Quaestio 4

¶ Questio quarta Distin. 12e.

QUarto quaero Btrumateria sit principium indiuidua tionis in rebus.

¶ Uidetur quod sic. 5o. metaphisi. dicitur quod illasum vnum numero quorum materia est vna. Sed vnitas numeralis et in diuidualis sunt idem. ergo. etc. i.

¶ Secundo sic. Primo de celo dicitur Quod qui dicit hoc caelum dicit materiam et quod celum non est plurificabile quia constat ex materia tota sua. Sed hoc non esset nisi materia esset principium imdiuiduationis. ergo etc.

¶ Tertio sic. 12. metaph. dicit phuns quod si essent ploes motores primi celi in eis esset materia. ita quod expraesse videtur ibi dicere quod nulla nam multiplicabilis est vel indiuiduabilis nisi per materiam. ergo etc.

¶ Quarto sic. 7. metaphi. dicitur quod in hiis quae sunt sine materia vel in separatis a materia idem est quod quid est cum eo cu ius es. Sed in talibus impossibile est esse plura imdiuidua habentia quod quid est sicut etiam impossibile est esse plura quod quid est igitur materia vi detur esse principium indiuiduationis in rebus qua re. et cetera.

¶ Contra illud in quo secundum se nichil est distinctum non est principium distinctionis nec per consequens indiuiduationis Sed in materia que vocatur fundamentum nature nichil est distinctum secundum commentatorem secundo methaphi. ergo etc.

¶ Secundo quia quantitas secundum aliquos est principium indiuiduationis secundum alios forma ipsa substantialis secundum alios natura ipsa totalis exse secundum alios esse actualis existentie concurrente duplici negatione non ergo materia vt videtur.

¶ In ista questione sic procedam

¶ Primo dabo intellectum questionis et ponanplures opiniones de principio indiuiduationis cum modis earum et arguam contra eas et soluam ad motiua earum

¶ Secundo ad euidentiam positionis quanintendo tenere inquiram vtrum natura indiuidua tionis habeat aliquam vnitatem extra intellectum et realem minorem tamen vnitate singulari et indiuiduali et priorem illa.

¶ Tertio pono positionem quam intendo tenere et ipsam declarabo et obiiciam contra eam et soluam

¶ Ultimo ad rationes principales.

¶ Quantum ad primum dito quod indiuiduum potest accipi pro intentione prima vel secunda. Acceptum vero pro intentione secunda dicit vnum respectum rationis factum per intellectum circa ipsum vt res est prime intentionis ab intellectu per suum actum comparandi ipsum singulare ad illud cuius est in diuiduum puta ad speciem vel ad genus vel post concretum talis respectus rationis secundum quod huiusmodi et istomodo non in tendo loqui de indiuiduo nec de indiuiduationis principio in ista questione. Sed accipiendo. Indiuiduum pro re prime intentionis secundum quod est aliquid extra intellectum cui repugnat diuidi in plura quorum quodlibet sit ipsum et per consequens predicari de pluribus talibus. Quero quid est illud intrinsecum per quod repugnat tali in diuiduo sic diuidi inplura et non quero quo formaliter repugnat sed quo fundamentaliter tanquam proximo fundamento quia formaliter repugnantia repugnat Sed quero quo fundamentaliter tanquam proximo fundamento et im mediato taligrepugnantia. Et uon est aliud querere nisi quid est illud per quod aliquid est hoc vt per quid dic lapis est singularis vel hic homo Puta. Sortes est. hic et in diuisibilis in plura quorum quodlibet sit ipsum. Sic igitur intellecta questione de princinio indiuiduationis sunt multe opiniones.

¶ Prima est quod materia est pricipium indiuiduationis. Ad hoc cum auctoritatibus adductis in principio questionis adducuntur alique rationes.

¶ Prima est ista Illud est principium indiuiduationis per quod vnum indiuiduum distinguitur ab alio Sed hoc est per materiam quia generans non generat aliud nisi propter materiam se ptimo methaphi. ergo etc.

¶ Secunda ratio Illum per quod conuenit indiuiduo subiici omnibus que sunt sui generis est principium indiuiduationis quia subiici omnibus et omnia predicari de indiuiduo est indiuidui proprium. Sed hoc conuenit indiuiduoper materiam quia etiam omnibus subiici et actuari ab ipsis conuenit materie. Est enim subiectum sim¬ pliciter primum in genere substantie vt patet ergo etc.

¶ Tertio sic illud est principium indiuiduationis quod tollit ab indiuiduo ne sit diffinibile nec per se intelligibile quia indiuiduum secundum quod huiusmodi non est diffinibile septimo metaphisice Sed hoc tollit materi a ab indiuidio ne scilicet sit per se diffinibile apparet septimo methaphi. quiapartes materiales ad diffinitionem non pertinent ergo et cetera.

¶ Quarto sic. Illud est principium indiuiduationis quod est primum potentiale ad vnitatem vel pluralitatem. Sed hoc est materia quia est primum receptiuum et subiectum ratione cuius receptum est vnum puta forma si materia est vna etiplures si materia est plures etc.

¶ Uidetur ergo istis quod omnis forma materialis de se est multiplicabilis et consequenter quelibet natura ratione forme Sed quod sit hec et indiuidua hoc est per materiam in qua recipitur forma et artatur vel determinatur et per consequens indiuiduatur vnde et formam quancunque impossibile est indiuidualiter plurificari nisi sit materialis propter quod etiam ponunt consequenter quod in antelis in quibus non est materia impossibile est esse plura indiuidua sub eadem specie specialissima sicut dictum fuit supra recitando opinionem ipsorum.

¶ Sed contra istam opinionem Dico quod in se est falsa et quod illud quod vltimo concluditur ex ipsa est erroneum et periculosum. Probo igitur quod materia non est principium indiuidua tionis Prima ratio

¶ Illud quod ex se non est implurificabile eiusdem rationis non est principium indiuiduationis quia hoc repugnat indiuiduo vnde tale. Sed materia non est implurificabilis. immo ex se plurificabilis sicut et forma.

¶ Probatio per philosophum septimo metaphi. quia materia in communi pertinet ad diffinitionem speciei et per consequens est aliquid commune et plurificabile ergo etc.

¶ Se cunda ratio Illud quod est idem numero in duobus entibus indiuidualiter et numero distinctis non est principium indiuiduationis Sed materia est eadem numero in generato et corrupto que sunt in diuidualiter et numeraliter distincta ergo etc.

¶ Dices quod salua vnitate nature illa sunt idem numeroquorum materia est vna non sic autem de generato et corrupto: quia non sunt eiusdem nature licet eiusdem materie

¶ Contra primo quia argumentum factum concludit quod sunt idem numero et per consequens quod sunt eiusdem nature multo fortius.

¶ Secundo quia etiam illo posito adhuc sequitur inconueniens contra te. Ponamus quod ex aqua generetur ignis et terum ex illo igne generetur aqua. Planum est quod aque prime et secunde est eadem materia et natura eiusdem rationis ergo sunt eadem aqua secundum tuam solutionem igitur per naturam rediit eadem aqua numero contra te et contra aristotelem secundo de generatione quare. etc.

¶ Tertia ratio Si materia est precisa causa indiuiduationis causa in causis precisis sicut affirmatio est causa afsirmationis Ita negatio negationis sequitur quod vbi non est materia non est aliquod indiuiduum. Sed in angelis se cundum te. non est materia ergo nulla est ibi indiuiduatio nec aliquod indiuiduum quare etc. Nec species nec genus per consequens.

¶ Quarta ratio quia si materia est principium indiuiduationis quero per quid anima separata est indiuidua. Non per materiam quiaa materia separatur Nichilautem est indiuiduum per aliquid a quo separatur secundum esse ergo per nichil aliud quare etc.

¶ Dices quod per habitudinem ad materiam ad quam inclinatur anima.

¶ Contra quia habitudo ista fundatur in anima ipsa Si tamen est aliquid in actu Magis autem habet relatio quod sit hec per fundamentum quam econuerso. Sicut enim presupponit fundamentum Ita hecceitatem vel singularitatem fundamenti ergo fundamentum puta anima non est hec per talem habitudinem.

¶ Preterea quero de illa habitudine per quid est hec Non per materiam quia separatur a materia sicut anima Nec per animam quia tunc anima prius esset hec contra eos igitur per seipsam vel per aliquid additum intrinsecum sibi quare etc.

¶ Quin ta ratio Illud quod ex se est ita indiuiduabile sicut aliud non est principium indiuiauationis quia tunc esset processus in infinitum. Sed materia est huiusmodi vt patet 7o. methaphi. vbi aristoteles distinguit materiam in materiam in communi et materiam hanc sicut et formam sicut carnem in carnem hanc carnemet carnem in communi et os. et animam in animam in communi et hanc animam quare etc.

¶ Sexta ratio. Si materia est principium indiuiduationis formarum materialium sequitur quod in eadem materia vel subiecto non possunt esse simul plures forme nume. ro differentes Sed hoc est falsum quia in eadem materia vel subieeto possunt esse plures forme materi ales alterius rationis vel specie differentes ergo et numero.

¶ Dices quod non possunt esse plures forme in eadem materia solo numero differentes sed si cum hoc differant specie et natura sit alterius et alterius rationis in ipsis bene possunt.

¶ Contra hoc primo quia materia vna non est minus principium vnum indiuiduationis respectu formarum alterius rationis quam eiusdem rationis ergo equaliter de vtriique est impossibile.

¶ Secundo quia argumentum concludit quod omnes forme quecunque sunt in eadem materia vel subiecto sunt eadem forma numero quia principium indiuiduationis earum est idem numero et per consequens quod sunt idem substantie quia quae sunt vnum numero sunt vnum specie. Similiter etiam sequitur quod redire potest idem accideus numero quia accidens prius etposterius eiusdem rationis in eo dem subiecto sunt idem accidens Dico igitur quod materia non est principium indiuiduationis plusquam forma vel al quid quod ex se est communeEt si dicas quod hec materia sper restat querere per quid est hec.

¶ Secundo dico quod illud conclusum correlarium est falsum et erroneum quod vbi non est materia impossibile est esse pluralitatem indiuiduorum sub eadem specie supra sicut apperuit in vna questione in qua adducebantur articuli excommunicati parisienses contra istud dictum Ultimo dico quod ipsi deberent cum hoc concludere quod nec in separatis a materia est aliquod indiuiduum sicut probatum est supra.

¶ Ad primam rationem ipsorum dico quod generans a genito bene distinguitur pin materia habent enim aliam et aliam materiam. Ita etiam aliam et aliam formam sed non sequitur ex hoc quod materia sit principium indiuiduationis supradi ctum. Restat enim querendum vltra per quid ma¬ teria est alia et alia sicut per quid est hec vel hec. Licet ergo materia bene cocurrat ad indiuiduationem rei materialis sicut causa intrinseca illius rei non tamen est principium formale indiuiduationis supradictum. Ad secundum dico quod equiuoce conuenit materie supiici omnibus sui genereris et indiuiduo quia indiuiduo substantie conuenit subiici omnibus sui generis in sursum ta nquam predicabilibus de ipso non sic autem materie conuenit subiici formis sui generis sed sicut actuam tibus et perficientibus ipsam vt partem ad constitutaionem alicuius compositi vel compositorum ipsiusgeneris et ideo non oportet quod conueniat illud indiuiduoper materiam nec quod materia sit principium indiuiduationis.

¶ Ad tertium dico quod materia vnde materia non tollit ab in diuiduo quod sit diffinibile Tum quia materia pertinet ad diffinitionem speciei Tum quia indiuiduum immateriale ita parum est diffinibile sicut indiuiduum materiale. Quond probat quia partes materiales non pertinent ad diffinitionem. Dico quod accipit ibi partes materiales pro partibus perti mentibus ad indiuiduum vt indiuiduum est non autem pro materia vel partibus materie vt materia est sicut accipit partes formales partes pertinentes ad quiditatem quam frequenter vocat formam quarum vna est materia in compositis sicut magis dicetur in fra. De intelligente dico quod indiuiduum absolute loquendo est intelligiblie et directe et licet non ab intellectu nostro forte pro presenti statu: tamen non repugnat hoc ex parte sua.

¶ Ad quartum dico quod magis concludit oppositum quia eo ipso quod est primuui potentiale ad omnia Puta ad vnitatem vel pluralitatem eo ipso est maxime indeterminata et non est ex se vna vel plures nec per consequens principium indiuiduationis vel distinctionis vt sic accepta¬

¶ Ideo est alia oppinio quod forma est principium indiuiduationis in genere substantie.

¶ Ad hoc sunt rationes et auctoritates Prima ratio est ista. Eodem est aliquid et est vnum quia idem estene et vnumesse Sed per formam aliquid est vel habet esse quia forma dat esse ergo et vnum esse et per consequens indiuiduum esse.

¶ Secunda ratio Eodem est aliquid indiuiduum et terminus generationis. Probatio quia generatio terminatur ad singulare et indiuiduum Sed forma est aliquid terminus generati onis Forma est enim terminus quo generationis ergo etc.

¶ Tertia ratio Eodem est aliquid indiuiduum et existens in actu Sed per formam est aliquid ens et existens in actu ergo etc.

¶ Quarta ratio per llud in numero aliquid est indiuiduum vel vnum numero per quod in specie est vnum specie Sed performam specificam est aliquid vnum in specie ergo per hanc formam numero est vnum numero et indiuiduum.

¶ Ad hoc sunt auctoritates Prima est conmentatoris: secundo de anima commentato: septimo vbi philosophus diuidit substantiam in materiam et formam et compositum Dicit quod forma est per quam indiuiduum fit hoc.

¶ Secunda est eodem libro et omento Compositum non est vnum nisi per formam.

¶ Tertia est eodem libro commento nono. Indiuiduium est indiniduum per formam.

¶ Quarta est septimo metaphi. commento quinto vbi dicit quod substantia demonstrata non est vna nisi per formam Sed ista opinio etiam michi videtur falsa licet magis appropinquet veritati quam prima. Probo enim quod forma non est principium indiuiduationis modo supradicto. Illud quod eiusdem rationis existens non est in plurificabile sed plurificabile non est principium indiuiduationis. alias enim indiuiduum esset plurificabile Sed est forma huiusmodi sicut dictum est superius et probatum est de materia ergo etc.

¶ Secundo sic Illud quod est ratio conuenientie indiuiduorum non est principium indiuiduationis Sed forma est principium conuenientie vel ratio conuenientie indiuiduorum in specie quia dat esse specificum ergo etc.

¶ Ter tio sic Illud quod pertinet ad quiditatem vel ad rationem speciei non est principium indiuiduationis vt patet quia principium indiuiduationis non ingreditur rationem speciei sicut nec indiuiduum. Sed se cundum omnes quicquid sit de materia forma pertinet ad rationem speciei et quiditatem ergo etc.

¶ Quanto sic Illud non est principium indiuiduationis quo non repugnat alicui diuidi in plura quorum quodlibet sit ipsum. patet ex predictis sed forma vel per formam vnde forma non repugnat alicui diuidi in multa sicut nec speciei vel quiditati includenti forma ergo etc.

¶ Dico igitur de forma sicut de materia quod non est principium indiuiduationis supradicti.

¶ Ad primum aliorum dico quod forma vnde forma non dat esse indiuiduale vel singulare sed magis esse specificum scilicet forma talis specifica et ita per consequens non dat esse imdiuiduale numero vnum sicut proximum fundamentum indiuisionis vel repugnantie ad diuisibilitatem licet bene concurrat vt consequentia cum materia eodemmo do quo dictum est supra de materia. Si dicas quod non forma absolute sed hoc restat querere per quid est hoc.

¶ Ad secundum dico quod forma est terminus quo generationis et totum compositum substantiale est terminus quod Sed dico quod forma non potest ex hoc concludi principium vltimatum indiuiduationis. forma enim ex se licet sit forma tamen ex se non est hoc et dato quod esset hec tamen oportet quod per se compositum habeat aliam hecceitatem sicut aliam estitatemapartibus. Forma ergolibet sit causa intrinseca indiuidui substantie tamen sicut dictum est supra de materia non est principium indiuiduationis supradictum cum sit eque conicabilis vel plurificabilis sicut et species vel natura specifica.

¶ Ad tertium dico quod forma numero vna est principium causale essendi vnum numero et specie Et dico quod per ipsam est aliquid vtrumque causaliter sed non forma liter et tanquam immediato et proximo fundamento repugnantie ad diuisionem.

¶ Ad quartum de existente in actu eodem modo sicut de vno numero.

¶ Ad omnes auctoritates dici potest quod per formam est aliquid vnum numero vel indiuiduum non sicut per immediatum et proximum fundamentum repugnantie ad diuisionem sed sicut per causam intrinseca et principaliorem eius quod est vnum numero vel indiuiduum sicut actus est pars principalior quam potentia alicuius compositi ex materia et forma actu et potentia et ideo non concludunt Nam sicut probatum est supra forma cum ingrediatur rationem speciernon est minus communis quam species ipsa vel quiditas speciei et per consequens non potest esse principium indiuiduationis. Si dicas quod hec forma est principium restat questio per quid est hec sicut detota natura speciei.

¶ Ideo est tertia opinio que ponit quod natura est hoc per se ipsam et indiuiduatur ex seipsa nec oportet ad aliquid aliud concurrerequam ad ipsammet naturam specificam adhuc tamen multiplicabilis est per partibilis per quantitatem et per consequens vbi est natura specifica sine quantitate ibi est indiuidium et natura indiuidua sine partibilitate vel multiplicatione.

¶ Quod autem natura specifica ex se sit hec et indiuidua. probatur primo sic Aut est ex se hec aut per aliquid additum Si ex se habetur propositum Si per aliquid superadditum queritur de illo superaddito sicut de primo et ita vel erit processus in infinitum quod est impossibile vel stabitur in primo quod est propositum. Confirmatur quia illud aliud superadditum esset posterius natura et praesupponeret indiuiduationem.

¶ Secundo sic. Eoipso quod aliquid est extra intellectum est aliquid singulare nec oportet querere aliam causam quia hec est conditio necessaria entis extra intellectum puta esse singulare Sed natura seipsa formaliter est extra intellectum sicut per intellectum vel aliquid ab intellectum est secundum quid infra intellectum et go etc.

¶ Tertio sic Qndo aliquid conuenit alicui simpliciter et alterum secundum quid non est querenda causa alia eius quod sibi conuenit simpliciter sed magis quod secundum quid et aduenticie. Sed nature reali simpliciter conuenit esse singularem vel indiuidualemsecundum quid vero vniuersalem primi ergo non est querenda causa nisi quia est in re seipsa sed secundi bene puta quia est in intellectu ergo etc.

¶ Quarto sic quia per idem formaliter habet esse et vnum esse et per consequens est vnum numero vel indiuiduale sed seipsa est ergo seipsa vna est et per consequens indiuidua quare etc. Sic ergo natura materialis se ipsa est hec quod tamen sit diuisibilis hoc conuenit sibi per quantitatem quia sibi ex se conuenire non potestquia de se est hec ita. et ita ex se non potest esse partibilis vel diuisibilis et cum hoc non videatur nisi per quantitatem sequitur propositamemn eorum vt videtur.

¶ Confirmatur etiam per Porphirium qui in specie specialissima iubet quiescere Et per Boecium qui nullam mentio nem facit de diuisione speciei indiuidua. Innuentes per hoc quod vltra differentiam specificam et athomam speciei specialissime non est aliqua vlterior differentia per quam natura sit hec vel indiuidus sed seipsa est hec et indiuidua licet nuneretur et muciplicetur per quantitatem sicut per causam extrinsecam aliquomodo.

¶ Sed ista opinio multipliciter intelligi potest et secuudum quemlibet intellectum est impossibile et implicat contradictionem potest enim sic intelligi quod natura specifica ex seipsa vltimate sit hec et indiuidua: sic quod licet per quantitatem multiplicetur tamen ipsa in ratione substantie non numeretur sed fit vna vel vnica numero indistincta sub omnibus. quantitatibus licet quantitates sint multe et vt quanta numeretur Et tunc dico quod ista opinio est falsa et ad ipsam sequuntur inconuenientia multa tam in phosipenia quam in theologia. In theologia sequitur istud inconueniens primo quod non solum natura diuina subsistet ea dem numero in pluribus suppositis actu distinctis sed etiam natura creata sicut. humanitas tota vnaet eadem numero in sorte et platone et omnibus aliis quod est inconueniens: quia illud attribuitur nature divine propter eius illimitatem et infinitatem

¶ Secundum inconueniens est quod conuerso vno pane in alterum in corpus christi omnes panes conuerterentur quia non sunt nisi vnus panis numero secundum substantiam secundum quam panis conuertitur atque plurificetur secundum quantitates et sicquantitates omnium aliorum panum manen sine subiecto.

¶ Tertium inconueniens est Errorille pessimus commentatoris quod in omnibus hominibus esset vnus numero intellectus quia natura humana ex se est hec et per consequens anima velitellectus immo est materia vel corpus et sic si vnus ho saluatur omnes saluantur si vnus damnatur omnes damnantur. Sequuntur etiam in comuenientia quia positio ista peior est quam positio platonis quam imponit sibi aristoteles Et reprobat se ptimo metaphi. quia plato posuit substantiam huius et illius ydeatam se paratam tamen ab hoc vel ab illo. Sed isti eandem numero substantiam huius et illius sub diuersis accidentibus ita quod non differunt nisi per ac cidentia. Unde plato posuit vnitatem ydee quasi respondentem vnitati speciei predicabilis de indiuduis Sed isti ponunt vnitatem nature numeralem et predicabilem de multis.

¶ Secundum inconueniens quod n eodem subiecto naturaliter et simul erunt diuersa accidentia plura eiusdem rationis quod est contra illud quinti metaphi. Plures enim quantitates indiuiduorum simul essent in natura illa vnica indiuisibili quare etc. Sequuntur etiam inconuenientia in philosophia naturali

¶ Primo quod vna substantia generata vel creata nunquam poterit alia eiusdem rationis generari quia non est nisi vnica singnlaris in sua ratione Alioquin generaretur idem bis vel produceretur productione totali Nec valet si dicas quod immo quia quantitas est alia et alia generatio per se ad quantitatem non terminatur sed ad substantiam quareetc. Et similiter potest argui de corruptione.

¶ Secundo sequitur contra philosophiam quod posito vnomotu eiusdem rationis ponantur omnes alii eiusdem rationis et cum semper cum qualibet ratione motus sit aliquis motus in re sequitur quod omnia mobilia mouentur et quod nichil quiescit quod est inconueniens.

¶ Alio modo potest predicta opinio intelligi quod licet natura specifice sit hec ex seipsa et vltimata sui generis differentia tamen sub quantitatibus pluribus correspondenter plurificatur modo sibi proprio et in se sicut ille quantitatis plurificantur nec est eadem numero subpluribus quantitatibus Et istomodo etiam includit comtra dictionem manifestam quia dicit quod natura ex se est hec et per consequens implurificabilis et postea dicit quod plurificatur sub quantitatibus et diuiditur in partes quarum quelibet recipit predicationem totius sicut hoc mo predicatur de sorte et platone que duo manifeste contradicunt.

¶ Secundo quia si substantia vel natura secundst se plurificatur sub quantitatibus et substantialiter hoc non est per aliqua sui generis Sicut etiamsubstantia accidentaliter non plurificatur nisi per aliqua de generibus accideutium ita nec substantialiter nec per aliqua de genere substantie et ita non solum per quantitatem substantia plurificatur quod est contra ipsos.

¶ Tertio quia sicut substantia prior est accidente vel quantitate Ita plurificatio subeni prior est plurificatione accientis igitur prima non est persecundam.

¶ Quarto quia quaero de illis pluribus substantiis sub illis quantitatibus aut se totis distinguntur substantialiter et sic non sunt eiusdem speciei vel generis directe quia in nullo conueniunt quod est absurdum scilicet quod sortes et plato non sunt eiusd est speciei vel generis Aut in aliquo conueniunt et aliquibus diguntur. Sed planum est quod natura non distinguntused magis conueniunt quia eiusdem ratiomis ergo aliquibus nature superadditis distinguntur: et paet consequens natura seipsa non est hec contra primum dictum ipsorum Sic igitur dico quod opinis premissaem falsa quocunque intelligatur et quod natura exse nonem hec nec indiuiduationis principium.

¶ Ad primum pro ipsa dico quam peductio illa ad procedendum in infinitum vel ad standum in primo non habet locum nisi vbi primum se cundum et tertium vniformiter se habent.

¶ Ad illud quod queritur sicut est de vno et ente bene probat commentator quarto metaphi. quod non distinguntur realiter quod ens non est vnum per aliquid superadditum: quia illud superadditum conformiter sehaberet ad esse vnum sicut et ens et sic esset processus in infinitum Sic autem non est in proposito quia non se habent vniformiter ad indiuiduari natura ipsa et illud superaddi tum quod est differentia indiuidualis per quam indiuiduatur quia natura proprie indiuiduatur sed est ratio indiuiduandi et ita non oportet procedere ininfinitum Sicut nec hic corpus est album non seipso sed aliquo superaddito puta albedine Albedo autem non est alba nec seipsa nec aliquo alio sed est ratioessendi album. Uel dic quod concludit quod aliquo essen tialiter distincto superaddito non indiuiduatur natura.

¶ Ad secundum dico quod natura seipsa formaliter est extra intellectum tamen secundum esse nature non secundum esse in diuiduale sed magis per aliquid additum tamen essentia liter sibi idem et in separabile a natura extra intellectum.

¶ Ad tertium Dico quod licet nature extra intellectum simpliciter conueniat esse hanc vel singularem tamen non est ex se precise sed per aliquid additu sicut multa conueniunt sibi simpliciter non per intellectum sed secundum quid per aliquid superadditum.

¶ Ad quartum sicut ad secundum prius fuit responsum.

¶ Ad porphirium Dico quod plato iussit quiescere in natura specifica non quia seipsa esset indiuidua sicut tu accipis quia tunc non posse t per se predicari de pluribus numero differen tibus Sed quia indiuidua licet per se sint in genere quia tamen sunt infinita saltem in potentia et de ipsis non est scientia ab arte sunt reliquenda.

¶ Ad Boecium per idem potest dici quod propter hoc dimisit diuisionem speciei in indiuidua. vel potest dici quod reducitur diuisio speciei in indiuidua ad diuisionem toti us in partes materiales quia ad indiuiduum pertine subiici omnibus sui geueris quod est proprietas vel conditio materie aliquomodo vt dictum est vel etiam potest dici quod potest redduci ad diuisionem generis in species quia sicut per plures differentias specificas diuiditur genus in species. Ita per plures differentias indiuiduales diuiditur species in indiuidua.

¶ Unde non est athoma respectu indiuiduorum sed respectu specierum quia non potest diuidi in plures species sicut species subalterna¬

¶ Ideo est alia opinio que ponit quod principium indiuiduationis est actualis ext stentia concurrente tamen duplici negatione Qua rum vna est non diuidi infra se et alia est non esse aliud et ita diuidi ab alio et ista duplex negatio consequitur in re vel concomitatur ipsam actualem existentiam Ita quod actualis existentia in re est proximum fundam mentum vnitatis indiuidualis que consistit formalit in illa duplici negatione vt dicunt.

¶ Quod autem per se actualis existentie indiuiduetur natura tamnquam per principium indiuiduationis supradictum.

¶ Probatur primo sic Illud est principinm indiuiduationis ad quod generatio primo terminatur quia ad indiuiduum vt singulare est et hoc primo terminatur generatio. Sed hoc est esse existentie esse in actu generatio enim ad esse in actu terminatur ergo etc.

¶ Secundo sic vltima vnitas rei debet scilicet conuenire per vltimum actum tanquam per proximum et inmediatum fundamentum. Sed vnitas indiuidualis est vltima vnitas rei et perfectaEsse autem existentie est vltimatus actus ergo etc.

¶ Tertio sic Esse in actu quod est esse existentie et esse intellectu sunt opposita et vniuersale et singulare vel indiuiduum sunt opposita sed per esse in inteilectum est natura vniuersalis ergo per existere in effectu est res et natura pasticularis.

¶ Quarto sic Illud est principium idiuiduationis quo existente vnico res est vna et quo multiplicato resmultiplicatur. Sed esse actualis existentie est huiusmodi quia vnius rei vnicum est esse ergo etc.

¶ Quinto sic quia per esse actualis exii stentie distinguitur vnum indiuiduum ab alio. Quod autem vnitas indiuidualis formaliter consistat in illa duplici negatione et nichil dicat positiuum satis apparet. quarto metaphisice de vno quod nichil positiuum addit super ens sicut probat ibidem commentator vna vero istarum negationum est indiuisio actu alis et potentialis reiin partes subiectiuas de quibus dicatur ipsa sicut superius de inferiori. Secunda negatio est non esse aliud sed magis distinctum ab alio et sunt ille negationes que communiter ponuntur concurrere ad rationem vnius scilicet indiuisio in se et diuisio distinctio ab alio tamen specificatur vt concuirunt ad vnitatem numeralem modo predicto.

¶ Ali bi tamen videntur dicere isti quod natura de se est diuidua et diuisibilis et per consequens non est de se indiuidua sed per aliquid tollitur ab ista diuisibilitas et fit indiuidualis indiuisibilis. Et dicunt vltra quod illud aliud a natura non potest esse aliquid positiuum quia vel illud esset absolutum vel respectiuum. Non potest dici absolutum quia nec est materia nec forma nec aliquod accidens secundum ipsos. Nec relatiuum quia relatiuum vel relatio illa praesupponeret fundamentum hoc et singulare. et ita non posset sibi dare esse hoc vel singulare igitur restat quod per solam negationem velnegationes solas illas duas predictas sit natura illa indiuidua et singularis et quod aliquid positiuum non sit principium indiuiduationis. Sed contrautrunque modum dicendi Arguo quia neuter videtur michi verus.

¶ Contra primum de esse actualis existentie Arguo primo sic Illud non est principium indiuidua tionis modo predicto quod non includitur in ratione indiuidui sed est extra rationem eius Sed esse actu alis existentie non includitur in per se conceptu in diuidui. Ita enim accidit huc homini quod existat in actu sicut accidit homini quia est extra rationem eius ergo etc.

¶ Secundo sic Illud non est principium indiuiduationis quod est posterius indiuiduo et prima substantia in genere substantie Sed actualis exi stentia prime substantie est posterior natura ipsa prima substantia Probatio quia prius natura est per se in genere quam existat. Accidit enim sibi quod existat ad hoc quod sit in genere vel saltem per existere non pertinet ad gradum generis aliquem Sed planum est quod prima substantia per se est in genere vt prima substantia est et singularis ergo etceter.

¶ Tertio sic Illud non est principium indiuiduationis alicuius nature absolute quod non dicit aliud absolutum quia indiuiduum nature absolute est absolutum Sed esse actua lis existentie prout distinguitur a natura non dicit aliquid absolutum sed dicit respectum ad primum efficiens saltem secundum illos alterius positionis et forte quod est verum ergo etce.

¶ Quarto arguitur ab aliquibus Illud quod eiusdem rationis existens est plurificabile non est principium indiuiduationis quia omne tale commune est et indeterminatum ex se determinabile per aliud. Sed esse actualis existentie est huiusmodi sicut et esse essentie vel essentia ipsa ergo etc.

¶ Quinto sic ab aliis Non repugnat singulari quod intelligatur preteritum vel futurum non existit ergo existere non constituit indiuiduum.

¶ Sexto sic Essentia sortis secundum opinantem est ab eterno et planum est quod singularis est sicut eterna Sed ab eterno non existit ergo existere non est principium indiuiduationis.

¶ Dico igitur secundum primas tres rationes precipue quia minorem prime rationis reputo dubiam quod esse actualis existentie non est principium indiuiduationis.

¶ Contra secundum modum dicendi de solis negationibus. Arguo sic primo. Illud non est principium indiuiduationis quo funlamentaliter non repugnat alicui diuidi in plurade quibua predicetur Sicut patet ex intellectu que stionis sed per negationem non repugnat alicui diuidui immo per negationem repugnat Si enim per negationem aliquid repugnaret alicui hoc esset oppositum negationis et ita ligno non albo repugnaret esse album quod est falsum: licet enim non sit album non tamen repugnat sibi esse album: quia tunc nunquam posset esse album Similiter etiam in proposito licet natura non esset diuisa vel indiuiduum non esset diuisum sibi tamen ex hoc non repugnaret diuidi vel esse diuisum nisi esset in aliquid aliud ab illis negationibus.

¶ Secundo sic Illud non est principium indiuiduationis quod non constituit cum natura vnum er se subiicibile respectu omnium predicabilium de indiuiduo. Patet nam omnia superiora per se predicantur de indiuiduo Sed negatio non potest hoc comstituere cum natura quia ex positiuo et negatione non fit aliquid vum per se etc.

¶ Tertio sic Illud non est principium indiuiduationis in aliquo genere quod non est aliquis actus quia per actum vltimatum per se ordinabilem in genere est indiuiduatio Sed negatio est aliquis actus sicut nec aliquod ens ergo etc.

¶ Item imposibile est quod illud quod est maxime substantia principaliter per negationem constituatur in esse illo substantiali Sed indiuiduum substantie est primo macime et principaliter substantia vt patet in predicamentis et vt prima substantia ergo etc. Per nenegationem enim non conuenit prime substantie quod sit perfectior quam secunda substantia vt videtur.

¶ Quin to sic. Imperfectio aliqua non videtur alicui repugnare nisi propter aliquam perfectionem tali imperfectioni imcompossibilem Sed diuidi est imperfectio. nis in natura creata. Patet quia non inuenitur in natura diuina propter summam actualitatem et perfe ctionem. Sed negatio non dicit perfectionem ergo non repugnat alicui rei diuidi propter negationem et per consequens non est principium indiuiduationis oportet ergo necessario reducere ad aliquid positi uum et ad aliquam affirmationem que sit causa indiuisibilitatis et illud non potest esse natura ipsa vt probatum est igitur aliquid aliud.

¶ Ad primum pro actuali exi stentia. Dico quod indiuiduum actu existens terminat generationem primo sed non oportet propter hoc quod per existere sit indiuiduum licet bene concomitetur existere ipsum principium indiuiduationis. Ita quod si existere ponatur terminus generationis. Tunc licet generatio sit singularis et existem tis non tamen vt singularis sed vt existentis. Si autem non sit terminus generationis sed magis totum indiuiduum existens tunc non valet minor rationis.

¶ Ad secundum dico quod existe re non est vltimatus actus ordinabilis in genere modo predicto sed accidit cuilibet ordinabili in genere quia vt sic est in genere ipsum existere est extra rationem eius licet sicut puto res non est in genere metaphisicoin actu nisi existat in actu

¶ Ad tertium dico quod esse in re et in intellectaum non sunt opposita nec oportet quod si res est vniuersalis per esse in intellectum quod propter hoc sit singularis per esse in re. Uerum est tamen quod singularitatem in re concomitatur actualis existentia Unde sicut res est vniuersalis in intellectu ita est singularis in re et in effectu.

¶ Ad quartum dico quod illud est principium indiuiduationis quo multiplicato alterius rationis res primo multiplicatur sicut principio formali non sicut concomitatiuo vel sicut consequutiuo et quo vnico res primo est vna singulari ter. Sed hoc non est actualis existentia sicut proba tum est supra sed aliquid prius ipsa.

¶ Ad quintum dico quod indiuiduum non primo singulariter distingui tur ab alio per suam actualem existentiam sed per aliquid prius.

¶ Ad illud pro puris negationibus dico quod illud vltra naturam quo primo repugnat indiuiduodiuidi in generibus absolutis est aliquid absolutum nec est materia nec forma Sed sicut dicetur infra in vltimo articulo questionis. In generibus relatiuis est aliquid relatiuum sicut et natura relatiui. Non enim essentialiter distinguntur vel forte ad aliquid aliud sicut etiam in illo tertio articulo apparebit.

¶ Est igitur alia opinio vltima quantum ad istu articulum et est opinio communiter loquentium quod quantitas est principium indiuiduationis quantitas scilicet indiuisa et licet sit communis est tamen multum mirabilis. Quod autem ipsa quantitas sit principium indiuiduationis praedicatur materialiter.

¶ Primo sic Illud est principium indiuiduationis indiuisum existens quod per sui diuisionem est principium multiplicationis indiuiduorum in aliqua natura Sed quantitas est huiusmodi quia sibi primo conuenit diuidiin partes eiusdem rationis sicut patet quinto metaphi. ergo et cuilibet natura alteri per ipsam conuenit hoc Cum ergo species diuiduatur in indiuidua sicut in partes eiusdem rationis. Oportet quod hoc sit per quantitatem quantitas igitur est principium indiuiduationis.

¶ Se cundo sic. Illud est principium indiuidnationis per quod multiplicatum primo distinguntur indiuidua et partiuntur forme materiales. Sed secundum commentato rem de substantia orbis hoc est quantitas quia forma non non partitur vel multiplicatur nisi quia recepta in alia et alia materia vel alia et alia parte materie que non est alia et alia nisi per quantitatem. Unde et materia sine quantitate est indiuisibilis primo phisicorum ergo etc.

¶ Tertio sic. Illud est principium indiuiduationis et vnitatis materialis indiuisum existens cuius diuisio est principium multitudinis que est numerus. Sed quantitas continua est huiusmodi Unde et in non quantis non inuenitur numerus quantitas quare etc.

¶ Ad hoc respondetur esse auctoritates plures quod natura substantialis indiuiduetur per accidentia et precipue per quantitatem propter rationes predictas.

¶ Prima est Boecii de trinitate vbi dicit quod tres homines tantum hic et nunc distinguntur Sed. hic et nunc oriumtur ex quantitate sicut et tempus et motus quia omne mobile et temporale est quantum ergo etc. Unde et locum nominat ibidem expresse Boecius quem impossibile est eundem fingere duobus indiuiduis vel corporibus sicut dicit ibidem. Locus autem quantitas est.

¶ Secunda auctoritas est. Da masceni in elementario capitulo quinto vbi dicit quod ypostases et indiuidua alicuius nature distinguntur carecteristicis proprietatibus quarum praecipuam videtur ponere quantitatem vt quod homo sit longus vel breuis vel huiusmodi.

¶ De accidem tibus autem quod per ipsa indiuiduetur substantia sunt multe auctoritates.

¶ Dicit enim damascenus imlogica sua capitulo nono quod substantiales differentie circa materiam considerantur et speciem constituunt accidentia autem ypostarum sunt constitutiua.

¶ Secunda est eiusdem in sententiis libro tertio ca. 6. vbi dicit quod ypostases non differunt secundum substantiam sed tantum secundum accidens.

¶ Tertia est. Auicenne quinto metaphi. caprimo Equinitas vt natura est equinitas: sed vt ac cipitur cum conditionibus accidentalibus et materialibus dicitur hec natura. Item ibidem dicit quod materie querunt accidentia quibus indiuiduatur natura Item commemtator. 8. ethicorum commento vltimo dicit quod so fronides sofronici filius non est alius nisi quia per ac cidentia ab inuicem separantur hoc videtur etiam dicere. Morphirius quod indiuidua differunt suis accidentibus quorum multitudinem in vno repertam impossibile est in alio reperiri quare etc

¶ Sed contra istam opinionem arguendo probabo.

¶ Primo quod nullum accidens quodcunque sit illud est principium indiuiduationis substantie.

¶ Secundo probabo hoc idem specialiter de quantitate. Pro primo.

¶ Arguo primo sic Illud non est principium indiuiduationis ipsius substantie quod secundum totum genus suum est posterius ipsa substantia secundum totum genus suum. Probatio quia numquam prius in suo priori dependet a posteriori. Sed substantia secundum totum genus suum est prior acciden te ergo etc. Minor probatur. 7. metaphi. Substantia est prior accidente suo natura diffinitione et tem pore. Et commentator eodem. 7. commen. e. dicit quod indiuiduum substantie prius est indiuiduo accidentis Dices quod prima substantia non est prior accidente sed posterior est aliquo accidente.

¶ Contra substantia prior est accidente ergo maxime substantia maxine prior est accidente Sed indiuiduum substantie vel prima substantia maxime est substantia in predica mentis ergo etc. Dices iterum quod substantia prior est essendo sed accidens prius est in diuidendo et particulando.

¶ Contra primo quia ista solutio concedit propositum Nam si substantia sit prior accidente et non potest esse prior in essendo nisi sit prior in existendo pasticulariter quia existere non potest nisi singulariter vparticulariter sequitur quod non sit singularis vel pasticularis per accidens aliquod poterius.

¶ Secundo etiam quia accidens secundum ipsos numeratur per substantiam. Unde et dicunt quod duo accidentia eiusdem rationis non possunt esse in eodem subiecto quia accidens numeratur numeratione subiecti vt dicunt ergo substantia est prior non solum in essendo sed etiam indiuidendo vel particulando igitur non econuerso.

¶ Secunda ratio est ista impossibile est quod substantia non numerata substantialiter de hac substantia fiat non hec vel econuerso de non hac fiat hec Sed si esset aliquod accidens principium indiuiduationis substantiohoc esset possibile. Probatio quia substantia sine contradictione potest fieri et esse sine quocunque aciden te ita quod sibi non repugnat hoc quia prior natura et tempore igitur ipsa non mutata substantialiter fieret non hec de non hac et ita variaretur indiuiduum substantie sicut et tale accidens secundum mutationes ad cidentales ipsius substantie ergo etc. Similiter nihec substantia fieret hec quia vnam substantiam panis potest deus facere sub accidentibus alterius sicut pa tet quare etc. Dices quod ista ratio arguit per miraculum. Dico quod verum est sed miraculum non includit contradictionem quia tunc esset simpliciter impossibile Includit autem contradictionem quod aliquid substantiali ter non mutatum scilicet aliqua substantia de non hac fiat hec vel econuerso sicut sequeretur si tua positio et set vera

¶ Tertia ratio est ista impossibile est quod dueproductiones totales non simul manentes vel existentes quarum quelibet est prima acceptio essendi sint eiusdem termini numero quia tunc altera esset prima et non prima. Sed si per aliquid accidens indiuiduaretur substantia hoc sequeretur probatio ad cipiamus de quantitate sub quantitate panis fuit primoproductus panis Ponamus quod sit conuersus in corpus christi deus postea sub illa quantitate manente potest creare substantiam panis que numquam fuit: habem duas productiones totales et tamen est idem terminus numero parte quantitatis quia quantitas eadem per quam indiuiduatur substantia panis ergo etc.

¶ Quarta ratio. Illud quod secundum se est plurificabile eiusdem rationis existens non est principium indiuiduationis Sed accidens omne secundum quidditatem et speciem suam est ita multiplicabile vel plurificabile sicut substantia et commune vt pater ergo etc.

¶ Quinta ratio. Illud quod est per se de coordinatione generis prioris non est tale per aliquid quod est tale de de coordinatione generis poste rioris hoc patet alioquin enim plane contradictio implicatur. Sed indiuiduumsubstantie per se perti net ad coordinationem generis substantie quod est prius omni genere accidentis ergo etc. Probatur minor. Tum quia indiuiduum substantie est prima sulstantia. Tum quia sicut ad genus pertinent per se predicabilia de aliis ita subiicibilia per se talibus pre dicalibus cuius est maxime indiuiduum in genere substantie Et ita sicut circumscripto genere accidentis habentur in genere substantie predicabilia puta genera et species ita etiam subiicibilia puta indiuidua.

¶ Sexta ratio est que adducitur ab aliquibtalis Illud quod est effectus alicuius non dat illi conditionem necessario requisitam ad causandum quia tunc idem causaliter dependeret a seipso et esset prius et posterius seipso Sed accidens effectus substantie tan quam sui subiecti Conditio autem requisita ad causandum est singularitas quia actiones vel causationes non sunt nisi singularium ergo etc.

¶ Septima ratio quia tame genus et predicamentum substantie sit perfectissimi et per consequens sibiipsi sufficiens plusquam nulla alia genera nulla ratio apparet quare mendicet ab ille genere suam indiuiduationem sed oportet dicere quod non habet minus sua indiuidua ex se quam genus accidentis quodlibet per quod poneretur indiuiduari Unde ymaginor quod substantia mendicet suam indiuidua tionem ab aliquo genere alieno. Tunc probo specialiter de quantitate quod non est principium indiuiduatio nis substantie quo variato in maius vel minus et non manente eodem in numero totaliter substantia tamen manet totaliter eadem in numero. Sed in rarefactione vel condensatione alicuius substantie ita est quod quantitas augetur vel minuitur et non manet totaliter ea dem Substantia vero manet totaliter eadem nume ro Sed in rarefactione et condensatione alicuius substantie ita est quod quantitas augetur vel minuitur et non manet totaliter eadem Substautia vero manet eadem numero nisi fiat aliquid aliud quam rarefactio vel condensatio ergo etc.

¶ Secundo sic Si quam titas esset principium indiuiduationis substantie Aut illa esset quantitas terminata aut interminataNon quantitas terminata quia illa vt sic presupponitur hanc formam et determinatam vel hanc substantiam sicut dictum est supra Nec quantitas interminata quia illa manet eadem in generato et corrupto secundum illud quod est vt dictum est supra de materia vel manere potest et tamen generatum et corruptum non sunt idem numero nec specie frequenter ergo etc.

¶ Si dicas quod natura generati e t corrupti variatur et ideo numerus. Contra hoc argutu est supra in opinione de materia.

¶ Si dicas etiam quod non manet tota quam titas eadem que prius sicut nec materia. Contra saltem virtute diuina posset contineri et conseruari tota et generatum et corruptum non essent idem. Ite rum nec potest negare de parte aliqua quin maneat et tamen pars forme generati in illa materia cum illa quantitate non est eadem cum parte forme corrupti qui precessit in eadem materia.

¶ Secundo sic per se terminus generationis est per se vnus Sed si quantitas esset principium indiuiduationis hoc aliquid et in diuiduum substantie quod est per se terminus generationis non esset per se vnus quia ex substantia et quantitate non fit aliquid vnum per se ergo etc. Et potesista ratio etiam extendi ad alia accidentia.

¶ Qual ta ratio. Si quantitas esset principium indiuiduationis corporis christi. Sequeretur quod virtute verborum sacramentalium et per se quantitas corporis christi esset sub speciebus et non solum concomitanter. Sed hoc est falsum etiam secundum ipsos et secundum omnes quia ibi nichil est virtute verborum et per se et directe nisi inquod transsubstantiatur panis in quantitatem vero non transsubstantiatur. Tunc enim non esset trassubstantio sed transaccidentatio ergo etc. Confirmatur hoc quia sub quantitate separata in sacramento prius poset ponere deus aliquam substantiam et tunc illa esset eadem cum conuersa parte et sic eadem vel esset vel non esset.

¶ Ad hoc etiam possunt adduci alique rationes superius de materia precipue illa de anima separata a quantitate per quid est hec Sed non curo.

¶ Di¬ co igitur secundum premissas rationes quod quantitas nec aliquod accidens est principium indiuiduationis substantie Sed sicut de substantia ita de ipsis accidentibus restat querere per quid indiuiduantur in genere suoet oportet quod substantia et quodlibet accidens per a liquid sui generis indiuiduetur et habeat superiora et inferiora sui generis de quibus sunt indiuidua ipsa. Nec valet dictum aliquorum quod licet quantitas absolum te accepta non sit principium indiuiduationis tamen vt situata vel habens situm quia vel hoc intelligitur de situqui est modus quantitatis secundum quod partes eius sunt in ipsa. vt in toto et tunc est positio et differentia quantitatis et conuenit partibus secundum habitudinem ipsarum adinuicem et ad totum. Et tunc planum est quod nichil absolutum dicit super quantitatem et per consequens si aliquid dicit respectum qui non potest esse principium indiuiduationis in natura absoluta sicut dictum est supra et etiam proba tum est de quibuscumque accidentibus quod non possunt indiuiduare substantiam. Aut intelligitur ille situs pro situ qui est predicamentum et conuenit pastibus quantitatis non in comparatione ad totum sed ad locum continentem et circumscribentem totum et hoc etiam stare non potest. Tum quia similiter talis situs accidens est et respectus. Tum quia dato quod substantia quam ta esset in vacuo adhuc esset indiuidua: et tamen non ef set situata. Tum quia duo corpora possunt esse in eodem loco: et habere situs suos per comparationem ad eundem locum in tantum quod secundum alios etiam sunt in eodem situ: et habent eundem situm: licet situs multiplicentur secundum me sicut et partes corporum situatas: et tamen manent duo corpora numeraliter distincta: ergo etc. Dico ergo quod oportet querere aliud principium indiuiduationis in substantia. quare etc

¶ Ad primum pro aliis de quantitate. Dico quicquid sit de maiore illa que est satis dubia quod minor est falsa. Non enim quantitas per sui: diuisionem vel quantitas diuisa est ratio multiplicationis indiuiduorum in natura substantiali quanta licet concomitetur.

¶ Quando probas quod quantitati primo conuenit diuidi in partes eiusdem rationis. Dico quod non sunt vana ista Aristotelis. Sed dicit quod quantum diuiditur in ea que insunt quorum quodlibet hoc aliquid natum est esse. Concedo tamen quod quantitas diuiditur in partes eiusdem rationis sicut totum integrale vel quasi et quantitatiue et primo sibi conuenit hoc. Unde nec substantia diuisibilis est potentia proxima ad diuisionem dimensiuam vel quantitatiuam nisi per quantitatem. Sed diuisio ista non est illa que facit oppositum: et quam priuat indiuiduum:. sed magis diuisio alicuius sicut totius in partes subiectiuas in quorum quolibet saluatur totum diuisum et de seipso predicatur. Et dico quod talis diuisio non primo conuenit quantitati: sed substantie priconuenit nec conuenit substantie per quantitatem vllomo do: et per consequens nec indiuiduatio nec multiplicatio in diuiduorum sub eadem natura. Ista etiam diuisio beneconuenit quantitati et cuilibet generi et quodlibet superius et consequentie sic diuiditur in sua inferiora: sed non sicut vnum totum integrale dimensionum preexistens vnum numero quod diuidatur in partes de quarum nulla predicetur sicut patet: quod tamen conuenit quantitati loquendo de diuisione primo modo.

¶ Ad secundum dico per idem quod quantitas non est principium multiplicationis forme licet concomitetur: sed forme per aliqua sibi intrinseca multiplicantur antequam vel prius natura quam in alia et alia materia vel parte materie recipiantur.

¶ Ad tertium dico per idem quod in rebus materialibus et quantis quantitas in substantia non pertineat ad genus quantitatis: sed ad genus substantie. Unde et in separatis a quanto continuo inuenitur numeralis et multitudo etiam numeralis vel indiuidua lis que sicut puto non pertinent ad genus quantitatis discrete nec ad praedicamentum quantitatis simpliciter. Unde dico quod nec vnitas nec multitudo indiuidua lis aliorum generum a quantitate pertinent ad quantitatem plusquam pertineat quantitas ad illa genera vel predica menta.

¶ Ad primam auctoritatem Boetii dico quod intentio eius est quod hic et nunc et consequenter per quantitatem et locum vel situm qui nominat locum indiuiduetur substantia formaliter absit: quia tunc non potuisset posuisse duo corpora simul in eodem loco cuius oppositum tenent omnes doctores. Sed quantum ad innotescentiam nostram: quia noticia nostra prostatu presentis comniunctionis dependet ex sensu et per consequens ex accidentibus cadentibus sub sensu innotescit ergo nobis indiuiduatio ex talibus accidentibus. Et quando dicit Boetius quod impossibile est fingere duobus corporibus eundem locum. Dico quod oportet hoc exponere pro tanto: quia hoc est impossibile naturaliter vel pro tanto: quia sic est impossibile duo cor pora habere eundem locum quin possint habere diuetsa loca simul sicut et ipsa sunt distincta. Ita quod licet amborum possit esse vnus locus: tamen non necessario est amborum idem locus sicut esset si essent idem cor pus distincta: ergo accidentia locati et loca concomitantur vt communiter indiuiduum et ipsum innotescit non tamen constituunt et non plus vult habere Boetius Similiter ad omnes alias auctoritates dici potest

¶ Aliter potest dici ad auctoritates precipue Auicenne quod ipse accipit accidens vel accidentia nature illa que sunt extra conceptum nature indiuidualis et sic etiam differentia indiuidualis accidens potest dici sicut etiam differentia accidit generi suo modo et sic est ibi essentiario modo de accidente. hec de primo articulo questionis in quo recitate sunt opiniones de principio indiuiduationis. Nisi quod vna que ponit quod substantia vel materia indiuiduatur per vnum moduquantitatiuum derelictum in ipsa ex quantitate quae est ipsi substantie consubstantialiter idem. Sed contra istum modum argui in precedenti questione: quia est fictus et ideo hanc opinionem pretermisi¬

¶ Quantum ad secundum articulum: An scilicet natura indiuidualis vel contrahibilis ad indiuiduum habeat aliquam vnitatem extra intellectum et realem aliam ab vnitate indiuiduali¬

¶ Dicunt aliqui et dicitur communiter quod non. Sed omnis vnitas realis extra intellectum est vnitas que est indiuidualis et singularis et res nullam aliam vnitatem habet: nisi per intellectum.

¶ Ad hoc adducum tur rationes quas tamen communiter loquens quantum ad aliquas non adducunt.

¶ Prima est ista. Omnis en titas extra intellectum est singularis: quia non est vniuersalis. Uniuersale enim non est extra intellectum secundum Aristotelem contra Platonem in pluribus locis. Sed sicut res se habet ad entitatem sic ad vnitatem. igitur omnis vnitas extra intellectum est vnitas indiuidualis vel singularis et nulla est alia.

¶ Secunda ratio. Si natura contrahibilis ad indiuidua puta humanitas habet aliquam vnitatem secundum se rea¬ lem que non est vnitas indiuidualis sequitur quod aliquid vnum extra intellectum realiter sit in pluribus indiuiduis realiter extra intellectum. Sed hoc est impossibile et falsum in natura creata scilicet quod ipsa sit vna et ea dem realiter in pluribus suppositis. hoc enim proprium est nature divine vt dictum est supra: ergo etc.

¶ Tertia ratio. Aut talis nature est tantum vna vnitas in pluribus indiuiduis. Aut plures vnitates si vna tantum vnitas igitur vna tantum entitas indistincta in pluribus indiuiduis quod est falsum.

¶ Si plures vnitates tales cum talis vnitas sit prior vnitate indiuiduali sequitur quod natura prius multiplicetur quam per indiuidua vel difserentias indiuiduales quod est falsum: quia prima et immeliata multiplicatio speciei est per indiuidua: ergo nullo modo.

¶ Quarta ratio. Aut natura humana secundum illam vnitatem differt numero in Platone a seipsa imsorte. Aut non differt numero sed est eadem nunmero: quia idem numero vel diuersum diuidunt omne ens. Si differt numero: igitur illa vnitas numeralis est et non est alia ab indiuiduali. Si non est alia tunc sicut prius sequitur quod aliquid idem numero indistinctum sit in pluri bus indiuiduis numero distinctis: immo etiam ex hoc sequitur quod sit illa vnitas numeralis: quia secundum illam non est distincta numero a seipsa in diuersis: et per consequens eadem numero: et sic illa vnitas est numeralis et sequitur propositum: quare etc.

¶ Quinta ratio. Si natura specifica contrahibilis haberet talem vnitatem priorem vnitate numerali et aliam ab ipsa pari ratione genus haberet aliam vnitatem ab vnitate cuiuslibet sue speciei. Sed hoc est falsum: quia genus nichil est preter species. Similiter etiam in genere latet equiuocatioquod non esset si haberet talem vnitatem realem aliam ab vni tatibus specierum: quare etc.

¶ Sexta ratio. Si natura humana vel species haberet vnitatem sibi propriam extra intellectum sequitur quod in suo primo indiuiduo fuit vna et tota: quia in illo indiuiduo habuit vnim tatem talem secundum se: immo etiam sequitur quod in quolibet in diuiduo sit tota. Sed hoc est impossibile: quia tunc nul la noua natura per generationem heberetur nec aliqua natura per corruptionem corrumperetur quod est impossibile: ergo etc.

¶ Confirmatur: quia tunc aliquod indiuiduum non posset adnichilari manente alio eiusdem rationis: nec aliquod creari preexistente alio eiusdem rationis.

¶ Dicunt ergo quod impossibilis est talis vnitas extra intellectum in natura contrahibili ad indiuiduum et ad hoc videtur auctoritas Damasceni I. lib. c. 8. vbi dicit quod vniuersale in diuinis est vnum re distinctum ratione. Sed in creaturis econuerso distinctum re: sed vnum ratione. Unde non videtur ponere in natura communi aliam vnitatem quam vnitatem rationis. Alioquin enim esset vniuersale extra intellectum quod est falsum. Nam in tellectus est qui facit vniuersalitatem in rebus secundum commentatorem primo de anima videtur falsa. Et pro¬

¶ Sed ista opinio bo primo quod natura hibil ad indiuiduum habet aliam vnitatem realem extra intellectum ab vnitate indiuiduali sibi conuenientem secundum se priorem et minorem quam sit vnitas indiuidualis.

¶ Secundo ostendam quod hoc non concludit vniuersale esse in rebus nisi in potentia.

¶ Tertio soluam ad motiua illius opinionis. Primum probatur per multas rationes.

¶ Prima est ista. Omnis natura contrahibilis ad indiuiduum habet aliquam entitatem aliam ab entitate singularis vt singulare. Alioquin non esset contrahibilis nec in potentia ad entitatem singularem vel ad singu¬ laritatem sicut nec natura diuina vel si ista non est ratio quare non illa vt videtur. Cum ergo vnitas sit passio adequata entitati et cuilibet entitati oporteat respondere suam vnitatem oportet necessario quod natura contrahibilis habeat propriam vnitatem et priorem vnitate indiuiduali sicut illa entitas prior est entitate sin gulari.

¶ Et quod sit minor vnitas patet plane: quia con patitur secu multitudinem indiuiduorum in que est diuisibile illud quod est vnum tali vnitate. Non sic autem vnitas singularitatis: vnde ipsa est vnitas vltimata et completa.

¶ Secunda ratio est ista. Omnis passio per se vna realis habet aliquod subiectum per se vnum aliqua vnitate reali: sed est dare aliquam passionem per se vnam que respicit naturam contrahibilem pro subiecto adequato per se vno. igitur natura talis habet aliquam vnitatem per se realem sibi propriam. Maior propositio est manifesta.

¶ Quod autem sit dare passionem talem per se vnam respicientem naturam contrahibilem pro subiecto adequato et non indiuidua ipsa. Patet de passione in scientia vna et per consequens est vna et habet subiectum per se vnum

¶ Preterea etiam quia passio aliqua talis vel est per se vna: et sic habeo propositum vel plures et sic habet per se plura subiecta prima. Accipiamus ergo risibilitatem vel est passio per se vna: et sic subiectum suum adequatum est per se vnum puta homo: et per consequens habet vnitatem realem propriam: vel est plures: et sic habet plura substantia prima indiuidua scilicet homins: et tunc vel de passione non est scientia: vel de singularibus est scientia quorum vtrumque est falsum.

¶ Et confirmatur per Lynconiensem I posteriorum vbi dicit quod demonstratio passionis de iubiecto non est de substantia singulari: quia nec conuenit sibiprimo. Patet I posteriorum. Sed per naturam specieicommunem indiuiduis.

¶ Cum ergo sit de aliqua substantia vna realiter et vnitate reali oportet dare aliam vnitatem realem ab vnitate singulari.

¶ Tertia ratio est ista: quia sicut probatum est in primo alia est realitas geveris et alia differentie. ergo consequenter alia est vnitas realis ipsius generis et alia ipsius differentie et per consequens ipsius speciei formaliter accepte. Talem vni tatem habet species vel natura specifica formaliter ad cepta qualem et differentia specifica que est formalis in specie vel natura specifica. Sed sicut genus est in potentia addifferentiam ita species ad indiuiduum: ergo alia est vnitas speciei vel nature contrahibilis ab vnitate singularis vel indiuidui.

¶ Quarta ratioSi non est alia vnitas extra intellectum nature specifice et indiuidui sui cum natura specifica determinatur ad aliquam vnitatem realem extra intellectum oportet quod ex se sit determinata ad vnitatem sui indiuidui et ex se sit hec. Sed illud quod est ex se hec non potest habere rationem vniuersalis nec est plurificabile eiusdem rationis existens sicut nec diuina essentia: ergo etc.

¶ Quin ta ratio adducitur ab aliis cum rationibus sequentibus et valeant quantum possunt valere. Mensura realis habet aliquam vnitatem realem secundum se. Sed natura specifica est mensura realis secundum se multarum aliarum eiusdem generis sicut albedo colorum quod albedo et non secundum quod hec albedo vel illa: quia tunc tot essent mensure quot albedines: ergo albedo secundum quod huiusmodi habet aliquam per se vnitatem realem aliam ab vnitate huius albedinis conditio enim realis est ipsius mensure quod sit vna. Patet decimo methaphisice.

¶ Sexta ratio est hec. Aristoteles dicit septimo phisicorum quod in genere. esti minor vnitas realis quam in specie: quia in genere latet equiuocatio et multiplicitas: propter quod nec in genere est ita propria comparatio realis sicut in specie. Sed istud dictum nichil valeret nisi species haberet aliam vnitatem realem et maiorem quam genus: quia nopotest hoc saluari per vnitatem conceptus secundum rationem: quia ita vnum est conceptus generis secundum rationem sicut conceptus speciei. igitur et species ipsa aliam vnitatem habet quam indiuiduum et minorem per consimilem rationem.

¶ Septima ratio. Conditio necessario requisita ad relationem realem est realis. Sed vnitas speciei vel generis est conditio necessario requisita in formis fundantibus relationem silitudinis: quia relatio fundatur super vnum in qualitate. 5. meta. et fundatur super vnitatem duarum qualitatum communem que non potest esse vnitas singularitatis: ergo etc. Maior patet quia nulla conditio rationis tantum requiritur necessario ad fundandum relationem realem.

¶ Octaua ratio est ista. Unius actus sentiendi est per se vnum obiectum aliqua vnitate reali. Patet de se. Sed illa non potest esse vnitas singularitatis vel indiuidualis: quia sensus non percipit singulare vt sic: quia nec distinguit singulare a singulari. Unde et si virtute diuina ponerentur duo corpora equaliter alba et equalia simul in eodem loco sensus non distingueret inter illa. Unde et inter radios continue sibi inuicem succedentes in medio non distinguit sensus sicut patet: ergo oportet quod sit alia vnitas realis obiecti sensus: et illa non est nisi vnitas nature communis.

¶ Nona ratio vnitas generis vel specieinon solum est logica et rationis: sed etiam est metaphisica et realis. Patet. 6. meta. Sed planum est quod vnitas generis vel speciei non est vnitas numeralis vel indiuidualis: sed ab inuicem et contra se inuicem distinguntur: ergo etc.

¶ Decima ratio. Si non esset aliquis intellectus adhucmagis conuenirent et essent vnum albedo et albedo quam al bedo et nigredo. Sed non esset nisi albedinis secundum se esset aliqua vnitas realis maior quam vnitas coloris vel generis: igitur etc.

¶ Undecima ratio: quia si non esset aliquis intellectus per impossibile adhuc esset generatio vni uoca et alterius rationis ab equiuoca. Sed hoc non esset nisi quia generans et genitum sunt vnius et eiusdem rationis realis non vnius nuneraliter. ergo vnius altera vnitate reali quia ad hoc non sufficit vnitas rationis.

¶ Duo decima ratio vnius oppositionis realis est vnum extremum reale: immo duo quorum quodlibet est vnum realiter. Sed in genere coloris et in multis aliis est vna pri ma oppositio realis sicut inter albedinem et nigredinem est conrietas et secundum quod huiusmodi albedo enim secundum quod albedo contrariatur nigredini non secundum quod hec albedo. ergo etc.

¶ Dico igitur secundum aliquas praemissarum rationum quod natura contrahibilis ad indiuiduum habet aliquam vnitatem realem secundum se sibi propriam minorem vnitate indiuidui vel singularis et compatientem suum vnum multiplicari in indiuiduis et hoc siue sit materia siue forma siue composi tum. Et dico quod genus quodlibet a generalissimo inclusiue et etiam species specialissima habet propriam vnitatem realem et vnitas illa minor est qua est alicuius magis communis. Unde dico quod vnitageneralissimi est minima et postea descendendo semper est maior et maior et inter vnitates tales contra hibiles ad indiuiduum vel magis ipsorum contrahibilium maxima est vnitas specifica vltimata vero et completa totius generis in ordine isto est vnitas indiuidua lis.

¶ Secundo dico quod sicut genus est prius specieet species indiuiduo. Ita hec vnitas etiam est prior il la suo modo.

¶ Tertio dico quod sicut dictum est in primo vel tra vnitatem generalissimi in ascendendo transcenden¬ tia communia omnibus generibus vel predicamentis pluribus non est aliqua vnitas realis. Unde in enteet in huiusmodi transcendentibus non pono aliquamrealem vnitatem: sed tantum vnitatem conceptus secundum rationem sicut et vniuocationem secundum conceptum rationis.

¶ Quantum vero ad secundum menbrum huius articuli dico quod predictis non obstantibus vniuersale non ponitur in re extra intellectum vniuersale dico in actu: sed solum in potentia. Natura enim licet habeat talem vnitatem predictam: non tamen est actu vniuersalis sed in potentia. Nam vniuersale in actu non est nisi per actum intellectus comparantis illud cui conuenit talis vnitas realis ad illa in quibus est et de quibus dici potest secundum indifferentiam ad ipsa scilice ad indiuidua: et sic vniuersale est vnum in multis et de multis: et planum est quod obiectiue res habet esse actu in intellectu ad hoc quod sit actu vniuersalis: licet exsesit in potentia vniuersalis. Unde non video quod vniuersalitas formaliterdicat nisi respectum rationis factum ab intellectum comparante illud vnum predicta vnitati ad illa in quibus est et de quibus predicabilis est: sciliad indiuidua ipsa vel inferiora secundum rationem et modumindifferentie cuiusdam ad omnia talia. Tunc de vltimo vel quantum ad vltimum soluo ad rationes aliorum

¶ Ad primam dico quod omnis en titas extra intellectum singularis est vel ex se vel ex conditione seu aliquo contrahente nec est vniuersale aliquid vnum indifferens extra intellectum et singularia ipsa sicut posuit Plato et ideo concedo quod entitas nature in re in indiuiduo ipso singularis est: sed hoc non est secundum propriam vnitatem: sed secundum vnitatem indiuidualem concurrentem cum ipso in quocumque indiuiduo sit ipsa. Et cum hoc dico quod stat quod habeat aliquam aliam vnitatem aliam ab vnitate singularis.

¶ Ad secundum dico quod non habeo pro incouenienti quod aliquid vnum realiter extra intellectum tali vnitate non dico vnitate numerali: sed specifica vel generis sit in pluribus indiuiduis realiter distinctis. vnde patet quod non sic est aliquid vnum creatum et pluribus indiuiduis sicut natura diuina in pluribus suppositis que est in eis vna vltimata vnitate non contrahibilis aliquo modo vel determinabilis: sed ex se hec et singularis.

¶ Ad tertium dico quod sicut vnitas nature est vna vel plures in pluribus indiuiduis ita et vnitas illa suo modo. Et dico quod vnitas nature est vna genere vel specie est tamen plures numero in plurbus indiuiduis non ex seipsa: sed per proprietates indiuiduales facientes vnitates numerales. Ita quod non quidditatiue: sed denominatiue sicut etiam natura ipsa.

¶ Ad quartum dico quod natura contrahibilis ad indiuiduum: licet sit plures numero in pluribus numero: tamen non est ex se ipso nec secundum vnitatem propriam. Nec etiam secundum vnitatem propriam est vna numero indiuidualiter. Ita quod nec vna nec plures numero ex se: licet absolute oporteat quod vna velplures: sed vna specie ex se.

¶ Ex quo patet quod non prius est plures vel vna quam per differentiam vel differentias indiuiduales contrahitur.

¶ Ad quintum dico quod genus similiter habet propriam vnitatem aliam ab vnitate speciei nec tamen est aliquid preter species separatum ab ipsis sicut posuit Platode ydeis generum sicut nec etiam species preter indiuidua.

¶ Ad sextum dico quod potest haberi noua natura hec per generationem et corrumpi per corruptionem et non oportet quod omnis natura hec eiusdem rationis haberetur vel habeatur in quolibet indiuiduo: quia sicut ia praedictum est. Natura non est vna numero in pluribus indiuiduis sed numero plurificatur: ideo etc. Per idem ad illud quod adducitur de creatione vel adnichilatione. Non enim creatur vel adnichilatur natura absolute: sed hec natura. hec autem natura non preexistit nec aliquid hoc huius nature. Similiter nec est alia natura.

¶ Ad ceomfirmationem de Damasceno dico quod illa non sunt verba sua. Accipiendo tamen vniuersale eo modo quo potest dici cione aliquid vnum numero in diuinis. Dico quod indiuinis commune est vnum re et non est distinctum nisi ratione: et isto modo nullum est commune pluribus suppositis vnum numero in creaturis. In creaturis vero pro tanto dicitur commune et vnum secundum rationem: quia licet habeat aliquam vnitatem realem vt predictum est: distinguitur tamen realiter in indiuiduis. Nec habet tantam vnitatem sicut in indiuiduis. hec de secundo articulo questionis.

¶ Quantum ad tertium articulum igitur dico quod natura contrahibilis ad indiuiduum indiuiduatur et quod indiuiduum per aliquid reale positiuum sui generis additum sibi aliquo modo: et illud reale postiuum dicitur apud me differentia indiuidualis contrahens naturam ad esse hanc et dans formaliter indiuiduo esse indiuisibile in plura de quibus ipsum totum praedicetur: et est illud quod est immediatum fundamentum et proximum repugnantie talis diuisionis in partes subiectiuas. Unde sicut differentia specifica genus contrahit ad speciem specialissimam et athomam et indiuisibilem in species: ita dico quod hec differentia indiuidui contrahit uaturam ad indiuiduum et dat formaliter singulari vel indiuiduoquod sit indiuisibile in plura nunero tamquam in partes subiectiuas de quibus ipsum praedicetur totum et est indiuiduatio nis principium et aliquid reale extra intellectum nec presupponit naturam vel fundamentum esse hanc vel hoc sed est ipsum formale principium constituendi hoc.

¶ Quod autem sit ita adduco aliquas rationes. Impossibile est sicut probatum est supra quod principium indiuiduationis inaliquo genere exeat illud genus: sed necessario est illi generiintrinsecum et impossibile est etiam quod sit negatio. Nam et ipsa negatio seipsa non est implurificabilis: ergo oportet necessario quod sit aliquid positiuum et reale: quia indiuiduatio est realis conditio entis: ergo vel illud est natura ipsa. contrahibilis vel aliquid additum. Non natura ipsa sicut probatum est supra: quia nec materia nec forma vel nec compositum: quia omnia ista sunt plurificabilia de se.

¶ Unde est accipere materiam in coi et hanc materiam. Et similiter de forma secundum Aristotelem. 12. meta. et. 65. et. 2. phisicorum quia est accipere effectum ipsorum. Puta compositum et in coi et in particulari. Nec potest esse ipsum esse actualis existem tie: ergo etc. Oportet ergo quod hoc per talem differentiam indiuidualem proprii generis.

¶ Secunda ratio. Natura contra hibilis ex se habet minorem vnitatem quam sit vnitas nuneralis vel indiuidualis sicut probatum est supra sicut etiam genus respectu speciei: et quia illa vnitas non est vltimata compatitur secun diuisionem in partes subiectiuas et nunc rales. Sed illud quod de se minorem vnitatem habet si sit contrahibile ad maiorem ex se non habet illam: sed per aliquid positiuum additum. Et illud non potest esse nisi proprigeneris in proposito. Nec potest esse actualis existentia vt probatum est supra: ergo non restat nisi talis differentia indiuidualis.

¶ Tertia ratio est ista. Unitas substantialis perfectisuma vel vltimata est per aliquam enti¬ tatem substantialem vltimatam quam consequitur vel quam comcomitatur: quia vnitas est passio entis. Sed vnitas indiuidui substantie est vnitas vltimata in genere illo: et est substantialis: ergo per aliquam realitatem vel entitatem vltimatam in substantia. Sed non per entitatem vel naturam specificam: ergo per talam differentiam indiuidua lem suparadditam.

¶ Quarta ratio est ista. Non minus contrahitur natura ad indiuiduum per aliquid positiuum substantiale quam genus ad speciem. Probatio: quia sicut genus est in potentia ad speciem tanquam ad aliquidper se inferius sui gnis: ita etiam species ad indiuiduum. Sed genus contrahitur ad speciem per aliquid positiuum reale sibi additum et sui generis ad quod ipsum est in potentia: puta per differentiam specificam: ergo et species ad indiuiduum per differentiam positiuam realem proprii generis que est indiuidualis et constituens indiuiduum si cut illa constituit speciem: igitur etc.

¶ Quinta ratio. Omnium per se differentium in aliquo genere oportet necessario reducere differentias in aliqua primo diuersa illius generis: alioquin esset processus in infinitum vel differentia ex se essent diuersa quod est impossibile. 19. meta. Sed indiuidua in aliquo genere sunt perse differentia in illo: quia in aliquo illius generis conueniunt et in aliquibus distinguntur: igitur oportet quod reducantur differentie ipsorum in aliqua primo diuersa illius generis. Ista autem primo diuersa non possunt poni nisi differentie indiuiduales ad tale genus per tinentes sicut patet discurrendo per omnia alia: ergo etc.

¶ Dico igitur secundum rationes istarum. Quod in quolibet genere et in qualibet natura ptrahibili ad indiuiduum siue sit materia siue forma siue compositum. Oportet ponere tales differentias indiuiduales quibus indiuidua sint singularia et eis repugnat diuidi in aliqua sicut in partes subiectiuas et pas differentias indiuiduales. Uidetur etiam ponere commentator in materia. 12. meta. vnde hec materia distinguitur ab illa numeraliter sub materia in communi per differentiam suam indiuidualem fundamentaliter tanquam per fundamentum repugnantie diuisionis in plura sicut in partes subiectiuas. Nec ex duabus materiis inquantum sunt partes subiectiue ipsius materie in communi potest esse vel fieri vna materia: licet bene vt sunt pastes integrales omogenee vel esse possunt alicuius materie totalis. hec de primo huius articuli.

¶ Secundo quantum ad hoc des claro qualis est ista indiuidualis differentia et qun se habet ad illa quibus comparatur. Dico ergo procedendo ex notioribus quod sicut differentia specifica suo modo est quedam realitas vel formalitas realis distincta ab ipso genere sibi addita et quasi adueniens ad constitutionem speciei que tamen essentialiter non distinguitur a genere vel natura generis que est in tali specie: inmo essentialiter sunt idem: licet formaliter distinguam tur sicut dictum est in primo et ostensum nec oportet repetere. Ita in proposito ista differentia indiuidualis est quadam realis formalitas distincta formaliter a natura speciei: non tamen essentialiter concurrens cum ipsa et quasi adueniens ad constitutionem indiuidui tanquam principium indiuiduationis supradictum. Nec oportet quod sit aliqua res essentialiter disticta ab ipsa natura in tali indiuiduo: immo dico essentialiter sunt idem. Sicut etiam nec dieftria essentialiter distinguitur a genere. Alioquin omne illud quod est per se in genere esset per se compositum ex diuersis essentiis et omne per se indiuiduum quorum vtrumque patet falsum. Nam in substantiis separatis: puta in actu angelis et in accidentibus nouem generum. Sic ergo patet aliquo modo quid est ista differentia indiuidualis ex similitudine ad differentiam specificam.

¶ Est tamen aliqua dissimilitudo intehanc et illam. Primo quia illa pertinet ad esse quidditatiui speciei: et constituit eam in esse quidditatiuo scilicet in esse quia exprimitur per diffinitionem. Differentia enim specifica ad diffinitionem pertinet. Sed dosteria indiuidualis in aliquo esse quidditatiuo non constituit nec pertinet ad quidditatem indiuidui: licet ad entitatem eius intrinsece pertineat. En titas enim et quidditas vt accipitur in proposito sicut in nuit phuns. 7. meta. vbi dicit quod simul totum et quod quid est in habentibus non sunt idem: quia in quibuscumque singulare differt anatura differt quod quid est vel quidditas ab indiuiduo cuius est. Ita quod natura specifica: licet dicat totam quidditatem indiuidui non dicit totam entitatem.

¶ Secunda disteria est: quia differentia contrhit genus tamquam aliqua realitas perfectior et completior vel nobilior quam sit genus secundum se. Sed differentia indiuidualis non contra hit naturam sicut differentia formatur proprie vel nobilior. Ita quod secundum se sit aliquid nobilius quam natura: sed magis sicut diferentia materialis. Non quia sit materia que est altera pars compositi: sed quia dat indiuiduo esse primum subiicibile omnibus sui generis praedicabilibus de ipso quod quasi simile proprietati materie quae omnibus subiicitur vel quia contrahit ad et se indiuiduum quod non pertinet ad conceptum quidditatiuum nec ad quidditatem alicuius quam quidem quidditatem. Aristoteles frequenter vocat formam et pari ratione indiuiduum vel differentiam indiuidualem vocat materiam. quod autem differentia indiuidualis ad quidditatem alicuius non pertineat. Patet quia omnis quidditas creata vel etiam nuneralis est conicabilis: immo plurificabilis secundum se / nec repugnat sibi multiplicari. Illud autem ad quod pertinet differentia indiuidualis intrinsece est implurificabile sicut ipsa. Et per consequens oportet quod differentia indiuiduali sit alterius rationis ab ipsa quidditate quam contrahit ad indiuiduum et sit extra omnem quidditatem non pertinens intrinsce ad ipsam.

¶ Hoc etiam patet quia se habet ad naturam sicut actus ad potetiam actus autem semper est alterius rationis a potentia subiectiua vel contrahibili per ipsum. Sed qumo se haba ipsa differentia indiuidualis ad illa quae comparatur. Dico quod ista differentia potest comparari partes ad ens quod est commune transcendens omnia. Secundo ad naturam quam contrahit. Tertio ad indiuiduum quod constituit. Quarto ad aliam differentiam indiuidualem.

¶ De prima comparatione loquendo dicit vnus quod ista differentia indiuidualis quidditatiue non est ens: sed tantum denominatiue ex natura ipsa cuius est et cum qua est essentialiter eadem: quia cum ens sitvniuocum secundum ipsum non potest quidditatiue praedicari de vytimis differentiis cuiusmodi sunt differentie indiuiduales. Tunc enim vltime differentie in aliquo conuenirent et in aliquo differrent: et sic non essent vltime differen tie quod est contradictio: et sic esset processus in infinitum quod impossibile. Sed non curo pono ens vniuocum vniuecatione reali sicut dixi in primo: et dico quod ens quiddi tatiue accipiendo large quidditatiue de omnibus predicatur: et per consequens de qualibet differentia et indiuidua li. Nec sequitur ex hoc quod differentie iste indiuiduales in aliquo reali conueniant: quia non ponitur ens vniuocum nec sequitur processus in infinitum.

¶ Dico igitur quod differentia ista poest dicitens quoddam vel realitas quedam distincta a realitate nature contrahibilis. Si autem comparetur ad naturam quam contrahit. Dico quod comparatur ad ipsam sicut aliquid essentialiter idem cum ipsa. Quod patet: quia nec natura illa quam contrahit in indiuiduo potest esse in re et in effectu sine illa nec econuerso.

¶ Secundo dico tamen quod realiter et per consequens formaliter distinguitur ab ipsa. Quod formaliter patet ex pdictis quia natura creata ex seipsa vel quidditas non est hec nec singularis: tunc esset implurificabilis. Sed quod realiter patet ex primo. Nam omnia quae distinguntur in creaturis formaliter distinguntur etiam realiter: quia neutrum est infinitum formaliter nec esse potest in creatura infinitum. Dico simpliciter eo modo quo necessaria est infinitas ad includendum realitatem alterius quod est formaliter distinctum ab ipso et compossibile sibi.

¶ Tertio dico quod comparatur ad naturam sicut actus ad potentiam sicut determinans ipsam et tamen praesupponens sicut etiam suo modo genus ad differentiam. Non tamen ex hoc sequitur quod sit realitas nobilior vel perfectior simpliciterquam natura ipsa licet aliquo modo secundum quid sicut etiam patet de substantia quae est in potentia ad ad cidens. Si autem comparetur ad indiuiduum quod constituit dico quod pertinet intrinsece ad entitatem eius et constitutionem in esse singulari vel indiuiduali sicut completiuum talis esse et sicut immediatum fundamentum et proximum vnitatis indiuidualis quae formaliter consistit in duplici negatione. puta diuisionis ab alio et indiuisionis in se actu et potentia tanquam in partes subiectiuas de qui bus totum predicetur vel possit praedicari et tamnquam immediatum fundamentum et proximum repugnantie ipsius indiuidui ad sic diuidi: et ita sicut per se principium singulari tatis. Si autem comparetur ad aliam differentiam indiuidualem siue illa differentia sit alicuius indiuidui eiusdem speciei siue alterius speciei.

¶ Dico quod se tota distinguitur ab illa et econuerso nec in aliquo reali intrinseco conueniunt: sed simpliciter diuerse sunt vltime differentie constitutiue alicuius in suo genere et per consequens non possunt esse eiusdem rationis nec in aliquo conuenire: quia tunc non essent vltime differentie: sed aliis aliquibus differentiis different: et esset processus in infinitum. Differentie tamen indiuiduales constitutiue indiuiduorum sub eadem specie magis in aliquo puta in natura speciei cui sunt essentialiter eedem in illis indiuiduis quam due differentie constitutiue suppositorum vel indiuiduorum sub alia et alia specie sicut patet non quod includant illam naturam in suo coceptu primario.

¶ Ex predictis apparet quod differentia indiuidualis nullo modo intrisece includit in suo conceptu aliquam differentiam superiorem sui generis: sed simpliciter simplex est quantum ad suum conceptum: quia qua ratione vna includeret illam similiter et alia et sic non essent diuerse sed in aliquo conuenirent intrinsece et differrent quod est contra predicta. Sic igitur patet positio de principio indiuiduationis

¶ Sed contra eam et illa que dicta sunt in ea multipliciter arguitur.

¶ Primo sic Illud quod comparatur ad aliud sicut actus substantialis ad potentiam est forma substantialis et forma idem sicut potentia substantialis et materia. Sed forma substantialis non est principium indiuiduationis sicut dictum est supra: ergo nec aliquid tale vel talis differentia substantialis indiuidualis. Et confirmatur quia tunc nature totalis esset vna forma substantialis informans quod est impossibile.

¶ Secundo sic. Illud quod est secundum se plurificabile eiusdem rationis existens non est principium indiuiduationis sicut frequenter dictum est supra Sed ista differentia indiuidualis plurificabilis est eiusdem rationis existens: quia indiuidua plura eiusdem speciei sunt indiuidua eiusdem rationis: ergo et differentie ille indiuiduales sunt eiusdem rationis: ergo etc.

¶ Tertio sic. Illud quod praesupponit naturam indiuiduatam esse et indiuiduum nature non potest esse principium indiuiduationis: patet. Sed ista dietereia indiuidualis praesupponit naturam esse indiuiduatam sicut actus suam potentiam receptiuam sicut forma materiam. Patet in omnibus: quia non recipitur nisi in aliquo singulari: ergo etc.

¶ Quanto sic. Quecumque differunt dietteriis substantialibus differi formaliter. Sed quaecumque differunt formaliter specie differunt Si igitur indiuidua eiusdem speciei differentiis substantialibus differunt sequitur quod specie differunt quod est contradictio: ergo etc.

¶ Quinto sic. Si indiuiduum est indiuiduum per aliquid positiuum reale in genere substantie. Aut illud est materia aut forma aut compositum: quia in ista tria sufficienter diuiditur substantia. 2. de anima. Sed ista disteritia non est materia nec forma nec compositum: ergo etc.

¶ Sexto sic. Si indiuiduum habet propriam differentiam constitutiuam sequitur quod indiuiduum sit per se diffinibile et intelligibile et per consequens quod de ipso possit esse scientia. Sed hoc est falsum. 7. meta. ergo etc Consequentia probatur: quia de quolibet enter se vno positiuo et per aliquid positiuum constituto potest quari quid est ipsum et responderi. Sed diffinitio est oratio indicans quid est esse: ergo etc. Siliter etiam esset per se intelligibile: quia prase secundum quod huiusmodi ens positiuum. Ens autem est obiectum in tellectus: quare etc.

¶ Septimo sic. Indiuiduatio non dicit nisi negationem diuisionis vel diuisibilitatis: vt patet. ergo aliquid non est indiuiduum per aliquid positiuum. Esse enim negatiuum vel priuatiuum non conuenit alicui per aliquid positiuum sicut etiam nec esse positiuum alicui conuenit per negationem. Hoc videtur confirmari per phum et commenta. 7. meta. vbi dicunt quod vnum nichil addit super ens. Sicut igitur vnum genere vel specie nichil positiuum dicit super naturam vel speciem ita videtur quod vnum numero vel singulare nichil positiuum addat vel dicat super naturam indiuidui: quare etc.

¶ Ad ista respondendo dico ad primum quod non omnis actus substantialis est forma substantialis quae est altera pars compositi: licet bene aliquis sed est de re actum substantialem vel actum qui est substantia: qui tamen non est talis forma sicut patet de difteria substantiali respectugeneris ad quam genus se habet vt potentia secundum porphirium qui dicit quod genus habet omnes differentias suas in potentia actu vero nullam. Sic in proposito dico de doettria indiuidualiin genere substantie quod est actus substantialis respectu nature specifice quam contrahit in hoc indiuiduo et illa est potentia substantialis ad talem actum: vt ex ambobus constituatur vnum per se aliquid indiuiduum tamen vnum non est materia nec alterum forma: licet aliquo modo habeant modimaterie vel forme.

¶ Sed qumo fit vnum per se vtrum per compositionem vel aliquo modo alio dico quod est difficile. Non enim videtur quod per compositionem: quia compositio respectus est inter componentia modo videtur esse aliquis respectus realis nature ad differentiam indiuidualem nec econuerso: quia non videtur posse assignari cuiusmodi respectus esset vt videtur.

¶ Ad oppositum vero videntur: quia ex actu et potentia non fit vnum nisi per compositionem sicut patet ex materia et forma accidente et subiecto genereet differentia. Unde dicimus quod species componitur ex genere et dieteriaAlioquin divine simplicitati non repugnaret esse imgenere: quare etc.

¶ Dico quod aliquo modo faciunt vnum per compositionem tanquam actus et potentia quorum vnitas repugnat simpliciter simplici et summe simplici quod est de non tamen faciunt vnum sic per compositionem quod talis compositio sit aliqua realis relatio essentialiter distincta ab vtroque sicut est inter materiam et formam vel accidens absolutu et subiectum: et tunc existente natura et diotereitia indiuidualipossent non componi et talis compositio non esse: sicut exstente materia et forma potest absolute loquendo compositum non esse et compositio ipsa quod est falsum: quia sicut dictum est supra neutrum potest ab alio separari.

¶ Ad argumentum vero quod probat quod non per compositionem. Dico quod verum est eomodo quo dictum est sic quod compositio sit respectus talis: sed per compositionem pro tanto: quia sicut potentia et actus quae tamen non sunt essentialiter distincta: et ideo faciunt vnum cum hoc per identi tatem essentialem et quando componentia sic sunt idem non oportet quod compositio eorum sit respectus: sed oportet hoc necessario quando sunt essentialiter distincta: vt materia et forma vel accidens et subiectum.

¶ Aliter diceretur quod compositioistorum est respectus sed consubstantialis vtrique cum vtrumque sit ab altero inseparabile quacumque virtute: et ita faciunt vnum per compositionem non accidentalem sed consubstantialem vel coessentialem: sicut etiam compositio relationis quae est accidens cum subiecto est sibi coessentialis: sicut in. 4. apparebit. Nec oportet deducere in infinitum de composi tione. Compositio enim alia compositione: sed seipsa si tamen componitur.

¶ Ad secundum dico quod maior est vera. Ad minorem dico quod principium indiuiduationis vel dietterita indiuidua lis non est multiplicabili eiusdem rationis.

¶ Dico enim quod quaelibet dosterentia indiuidualis est simpliciter diuersa ab alia et alterius rationis ab ipsa. Qande dicis quod tunc indiuiduaeiusdem speciei non essent eiusdem rationis. Dico quod verum vt singularia sunt et secundum dobterias indiuiduales: sed tamen secundum naturam quae est eiusdem rationis in ipsis. Dico quod sunt indiuidua eiusdem rationis illa quae sunt sub eadem specie. Et dico tunc quod simpliciter dicenda sunt indiuidua eiusdem rationis ex natura ipsa et quidditate ipsorum et non alterius rationis ex differentiis indiuiduantibus ipsorum sicut etiam dictum est in primo quod diuina supposita sunt supposi ta eiusdem rationis: licet constitutiua ipsorum puta relationes non sint eiusdem rationis: sed tantum essentia vel il lud quod est essentiale in ipsis.

¶ Ad tertium dico quod differentia indiuidualis praedicta non presupponit naturam indiuiduatam nec indiuiduum nature. Si enim presupponeret: tunc non constitueret constitutum. Quam do dicis quod immo: quia actus receptus praesupponit suam potentiam receptiuam indiuiduatam.

¶ Dico quod differentia indiuidualis proprie loquendo non est actus receptus in natura quasi in potentia receptiua: quia non est aliqua forma essentialiter distincta a materia sicut forma substantialis a materia vel accidens a subiecto Et ideo dico quod non oportet quod praesupponat naturam in diuiduatam per istud argumentum sicut nec quicquid detur principium indiuiduationis nature non oportet quod presupponat naturam indiuiduatam secundum ponentes. Tamen dico quod in hoc deficiunt quia oportet necessario quod sit essentialiter distinctum a natura et receptum in ipsa sicut quantitas vel accidens quodcunque in substantia oportet necessario quod praesupponat ipsam indiuiduata sicut satis probatum est supra. Sed non oportet in proposito. Sicut nec oportet quod differentia specifica presupponat naturam generis in esse specifico Ita nec oportet quod differentia indiuidualis praesupponat naturam in esse indiuiduo.

¶ Ad quartum dico quod quecumque differunt differentiis substantialibus. specificis differunt formaliter. Planum est etiam quod specifice differunt. Sed illa quae differunt differentiis substantia libus indiuidualibus tamen quae licet comparentur ad naturam: vt actus ad potentiam: tamen sunt materiales pro tanto: quia extra conceptum quemlibet quidditatiuum ad aliquam quidditatem intrinsece non pertinentes non oportet quod specifice distinguantur: quia nec tales differentie indiuiduales ad quidditatem speciei pertinent vt dictum est: licet igitur iste differentie sint primo diuerse et alterius rationis simpliciter ab inuicem sic quod in nullo sibi intrinseco conueniant non tamen sunt alterius speciei. Intelliguntur enim aduenire vel quasi aduenire nature post esse specificum completum et ita non variare tale esse specificum.

¶ Ad qui tum dico quod principium indiuiduationis materie non est ipsamet materia formaliter accepta. Sed illa differentia indiuidualis distincta formaliter a natura materio tamen eadem sibi essentialiter similiter de forma. Siliter etiam dico quod principium indiuiduationis compositi non est ipsa natura compositi absolute et formaliter sed est differentia indiuidualis suparaddita nature compositi totali. Ita quod hoc compositum includit hanc materiam et hanc formam: si cut suas causas intrinsecas quarum quelibet habet propriam singularitatem. Et sicut natura compositi est alia tertia a materia et forma sicut ostendi supra. Ita dico quod compositum habet propriam singularitatem: et proprium principium indiuiduationis quod est essentialiter idem nature conpositi. Unde ad indiuiduationem compositi non sufficiun indiuiduationes materie et forme: immo nec faciunt ad hoc nisi sicut indiuiduationes causarum intrinsecarum compositi.

¶ Quod dicitur vltra quod tale principium si est substantia vel est materia vel forma vel compositum. Dico quod verum est vel aliquid essentialiter idem cum aliquo istorum et substantia diuiditur in istas substantias: sicut in substantias essentialiter distinctas ad quidditatem pertinentes Principium vero indiuiduationis nec ad quidditate pertinet nec etiam est substantia essentialiter distincta sed semper est idem cum materia vel cum forma vel cum composito: et ideo formaliter non cadit sub tali diuisione nec per se formaliter et directe est in genere nichilominus quam diefteria specifica: sed per reductionem ad aliquid quod prise et directe est in genere. Ponitur in genere licet sit constituti ua alicuius quod per se et directe est in genere sicut indiuidui. Sicut etiam diefteria constitutiua est specieiqua directe est in genere: non tamen ipsa differentia est in genere directe sed late raliter sicut patet. Sic etiam est in proposito: quare etc.

¶ Ad sextu dico quod accipiendo quid et quidditatem large indiuiduum potest dici habere quidditatem scilicet illud quod responderi potest de ipso ad quaestionem factam per quid: sicut etiam contingit quarere de omni illo quod potest aliquo modo intelligi: sed non habet proprie quidditatem nec est diffinibile sicut dictum est supra: licet sit per aliquid positiuum constitutum: quia illud positiuum ad quidditatem non pertinet et ratio dicta est supra.

¶ Ad septimum dico quod indiuiduatio vel indiuiduum accepta formaliter pre ter opus intellectus non dicunt nisi negationes supradictas. Et ideo dico quod sicut vnum genere vel speciesecundum quod vnum non dicit nisi negationes formaliter accipiendo. Ita nec vnum numero vel indiuiduum. Sed ad cipiendo fundamentaliter dico quod ista negatio dicit illud positiuum principium indiuiduationis quae est differentia ipsa indiuidua qua fundamentaliter conuenit alicui ista negatio et qua est fundamentum proximum repugnantie ad diuisionem sicut dictum est supra. Et hoc Aristoteles intendit. 4. meta. quod vnum super ens: vndevnum et formaliter acceptum non addit aliquid positiuum. Ita dico quod vnum nunmero super istdem totum positiuum quod est natura ipsa cum principio indiuiduationis nichil addit nisi negationes fundatas super tale principinm positiuum immediate non super naturam.

¶ Adducuntur autem vlterius dueinstantie difficiles contra praedicta. Prima est ista. Quod manente differentia indiuiduali alicuius non manet aliquando indiuiduum vel indiuiduatio eius. Probatio quando aqua distincta prius additur aque aqua non corrumpitur ergo nec sua differentia indiuidualis quae est sibi essentialiter eadem non corrumpitur: ergo manet et tamen non manet in diuiduatio vel indiuiduum aque prius: quia non est modo distincta aqua ab alia aqua: sed fit ex ambabus vnum indiuiduum aque quare etc

¶ Secunda instantia est: quia si in quolibet genere oportet dare proprium indiuiduatio nis principium vel propriam differentiam indiuidualem oportet quod in relatione.

¶ Tunc quero de differentia indiuiduali in genere relationis. Aut est absoluta aut respectiua. Non potest dici quod absoluta quia sicut natura abso luta non indiuiduatur per respectum: ita nec respectiua per absolutum: ergo est respectiua. Et tunc quero de termino talis respectus quis est. Et non videtur posse assignari. Siliter etiam videtur inconueniens: quia tunc natura relationis quae est quidam respectus erit fundamentum diberieindiuidualis quae esset respectus et sic in infinitum: quaere etc.

¶ Ad primum dico sicut tetigidistinctione. 17. primi de augmento charitatis quod sunt aliqua indiuidua eiusdem rationis que possunt concurrere ex natura sua ad constitutionem alicuius totius omogenei sicut vna aqua cum alia vel vinum cum vinoet quando coniunguntur adinuicem: et sic concurrunt dico quod neutrum amittit propriam differentiam indiuidualem semper enim hec est hoc et illud est illud. Ista enim aqua licet vniatur illi nunquam est illa altera nec econuerso altera est ista.

¶ Dico tamen quod ambe constituunt vnam aquam totalem si cut partes totu. Cui quidem conuenit sua differentia indiuidualis et sua vnitas numeralis quae nec est aqua ista partialis nec illa: sed aliqua vna ex ambabus comstituta. Solum ergo in tali vnione cedit negatio vnionis istarum aquarum ad constitutionem totius et non cedit differentia indiuidualis nec negatio quae est vnitas numeralis: sed manent: licet concurrant ad constitutionem vnius aque numeralis et hoc est possibile in omnibus talibus omogeneis potentibus sic concurrere. In aliquibus indiuiduis vero eiusdem rationis non est possibile: vt sic concurrant. Sicut patet de Sorte et Platone et non est alia cum huius nisi natura ipsorum. Tu dicis aqua prius distincta ab alia non manet distincta.

¶ Dico quod immo numeraliter quia hec non est illa quantumcumque addatur sibi: non tamen manet distincta sicut prius cum negatione coniunctionis vel vnionis cum alia ad consti tutionem alicuius aque totalis vel totius et hoc non est contra me.

¶ Aliter diceret aliquis quod ille negationes in quibus formaliter consistitur vnitas numeralis vtriusque aque cedunt: non tamen differentie indiuiduales: et tunc non manet vnitas nuneralis vtriusque formaliter: sed tantum fundamentaliter et tota aqua constituta est vna numero formaliter ex ambabus.

¶ Quod autem sic possit cedere vnitas formaliter hoc conuenit talibus ex natura sua qua pasunt concurrere ad constitutionem alicuius totius.

¶ Tertio modo diceretur quod sicut ex ambabus aquis fit vna aqua totalis secundum naturam: Ita ex ambabus deteriis indiuidualibus vna ditteria et ex negationibus vna: et sic per omnia ex vtrisque fit vnum et est tantum indiuiduum in actu: et est hoc possibile in talibus et plura indiuidua in potentia: et ita non manet differentia indiuidualis propria vtriusque nisi sicut in vna totali nec indiuiduatio per consequens. Prima responsio videtur michi melior.

¶ Ad secundam instantiam de relatione dico quod sicut natura absoluta indiuiduatur a se. Ita dico quod natura respectiua vel relatio indiuiduatur ad aliud. Unde dico quod differentia indiuidualis ipsius relationis vel generis cuiuscumque respectiui respectus est formaliter distinctus ex natura rei a natura talis generis contrahibili ad indiuiduum per ipsam.

¶ Qndo ergo quaeris de termino huius respoctus. Dico quod terminus qui huius respectus est idem cum termino quod respectus ipsius nature in indiuiduo imquo contrahit ipsam suo modo. Unde sicut terminus quod vel qui paternitatis est filius vel filiatio. Ita terminus quod disserentie indiuidualis ipsius paternitati est hic filius vel hec filiatio. Filiatio autem vel filius et pec filiatio vel hic filius essentialiter sunt idem. Si autem quaeras de termino quo. Dico quod idem est terminus quo nature et sue differentie indiuidualis secundum aliquos sicut est fundamentum filiationis et huius filiationis. Unde idem est etiam terminus quo filiationis et huius filiationis. Unde filiatio et vnde hec idem saltem essentialiter quia est fundamentum filiationis secundum rationem nature et huius filiationis: vt huius secundum rationem hecceitatis sue vel princidii sue indiuiduationis et est probabiliter dictum vt videtur.

¶ Si autem dicatur contra sicut arguitur quod natura relationis est immediatum fundamentum differentie indiuilualis ipsius relationis fundamentum vero relationis non est nisi mediatum.

¶ Dici potest vno modo quod funda mentum relationis est fundamentum vtriusque non mediante aliquo in ratione fundamenti: sed in ratione fundati: fundat ergo vtrumque respectum: sed ordine quodam non tamen sic quod primus sit fundamentum secundi: et sic non sequitur processin infinitum.

¶ Aliter dicitur quod non est inconueniens respectum fundari a respectu quando respectus fundatus est essentialiter idem respectui fundanti sicut est de respectu vestigiali relationis create ad deum. Nec ex hoc se quitur processus in infinitum. Sicut sequeretur si essent respectus essentialiter distincti. Et tunc dicendum esset vltra de terminis istorum respectuum sicut de fundamentis suo modo. hec de tertio articulo principali.

¶ Ad primum principale quod probat materiam esse principium indiuiduationis. Dico quod illud dictum. 7. metha. non potest intelligi de materia que est altera pars compositi: quia tunc pari ratione posset intelligi de subiecto respectu formarum accidenta ium: et sic omnes forme eiusdem subiecti essent vna forma numero. Sed debet intelligi de materia quaest differentia indiuidualis contrahens naturam tanquam conditio materialis extra quidditatem quaefrequenter in. 7. meta. dicitur forma. Et tunc sic accipiendo dico quod illa sunt vnum nume ro quorum materia est vna. Et probatur per textum sequentem: quia illa sunt vnum specie quorum ratio quidditatiuo est vna. Aliter dicitur quod licet compositum vnum bene habeat vnam materiam vel accidens. Unde subiectum vnum non tame sequitur quod materia sit ratio vel principium indiuidua tionis nec hoc dicit phuns.

¶ Ad secundum dico quod eodem modo accipit phuns materiam primo de celo sicut dictum est immediate: quando dicit qui dicit hoc caelum dicit materiam dicit differentiam indiuidualem quae est vnius celi: et sic caelum constat ex tota materia sua: quia non est possibilis alia indiuidualis differentia secundum Aristotelem licet in hoc dicat falsum. Non potest accipere ibi materiam pro altera parte compositi. Nec commentator etiam quia in celo sicut puto non posuerunt talem materiam.

¶ Ad tertium dico quod phuns. 12. metha. accipit materiam pro natura contrahibili per differentiam indiuidua lem et potentiali ad ipsam et non sicut tu accipis vel pro differentia indiuiduali contrahente naturam: et tunc verum est quod si primus motor multiplicaretur quod haberet materiam talem. Non autem oportet quod materiam que est altera pars compositi: et ita nichil sequitur contra propositum

¶ Ad vltimum de. 7. meta. dico quod in non habentibus materiam eo modo quo est accepta materia in solutio nibus precedentibus idem est quod quid est cum eo cuius est et talia sunt immultiplicabilia existentia eiusdem rationis: et hoc in solis diuinis reperitur quantum ad quidditatem: sed non oportet in separatis a materia quae est altera pars compositi. Non enim oportet quod quod quidest sit idem cum singulari cuius est per se primo: quia singulare potest aliquid addere super naturam vel quidditatem puta differentiam indiuidualem quae non conuenit quidditati alicui create ex se: et ideo est multiplicabilis non obstante quod non habeat matertam partem sui: sed materiam supradictam.