Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Praefatio
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctiones 21-22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctiones 26-28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctiones 28-30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctiones 18-19
Distinctiones 20-21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27-29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctiones 33
Distinctiones 34-36
Distinctiones 37-39
Distinctiones 40-42
Distinctiones 43
Distinctiones 44
Distinctiones 45
Distinctiones 46
Distinctiones 47
Distinctiones 48
Distinctiones 49
Distinctiones 50
Quaestio 2
¶ Arguitur primo sic. illud est per se notum cuius noticia naturaliter omnibus est incerta. Propter enim principia distiniguuntur per se notum: sed hutius quod est esse deum noticia omnibus naturaliter est incerta secundum Damascenum libro primo capitulo primo ergo etc.
¶ Secundo sic. Illud per se notum est esse quo nichil maius excogitari potest. Probo quia si non est / est id quo maius excogitari non potest. Sed deus est hai iusmodi secundum Anselmum prosolo. secundo: ergo etc
¶ Tertio sic. Illud est per se notum quod concluditur ex suo opposito: sed deum esse est huiusmodi: quia si deus non est nulla veritas est / et si nulla veritas verum est veritatem nullam esse. et sic est aliqua veritas. et per consequens prima veritas que est deus.
¶ Quarto sic Propositiones alique habentes euidentiam ex teminis habentibus entitatem secundum quod sunt per se note / et similiter multe alie / ad quarum noticiam sufficit quod termini sint intellectu / non autem in re quo habet euidentiam ex entitate terminorum in re in effectu deus est. Auicenna dicit capitulo primo¬
¶ Contra metaphisice sue / quod deum esse non est per se notum: ergo etc. Item per se notum non negauit sed dixit incipiens non est deus.
¶ Primo ostendam que sit propositio per se notaet excludam aliquas distinctiones dictas ab aliis super hoc.
¶ Quantum ad primum dico quod illa propositio est per se nota que habet euidentiam ex suis terminis / quia quando dicitur propositio per se nota / hoc non excludit noticiam terminorum suorum intrinsecorum propter propositionem / immo ipsam includit Sed excludit noticiam onnium terminorum suorum qui non sunt de constitutione ipsius / et similiter noticiam cuiuscumque alterius compositionis et propositionis. Dico etiam ex terminis vt sui sunt non est propositio per se nota.
¶ Contra si propositio aliqua sit nota ex diffinitione predica ti et subiecti et vtriusque non est per se nota: quia non est nota ex terminis vt sui sunt: immo nec ex terminis suis: quia diuisio praedicati et subiecti et vtriusque sunt termini alterius propositionis ab illa que est ex illo predicato et subiecto. Unde ista propositio homo est animal est essentialiter alia in ratione propositionis ab ista aliquid rationabile mortale est substantia animata secundum deum / et est ad diffinitum consequentia patet alius numerus a diuisione quod patet Tum quia noticia diffiniti que est noticia confusa est prior quam noticia diffinientis. Primo phisicorum tum quia in diuisione potissima accipitur pro mediis diuisio alterius extremi ergo et diuisio est alius terminus a diffinito / et in demonstratione potissima non sunt nisi duo termini / et ita non est sillogismus quod est falsum. Tamen quia aliquod predicatum est per se notum de diuisione puta habere tres / de diffinitione trianguli / quod no est per se notum de affirmato / puta de triangulo / alias probaretur et demonstraretur per se notum / et eque notum per eque notum.
¶ Dic ergo propositio per se nota. Est illa que habet euidentiam statim et nata est habere apud intellectum bene dispositum ex noticia suorum terminorum vt sui sunt
¶ Excludo primo vnam distinctionem de propositione per se noscibili et per se nota / quia sicut no oportet quod sillogismus actu pertractetur ad hoc vt dica tur necessario concludens. Ita non oportet ad hoc vt dicatur per se nota quod actu cognoscatur. Similiter etiam frustra distinguitur de propositione per se nota sapientibus et per se nota omnibus quare eade est propositio. Similiter frustra distinguitur de propositionibus per se notis primi in diuinis et re ord nis: quia nulla talia accidunt propositioni per se note.
¶ Excludo etiam vnum dictum aliquorum dicentium quod ad propositionem per se notam requiritur quod sit per se producens. Dico enim quod non requiritur hoc immo multe sunt propositiones per se note Secundo modo saltem non omne totum est cum sua parte. Unde dico accidit istud si tantum essentiale est propositioni per se note: quod quilibet bene dispositus non orbatus scilicet ratione et non impeditus assentiat sibi statim cognitis terminis et factamcomplexione priori. hec de primo articulo
¶ Quantum ad secundum dicitur quod propositio ista deus est / non est per se nota loquendo de esse actualis existentie in effectu et in re / quia sic intelligitur questio. Cuius ratio est / quia quicquid est dicitur non statim cognitis terminis: eo modo quo cognoscuntur et od currunt intellectui nostro. Ista propositio est euidens vt termini / sicut illius propositionis sed solafide habetur ista propositio in demonstratione secundum alios non est per se nota simpliciter.
¶ Secundo probatur hoc: quia deus hoc modo non significat quantum ad illud quod occurrit nobis de ipso / et modo quo occurrit aliquem conceptum simpliciter simplicem: sed aggregatum: quia nullum alium possumus habere de deo hic in via. Sed propositioque non est de conceptu simpliciter simplici / non potest esse per se nota / nec primo nota / eo quod prius oportet cognosci illos conceptus videtur ad constituendum vnum conceptum non simpliciter simplicem: quare etc.
¶ Si dicis quod totum non dicit conceptum simplicem et tamen constituit propositionem per se notam dico quod immo conceptus simplex est: licet non substractus. Et prae terea melius dici potest quod totum ex sua ratione et actu dicit partes vniri: non sic in proposito. Eoden modo probatur quod ista non est per se nota in esse est esse et in ens infinitum est / et actu operans est.
¶ Sic ergo dico quod ista non est per se nota deus est licet enim sit vera et necessaria sicut tenemus ex fide ex demonstratione secundum alios / et sic per se primo modo secundum aliquos: quia esse existentie per se primo modo et quidditatiue conuenire potest deo / tamen non est per se nota / quod non statim notis terminis vt termini eius sunt proposito est nota / nec assentitur sibi ex euidentia termi norum sed per fidem tantum nec imputo et per demonstrationem secundum quod dicunt aliqui. Item propositio esse per se nota beatis qui concipiunt terminos eius euiden ter et intuitiue imperfecte et vident manifeste istam conplexionem deus est et est eis per se nota tanquam de diuinis et immediatissima ad quam omnes alie reducuntur non intromitto modo. Tamen istud videtur sapere con tra vnum dictum ab eis quod frustra distinguitur de propositione per se nota in se / non tamen alicui: quia talis debet res iudicari qualis videtur optime dispositis circa ipsam.
¶ Si ergo ista propositio est per se notabeatis simpliciter loquendo et in se est per se nota. Et amen sicut dicunt non est per se nota viatoribus: ergo etc. Similiter etiam quia per se notum et in se de per se notum et simpliciter notum videntur esse idem et eodem modo non distinguitur etiam notum est in nobis notum nec simpliciter notum nobis ignotum et quo ad nos comtra Tho. parte prima quaestione secunda articulo primo et eodem modo diceretur quod nec ista propositio est per se nota beatis licet sit euidenter nota. Si enim esset per se nota alicui omnibus esset per se nota omnibus dico bene dispositis non impeditis: quia in se esset per se nota¬
¶ Ad primum principale dico quod cognitio dei pro tanto naturaliter omnibus est infinita: quia quilibet ex natura sua natus est ipsum cognoscere: eo ipso quod est naturalis intellectualis et rationalis. Similiter etiam cognitio cuiuslibet in mlligibilis est infinita naturaliter cuilibet.
¶ Ad secundum dico quod non oportet illud quo nichil maius excogitari potest esse per se notum quod sic: quia nec est notum ista duo scilicet quo nichil maius excogitari potest simul vniri ad constituendum subiectum propositionis licet illud quo nichil maius excogitari potest est / et totam propositionem prout dicit Anselmus in prosolo. per alias propositiones priores. Ad probatio nem si non est / non est illud quo maius excogitari non potest. Dico quod bene sequitur / sed non propter hoc est per se notum illud esse. Sed bene sequitur si non est animal non est homo imrationalis / et tamen non oportet quod ista propositio sit parse nota: scilicet quod hoc mo irrationalis sit animal: immo est falsa. Aliquod enim predicatum non potest esse verum de ratione subiecti / et de subiecto falso non econtra de subiecto vero nullum falsum predicatum includens comntradictoria est vera et ex septimo metaphisice. Dico igitur in proposito quod ista non est per se nota quo quo maius excogitari non potest est / quia nec est notum uo ista duo coniungi scilicet quo et nichil posse magis excogitari: immo diceret aduersarius quod quolibet es quo et aliquo magis excogitari potest in infinitum sicut predicatum verum non est nisi de subiecto vel ro: cuius partes vere vniuntur inter se et econuerso. Ita dico quod predicatum non est per se notum deus aliquo subiecto non simpliciter simplici nisi sit notum partes illius vniri.
¶ Ad tertium dicitur quod per se notum est in communi esse / et tamen non sequitur quod hanc veritatem puta deum esse: sed est fallacia consequentis a superiori ad inferius affirmando. Tu dicis quod non: quia notum est primam veritatem esse: deus autem est prima veritas. Dico quod non est per se notum primam veritatem esse / quia nec per hoc notum ista duo coniungi et vniri scilicet primam et veritatem et posset negari ab aliquo: sicut et ipsum ens aliter respondemus negando antecedens: quia non est per se notum veritatem esse et cum probatur quia nulla veritas est / verum est aliquam veritatem non esse. Dicunt quod non sequitur sed bene sequitur non est verum aliquam veritatem esse sicut si nullum tempus est: bene sequitur dies non est sed non sequitur vltra ergo nox est: quia in priori antecedente deu structum est omne tempus. Similiter etiam hic de struitur. Omnis veritas in primo antecedente et ita inferendum est ac si nullus omnino intellectus esset: et ita nulla veritas nec affirmatiua nec negati ua: immo nec aliqua entitas nec per accidens veritas: ergo non est verum aliquam veritatem esse
¶ Ex his siue ex istis duabus potest fieri vna ypostatica conditionalis vera. Ista simul stant nullaveritas est / non est verum aliquam veritatem esse: ergo si nulla veritas est / adhuc veritas est: quia ista conditionalis est vera. Item si vnum contradicto rium non est verum reliquum est verum. Sed illa contradictio non veritas est et nulla veritas est: er go si istud non est verum veritas est: sed quod sit verum nulla veritas est. Et ideo dico quod prima solutio est melior et teneo me cum ipsa quando faciliter diceretur quod si nulla veritas est nec complexa nec incomnplexa sicut si nichil esset in toto vniuerso nec posset formari aliqua propositio nec aliquod contradictorium esse actu verum sicut nec respectum distinctum quare et cetera.
¶ Ad quartum dico quod accidit pro positioni per se note maior et minor entitas terminorum: sed hoc est ei per se quod notis terminis statim ex euidentia et noticia eorum vt sui sunt cognosca tur vera et consentiatur sibi siue termini solum habeantur in intellectu siue in re cum hoc siue necessarium esse siue contingens. Sic ad istud.
On this page