Quaestio 3

¶ Distinctionis Septime Questio Tertia.

Tertio quaero utrum in filio sit potentia generandi¬

¶ Uidetur quod sic. Primo quod Augustinus contra maximitur libro primo. Dicit quod filius non genuit / non quia non potuit / sed quia non oportuit / et per consequens filius potuit generaIre et habere potentiam generandi.

¶ Secundo sic ad hebreos primo dicitur de fitio portans omnia verbo virtutis sue: igitur filius habet verbum productum / et per consequens potentiam generandi.

¶ Tertio sic. Pater creatus conicat filio / non solum naturam vel essentiam sed etiam potentiam generandi: alias filius esset orbatus et non esset perfectus: igitur multofortius communicat pater increatus filio potentiam generandi. Et confirmatur quia conicat sibi memoriam perfectam que est principium quo vel potentia generandi vt dictum est supra Si filius habet potentiam ge¬

¶ Contra nerandi igitur generat quia in diuinis ad intra non est potentia distans ab actu: sed bina sunt ibi necesse esse: sed hoc est falsum quia tunc haberemus in diuins plusquam tres personas igitur etc.

¶ In ista questione sic procedam

¶ Primo distinguam de potentia.

¶ Secundo respondebo ad questionem / an in filio sit potentia generandi et an possit generare.

¶ Tertio ad argumenta

¶ Quantum ad primum dico quod est quedam potentia logica et est quedam potentia realis. Potentia logica non dicit aliquamrem breuiter: sed solum dicit non repugnantiam pre dicati ad subiectum dato quod vtrumque sit non ens et nichil. Isto modo dicimus quod possibile est nihil predicari de chimera / dicendo quod chimera est nihil: quia praedicatum non repugnat subiecto nec habet contradictionem ad subiectum Ita etiam potentia vel non repugnantia bene conuenit rebus: sed accidit sibi inquantum talis quod conueniat eis quia etiam non rebus vel non entibus potest conuenire sicut dictum est.

¶ Alia est potentia realis vna actiua et alia passi ua sicut patet quinto et quarto methaphisice. Actiua est principium transmutandi aliud inquantum aliud Et passiua est principium transmutandi ab alio in quantum ab alio: licet autem in deo non sit proprie potentia actiua secundum istam descriptionem: quia ibi non est principium transmutationis nec transmutatio. Tamen in ipso est potentia vere productiua realis sicut dictum est supra. Et frequeter nomina tur talis potentia actiua: sicut etiam dicitur generatio actiua licet non sit proprie dictum. Talis autem potentia productiua est potentia generandi realis ipsius patris. Et hoc de primo.

¶ Quantum ad secundum dico quod aliqui distinguunt istam quod in filio sit potentia generandi secundum compositionem et diuisionem contedentes eam in vno sensu et in alio negantes eam. Sed videtur michiabsolute dicendum quod in filio non est potentia generandi nec potentia logica nec potentia realis. Quod non sit potentia logica patet / quia ista est impossibilis filius potest generare vel habet potentiam generandi / ita quod inter predicatum et subuectum est repugnantia: quod probo. Filius si potest generare aut hoc est eadem generatione qua pater / aut alia: non eadem quia tunc generaret seipsum: nec alia quia sicut ostensum est supra / Generatio ( cum sit vnius rationis in diuinis ) non potest multiplicari igitur nullased impossibile est quod aliquis possit generare nulla generatione: vel habeat potentiam generandi nulla generatione.

¶ Secundo sic. Principium productiuum communicatum alteri per productionem sibi adequatam non potest esse illi ratio agendi ( sicut si lignum acciparet calorem per productionem adequatam calori non posset aliquid calefacere: alias non acciperet calorem per productionem adequatam calori cuius oppositum accipitur ) sed filio communicatum est principium productiuum vel potentia productiua verbi per productiodem simpliciter adequatam tali principio sicut ostensum est supra ) igitur non potest esse sibiratio agendi vel generandi in filio / igitur non est potentia generandi ideo non potest generare. Si dica tur contra istam rationem quod filio conicatur intellectus et spiritui sancto voluntas per productiones adequatas / et tamen intellectus in filio et in spiritu sancto sunt principia productiua creature. Igitur simpliciter in proposito. Dico quod intelligendum est circa idem obiectum essentia autem diuina et creatura non sunt idem obiectum vt patet: oportet autem in proposito quod sit circa idem obiectum. quare etc.

¶ Circa predicta nota quod refert dicere ista duo. Forma eiusdem rationis est principium actionis eiusdem rationis / et forma eiusdem rationis est principium actionis eiusdem rationis in quo habet. etc. Prima enim vera est tam in diuinis quam in creaturis Secunda est falsa in diuinis vera tamen in creaturis. Primum patet quia in diuins et in creaturis conuenit hoc forme vnius rationis quod sit principium sue actionis. Secundum patet quod secunda vniuersaliter vera est in creaturis: quia in creaturis forma eiusdem rationis partitur in pluribus et diuiditur in ipsis / nec in aliquo eorum in quibus inuenitur de communi lege habet productionem sibi ade¬ quatam et per consequens in quocumque inuenitur est principium actionis eiusdem rationis / vel potest esse. In diuinis autem non sic / quia forma eiusdem raionis que est principium productionis in vno tantum habet productionem et productum sibi adequatasimpliciter. Et ideo dico quod amplius in quocunque sit vel cuicumque communicetur non potest sibi esse principium vel ratio agendi. Unde licet in filio sit me moria perfecta eiusdem rationis que est in patre / non tamen memoria in ipso est potentia vel ratio agendi / nec per consequens generare potest.

¶ Tertio probatur hoc idem sic / scilicet quod ista sit negandas In filio est potentia generandi / quando forma aliqua in abstracto comparatur ad subiectum secundum rem idem est subiectum habere illam formam / et illam formam inesse: et subiectum tale esse secundum talem formam ( sicut idem est corpus habere al bedinem / et albedinem inesse corpori formaliter / et corpus esse album per eam: vel saltem simul sunt ista in eodem: igitur similiter in proposito idem est filium habere potentiam generandi formaliter / et potentiam generandi inesse illi formaliter / et filium esse potentem generare secundum illam. Sed quando gerundium importans actionem construitur cum principio formali quo alicuius actionis significat quod illud quod est tale illo principio formali possit in illam actionem sicut potens potentia creandi potest in creationem et potest creare: et ita si filius haberet potentiam generandi / et per cosequens potens esset secundum eam tunc posset in actionem generandi et posset generare et per consequens actu et necessario generaret quod est impossibile / igitur secundum modum absolutum dicendum est ad questionem quod in filio non est potentia generandi. Tt aliqui ad questio¬

¶ Aliter responde i nen quod potentia vel potest accipi pro principio formali quo precise et sic dicunt quod istud sit aliquid absolutum putamemoria perfecta. Potentia hoc modo est in filiosicut et memoria / tamen in ipso nullum habet ordinem ad actum quia non concurrunt in filio alia necessaria ad actum vt potentia prorumpat in ipsum. Et dicunt quod nec sic debet absolute proprie vocari potentia generandi. Alio modo accipitur potentia pro potentia proxima que includit omnia necessaria ad actum / et isto modo includit absolutum vel respectiuum: et sic non est in filio et per consequens non potest filius generare non ex impotentia vel mperfectione sua sed ex proprietate sua qua filius sic productus est productione adequata principio productiuo: immo dico quod posse generare necessario poneret imperfectionem in ipso filio sicut patet quia poneret necessario partitionem et diuisionem in natura sua et in adequationem productionis ad principium productiuum. Iste modus ponendi vltimus non contradicit primo immo exponit eum vt specificat / et ideo secundum quod sonat modus vltimus temeatur. Non enim video sipotentia que est principium quo precise acceptum sit aliquid absolutum sicut dictum est supra / quin ipsa sit in filio. Tamen accipiendo potentiam secundo modo pro potentia proxima que complectitur omnia necessario requisita ad actionem sic non potest dici esse in filioEt de ista procedunt probationes superius posite hec de secundo.

¶ Ad primum argumentum Dico quod Augustinus non accipit non potuisse nega tiue sed magis priuatiue pro impotentia: Et est sensus Augustini quod filius non genuit non quia non potuit / id est no ex impotentia quia impotens fuit: sed quia non oportuit / et etiam quia non potuit negatiue: sufficit enim Augustino excludere a filio imperfectionem et impotentiam / non tamen vult sibi attribuere quod possit velpotuerit generare / quia tunc necessario et actu generaret.

¶ Ad secundum dico / quod potest exponi verbo virtutis sue id est virtute sua que est ipse / et per consequens verbum / et ideo non oportet quod habeat productum verbum aliud a se. Uel aliter verbo virtutis sue id est imperio virtutis sue / quodquidem imperium non est nisi velle suum non autem aliud verbum productum ab ipso.

¶ Ad tertium dico quod imperfectionis est in creaturis quod pater conicet filio potentiam generandi / sic quod filius possit generare sicut dictum est supra. vel saltem est perfectionis non simpliciter sed supplentis imperfectionem / quia ita in ipsis pertitur nec aliqua productio ibi adequatur simpliciter principio productiuo.