¶ Arguo primo sic. Si vnum relatiuum potest efficaciter osten di / et reliquum / sed imago trinitatis in anima potest efficaciter ostendi viatori / et per rationem naturalem: quia esse imaginem vel ad imaginem est naturale homini: ergo etc.

¶ Secundo sic. per rationem naturalem potest efficaciter ostendi quod deum habet duplicem potentiam infinitiuam productiuam ad intra intellectum et voluntatem / quia licet ipsas perfectissime / et planum est quod ratione perfectionis conuenit eis esse principia productiua: ergo per rationem naturalem ostendi potest quod in deo sunt due persone producte et vna producens. ergo etc.

¶ Tertio sic efficaciter potest ostendi quod deus ( cum sit virtus infinita ) habet aliquod productum sibi maxime simile infinitum: sed non nisi ad intra ergo etc. Et similitearguendo de duobus productis secundum duo principia.

¶ Quarto sic. Efficaciter potest iste articulus sustineri quod deus est trinus et vnus: ergo efficaciter potest sciri quod ad ipsum nullum sequitur impossibile: et per consequens quod est possibile deum esse trinum et vnum. Sed demonstratum est quod quicquid est possibile in deo actu est: ergo etc. Ambrosius primo de trinitate

¶ Contra dicit quod mens deficit et vox silet in talibus diuinis explicandis: ergo etc

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Primo ostendam an possit efficaciter ostendi per scripturam veteris testamenti pluralitas diuinarum personarum cuicumque recipienti ipsam scripturam / quia de scriptura noui testamenti non est dubium.

¶ Secundo inquiram vtrum trinitas personarum possit efficaciter ostendi per rationem naturalem.

¶ Tertio respondebo ad rationes. dico efficax ostensio

¶ Circa primum per scripturam dupliciter potest intelligi. Uno modo sic quod negantem illud quod ostendere oporteat consequenter plane negare scripturam / et dicere contradictoria manifeste quod scriptura. Alio modo sic quod rationabiliter vel rationabiliori modo exponendo scripturam oporteat illud concedere: ita quod non possit esse rationabilis eidem scripture negando illud quod probatur / sicut ponen do / sic nec ita consonus scripture.

¶ Primo modo nescio si est adhuc sufficienter ostensa per scripturam veteris testamenti trinitas personarum vel pluralitas. Secundo modo videtur michi sicut dicunt doctores et magister sententiarum in hac distinctione secunda quod efficaciter est probata pluralitas et trinitas personarum per scripturas autenticas receptas a quibusdam recipientibus vetus testamentum.

¶ Ad hoc ad duco aliquas auctoritates. Prima est quam adducit magister in hac distinctione in principio Genesis. In principio creauit deus celum et terram. Hebraica veritas habet. In principio creauit Heloym Heloym autem est nomen plurale huius nomins ex et heloy: sicut patet scientibus hebraicam hanc auctoritatem libro de trinitate. primo inducit Augustinus super Genesim. Et in tertio libro post medium adducit illud. Faciamus hominem etc. Et ibidem deducit in auctoritate ergo allegata nomen plurale scilicet Helovm coniungitur cum verbo singulari creauit per quod aperte dat intelligi sacra scriptura quod in diuinis est aliqua pluralitas personalis cum vnitate dinine essentie.

¶ Sed ad hoc multipliciter respondetur ab aduersariis fidei et praecipue a iudeis. Respondetur enim primo quod hoc nomen Helovm indifferenter ponitur pro plurali vel singulari: et quandoque inueni tur pro singulari. tunc dicitur de deo vero sicut hic. In principio etc. Et nunquam pro deo vero accipitur in plurali: sicut dicunt. Unde et dicit Hieronymus in epistola ad Marcellam de diuinis nominibus hebraicis quod Heloym potest accipi in singulari vel in plurali. Uide ibi.

¶ Secundo respondent alii quod inni tentes super istam auctoritatem innititur baculo arum dineo et confracto. Quantumcunque enim Heloym sit plurale et dicatur de deo / non tame habent intentum: quia talis modus loquendi inuenitur in scriptura de vno so lo / sicut patet Prouerbiorum. xx viii. vbi loquitur scriptura de suscitatione dicit Phitonissa Uidi deos vel Helovm ascendentes de terra / et sequitur verbum Saulis qualis est forma eius: de alio etiam nomine: immo de aliis nominibus sic loquitur scriptura si cut Ezechiel quadragesimo sexto dicit sic. In dieautem Ralendarum vitulum de armento immaculatum etc. Hebraica veritas sic habet vitulum armen to termini quod est plurale huius quod est tenuin / quod significat immaculatum / et ita plurale adiectiuum cum singulari substantiuo puta vitulum sine aliqua pluralitate distinguenda. Similiter Canticorum primo. Trahe me post te in odorem vnguentorum tud rum curremus: ergo etc. Ecce trahe me. Et postes curremus et sic in nullo habetur propositum dato quod sit nomen plurale diuinum et conseruatur cum adiectiuis pluralibus et verbis que soli deo conuenire possunt.

¶ Contra primam responsionem dico quod ipsa est alsa. Dico enim quod Heloym pluraliter acceptum frequenter accipitur de deo: quod probo primo per illud Iosue vltimo. Non poteritis seruire domino / quia dominus sanctus ipse / hebrayca veritas habet. Non poteri tis seruire domino / quia Heloym sancti ipse. Similiter Hieremie. xxiii. Peruertistis verba dei viuentis domini dei nostri. Hebrayca veritas sic habet. Perueristis verba Helovm viuentium domini exercituum dei ri. Et loco huius vltimi puta domini exercituum ponitur nomen dei tetagramathon / quod significat me ram substantiam diuinam. Similiter ysa ve quinquagesimoquarto dicitur sic. Dominatur tui qui fecit te / dominus exercituum. Nomen eius / hebrayca veritas habet domina tores tui factores tui dominus exet cituum etc. Et ponitur hic loco dominus exercituum et est nomen domini tetagramaton. Ecce quod in istis tribus auctoritatibus expresse ponitur nomen dei / et precipue Helovm pluraliter in duabus primis. Et similiter equipolent etiam in tertia / quia ponitur cum adiectiuis pluralibus. In prima dicitur Heloym sancti. In secunda dicitur Heloym viuentium. In tertia dicitur factores tui dominus exercituum nomen eius / ergo per ista. Prima responsio est falsa / et habetur quod cum vnitate diuine essentie ( que signi ficatur per nomen domini tetagramaton ) stat et est pluralitas diuinarum personarum.

¶ Similiter etiam patet quod Heloym accepto pro nomine veri dei accipitur pluraliter: quia coniungitur verbis pluralis nulmeri in scriptura / sicut patet in secundo Regum septimo quod est inquit gens vt populus israel in terra propter quam iuit deus vt redimeret sibi populum etc. Hebrat ca veritas sic habet. Quis est vt populus tuus Israel gens vna in terra propter qua iuerunt Heloymi ad redimendum sibi. Ecclesiastes secundo. Quis est homo inquit vt sequi possit regem factorem suum. Hebraica veritas sic habet. Quis est vt intret post regem qui iam fecerunt eum. Ecce quomodo nomen domini adiungitur verbo pluralis numeri / saltem inprima autctoritate et accipitur pluraliter / et in secunda ly / qui / quod est plurale / iungitur cum ly fecerunt / pro pter quod et in glosa hebrayca autentica dicitur super istud. Si queratur qui fecerunt eum scilicet hominem potest dici quod deus sanctus et dominus consilii sui. Similiter respondetur in glosa super psalmum. Ego qui factus est ab Asaph deus deorum dominus / loco istorum trium habetur in hebrayco Hel Heloym et nomen domini tetagramaton. Querit igitur glosa quare Asaphter nominauit deum in principio huius psalmi. Et respondet quod vt ostenderet quod deus in tribus proprietatibus creauit seculum. Et si considerantur iste due responsiones sunt verissime / et attestantur proposito. Nostra prima enim que dicit quod sanctus deus et dominus consilii fecit hominem vera est / quia deus pater et dominus consilii sui scilicet filius vel verbum et spiritus sanctus Alia similiter dicit hoc idem quod deus in tribus proprietatibus relatiuis personalibus creauit seculum quod indiuisa sunt opera trinitatis ad extra secundum Augustinum. Nec valet quod dicunt aliqui exponendo hanc glosam vltimam quod deus in tribus proprietatibus creauit seculum / quia in sua sapientia et bonitate et potentia que sunt proprietates dei attributales non autem in tribus personalibus paternitate scilicet filiatione et processione. Et quod etiam propter hoc dicatur Genesis primo. Creauit Heloym caelum et terram non valet primo quia sicut deus operatur per sapientiam amorem et potentiam / ita artifex creatus / et tamen in scriptura nunquam inuenitur iste modus loquendi de artifice creato / sed de solo deo. Secundo quia magis distinguuntur in artifice creato ista tria quam indeo / et ita conuenientius posset esse modus iste loquendi de artifice creato / et magis deberet inueniri im scriptura. Tertio quod intentio Moysi in primo Genesis erat inducere populum ad veram fidem non ad errorem: sed ipsum ab errore ydolatrie reuocare conceditur / per modum loquendi praedictum in plurali posset haberi occasio et inductio probabilis ad reddendum pluralitatem in diuinis: vt Moyses reuocaret populum illum prauum ab errore ydolatrie. Non est verisimile quod ita locutus fuisset: nisi per hoc sub¬ tiliter intelligentibus saltem et aliis quecumque potuissent aduertere significari voluisset / quod cum vnitate diuine essentie stat vere pluralitas personarum. Similiter etiam quod non dicitur de proprietatibus formalibus dominus consilii alicuius: sed de suppositis et perso nis vna secum consiliantibus / alias suus modus loquendi fuisset contrarius sue intentioni. Sic ergo prima responsio ad primam auctoritatem nichil valet.

¶ Contra secundam responsionem dico etiam quod non alet. Ad illud enim de Phitonissa dico etiam secundum expositores hebreos / quod Samuel ex ordinatione et virtute diuina non fuit solus suscitatus vt dicunt he braici timuit ad diuinum iudicium vocari / et rogauit Moysem vt veniret secum ad testificandum quod integre seruasset legem ab eo scriptam. Et hec sententia concordat cum Augustino in epistola ad Felicianum / quantum ad vnam opinionem quam tangit ibi Augustinus / quod Samuel non fuit solus suscitatus Phitonissa: igitur qui vocauit solum Samuelem admirans dicit in plurali video deos vel Heloymiascendentes de terra. Saul autem qui solum curabat de Samuele petiuit postea que erat forma eius / ita quod ibi non ponitur Heloym sine pluralitate. Hic hec loym ibi de duobus dicitur. Et sic argumentum roboratur. Si autem dicatur secundum aliam opinionem quam tangit Augustinus / quod Samuel vere non fuit suscitatus sed apparuit aliqua forma representans eum / et cum hoc priuatus mulieris adhuc stat propositum nostrum.

¶ Ad secundum de temimim dicitur quod temimim non accipitur in accusatiuo / sed in genitiuo vitulum temimim id est de numero duodecim immaculatorum qui seruabantur ex ordinatione sacet dotum ad sacrificandum / de quibus accipiebatur semper ille qui offerebatur in Ralendis et principio men sis. Unde nos habemus accusatiuum immaculatum vbi ibi habent genitiuum pluralem. Apud eos autem non differunt accusatiuus pluralis et genitiuus quia non sic casus eorum non variantur et quod sit ibi temimim genitiuus pluralis et sit sensus de numero immaculatorum illorum vitulorum qui sic seruabantur per illud quod sequitur de agnis qui non sic seruaban tur. De agnis sicut inuenit manus sua. Tertium etiam exemplum de trahe me et curremus non valet / quia liber casaticorum a doctoribus hebreorum exponitur de deo et synagoga / in qua sunt multe persone. Qund igitur dicit synagoga trahe me / et subiungit curremus hoc dicitur propter multitudinem personarum debentium currere post deum et trahi ad ipsum / ita quod non ponitur verbum plurale nisi propter pluralitatem: ideo non valet.

¶ Secundo dico quod non solum probatur falsitas personarum diuinarum ex hoc nomine Heloym quod pluraliter ponitur in lege: sed expressius et clarius probatur per auctoritatem aliam psalmo quadragesimoquarto: que non possunt exponi nisi de christo vbi exprimitur trinitas personarum quando dicitur. Sedes tua deus in seculum seculi vit ga equitatis virga regni tui. Dilexisti iusticiam et odisti iniquitatem: propterea vnxit te deus tuus. Hanc auctoritatem adducit Augustinus. x vii. de ciuitate. c. xvi. exponens de christo et ecclesia illum psalmum: Eructauit cor meum verbum bonum etc. Dic enim exprimitur natura assumpta vnctus est plenitudine gratie. Exprimitur etiam hic deus vngens tanquam persona distincta ab ipso et duplicatur deus ex parte vngentis ad denotandum personam patris. et piritus sancti. et sic ex ista auctoritate patet trinitas personarum et diuinitas christi / ad quod etiam probandum adducit eam Apostolus ad hebreos primo. Tertia auctoritas principalis est psal. cix. vbidicitur sic. Dixit dominus domino meo etc. Hanc adducit Augustinus. xvii. de ciuitate. c. x vii. vide ibi. Item nota Augustinum libro quinto contra hereses vbi ad lucit multas auctoritates. Dominus dicit ad me et cetera. et alias plures. vide ibi. Et quod ista sint verba patris ad filium scilicet Dixit dominus domino meo etc. Patet per translationem caldaycam que habet dixit dominus verbo suo / et per illud quod sequitur in eodem psalmo / ex vtero ante luciferum genui te: quod non potest conuenire nisi filio dei. Per hoc enim quod dicitur hic dei verbum / et genitus de substantia dei ostenditur veritas essentie: quia diuinitas plurificari non potest. Per hoc quod dicitur genitus de substantia dei / ostenditur distinctio personarum: quia nulla res seipsam gignit. Similiter etiam per hoc quod dicitur sedere ad dexteram dei / notatur distinctio personarum: quia vna persona non dicitur sedere ad dexteram suam propriam. Unde ad hune sensum adducit saluator: hanc auctoritatem Mathei. xxii. et Apostolus ad hebreos primo.

¶ Quarta auctoritas est ysa ve. 48. vbi loquitur doius dicens. Non a principio in abscondito locutus sum ex tempore antequam fierent ibi / et nunc dominus deus misit me et spiritus eius. Hanc auctoritatem tractat Augustinus ad probandum diuinitatem christi. xx. de ciuitate. c. xxx. et vltimo vi de ibi. Et deducit ibidem. xxx vi. Alias in veteri testamento loquitur enim dominus in predicta auctoritate de datione legis: que non fuerit data in abscondito: sed in manifesto: quia de die et audiente vniuerso populo vocem dei loquentis. Exodi. xix. et. xx. Et hoc est quod dicit Non a principio in abscondito locutus sum vobis. Et subdit dominus et nunc me misit dominus et spiritus eius. Ubi dicit dominus se missum a deo et spiritum eius. Significans distinctionem personalem inter deum mittentem et deum missum vnum scilicet incarnatum et spiritum eius. Ita quod dic ponit expresse trinitatem patrem et filium et spiritum sanctum. Et quod deus loquitur in his verbis patet per textum precedentem immediate et sequentem / vbi dicitur Hec dicit dominus redemptor tuus sanctus israel / nec valet fictio peruersa Rabbi Salomonis ad euadendum istud / qua dicit non sunt verba dei loquentis: sed potius ysaye: qui cum omnibus prophetis alii fuerunt in dationem legis presentes cum Moyse / et ibidem ex tunc omnes prophetias suas acceperunt. Sed postea prophetias denunciauerunt populo secundum quod tempora adeo diuersa sunt / ergo ista verba ysave secundum ipsum ab illo loco. Ex tempore antequam fierent et eram id est a tempore dationis legis dei que fuit in monte sinay / et quod subditur / et nunc me misit dominus / fuit factum in tempore in quo ysayas missus fuit ad nunciandum suam pro phetiam populo.

¶ Contra istam fictionem patet primo immo quod ista sunt verba dei loquentis / quia et illud quod immediate precedit non a principio in¬ Tscondito etc. Est verbum etiam secundum ipsum / et secundum textum immediate precedentem. Ego primus et ego nouissimus manus mea fundauit terram quod non potest dici de ysaya. Item glosa hebraica i que representatur apud eos autentica super illum locum. Exodi. xxo. Ego dominus deus tuus etc. dicit sic. e Si dicis in secreto fuit sermo scilicet legis. Nonne etiam dictum est ysaye. xlviii. Non a principio in abscondito locutus sum etc. Et patet per istam glosam quod illud verbum ysave dicitur in persona dei loquentis de datione legis. Item etiam glosa hebraica autem tica apud eos super illud exodi. xix. venerunt in solitudine synai dicit data est lex in publico vt omnis qui voluerit eam recipere et sequitur ibidem. Et ecce deus sanctus et benedictus est dicens. ysa ve scilitet. xl viii A principio moculi locutus sum antequam fierent ibi eram etc Et ibidem habetur super illud Exodi. xx. Ego dominus deus tuus ergo non solum extextu precedente et subsequente. Unde etiam ex glosis hebraicis quod ista sunt verba dei loquentis de datione legis / in qua praesens erat / et postea missus a deo et spiritu sancto in carnem ad redemptionem generis humani. Et etiam fingere ysayam fuisse in monte syenai est valde absurdum: quia ysayas tunc non erat natus: immo postea fuit natus fere per sexcentum octoginta sex annos. Si dicas quod ysayas postquam recepit suas prophetias in monte synai mortuus est / et postea resuscitatus ad prophetandum fictio est / quia scriptura hoc vllo modo innuit / immo magis contrariat maxime: quia oportet idem dici secundum eum de omnibus prophetis. Si anima ysave fuit creata ex tunc ante tempus / et postea per totum illud tenpus fuit vnita corpori parentum per generationem hoc est inconueniens. Tum quia dicitur Genesis primo. Formauit dominus deus hominem terre / et inspirauit in faciem eius spiraculum vite. Ex quo patet quod organisatio corporis non est posterior anima: immo potius prior. Unde macharie duodecimo. hec dicit dominus fingens spiritum hominis in eo. Patet quod homo non facit spiritum nec econtra corpus. Unde et ibidem dicit glosa prosaica. Creator creat animam inperfectione figure corpoti humani: quare et cetera.

¶ Item contra vtramque responsionem simul. Si ysayas fuit in monte synai cum aliis prophetis / et ibi acceperunt prophetias suas sequitur quod scriptura veteris testamenti sit falsa / quia in pluribus locis dicit prophetas recepisse spiritum prophetie de viuo sicut de heliseo. 4. Regum secundo. Et dicitur Ezechieli. Ezechielis primo / et dicitur multis aliis. Similiter falsa est quando dicit reuelationes factas prophetis quas prius ignorabant / sicut de heliseo quarto Regum quarto de illa simamite de qua dicit. Aima eius in amaritudine est et dominus reuelauit a me. Et dici tur Daniele Danielis primo quomodo dominus dedit ei intelligentiam sompniorum et visionum / et postea intelligentiam sompnii Nabugodonosor. Et nono capitulo introducitur angelus reuelans sibi ministerium ebdomadarum / et in pluribus aliis locis similia ducum tur: quare etc.

¶ Ultima auctoritas est illa. Ecclesiastes primo. Funiculus triplex difficile rumpitur glosa hebraica / prius videtur esse ministerium trini dei vnius difficile discutitur. Sed hanc glosam antiquam moderni peruertunt retorquentes hanc trinitatem ad illa attributa diuina supradicta quod est tuerius improbatum. De hoc nota Augustinum libro contra hereses refellendo heresim iudeorum / vbiadducit plures auctoritates contra eos. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum videretur forte alicui quod trinitas personarum di¬ uinarum vel saltem aliqua pluralitas posset natura li ratione demonstrari.

¶ Et adducit aliquas rarationes. Prima ratio est ista. Non est magis excedens trinitas et pluralitas personarum intellectum viatorum / quam essentia diuina et vnitas eius / quia trinitas non est aliquid maius quam essentia: sed essentia diuina potest demonstrari esse per rationem naturalem: ergo et trinitas et saltem pluralitas personarum.

¶ Secundo sic. In quocumque possunt ostendi per rationem naturalem esse intellectum et voluntatem et perfectissime potest ostendi et persone producte per eam quia sunt productiua aliquid intra et alia perfectione / et tamen nisi alicuius subsistentis vbi sunt perfectissime: sed in deo possunt ostendi ista esse perfectissime quia est primum agens. et per consequens per intellectum et voluntatem / quia agens naturale non potest esse primum sicut dictum est supra: ergo etc.

¶ Tertio sic per rationem naturalem haberi potest quod in deo ponendum est quicquid est perfectionis simpliciter: quia ipse est ens simul perfectum secundum commentatorem quinto metaphisice capitulo de perfecto. Si generare est simile est perfectio / nis simpliciter: quia tunc vnumquodque est perfectum simpliciter quando potest generare sibi simile: ergo etc.

¶ Quarto sic. Per rationem naturalem haberi potest quod omne perfectissimum producens producit perfectissime suum sile quantum potest intelligi sine contradi ctione / quia alias non esset dare perfectissimam productionem / ad quam alia imperfecta reducerentur. Producens enim per se intendit assimilationem. Si dominus est perfectissimum producens ergo perfecte suum simile producit: sed nec est impossibile in substantia aliena: quia necessario similiter non potest intelligi sine contradictio ne in substantia propria ergo etc.

¶ Quinto sic. Per rationem naturalem potest haberi diuinam essentiam subratione dicti intellecti ab ipso deo: quia intelligit se ipsum: sed verbum non est nisi essentia diuina sub ratione et relatione adducta: ergo etc.

¶ Sexto sic. Perrationem naturalem haberi potest quod quanto ponatur nobilior tanto est dare nobiliorem sibi actionem independentem et minus dependentem a quocumque extrinseco: sed dicuntur habere nobilissimam et perfectissi mam potentiam infinitam productiuam / ergo est sibi dare aliquam nobilissimam actionem simpliciter non requirentem et coexigentem aliquem extrinsecum nec vt subiectum nec vt terminum ergo est dare actionem diuinam termina tam ad intra: et sic productum termini in deo. Hoc confirmatur per Augustinum de ciuitate dei vbi dicit quod inuenit in libris Platonis. In principio erat verbum hoc etiam dicit septimo confessionum propeprincipium dicit sic loquens deo procurasse michi per quendam hominem quosdam platonicorum libros et bi legi non quidem his verbis. In principio erat verbum / et verbum erat apud deum / et deus erat verbum Sed verbum caro factum est et habitauit in nobis gitur legi.

¶ Et nota etiam quod hoc non inuenitur. viii. de ciuitate: sed decimo eiusdem capitulo. xx viii. Dicitur quod quidam platonicus dicebat illud scilicet. In principio erat verbum aureis literis considerandum / imsuper omnes ecclesias in literis eminentissimis proponendum / tamen nota de hoc Augustinum contra herees: sed planum est quod plato non habuit hoc nisi per rationem naturalem: ergo etc. Sed dico quod ratio naturalis in ista questione est neutra / et stat iste quoad terminationem / quod in ipsa sit in diuinis attingere non potest hoc probo sic. Ratio naturalis non poest cognoscere¬ diuina nisi ex effectu: sed nullus est effectus naturaliter cognoscibilis / qui possit in hoc ducere: quia idem effectus posset stare: si non esset trinitas in deo secundum vnum suppositum absolutum / sicut imaginantur iu dei et sarraceni / ergo etc. Unde dictum est supra quod deus demonstrari non potest quod sit in vniuerio: nec vnitas eius per rationem christi / nec trinitas dei Item nulla substantia causata nec breuiter aliqua res potest sic stare in ordinibus suppositis: sed in limine naturali non potest hoc haberi ex aliqua creatura: sed potius dico quod imperfectum duceret lumen naturale licet lumen naturale non dicat in oppositu manens in sua rectitudine sed stat neutrum non declarans aliquid: nec de proposito: nec de oppositorAd hoc adduco auctoritates. Prima est glose super illud apostoli ad corin. loquimur sapientes / et vbloquitur de sapientia dei genita que est abscondita in ministerio: et quam nemo principium huius seculi cognouit secundum ipsum nemo prophetarum. Dicit enim glosa quod sapientia dei non est inuestigabilis ergo non est cognoscibilis ratione naturali. Secunda est Hieronymi super illud Mathei primo libro generationis etc. vbi dicit quod generatio christi secundum diuinitatem est impossibilis affectu secundum illud ysaye. Generationem eius quis enarrabit. Et Rcardus. 6. tri. c. xxii. dicit hoc quod additur vna ratiab aliquibus: quia diuina diuinitas est per relatio nes constitutiuas suppositorum: sed quod relatio/ constituat suppositum non potest haberi per rationem naturalem: ergo etc. in oppositum respondeo

¶ Ad rationes

¶ Ad primum dico quod isto modo diuinam essentiam posse demonstrari ex effectibus non oportet per personas quia trinitas Inde trinitas non dicit aliquid necessarium caunalitati prime ipsorum effectuum sicut essentia / sicut dictum est supra. Ita trinitas magis est improportionata intellectui nostro non simpliciter: sed inquantum non cognoscit nisi ex effectibus.

¶ Ad secundum dico quod posito deum demonstratum esse perfecte intelligentie et voluntatem habere non sequitur tur propositum / quod enim ista sint pura productiua ad intra diceretur quantum est perfectionis simpliciter sed potius tales perfectiones defectiue: sunt enitvtantum productiua vbi possunt habere productuessentialiter distinctum / et receptum inest / quod non potest esse in deo. Et ideo voluntas diuina ex sua perfectione summa tantum est productiua ad extra sicut diceret deus sed tamen et alicuius productiua.

¶ Ad tertium diceretur quod generare non est perfectionis simpliciter: sed est perfectionis supplet tis imperfectionis: sicut dicitur secundo de anima. quia natura perpetuari non potest in ente.

¶ Ad quartum diceretur quod deus est ita perfectus / quod nullo producibili ab ipso est perfecte assimilabilis / et ita perfectissima assimilatur alicuius productiui ad deum non est in identitate nature. Sed si impossibilis et implicans contradictionem et ficticia sed est et tamen perfectissima productio: quia entis nobilissima producti in diuersitate substantie et ad similem causo quantum possibile est.

¶ Ad quintum diceretur quod licet per rationem naturalem habeatur deum intelligere se potest et essentiam suam tamen cum hoc habetuquod istud intelligere et est idem intelligibilitati / et etiam intellectu / et ita non potest haberi quod sitaliquod dice re reale ne aliquod productum realiter sit a producete: sed tantum secundum reuerum.

¶ Ad sextum dico quod non plus concludit: sed tamen hoc concludit quod deus habet aliquam actionem productiuam non dependentem a subiecto receptiuo / non autem que non habeant taleextrinsecum a deo a quo terminus non dependet / nec credo ad omnes quod hoc etiam concludat: quia tunc concludet creationem ex naturalibus / inmen sub dubio relinquatur.

¶ Ad septimum dico quod si hoc in libris platonis aliquibus inuenitur quod tamen plato hoc non habuit per rationem sed vel per reuelationem / quia ipse fuit virgo ad hoc dispositus: sicut videtur dicet re Augustinus vel quod ipse vidit hoc in libris aliquibus fidelium translatis in grecum. Ad quod per verbum non intelligebat vel intelligentiam vel intellectionem diuinam que potest produci verbum secundum rationem continens ydeas: non autem secundum rem. A platone vero habuerunt platonici vt dicaretur paternum intellectum sicut patet de porphirio vt ait Augusti nus primo de ciuitate capitulo vigesimosecundo quod dicebat deum patrem et deum filium / scilicet paternam mentem esse intellectum septimo capitulo vigesimo secundo / et vigesimooctauo: tamen prima solutio videtur melior quod plato intellectui est verbum proprie: sed per reuelationem vt videtur hoc dicere Augustinus de vera religione.

¶ Hec de secundo articulo.

¶ Ad primum principale de imagine dico quod anima sub ista ratione inquantum imago est / non potest naturaliter cognosci quia prius oporteret cognoscere trinitatem / sicut prius intelliguntur extrema quam relatio.

¶ Ad secundum dico de intellectu et voluntate et de perfecto maxime aliter autem prius.

¶ Ad tertium dico quod non potest sciri ad intelligentiam sequi impossibile si stet aliquid particulare. Ita dicitur quod ad ipsum nichil sequitur impossibile / et licet posse aliquid naturaliter sustineri / conformiter dicitur ad ea que sunt fidei / non tamen ponitur efficaciter ostendi per conceptus per rationem naturalem et etiam efficaciter repugnaut sicut est de probleumatibus neutrum / vtrum mundus sit eternus que possunt ostendisecundum vtramque partem / non tamen efficaciter ostendi quantum ad aliquam personarum si remaneat neutra in lumine naturali¬

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 6