Quaestio 1

¶ Distinctionis trigesime. Questio prima.

CIrca istam distinctionem quero. Utrum in pasuulo ab origine sit aliqua culpa.

¶ Uidetur quod non quia peccatum adeo est voluntarium quod si non est voluntarium non est peccatum secundum Augustinum deus vera religione. Sed in paruulo nullus effectus est voluntarius quia vsum voluntatis non habet ergo etc.

¶ Secundo sic. Nullus peccat in eo quod vitare non potest nec habet culpam in hoc. Sed paruulus ab Adam propagatus non potest vitare defectum vel carentiam originalis iusticie ergo in hoc non est culpandus nec habet aliquam culpam.

¶ Tertio. Nam ad generationem paruuli concurrit generans et creans. Sed creans non peccat nec est peccati causa: nec generans peccat frequenter immo meretur et est in gratia sine aliquo mor tali peccato: ergo nulla culpa sequitur in paruulo generato.

¶ Quarto sic. Ea que sunt a natura nullus imputabit sicut ceco nato. 3. ethicorum. Sed defectus originalis iusticie inest paruo a natura: ergo non debet culpari in hoc nec est aliqua culpa in eo plusquam si nasceretur cecus. Ad Ro. 75. Per vnum hominem

¶ Contra peccatum intrauit in mundum inquo omnes peccauerunt etc. ibidem de hoc: sed hoc in telligitur de peccato originali contracto in omnibus filiis ade originaliter ex ipso: ergo etc.

¶ In ista questione sic procedam

¶ Primo ostendam quod in quolibet propagato et secundum legem propagationis descendente ab ipso est culpa priginalis.

¶ Secundo inquiram quid est formaliter illa culpa originalis.

¶ Tertio quomodo contra hatur ab anima paruuli.

¶ Quarto quomodo possit sibi imputari.

¶ Ultimo ad rationes: etc.

¶ Quantum ad primum articulum firmiter tenendum est secundum fidem et scripturam et sanctos quod in paruulo ab origine est aliqua culpa In paruulo dico descendente ab Adam secundum legen propagationis naturalis.

¶ Ad cuius euidentiam notandum est sicut dicit vnus doctor quod ista nomina scilice defectus / malum / et culpa distinguntur et conueniunt in aliquo.

¶ Primo quidem conueniunt in hoc quod quodlibust istorum dicit negationem alicuins perfectionis vel alicuius boni. Sed in hoc distinguntur quia defe¬ ctus dicit generaliter defectum perfectionis cuius cumque siue nata sit inesse siue non. Unde et omnis creatura defectuosa est quia caret aliqua perfectione. Nulla enim creatura omnem perfectionem modo perfectissimo possibili habere pratet sicut deus qui solus perfectus est et simpliciter bonus in vniuerso secundum commentatorem. 7. metha. cap. de perfecto. Omnis ergo creatura defectuosa est. Malum autem dicitur defectus alicuius debiti inesse vel nati inesse / et istomodo omnia quae cumque carerent perfectione sibi de vita inesse et pro quando debet inesse mala sunt: et malum istomodo in natura frequenter dicitur pctantum. 2. phisico. Culpa veroaddit supra malum rationem voluntarii et subiecti ue et principiatiue.

¶ Unde breuiter nulla culpa est formaliter nisi in voluntate et a voluntate intelligendo de culpa primo et principaliter dicta. In aliis enim potentiis beaem sunt actus culpabiles sed non nisi quia a voluntate et forte non sunt culpabiles nisi denominatiue a pctato voluntatis que est in ipsa et est formaliter cul pa. Carentia ergo perfectionis debite inesse voluntati et a voluntate originata vel causata culpa est. Unde et in naturalibus licet sit vicium et pctantum non tamen culpa.

¶ Aduertendum est tamen quod culpa duplex est. Una est actualis et illa semper est a voluntate in qua est sicut in subiecto et alia est originalis que non contrahitur per actum proprium sed alienum sicut dicam infra. Et talis culpa non est principiatiue a voluntate in qua est sicut in subiecto: sed ab alia tamen in voluntate et a voluntate licet alia et alia.

¶ Hoc premisso dico quod in quolibet paruulo propagato ab origine est aliqua culpa: hoc non potest demonstrari quia est de facto et contingens: sed persuaderi potest aliquomodo quia in quolibet paruulo sic propaga to ab adam sunt defectus penales sicut esuries / sitis / et alia multa. Sed defectus isti non sunt assumptisicut fuerunt in christo: ergo sunt inflicti et hoc non est nisi propter culpam aliquam que videtur origi nalis in paruulo et fuit actualis in adam. Secundo huius signum videtur quod quilibet nascitur cum eiulatuemittens primum vocem doloris in hunc mundum ad si quilibet esset conscius culpe proprie quam contraxit

¶ Ad hoc sunt auctoritates expresse scripture sacre. In psal. dicitur. In pctins concepit me mater mea Et in Iob. Quis potest facere mundum de immido conceptum semine. Nonne tu qui solus es. et Sapiens etiam dicit quod nemo mundus a sorde nec infanscuius diei vnius vita est super terram. Hoc dicit Augustinus expresse de fide ad petrum sicut etiam magister ponit in littera. Firmissime tene et nullatenus dubites omnem hominem qui per concubitum viri et mulieris concipitur cum pctoton originali nasci impietati subditum mortique subiectum.

¶ Ad hoc etiam est Anselmus de conceptu virginali. Similiter Augustinus in libro de natura et gratia. et in glosa ro. 6. exponens illud aptoli. Sicut per vnum homi nem in hunc mundum intrauit pectantum et per peccatum mors et ita in omnes homines mors pertransiit in quo omnes peccauerunt. Dicit Augustinus. Omnes vt ait apostolus Peccauerunt vtique in seipsis vel in Adam quia sine peccato non sunt vel quia ori ginale contraxerunt vel quia malis moribus male viuendo addiderunt. Sic igitur dico quantum ad primum articulum quod quilibet propagatus descendens ab Adam de lege communi quia non intromitto me de virgine gloriosa originale pectatum contrahuntis

¶ Quantum ad secundum articulum scilicet quid est illud originale peccatum vel originalis culpa.

¶ De hoc est vna opinio aliquorum quod peccatum originale est aliqua macula carnis que macula non est nisi priuatio alicuius qualitatis consequentis in carne per quam qualitatem fuisset caro subdita spiritui: et ista priuatione posita in carne caro est rebellis spiritui et vires etiam inferiores superiori bus.

¶ Quod autem sit pctantum macula ista probant quia est defectus perfectionis debite inesse carni vel persone: et est voluntarius quia per malam voluntatem pri mi parentis seminata.

¶ Pro istomodo dicendi arguitur primo sic: quia pectantum originale traducitur. Nichil autem traducitur nisi caro vel pertinens ad cannem quia anima nec aliquid quod sit in ipsa traducitur: ergo etc.

¶ Secundo quia als non fuisset necelsarium quod spiritus sanctus purgasset carnem virginis ad conceptionem christi de christus contraheret originale ex infectione materie de qua facta est fabrica sucorporis: sed hoc est falsum. Hoc enim fuit necessari um secundum Damasce. lib. 3. capi. 2. vbi dicit sic. Spiritus sanctus superueniet in virgine purgans ipsam lli verbi dei virtutem susceptiuam tribuens secundum diuinum sermonem. Cui angelus dixit. Spiritus sanctus superueniet in te etc.

¶ Tertio quia si pectantum originale non esset illa macula carnis traducte ab adam tunc creatus vel factus per miraculum purus hoc mo de digito vno non contraheret originale: sed hoc est falsum quia non minus est de genere adam quantum ad naturam et qua tota fuit infecta in adam: ergo etc.

¶ Contra istam opinionem quae videtur fuisse Mgrati arguit Anselex intentione de conceptu virginali capitu. uat scilicet quod originale pctantum non sit macula existens in carne.

¶ Pr mo sic. Omne pectantum est iniusticia: ergo pctaitum originale est iniusticia. Sed iniusticia non est nisi in natura rationali que est capax iusticie quia est priuatio iusticie sicut nec iusticie. Caro autem non est talis nature: et go etc.

¶ Secundo quia iniusticia non est nata esse in qua cumque parte rationalis creature. Puta in intellectu sicut nec iusticia sed tantum in parte effectiua: ergo multominus nata est esse in carne. Teneo istas rationes cum anselmo et addo alias quia si ista opinio esset verasemper maneret pctantum originale est post baptismum quia est falsum. Probatio antecedentis quia gratia baptismalis nihil tollit a carne et ita non tolleret pctantum originale sicut nec maculam illam carnis.

¶ Quarto contra istam opinionem quod beata virgo fuisset in pcto originali vsque ad conceptionem filii dei quod est falsum. Fuit enim in vtero sanctificata et celebrandum est omnino de sua natiuitate.

¶ Quinto quia paruulo moriente solueretur anima a culpa originali sicut a carne et ita sine baptismo paruulus saluaretur. Non potest ergo dici quod pctantum originale formaliter sit macula illa carnis.

¶ Preterea sicut dixi in precedenti questione non intelligo in carne innocentis stante adhuc originali iusticia talem qualitatem cuius priuationem isti ponunt pctantum originale propter quod sicut dicit Anselmus dico quod in carne non est plus pctantum originale nec infectio aliqua pertinens ad ipsu quem de semine de quo dicit quod non est plus de infectione quam in sputo vel sangvine vbi supra de conceptu vit ginali.

¶ Alii dicunt aliter quod pctantum originale ess tialiter duo dicit vnum quod est materiale in ipso et llud est concupiscentia. Aliud quod est formale scilie carentiam originalis iusticie debite inesse secundum primum bctantum originale est in appetitu sensitiuo vbi est concupiscentia secundum vero aliud est in voluntate. Alii de cunt quod peccatum originale in aliquo consistit essen tialiter et intrinsece et in aliquo concomitanter et extrinsece: secundum primum habet suum materiale et illud est habitualis inclinatio et curuatio ad bonum sensibile et est in voluntate. Habet etiam suum formale et illud est carentia rectitudinis iusticie originalis debite inesse: et est etiam in voluntate.

¶ Quantum ad concomitans etiam habet suum materiale et illud est habitualis inclinatio immoderata et effrenata ad bonum sensibile vt nunc. Formale vero est carentia rectitudinis debite inesse appetitui sensitiuoquomodo inerat in statu innocentie et vtrumque istorum est in appetitu sensitiuo.

¶ Sed non video quod isti modi dicendi sint omnino veri. Non enim video quod pectantum originale dicat essentialiter et intrinsece concupiscentiam habitualem sicut dicunt primi. Primo quia non video quod concupiscentia habitualis sit aliud quam appetitus sensitiuus concupiscibilis. Sed planum est quod ille est naturalis homini et non pertinet ad pctantum: ergo etc. Secundo quia pari ratione deberent ponere appetitum irascibilem vel iracundiam habitualem pertinere ad pctantum originale sicut concupiscentiam vt videtur.

¶ praterea materiale priuationum non est nisi subiectum ipsarum. Sed concupiscentia non esgo subiectum pectimt originalis: ergo nec suum materiale. Similiter etiam non video quod inclinatio habitualis ipsius voluntatis ad bonum vt nunc et secundum sensum possit pertinere intrinsece et essentialiter ad pectantum si cut ponunt secundi quia videtur mihi quod illa inclinatio naturalis est voluntati sicut et naturale est voluntati coniuncte condelectari sensui et appetitui senfitiuo.

¶ Secundo quia non video quod illa incliuatio habi tualis sit aliud quam voluntas ipsa quantum ad reale positiuum quod dicit ista inclinatio: ideo etc. De illo vero concomitante et annexo quod ponunt pertinere ad pectantum originale. Non video quod inclinatio illa naturalis appetitus sensitiui in suum obiectum deus beat pertinere ad pectantum propter consimiles rationes plusquam omnia naturalia hominis.

¶ De formali vero illius concomitanter vel connexi quod priuatio rectitudinis appetitus sensitiui non video quod in appetitu sensitiuo sit aliqua priuatio alicuius rectitudinis que esset aliquis habitus positiuus differens ab appetitu sicut ipsi ymaginantur. Nam sicut dixi supra. Non video quod in statu innocentie vel originalis iusticie esset ponendus aliquis talis habitus in appetitu sensitiuo vel viribus inferioribus. Nam aliquis habitus hoc non potest quod praesentibus actiuis obiectis quandiu manent praesentia. Dico non moueatur appetitus sensitiuus ab ipsis secundum modum actionis obiectorum sed oppositum fiebat per diuinam assistentiam eomo do quo dictum est supra. Dices quod immo quia videmus quod per habitus aliquos acquisitos in potentiis inferio ribus faciliter et prompte obediant imperio voluntatis.

¶ Dico quod non obediunt in hoc quin obiectis praesentibus sicut ad actionem et passionem requiritur patiantur potentie ab ipsis / sed bene obediunt quantum ad fugam obiectorum et prosequutionem alis rum. Unde appetitus sensitiuus non obedit in hoc quin bene dispositus delectetur in dulci gustato et tristetur in amaro et in pulchro vel turpi viso. Sed bene aduertit visum vel gustum praesentia obiecti sic: ideo etc. In statu innocentie et originalis iusticie sic erat quod appetitus ab obiecto terribili quantumcumque viso vel praesentato seu apprehenso non mouebatur ad timo rem nec ab obiecto concupiscibili ad concupiscentiam immoderatam: et sic de aliis que non possunt fieri per formas aliquas vel habitus sicut patet.

¶ Dico ergo aliter tenendo viam Anselmi de conceptu virginali quod peccatum originale nil aliud est nisi priua tio vel carentia originalis iusticie debite inesse et pro quando debet inesse et debetur haberi. Alioquin non est debita inesse et oportet quod carentia illa non sit per actum proprium sed alienum.

¶ Dico ergo quod peccatum originale in paruulo non est nisi carentia iusticie originalis doni illius supernaturalis supradicti debiti inesse quia nisi deberet inesse eius peccatum non esset et per actum alienum puta alterius se habentis per modum principii ad istam. Unde licet adam per peccatum careret iusticia originali debita inesse tamen per actum proprium. Non ergo habuit peccatum originale sed actuale sicut patet et talis carentia ori ginalis iusticie debite inesse nihil dicit positiuum formaliter et intrinsece in habente ipsam plusquam in non habente ipsam puta in ligno. Unde non oportet iread qualitatem morbidam nec ad aliquid aliud postiuum.

¶ Ex ista descriptione apparent multa de peccato originali. Primo appet quod est vnum in quo ibet sicut originalis iusticia nata vel debita inesseque dicit vnum habitum in voluntate tantum sicut dictum est in questione precedente.

¶ Secundo apparet quod est in voluntate sicut in subiecto quemadmodum: et originalis iusticia habet vel habebat voluntatem pro subiecto et tantum voluntatem.

¶ Tertio apparet quod peccatum originale non est priuatio vel negatio alicuius rectitudinis naturalis quantum ad positiuum quod dicit talis rectitudo sed magis rectitudinis super naturalis que est originalis iusticia.

¶ Quarto apparet quod non est priuatio originalis iusticie absolute loquendo sed debite inesse et pro quando debet inesse et ideo non manet post baptismum in baptisato. Nam licet post baptismum in baptisato sit negatiooriginalis iusticie quia ipsam nunquam recuperat tamen non manet peccatum originale quia tunc iusticia non est debita inesse sed magis gratia ipsa. Unde in bat tismo commutatur debitum habendi iusticiam originalem in debitum habendi gratiam que confertur in baptismo nisi interueniat impedimentum.

¶ Quin to apparet ex dictis quod peccato originali quicquid dicatur non correspondet pena sensus quia non est peccatum actuale contractum per actum proprium sed per alienum: sed tantum sibi correspondet pena damni que quidem est priuatio vel carentia diuine visionis et fruitionis sicut magis forte inferius apparebit.

¶ Sexto dico quod patet quod originale pctantum est equale in omnibet non est grauius in vno quam in alio sicut nec origina lis iusticia fuisset in vno perfectior quam in alio

¶ Hoc patet per Anselmum de conceptu virginali. cap. 2i. vbidicit. Porro pectantum originale nec maius nec minus potest esse quam dixi scilicet cum infans iam rationalis ens non habet iusticiam quam acceperat adam et quam sper debet habere: quare etc.

¶ Et dico quod ista positioanselmi saluat omnia dicta sanctorum de peccato orginali. Dicitur enim ab aliquibus concupiscentia ab aliquibus languor membrorum: ab aliis lex men brorum: ab aliis tyrannus: ab aliis fomes que omenia sunt vera per causalitatem vel quasi causalitatem Nam peccatum primi parentis quod fuit in ipso actuale et aliorum in ipso fuit originale demeritorie causauit omnia ista in actibus suis. Dum enim adam habuit originalem iusticiam fuit in ipso transquilitas virium superiorum ad inferiores et econtra sicut dictum est supra quam originali iusticia perdita et amissa appetitus sensitiuus iuxta naturalem conditionem suam statim prorupit immoderate in actum suum circa obiectum concupiscibile et tunc adam primo sensit concupiscentiam actualem et rebellionem appetitus inferioris ad superiorem et posteriores eti am hoc idem sentiunt demeritorie hoc propter pectantum et omnia illa que superius sunt nominata.

¶ Unde apostolus ad ro. 5. dicebat. Uideo aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis mee. Et illa priuatio que est essentialiter et formaliter ipsum peccatum est causa vel quasi causa remouens prohibens comcupiscentie actualis non per se causa positiua et effectiua alicuius positiui effectus: sicut dicit Anselmus 9. cap. de conceptu virginali dicens de originali iusticia. Non enim iniusticiam talis res est qua inficiatur anima sicut corpus veneno et qua anima faciat aliquid sicut facit maliciosus homo quando facit mala opera: sed sicut si rupta cathena vagaret fera indomita et absente gubernatore nauis euagatur dicimus enim quod hoc facit absentia gubernatoris non quod illa absentia aliquid faciat cum nichil sit. Sed quia si non esset absentia nequaquam hoc fieret vel fierent. Eo demmodo de iusticia si adesset sic igitur patet quid est peccatum.

¶ Ad rationes primorum qui probant quod sit illa macula carnis.

¶ Ad primum dico quod improprie loquendo peccatum traducitur nec traducitur icut caro vel aliquid existens in carne nisi disposit ue sicut anima improprie loquendo traducitur.

¶ Ad secundum dico quod non oportuit carnem virginis pusgari a peccato originali quando concepit filium dei. Non enim semper habuit. Non enim fuit vsque tunc beata virgo in peccato originali: sed illa purgatio vin ginis a spiritu sancto non fuit nisi segregatio puri ab impuro que quidem impuritas ad pctantum origina le non pertinebat: et si de illo impuro virtute spiritus sancti fuisset aliquod corpus fabricatum adhucnon contraxisset originale immo quod plus est si virtus habuisset tunc peccatum originale non puto quod christus contraxisset originale quia non descendisset ab adam secundum legem propagationis. nec ex concubitu viri et mulieris: et hoc magis apprebit in articulo sequenti.

¶ Ad tertium dico quod aliquis homo factus per miraculumex digito alicuius etiam haben tis originale peccatum non contraheret originale peccatum propter rationem immediate praedictam. Et licet in se haberet naturam humanam quia natura humana non fuit in adam corrupta nisi quantum ad lllos qui secundum legen propagationis descenderunt ab adam. Alioquin cum christus habuit naturam humanam sequeretur quod contraxisset peccatum originale. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum. Quomodo scilicet pectantum originale contrahitur a paruulo est vna opinio talis: dicit enim quod ex primo pecto parentum primorum orta est in carne ipso rum: quedam qualitas et dispositio morbida inclinata et attractiua ad fedas et carnales delectationes que quidem qualitas et dispositio dicitur fomes vel lex membrorum seu tyrannus secundum diuersos diuersi mode eam nominantes.

¶ Ex tali autem qualitate morbida in carne oritur in actu generatiue quedam libido et effrenatus seu immoderatus ardor et tandem in semine deciso per talem actum quod sordes seu immundiciam vel feditas et per consequens incarne ipsa per talem actum mediante tali semine propagata carne sic infecta ipsa anima in instanti sue piunctionis cum carne et ex ipsa carne cui coniungitur inficitur macula peccati originalis: et ita pctantum originale per actum generatiue et mediate semine contrahitur.

¶ Contra istam opinionem arguit vnus doctor prima secunde summe sue: quia si sic contraheretur orio ginale illud: non esset culpabile contrahenti. Nam quod originaliter a natura traducitur non est culpabile sicut Aristoteles dicit. 3. ethi. Nullus improperat ceco nato quod est cecus. Unde et si anima prolis que est subiectum peccati esset generata et traducta a parente in prolem non esset peccatum originale quia non esset in potestate hominis sicut dicit.

¶ Dicit ergo aliter quod homo quicumque generatus potest considera ri dupliciter. Unomodo vt singularis persona dicta contra aliam. Aliomodo vt descendit et trahit originem ab adam: et istomodo omnes homines sunt quasi vnus homo. Sicut et participatione specieisecundum porphirium. Tunc dicit quod homines deriuati ab adam propagati sunt quasi membra vnius corporis sicut ergo membrum quod mouetur a voluntate contrahit meritum vel culpam ex ipsa voluntate ecundum quod mouetur. Nam et si manus abcisa nichil mereatur vel demereatur cum voluntate tamen manus coniuncta secundum quod mouetur: vnde et sibi est imputabilis vt sit act eius. Ita in proposito homo inquantum motus ab adam quasi menbrum motione generationis contrahit origina le pectantum et est sibi imputandum.

¶ Contra primam opinionem non intelligo quomodo illa qualitas morbida causet immoderatam et effrenatam delectationem vel etiam ardorem in actu generandi quia videtur mihi quod omnia ista sunt naturalia puta ardor in generandedecisio seminis et qualitas vel dispositio seminis et conditio quelibet absoluta positiua carnis et querent bina ista homini in puris naturalibus generanti. Nec pono illam qualitatem morbidam causatam in carneprimorum parentum ex pctoto eorum. Nescio enim priquem modum ibi esset causata quia non ab anima ade in carne sua. Non enim nisi per voluntatem suam: et planum est quod adam non voluisset eam causasse: immonnec sic potuisset si bene voluisset.

¶ Secundo non video bene quid esset illa dispositio vel qualitas et qualis. Tertio non video quomodo semen infectum ab illa dispositione vel carne possit animam attingere et ipsam inficere sic ad culpam. Non enim potest causare aliquod genus pectia caro sit infecta in anima siue sit pctantum actuale commissionis quia non potest causare sicut causa totalis saltem actum voluntati Nec etiam obmissionis quia eiusdem est peccare pctocommissionis et obmissionis.

¶ Preterea etiam ist pctam non sunt nisi primis actibus intellectus: et deus ipsis etiam planum est quod non causantur in paruulis. Nec etiam pectantum originale quia secundum Anselmum et sicut dictum est supra pectantum originale non est nisi carentia iusticie originalis debite inesse modo ista caro non causat in anima talem defectum attingen do ad animam. Nec potest etiam attingere ad originalem iusticiam.

¶ Preterea etiam prius natu¬ ra fuit adam priuatus originali iusticia quam incurrit set illam maculam vel morbidam dispositionem sicut causa aliquomodo igitur non est causa carentie talis sed magis econuerso etiam in aliis. Nec valet i dicas quod non est simile in aliis quia non contrahant ipsam per actum proprium sicut adam quia in causis precisis. Si affirmatio est causa affirmationis et oppositum oppositi. Sicut ergo secundum te originalis iusticia fuisset causa qualitatis opposite et consequenter in cor pore mediate qua obediuisset corpus ipsi voluntati habenti originalem iusticiam et prior natura saltem tali qualitate etiam in quolibet: ita etiam carentia est causa qualitatis morbide et dispositionis contrarie.

¶ Ultimo sic contra istud quia si illa qualitas morbida inficeret animam sequeretur quod si adam stetisset et eua peccasset quod nichilominus fetus contraxisset originale ex illa qualitate morbida in semen mulieris vel in menstruo quod intrat substantiam fe tus. Sed hoc est falsum: ergo etc. Contra istam opinionem expresse dicit Anselmus quod non est plus infectionis in sanguine quam vel in sputo de conceptu vit ginali ideo dimitto istum modum.

¶ Contra alium doctorem arguentem contra primam opinionem arguo. Primo quia ipse videtur dicere contradictoria Nam secundum ipsum si pctantum originale quod est in anima esset traductum a carne eo ipso non esset peccatum in isto nec imputandum sibi quia non esset in potestate eiusdem. Sed ita parum est in potestate huius quod moueatur a primo parente sicut membrum motione generationis. Non enim habet suam generationem in sua potestate quia sicut nihil generat seipsum: ita nec potest generare seipsum: ergo non est isti peccatum imputandum sicut nec prius cuius oppositum ipse dicit.

¶ Preterea sic secundo dicit quod membra mota a voluntate vt mota sunt culpabilia et ipsis de bent sui actus imputare. Contrarium vero expresse dicit Anselmus. 4. cap. de conceptu virginali: dicit enim sic. Quicquid peccant membra vel sensus totum imputatur voluntati quia soli voluntati debetur pena. Et patet ad hoc ratio quia membra vt sic mota pure passiue se habent nec habent in potestate sua sic moueri: quare etc.

¶ Tertio ad idem quia si peccatum contrahitur a paruulo quia mouetur motu generationis ab adam: ergo est quod non mouetur aliquomodo ab adam principaliter non contrahit peccatum originale. Sed voluntas non mouetur ab adam igitur voluntas non contrahit peccatum originale contra Anselmum.

¶ Dico ergo aliter secundum vian Anselmm quod pectantum originale sic contrahitur nam deus sub tali pacto et decreto tradidit et dedit ipsi ade originalem iusticiam conseruandam quod ex tunc esset debitor ipsius cum tota posteritate sua sicut debitor est operis meritorii aliquis quando accepit ipsum inprincipio sufficienti quod est gratia sic posteritas ade accepit iusticiam in principio sufficienti puta in adam et quod si seruasset eam in se quilibet descendens ab ipso secundum legem generationis vel propagationis carnalis haberet eam per infusionem sicut et ipse. Si autem non seruasset eam sed perderet sicut et ipse fecit propagati ab ipso descendentes talem iusticiam non haberent ab instanti sue conceptionis quantumcumque de bitores illius existerent. Ex isto pacto et decreto omni no statim facta est quelibet anima cuiuslibet propagandi ab ipso adam descensuri in futurum debitrix originalis iusticie sicut facta ablutione baptismali¬ statim fit anima debitrix gratie habende quia igitur adam non seruauit originalem iusticiam. Dico quod quilibet propagatus ab instanti conceptionis ex pa cto diuini decreti quod erat rationabile et iustum caret originali iusticia deo non infundente ipsam et iuste ex demerito ade et tamen cum hoc est debitor origina lis iusticie: et ideo dico quod est peccator et contrahit culpam originalem sicut etiam iuste contraxisset orig nalem iusticiam ex pacto diuini decreti si adam stetisset et seruasset eam. Non ergo contrahitur pctinpriginale propter aliquam infectionem carnis vel seminis sicut dicunt alii. Nichil enim ad hoc facit semen vt infectum quia nec est sic infectum: sed vt habens ordinem ad adam in quo propagatus fuit non solum secundum corpulentam substantiam sicut christus qui originale non contraxit: sed etiam secundum rationem actiuam seminalem. Et hoc nihil aliud est dicere nisi quod per actum generatiue in instanti conceptionis contrahitur originale pectantum quia in propagato carnaliter ex commixtione viri et mulieris quorum vterque fuerit in adam secundum rationem seminalem contrahitur peccatum originale ab instanti conceptionis et non in iliis: et hoc ex pacto diuini decreti: non quia semen vel caro sic inficiat animam sicut dictum est supra.

¶ Exquo patet primo quod christus non contraxit origina le quia non fuit in adam secundum rationem seminalem actiuam sed tantum secundum corpulentam substantiam.

¶ Secundo patet quod si genuisset filios sicut absolute fuit possibile quod ipsi non contraxissent originale: nichilominus quam filii ade dato quod stetisset et eua peccasset.

¶ Tertio apparet quod creatus de nichilo vel factus per diuinum miraculum de digito non contraheret originale quia non descenderet ab adam secundum legem propagationis.

¶ Quarto apparet qumo originale pctantum dicitur traductum. Nam sicut originalis iusticia fuisset traducta improprie loquendo pro tanto scilicet quia deo infundente quilibet eoipso quod filius ade habuisset eam sicut et pater prius habuerat: sic et am originalis culpa deo non infundente iusticiam traducitur a parente in prolem recte. Sicut ponitur exemplum de hereditate patris quam nati sunt haberesui filii eo ipso quod filii eius sunt. Tamen si auferatur a pa tre propter pctantum patris non solum exheredatur pater iuste

¶ Quinto etiam filii exheredantur propterpectantum patris. Ita dico quod filii ade priuantur originali iusticia propter demeritum actuale ipsius ade et cum illa iusticia sit debita inesse ex pacto diuini decret talis priuatio est eis culpa et pctantum originale.

¶ Sed contra predicta sunt aliqua dubia.

¶ Primo quia cum generatio vel propagatio huius ab adam sit causa qua re iste sit debitor originalis iusticie non videtur quod sit causa quare iste careat originali iusticia quia tunc esset causa quasi contrariorum.

¶ Secundo quia cum generatio non sit nisi causa occasionalis vel potius occasio contrahendi originale et pactum diuinum vedecretum sit causa principalis vt videtur sequituquod deus sit causa principalis culpe: et sic quod ipse sit cul pabilis.

¶ Tertio quia dicit Augustinus de fide ad petrum capi. 7. quod pctantum traducit non generatio sed libido: ergo magis ex libidine traducitur quam ex generatione.

¶ Quarto quia actio personalis vnius non extendit se ad alium. Sed actio ade in peccando fuit personalis: ergo ex ipsa non contrahitur originale in alio. Preterea quando adam generauit Abel non erat peccator aliquo pcto: ergo abet non contraxit peccatum: ergo nec aliquis alius.

¶ Ad ista per ordinem dico. Ad primum quod generatio non est nisi occasio quare immediate sit debitor iusticie sed magis diuinum decretum vel pactum quo tradita est originalis iusticia ipsi ade et quo omnis anima posteritatis sue per generationem descendentis ab ipso est constituta debitrix iusticie originalis huius est occasio ipsa generatio. Primo quod ista anima vel iste generatus sit debitor: sed secundario et posterius post petantum ipsamet generatio est oecasio quod iste non habeat originalem iusticiam deo fuste non infundente originalem iusticiam propter de meritum patris vel primi parentis: et non est aliquod inconuenniens quod generatio sic sit occasio diuersorum quia generatio est occasio debendi originalem iusticiam ex pacto vel decreto ante pectantum: et est occasio non habendi ipsam post pctantum ex demerito non seruantis eam secundum pactum vel decretum.

¶ Ad secundum quod videtur contra istud dico quod difficile est vitare quin de us sit causa pectim originalis scilicet constituendo istum debitorem ex vi pacti vel decreti sui: et tamen postes non infundendo iusticiam ex demerito trasngredientis. Acceparat enim Adam originalem iusticiam cum precepto conseruandi ipsam et pro se et pro sua posteritate ac per hoc diuina voluntate potente hoc iuste facere quilibet de posteritate fuit constitutus debitor originalis iusticie sed precepto contempto et non seruato deus iuste non infundit gratiam ex de merito transgredientis preceptum et ita patet quod rebus non vniformiter se habentibus deus est causa debiti et negationis iusticie: sed primo secundum rationem ante pctantum fuit et est causa debiti sed negationis iusticie post pctantum que tamen duo concurrunt ad rationem pectim: ideo deus istomodo est causa peccati: et ita oportet dicere quod deus sit causa pcti quantum ad subtractionem gratie vel originalis iusticie: quia nec aliquis potest infundere nec auferre ista nisi so lus deus libet aliquomodo non sit peccator nec sibi de beat vt peccanti peccatum imputari.

¶ Ad tertium de Augustino dico quod per generationem secundum rationem suam in communi vt generatio est non traducitur peccatum originale: vnde nec traductum fuisset in statu innocentie: sed per generationem libidinosam post pctantum traducitur eomodo quo dictum est supra: et ideo dicit quod hoc facit non generatio sed libido

¶ Ad quartum dico quod actio personalis inquantum personalis est nec demeritum eius nec pena sibi de bita vt sic ad alium se extendit: et ita pectantum ade vt per sonale et actuale et demeritum pene sensus non se extendit ad posteriores. Sed demeritum ade non vt erat singularis persona sed principium totius generis humani transit ad alios propagatos descendentes ab ipso et redundat in totam posteritatem imputabiliter et iuste ad penam damni non ad penam sen sus sicut dicetur in sequenti articulo magis.

¶ Ad quintum dico quod licet adam non fuerit forte pectator quando genuit abel: nec proximus parens frequenter sit peccator: tamen peccauit adam quando de pomo comedit et perdidit originalem iusticiam pro se et tota posteritate et hoc sufficit ad contrahendum originale Si autem queras quare sicut per culpam ade fuerunt omnes sancti rei et obnoxii ita per penitentiam eius non fuerunt omnes deliberati.

¶ Dico quod nescio nisi quia deus sic voluit ordinans multo perfectius redenptionem et liberationem generis humani per christum vnde exclamat Gregorius Ofelix culpa que tantum meruit habere redemptorem. Hec de tertio articulo.

¶ Quantum ad quartum articulum videndum est scilicet quomodo pctantum originale iuste imputetur christi paruulo. Dico quod ad intellectim huius quod pena ad quam pctantum aliquod imputatur di plex est. Una que dicitur pena damni. Alia que dici tur pena sensus. Pena damni vocatur in propositocarentia perfectionis alicuius possibilis inesse sicut carentia beatitudinis eterne: puta visionis et fruitionis divine.

¶ Ad propositum dico quod peccatum originale iuste imputari non potest paruulo ad penam sensus sustinendam propter tale pectantum. Nam talis pona solum correspondet pcto actuali per actum proprium vel omisso ex voluntate propria ita quod peruuli dece dentes in pctto originali non punientur aliquo dolore afflictiuo mentis vel etiam corporis post resui rectionem nec dolebunt de aliquo in toto mundo deo ipsis prouidente et suspendente omnem dolorem ipse rum quem alias possent habere de carentia divine vi sionis quam cognoscerent se potuisse habere qumo cumque ipsam perdiderint. Similiter etiam nec dolorem mortis vel corporis patientur: quia licet corpora eorum non sint futura impassibilia omnino eodemmodo sicut corpora beatorum deus tamen suspendet omnem actionem causatiuam doloris et mortis in ipsis: et conseruabit eos sine omni pena sensus sicut aliquo modo conseruauit prueros in camino babylonis neignis inferret eis aliquem dolorem afflictiuum.

¶ Iste est melior modus excludendi dolorem ab ipsis quia non video quin suis naturalibus relicti possent dolere de miseria sue damnationis si eam cognoscerenivndecumque ipsa proueniat siue per actum proprium siue per alio num et multos dolores corporales sustinere sicut et pectantum habent: vel forte si non penales saltem naturales sicut et adam sustinuisset mortem non in penam nisi ante mortem in statu innocentie translatus fuisset.

¶ Quod autem peruuli non sustineant penam sen sus dicit Augustinus in enchiridion et magister in littera. Mitissima sane pena eorum qui praeter pectantum quod contraxerunt: nullum insu per addiderunt et mitissima quia vnica tantum puta pena damni sed aliorum qui addiderunt duplex pena quia cum hoc pena se sus et dolor afflictiuus mentis et corporis et ista pema damni est eternum illud supplicium: de quo dicit Augustinus de fide ad petrum quod peruuli sunt cruciandi non intelligens hoc de pena sensus.

¶ Secundo dico quod pctantum originale potest iuste in paruulo imputari ad penam damni: puta ad carentiam divine gratie vel beneficii puta visionis divine et fruitionis: et deus us nulli tenetur conferre talem gratiam nisi cui placet et ex demerito patris potest alicui de posteritate non conferre talem gratiam nulli faciendo iniusticiam sicut ponitur exemplum quod iuste propter demerita parentum exheredatur filius et habet carentiam hereditatis quam natus erat habere quia filius eo rum. Similiter etiam propter demerita pentum puta quia pater alicuius fuit latro potest aliquis magnus iuste non ascribere filium talis militie sue et sibisuam gratiam denegare non tamen debet sibi iuste penam sensus perpetuam inferre nisi alia causa subsit.

¶ Sic est in proposito de filiis adam quibus inputatur pectantum non ad penam sensus eternam: sed ad penam damni ne ascribantur diuine militie et gratie illis quibus non proponit deus misereri et succurrere per baptismum vel per aliam viam non faciendo alicui iniusticiam: immo faciendo iusticiam.

¶ Ponitur etiam aliud exemplum de castro commisso ad set uandum fideliter alicui qui seruauerit ipsum fideliter promittitur sibi castrum et fructus et redditus castri et cum hoc heredibus suis: si vero non seruauerit fideliter castrum potest sibi iuste auferri castrum et fructus percipiendi et non solum sibi sed est et heredibus suis: sic etiam fuit commissa ade originalis iusticia seruanda ad fructum vite eterne sub tali conditione et quia non seruauit eam iuste priuatus est ipsa et fructu vt te eterne quantum fuit ex illo pcto et tota posteritas sua ita quod iuste imputatur peruulis decedentibus in pcton originali peccatum illud originale ad penam carentie visionis et fruitionis. Nec potest peruulus de deo conqueri de hoc quod deus nollet sibi dare beatitudinem dato quod nullum haberet pctantum nec origina le nec actuale sed esset in puris naturalibus iuxta illud. An non licet mihi quod volo facere. Posset tamen forte conqueri si deus vellet sibi inferre dolorem aliquem per modum pene quia nihil demeruit de pena sensus. Et dixi forte quia apud aliquos dubium est de isto. De primo tamen nullum dubium est vt videtur. Hec de quarto art iculo.

¶ Ad primum principale dico quod pctantum peruuli est voluntarium saltem subiectiue quia an voluntate sed non est voluntarium effectiue scilicet a voluntate propria sicut oporteret si esset actuale et impitabile ad penam sensus sed bene voluntate alterius puta primi parentis est voluntarium aliquomodo: sed hoc sufficit ad originale.

¶ Ad secundum dico quod proprie loquendo paruulus non peccat in isto quia iste vitare non potest. Licet enim habeat culpam non tamen dicitur peccare proprie et dico quod potest habere culpam talem originalem imputabilem ad penam damni in eo quod vitare non potest: sed culpam actualem non.

¶ Uel dic quod ille ex quo contraxit istud peccatum primus parens scilicet potuit hoc vitare: et hoc sutficit.

¶ Ad tertium dictum est supra quomodo deus licet non peccet est causa pectim talis quod est etiam pena quedam iusta pctam primi hominis in sua posteri tate demerita per ipsum.

¶ Ad illud de generante quod non est in peccato. Dico quod licet aliquando mere atur et sit in gratia tamen propagator est descendens ab adam secundum legem generationis qui primo peccauit et generat peccatorem quia aliquem debitorem origi nalis iusticie qui tamen non habet ipsam.

¶ Ad vel timum dico quod nullus culpatur ad penam doloris vel confusionis ex hiis que proueniunt vel insunt a natura vel ab origine: sed bene priuatur aliqua gratia que sibi alis daretur sicut videmus frequenter et frequenter sicut filii sacerdotum prohibentur ordina ri vel aliquis cecus vel mancus et sic est suomodo de culpa originali.

¶ Ul dic quod culpa originalis non est omnino naturalis sed voluntaria aliquomodo sicut dictum est atra.