Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Praefatio
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctiones 21-22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctiones 26-28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctiones 28-30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctiones 18-19
Distinctiones 20-21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27-29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctiones 33
Distinctiones 34-36
Distinctiones 37-39
Distinctiones 40-42
Distinctiones 43
Distinctiones 44
Distinctiones 45
Distinctiones 46
Distinctiones 47
Distinctiones 48
Distinctiones 49
Distinctiones 50
Quaestio 6
videtur quod non illa non sunt idem realiter quo rum vnum est vel manet alio non existente vel manente. Patet per considerationem Aristotelis septimo thopicorum Sed stante considerationem rei et manente non mane creatio quia creatura quandiu est conseruatur non tamen creature alioquin semper crearetur ergo. etc.
¶ Secundo sic sed creatio et conseruatio rei essent idem illud quod posset conseruare pesset creare. Sed hoc est falsum quia vna creatura potest aliam conseruare sicut locus locatum et cibus cibatum non tamen potesipsam creare ergo. etc.
¶ Tertio sic Idem non praesupponit seipsum sicut etiam non est prius et posterius seipso. Sed conseruatio presupponit creationem vt patet. ergo non sunt idem.
¶ Quarto sic Illa quae rum vnum mensuratur instanti et aliud tempore non sunt idem. Non enim est maior vnitas in mensuratis quam in mensuris. Sed creatio mensuratur instanti et tempe conseruatio mensuratur tempore dicimus quod per totum tempus eos conseruatur sed creatur in instani. ergo. etc. Conseruans et creans et conseruatum et Contra creatum sunt idem. ergo conseruatio et creatio sunt idem rei coneruate et create igitur sunt ideo inter se
¶ In ista questione sic procedam. Primo ostendam quid intelligo nomine creationis et conseruationis actiue et passiue.
¶ Secundo inquiram Utrum creatio actio et conseruatio sint in creante et conseruante sint idem sibi et adinuicem.
¶ Tertio inquiram vtrum creatio passio et conseruatio sint idem quod creatum et conseruatum et etiam sibi muicem et quomodo et vltimo ad rationes principales.
¶ Quantum ad primum articulum dico quod creatio actio potest accipi quantum ad suum principale significatum quod est aliquid extra intellectum Et isto modo dico quod creatio actio nihil aliud est quam volitio diuina efficax qua vult et determinat creaturam fore vel esse et produci in effectu et in re de nihilo vel non de aliquo Pro tali instanti vel tali vel pro tali tempore vel pro eterno loquendo de creatione possibili ab eterno sicut dictum est supra.
¶ Secundo modo accipitur quantum ad connotatum et isto modo dico quod creatio dicit respectum rationis in deo ad effectum creatum et inde est quod dicitur noua propter effectum de nouo productum et dicta fuisset eterna si deus aliquid ab eterno creasset sicut fuit possibile. Conseruatio autem actiua quantum ad suum principale significatum quod est aliquid reale et extra intellectum / non video quod dicat aliud quantum ad suum principale significatum cui nomen imponitur quam volitionem diuinam efficacem et eternam qua deus vult creaturam esse et teneri in ipso esse suo ne cadat in nichil pro tali nunc vel tempore vel etiam ab eterno si aliquid voluisset ab eterno / cognotat etiam respectum rationis ad creaturam vel effectum suo malo sicut creatio. Creatio tamen actio dicit volitionem qua deus vult creaturam esse secundum quod excluditur non esse precedens duratione vel quod precessisset nisi creatio fuisset sicut eft in creatione eterna.
¶ Conseruatio vero dicit volitionem dei efficacem qua teneretur res in esse secundum quod per talem volitionem excluditur non esse sequens vel quod inesset nisi conseruatio esset. Ex quo patet quod creatio actio cognotat in termino habitudinem rationis ad non esse precedens duratione quando creatio est noua vel quod processisset vel infuisset sibi prius si creatio sit aeterna sicut est possibile. Conseruatio vero actiua cognotat in termino conseruato habitudinem rationis ad non esse quod inesset sibi nisi in suo esse teneretur. Creatio vero passiua dico quod quantum ad suum principale significatum cui imponitur ad significandum et quod est aliquid reale extra intellectum non est nisi acceptio totalis esse ab alio de nihilo si sit noua vel non de aliquo si sit eterna. Conseruatio vero passiua non video quod sit aliud extra intellectum nisi acceptio totalis esse ab alio vel deo nihilo si sit alicuius noui vel non de aliquo saltem si esset alicuius aeterni. Creatio tamen passiua concernit et connotat in ipso creato negationem esse precedentis vel habitudinem ad non esse quod immediate precessit si sit noua vel precessisset vel infuisset nisi creatio fuisset si sit eterna. Conseruatio vero connotat in conseruato vel in accipiente esse negationem interruptionis essendi vel habitudinem rationis ad non esse quod inesset nisi conseruatio: foret et vt natum est in esse nisi conseruatio esset. Creatio igitur actio quantum ad illud totum quod importat et de principali significato et de connotato non videtur nisi volitio diuina qua vult creaturam esse de nihilo vel non de aliquo excluden de non esse quod prius infuit vel infuisset si creatio non fuisset vel talis volitio. Ita quod concernit exclusio nem non esse et negationem prioris esse. Creatio vero actio non aliud videtur nisi volitio diuina qua deus vult creaturam esse totaliter non de aliquo vel de nihilo excludendo non esse sequens quod sequeretur vel inesset conseruato et negando interruptionem essendi. Creatio vero passio non videtur aliud quam acceptio totalis esse ab alio de nihilo vel non de aliquo excludens non esse quod prefuit vel alias infuisset et excludens vel negans prius esse quam res creetur. Conseruatio autem passiua non est aliud nisi acceptio totalis esse ab alio de nihilo vel non de aliquo excludens non esse posterius quod statim alias inesset et negans vel excludes interruptionem esse ipsius conseruati.
¶ Primum est quod creatio et conseruatio non sunt mutationes quia sunt de nihilo ex parte termini. vel non de aliquo Ominis autem mutatio in subiecto est et finis terminus de materia vel subiecto sicut dictum est in primo.
¶ Secundum est quod creatio et conseruatio passiue vel actiue dicta non sunt actio vel passio de genere actionis vel passionis de ipsis actiue dictis. Patet quia sunt idem quod volitio diuina vel sunt idem quod diuina substantia nec sunt accidentia de ipsis passiue dictis Patet quod non sunt passiones proprie dicte et de predicamento passionis quia omnis talis passio est motus vel mutatio vel presupponit subiectum passum sicut accidens subiectum / non sic autem creatio vel conseruatio.
¶ Tertum est quod creatio actio et conseruatio quantum ad illud positiuum reale quod dicunt sunt eterne sicut et volitio diuina eterna est. Sed creatio passio et conseruatio licet aliqua potuisset esse aterna / tamen de facto ille quas tenemus ex fide et scriptura sunt noue sicut et ipsa creatura. hoc de primo principali.
¶ Quantum ad secundum arculum. Primo inquiram vtrum creatio actio et conseruatio quantum ad illud reale positiuum quod dicunt sint formaliter in deo vel in creaturam. Et dicunt aliqui ad hoc quod in creatura.
¶ Prima ratio Actiones transeuntes non sunt in agente sed in acto: alioquin non essent transeuntes sed immanentes. Sed creatio et conseruatio sunt huiusmodi quia aliquid per ipsas constituitur extra agens ergo. etc.
¶ Secunda ratio. Actio de genere actionis non est aliud quam forma terminans vel terminus / hoc patet quia calefactio non est nisi calor et per consequens est simul cum termino et in eodem formaliter. Sed creatio est huiusmodi. igitur est idem cum creatura et in creatura formaliter non in deo.
¶ Tertia ratio. Nihil nouum reale positiuum est ponendum in deo formaliter quia tunc mutaretur. Sed creatio actio et conseruatio sunt noue quia sunt simul concreatione passione et conseruatione que sunt noue. ergo etc.
¶ Quarta ratio Omnis actio que est deus et formaliter in deo est prior natura et duratione qualibet creatura sicut deus ipse. Sed creatio actio non est prior duratione creatura ipsa quia actio non potest esse sine termino quod enim sit calefactio sine calefacto impossibile et similiter creatio sine creato / ergo non est in deo. Dicunt ergo quod creatio actio est in creatura formaliter immo est idipsum quod creatura cum respectu tamen ad deum vt a quo est ipsa et vt est quod ab hoc.
¶ Contra ista argutum est supra in primo. distinctione. xxx. q. 2. pri. ar. secunde questionis. Arguo tamen contra hoc. Actio de genere actionis est accidens quia est vnum de praedicamentis accidentium. igitur s creatio acctio: actio est de genere actionis est accidens Sed per te creatio actio est idem cum creatura sicut cum substantia angeli creata. ergo substantia angeliest accidens. Nec potest dicere quod ille respectus creature ad deum qui consequitur creaturam sit creatio actioet accidens ceature quia respectus ille posterior est creatura sicut respectus posterior est fundamento. Sed creatio actio non est posterior creatura quia est causa creature si est aliquid aliud vel est via in creaturam ergo. etc.
¶ Secundo sic. Actio de genere actionis requirit subiectum quia est actus et respectus qui non potest esse sine fundamento vel subiecto. Sed creatio actio non requi rit nec presupponit subiectum plusquam creatio passio vt patet ergo. etc.
¶ Tertio sic volitio diuina forma liter non est in creatura sed in deo sed creatio actio est volitio diuina sicut dictum est supra ergo. etc.
¶ Quarto sic Actio nunquam ponitur in termino producto per ipsam. Sed in subiecto termini formalis bene ab aliquibus quicquid subiectum praesupponituet actioni et termino. Sed totum quicquid est ex paste creature est terminus creationis et nihil est ibi si cut subiectum. igitur non est ponenda in creatura sed in deo. Dico igitur quod creatio actio et conseruatio quam tum ad illud reale positiuum quod important sunt realiter et formaliter in deo. Quantum vero ad respectum rationis connotatum. Dico quod sunt in deo eo moquo potest in ipso poni respectu rationis ad effectum.
¶ De secundo vero vtrum scilicet sint idem cum deo. Dicerent primi quod non sed magis cum creatura sicut patet ex poatione ipsorum. Et ratio est quia non sunt in deo formaliter sed magis in creatura et ideo non sunt idem cum deo sed cum creatura sicut actio cum termino vt calefactio cum calore: quia secundum Commentato torem tertio phisicorum. Motus est forma fluens et hoc loquendo de istis secundum illud positiuum reale quod dicunt. Utrum autem sint eedem realiter sibi ipsis adinuicem / ore eos dicere consequenter quod sic quia sunt idem realiter creature. Quandocumque autem aliqua sunt ead alicui eidem realiter et limitato sunt idem etiam realiter inter se. Et ideo dicunt vltra quod non differunt nisi secundum rationem aliquam vel negationem. Sed dico quod non sunt idem cum creatura quantum ad illud positiuum reale quod dicunt sed magis cum deo. Patet quia sunt idem quod volitio diuina. Sed volitio diuina non est idem quod creatura tunc esset creatura ergo. etc. Sic etiam nec quantum ad connotatum quia connotatum vel est respectus rationis vel aliqua negatio sicut detantum est supra modo nullus respectus rationis vel negatio est idem realiter cum aliquo reali positiuo cuiusmodi est creatura. Per idem dico quod quantum ad connotatum non sunt idem realiter cum deo.
¶ Secundo dico quod quantum ad reale positiuum quod dicunt sunt idem realiter adinuicem quia vtrumque sicut dictum est non est nisvelle diuinum vel volitio diuina que est eadem sibirealiter indistincta et formaliter. Quantum vero ad connotata que sunt habitudines rationis vel negationes. Dico quod non sunt eedem realiter sed differi secundum rationem si cut diuerse habitudines rationis vel forte exnatur a rei quantum ad negationes quae sunt ibi ex nam reivel saltem non sunt idem ex nam rei et hoc si habitudines roionis quas connotant sint ples et siler negationes. Sic ignupatet de creatione actione et conseruatione quod suntur in deo et quomodo et quod sunt idem cum deo et adi nuico et per quem modum.
¶ Dico ad primam quod non ore de actione transeun te quod ipsa sit in passo nec dicitur transiens quia transeat in passum quia omnis actio est in agente sicut probatum est in primo. Sed actio dicitur transiens quia productum suum et terminus extrinsecus est ab agentesecundum quod agens.
¶ Secundo dico quod nulla actio vnquam ponitur ab aliquo esse in termino producto licet bene ponatur ab aliquibus in subiecto talis termini producti puta in passo. Ad minorem dico quod creatio esgo actio transiens quantum ad hoc quod suum productum est extrinsecum producenti vel creanti. Nec sequitur ex hoc quod propter hoc sit in creatura sicut patet ex predictis immo nec secundum ponentes quod actio sit in passo debet poni creatio in creatura quia creatura non habet rationem passi sed tantum termini.
¶ Ad secundum dico quod maior est falsa sicut patet ex praedictis. Actioenim de genere actionis siue sit in agente siue in passo non est eadem realiter cum termino vel forma quia vnum manet et aliud non. Et si ista probatio non est bona. Dico quod non potest impugnari positio Parmenidis quod omnia sunt vnum. Ad minorem dico quod creatio non est actio de genere actionis quia non est accidens nec respectus quantum ad positiuum reale quod dicit. Sed ipsa volitio diuina absolutissima licet sit bene actus productiuus sicut et actio de genere actionis.
¶ Ad tertium dico quod maior est vera. Ad probationem dico quod creatio actio quantum ad reale positiuum quod dicit non est aliquid nouum sed eternum. Tu probas quod non quia creatura est noua et actio non est sine termi no. Dico quod actio diuina simpliciter independens et que est aliquid absolutum potest esse sine termino producto sicut volitio creatio sine creato quicquid sit de actione que est respectus de genere actionis cuius modi est calefactio ligni ab igne sicut etiam omnus dicunt quod volitione antiqua dei et eterna potest product aliquid nouum.
¶ Ad quartum per idem nisi quod ad tertium debuit dici quod creatio actio et conseruatio. non oportet quod sint simul cum creatione passione vel conseruatione sicut nec deus cum creatura sed potest fuisse et fuit ante creaturam. Dices quod immo quia creatio actio est relatio opposita creationi passioni. Sed relationes opposite sunt simul natura et duratione. Dico quod non sunt relationes opposite quantum ad illud reale positiuum quod dicunt. Sed creatio actio est aliquid absolutum. Similiter et creatio passio que ergo creature absolute sicut dicam infra. Ex predictis apparet quod ratio per quam probant quod creatio et conseruatio actio sunt idem realiter cum creatura nichil valet. hec de secundo articulo
¶ Quantum ad tertium articulum scilicet Utrum creatio passio et conseruatio de quibus constat quod sunt in creatura et non in deo. Inquirendum est primo vtrum quelibet istarum sit idem realiter creature. Et secundo vtrum idem realiter sibi ipsis adinuicem.
¶ De primo dixerunt aliqui quod creatio passio et creatura ipsa quantum ad illud reale postiuum quod dicit creatio passio non sunt idem realiter sed differunt realiter.
¶ Ad hoc adducuntur plures rationes secundum diuersos modos et ymaginationes ponendi hoc. Primo arguunt sic Uia et terminus non sunt idem realiter / sed creatio passio et creatura se habent sicut via et terminus vt patet. Nam sicut generatio est via in naturam secundo phisicorum. Sic etiam creatio in creaturam ergo. etc.
¶ Secundo sic Illa non sunt idem realiter quorum vnum manet alio non manente. Sed cretura manet postquam creata est creatio passio non manet ergo non sunt idem. Minor patet quia tunc creatura semper crearetur quod est inconueniens.
¶ Tertio sic Mutatio non est eadem cum termino suo patet de generatione et corruptione quia tunc mutationis esset mutatio sicut termini. Sed creatio passio est mutatio quia est transitus a non esse. Similiter etiam in genere mutationum oportet dare primam sicut in omni alio genere. Prima autem mutatio non videtur esse nisi creatio ergo. etc.
¶ Quarta ratioquam faciunt alii. Illud quod est accidens creature non est idem realiter cum ipsa. Sed creatio passio est accidens creature ad deum vt ad causam agentem vel creantem. Relatio autem creature accidens est quia est in puncto relationis quod est accidens.
¶ Secundo etiam quia dicit Augustinus quinto de trinitate ca. vlt. quod creatura de nouo refertur ad deum non est hoc per aliquid quod accidat deo sed per aliquid quod accidit creature Similiter eodem li. ca. 4o. dicit Au8. quod in rebus creatis et mutabilibus quod non secundum substantiam dicitur restat vt secundum accidens dicatur. Sed creatio passio non dicitur secundum substantiam sed secundum relationem igitur est accidens creature. Sic ergo de creatione passiua dicunt quod quantum ad reale positiuum quod importat non est idem realiter cum creatura sed differt realiter ab ipsa.
¶ De conseruatione idem dico per rationem primam et quartam quae adducte sunt ad probandum hoc de creatione
¶ De creatione vero et conseruatione quantum ad comnotata que sunt vel habitudines rationis vel negationes sicut dictum est in primo articulo. Planum est quod non sunt eedem realiter nec diuerse a creatura vel cum creatura quia iste non sunt vere res sed differunt secundum rationem eomodo quo dictum est supra de creatione actione et conseruatione. Sed ista conclusio videtur mihi falsa. probo enim quod creatio passio / et pari ratione conseruatio sit realiter idem cum creatura. Si enim creatio non est idem realiter cum creatura quero quid sit. Non potest dici quod sit creator. hoc nullus dicit: ergo oportet dicere quod creatura. Tunc sic Omnis creatura aliqua productione vel creatione pducitur. ergo et ista. Aut ergo illa creatio est eadem sibi realiter et pari ratione fuit standum est in primo et habeo propositum. Aut alia realiter et differens et sic est processus in infinitum et habemus in actu in finitas creaturas et creationes. Sed est aliud creatum quod est impossibile et eodem modo arguitur de conseruatione et re conseruata.
¶ Secundo sic Si creatio non est idem realiter cum creatura accipio creationem substantie et quero a te si est substantia vel accidens. Non potest dici quod sit substantia alia a substantia creature quia nec est materia nec forma nec aliquid aliud compositum vel substantia simplex. Nec potest dici quod sit accidens quia deus potest racere substantiam si ne quolibet accidente suo pro quocumque instanti. Sed deus non potest facere creaturam sine creatione passiua pro instanti sue productionis totalis non de aliquo vt patet. ergo. etc.
¶ Tertio sic Creatio passio non potest esse aliquid posterius natura ipsa creatura quia est via vel quasi via in ipsam sicut mutatioin terminum suo modo licet non sit mutatio nec potest esse aliquid prius realiter differens a creatura medians inter deum et creaturam quia inter deum et creaturam nihil est medium quia pari ratione inter ipsam et deum esset aliquid medium et sic in infinitum. Nec aliquid simul natura differens a creatura quia non substantia. Patet nec accidens quia accidens est posterius natura ipsa substantia igitur nihil. Nec esse potest nisi creatura.
¶ Quarto sic. Si creatio passio est aliquid aliud a creatura. Aut est aliquid absolutum aut respectiuum. Non absolutum quia illud ab solutum dempta creatione et alia posset creari. precipue si essentialiter distingueretur. Si vero non essentialiter tunc esset motus absolutus et presupponeret creaturam quod est falsum. Nec respectiuum. patet quia non est posterior creatura. Prius autem creatura est aliquid quam referatur. ergo etc. Et similiter pratet argui de conseruatione.
¶ Dico igitur quantum ad istud quod creatio passio et conseruatio sunt idem peni tus extra intellectum cum creatura actualiter existem te. Nec distinguuntur in aliquo ab ipsa vel econuerso penes aliquid positiuum reale sed penitus sunt creatura ipsa vel creatum quantum ad illud posituum reale quod dicunt ista tria. Creatio enim non potest dicere aliquid aliud absolutum a creatura vt patet. Nec respectiuum creature quia non est posterior creatura. Ideo in nullo reali positiuo distinguitur a creatura vel creato / sed tantum dicitur secundum rationem et modum significandi quia significatur quasi via et medium intercreaturam et deum sicut mutatio est media inter agens et terminum licet realiter non sit via nec medium sed ipsum quod creatura significatur etiam in fieri et nomine verbali sed creatura in quiete et permanentia Conseruatio etiam sic differt a creatura conseruata secundum rationem sicut via et in fieri.
¶ Ad rationes aliorum dico Ad primam quod creatio passio non est viasecundum rem creaturarum nisi tantum secundum ymaginationem. Nec est simile de generatione quia generatio est mutatio.
¶ Ad secundum dico quod manente creatura semper manet illud positiuum reale quod est creatio passio Tu dicis creatura semper crearetur. Dico quod verum est quantum ad positiuum reale quod est creatio quia semper quandiu manet accipit esse totale ab alio non de aliquo vel de nihilo et hoc vocatur positiuum reale creationis. Tamen creatura dicitur de nouo creari propter habitudinem rationis ad non esse immediate prae cedens vel propter negationem prioris esse que connotat ipsa creatio passio. Non sic aut semper creari vt patet.
¶ Ad 3m dico quod mutatio realiter differt et essentia liter a termino Ad mniorem dico quod creatio non est mutationec conseruatio etiam est mutatio.
¶ Quando dicis in genere mutationum oportet dare primam. Dico quod illa non est creatio sed generatio que est mutatioad substantiam et est prior motu vel mutatione que est ad accidens sicut substantia prior est accidente 7. meta.
¶ Ad quartum dico quod creatio passio non est aliqua relatio realis creature ad deum licet per modum alicuius respectus significetur. Et dato quod esset relatio realis non oporteret quod esset accidens creature et essentialiter distincta a creatura. Non enim esset respectus de quarto genere sed in eodem genere cum creatura et consubstantialis sibi sicut dictum est de respectibus vestigialibus tertia distin. primi.
¶ Ad Augustinum dico quod vocat omne illud accidens creature quod non est de conceptu quiditatiuo eius quia omne tale et potest non esse non sit relatio in deo et accidit I extraneatur a quiditate creature. Et isto modo dico quod creatura refertur ad deum per relationem que est accidens licet non sit de predicamen¬ tis accidentium / sic quod potest inesse vel abesse preter creature corruptione. Similiter ad secundum dictum suum Tamen ad illud dicendum est quod nec creatio nec conseruatio cum sint priores creatura vel saltem non posteriores non dicuntur secundum relationem realem Licet et creaturam concomitetur vel consequatur aliquis respectus realis ad deum non tamen talis respectus creatio vel conseruatio potest dici sicut probatum est supra. Si dicatur quod adnihilatio et adnihilatum esse non sunt idem quia adnihilatio est quando esse quod adnihilatur non est. Dico quod adnihilatio passiua et adnihilatum esse sunt et accipitur hic adnihilatum esse pro termino adnihilationis pro non esse accepto per adnihilationem. Et tunc patet quod quando est adflihilatio est ad nihilatum esse et econuerso sicut de creatione et creatoesse. Alioquin si simul vel prior tunc est creatura et habetur propositum.
¶ Quantum ad secundum men brum huius articuli quod est principale propositum An scilicet creatio et conseruatio sint idem realiter adin uicem quantum ad illud reale positiuum quod dicunt.
¶ Respondent aliqui quod non propter rationes adductas in principio questionis ad hoc propositum. Et adducunt auctoritatem Augustini. 4o. super Genesim vbi dicitur quod de opere creationis intelligitur illud Genes. Primo requieuit dominus ab omni opere quod patrarat. Sed de opere conseruationis intelligitur illuod Io. 7. Pater meus vsque modo operatur et ego oporor. ergo opus creationis et conseruationis non sunt idem opus. Ad hoc etiam adducitur ratio quia deus potest aliquid creare et non conseruare ipsum quia potest facere aliquid quod tantum duret per instans et intoto tempore sequenti esse nihil. Sed hoc posito crearetur et non conseruaretur ergo non sunt idem. Dicunt et go quod dicitur realiter quia creatio dicit acceptio nem essendi ab alio nunc primo sed conseruatio non nunc primo sed dicit acceptionem esse continuati vel non interenpti et sunt diuersi respectus creature ad deum.
¶ Secunda ratio quia esse creature esset in continuo fieri et tunc rediret opinio Eracliti. Sed ista opinie non videtur mihi vera. Dico enim quod creatio passio et conseruatio sunt idem penitus quantum ad illud positiuum reale quod dicunt.
¶ Sed ad hoc adducuntur alique rationes ab aliquibus minus be concludentes. Prima est ista Creatio actio et cseruatio sunt idem realiter in deo sicut ostensum est supra ergo creatio passio et conseruatio sibi correspondentes in creatura sunt idem realiter.
¶ Secunda est ista Impossibile est plures relationes opponi per se eidem relationi. Sed creatio actio et conseruatio sunt eadem relatio in deo ergoimpossibile est quod creatio passio et conseruatio sint plures relationes ergo sunt vna realiter.
¶ Tertia est ista Impossibile est super idem fundamendum respectu eiusdem termini fundari nisi vnam relationem Sed creatio passio et conseruatio fundantur super idem fundamentum creature et respectu eiusdem termini puta dei ergo. etc.
¶ Iste rationes non concludunt. Prima quia creatio actio et conseruatio sunt volitio dei absoluta quae non est nisi vna omnium effectuum et omnium creatorum. Nec correspondent eis creatio pasio et actio nisi sicut effectus et creature non quantum dico ad illud positiuum quod sunt et ideo stat quod multiplicentur et ille sint idem. Alioquin posset argut quod creationes passiones omnium creatorum essent idem quia creatio actio omnium quantum ad suum reale positiuum est eadem.
¶ Secunda etiam non concludit quia supponit falsum quod creatio actio et conseruatio quantum ad suum reale positiuum sint relatio. Similiter etiam decreatione passione et conseruatione
¶ Tertia etiam non concludit quia nec sunt relationes nec maior est veraSuper idem enim fundamentum respectu eiusdem termini fundantur plures relationes sicut super calorem productum respectu caloris producentis fundatur similitudo de primo modo et relatio producti disecundo modo.
¶ Prima est ista. Quecumque sunt idem realiter et totaliter alicui vni limitato vel etiam illimitato sunt idem totaliter inter se per illam regulam. 7. Phisicorum. Quecumque sunt idem realiter et totaliter alicui vnilimitato vel etiam illimitato sunt idem totaliter in ter se per illam regulam 7. phisicorum. Sed creatio passio et conseruatio sunt idem realiter et totaliter creature vni et eidem sicut ostensum est supra.
¶ Secunda ratio est ista Impossibile est super idem fundamen tum resepectu eiusdem termini totaliter fundari plures relationes eiusdem modoi vel rationis simul hoc patet in omnibus. Sed si creatio passio conseruatio differrent hoc esset quia relationes diuerse et hoc est impossi bile quia posito quod sint relatio dico quod fundamentum est idem totaliter realiter eiusdem termini totaliter et pertinent ad eundem modum quia et creatio et conseruatio essent ad deum vt ad causam efficientem ergo ahuc essent idem dato quod essent respectus.
¶ Tertia Ratio est ista Creatio passio sicut dixi supra quantum ad suum positiuum reale non est nisi acceptio esse totalis ab alio de non aliquo vel de nihilo. Sed hoc idem est conseruatio vt patet. ergo etc. Minor patet quandiu enim creatura est et conseruatur accipit esse totale ab alio non de aliquo vel de nihilo ergo sunt idem reale positiuum
¶ Ad hoc adducitur exemplum vnum. Si enim staret aqua et imprimeretur sigillum in aquam. Planum est quod eadem impressione realiter causaretur figura sigilli in aqua et etiam conseruaretur. Sic in proposito dico quod creatio et conseruatio sunt idem quantum ad suum reale positium. Differunt tamen secundum rationem penes habitudines rationis quas connotant. Prima scilam creatio connotat habitudinem rationis ad non esse precedens immediate quod excludit si sit creatio noua vel quod alias primo infuisset si sit creatio eterna¬
¶ Secunda vero scilicet conseruatio concernit vel connotat habi tudibem rationis ad non esse vt statim et posterius vel onenter inesset nisi conseruaretur creatura.
¶ Uel etiam dieternt secunnegatioes quia prima connotat negationem prioris esse si sit noua et etiam eterna. Sed secunda scilicetc onseruatio connotat negationem interruptionis desitionis esse vel etiam consequentis non esse et ita per negationes distinguuntur et per aliquid reale positiuum. Ex quo concludo quod impossibile est eas separari pro quocumque signo nature in re vel durationis.
¶ Ad primum aliorum de Augustino. dico quod deus non cessat ab opere creationis quantum ad suum reale positiuum sicut nec al opere conseruationis Sed pro tanto cessare dicitur creatione quia non creat amplius aliquam nouam speciem quia omnes creauit a principio. Conseruare tamen semper dicitur sicut et facit secundum rei veritatem et creat illa que sunt quandiu sunt. Ad secundum dico quod dehoc est dubium. Utrum potest deus creare aliquid quod duret per solum instans tamen ponatur ita dico quod illudpro instanti illo et crearetur et conserua retur quia preseruaretur et a non esse precedente et a non esse etiam quod tunc inesset nisi pro illo instanti inessteneretur. Consuetudinarie tamen dicerent vulgares quod non conseruaretur quia conseruatio eius parum duraret quia tantum per instans et ita quasi non duraret
¶ Ad tertium dico quod si voceturcontinuo fieri accipere semper esse. Dico quod creatura est in continuo fieri manens tamen eadem semper loquendo de permanentibui saltem. Si autem voces continuum fieri sicut motus vel tempus non oportet quod creatura licet semper creelsit in continuo fieri et corrumpi quia nec quelibet creatura successiua est sic ad questionem.
¶ Ad primum principale dico quod creatura semper creatur quandiu est et conseruatur tame dicitur de nouo creari propter habitudinem rationis ad non esse immediate precedes et propter negationem ess praecedentis. Conseruari autem propter habitudinem et negitionem supradictas. Sed ista nullam differentiam ponunt in positiuo reali. Ad secundum dico quod creatio et conseruatio immediata a prima causa sunt idem non loquor autem modo de conseruatione quae potest esse a creatura que quidem creatura etiam non est necessaria ad conseruationem sicut nec ad creationem. Unde quicquid deus creat immediate conseruat sine aliqua creatura. Et forte dici potest quod creatura nihil conferuat per se et directe sicut loquimur hic de conserua tione.
¶ Ad tertium dico quod creatio non presupponitur a conseruatione secundum rem sed tantum secundum rationem et modum intelligendi.
¶ Ad quartum dico quod creatio non plus mensuratur instanti quam conseruatio nec econuerso conseruatio tempore quam creatio sed vtraque est in instanti et si sit creatura permanens vel coexistit et tempori et instanti tempis non plus vna quam alia. Unde dico quod sunt indiuisibiles in re pro quocunque signo nature vel durationis. Et hec de prima distinctione.
On this page