aliorum nichil valet quia suppositum in natura intellectuali et personali sunt totaliter idem / dicere ergo quod aliquid in natura diuina constituatur in esse suppositi per vnam proprietatem et in esse personali per aliam est ignorare noticiam suppositi et persone.

¶ Secundus modus dicendi licet sit subtilis non tamen concludit ratio quam tangit: dico enim quod essentia non vt communicata: et per consequens vt in patre est prior origine aliquo modo / licet non proprie quam vt communicata / puta vt in filio et spiritu san cto et ita licet pater sit prior filio vel spiritu sancto / tamen ex hoc non sequitur quod non conicatum sit prius suppositum quam pater. Quando probas quod non conicata et non conicans sunt simul / concedo quod sunt simul natura sed sicut correlatiua et aliqua quae sine inuicem non poatsent esse et ideo quoncunque vnum est prius natura et reliquum. Sed vnum potest esse prius origine aliquo modo quo reliquum non esset prius / sicut pluries dictum est supra licet igitur essentia vt non conicata esset prior patrnita¬ te vel conicatione ipsa aliquo modo origine / non tamen sequitur quod non conicans sit prius patrnitate vel communitate: sed cum hoc stat quod pater vel conicans sit prius aliquo modo secundum originem quam non conicans.

¶ Preterea etiam dici potest quod essentia vt non conicata origine presupponit patrem: quia non esse conicatum per productionem. non conuenit sibi nisi vt in patre / et sic adhuc aliquo modo reducibilis ad ordinem originis vt sic est posterior patre / et per consequens non conicans. Et ita dato quod iugeni tum dicat non conicans non oportet quod sit prius patre sed presupponit ipsum.

¶ Preterea tertio dici potest quod ingenitum non significat nec dicit non conicans: sed non genitum in supposito aliquo. Et dico quod illud comuenit supposito primo / quia pater est ita quod prius aliquo modo est pater quam ingenitus ideo non valet: contra rationes aliorues

¶ Ad primam Dico quod inascibilitas non est ex se incomnicabilis / nec per consequens prima proprietas inconicabilis sed paternitas. Quando dicis quod tunc filiatio esset prior innascibilitate sicut paternitas: dico quod non sequitur / quia paternitas et filiatio sunt simul natura tantum non autem origine. Et ideo non sequitur si paternitas est prior origine aliquo modo innascibilitatis / et innascibilitas posterior quod filiatio sit prior innascibilitate. Ad probationem dico quod in absolutis habentibus ordinem vel in relatiuis constitutis in esse per habitudinem ad prius valet illa regi la quod prior est negatio habituationis ad prius quam habitudo ad sequens sicut exemplificatur de deo et creatura de filio etiam respectu patris et spiritus sancti: sed in proposito non habet locum / quia illud quod habet haditudinem ad sequens constituitur per illam puta per paternitatem: et ideo dico quod pater est prior innascib ilitate dicente negationem ordinis ad prius / nec prius dic potest esse nec intelligi sine posteriore quia nec est ordo essentialis quia non sunt essentialiter distincta

¶ Ad secundum dico quod non est perfectius habere in proposito essentiam non per productionem vel a se quam alteri conicare / sicut dictum est supra quia neutrum secundum quod huiusmod est aliqua perfectio: sed perfectio que potest accipi in ambobus est essentia diuina loquendo de perfectione simpliciter / et si alterum aliquo modo esset perfectius vel nobilius: dico quod conicaret alteri aliquid dando sibi esse et producendo ipsum esset nobilius et perfectum quam esse a se / quia illud dicit aliquid positiuum et istud dicit negationem.

¶ Ad tertium de Damasceno respondet vnus quod Damascenus quando dicit ingenerationem includere paternitatem: quod patet per illud quod sequitur quia ibidem dicit / quod tria supposita constituuntur per proprietates personales vt per patrnitatem. etc. Sed non videtur michi quod per ingenerationem includit paternitatem / sed puto quod per generationem accipit patrnitatem / quia per illam intelligit et generationem actiuam et passiuam sicut per spirationem accipit et actiuam et passiuam et per ingenerationem et ingenitum vel innascibilitatem. Et postea secundum tres istarum distinguit personas / et nominat ibi paternitatem. vnde argumentum non est ad propositum. Et si esset ad propositum esset contra eos sicut contra me / quia tunc patrnitas et innascibilitas essent eadem proprietas / et tunc sicut innascibilitas constitueretita et patrnitas contra eos / et sicut patrnitas non constitueret / ita nec innascibilitas contra ess.

¶ Ad quartum de August. tripliciter respondetur. Primo respondet praepositiuus quod illud dictum est verum in generali / quantum est de vertute locutionis: quia non sequitur de vertute semonis non est pater / ergo non est ingenitus: quia multi qui non sunt patres non sunt propter hoc ingeniti / ita etiam de patre in diuinis quanuis non esset pater non sequeretur de virtute sernonis et gratia forme quod esset ingenitus / licet in proposito et gratia materie sequeretur secundum mentem Augusti. Aliter dicitur quod dictum Augustini est verum referendo ipsum ad modum intelligendi / quia intellectione abstractiua potest pater intelligi ingenitus absque hoc quod intelligatur genuisse vel pater: quia ingenitum nec opponitur relatiue patri / nec negat ipsum sed quantum ad naturam essendi et veritatem rei impossibile est. Ponitur exemplum. Cecitas potest esse in oculo per corruptionem humorum / et licet illa cecitas non existat in re sine corruptione humorum / tamen potest intelligi non intelligendo corruptionem humorum / sicut ingenitum sine genuisse vel paternitate. Contra istud exemplum possunt aliqua dici / sed non curo modo. Tertio dicitur ab aliis quod illud dictum Augustini est impossibile / quia impossibile est quod non sit pater et innascibilis. Si tamen per impossibile poneretur suppositum absolutum diuinum vniuocum ( sicut ymaginantur philosophi ) nichil prohiberet ipsum dici ingenitum absque hoc quod generaret accipiendo saltem ingenitum sicut philosophi accipiunt iste solutiones sunt bone. Et dico quod illud dictum est verum altero trium modorum predictorum. re¬

¶ Ad primum principale dico quod ingenitum non conuenit essentie sed soli patriaccipiendo sicut dictum est supra. Quando dicis est non genita dico quod verum est sed hoc est accipiendo negationem extra genus. Et dico quod ad negatiuam talem de predicato finito non sequitur affirmatiua de predicato infinito: quia in affirmatiua de predicato infinito accipitur in infinito predicato negatio in genere: ideo non valet. Aliter dicitur quod ad talem illationem non sufficit constantia cuiuscumque subiecti: sed subiecti apti. Unde non sequitur lapis non est iustus / ergo est iniustus / quia non est aptus ad iusticiam. Sic etiam non sequitur essentia non est genita / ergo est ingenita / quia non est nata generari. Similiter de spiritu sancto: si dicas quod pari ratio ne non sequitur de patre non est genitus ergo est in genitus dico quod non sequitur / nec valet argumen tum gratia forme: licet non sit verum nisi accipiatur non genitum aliter.

¶ Ad secundum dico quod ingenitum est proprietas relatiua non positiue sed negatiue secundum Augustinum.

¶ Ad tertium quam do dicis Omne genitum est relatiuum concedo / et quando dicis vltra Omne non relatum est non genitum. Nego / intelligendo relatum positiue: sed bene concedo accipiendo priuatiue vel negatiue. Et ita licet non genitum no dicatur nec sit absolutum non tamen est positiue relatum sed priuatiue vel negatiue.

¶ Ad quartum de inspirabilitate dicitur quod non debet poni noticia distincta ab ingenito: quia continetur in ingenito. Contra quia inspirabilitas est in patre et filio: sed ingenitum tantum in pa tre: differo hoc vsque infra vbi dicetur de numero notionum. Ad Ambrosium dico quod noluit vti nomine ingeniti proter abusum hereticorum arrianorum et ne esset occasio erroris pro tanto quia ingenitum non ita expresse significat relationem sicut alie notiones: sed magis negationem relationis et ab aliquibus accipi posset quasi ad se et ad absolutum.