Quaestio 1

¶ Distinctionis Duodecime. ¶ Questio Secunda.

SEcundo quaero utrum materia sit causa intrinseca alicuius quod addat aliquid super materiam et formam: et est idem quarere ac si queratur. Utrum compositum ex materia et forma ad dat aliquid reale absolutum super materiam et formam.

¶ Ul detur quod non. Illud quod addit aliquid reale positiuum aliquibus est aliud ab ipsis: sed totum per se vnum non est aliud a partibus: ergo etc.

¶ Secundo sic. Si totum est aliquid reale absolutum super partes. Oportet dicere quod illud reale additum sit in toto Tunc arguo sic. Omne illud quod est in aliquo sicut indistinctum subiecto ab ipso est in eo vel sicut pars in toto vel sicut accidens in subiecto. Patet: quia sic est in eo quod est essentialiter vel accidentaliter in ipso siue est in eo tanquam essentiale vel accidentale. Sed istud super additum non est in toto sicut pars secundum proponentes illud suparadditum. Nec sicut accidens in subiecto: planum est ergo quod nullo modo addit aliquid vel aliter non est ibi si cut accidens per eos: ergo sicut pars quod ipsi negant.

¶ Tertio sic. Totum nichil addit super suam perfectionem essentialem et perfectibile per illam. Sed forma substantialis sicut anima est perfectio totius et materia est perfectibile: ergo etc.

¶ Quarto sic. Non est alia ratio querenda qua re ex materia et forma fit vnum nisi quia materia est in potentia et forma est actus. Sed si compositum adderet aliquid absolutum super materiam et formam esset alia ratio querenda: ergo etc. Minor patet: quia ratio illa esset realitas superaddita

¶ Contra. Philosophus distinguit substantiam. 2. de anima in materiam et formam et compositum. Et Boetius super predicamenta distinguit substantiam in materiam et formam et compositum et dicit quod relictis extremis scilicet materia et forma egit Aristoteles de media: scilicet de composita: igitur Aristoteles et Boetius dixerunt compositum esse tertiam substantiam super illas duas et tertiam naturam sed tertium vltra duo addit aliquid: ergo etc.

¶ In ista questione sic procedam

¶ Primo ponam vnam opinionem de questione cum suis motiuis et suis fundamentis adductis ab aliquibus volentibus tenere eam.

¶ Secundo ponam aliam quam volo tenere adducendo aliquas pro ea.

¶ Tertio ponam solutiones aliquorum ad predictas rationes et ostendam quod penitus nichil valent.

¶ Quarto soluam ad rationes aliorum et vltimo ad rationes principales.

¶ Quantum ad primum articulum. Est vna opinio que reputatur communis quod conpositum per se vnum ex materia et forma non addit aliquid reale super partes. Puta super materiam et formam. Sed compositum substantiale nichil aliud est quam partes sue scilicet materia et forma simul sumpte. Ad hoc adducuntur alique rationes.

¶ Prima quod humanitas non addig aliquid super partes. Primo sic ad ditum aliquibus no includit illa quibus superadditur Idem enim contra seipsum non numeratur nec sibiit si superadditur. Sed humanitas per se includit materiam et formam sicut et totum ipsum: ergo non addit aliquid super materiam et formam.

¶ Secunda ratio. Si humanitas vel totum addit aliquid super materiam et formam illud additum est terminus per se generationis secundum alios hoc ponentes. Sed humanitas non est per se terminus generationis quia quidditas non generatur. 7. metha. ergo nichil addit.

¶ Tertia ratio. Illud quod addit aliquid super partes est precise secundum illud additum aliquid vltra partes et plusquam partes. Alioquin non esset illud additum vltra partes. Sed humanitas vel totum non est aliquid vltra pastes nec plusquam partes: quid enim esset illud plus non est dare ergo etc.

¶ Quarta ratio. Illud superadditum partibus: vel est materia vel forma vel totum compostum ex quo est substantia vel aliquid absolutum. Sed non est materia nec forma. Patet: quia addit super vtrumque. Nec est compositum: quia tunc compositi esset compositum quod est inconueniens et ponere processum in infinitum: ergo nichil.

¶ Quinta ratio. Diffinitum nichil est praeter diffinitionem. Sed partes sunt diffinitio totius compositi patet de materia et forma. 7. metha. Anima enim et corpus sunt partes diffinitio nis hominis: ergo etc.

¶ Sexta ratio. Si totum adde ret aliquid vltra partes hoc maxime videretur de vnione. Sed vnio partium nichil est preter vnita vel totum: nec etiam respectus: ergo totum nichil addiQuod autem vnio partium non sit respectus nec aliquid aliud a predictis per consequens probatur.

¶ Primo sic. Omnis relatio aut est fundata super vnum vel idem vel numerum. Aut super actionem et passionem. Aut super mensuratum vel mensuram. Sed ista vniosuper nullum istorum fundatur vt patet discurrendo ergo non est relatio.

¶ Secundo sic. Unius per se generationis est vnus per se terminus. Sed compositum et natura vel essentia et vnio est per se terminus generationis. igitur sunt idem igitur vnio non est relatio nec aliquid preter compositum.

¶ Tertio sic. Conpositum in genere substantie non est accidens nec vnum per accidens. Sed si vnio esset relatio compositum esset accidens: quia compositum est vnum per vnionem ergo etc. vel saltem esset accidentale sicut relatio est ac cidens.

¶ Quarto quia illa quorum vnio est ordo vel relatio non sunt simpliciter vnum. Sed materia et forma faciunt vnum simpliciter: ergo vnio ipsorum non est relatio nec ordo.

¶ Ultimo quia vnio que non est actio vel passio non est aliud a composito nec per consequens est relatio. Sed vnio ista partium non est actio vel passio: quia manet cessante actione vel passione: ergo etc. I

¶ Isto modo arguit vnus aliqui non valt etiam tenere ipsam positionem arguit sic probando quod humanitas vel homo nichil addit positiuum absolutum super partes: quia licet in aliis ab homine aliquid absolutum corrumpatur puta forma In homine tamen nichil corrumpitur sed tantum fit separatio partium: ergo ad saluandum corruptionem hominis nichil debet poni positiuum absolutum preten partes.

¶ Quod autem in corruptione hominis nichil absolutum corrumpatur: sed tantum fiat separatio partium. Probatur per Augustinum contra Felicianum vbi dicit sic: hec hominis mors est que non vnita consumit: sed ea tantum distinguit. Item dionysius de celesti Hierarchia hoc idem dicit.

¶ Secundo sic. Si totum adderet aliquid super partes vel aliquam formam que esset forma totius et haberet rationem formalis respectu suppositi et suppositum rationem materialis sicut dicunt alii propter hoc quod partes possunt intelligi siue diuisim siue conunctim non intelligendo totum sicut a et b non intelligendo ab: sequitur quod est processus in infinitum: quia pari ratione suppositum vel compositum et forma ipsa totius quorum vnum est si cut materiale et reliquum sicut formale poterunt intelligi non intelligendo totum constitutum ex ipsis: et sic illud totum addet aliquid super suppositum et formam totius et sic in infinitum quare etc.

¶ Tertio quia cum vltima forma est specifica: sequeretur quod anima in homine non esset forma specifica. Sed illa alia forma totius quam ipsi ponunt: quia posterior est: hoc autem est falsum. ergo etc.

¶ Quarto sic. Si propter argumentum philosophi de a et b debet aliquis moueri ad ponendum quod totum addat aliquid super partes: quia possunt intelligi non intelligendo totum parratione et compositum vnum per accidens adderet aliquid absolutum super partes sicut album vel homo albus: quia partes puta homo et albedo possunt in telligi siue coniunctim siue diuisim non intelligendo hominem album: consequens est falsum ergo etc.

¶ Dltimo adducuntur auctoritates. Prima est Augustini. 7. de trini. homo nichil aliud est quam anima et corpus simul sumpta supple¬

¶ Secunda auctoritas est Damasce. lib. 3. quod verbum nunquam dimisit illud quod assumpsit. Sed illam humani tatem quae addit secundum te aliquid vltra partes dimisisset per te quia fuit corrupta in morte.

¶ Tertia est Aristo. 4. phisiTotum nichil aliud est quam partes simul sumpte.

¶ Quarta em commentatoris. 7. meta. commento. 28. et hoc idem dicit I phisi. Unaqueque peartium est aliud a toto per se sumpta debet intelligi. Sed omnes simul sumpte nihil aliud sunt a toto. hec est igitur positio quod totum substantiale conpositum ex materia et forma non addit aliquid reale absolutum super partes nec aliquam formam siue partialem siue formam totius. Sed nichil aliud est totum quam partes simul sumpte. hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum. Dico breuiter expediendo me quod illa positio est simpliciter falsa et impossibilis. Et probo quod compositum substantie dicit aliquam entitatem realem positiuam absolutam addentem aliquid super materiam et formam. Ita quod nec compositum est ipse partes diuise nec simul sumpte vel accepte vt sic precise¬

¶ Secundo declarabo per quem modum et quid est illud quod addit.

¶ Ad hoc adduco rationis vnius doctoris que non sunt solute et primo vnam quam non adducit ille doctor que est talis. Illud quod est per se in genere et in puncto methaphisico substantie dicit aliquid positiuum absolutum preter materiam et formam et ista simul sumpta. Quod probo / quia materia nec est perse in praedicamento nec forma nec ista duo simul sumpta vel vnita simul: quia ista simultas vel vnio dicit respectum vel nichil super partes vnitas sicut dicunt / per respectum autem vel per nichil non est aliquid per se in predicamento positiuo absoluto et ita ista simul sumpta non plus sunt in genere quam diuisim et perse accepta. Sed compositum substantie per se est in predicamento positiuo absoluto substantie vt patet secundum omnem philosophiam et theologiam.

¶ Secunda ratio est ista / generatio per se primo terminatur ad aliquid absolutum super vel preter materiam et formam et ista simul accepta: probatio / quia nec materia per se primo est terminus generationis nec forma. Probatio / illud non est per se primus terminus generationis quod non per se primo et principaliter intenditur a generante vt generans est. Sed forma per se primoet principaliter non intenditur a generante: sed magis compositum et ens perfectum cui per se primo conuenit esse nec ista duo simul vt sic probatur sicut prius. Sed compositum sicut iam probatum est: est primus terminus generationis quod terminat generationem et forma id quo / sicut compositum est id quod est et cui conuenit esse et forma est quo sibi conuenit terminare generationem et esse: ergo etc.

¶ Nota hic quod siue forma sit terminus quo tantum siue terminus quod et quo generationis quod quomodocumque addat compositum est primus terminus primitate perfectionis: licet forte forma prior prioritate originis et semper habetur propositum.

¶ Tertia ratio est ista. Illud quod per se corrumpitur dicit aliquam vnam entitatem realem absolutam que non est materia nec forma nec ista duo simul per eandem rationem qua probatum est prius et patet de materia. De forma etiam patet. Idem per se primo generatur et corrumpitur. Compositum autem per se primo generatur non forma sicut probatum supra. Sed compositum per se primo corrumpitur non materia nec forma. Patet in anima rationali que est vnica forma in homine secundum alios que nec corrumpitur per se nec per accidens. Nec ista simul sic precise accepta quia tunc simul non essent nec corruptio est aliqua actioadquisitiua simultatis igitur non corrumpitur. Similiter nec diuisim: quia tunc non essent in se sicut corruptum in se non est: ergo etc.

¶ Quarta ratio est ista Causatum per se a causis intrinsecis dicit aliquid preter causas vel cum ipsis causis: quia nichil est causa sui nec intrinseca nec extrinseca: quia causa in communi accipiendo est cuius esse sequitur aliud. Sed compositum est aliquid per se vnum creatum a materia et forma sicut a causis intrinsecis. Patet. 2. phisicorum et. 7. metha. ergo etc.

¶ Quinta ratio est ista Illud absolutum sicut per se est aliqua passio que non est partium dicit aliquid positiuum absolutum plusquam partes: quia oportet quod per se subiectum sit aliquid. Sed compositum est aliquid absolutum sicut concedunt et ipsius est aliqua passio propria que non est passio materie nec forme nec istorum simultas: quia ista simultas vel vnio vel nichil dicit super ista sicut dicunt vel dicit respectum sicut alios: ergo etc.

¶ Sexta ratio est ista. Compositum per se vnum in genere substantie est magis vnum quam compositum per accidens: quia istud est vnum per se et illud per accidens. Sed si entitas composita non esset alia ab entitate materie et forme non esset plus vnum tale compositum. Probatio / quia materia et forma ita sunt plura entia sicut substantia et accidens. Uerum est quod vnum per se est in potentia ad alterum. Sed hoc dato et stante non plus sunt vnum ens nec minus distincta entia quam substantia et accidens: ergo etc.

¶ Septima ratio est ista. Uerbum assumpsit per se primo naturam humanam: quia per se primo fuit humanatus et factus est homo: sed non accepit per se primo corpus nec animam tunc per se primo fuisset corporatus vel animatus nec vnionem: quia vel est relatio vel nichil super ista: ergo humanitas dicit aliquid positiuum absolutum super ista

¶ Ad hoc sunt auctoritates Aristotelis. 7. meta. Prima vbi inquiens de toto per se substantiali dicit quod sine contradictione possunt partes intelligi sine toto siue coniunctim siue diuisim. Ponit exemplum de a et b quod possunt intelligi non intelligendo illam syllabam ab: et ideo concludit ibi quod partes non sunt totum.

¶ Ad hoc est commentator. 3. de anima dicens quod ex intelligente et intellecto non fit vnum sicut ex materia et forma resultat aliquod tertium addens aliquid super partes.

¶ Similiter. 5. methaphi. dicit Aristoteles expresse quod bis tria non sunt sex. et planum est quod tria bis accepta coniunctim et simul accipiuntur.

¶ Unde et hoc allegat Auicenna secundo methaphisice dicens sic. Si denarius congregatur ex nouem et vno vnitis prouenit aliquid aliud ab vno et nouem quod est decem. Ideo dicit ipse egregius philosophus Aristoteles quod bis et tria non sunt sex: sed semel sex sunt sex: vel sex non esse bis tria: sed vnum sex: et intelligende sunt auctoritates iste omnes de composito per se vno ex actu et potentia sicut dicit philosophus de numero et vetum est si sit aliquid per se vnum compositum. Sic igitur dico quod compositum addit super partes aliquam entitatem vnam realem positiuam absolutam que non est entitas alterius partis nec amborum siue simul siue diuisim acceptarum sicut probant premisse rationes. Si dicas contra predicta quod si compositum addat aliquid absolutum super partes essentialiter distinctum ab eis quarum vnio naturaliter praecedat naturam compositam sicut etiam dicetur infra sequitur quod partes possint esse vnite et non erit humanitas seu natura substantialis composita que dicitur totum per se vnum in genere. substantie. Sicut etiam omne prius natura essentiali ter distinctum ab alio potest esse sine eo. Solutio Dico quod verum concludit argumentum. Nec est aliquod incom¬ ueniens quod virtute diuina sit hoc possibile licet non virtute nature. Unde in aliis totis que super partes non addunt nisi vnionem non prtet hoc esse nec virtute diuina nec alia vt quod vniantur fundamentum paries et tectum secundum situs requisitos ad domum et non sit domus. Et ratio est in promptu non sibi in proposito.

¶ Quantum ad modum ponendiistam conclusionem. Notandum est primo quod totum dupliciter potest intelligi addere aliquam entitatem super partes.

¶ Uno modo sicut pars superadditur parti sicut tectum superadditur parieti et paries fundamento et forma que est pars aduenit et superaddi tur materie et isto modo nullus intelligens ponit quod totum superaddat omnibus partibus suis aliquam entitatem positiuam absolutam: hoc enim implicat contradictionem manifestam et valde grossam. Sic enim vltra omnes partes esset aliqua pars et esset processus in infinitum quod est impossibile.

¶ Alio modo intelligitur addere aliquam entitatem super partes vel vltra partes non sicut entitatem partis sed enti tatem partem totius. Unde totum est sicut homo super aniamam et corpus addit humanitatem vel dicit magis proprio quam addit qua est entitas specifica per fecta realis absoluta totius hominis. Nec est entitas materie nec forme diuisim: quia est entitas composita istorum simul: sicutut frequenter dictum est supra. Sed est entitas tertia causata ab ipsis vel ex ipsis sicut ex causis per se intrinsecis.

¶ Et si queras quid est humanitas. Dico quod est humanitas cum Auiscen. 5o. metaphi. et substantia quedam et natura vel essentia specifica hominis per quam per se reponitur in genere vel praedicamento. Ita potes quere ab Aristotele quando distinxit naturam in materiam et formam et compositum quinto metaphi. quid intellexit per conpositum. Non materiam nec formam. Nec ista simliquia ista simltas precise sic accepta non facit tertiam substantiam: quia non est nisi respectus nec vnio etiam sicut probabo infra. Quid ergo respondeas pro Aristotele Diuisit ne naturam in materiam et formam et nihil vel in materiam et formam et simultatem istorum non / sed in compositionem: igitur compositum habet rationem tertie substantie respectu istorum et nature qrgo est substantia. Similiter in principio secundi de anima Diuisit substantiam in materiam et formam et tertiam que est composita.

¶ Unde nota hic quod licet Arisi secundo phisicorum non distinxerit naturam nisi in materiam et formam et ibi negauerit compositum esse naturam tamen in quinto metaphi. Dicit compositum esse naturam. Ita quod non solum natura dicitur de materia et forma: sed etiam de composito ex hiis. Unde et hoc patet ex communi modo et vsu loquendi tam philoso phorum quam aliorum dicitur humanitas esse natura hominis. Et planum est quod humanitas non solum dicit materiam nec formam partem distinctam essentia liter contra materiam: sed dicit totum compositum. Et forte posset hoc conuinci per descriptionem nature datam secundo phisicorum Ubi dicit quod natura est principium motus. etc. Nam siue accipiatur principium subiectiuum siue principium effectiuum. Pla num est quod toti composito conuenit esse principium tale et perfectius et completius immo solis compositis quantum ad multa que non conueniunt nisi compositis ipsis et non partibus saltem vt subiectis quare autem negaue rit hoc in phisicis nescio cum sicut iam dixi descri¬ ptio eius hoc concludat si bene deducatur. Similiter etiam Boetius quando distinxit in predicamentis substantiam in materiam et formam vel compositum. Planum est autem quod tertia substantia aliquid addit velsuperaddit super duas et aliquid dicit plus quam duealiquid positiuum reale quare. etc.

¶ Dices ego non possum intelligere. Dico quod ista est debilis instantia et dico quod multo minus possum intelligere illa qrgo tu dicis. Et puto quod tumet multo minus intelligas istud quo modo substantia compositi per se est in predicamento substantie nec est nisi aliqua substantia / quo modo. ergo potes capere quod non sit ibi alia substantia a materia et forma siue diuisim siue siml quia si diuisim accipiantur quelibet est vna substantia que per se non est in genere. Si accipias eas simul non nisi due substantie simplices et habentes respectus simultatis. Et videas quid istarum est per se in genere. Putatu bene potes videre in toto per aggregationem. Puta in domo quod in ipso est aliquid. Unde totum est quod addit super partes et non est pars nec partes puta ordo partium. Dicimus enim quod in domo sunt tres partes fundamentum paries et tectum. Nec dicimus quod ordo istam partium sit pars nec partes domus. Similiter etiam in toto per accidens inherentis partis ad partem vt albedinis ad hominem imisto toto quod est homo albus. Et non potes ymaginari quod in toto vno per se substantiali sit aliquid plulquam partes vel partes vel entitas aliqua absoluta eo ipso quod subam est. Nescio quare hoc non potest capi.

¶ Secundo notandum est quod licet totum dicat aliquid plusquam partes quia seipsum dicit in propriam entitatem tamen de necessitate includit partes. Nec potest accipi prescindendo a partibus sic quod sit aliquid quod non includat partes sicut totum includit partes. Non dico quod non sit partes sed quod non includat et tamen distinguitur ab ipsis sicut aliquid per se vnum includens distinguitur ab inclusis. Secus esset si totum includeret vel diceretur aliquid aliud sicut partem tunc enim illud additum esset a partibus illis prescindi.

¶ Si queras vnde hoc quod in aliis superaddens quantum ad illud quod superaddit potest prescindi ab illis quibus superaddit et non in proposito. Similiter ego quero a te vndeest hoc quod in proposito superaddens se habet ad illaquibus superaddit sicut totum per se vnum ad pastes et non in aliis et non est alia ratio nisi hoc est hoc et illud est illud: et alia sunt alia.

¶ Ego quaero a te qua re calidum calefacit et non est alia ratio nisi quia calidum est calidum habens talem virtutem et frigidi non est frigidum nec habens talem virtutem sed est frigidum. Unde dico quod in omnibus per se totis conpositis ex materia et forma tenet hoc quod superaddens non potest prescindi nec illud quod superaddit a partibus quibus superaddit sicut nec totum a partibus in aliis non habet locum

¶ Tertio notandum est quod entitas et natura compositi in abstracto signata sicut humanitas dicitur forma totius non autem forma partis. Quod autem vocetur forma hoc est proprie dictum et secundum Aristotelem. Unde et frequenter Aristoteles quiditatem vocat formam: licet complecta tur et materiam et formam et precipue in septimo metaphi: Ita bene enim potest dici quod quiditas est for¬ ma sicut quod partes diffinitionis sunt forme.

¶ Dicitur etiam forma quia est conceptus formalis quiditatiuus rei. Sicut frequenter indiuiduum Aristoteles vocat materiam quia est aliquid contrahens quiditatem sicut materia formam suomodo.

¶ Dicitur etiam forma in abstracto et per modum forme significatur respectu concreti habentis istam quiditatem. Sed dicitur forma totalis totius quod potest dupliciter ntelligi. Uno modo quod informet totum sicut materia informatur a forma et sicut accidens informat totum compositum quasi vna tunica superinduta: et hoc est falsum. Non autem est forma inherens. Alio modo quod pro tanto sit totius quia est natura formalis qua totum primo est tale sicut humanitate per se homo est hoc mo forma tamquam natura et quiditate sua formali. et sic patet quod non est forma inherens alicui sicut materie vt materie vel subiecti. Nec ista forma totius que est natura totalis rei vt sic abstractiue signata est terminus generationis sicut illud quod generatur: sed magis totum ipsum habens talem quiditatem quod est singulare tale quiditatis.

¶ Et ideo dico quod talem entitatem addit super partes que per se primo non generantur nec diuisim nec coniunctim. Et si illam non adderet Dico quod ita parum generaretur sicut vle. Modis igitur predictis voca eam formam si vissi non vis non curo. Uocetur .b. dum tamen habeams realitatem. Hec de secundo articulo

¶ Quantum ad tertium articulum. Restat ponere solutiones aliquorum ad rationes positionis et ostendere quod ille solutiones nihivalent.

¶ Ad primam rationem de esse in genere prise nihil inuenio dictum. Tamen ipsi di cerent consequenter ad dicta sua quod nec materia per se nec forma per se sed ista duo simul sunt per se in predicamen to.

¶ Ad rationem secundam dicitur quod non generatur aliud nisi partes simul iuncte. Totum enim generatur puta corpus animatum bene sed non est aliud quam partes simul iuncte et neutra per se generatur. Et additur vnum mirabile dictum quod licet compositum generetur tamen non est terminus generatio nis sed magis ipsa forma que tamen non generatur sed est terminus generationis.

¶ Ad tertium de corruptione per idem nisi quod dicitur quod non est ad propositum argumentum secundum mentem philosophi: quia loquitur de illis quae generantur ex elementis: quia ex illis resultat qua dam forma. Unde bene concludit quod non remanet forma sed materia tantum. Non est autem simile de illis quorum forma est incorruptibilis sicut anima. Illa enim sic corrumpuntur quod aliqua pars non corrumpitur nec aliquid absolutum positiuum aliud ab ipsis.

¶ Ad aliud de causato a causis i ntrinsecis. Dicitur quod compositum non est aliud a materia et forma. Sed dicitur quod materia est causa forme in recipiendo et forma est causa materie in informando et perficiendo.

¶ Ad quintum dicitur quod est aliqua propria passio non puius partis vel illius sed ipsarum simul coniunctarum et coniunctim non diuisim.

¶ Ad sextum de maiorivnitate totius per se vnius quam per accidens. Dicitur quod argumentum est ad propositum quia eoipso quod est magis. vnum minus addit quam illud quod est minus vnum. Iste sunt solutiones illius primi.

¶ Alius respondet aliter ad illud de generatione dicit quod bene generatio terminatur ad aliquid reale absolutum: sed illud est natura tota que non est aliud absolutum a materia et forma et dicit quod non est compositum ipsum quod terminat generationem quia omne compositum de suo primario intellectu includit compositionem et per consequens aliquem respectum. Et quando dicitur quod materia non generatur nec forma. ergo nec tota natura que non est aliud ab ipsis. Dicit quod licet non sit aliud tamen alio modo se habet ita quod est ista. alio modo se habentia: ethoc sufficit sicut licet suppositum nihil reale absolutum addat super naturam tamen supposito conuenit quod generet et non nature. Sic in proposito toti nature conuenit terminare generationem et non materie nec forme.

¶ Ad aliud de corruptione. Dicit vnus quod quandoque proprie corruptione aliquid positiuum abso lutum corrupitur non solum in aliis ab homine sed. etiam in homine et sicut dixerat in secundo. In homine sunt saltem quattuor forme / corporea / vegetatiua sensitiua / et intellectiua. Et quando homo moritur est in eo desitio sensitiue et vegetatiue quae sunt forme absolute: tamen corporea no ita cito desinit esse et ideo dicit quod non potest dici proprie corruptus licet mortuus quandiu maneret illa forma corporea: quia nondum aliquid est de nouo generatum. Corruptio autem vnius est generatio alterius. In christo autem per miraculum fuit conseruata quelibet forma eius. Unde et vegetatiua et sensitiua fuerunt separate cum anima rationaliet assumpte a verbo et vnite sibi. vnde in morte eius non desiit esse aliqua forma eius.

¶ Si dicatur quod immo quia christus fuit vere mortuus ergo in eo desiuit esse aliqua forma absoluta. Dicit quod mors et corruptio se habent sicut superius et inferius. Nam mors in suo per se intellectu non includit nisi partium separatio nem. Sed corruptio super hoc addit alicuius abso luti desitionem. Et ideo licet christus fuerit vere mor tuus non tamen fuit corruptus. Iuxta illud Psal. Non dabis sanctum tuum videre corruptionem Exchristo etiam nihil aliud fuit generatum in morte et ideo non fuit vere corruptus / licet vere fuit mortuus.

¶ Confirmatur hoc ab aliis per Augustinum contra Felicianum dicentem quod sicut tenebrositas in aere non est nisi absentia lucis. Ita mors in homine non est aliud quam absentia anime.

¶ Item per Dionysium secundo ca. angesice ierarchie. Dicit enim quod mors in nobis non est alicuius substantie abolitio sicut aliis videtur sed vnitorum discretio et hoc dicit ibidem Lynconiensis. etc.

¶ Ad aliud de causalitate causarum intrinsecarum respondet quod causa tum a causis intrinseeis non est aliud absolutum ab ipsis et illud quod causa est ad cuius esse sequitur aliud non est intelligendum nisi de causis extrinsecis: quia nec cause extrinsece sunt vniuoce cause cum extrinsecis. Dicit tamen quod licet ad istas causas intrinsecas non sequatur aliquid absolutum positiuum / tamen aliud id est alius modus se habendi sequitur.

¶ Et cum dicitur quod idem non causat se. verum est effectiue vel eodem modo. Sed cause intrinsece bene causant idem sibi diuerso modo se habendi. Et sic tota natura alio modo se habet quam partes.

¶ Ad aliud de assumptione nature humane a verbo dicit quod tota natura humana absoluta que non est aliud a partibus fuit primo assumpta: et fundauit respectum vnionis ad verbum tamen istam naturam sic absolutam consequitur quedam vnio actualis partium vel concomitatur que non est de per se primo intellectu huius nature nec mediat inter naturam assumptam et verbum sed concomitatur.

¶ Ad vnam vero instantiam iuxta hoc quia nion totum non addit nisi vnionem super partes et non aliquid absolutum sequeretur quod de per se intellectu cuiuslibet totius esset relatio.

¶ Dicit quod non valet quia totum non addi illam vnionem sicut de per se intellectum suo sed sicut aliquid concomitans vel consquens necessario sicut risibile concomitatur hominem nec est de per se primo intellectu eius.

¶ Ad illud de magis vno per se. Dicit quod non obstante hoc totum ex materia et forma est magis vnum quantotum peaccidens. Primo quia partes sunt eiusdem generis Et secundo quia vna habet per se ordinem essentia lem ad aliam. In alio autem non nisi accidentalem. ideo etc

¶ Ad auctoritatem Aristotelis. Septimo metaphi. de a. et b. dicit quod extendendehoc nomen aliud ad omne positiuum reale oportet dicere et consequitur quod totum dicit aliud a partibus quia dicit actualem vnionem partium que ipsam naturam consequitur nec est de per se intellectu nature et ideo ab. sicut dicit addit aliquid super a et b. sed non aliquid absolutum sed actualem partium vnionem Ulterius ad habendum mentem philosophi. dicit quod Aristoteles septimo metaphi. et quinto. Et Auicen.¬ secundo metaphi. in auctoritatibus illis allegatis loquuntur de partibus materialibus. Bene enim verum est quod totum est aliud a partibus materialibus: quia quando ita est quod sunt plures partes materiales et vna earinon potest esse actus et forma et per consequens ex ipsis non potest aliquid vnum precise acceptis. Tunc oportet ponere aliquid aliud sicut formam vel partem formalem cum illis partibus materialibus. Et quod hoc sit de mente philosophi septimo metaphi. patet. Nam a et b. sunt partes materiales huius compositi ab quod secundum eum 2o phisi. littere vel elementa sit materia sillabe et sillaba dictionis. et sic etiam intelligen dum est de sex respectu trium et dictum Auicen. et tunc non habetur nisi quod tale totum addit formam que est vere pars super partem materialem vel super materiam et hoc bene conceditur. Sed sex sunt partes quarum vna est perfectio formalis et actus alterius non oportet ponere quod totum addat aliquid super partes. Hoc autem est in composito ex materia et forma et hec est mens Aristotelis ibidem. Dicit enim quod caro non est ignis nec terra. etc. Exemplificando de elo mentis semper: sed aliquid aliud plus dicit similiter et sillaba. Unde ibidem dicit quod illud aliud nec est elementum nec ex elementis et commentator etiam. Exquo patet quod illud tertium non est natura compositi sicut volunt alii concludere sed est forma que est pars conpositi que necessario vltra materiam requiritur ad hoc quod sit totum compositum.

¶ Ad vnam aliam aictoritatem Commentatioris tertiode anima commento quinto vbi dicit quod aliud resultat ex materia et forma quam ex intellectum et intellectione intellecta. Ex istis autem resultat vnum per accidens quod non est aliquid absolutum vltra partes ergo ex illis vnum per se quia est aliquid vltra partes.

¶ Respondet quod commenta tor vult dicere quod ex materia et forma resultat aliquid quia vnum per se non autem ex intellectu et intellectione intellecta sed vnum per accidens non autem vult dicere quod illud aliud addat aliquid absolutum vltra materiam et formam

¶ Contra istas solutiones arguo quod non euacuant predictas rationes et auctoritates. Contra primam de esse in genere per se et aliam de propria passione et etiam contra illam de corrumpi perse que omnia concurrunt per idem quod omnia ista conueniunt non partibus per se et diuisim sed simul conlunctim.

¶ Arguo sic partes accepte simul et communium ctim precise sic non addunt super partes nisi simultatem vel coniunctionem vel vnionem. Sed ista simul tas vel vnio vel coniunctio vel non est nisi respectus vel omnino nihil est preter partes et ipsa vnita. Sed siue sit respectus siue nihil Planum est quod partes accepte cum tali simultate ratione talis simultatis vel coniunctionis non plus possunt habere ista quam si per se et diuisim accipiantur. Non eim per respectum nec pernihil est aliquid per se in genere positiuo absoluto nec per se generatur nec per se corrumpitur nec per se habet propriam passionem conuenientem alicui al voluto. ergo etc.

¶ praterea Partes accepte coniunctim et simul. Aut sunt aliquid absolutum aliud ab amba bus partibus. Aut nihil sed tantum in genere abso lute et ratione sunt ista pars et ista pars: quia materia est materia et forma est forma. Si sunt aliquid aliud absolutum cui conueniunt ista habeo propositum quia illud voco compositum. Si non sunt in genere absolu ti nisi ista pars et ista tunc sicut ista pars non est per se in predicamento absoluto nec ista et ista. ergo etc. Hoc patet quia quicquid sunt in genere absoluti ista pars et ista coniunctim accepte ex quo illud comiuncti nihil absolutum addit super hanc partem. Putamateriam et hanc puta formam. Ita quod non est ibi aliquid aliud absolutum nisi materia et nisi forma: totum hoc sunt partes iste separate abinuicem et diuise: quia sicut cum materia est forma ita etiam sine materia et quicquid absolutum est materia cum forma et econuerso totum illud sine forma et econuerso. ergo cum esse per se in genere et generari et corrumpi et habere propriam passionem conueniat per aliquid absolutum et alicui absoluto. ita bene conueniunt ista partibus diuisis sicut coniunctis.

¶ Hoc contra illam solutionem contra vnum dictum in secunda solutio ne quod compositum generatur tamen non est terminus generationis.

¶ Arguo sic Illud quod per se primo generatur aut comparatur ad generationem sicu subiectum / aut sicut terminus a quo / aut sicut ad quem vel in quem / aut sicut efficiens non est dare plura pese respicientia generationem vt videtur. Sed planum est quod illud generatur puta compositum non comparatur ad generationem sicut materia vel subiectum nec sicut generans vel agens quia nihil generat seipsum. Nec sicut terminus a quo quia terminus a quo prior est eo quodgeneratur etiam duratione Nihil autem est prius seipso duratione ergo sicut terminus ad quem et per se terminus eius.

¶ Secido sic. Terminus per se primus generationis est esse et ens quia sicut generatio habet pro termino a quo non esse vel non ens. Ita pro termino ad quem habet esse vel ens. Tunc sic illud est per se primus terminus generationis cui per se primo conuenit esse. Sed hoc est compositum secundum omnem philosophiam et omnem theologiam: Cum ergo compositum generetur. Planum est quod compositum est per se primus terminus generationis.

¶ Tertio sic. Illud est per se terminus generationis quo posito generatio terminatur et quo¬ que circumscripto generatio non terminatur quocumque alio posito per possibile vel impossibile. Sed posito composito s generante generatio terminata est. Ipso autem circut scripto non est terminata: quia compositum est per se finis intentions agentis. Quid enim vult habere vel intendit habere generans pro termino sue actionis principaliter intento numquid compositum similes sibinon autem materiam vel formam: sed simile sibi compositum ergo. etc. Et ideo dico quod est contradictio manifesta. dicere quod aliquid per se primo generatur non si cut subiectum vel materia et quod illud non est termingenerationis. et ita illud dictum nihil valet.

¶ Ul de dico quod duplex est terminus generationis. Unus est terminus tanquam illud quod generatur et fit ens in actu et cui primo conuenit esse per se primo et principaliter a generante tanquam effectus eius et istud est cpositum et de tali dicitur Septimo metaphi. quod materia non fit nec forma sed compositum nec es nec spe ra sed spera enea. Alius est terminus quo qui est forma et est illud quo compositum est et quo sicut parteformali compositum terminat generationem et est per se terminus generationis non per accidens sicut albedo et nigredo vel alia accidentia sicut albedo. valbum per accidens edificat non tamen est per se primus et principalis terminus. Primus dico intentione: licet forte sit prior origine sicut partes toto: sed de hoc non curo. Et ideo dicitur forma generari peraccidens eo modo quo per accidens distinguitur contra primo non eo modo quo distinguitur contra principaliter vel contra per se.

¶ Quarto Sicut se habet creatio ad illud quod creatur tanquam ad terminum sic generatio ad illud quod generatur. Sed illud quod creatur est terminus creationis. ergo etc.

¶ Contra aliud dictum ad rationem de corruptione quod in corruptione corrumpitur aliquid absolutum. Puta compositum: et dicitur quod ad mentem philosophi verum est in hiis quae generantur ex elementis ex quorum compositione vel mixtione resultat forma aliqua corporalis: non sic autem quorum forma est incorruptibilis Puta anima.

¶ Dico primo quod ex hoc habeo propositum. scilicet quo saltem in compositis quorum forma non est incorruptibilis compositum aliquid addit super materia et super formam. Probatio quia idem corrumpitur et generatur. hoc est planum. Sed compositum secundum tageneratur et non forma licet sit terminus generatio nis. ergo compositum corrumpitur. Sed aliquid alsolutum positiuum corrumpitur et non materia nec forma nec ista simul quia simul acciperent non esse et ita post corruptionem non essent. ergo totum dicit aliquid absolutum vltra partes.

¶ praterea Dico quod ad men tem Aristotelis est quod in omni corruptione aliquid positiuum substantiale corrumpitur quodcumque sit illud sicut in omni generatione aliquid positiuum absolutum adquiritur quod prius non erat saltem in generatione creature secus est in generatione diuinque est omnino alterius rationis: quia intentio Arstotelis est quod illud generatur est substantia et non praeexistens generationi: sed siue accipias partes. puta materiam et formam coniunctim siue diuisim totum quicquid habetur de substantia non est nisi materia et forma quarum neutra nec simul cum alia generatur nec diuisim: licet forma non preexisteret duratione. ergo etc.

¶ Contra solutionem de causis intrinsecis et causato vel effectu earum. Quando dicitur quod compositum non est aliud a materia et forma.

¶ Dico quod non soluitur argumentum: quia argu mentum probat oppositum. scilicet quod compositum quod est effectus causarum intrinsecarum simul acceptarum sit aliud ab ipsis etiam vt sic quia causa est ad cuius esse sequitur aliud. Istud aliud non est nisi effectus. ergo.

¶ praterea Quando dicitur quod materia est causa forme. in recipiendo quero que causa vel intrinseca vel extrinseca. Non extrinseca: quia nec efficiens nec finis. Planum est et si aliquod istorum tamen non est ad propositum. Aut intrinseca Non forma planum est Nec materia planum est: quia omne cuius materia est causa intrinseca est compositum ex materia et forma. Sed forma non est composita ex materia et forma vt patet. ergo etc.

¶ praterea Materia est ex qua res fit cum insit. Sed materia nullo modo inest forme. ergo materia non est causa forme.

¶ praterea Quando dicitur quod forma est causa materie: Probo quod non: quia causa est ad cuius esse sequitur aliud. Sed ad esse forme non sequitur materie. ergo forma non est causa materie quia esse materie precedit et est prius origine vel generatione non sic illud cuius forma est causa intrinseca

¶ Secundo quia vel est causa extrinseca vel intrinseca. Si extrinseca non est ad propositum: quia non loquitur hic de causis extrinsecis. Si intrinseca Omnecausatum a causa intrinseca est causatum a causa in trinseca que est materia et est compositum ex materia et forma. Sed materia non est compositum aliquid ex materia et forma. ergo etc. Unde patet quod illud dictum nihil valet.

¶ praterea Si materia est causa forme. et econuerso sequitur quod idem est causa suiipsius et posterius seipso et per se circulus in causis et dependentiis.

¶ praterea Impossibile est per quamcunque potentiam effectum cause intrinsece esse in re et in effectu sine causa intrinseca. Probatio. primo quia causa intrinseca se habet ad effectum sicut pars ad totum. Impossibile est autem quacumque virtute totum esse sine parte.

¶ Secundo quia alias deus posset supplere vi cem intrinsece cause faciendo ipsum sine ipsa sicut vicem extrinsece cause quod est falsum. Sed materia potest esse sine forma vt probaui supra. et econuerse forma sine materia. Apparet de anima rationali: ergo nec forma est causa intrinseca materie nec econuerso.

¶ praterea Idem effectus est qui est a causis intrinsecis et a causis extrinsecis. Sed materia non est causa extrinseca naturali sed solum a deo per creatio nem: ergo nec causatur a causis intrinsecis vt videtur. Nec habet causam aliquam intrinsecam. Unde dico quod nihil est dictum quod vnum istorum sit causa intrinseca alterius. Sed si forma aliquo modo est causa materie est causa extrinseca puta finis sicut Aristoteles videtur dicere secundo de anima quod materia est propter formam et corpus propter animam sicut propter finem quo: licet etiam finis quo proprie non sit causa eius quod est ad finem. etc. Contra solutionem Ad rationem de magis vno cuiusmodi est totum per se vnum quam totum per accidens. Quando dicitur quod ratio est ad oppositum: quia quanto magis vnum tanto minus addit. Dico quod verum est quod tanto minus addit aliquid quod impediat maiorem vnitatem et per se vnitatem: sed tanto magis addit aliquid cui conueniat per se vnitas preter illa que licet vniantur per se quia vnum est: per se in potentia ad aliud non tamen sunt vnum ab solutum per se: sed illud quod resultat ex ipsis sicut effectus. Unde aliud est vniri per se et causare vnum per se sicut est de materia et forma.

¶ Unde Nota omateria et forma licet causent aliquid vnum per se scilicet compositum non tamen sunt vnum per se sed sunt puo entia ab inuicem distincta. Aliud est esse vnum per se quia primum est distinctorum sicut et vnio. Se cundum est alicuius in se indistincti et ab alio quocunque distincti et hoc est in proposito nostro ipsum totum. Unde bene dico quod totum per se intrinsece non includit accidens aliud a partibus absolutis sicut totum per accidens quod vnionem includit quia impediret vnitatem per se: licet totum per se bene praesupponat vnionem partium suarum. Si enim totum substantiale per se vnum non diceret nisi partes non diceret aliquid absolutum nisi materiam et formam et quicquid de absoluto diceret totum dicerent partes esse diuisiue sicut probatum est supra et ita totum non plus haberet entitatem per se vnam absolutam quam partes diuise quod est absurdum et falsum immo ex hoc sequitur quod esset minus vnum quam totum per accidens quod saltem cum partibus includit partium absolu tarum vnionem et habet maiorem vnitatem quam pastes diuise. et sic patet quod solutiones ille parum valent.

¶ Contra solutiones alterius Ad illam rationem de generatione quantum ad id quod ditit. Primo quod aliquid absolutum positiuum puta natura tota terminat generationem non tamen compositum ipsum quia compositum includit compositionem et per consequens respectum ad quem generatio non potest terminari.

¶ Dico quod ista duo plane contradicunt quia quero de natura illa tota Aut est simplex aut est coposita. Non est simplex. patet etiam per ipsos quia tota in cludens materiam et formam ergo est composita. et go sicut natura terminat generationem ita et aliquid compositum et si compositum non terminat nec natura. Quando dicit quod compositum includit compositionem.

¶ Dico quod compositum vno modo accipitur formaliter et includit isto modo compositum sicut relatiuum relationem. Alio modo materialiter pro toto cui conuenit illa compositio vel partibus eius. Et isto modo non includit intrinsece compositionem licet concomitetur vel presupponatur et nihil includit nisi absolutum.

¶ praterea Contra ipsam quia natura vel quiditas non generatur. 7. Methaphisice. Sed compositum vel suppositum habens naturam. Quando dicit vltra quod tota natura absoluta non est aliud a materia et forma absolutum tamen alio modo se habet et hoc sufficit ad hoc quod natura terminet generationem et non materia nec forma.

¶ Quero de illo modo aut est aliquid absolutum vel respectiuum ex quo est aliquid reale. Si aliquid absolutum et illi addit natura super partes habeo propositum Si respectiuum. Contra propter hoc negas compositum terminare generationem quia includit respectum. ergo similiter pro pter hoc debes negare naturam terminare generationem quia includit istum modum.

¶ praterea Planum est quod aliquis respectus vel modus respectiuus nec est ter minus generationis nec ratio terminandi generation nem secundum omnes. Ideo de isto modo quero. aut est vnus aut plures. Si vnus indistinctus simplex et indiuisi bilis. Quero de subiecto eius. aut subiectum suum est materia / aut est ipsa forma / aut aliquid alind. Non materia quia tunc forma non pertinet ad terminum generationis. Nec forma quia tunc materia non pertinet ad ipsum. ergo aliquid aliud quod dicit natura. Illud ergo aliud aut est absolutum aut relatiuum Non respectiuum per te: quia natura nihil dicit respectinum ergo absolutum et sic habeo propositum et sic dico quod illa solutio nihil valet de illo modo quia ille modus alius a partibus aut est substantia aut accidens. Si substantia habeo propositum. Si accidens ergo cum natura dicat illum modum ad hoc vt possit termina re generationem. sequitur quod natura per aliquod acci dens terminat generationem quod est truffa.

¶ Contra aliam solutionem De corruptione quando dicitur quod per corruptionem desinit esse aliquid absolutum. Concedit et dicit quod hoc requiritur quod aliquid aliud ex corrupto genere. tur non video secundum dictum esse verum quia quando generatur vermis ex speciebus illis in sacramento. Quero quid substantiale corrumpitur. Planum est quod nihil quia non est ibi substantia aliqua. Et qua ratione corruptio vnius est generatio alterius eadem ratione econuerso. Et tamen econuerso non est. ergo nec illud. Similiter quando anima infunditur corpori imvltimo instanti dispositionis quam facit agens naturale et tunc homo generatur quia tunc homo primo est filius: quero a te quid corrumpitur ibi planum est quod nihil precipue secundum te qui ponis gradus formarum Sed omnes forme precedentes manent vel saltem illa corporea que sola prefuit inter illas quattuor: quas tu ponis.

¶ Similiter etiam dico quod quando pomo corrumpitur et desinit esse hominis substantia le nihil generatur. et ideo dico quod illa solutio est falsa: quia dico quod est dare corruptionem sine generatione. Unde et dico consequenter quod christus sicut fuit vere mortuus et desiit esset substantialiter homo. Ita fuit vere corruptus loquendo de corruptione quae opponitur generationi licet non fuerit corruptus accipiendo pro incineratione corruptionem. Et isto modo accipitur corruptio ab omnibus doctoribus in illa autctoritate. Non dabis sanctum tuum videre corruptionem non quod distinguantur inter mortem et corruptionem. Ita quod sit aliqua mors et non sit corruptio.

¶ Ad auctoritates vero additas pro eis de Augustino. et dionysio Dico quod accipiunt ibi mortem precise pro priuatione vel carentia anime siue vite in corpore quod natum est recipere animam siue vitam et sic est verum dictum eorum. Sed non accipiunt pro mutatione per se terminata ad non esse nature et totius compositi substantie que concomitatur mortem vel econuerso. Et illadicitur corruptio. Et dico quod per illam corrumpitur en titas substantialis totius compositi. Ita quod corruptonnon solum consistit in diuisione sed in desitione substantie et nature totalis absolute.

¶ Aliter potest dici quod in morte hominis non corrumpitur nec desinit esse aliqua substantialis natura partialis quia nec anima nec corpus cuius oppositum senserunt aliqui et habet locum in aliis quorum forme non omnes sunt corporales et nulla incorruptibilis cuiusmodi est anima nostra. quare etc.

¶ Preterea contra illud quod in corruptione aliquid absolutum positiuum corrum pitur quero quid est illud. Non est materia nec forma quia idem generatur et corrumpitur. igitur tota natura. ergo ipsa dicit aliquid positiuum absolutum vltra ista quod est propositum.

¶ praterea quod sint in homine quattuor forme reputo impossibile et falsum stcut dicam alias. Nec est impossibile quod tres forme vel substantie fuerint separate in morte. Sed vna substantia simplex anima retionalis. Illud etiam dictum quod mors non dicat nisi separationem est nullum. Et ideo dico quod in christo vere fuit corruptum aliquid absolutum positiuum quod dicit ipsum totum vltra partes.

¶ Contra aliam solutionem Ad rationem de causis intrinsecis quando dicitur Primo quod causatum a causis intrinsecis non est alquid absolutum ab ipsis. Contra. Primo quod sit aliud Secundo quod absolutum. Effectus causatus ab aliquibus est alius a suis causis quia effectus quicumque et cuiuscumque cause est posterior natura sua causa per se dependens ab ipsa. Alias demonstratio per formam non esset a priori. Similiter de materia nihil autem idem est posterius natura seipso nec dependens a seipso vel ex seipso. Sed omne causatum a causis intrinsecis est effectus earum. ergo etc.

¶ Secundo quod absolutum quia si est aliquid aliud. eo quod nichil causat seipsum. Nec plura causant seipsa sicut nihil generat seipsum. Aut illud aliud est absolutum aut respectiuum. Non respectiuum. Causatum enim a causis intrinsecis et materia est et forma non est respectus sed substantia et natura: respectus enim non est compositus ex materia et forma. ergo aliquid aliud absolutum. ergo etc.

¶ Contra aliud quod dicit quod debet intelligi illa descriptio cause famosa de causis extrinsecis tantum. Dico quod non est verum sicut iam probaui Et sicut patet par omnes ponentes eam Sicut Boetius in Thopicis et in tractatibus multis vbi premittunt eam sine distinctione ad tractandum de omnibus causis. Quod dicit etiam de illo modo consequente effectum non est propositum et planum est quod in descriptione accipitur illud aliud pro effectu.

¶ Preterea satis argutum est supra contra illum modum.

¶ Contra solutionem Ad rationem de assumptione nature a verbo bene dicit quod fuit tota natura quae primo assumpta est et fundauit respectum vnionis ad verbum ex hoc sic corpus non est primo assumptum. Nec anima per te sed aliud vnum per se substantialiter quod est substantia et fundamentum immediatum talis vnionis vnice et simplicis quod non potest esse nisi aliud vnum absolutum quod non est materia et forma nec simul nec diuisim sicut pluries deductum est supra ergo etc.

¶ Quod etiam vnio partium consequatur naturam est imposibile quia si consequetur et est posterior tunc in illo priori partes non sunt vnite et sic est natura priusquam partes vniantur quod est absurdum: quia tunc pari ratione partes diuise facerent et constituerent naturam si concomitatur ergo non prius partes vniuntur quam causant naturam quod etiam est falsum vt patet Sit enim corpus distans ab anima oportet ea prius approximari et per consequens vniri quare etc.

¶ Contra solutiones auctoritatum. Contra illam de .a. et b. quando dicitur quod extendendo hoc nomen aliud oportet quod compositum dicat aliquid aliud a partibus quia saltem dicit actualem vnionem partium que consequitur naturam Nec est de conceptu eius non tamen aliquid absolutum. Hoc est plane contra mentem Aristotelis primo quia in illo capitulo vltimo reuertitur super quod quid est substantie vt ostendat quomodo est vnum. Ad cuius vnitatem planum est quod non concurrit respectus sed entitatem eius vnam absoluta in accepit per / ab / sillabam que distincta secundum ipsum a partibus .a. et .b. Et licet ibi exemplificet de partibus materialibus quae sunt a. et .b. respectu simile.

¶ Ad intentionem tamen adducit hoc ad probandum de quod quid est composito ex materia et forma et partes materiales in exemplo posuit quia magis erat manitur estum in tota quam materia et forma que sunt partes essentiales. Ex quo patet quod non valet euasio eius secunda quam ponit licet enim series textus videatur concludere de forma que est pars que nec est elementuum nec ex elementis. et que requiritur vltra materiam ad compositum et vltra partes materiales tamen non vltimate propter seipsam sed propter formam totius qua formaliter et adequate totum quod quid est vnum est et nunquam esset magis per se vnum in genere vel predicamento quam ens per accidens nisi adderet aliquid forma totius super materiam et formam. Modo predicto Et illud additum est ex elementis quia totum hoc potest etiam confirmari quod in constitutione sillabe secundum Priscianum consonans est sicut materia et vocalis vt forma Nichilominus aliquid tamen vltra ad sillabam requiritur. Sed de ista confirmatione parum curo Accipio tantum quod sicut aristoteles arguit de .a. et .b. respectu sillabe ab vel ba. Ita potest argui de materia et forma respectu compositi substantialis quo est per se vnum et oportet necessario quod addat aliquid absolutum quicquid sit illud siue Aristoteles hoc intendat ibi siue non.

¶ Contra istam solutionem. de auctoritate Auicenne Dico quod licet exemplificet: et loquatur de partibus materialibus tamen dico quod hoc ipsum intendit de partibus essentialibus scilicet quod totum addit aliquid super eas non tamen sicut partem: vt ibi. Et Aristoteles idem in. 6. metha. sicut oportet quod intendant per premissas rationes: et quod commentator idem intendat. Unde nec Auicenna vnquam concederet istam quod humanitas sit anima et corpus. Eodem modo dico de commentatore in illa autctoritate hec de tertio articulo.

¶ Quantum ad quartum articulum restat soluere ad rationes et auctoritates aliorum.

¶ Ad primam rationem primi dico ad maiorem quod alteri additum vel aliis sicut pars superadditur parti non includit illud vel illa quibus superadditur: sed dico quod superadens aliis sicut totum partibus bene includit illa sicut est in proposito. Tu dicis. Idem non superadditur sibi ipsi nec numeratur contra seipsum. Dico quod verum est totaliter idem. Et ideo dico quod totum non superaddit sibiipsi puta toti nec pars sibiipsi. Sed totum partibus vel parti.

¶ Ad secundum dico quod totum compositum in concreto acceptum vt homo vel suppositum hominis habens humanitatem quod superaddit propriam entitatem totius vt totum est super partes est per se primus terminus generationis et illud quod generatur. non autem humanitas sic in abstracto. Sed dico quod vbi totum haberet hanc entitatem per se vnam partibus superaddentem nunquam sic per se generaretur. Uand dicis vltra quod humanitas nongenera: / concedo. Nec est contra me licet humanitas aliquidaddat super partes.

¶ Ad tertium ad maiorem quando dicis quod est quod addit aliquid vltra pastes est precise secundum illud additum aliquid plus quam pastes quibus superaddit. Dico quod verum est quod addit aliquid sicut aliam parteu vltra partes. Sed de illo quod addit aliquid sicut totum supra omnes partes Dico quod licet aliquid vltra partes et plusquam partes quia est totum non tamen prescindendo partes sic quod non includat partes sicut dictum est supra. Si queras quid sit illud plus. Dico quod est entitas specifica compositi vel ipsummet totum compositum secundum propriam entitatem specificam formalem includentem pastes sicut pluries dictum est supra et est substantia per se in genere non autem partes. Si dicatur hic quod conpositum si aliquid addit absolutum addit seipsum eft non aliquid aliud sed ipsum intrinsece includit partes ergo addit partes super partes etc. in infinitum et sunt ibi plures materie et plures forme in infinitum Dico quod addit entitatem propriam causatam perse vnam et a partibus aliam sed numquam prescindendo partes sic quod partes intelligantur ex vno latere et totum super addens includens partes ex alio latere Sed sic sper quod super addens intelligatur includere partes quibsuperaddit et sic partes non habentur bis sed tantum semel. Nec adduntur partes partibus sicut ymaginatur argumentum et sic sicut fieret si vnum adderetur ad totum constitutum ex aliis partibus non includens primas partes Tunc enim partes adduntur partibus sicut et totum alteri toto vel aliis partibus a suis

¶ Ad quartum dico quod illud superadditum nec est materia nec forma nec ista simul sed est compositum ipsum. Et tu dicis tunc compositi esset compositum. Dico quod non quia non dico quod compositum addat super compositum sed dico quod super partes et tunc non est compositi compositum sed partium est compositum Tamen dicis quod ymo quia partes sunt ipsum compositum Tunc dico quod est falsum et petitiomanifesta propositi. Ad quintum dico quod diffinitum nichil est extra intellectum vltra diffinitionem completam et perfectam quecunque sit illa. Qundo dicis quod corpus et anima materia et forma sunt difinitio totius compositi. Dico quod falsum est sed sunt partes diffinitionis sicut sunt partes diffiniti. Uund dicis de se ptimo metaphi. Dico quod philosophus nunquam dixit ibi quod essent diffinitio ipsa sed bene quod sunt partes diffinitionis et ingrediuntur diffinitionem.

¶ Si dicas quod immo quia quando queritur quid est homo conuenienter respondetur quod est corpus et anima. Dico quod qui respondet hoc non respondet conuenienter quia nec corpus nec anima et ita parum sicut diuisim predicam tur per se primo de homine sicut de diffinito. Ita quod valde improprie et incomplete et credo quod false respondet. Sed bene potest responderi dicendo quod homo est substantia constituta ex anima et corpore. Un de partes debent poni in obliquo non in recto et in hoc distinguitur diffinitio data per materiam et formam a diffinitione data per genus et differentian quia ibi quelibet pars ponitur in recto Et ratio huius est quia quaelibet concretiue dicit totam essentiam diffiniti licet vna secundum aliam formalem rationem quam alia et predicatur quelibet per se primo modo de diffinito. Unde bene dico quod super genus et differentiam diffnitio homins nichil addit nec homo etiam. Secus autem est de materia et forma que sunt partes essentialiter distincte quarum neutra dicit totam essentiam sed partem nec simul accepte dicunt essentiam sed partea eius Unde dico etiam quod diffinitio homins data per partes non est corpus et anima / sed substantia constituta ex corpore et anima

¶ Ad sextum dico quod totum per se puta homo non addit supra partes illam vnionem partium sicut aliquid extrincecum sibi vel de ratione sua sed entitatem propriam absolutam sicut dictum est supra

¶ Dico tamen quod illam vnionem partium necessario presupponit priorem natura et ratione intelligendi sicut egeprobaui supra: et ideo dico quod maior illius est falsa.

¶ Ad minorem in qua dicitur quod illa vnio est respectus: immo quod nichil preter partes. Dico primo quod istud est contra te magis quam contra aliquem alium. Secundo dico quod est falsum: immo est respectus sicut dicam infra:

¶ Primum probo: quia si vnio nichil est preter vnita no aliter se habent adinuicem vnita quam non vnita quia quod forma de non vnita fiat vnita et nichil adquiratur in ipsa: nec in materia non est in telligibile nec plus faciunt vnum quam non vnita: hoc est contra te dictum in to to: quia sper fugis ad ista simul accepta vel vnita. Preterea Si vnio nichil est per istam vnionem vel simultatem non potest attribui partibus nec esse per se in genere nec per se generari nec corrumpi nec propria passio aliqua positiua. et tamen aliter non euadis omnia illa argumenta¬

¶ Dices vnio non est nichil. Sed ipsum compositum comtra compositum perte nichil includit vltra partes vel vltra vnita et vnio nichil dicit vltra vnita. ergo idem quod prius. Si dicas quod addit aliquid. Aut illud est ad absolutum: et sic habeo propositum Aut respectiuum: et sic non est nisi vnio. ergo vnio addit vel dicit aliquid preter partes vnitas quod est contra te: et habeo quod conpositum substantie absolutum per se et intrinsece includit respectum quod est falsum et impossibile.

¶ Secundo probo quod vnio est respectus et per consequens quod illud dictum est falsum. Primo sic. Illud quod non potest intelligi a quocumque intellectu et quantum est ex parte sui non intelligendo aliud est essentialiter respectvel aliquid respectiuum. Patet quia omne absolutum non includens aliud: vt sic quia est ad se non ad aliud potest intelligi sine alio. Sed vnio partis ad partem puta forme ad materiam non potest intelligi a quocumque non intelligendo aliud ab ipsa vnione. quia ipsa non potest intelligi non intelligendo materiam vt patet. Quod enim intelligatur vnio forme ad materiam non intelligendo materiam est contradictio: sic quod intel ligatur paternitas non intelligendo filium. ergo etc.

¶ Secundo sic forma quando actu vnitur materie aliter se habet ad ipsam materiam quam prius. Aut ergo secundum aliquid absolutum. Aut secundum aliquid respectiuum Non secundum aliquid absolutum: quia forma ex coniunctione sui cum materia nichil adquirit absolutum: ergo vel secundum nichil vel secundum aliquid respectiuum non secundum nichil ergo secundum aliquid respectiuum. Sed hoc non est nisi secundum vnionem. ergo etc.

¶ Tertio sic. Si vnio forme ad materiam nichil adderet super formam vnitam. Sequeretur quod forma aliqua manens eadem non posset separari a materia: quia vnio est eadem essentialiter sibi. Sed hoc est falsum. Patet de anima ratiomali ergo addit aliquid. Non absolutum ergo respectiuum.

¶ Quarto sic. Unio accidentis absoluti ad subiectum est respectus quidam et aliquid aliud ab accidente: quia est inherentia quedam sine qua accidens absolutum potest poni et esse ergo similiter vt videtur vnio forme ad materiam est aliquid aliud a forma et respectus qui dam Non enim minus contingenter et separabili ter inest forma materie quam accidens subiecto.

¶ Qui to sic.

¶ Illud secundum quod aliquid refertur vel dicitur ad alteru est respectiuum vel respectus. Sed hoc est vnio quia forma dicitur vnita non ad se sed alterum puta ad materiam et hoc secundum vnionem ergo etc.

¶ Dico ergo quod ista vnio est respectus et aliquid preter vnita et dico quod non est aliquis respectus de quarto genere vel predicamento nec intrinsecus adueniens sed extrinsecus adueniens sicut etiam accidentis ad subiectum de quo plenius alias diceretur

¶ Sed vtrum respectus sit mutuus inter materiam et forma. Ita quod sicut forma habet respectu vnionis ad materiam. Ita econuerso: Non puto quod hoc oporteat ponere sed sicut in accidente sola inherentia ex parte accidentis ad ipsum subiectum sufficit ad hoc quod accidens et subiectum sint vnita Ita quod licet accidens referatur ad subiectum non tamen econuerso. Ita in proposito potest dici quod sut ficit respectus inherentie vel informationis ex paste forme ad materiam nec est necessarius aliquis econuerso habet enim materia rationem subiecti respectu forme sicut patet.

¶ Tunc ad rationes que pro bant quod vnio non sit respectus quia non fundatur super vnum nec super numerum nec super actionem velpassionem nec super mensuram vel mensuratum. Dico quod si valet aliquid non concludit nisi quod non est respectus intrinsecus adueniens de quarto genere sed non concludit quin sit respectus extrinsecus ad ueniens nec de tali respectu oportet quod fundetur su per aliquod illorum patet de actione et passione situquando vbi et habitu de illis sex principiis et predicamentis respectiuis que non fundantur super aliquod istorum.

¶ Ad secundum dico quod vnio non est per se terminus generationis nec terminus quod nec terminus quo sed ipsum compositum absolutum es term nus quod et ipsa forma est terminus quo nec est idem cum aliquo istorum licet presupponatur a compositoet sit posterior forma sicut respectus suo fundamento ideo non valet.

¶ Ad tertium dico quod compositum non est vnum per illam vnionem formaliter licet vnitas eius sicut et entitas bene presupponat illam vninem sed per suam entitatem est vnum fundamenta liter et per suam vnitatem formaliter que quidem vnitas sicut dixi alias non dicit nisi negationem si per entitatem sicut et Aristoteles dicit. Unde licet per istam vnionem partes sint vnite non tamen totum est vnum

¶ Dices ergo partes sunt vnite per accidens et non faciunt per se vnum. Dico quod partes esse vnitas per accidens potest intelligi dupliciter vnomodo quod vnio earum sit accidens et sic dico quod non est inconueniens et cum hoc stat quod faciunt vnum per se quia cum hoc stat quod vna per se est in potentia respoctu alterius. Aliomodo potest intelligi partes vniri per accidens quia aliquod accidens superadditum parti est ratio fundandi talem vnionem et sic pars non est per se in potentia ad aliam nec potesvniri alteri per se sed per vnum accidens mediuninter partem que vnitur et vnionem et sic non vnitur forma materie per accidens. Non enim requiritur forma in illa vnione immediate nec est ratiorecipiendi formam vnio talis: sed forma immediate inest materie. Tunc enim facerent vnum per sicut deducit argumentum.

¶ Ad quartum dico quod illa quorum vnio est ordo vel relatio et vnum per se non est in potentia ad alterum et alterum actus eius nou faciunt vnum per se sicut est de partibus domus vel de partibus totius per accidens. Sed sic non est de materia et forma licet vnio ipsarum sit accidens.

¶ Ad quintum dico quod talis vnio non est actiovel passio sicut bene probatur nec tamen est idem cun partibus nec cum composito sed est habitudo et relatio realis partis ad partem vt dictum est que est aliquid causatum per aliquam actionem alicuius agen tis vnientis actiue formam cum materia. Sic ad istas rs tiones.

¶ Ad rationes alterius. Ad primam cum dicitur quod in corruptione hominis non est nisi separatio partis a parte.

¶ Dico primo quod contra dicit sibiipsi quia infra ipsemet dicit quod in corruptione cuiuscunque aliquid positiuum corrumpitur siue in aliis abhomine siue in homine. Hoc est primum.

¶ Secundo dico quod hoc est falsum Dico quod morte vel corruptione hominis aliquid positiuum absolutum corrumpitur quod est ipsum totum. Qundo dcis quod non per augustinum. Dico quod augustinus benedicit quod in morte hominis est separatio partium quia mors distinguit vnita scilicet partes: sed non dicit propter hoc quod nichil absolutum positiuum corrumpatur et ideo imponis sibi illud quod non dicit: licet enim mors non consumat vnita vel partes: consumit tamen totum et corrumpitur illud totum positiuum absolutum et ita ad saluandum corruptionem substantialem oportet hoc ponere. Ad dionysium eodem modo.

¶ Ad secundam rationem de processu in infinitum. Dico quod nullus sequitur processus in infinitum licet quiditas illa formalis totius se habeat sicut forma respectu suppositi et illud sicut materia le: quia non se habet sicut forma partialis informans ipsum suppositum sed magis substantians ipsum et quiditas eius non sicut forma que est pars / ad materiam que est pars. Uando dicit. Ita contingit intel ligere suppositum et quiditatem non intelligendo to tum compositum sicut materiam et formam falsum est et patet prima fronte quod istud est nichil quia ipsum suppositum est ipsum totum et ipsa etiam humanitas vel quiditas abstractiue significatum et ideo istorum non est aliud totum sicut totum est aliud a materia et forma: nec est aliquis processus in infinitum.

¶ Ad tertium Dico quod non obstantibus pre dictis anima rationalis est forma specifica hominis et vltima dans esse specificum per modum forme. e partialis et nobilior partialis que sit in homine: qui ditas autem forma totalis est vt dictum est supra que est nobilior anima sicut totum est nobilius parte.

¶ Ad quartam Si propter rationem Aristotelis de .a. et b. debet quis moueri quod totum substantiale per se vnum addat aliquid positiuum absolutum super partes eadem ratione sequitur de toto per accidens Dico quod falsum est. Uundo dicis potest intelligi homo et albedo coniuncta vel vnita non intelligendo totum per accidens Dico quod falsum est quia totum per accidens quod est homo albus non est nisi homo et albedo et vnio istorum vel ista vnita sicut etiam nec totum per aggregationem est nisi partes sue vnite et ordinate. Nec currit aliqua ratio superius adducta de istis sicut de toto substantiali per se vno sicut potet diligenter intuenti.

¶ praterea Autem ratio Aristotelis valet et sic concludit propositum meum sicut dictum / est supra et per te licet non per me concludit quod totum per accidens addit aliquid positiuum absolutum super partes quod est contrate: quia ita negas illud sicut ego Aut ratio Aristo. nihil valet et tunc frustra ab Aristo. adducitur. Magis enim credo sibi in hoc quam tibi¬

¶ Ad primam auctoritatem suam quam allegat. 7. de trinitate quod homo nihil aliud ent quam corpus et anima. Dico quod non est ita: sed est ibi sic ca. 4o. de magnis aperte meliore totum appellari placet I ab anima: et corpus et animam quod est totus hoc. Et potest dici quod istud vltimum quod est totus homo non refertur ad corpus et animam: sed ad totum quod prius nominauerat quando dixit totum appellari placet et tunc est sensus placet appellari et nominari totum quod est totus ho et etiam corpus et animam quae sunt partes supple ab anima quae est nobilior pars et tunc nihil habetur contra me. Et quod hec sit intentio Augustini. Patet per constructionem grammati calem. Nam ly quod cum sit relatiuum neutri generis non refertur ad corpus et ad animam sed ad totum ipsum.

¶ praterea Si forte dicat vel intendat dicere August. quod corpus et anima sunt totus homo. Dico quod non est praedicatio forma / lis eiusdem sed materialis eo modo quo partes comparantur ad totum sicut materiales et in potentia vel praedica tio conuersa per continentiam et est sensus. Aima et corpus sunt omnes partes essentiales homins contente ab ipso sicut a toto. Non autem quod sit ipsum totum. Nec hoc intendit August. sed est vsitatus modus loquendi. Sicut etiam scriptura loquitur et dicit Septuagita homines Septua ginta animas quae descenderunt cum Iacob in egiptum.

¶ Ad Damascenum dico quod christus non dimisit naturam humanam vel totum quod assumpsit: quia illud dicitur relinqui quod manet saluum et non est assumptum. Non autem illud quod non manet nec per consequens est assumptum. quare etc. Uel pro tanto non relinquit: quia aliquo modo causaliter non amen formaliter in suis partibus mansit assumptum.

¶ Ad rationem de quarto phisi. Quod totum nihil aliud est quam partes. Dico quod illud non est in quarto phisi. et dato quod alicubi esset hoc libro phisicorum quod non sic debet intelligi quod totum sit ipse partes per praedicationem formalem sicut praedicatur idem de se: sed per continentiam I totum non continet nisi suas partes licet sit aliud. Non enim continet vel includit nisi partes: licet sit aliud quam partes vel si sit praedicatio formalis verum est de toto per accidens vel per aggregationem. Non autem de toto per se composito ex materia et forma.

¶ Ad commentatorem dico quod partes simul sumpte non sunt ipsum totum nisi sicut dictum est supra. Uel potest dici quod verum est non de toto per se conposito: sed de aliis totis per accidens sicut dictum est supra. Sic igitur dico quod ista non concludunt contra positionem illam et quod totum addit aliud reale positiuum vltra partes.

¶ Sed contra hoc est vna instantia: quia quando sunt aliqua absoluta essentialiter distincta sicut vnum potest esse in re sine alio et reliquum saltem virtute diuina. Sed si totum addit aliquid absolutum super partes illud est essentialiter distinctum a partibus. Probatio quia partes pastsesnt esse sine ipso vt patet in morte homins et non potest negari in morte christi. ergo sicut partes passent esse sine toto. Ita totum sine partibus sed hoc implicat contradi ctionem sicut dictum est supra. ergo etc.

¶ Diceretur ad hoc sicut posset dici primo quod totum non est essentialiter distinctum a partibus: licet econuerso partes a toto quia totum cum includat partes non potest esse sine partibus: licet partes quia non includunt totum possint esse sine toto et pertinent partes ad essentiam totius non econuerso. Ita quod distinctio essentialis non est mutua intertotum et partes.

¶ Alio modo potest dici quod maior est verade essentialiter distinctis quorum neutrum intrinsece includit reliquum: et licet totum sit essentialiter distinctum a partibus et econuerso: quia tamen distinctio ista non prouenit ex partibus totius sed ex parte pertium partes poassent esse sine toto non econuerso in aliis autem quorum neutrum includit reliquum sicut in accidente et subiecto materia et forma et omnibus talibus vnum prtet esse sine alio et econuerso. Sic ad quantionem.

¶ Ad primum principale Dico quod totum est aliquid vltra partes et aliud ab ipsis non tamen sic totaliter aliud sicut pars est alia a parte: sed est aliud includens partes.

¶ Ad secundum dico quod non oportet dicere quod illud additum cum sit ipsum totum sit toto sicut nec totum in seipso: sed bene partes sunt in illo sicut in toto et ita illud nec est in toto sicut accidens in subiecto nec sicut partes in toto.

¶ praterea Dico quod illa maior plane est falsa quod illud quod est in alio sicut indistinctum subiecto quod est in ipso sicut pars in toto vel sicut accidens in subiecto. Patet de forma substantiali et de anima que in corpere subiecto indistincta ab ipso nec tamen sicut pars corperis nec sicut accidens corperis. Uerum est tamen bene quod neutroo substantia prima est in alio sicut ben dicit phuns sed nihil ad propositum.

¶ Ad 3m dico quod totum nihil addit super suam perrectionem totalem sicut nec super seipsum. Sed dico quod super animam quae est sua perfectiopartialis et suum perfectibilequod est materia addit aliquid sicut dictum est pluries. Si dicas adhuc quod compositum non addit super componentia nisi compositionem quae non est nisi respectus. Dico quod verum est accipiendo compositum formaliter. scilicet quantum ad respectum compositionis et hoc modo pars quae componitur alteri magis dicitur conposita quam totum. Sed accipiendo compositum pro constituto ex componentibus et aliquo per se vno causato ab eis. Dico quod addit aliud absolutum super componentia sicut supra.

¶ Ad quartum Dico quod non est alia ratio causalis intriseca composito quare compositum sit vnum nisi quia materia est potentia et forma est actus quae sunt cause et partes intrinsece compositi et non sunt alie cause intrinsece nisi iste. Unde non est dare nisi medium intermateriam et formam quod sit ratio vnionis ipsorum adinuicem et pertinens intrinsece ad compositum ipsum sicut Aristoteles intendit ibi. Sed quin entitas conpositi sit alia aliquo modo. et tertia respectu entitatum materie et forme hoc non intendit excludere licet enim sit ibi dare talem tertiam entitatem et per consequens tertiam vnitatem aliam ab vnitatibus materie et forme. Non tamen illa tertia entitas est ratio causalis quaere exmateria et forma fiat vnum sed ipsa est ipsum vnum quod composi tum est ex materia et forma vel saltem idem cum tali composito non differens nisi sicut abstractum est a concreto.