videtur primo quod sic. Creatura antequam creetur est possibilis alias impossibile crearetur. Sed omne possibile est ens verum quia potentia et actus diuidunt ens verum reale quod est ens met haphisicum. ergo etc.

¶ Secundo sic. Si creatura putapomo nullum verum esse reale habet antequam creetur sequitur quod sit ita nichil sicut figmenta vel impossibilia quia non plus habet de entitate. Sed illud quod est ita nichil sicut figmentum non solum non est sed etiam repugnat sibi esse. Creature autem non repugnat esse et go etc.

¶ Tertio sic. Sicut se habet ens ad non ens ita possibile ad impossibile quia vtrobique est contradictio ergo per locum a transmutata proportione sicut ens ad possibile. Ita non ens ad impossibile. Sed ens est possibile igitur non ens est impossibile. Si igitur creatura antequam creetur est non ens nec habet aliquod verum esse reale sequitur quod sit impossibilis quod est falsum.

¶ Quarto sic. Auicenna dicit. 8. metha. quod res fluunt a deo non solum vt a creante sed vt intelligente eas igitur res non solum habet verum esse fluens a deo per hoc quod creatur sed per hoc quod intelligitur. Sed ab eterno et antequam creentur planum est quod res in telligitur ergo etc. Si creature antequam creentur et

¶ Contra. ab eterno habent aliquam veram entitatem realem. Aut illa est entitas diuina et sic entitas diuina est creabilis quod est impossibile. Aut est alia entitas distincta ab entitate diuina et sic est aliquid eternum preter quod est falsum ergo nullam talem entitatem habent.

¶ In ista questione sic procedam. Primo ponam vnam opinionem de questione et motiua aliqua que adducuntur pro ea.

¶ Secundo arguam contra positionem illam ex dictis ipsius ponen tis eam.

¶ Tertio respondebo aliter ad questionem. Et probabo responsionem. Et respondebo ad motiua alio rum. Ultimo ad rationes principales.

¶ Quantum ad primum est opinio cuiusdam doctoris quod res vnomodo dicitur a reorreris. Alio modo dicitur a ratitudine et firmitate rei. Primo modo conuenit nomen rei cuilibet opinabili. Unde etiam isto modo figmenta et impossibilia possunt res appellari. Secundo modo non conueonit res cuilibet opinabili sed aliquibus intelligibilibus tantum. Res igitur vt dicitur a ratitudine distinguitur a re prout dicitur a reor reris et oportet quod hoc sit per aliquam intentionem sibi intrinsecam. Intentio autem vel ratio ratitudinis que distinguit rem Secundo modo dictam a re primo modo dicta est in tentio vel ratio exemplati a deo et est prima ratio essen tie in ipsa re. Ita quod res vel creatura ex hoc formaliter est rata et habens essentiam quia a deo exemplata. Sed ex hoc habet esse existentie quia a deo effecta vel producta. Ita quod habitudo exemplati ad deum est ratio essentie in creatura. Sed habitudo effectivel producti ad i psum est ratio existentie actualis. Cum igitur res sit ab eterno exemplata a deo sicult et intellecta et per hoc habeat in actu verum esse reale quod est esse quiditatiuum et esse essentie et de nouo sit producta et in tempore quia secundum istum impossibile est aliquid creari ab eterno. Oportet quod res vel creatura antequam creetur habeat aliquod verum esse reale in actu distinctum ab esse diuino quia diuinum esse non est exemplatum et tale esse habet ab eternoSed esse actualis existentie habet de nouo. Non quia sit alia res ab esse essentie sed magis alia intentio in creatura ipsa. Ulterius dicit quod ex istis est compositioin omni creatura ex essentia et esse actualis existentie sicut ex eterno et temporali constituentibus vnum quia vnum est in potentia ad reliquum scilicet essentia ad esse. Et secundum illud esse actualis existentie conuenit rei creari et de nouo. Non autem secundum esse quidditatiuum essentie quod est ab eterno quo distinguitur primo res a figmentis et impossibilibus que non sunt exemplata a deo et tantum modo sunt res a reor reris. Quod autem creature habeant tale verum esse reale et in actu antequam creentur et ab eterno vel quod creature habent ab eternon esse quidditatiuum ex quo cum existentia componi tur quodlibet creatum.

¶ Probatur primo sic. Res anitequam creentur habent verum esse difficile et diffinitum in actu. Non enim diffinitio concernit in re actualem existentiam que conuenit ei per creationem. Sed diffinitio indifferenter respicit rem siue sit siue non sit. Non enim questio si est partium ad probleuma diffinitionis sed questio quid est. Sed diffinitio dicit verum esse quidditatiuum rei et in actu si est diffinitum et diffinitio in actu. Patet primo thopi. et. 7. monta. ergo etc.

¶ Secundo sic. Illud secundum quod conuenit creature esse exemplatum a deo in actu et ab eterno conuenit creature ab eterno et in actu. Sed hoc est secundum quiditatem et essentiam suam vt patet ergo etc.

¶ Tertio sic. Quod est vere in genere vel praedicamento antequam creetur et in actu habet verum esse quidditatiuum in actu antequam creetur. Patet quia vnum quodque per id quod est et per suam quidditatem reponitur per se in genere vel predicamento. Sed res antequam creetur vere et actu est in predicamento vel genere. Non enim per esse actualis existentie est in genere. Sed genus et tota coordinatio generis abstra hit ab esse rei vel non esse genus enim in quid predicatur non sic esse ergo etc. Et predicatio generis de inferiori non est contingens sicut predicatio existem tie. Non sic esse ergo etc.

¶ Quarto sic. Illud quod realiter refertur ad aliud et in actu antequam creetur habet aliquod verum esse reale et in actu quia nichil in actu non refertur realiter in actu. Sed creatura antequam creetur refertur realiter ad deum in actu sicut men suratum ad mensuram et sicut extrinsecum actu inte lectum ad diuinam intellectionem et sicut habens proportionem et conformitatem ad actum intelligendi diuinum que requiritur inter intelligibile et intellectum. ergo etc.

¶ Quinto sic. Scientia realis eterna necessario habet obiectum reale eternum quia de non ente reali vel de nichilo non est scientia realis. deus ha¬ buit scientiam realem verande creaturis antequam crearentur et ab eterno secundum quidditates ipsarum distinctas a seipso sicut et modo quia non aliter nouit fienda quam facta secundum Augustinum. 17. de tri. c. 13. ergo etc.

¶ Sexto sic. Nihil quidditatiue non potest fieri aliquid ergo possibile fieri aliquid est quidditatiue aliquid et ens. Non enim vnum oppositorum contradictorie sit reliquum. Sed illud quod quidditatiue est aliquid habet aliquam veram entitatem realem qua est aliquid. Cum igitur creature sint possibiles fieri aliquid. Oportet quod habeant entitatem veram realem.

¶ Septimo per Augustinum de natura boni vbidicit quod no nullum bonum est possibilitas ad forma vel ad esse pari ratione. ergo creatura antequam creetlest aliquod bonum et aliquod ens reale.

¶ Octaueper Augustinum super Io. Homelia. 18. Easdem litteras format cor et manus sed aliter et aliter. Cum igitur littera formata manum sit eadem cum littera formata a corde aliter tamen videtur quod illa sit ens realiter sicut ista et similiter creatura intellecta et exem plata vt videtur.

¶ Hec est positio quod creature antequam creentur habent aliquod verum esse reale quod est esse quidditatiuum et in actu extra esse diuinum et distinctum ab ipso realiter. Non tamen esse actualis exi stentie quia secundum tale esse solus deus est eternus et nihil aliud.

¶ Nota hic quod idem et diuersum sunt passiones entis quia igitur res ante creationem et post est sibi eadem vtrobique etiam est ens quia extra est diuersa realiter a suo exemplari vel ydea quare etc. Hoc de primo articulo sufficiat ad presens et sequitur secundus.

¶ Quantum ad secundum articulum arguo contra istam positionem ex dictis ponentis. Ipse ponit quod esse et essentia sunt eedem reacreature. Sed impossibile est et implicat contradictionem quod eade m res sit noua et eterna et per consequens non noua ergo impossibile est quod essentia sit eterna et esse actualis existentie sit nouum sicut ipse dicit. Quod enim est eternum semper fuit. Quod est nouum non semper fuit sed aliquando non fuit et ista plane contradicunt.

¶ Secundo sic. Ipse ponit quod respectus est eadem res cum suo fundamento et per consequens quod esse actualis existentie est eadem res cum essentia quia non est nisi respect fundatus in essentia. Sed impossibile est sicut prius quod eadem res sit noua et non noua ergo impossibile est hoc de esse et essentia.

¶ Tertio ipse dicit quod in deo nullaest relatio rationis noua ad creaturam. Sed eadem est relatio aptitudinalis et actualis diuersimode nomi nata. ergo similiter in proposito eadem res est possibilis et actualis secundum essentiam vcet et existentiam ergo secundum essentiam non erit eterna et secundum existentiam noua.

¶ Quarto extremis respectus intrinseci existentibus necessario est respectus: precipue / si fundamentum sit eternum vel necessarium et terminus immutabilis. Sed esse actualis existentie non est nisi respectus essentie eterne ad deum producentem qui est terminus immutabilis. igitur iste respectus est ab eterno et sic existentia rei est ab eterno. Maior patet praecipue secundum ipsum: quia respectus est eadem res cum fundamento.

¶ Quinto sic. Ipse dicit quod creatio non potest esse ab eterno. Sed productio alicuius vere entitatis in actu non de aliquo et in esse reali est creatio. Est enim productio totalis creature. Cum igitur productio essentie rei sit pro ductio in esse vero reali non de aliquo: quia non de deo et sit productio totalis eius videtur quod creatio sit ab eterno. Non enim essentia creature minus est creatura quam suum esse existentie.

¶ Sexto sic ipse facit istud argumentum contra eternitatem mundi. Omne quod est quando est necesse est esse. Sed omne eternum semper fuit vel est ergo semper necesse est ipsum esse igitur pro nullo instanti possibile est vel fuit ipsum non esse. et sic est necesse esse. Hoc autem est inconueniens ergo etc. Idem argumentum potest fieri contra ipsum de essentiis quod sunt necesse esse in esse vero reali: quia eterne sunt. Sed hoc est impossibile. Tum quia est esse et essentia. et tamen esse est possibile. Tum quia datoquod non essent idem concurrunt tamen in eodem ente ad constitutionem eius et faciunt vnum per se. Tum etiam. quia nihil est necesse esse in aliquo vero esse reali extra deum ergo etc.

¶ Septimo sic. Ipse ponit quod esset tie creature vere est ab eterno quia est ab eterno intel lecta a deo et etiam exemplata. Sed nom minus existentia exemplata et intellecta ergo existentia creatura est ab eterno sicut essentia si suum motiuum est bo num.

¶ Octauo sic. Ipse ponit quod essentia et esse faciunt compositionem quia essentia est in potentia ad esse

¶ Contra. Idem non est in potentia ad seipsum nisi in potentia obiectiua nec per consequens facit compositionem cum seipso. Sed essentia et esse sunt idem re scut dicit. ergo non est in potentia vnum ad aliud nisi tantum obiectiue: et per consequens non faciunt compostionem quia potentia obiectiua non manet cum actu suo sicut manet potentia subiectiua.

¶ Ad istas rationes respondetur ad tres primas vnico verbo quod essentia et esse licet sint eadem tres tamen differunt intentione et ita vnum potest esse nouum et aliud eternum.

¶ Ad quartum diceretur quod respectus potest esse nouus inter terminos eternos ex nouitate causalitatis alicuius cause de nouo causantis sicut est esse actu alis existentie quia licet sit idem re cum essentia differt tamen intentione.

¶ Ad quintum dicitur quod productio alicuius de nichilo in esse actualis existentie est creatio quia rei proprie conuenit creari secundum esse actualis existentie non autem secundum esse essentie sed tantum exemplar.

¶ Ad sextum est necesse esse per idem. Nichil enim aliud a deo est necesse esse sio quod in suo conceptu quidditatiue includit actualiter existere vel sic quod necessario existat. Sed in esse essen tie aliquid bene est necesse esse sicut necessario est exemplatum et intellectum. Ille autem tres probatio. nes contra hoc non concludunt. Prima quia licet essentia et esse sint idem re differunt tamen intentione. Secunda non valet nisi de necesse esse secundum actualem exstentiam. Nec tertia similiter.

¶ Ad septimum respondetur quod existentia proprie non est exemplata secundum quod huiusmodi nec secundum ipsam proprie conuenit creature ex emplari sed tantum produci sicut secundum essentiam non comuenit sibi produci sed exemplari. Et ita non oportet quod existentia sit ab eterno in esse reali sicut essentia sed tantum in esse intellecto.

¶ Ad vltimum dicit quod idem redistinctum tamen intentione facit bene compositionem. cum seipso et est in potentia ad seipsum sicut animal et rationale faciunt compositionem in homine et sic predicte rationes concludere non videntur. Sed dico quod prima solutio primarum trium rationum nichil valet.

¶ Primo quia quecumque sic se habent quod vnum est in actu et in re sine alio et ambo sunt positiua non solum intentionaliter immo realiter et quod plus est essentia tialiter distinguntur: quia ipsorum sunt diuersa esse et per consequens diuerse essentie essentialiter etiam secundum istos qui ponunt quod esse et essentie sunt idem realiter. Sed essentia et esse sic se habent secundum istos ergo etc.

¶ Secundo quia per hoc probauit philosophus materiam differre realiter a forma et locatum a loco quia vnum potest esse sine alio in re.

¶ Tertio quia secundum istam responsionem sequeretur quod animal cui conuenit vel natum est conuenire ipsum rationale cum differant intentione secundum eos possent esse sine inuicem sal tem animal sine rationali sicut essentia sine esse. Et sic etiam animal cui conuenit irrationale et sic in reesset dare animalia que nec essent rationalia nec irrationalia que sunt inconuenientia. Et ideo dico quod est implicatio contradictionis dicere quod aliqua sint eadem res vel realitas et vnum potest esse in actu et in resine alio.

¶ Solutio ad quartum per idem improbatur Cum enim respectus intrinsecus sit eadem res fundamento secundum eos a quacumque causa fieri non potest quod fundamentum et terminus sint eterna et non sit respectus eternus sicut nec a quacumque causa potest fieri illud quod implicat contradictionem.

¶ Contra solutionem quinti patet quod non est nisi fuga. Dico enimquod rei non solum conuenit creari et effici secundum existentiam sed etiam secundum essentiam et naturam. Primo quia omne illud quod est aliquid positiuum vere ens extra intellectum et non est causatum est deus. vt videtur et ens simpliciter independens et necesse esse. Sed ista non conueniunt essentie create vt patet. ergo ipsa est creata et ita bene sicut esse.

¶ Secundo quia essentia creature talis quam tu ponis vel est creator vel creatura. Non est creator quia ponis quod habet esse vere distinctum a creatore ergo est creatura. et tunc implicat contradictionem quod non creetur vel quod secundum ipsum non conueniat creature creari. Id enim totum quod est creatura et includitur intrinsece in ipsa creabile et causabile est sicut ipsa. Similiter etiam hoc pate risanctos. Augustinus contra felicianum dicit quod creatura est ex dei voluntate facta substantia et accipitsubstantiam pro natura et planum quod natura et quidditas vel essentia idem sunt. ergo essentia est effectuue facta.

¶ Prima Anselmus monologi. 24. ca. Eternitas illi soli substantie conuenit que sola non facta sed factrix inuenta est. Ex quo habetur quod solala diuina essentia eterna est et omnis alia facta est que ambo sunt contra ipsos.

¶ Contra solutionem sexti quod concludit essentiam esse necesse esse sicut et esse per rationem eorum contra eternitatem mundi. Patet quod non valet illa solutio. Non enim apparet ratioquare essentia vel aliquid secundum esse essentie plus sit necessarium quam secundum esse existentie precipue cum vtrumquam sit creabile sicut dictum est supra vel probatum. Et ita sicut argumentum illud concludit de vno puta de essentia. Ita de esse vel econuerso. Et sicut non concludit deessentia ita nec de esse et sicut concludit inconueniens de esse ita de essentia.

¶ Prima sicut dictum est in primo. Res primo cumstituitur in esse possibili per intellectum diuinum. igitur quia exemplata vel intellecta non habet esse nisi possibile. Non autem es se necessarium reale et vnum in actu. Similiter etiam si poneretur necesseria ista essentia hoc non esset nisi quia itellectio diuina vel exemplar necessario coexigeret ipsam. Sed hoc est falsum quia magis necessarium nunquam de necessitate coexigit aliud quod non potest esse ita necessarium in esse vero reali. De probationibus etiam illis tribus patet quod non sunt solute. Si enim essentia et esse sunt idem re si vnum est necesse esse: et reliquum. Nec valet differentia intentionis sicut nec prius valebat ad ponendum nouitatem in vno et eternitatem in alio.

¶ Secunda instantia etiam patet quod non est soluta nec tertia. quia non est ratio quare magis concurrat in vno vel eodem ente per se necesse esse per essentiam et possibili esse secundum existentiam quam ambe secundum essentiam vel existentiam et similiter quare possit aliquid esse eternum et necesse extra deum secundum essentiam quam secundum existentiam. Unde enim accipiatur istud priuilegium essentie plusquam existentie non apparet. Precipue cum vtrumque sit eque causabile sicut pro batum est supra sicut est eque annichilabile secudum August. 8. super Genesim ad litteram vbi dicit quod s virtus dei ab eis que creata sunt regendis cessaret simul et illorum cessaret species omnisque natura coincideret. Sed planum est quod natura species et essentia idem. Unde iudicio meo isti negant ad nichilationem possibilem.

¶ Contra solutionem quinti patet quod existentia ita est exemplata sicut essentia. Omne enim productum ab agente per intellectum et sicut artificia tum est exemplatum vt videtur.

¶ Secundo etiam quia sicut dictum est supra et probatu. Essentia est ita producibilis sicut existentia. ergo existentia est ita exemplabilis sicut essentia.

¶ Contra solutionem vltimi argumenti quod idem re est in potentia ad seipsum et facit compositionem cum seipso distincto intentione sicut esse cum essentia. Non respondet ad argumentum quia quero quomodo essentia est in potentia ad esse Aut in potentia subiectiua et tunc impossibile est quod sit eadem res cum esse. quia eadem res non est in potentia subiectiua ad seipsam nec subiectum sui ipsius. Aut in potentia obiectiua. et tunc non manet sicut nec act et potentia cum sint differentie entis maxime repugnantes manent simul. et ita non faciunt compositionem quod dicit de animali et rationali.

¶ Dico sicut dixi in pri mo quod animalitas et rationalitas dicunt plures realitates. Non sic autem essentia et esse secundum te. Et hoc de secundo articulo principali.

¶ Adduco autem quantum ad tertium articulum alias rationes contra positionem predictam. Prima est ista. Illud cuius essentia praesupponitur sue productioni per illam productionem non creatur. Sed secundum istam positionem essentia creature sue creationi vel productioni presupponitur. ergo non creatur. Maior patet.

¶ Primo. quia sicut illud cuius materia intrinseca et ex qua presupponitur non creatur Sic multo fortius nec illud cuius essentia presupponitur.

¶ Secundo quia tale quid non fit de nichili vel non de aliquo. Oportet enim essentiam illam que presupponitur aliquomodo se habere ad creationem Aut igitur sicut subiectum aut sicut terminum. Non sicut subiectum. quia tunc excluditur creatio non minus quam per materiam. Nec sicut terminum quia essentia non fit ipsum esse sed manet in tota creatione et sul termino creationis quare etc. Minor patet secundum illam positionem quare etc.

¶ Secunda ratio est ista Creatio est productio totalis ipsius rei in esse realiHoc patet per differentiam ipsius ab aliis produ¬ ctionibus. Puta a mutatione et motu que aliquid presupponunt. licet primo terminentur ad totum. Sed si res prius haberet esse essentie verum quam crearetur creatio non esset productio totalis. Plus enim praesupponeretur vel saltem non minus creationi quam motui velmutationi seu generationi cui non presupponitur nisi materia ergo etc.

¶ Tertio sic. Si essentia presupponitur creationi pari ratione derelinquitur posadnichilationem. Sed hoc est impossibile quia illud cuius essentia relinquitur in esse vero reali non adnichilatur sicut nec illud cuius materia relinquitur multofortius. ergo etc.

¶ Quarta ratio est ista. Causa exemplaris nichil causat in esse vero reali: nisi efficiendo probatio. quia causa efficiens et exenplaris sunt eadem causa in quo concurrunt sicut cau sa naturalis effectiua est vna et eadem causa. Patet per diffinitionem cause a proposito et a natura. Quero enim a te cuius causa sit causa exemplaris. Non finalis secundum quod huiusmodi. Nec materialis vel forma lis quia iste sunt intrinsece causato igitur efficiens vel ponens quintum genus cause igitur causa exemplaris nichil est nisi quoddam genus cause efflcientis Puta per intellectum et artem exemplantem. Sed planum est quod efficiens nichil causat nisi largiendo sibi estse actualis existentie. Cum ergo ab eterno non sint res causate secundum esse actualis existentie. igitur nec causate secundum aliquod exemplans quod sit causa realis ipsa rum.

¶ Quinto sic et est ex dictis eorum. Si essentia rei presupponitur creationi et nihil habetur per creationem nisi eius existentia vel res ipsa inquantum existens sequitur quod creatio non terminetur ad aliquid absolutum sicut ad per se terminum formalem quia non terminatur nisi ad existentiam que non dicit nisi respectum ad efficiens vt dicunt. Sed hoc est impossibile et falsum quia de aliis productionibus minus perfectis conceditur et concedunt quod terminantur ad aliquid absolutum sicut mutatio vel motus ergo etc. Non enim creatio terminaretur ad esse simpliciter alicu ius multo minus quam alteratio vel augmentatio que terminantur ad aliquid absolutum quod est falsum

¶ Sexto sic. Res secundum esse quidditatiuum est creatura quia non est deus. Sed omnis creatura est de nichilo facta sic quod non esse eius duratione precessiesse sicut tenemus fide. Nullum autem tale est eternum Quod patet. quia tunc simul duratione existeret et non existeret esset et non esset. Tum quia etiam eternitas non est mensura nisi durationis vel existentieet ita quod non existit semper realiter eternum non est. ergo etc.

¶ Septimo sic. Si essentia rei create est ab eterno sequitur quod pro quocumque signo verum fuit dicere quod ipsa est. Sicut enim quod est album est sic quod est eternum est. quia eternum non est distrahens / nec est aliquid inclusum quidditatiue vel etiam propria passio sequens rem secundum quodcumque esse. Sed essentia rei create non sic est: sed solus deus. ergo etc.

¶ Dices quod ista ratio nichil valet quia non sequitur. Homo est animal vel risibilis ergo est. Similiter non sequitur. Essentia rei create est eterna: ergo est. Dico quod non valet: quia esse eternum non est predicatum per se. primomodo nec. secundo modo de creatura: nec distrahens de creatura: sed est predicatum quasi accidentale et predicatum reale non distrahens: et ideo sicut sequitur homo est albus ergo est. ita sequitur essentia creature est. ergo crea¬ tura est.

¶ Octauo sic materia et forma lapidis essentialiter et intrinsece pertinent ad quidditatem et essentiam lapidis: vt patet septimo metaphi. et planum quod non constituunt essentiam lapidis nec vnite simul si ergo essentia lapidis est ab eterno. sequitur quod materia et forma lapidis sint vnite ab eterno sed non vniuntur nec ab aliquo efficiente quia omne composi tum ex materia et forma habet componens et efficiens vt patet. et sic anima et corpus ab eterno viuuntur: et sortes ab eterno est viuus et viuet in eternum. et similiter potest argui de quolibet subiecto et accidente vel vnione vel vnionibus ipsarum et quibuscunque respectibus et sequuntur infinita inconuenientia volenti cogitare vt patet. ergo lapis habet efficiens ab eterno et per consequens existit ab eterno: sed hoc est falsum: ergo etc.

¶ Nono sic per Augutinum super Genesim versus finem vbi dicit quod res antequam fierent erant et non erant. erant quidem in dei scientia: sed non erant in natur a propria vbi patet quod destruitur et conclusio positionis praedicte et ratio eius conclusio destruitur per hoc quod Augustinus dicit quod res non erant in ipsa natura nec per consequens in propria essentia: quia essentia et natura sunt idem. ratio vel ro destruitur per hoc quod Augustinus dicit quod erant tantum in diuina scientia sicut cognita modo. non sequitur istud est cognitum. ergo est realiter in propria natura sicut dicit Augustinus et patet quia esse cognitum nichil ponit realiter extra cognoscens vel ipsam cognitionem.

¶ Decimo sic secundum Augustinum ad marcellanum deus solus est qui exordium non habet: sed quidditas creati non est deus. igitur exordium habet et non est eterna. Potest etiam secundum Augusti num differentiam questionum questione. 49. ydee sunt principales forme que nec interentur nec oriuntur se cundum tantum ipsas formatur quidquid oriri et in terire potest si essentie creaturarum non sunt idee secundum illos de predicta positione: sed magis ydeate. et go interire et oriri possunt: sed nullum tale est necessarium eternum ergo etc.

¶ Undecimo sic. Aut res secundum esse essentie quod ponunt est terminus divine cognitionis quam habet de ipsa aut secundum esse cognitum tantum si secundum esse cognitum frustra ponuntur essen tie in esse reali. si secundum esse reale quod est esse essen tie. tunc necessario ad diuinam introductionem coexigitur creatam secundum aliquod vestrum esse reale: et sic magis necessarium et innumerabile coexigit necessario secum minus necessarium quod est impossibile: et se quitur idem de existentia sicut de essentia quare etc

¶ Ultimo sic causa naturaliter et necessario agens non minus constituit effectum immediatum in esse realiquam effectum remotum et mediatum. vt videtur sed in telligentia diuina est talis causa. Respondetur idearum et quidditatum creaturarum ideatarum. immediate enim creat et distinguit ydeas saltem secundum illos de praedicta positione qua ponunt quod ydee formaliter sunt respectus rationis: et tamen non constituit ydeas in aliquo esse reali: sed rationis tantum igitur nec quidditates constituit in aliquo esse reali: sed rationis tantum. Dico igi tur secundum istas rationes quod creature antequamncreentur nullum habent esse reale in actu nec essentie nec existentie: sed tantum esse conquisitum a diuina scientia. Ex quo concludo quod potentiale obiectum quod a creetione presupponitur vel etiam potentia obiectiua nichil est reale in actu extra intrinsecum. Aut enim esset potentia ani¬ te actum essendi opposita actui. et tunc oportet quod sio incompositum cum actu et non manebit adueniente actu sed corrumpetur et annichilabitur. et tunc per consequens exist ebat ante actum essendi vel existendi quod est contradictio. Aut est potentia subiectiua et susceptiua actus. et tunc de necessitate suscipiendo de nouo actum existendi mutatur de priuatione ad formam et creatio vere est mutatio presupponens subiectum quod est falsum. igitur potentiale obiectiuum nichil est in actu reali extra intrinsecum nec etiam potentia obiecti ua: sed ista potentia in logica et est idem quod non repugnantia terminorum. Illud enim dicitur potentiale creari cui non repugnat posse creari. Unde dicimus quod hominem creari in ptante et quod homo est possibilis creari. quia isti termini. homo et creari sibi non repugnant talis autem potentia nichil ponit in re sicut nec potentia qua dicimus quod hec est potentia nichil in nichil vel chimeram esse chimeram est possibile. non enim chimera repugnat sibi ipsi in conceptu et hec de questione.

¶ Ad rationes aliorum.

¶ Ad primam ratio nem dico quod diffinire vel diffinitio quasi actiue sum pta pro actu diffiniendi vel diffinitio est actus intrinsecus sicut patet tertio de anima et secundo posteriorum et septimo metha. et ideo dico quod esse diffinitum precise sic acceptum non est nec esse conquisitum vel intrinsecum.

¶ Quando igitur dicis quod creature habent antequam creentur esse diffinibile vel diffinitum dico quod habent esse diffinitum: quia esse denominatum ab actu diffiniem di siue esse intrinsecum: sed dico quod verum esse reale non habent nec in potentia nec esse essentie nec existentie.

¶ Quando dicis quod diffinitio concernit existentiam rei dico quod verum est capiendo diffinitionem pro actu diffiniendi sed capiendo pro re diffinita dico quod res diffinita sic concernit existentiam quod nunquam habet essen tiam sine existentia quia sunt essentialiter idem.

¶ Ad secundum dico quod esse extractum potest accipi dupliciter vno modo pro esse intrinseco ab habente exemplarsecundum illud exemplar et sic dico quod maior est falsa non enim oportet quod illud secundum quod obiectiue conuenit creature exemplari sit in aliquo esse reali ab eterno sicut nec de esse intrinseco: et ita oportet quod essentia sit eterna realiter sed tantum cognita sicut nec oportet de existentia. Aliomodo potest capi esse exemplatum pro esse producto realiter ab habente exemplarvel ab exemplante eo modo quo exemplans capitur pro efficiente et sic creatura ab eterno non non est exemplata sicut nec effecta vel creata vt patet.

¶ Ad tertiam rationem dico quod si praedicamentum est coordinatio actua lis rerum in actu reali vero extra intrinsecum quod res antequam creentur non sint actu in praedicamento sicut nec habent aliquam veram entitatem vel realitatem in actu sed tantum in potentia sunt in praedicamento. Si autem praedicamentum dicat coordinatione rerum potentialium factam per intrinse cum et rationem. tunc dico quod res ab eterno et antequam creentur coordinantur in praedicamento sicut etiam intelliguntur. Sed ex hoc non sequitur quod habeant aliquam vel ram entitatem vel realitatem in actu sed sufficit quod eis non repugnet habere talem entitatem.

¶ Ad quartum dico quod creatura antequam creetur non refertur ad deum realiter secundum aliquam relationem quande dicis quod immo sicut mensuratum ad mensuram dico quod non est mensurata realiter sed tantum secundum rationem. sicut nec ens quando dicis de obiecto extrinseco quod refertur realiter ad diuinam intentionem dico quod non Oportet ex hoc precise quod intrinsecum sicut nec oportet quod sit ens realiter nec per consequens oportet quod aliquam proportionem que sit relatio realis habeat ad intrinsecum intelligentem sed sufficit quod sit per se representabile ab obiecto primario: quod est diuina essentia quae summe est suo intentione proportionata.

¶ Ad qui tum dico quod scientia realis eterna non oportet quod teneat obiectum reale eternum nec scitum est sed suffict. quod obiet ctum suum licet non sit res in actu sibi tamen non repugnat esse rem in actu et precipue non oportet hoc deus obiecto secundario diuine scientie ad cuius realitatem sufficit realitas obiecti primarii quod est diuina scientia preterea etiam dici potest quod deus ab eternonon sciuit res habere verum esse in actu essentie et ab eterno. tunc enim sciuisset falsum sed sciuit eas aliquand habituras tale esse puta quando crearentur. licet enim ab eterno nouiter quidditates non tamen nouit eas esse realiter ab eterno.

¶ Ad sextum quando dicitur quod quidditatiue nichil non potest fieri aliquid dicitur vno modo quod verum est. quia tunc nichilitas fieret aliqua entitas quod est impossibile. Sed ad minorem dicitur quod creatura licet sit nichil antequam creetur. non tamen est quidditatiue intrinsece sed denominatiue humanitas enim non est quidditatiue: non humanitas siue antequam creetur siue post. licet enim entitatem creature in actu et creationem eius precedat negatio. et sue existentie et sue essentie. non tamen debet dici quod creatura siue antequam creetur siue post sit illa nega tio vel quidditatiue negata per illam: sed denominatiue sicut affirmatio denominatur negata ab ipsa negatione.

¶ Aliter dicitur quod licet quidditatiue nihil non fit aliquid permutationem sicut de nichilo nihil fit sed bene per creationem.

¶ Ad septimum dico quod Augustinus loquitur de potentia vel possibilitate subiectiua vel receptiua cuius est materia vel subiectum ad actu existens. Non autem loquitur de possiblitate vel potentia obiectiua quam comitatur nega tio totalis esse rei possibilis sicut est in creatione.

¶ Ad vltimum dico quod creatura antequam creetur et post no est realiter eadem sibi ipsi licet etiam non sit realiter alia a seipsa quia antequam creetur non est aliquid realiter sed nichil. Inter nichil autem et aliquid non est identitas realis nec alietas. vnde quando dicitur quod idem ratio que erat in potentia et intellectus erat antequam crearetur et similiter eadem littera concipitur et nunc est in actu et producitur et pro tanto dicitur quod est alius homo vel alia littera que concipitur vel producitur sed eadem non realiter sed secundum rationem et ita patet quod auctoritas Augustini non est ad propositum.

¶ Similiter etiam dico quod creatura antequam crearetur: nec erat eadem dictio realiter nec diuersa ab ipso realiter nec etiam ab alia creatura: quia non erat realiter et in actu: sed tantum possibiliter quare etc. Ad alia argumenta.

¶ Ad primum principale dico quod potentia obiectiua et actus sibi oppositus eo modo quo dicit commentator et primo de anima quod sunt differentie valde opposite et diuidunt ens sicut viuum et mortuum diuidunt hominem. vnde sicut pomo mortuus non est homo simpliciter ita nec homo in potentia obiectiua et ita non sequitur quod licet creature ab eterno sint possibiles quod sint vere entes. immo magis quod non entes. Ad secundum dico quod creatura antequam creetur non plus habet de entitate vera reali in actu quam chimera verum est tamen quod sibi non repugnat ha¬ bere entitatem sicut nec produci hoc autem repugnat figmentis et impossibilibus propter implicationem comtradictionis sicut dictum est in primo.

¶ Ad tertium dico quod illa proportio commutata non valet: nec etiam est eadem multiplicitas vel sub multiplicitas primi se cundi tertii et quarti. In contradictoriis autem nunquam valet verbi gratia si dicatur sic. Sicut se habet homo ad non hominem sic animal ad non animal quia vtrobique est contradictio ergo a transmutata proportione sicut se habet homo ad animal sic non homo ad non animal sed omnis homo est animal ergo omne non hoc mo est non animal ergo asinus est non animal planum est quod non valet: quia non est idem ambitus primi secundi tertii et quarti: sed iam plus est animal quam homo et non homo quam non animal. et ideo si in talibus debet valere debet connumerari proportio comparando primum ad tertium et quartum ad secundum faciendo de quanto subiectum et de secundo predicatum sic dicendo sicut homo ad non hominem si c animal ad non animal ergo sicut homo ad animal sic non animal ad non hominem: sed omnis homo est animal: ergo omne non animal est non homo. et tunc euitatur fallacia consequentis. In proposito dico quod non valet commutatio: quia non est eadem multiplicitas vel ambitus terminorum quando enim dicitur quod sicut ens ad non ens ita possibile ad impossibile conceditur sed quando dicitur vltra sicut ens ad possibile: ita non ens ad impossibile non sequitur sed econuerso impossibile ad non ens et ideo debet concludi quod sicut ens est possibile ita impossibile est non ens: non tamen econuerso. sed ita vt ista duo simul quod sit non ens et cum hoc quod sit possibile. Ad Auicennam dico quod per illud dictum non intendit quod creature sint vere entes realiter ab eterno secundum aliquod esse reale: sed secundum esse intrinsecum et cognitum et intelligibile artis quia vtrumque simul ha bent res ab intellectu diuino per suam intellectionem sicut dictum est in primo. Sic ad istud etc.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 4