Quaestio 5

¶ Distinctionis tertie. Questio Quinta

Quinto quaero quantum ad ymaginem. Utrum ymagiontrinitatis sit in creatura rationali et intellectuali.

¶ Et videtur quod imago trinitatis non sit in mente nostra. Primo sic. ydeatum non representat nisi suam ydeam: quia non excedit in representando suum ydeatum in essendo: sed deus non est ydea inquantum trinus: sed magis per rationem essentie siue sue intellectionis que est vna. ergo etc.

¶ Secundo sic. Si imago representans trinitatem esset in mente: tunc posset trinitas personarum natura liter cognosci sicut et imago: hoc est falsum. ergo etc.

¶ Tertio sic. in qualibet persona est memoria intelligentia et voluntas: ergo ista non representant distincte trinitatem: sed magis vnitatem: quia memoria illa representat patrem sicut filium igitur.

¶ Quarto sic. In mente nostra est vestigium trintatis: ergo non est imago mea. Probatio quia isti sunt modi representandi ex opposito distinctum Magister in littera et Augusti

¶ Contra nus quintodecimo de trinitate capitulo octauo. Ecce mens nostra meminit sui intelligit se diligit se. etc. hec si cernimus trinitatem non quidem deum: sed ipsam imaginem dei. Et genesis primo. Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram.

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Primo dicam de ratione imaginis in corporipus. vnde est in spiritibus / et quod imago trinitatis sit in men te.

¶ Secundo ostendam que sunt illa que correspondent in deo imagini create: et respectu quaerum est imago.

¶ Quantum ad primum dicitur quod ymago dicitur quasi imitatio. Unde dico quod ymago in corporibus dicitur illud quod imitatiue repraesentat aliud quasi totum. Imago enim in hoc differt a vestigio: quia vestigium primo est representatiuum partis ratione totius. Et imago primo representat totum: non autem partem. Dico etiam quod imitando representat quia non sufficit quecumque repraesentatio alicuius ab aliquo ad hoc vt representans dicitur esse imago. Sed requiritur ad imaginem imitatio totius representanti: et etiam expressio vnius ab alio / imaginis ab imaginato ad similitudinem imaginati / non autem econuerso quia secundum Augustinum octuagesima tertia questionum. Ouum licet sit simile alteriouo: non est ymago alterius oui: quia non est ab alio et ad vnitatem alterius expresse et productum.

¶ Sic ergo dico quod imago in corporibus est imitatio que est similitudo imitationis representans tototum primo et expresse ad similitudinem alterius scilicet imaginati / ex hoc autem transumitur ad imaginem in proposito / quia dico quod mens in qua quoddam totum materiale: cuius partes sunt tres persone et non solum patrem et filium et spiritum sanctum: sed totam trinitatem personarum / et essentie vnitatem / et est expressa et producta imitando ipsam. hec de primo

¶ Quantum ad secundum scilice in quibus consistit imago trinitatis in mente. Dico premittendo quod in nobis experimur duos actus in superiori parte accidentali scilicet intelligere et velle.

¶ Secundo premitto quod in potentiis nudis respeciu istorum actuum non potest consistere imago trintatis: quia inter ipsos non est ordo originis sicut inter diuinas personas: sed nec etiam in actibus secundis: tum quia in personis non est consubstantialitas nec trinitas: et ideo oportet quod ratio imaginis assignetur consistere in potentiis consubstantialibus sibi et essentie cum actibus ipsarum potentiarum.

¶ Assignatur ergo duobus modis imago trinita tis consistere in aliquibus. Prima assignatio est in memoria intelligentia et voluntate. Alio modo in monte noticia et amore. Primam assignationem ponit Augustinus decimo. de trinitate capitulo quarteo Secundam ponit nono de trinitate ca. secundo et quintonet deinceps: et quinto decimo de trinitate dicit quod prima est euidentior.

¶ Dicamus ergo de prima. Dico quod in mente nostra est aliqua perfectio quam est in actu primo et respetu noticie declaratiue gignem: de et producende: et est in prima fecunditate anime nostre: et hoc voco memoriam: intellectumiscilicem habentem principia obiecti intelligibilis per seipsam et per representatiuum eius. Et complectitur ista menmoria ad minus obiectum praesens in seipso vel in represen tatiuo: et intellectum agentem. Utrum autem intellectus possibilis et etiam obiectum sit coactiuus ad gignitionem verbi et noticie declaratiue nihil modo hec est ergo memoria intellectus habens obiectum sibi presens: et hoc est prima fecunditas in mente nostra: et representat personam patris que est prima in diuinis.

¶ Secundo est in mente nostra perfectio per quam potest recipere actum intelligendinoticiam declaratiuam obiecti: puta intellectus possibilis: et inquantum recipit ipsam dicitur intelligen tia et reprensentat verbum vel filium in diuinis / que est noticia genita subsistens tamen.

¶ Tertio est in mente nostra perfectio qua possumus recipereelicere actum volitionis: et est voluntas ipsa que vt sic stans sub actu volendi quantum ad ipsum actum causatur ab obiecto: etiam intelligentia vel etiam a seipsa Uel tamen primus quoquno: ita quod a memoria et intelligentia aliquo modo causatur actus volendi / vel saltem prima sunt et naturaliter requisita. Et dico quod voluntas vt sic stans sub actu volendi representat spiritum sanctum qui producitur vt amor subsistens ab vtroque scilicet patre et filio.

¶ Quo modo ergo in istis omnibus consistit imago trinitatis Dico quod de ratione imaginis trinitatis est representare vnitatem diuine essentie: pluralita tem per sonarum / et ordinem orignis ipsarum. hoc autem ripresentat per ista omnia. Primo quia iste potentie sunt consubstantiales: et sic representant essentie vntatem. Secundo quia sunt tres qualitercumque distincti non curo modo et sic personarum trinatem. Tertio quia in ipsis inquantum substant suis actibus est ordo originis / quia ibi sunt duo actus producti scilicet intelligere quod prodicitur a memoria sicut verbum a parte: et velle quod producitur quocumque modo a memoria et intelligentia saltem prima sunt ista necessaria sicut spiritus sanctus ab vtroque. Sed interista et illa multe possunt dissimilitudines assignari

¶ Secunda assignatio est quod imago consistit in hiis tribus scilicet in mente noticia et amore.

¶ Et quantum ad hoc notandum est quod mens dicit duplicem fecunditatem anime: et sic includit tres potentias et vnam substantiam cui potentie sunt consubstantia¬ les: et etiam sibi inuicem: sed noticia accipitur pro producto ab altero principio puta a memoria secundum primam fecunditatem. Amor autem accipitur pro actu producto a duobus principiis quocumque modo dicant ordinem originis sed non consubstantialitatem Et in hoc deficiunt a repraesentando perfecte rationem trinitatis: sicut etiam illa que dicta sunt in prima assignatione in multis deficiunt.

¶ Ex predictis apparet quo modo prima assignatio est euidem tior quam secunda. In prima enim accipitur consubstantialitas vel vnitas potentiarum in substantia et trinitas: et ordo originis. In secunda autem non accipitur consubstantialitas nisi subintelligendo potentias ipsis actibus productis. Tamen etiam in secunda est aliquod euidentius quam in prima: quia mens cum includat duplicem fecunditatem vel potentiam fecumdam expressius representat primam personam quam memoria tantum: licet respectu totius trinitatis prima sit euidentior et expressior. Hec de secundo.

¶ Quantum ad tertum Dico quod in deoreperiuntur tria. Primum est vnitas essentie. Secundum est ordo et habitudo originis im¬¬ ter personas. Et ideo dico quod imago accenditur nec correspondet alteri trium predictorum tantum sed omnibus simul. Ita quod imago representat omnia pre dicta. Ita quod representatiua tam vnitatis essentie quam trinitatis personarum quam etiam ordinis et originis inter ipsas. Et hoc est essentiale imagini nostre et etiam angelice. Sic ad questionem. et pale dico quod yde¬

¶ Ad primum prinipi atum scndumqudhumodi non representat nisi suam ydeam. Sed ydeatum quod est etiam ymago bene representat trinitatem: sicut predictum est in corpore questionis.

¶ Ad secundum dico quod imago licet sit in mente: non tamen vt sic potest cognosci per rationem naturalem nec per consequens ipsa trinitas.

¶ Ad tertium dico quod memo ria in imagine non representat sic memoriam in vnepersona quin sit in alia secundum id quod est: sed quantum ad hoc distincte representat quod vna persona representat eam vt est principium productiuum: non autem in alia et sic de aliis. Unde licet memoria sit in filio: non tamen est in eo vt principium productiuum.

¶ Ad quartum dico quod vestigium et imago non sunt rationes repeuntandi opposite: sed solum disparate / ita quod eidem poastent couenire. Dico tamen quod non eadem creatura rationalis vel intellectualis est vestigium et imago. Totaliter est enim vestigium secundum suam substantiam: sed imago secundum suam substantiam et potentias consubstantiales et actproductos vt dictum est supra quare etc. Sic de isto.