¶ Uidetur quod non / quia idem non potest esse necessarium et possibile: sed omne intrinsecum deo est necessarium: et omne productum est possibile: quia potest produci vel potuit. ergo etc.

¶ Secundo sic. Impossibile ergo idem esse necesse esse ex se et ex alio vel ab alio: quia quod est necessarium ex se manet et potest esse quolibet alio circumscripto: sed quod est necesse esse ab alio non manet alio circumscripto: sed esse intrinsecum deo est necessarium ex se: nihil ergo est ibi productum ab alio.

¶ Tertio sic. Impossibile est idem esse mutabile et immutabile: sed esse intrinsecum deo est immutabile ergo nichil est ibi productum ab alio. consequentia patet: quia producens est prius producto: et in illo priori productum non est: sed omne quod habet esse postnon esse est mutabilem: ergo et cetera. Et confirmatur quia generatio est mutatio quidditatiue et essentialiter: ergo essentia non habet personam productam nisi per mutationem.

¶ Quarto sic. Impossibile est idem esse dependens et independens: sed omne intrinsecum deo est independens: omne producibile dependens / quia productum non potest esse nisi supposito producente. ergo etc. f in psalmista dicit pater ad filium

¶ Comn Ex vtero ante luciferum genui te. Et alibi Filius meus es tu ego hodie genui teIn ista questione sic procedam.

¶ Primo ponam rationes aliquorum / qui volunt pro bare quod in diuinis est productio ad intra: et soluam eas quia non declarant propositum nec fideli nec infideli.

¶ Secundo ostendam per alias rationes probabiles ( quas etiam ego soluam ) quod in diuinis est possibilis productio intrinseca / et quod est actu ibi.

¶ Tertio ad rationes.

¶ Circa primum arguunt aliquo sic In diuinis est aliqua persona constituta: sed non nisi per relationem originis: quia si relatio non constitueret personam: tunc illa adueniret persone et esset accidens in deo: sed vbicumque est relatio originis ibi est producens et productum originans et originatum. ergo etc.

¶ Secundo arguitur sic. Summe actiuum et summe bonum summe se diffundit et conicat. ergo deus summe se diffundit: sed non ad extra. ergo ad intra.

¶ Tertio sic productio et actio principaliter intendunt assimilationem. ergo cum deus sit summe actiuus summe assimilat sibi aliquod productum: non ad extra. ergo ad intra. quod non ostendunt propositum.

¶ Iste rationes Prima non ostendit nec declarat propositum infideli: quia ipse negaret relationem originis in diuinis / et per consequens constitutionem talem / et poneret in deo vnum tantum suppositum absolutum nec ostendit etiam fideli. Primo / quia probatio sua etiam apund fidelem nihil valet: quia relatio actiua non constituit personam patris et filii et tamen non accidit eis. Secundo quia non est articulus expressus: nec ita notum fideli quod persone constituantur per relationes originis: sicut quod sint ibi persone producte et ita ex ignotioribus procedit.

¶ Secunda ratio non concludit in fideli. Diceret enim quod summe actiuum et bonum et summe se diffundit et communicat quantum est possibile: sed talis communicatio ad intra non est sibi possibilis.

¶ Similiter ad tertiam diceret infidelis quod summe assimilat sibi aliquid quantum potest: sed hoc non potest. Et fidelis diceret ad vtramque licet hoc verum sit tamen rationes non declarant. Hec de primo.

¶ Quantum ad secundum adduco tres rationes ad probandum productionem intrinsecam in diuinis. Prima est ista. Omne suppositum habens a se et perfecte principium productiuum realiter potest per illud producere aliquod productum sibi adequatum. Sed aliquod suppositum diuinum habet a se et perfecte principium aliquod realiter productiuum ad intra: puta memoriam secundam: ergo potest producere ad intra et realiter noticiam declaratiuam vel verbum sicut terminum sibi adequatum: et per consequens infinitum sicut ponitur intellectus et etiam obiectum infinitum: et per consequens etiam noticiam declaratiuam subsistentem: quia talis non potest esse inherens / nec accidens cum sit infinita: ergo est subsistentia et persona: ergo in diuinis est persona intrinsece producta per memoriam. Et similiter potest argui de voluntate accipiendo eam sicut accipiebatur memoria. Tota vis consistit in declarando maiorem et minorem.

¶ Primo ergo declaro maiorem.

¶ Duplex enim potest esse ratio quare super positum habens aliquod principium realiter productiuum non potest producere secundum ipsum. Una est quia habet tale principium imperfectum vel imperfecte vt sicut si aliquid habet calorem imperfectum potest impediri propter illam imperfectionem caloris a calefaciendo. Alia ratio est quia licet habeat illud principium productiuum tamen accepit ipsum ab alio per productionem adequatam illi principio sicut filius in diuinis accepit memoriam a patre: ideo non potest generare / quia accepit eam per pro ductionem adequatam memorie. Similiter spiritus sanctus accepit voluntatem ab vtroque. Primum excluditur in maiore quando dicitur suppositum habere perfecte tale principium productiuu. Se cundum excluditur quando dicitur ipsum habere a se et non per productionem adequatam illi principio Ita patet maior.

¶ Minor declaratur. excludendo quattuor responsiones que possent dari ad eam Primo enim diceretur quod memoria creata est principium realiter productiuum ad intra: non autem memoria increata sicut accipitur in minori. Secundo quod memoria est principium productiuum quando est vel coniungitur cum intellectum possibili / qui potest recipere noticiam genitam vt inherentem sibiquod non habet locum in deo. Tertio diceretur quod frustra ponitur noticia formalis producta in deo. quia producens per eam non perficitur nec ipsa indiget quia sufficit noticia essentialis que est perfectissima respectu cuiuscumque intelligibilis. Quarto diceretur quod memoria in deo non est principium pro ductiuum realiter sed solum secundum rationem in deo vbi intellectus differt ab intelligente tantum secundum rationem.

¶ Primum excluditur. Diceretur enim quod multofortius memoria increata vel saltem equaliter est productiuum realiter ipsius verbi sicut memoria creata: quod probatur quia cum memoria ex ratione sue formalis perfectionis sit principium productiuum verbi / et multofortius inueniatur in deo quam in creatura: quia in deo per essentiam in creatura per participationem sequitur quod non minus sit productiua verbi in deo quam in creatura. Quod autem memoria sit ex sua ratione formaliprodunctiua verbi et ratione sue perfectionis ( Imperfectio enim non est ratio producendi aliquid vel causandi. 7.

¶ Excluditur secundum per hoc quod si memoria est productiua verbi inuenitur cum intellectu possibili non minus vbi inuenitur sine in tellectu possibili et perfectissime: quia et si ratio agendi et patiendi coniungantur. hoc tamen non est vniuersaliter et per se: sed accidit hoc ratione alicuius nature in particulari: et ideo dicitur quod ratio agendi non minus est ratio agendi vbi inuenitur sine ratione patiendi quam vbi cum ratione patiendi / quod patet quia medicina enim et infirmitas vel infirmus coniunguntur per accidens / puta quando me dicus est infirmus: medicina autem est ratio curanmdi vel agendi. Et planum est quod non minus est ratiocurandi quando non concurrit cum infirmo: sed est in medico sano: quam quando cum infirmitate concurrit in medico. Modo dico quod accidit memorie. Unde memoria quod coniungatur cum intellectu possibili: quia in deo est verissime memoria: non autem intellectus possibilis qui est ratio accipiendi. ergo etc.

¶ Tertium excluditur per hoc quod illa noticia personalis non est frustra: quia procedit ex plenitudine perfectionis ipsius producentis: non quod expectet perfici per productum. Tunc diceretur ad formam instantie quod necessario in producentibus oportet staread aliquod producens quod non perficitur per productum: sed est producens mere liberale / ita quod producit: nichil perfectionis adepturus per productionem quia ipsum est simpliciter perfectum nullam habens imperfectionem. Et tale dicitur agens ex liberalite se cundum Auicennam sexto methaphisice: sicut in actu bus humanis ille dicitur liberalis moraliter qui dat non expectans redditionem.

¶ Ad quartum dice retur quod de ratione memorie sit quod sit principium reale verbi / vel si non haberet productum reale esset in potentia respectu illius productionis: et ita memoria diuina non esset necesse esse nec purus actus. Ex quo se quitur quod productum suum non potest esse tantum secundum rationem sed secundum rem et verissime productum: et per consequens realiter a producente productum. Sic ergo declarata est minor quantum ad hoc quod memoria est principium realiter productiuum noticie declaratine genite. Sed quod sit perfecta in aliqua persona diuina patet: quia deus est ens summe perfectum simpliciter. Sed quod a se sit in aliqua persona productio et non per productionem adequatam sibi patet: quia in personis diuinis non est processus in infinitum: ergo in eis est aliqua que habet memoriami et alias perfectiones diuinas a se / et non per productionem adequatam: immo nec per aliquam productionem. Hec de prima ratione.

¶ Secunda ratio principalis est ista. Obiectum in nobis vt est in memoria est ratio producendi vel comnicandi seipsum vt est in intelligentia sit tantum secundum esse intentionale in specie vel in actu hoc est imperfectionis: quia si memoria est perfecta vel intelligentia: dicitur quod oportet necessario secundum Aristotelem quod obiectum sit idem realiter cum ipsis: oportet ergo quod tam potentia quam obiectum quam actus sint realiter idem in summe perfecto. Sed quod conicetur obiectum / hoc non est imperfectionis igitur accipiendo illud quod est perfectionis et dimittendo imperfectio. nem obiectum diuinum / quod est diuina essentia potest conica re realiter per aliquam productionem intelligentie subsistenti quae est verbum ab aliquo supposito habente memoriam.

¶ Tertia ratio est ista. In omni conditione entigenm non dicit imperfectionem / necessitas est perfectionis simpliciter sed productio est quedam conditio entis / quae secundum huiusmodi non dicit imperfectionem nec habet ipsam necessario annexam: ergo necessitas productionis debet poni in deo sed non ad extra. ergo ad intra. sunt probabiles non tamen

¶ Iste rationes demonstrant euidenter: ideo soluo eas.

¶ Ad primam diceretur breuiter quod memoria vnde memoria sic absolute accepta vt abstrahit ab increata et creata saltem quelibet memoria non est principium realiter producendi aliquid ad intra sed tantum memoria creata. Tu dicis quod perfectio simpliciter: diceretur quod verum est quod licet sit dubium. Sed non curo modo: ponatur quod ita sit: et ita etiam intelligere vel velle est perfectio simpliciter et tamen non sunt actus productiui. Dicis quod producere non conuenit memorie create ratione imperfectionis. Dico quod verum est sic quod imperfectio quae est nega¬ tiosit sibi ratio agendi. Sed dico quod conuenit sibi ratione talis perfectionis create supplentis imperfectionem / sicut homini conuenit generare: supplet autem hoc imperfectionem producentis: quia nisi memoria creata esset principium realiter productiuum noticie nunquam posset creatura naturaliter inteligere: quia non est suum intelligere: sicut deus. Ista autem imperfectio non est in deo. Et per hoc patet ad totam deductionem et confirmiationem eius quod ipsa non concludit.

¶ Ad secundam dico quod obiectum in memoria realiter productiua et creata est productiuum sui similis actus vel ratio producendi intelligentia: sed non in deo quia nec in ipso memoria est realiter productiua sed tantum secundum rationem: eo quod intelligentia sua non distinguitur ab eo nisi secundum rationem: saltem non realiter.

¶ Ad tertium diceretur quod productio quacumque realis dicit imperfectionem aliquam in producto necessario et possibilitatem et dependentiam. Et ideo diceretur quod nullum productum est simpliciter necesse esse nec simpliciter perfectum: nec per consequens ponenda est aliqua productio necessaria nec ad intra nec ad extra. Et si forte ad extra secundum philosophos: et quantum ad hoc concluderet argumentum de productione alicuius necessarii ab alio: tamen non oportet quod ad intranec hoc concludit argumentum. Et quod diuina perfectionon concludit talem productionem patet quia ita esset perfectus deus si in eo esset vnicum suppositum absolutum et simpliciter persona producens non est perfectior perso na non producente. Hec de secundo

¶ Ad primum principale dico quod possibile vno modo opponitur impossibili: et sic est commune ad contingens et necessarium. Et sic dico quod omne productum siue sit necessarium siue contingens est possibile sicut et omne producens. Secundo modo opponitur necessario: et sic idem est quod contingens ad vtrumlibet. Et sic productum necessarium non est possibile. Tertio modo vt opponitur alicui relatiue sicut actui. Et isto etiam modo est possibile actui incompossibile: nec isto modo productum necessarium est possibile. Alio modo vt opponitur etiam relatiue ad potens et isto quarto modo etiam omne productum siue contingens siue necessarium est possibile et relatiue dictum ad potens siue illud potens sit actiuum siue factiuum siue productiuum tantum.

¶ Ad secundum dico quod non est impossibile nec inconueniens aliquid esse necessarium ex se formaliter et ab alioproductiue vel originaliter. Tu dicis quod necessarium ex se manet quocunque alio circunscripto. Dico quod verum est si circumscriptio illius alterius non implicat contradictionem ad esse illudiquod ponitur manere. Modo dico quod circumscriptio vnius persone contradicit ad esse alterius per sone propter identitatem nature in eis: ita quod sicut mpossibile est filium productum manere non matente patre sed ipso circumscripto ita et econuerso. Ita bene aliter diceretur quod necesse esse ex se formaliter et a se quantum est ex se potest esse circumscriptoquocunque alio saltem maxime videtur hoc de tali necesse esse: sed non sic de necesse esse ex se formaliter tantum: ab alio tantum productiue / quod possit esse quo cunque alio circumscripto: puta producente ipso quia pari necessitate qua est ex se formaliter necesse esse est ab alio productiue. ergo et cetera.

¶ Ad tertium dico quod non omne productum est mutabile. Ad probationem dico quod producens est prius origine producto. Sed dico quod esse prius origine non est producens esse et productum non este: sed est esse ipsum a quo est ipsum productum: et ita non oportet quod productum de non esse transeat ad esse per mutationem aliquam. Ad confirmationem dico quod generatio non ponitur in deo secundum habitudinem vel ordinem quantum ad subiectum sic enim est imperfectionis et conuenit sibi esse mutationem. sed ponitur in deo secundum ordinem ad terminum productum: et sic non dicit imperfectionem. Tu dicis quod generatio quidditatiue est mutatio. Dico quod fal sum est / absolute dico loquendo de generatione vt transcendens est: quia est dare aliquam quae non est mutatio et non est creata nec in genere: verum est autem quod omnis generatio cum creata in genere mutatio est.

¶ Ad quartum dico quod non esse productum est dependens quia est in eadem natura cum producente licet non posset esse nisi a producente sed esse dductum in natura aliena dico quod est dependens. Sic ad istum.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1