¶ Tertio sic. Agens necessario est imperfectum quia tale agens non dominatur sue actioni nec habet etiam in sua potestate: sicut de agentibus naturalibus et animalibus brutis que magis aguntur quam agant: sed in deo nichil est imperfectum ergo non agit vepducit necessario.

¶ Quarto sic. Anselmus dicit Cur deus homo lib. II. c. iiii. quod improprie dicitur necessitas vbi nec coactio vlla est nec prohibitio: sed pater non generat filium coactus vel prohibitus: ergo etc. Impossibile est filium non esse / et

¶ Contra go non produci: ergo de necessitate producitur a patrepremittam aliquas distinctio¬

¶ Hic primo nes necessarias ad questionem.

¶ Secundo respondebo ad questionem.

¶ Tertio ad argumenta quod patrem genera¬

¶ Primo premitto re de necesitati filium potest intelligi duobus modis Uno modo vt preducat necessitate vt principio: vel quando habet principium et citiuum productionis: et tunc ly necessitate tenetur nominaliter et ablatiue et est sensus quod necessitas est principium quo producitur filius. Aliter potest hoc intelligi quantum ad modum: ita quod modus producendi sit necessarius / et tunc tenetur ly necessitate quasi aduerbialiter et modaliter et est sensus quod patr producat filium necessario.

¶ Secundo disiguo de necessitate. Accipitur enim ly necessitas. vnosnetaphisice secundum aliquem modum causalitatis. et sic vnoo dinecessarium ex fine necessitate finis sicut ea quae sunt ad finem sunt necessaria. Alioo accipitur necessitas ex efficiente vel mouente ad istud reducitur necessitas violentie siue coactionis. Tertioo accipitur necessitas ex cau¬ sa materiali sicut dicimus quod omne compositum ex contra riis necessario est corruptibile. Quarto accipitur necessitas ex parte forme sicut quod homo sit risibilis vel huiusmodi: et ad istud reducitur necessitas immutabilitatis.

¶ Tertio premitto quod in deo nulla sit ratio causalitatis proprie accipiendo causalitatem ad intra nulla potest ibi esse necessitas ex fine nec exefficiente nec ex materia nec ex forma. Accipitur tamen ibi aliqua necessitas proportionaliter ad necessitatem quae accipitur ex forma: quia in diuinis est necessitas immutabilitatis excludens contingentiam respectu omnium intrinsecorum: et hoc ex sua formali perfectione qua est necesse esse et ista necessitas opponitur contingentie. Hec de primo.

¶ Quantum ad secundum dicitur primo quod deus pater non producit filium necessirate accipiendo pro principio productiuo ly necessitate et nominaliter: quia necessitas non est principium productiuum filii sed memoria: sed accipiendo necessitatem aduerbialiter pro necessario dicitur quod sic quia omne illud quod producitur / et non producitur contingenter producitur necessario sed pater producit filium non contigenter quia tunc filius absolute posset non produci et non esse. ergo etc.

¶ Contra primum dictum videtur quod immo pater producat filium necessitate vt principio: quia memoria et sua necessitas idem sunt pe nitus extra intellectum sicut etiam voluntas et lipertas. Libertas enim intrinseca est voluntate sed pater producit filium memoria vt principio ergo et necessitate memorie. Sed videtur posse concludi ista conclusio sicut etiam spiritus sanctus qui voluntate producitur solum libere / et hoc si voluntas et libertas eedem omnino sunt: si autem libertas et necessitas distinguantur ab ipsis et dicant modos tunc non oportet quod pater isto modo producat filium necessitate.

¶ Se cundo dicitur quod deus non producit filium necessitate alicuius causalitatis quia filius nec aliquid intrinsecum / causatum est aliqua causalitate quod en im causatur necessitate finis vel dependet a fine vel ergo effectus causatus a fine: quod causatur etiam necesstate efficientis vel producitur necessario: dependet ex efficiente et per consequens ex fine. Filius autem nullo modo dependet ab aliquo: similiter etiam nec necessitate materie vel forme vt dicunt causas intrinsecas: quia locum non habent in diuinis.

¶ Tertio dicitur quod deus pater producit filium necessitate immutabilitatis quasi proportionaliter accepta secundum necessitatem forme id est necessario et immutabiliter et hoc prouenit ex perfectione formali intrinseca diuine nature: que est necesse esse et opponitur contingenter. Hoc probatur dupliciter. Primo Nam sicut in omni ratione entis que nec dicit imperfectionem nec ipsam habet necessario annexam: necessitas est conditio perfectionis simpliciter et ponenda est in summo tali. Dico autem quod necessitas dicit conditionem perfectionis simpliciter in conditione non dicente imperfectionem / vel etiam respectu imperfecti quia non necessario agere est maioris imperfectionis in creatura vel etiam respectu creature in deo non est in ea necessario agere. etc. quia actio creature siue vt principii siue termini necessario habet semper imperfectionem annexam saltem in termino: quia in creatura est productum imperfectum et ideo non est ex hoc quod creatura necessario agat vel agatur seu creetur. Probatur adhuc ista maior. Quandocumque aliqua duo per se et quidditatiue diuidunt aliquod communesemper alterum diuidentium est perfectius et quicquid continetur sub eo: quam alter et quicquid continetur quid ditatiue et per se sub eo: sicut rationale diuidens animal et quicquid continetur sub eo est nobilius irrationali et quolibet contento sub eo. Dico autem quidditatiue et per se quia si diuiderent per accidens vel essent aliqua non pertinentia ad quidditatem diuidentium constituentia vnam quidditatem cum diuidente tunc non valeret sed necesse esse / possibile vel contingens diuidunt ens per se multofortius quam corruptibile / et incorruptibile que dicunt substantiam rei secundum Commentatorem quarto methaphisice. sed possibile vel contingens non dicunt perfectionem simpliciter in ente ergo necesse ergo productio perfecta nullam habens imperfectionem nec ex parte principii nec termini est necessaria et non contingens: sed productiodiuina ad intra ( quia pater producit filium et vterque spiritum sanctum) est huiusmodi ergo est necessaria. ergo etc.

¶ Secundo probatur Omne producens totale naturaliter est productiuum non dependens nec impeditum seu impedibile per contrarium nec per indispositionem subiecti et approximatum sufficienter ei de quo debet producere: necessario producit hoc apparet quia non est assignare rationem quare non agat vel possit etiam non agere: sed deus pater respectu filii est tale producens vt patet ex supradictis discurrendo per singula: ergo etc.

¶ Dico igitur quod pater producit filium necessitate memorie fecunde vel memoria ipsa fecunda necessaria: quod idem est: vt principio productiuo et etiam necessario quod est idem in proposito vt videtur. Non autem producit ipsum necessitate coactionis vel violem tie quae accipitur ex efficiente nec necessitate congruentie que accipitur ex fine nec necessitate indigentie quao accipitur ex materia / sicut necessarium est homini comedere ex complexione sui corporis: nec necessitate exigentie alicuius forme vt causa intrinseca quia in deo nihil causatum est. Hec ad questionem.

¶ Ad primum principale dico quod Hylarius intendit excludere naturalem necessutatem non quancunque sed violentie vel actionis: quod patet per illud quod subiungit non naturali inquit necessitate cum nollet: quasi diceret Non est ibi necessitas que voluntas est.

¶ Ad secundum de Augustino per idem.

¶ Ad tertium dico quod non omne producens necessario est imperfectum / sed solum vbi productio vel actio distinguitur a substantia et connotat aliquid imperfectum vt tertimini sic autem non est in deo.

¶ Ad quartum dico quod Anselmus loquitur de necessitate per causam extrinsecam efficientem.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2