Quaestio 2

¶ Distinctionis tertie. Questio Secunda

SEcundo quero Utrum beata virgo potuit esse in peccato originali so lum per instans vnum. Ita quod in tempore habito ad illud instans sue conceptionis potuerit esse purgata.

¶ Uidetur quod non. Illud quod est sub aliquo vno instanti tantum non est nisi inpotentia in illo octauo phisicorum. Mobile enim dum mouetur est in spacio sibi equali solum per instans et est in potentia tantum secundum Arist. Sed beatam vergo si fuisset in pecteooriginali in primo instanti sui esse non fuisset in pecto vel sub pctto originali in potentia tantum sed in actu. ergo etc

¶ Secundo sic. Sicut culpa originalis non contrahitur nisi in instanti ita non expellitur vel remittitur nisi ininstanti in quo gratia infunditur vt patet. Sed in primo instanti si fuisset in originali non potuisset pectantum illud expelli vel remitti quia tunc in eodem instanti fuisset sub culpa et gratia. ergo in alio instanti sequente igitur cum inter qualibet duo instantia sit tempus medium sequitur quod non solum per in stans sed per tempus fuisset sub culpa originali si contraxi set illud ergo etc.

¶ Tertio sic. In hoc distinguntur forme permanentes a successiuis quod aliquid idem de forma permanente vel ipsamet forma potest manere et manet pluribus instantibus et per consequens per tempus quia inter qualibet duo instantia est tempus medium. Sed aliter de successiuis quia nuichil idem de successiuis manet plibus instantibus. Sed pctantum originale non est de nunmero successiuorum sed permamentium sicut est gratia igitur non solum mansisset in vergine per instans sed per tempus vt videtur Agens naturale potest incipere age¬

¶ Contra rei instanti ita quod in illo instanti erit in esse quieto sub vno contrario et in tpare habito erit sub forma contraria in fieri et quandocumque potest agere agens nanle deus potest agere igitur potest in tpaore habito alicui instanti causaregratiam. ergo vergo Maria potuit esse praecise per instans inpcton originali. ergo etc

¶ In ista questione sic procedam. Primo ponam vnam opinionem de quandione cum suis motiuis.

¶ Secundo arguam contra eam et soluam ad motiuaeius.

¶ Tertio ponam aliam quam intendo tenere et obiiciam contra eam et soluam obiectiones.

¶ Ultimo relpondebo ad rationes principales. nina Est vna opi¬

¶ Quantum ad priniui nio quae dicit quod quia probabile est quod deus ita cito purgauit materem suam ab originali sicut potuit quod omnino dcunum est beatam virginem non fuisse sub pctto originali per solum instans et in hoc male dicunt isti.

¶ Secundo dicunt quod in illo eodem instanti potuit a pcto purgari et purgata fuit non in tenpore habito nec in alio instanti per istum modum quia sicut dicunt in illo instanti durationis est accipere tria signe nature et ipsum sic diuidunt. In primo signo nature illius instantis dicunt quod vergo fuit sub culpa originali in quisto esse et permanenti. In secundo signo vel instanti nature fuit sub culpa transeunte tamen et in fluxum quia tunc expelle batur a gratia subintrante et tunc etiam in eodem signo vel instanti nature fuit sub gratia transeunte et insiuxu quia gratiasubintrabat. In tertio vero signo vel instanti fuit virgo sub gratia permanenter et in quiete. Et dicunt quod ista sunt possibilia nec implicant contradictionem aliquam. Patet de secundo signo vel instanti nature. Possibile est enim simul stare contraria et formaliter opposita in transitu et in fluxu si cut patet de contrariis in motu quae sunt simul in subiecto motus quia motus est a contrario in contrarium et coruptio vnius est generatio alterius sunt tamen simul transeuntur et in fluxu. Et similiter dicunt in proposito de culpa et gratia in illo instanti secundo nature.

¶ Ex quo patet etiam quod non repugnat nec aliqua contradictio implicatur quod in primo instanti nature sit in culpa permanenter et quasi in quiete et in tertio sit in gratia etiam permanenter et in quiete.

¶ Quod autem vergo purgata fuerit in illo instanti duratiois probant Primo sic. Si virgo beata non fuit purgata in primo instanti sequitur quod vel in tpare sequenti vel in alieinstanti. Non in tpore quia purgatio culpe non fit in tpare sicut nec culpa originalis contrahitur in tpare ergo in alio instanti. Sed inter qualibet duo instantia est tempus medium et in quolibet tpore infinita instantia ergo non fuit ita cito purgata sicut potuit purgari quia in illis instanti bus mediis potuit purgari immo etiam alii citius potuerunt purgari quam ipsa fuerit purgata. Hoc autem est falsum quaere etc.

¶ Secundo sic Aut in illo primo instanti fuipurgata et purgabatur aut in tpare habito: aut in alio instanti. Non in tpore habito quia cum tempus habitum ad illud instans fuerit totum tempus vite sue vnitum et continuum sequitur quod in tota vita sua purgabatur ab originaliet per consequens quod in tota vita sua hunit orginale. Non enim dicitur aliquis purgari ab eo quod non habet nec dicitur expelliquod non est sed quod est ergo in alio instanti ergo non fuit ita cito purgata sicut potuit purgari sicut deductum est prius.

¶ Tertio si non fuit purgata in primo instanti sequitur quod potuerit damnari quia in illo instanti potuit mori cum originali. Sed hoc est falsum ergo etc. Hec est igitur opinio cum suis motiuis et modo discendi. Et hec de primo articulo principali.

¶ Quantum ad secundum articulum. Dico quod ista opinio videtur michi falsa et arguo contra eam.

¶ Primo sic. Impossibile est in eodem instanti temporis idem simul esse et non esse: quia hec est prima contradictio. Sed per te pro istanti illo temporis quo virgo contraxit peccatum / peccatum habet esse in anima et pro eodem instanti purgatur si cut tu dicis: et per consequens peccatum habet non est se alioquin anima non purgatur ergo impossibile est quod in eodem instanti peccatum contrahatur et purgetur sicut quod idem simul sit et non sit.

¶ Secundo sic. Peccatum originale saltem secundum eos est formaliter negatio gratie vel iusticie que nobilius habetur in gratia ipsa. Tunc sic. Impossibile est quod eidem subiecto pro eodem instanti temporis insint affirmatio et negatio. Sed in illo instanti ponitur anima per te contra here petatum: et per consequens quod in ipsa est negatio gratie et ponitur purgari et per consequens ponitur gratia: ergo impossibile est quod in eodem instanti temporis anima contrahat et purgatur.

¶ Tertio contra illam distinctionem signorum nature. Aut enim sunt aliqua ndiuisibilia durationis distincta realiter extra intellectum quorum vnum est prius et aliud posterius. Aut non distinguntur nisi secundum intellectum et ymaginationem. Si primo modo cum non possint esse indiuisibilia alicuius durationis nisi temporis sequituquod sunt indiuisibilia temporis et sunt tria instantia et sic instans quod ponitur ab omnibus indiuisibile tem poris diuiditur in tria indiuisibilia temporis quod est comtradictio et sequitur processus in infinitum in diuisio ne indiuisibilium: quia pari ratione quodlibet illorum diuidetur in tria alia. Si autem non distingantur ista instantia nature in illo instanti temporis nisi ecundum ymaginationem et intellectum: tunc in nullo impedit eorum distinctio: quin simul extra intellectum ponantur contradictoria et nichil facit ad propositus de contrahendo vel purgando peccatum quare etc.

¶ Quarto sic. Contra illud quod dicunt quod culpa est cum expellitur quia hoc est falsum: quia culpam expelliest ipsam accipere non esse sicut formam vnamexpellide materia est ipsam accipere non esse: quia tunc non est quam do accipit non esse sicut tunc aliquid est quando accipit esse: ergo etc.

¶ Quinto sic. Licet sit verum illud quod dicunt de contrariis quod simul possunt inesse et per naturam secundum gradus remissos saltem tamen non valet ad propositum de originali culpa et iusticia vel gratia debita: quia illa non se habent sicut affirmatio et negatio sicut ista: et ita non obstante quod illa possint simul stare non tamen ista. Dico igitur quod ista positionon est vera. I suum. Dico

¶ Ad primum motiumit quod progo fuitpurgata in tempore habito post primum instans: tamen potuit purgari. Quando dicis quod quia purgatio a pctonon est nisi in instanti. Dico quod verum est de communi lege. Sed diuina virtute potest esse in tempore sicut magis in sequenti articulo respondetur.

¶ Ad secundum hoc admisso quod illa opinio presupponit / quod est tamen falsum. Dico quod non debet dici purgari pro toto tempore vite sue sed pro parte illius temporis habita ad primum instans. Nec oportet vltra quod illud insit a quo aliquis purgatur quando purgatur immo¬ magis quod non insit sicut dictum est supra.

¶ Ad tertium illo supposito vt prius. Dico quod absolute loquendo potuit beata virgo damnari quia nunquam a peccato purgari quod contraxit in instanti sue conceptionis licet deus ordinauerit quod saluaretur. Et preterea dato quod nonfuerit purgata in illo instanti non sequitur propter hoc quod potuerit damnari ex probatione quae ad ducitur quia pro illo instanti non potuit mori in sensucomposito: tunc enim simul vel potuisset esse et non esse quod est inconueniens: et ideo impossibile est in instanti in quo concipitur et per consequens habet esse habeat non esse vel moriatur. Hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum. Uidetur michi dicendum quod beata virgo pungari potuit adeo sic quod solum potuit esse per instans in peccato originali. Quod autem hoc fuerit possibile declaratur.

¶ Primo sic. Pro quacunque mensura vel quocumque signo mensure natum est vnum incompossibilium inesse alicui susceptiuo vtriusque et alterum Patet de se. Sed negatio iusticie vel gratie nata est inesse subiecto pro tempore vel pro instanti. Patet etiam ergo et iusticia vel gratia nata est in fieri vel in esse subiecto pro tempore vel pro instanti: et sic post in stans culpe deus immediate potest infundere vel in fluere gratiam in tempore sequente. Non enim repugnantia videtur quod sicut toto tempore vni instanti continuato potest inesse priuatio gratie alicui subiectodeo non influente ad gratiam ita etiam toto tempore continuato vni instanti potest infieri vel inesse gratiam post culpam influente deo ad gratiam ipsam.

¶ Secundo sic. Non est negandum deo esse possibile quod est possibile per naturam. Sed per naturam est possibile quod aliquid quiescens in toto tempore in vltimo illius temporis non moueatur et in sequenti toto tempore moueatur ita quod ibi esset dare vltimum passionis precedentis et non primum posterioris: quia motus non habet primum: ergo etiam possibile est deo quod per instans aliquid sit sub culpa et tempore sequenti immediate moueatur vel mutetur ad gratiam et infundatur sibitertio declaratur in exemplo¬

¶ oc idem de faba proiecta contra molarem descendentem deorsum. Est enim accipere instans occursus fabe ad lapidem quo prior motus et ascensus fabe terminatur et lapis est in loco sibi equali inactu: et tamen toto tempore sequenti lapis mouetur deoresum motu contrario: ita quod est dare vltimum prioris motus et non primum sequentis: ergo nullum videtur inconueniens quod sit dare instans culpe et sequens tempus purgantis gratie. Unde illo exemplo de faba et molari falluntur aliqui qui dicunt quod in illo instanticontactus fabe ad molarem lapis mouetur sursum et incipit moueri deorsum et sunt illi de precedenti opinione. Hoc enim est impossibile saltem naturaliter: immo etiam nec aliquo modo quia in instanti aliquo moueri non potest sicut dictum est supra. Sed in illo instanti mediante inter duos motus est in loco sibi equali nec mouetur proprie nec quiescit nisi vocetur quiescere esse in loco sibi equali in actu sicut est predictum quare etc. Unde in isto exemplo de faba decipiuntur illi de prima opinione qui dicunt quod in illo instanti contactus fabe ad molarem faba mouetur et quiescit monuetur quidem ad motum molaris deorsum et quiescit quia inter quoslibet duos motus contrarios est quies media. 8. phisicorum.

¶ Dico enim quod in illo instanti nec mouetur nec quiescit sed est sub vno mutato et se in actu quo habet locum sibi equalem in actu in quo quiesceret forte si sibi relinqueretur sicut etiam in mutatis esse que sunt in motu continuo in potentia est in loco sibi equali in potentia et non mouetur nec quiescit. Non ergo quiescit.

¶ Quando dicis quod inter duos motus contrarios etc. Dico quod est dare quietem mediam si sint totaliter et simpliciter discontinuati. Sed sic non est in proposito: quia instans illud signatum in actu non discontinuat motum fabe simpliciter sicut etiam nec punctus angularis discontinuat simpliciter lineas concurrentes in ipso. Sunt enim ille linee continue quia partes earum copulantur adterminum communem qui est punctus: licet ille punctus sit in actu: non tamen ita continue sicut vna linea recta est continua in qua non est dare punctum in actu continuans partes eius sed tantum in potentia. Ista apparent. 5. metha. vbi dicitur quod motus vnus et contimuus est super lineam habentem reflexionem non tamen sic est vnus perfecte vel continuus sicut super lineam rectam non habens reflexionem vel fractionem in angulo. Unde dicitur ibi quod continuum est cuius motus est vnus et dicit quod que sunt continua sunt vnum: licet habeant reflexionem magis tamen ea que non habent reflexionem vt tybia quam succlos quia conuenit non vnum motum esse succli non sic tybie vel cruris: et ideo sud clos est vnum et non vnum aliquo modo: quia conuenit eius motum esse vnum vel non vnum: et sic non est ita perfecte vnum sicut tybia vel crus cuius motus semper est vnus

¶ Sic igitur ad propositum nostrum dico quod de isto exemplo sicut non est impossibile quod in illo instanti contactus fabe ad molarem faba sit in loco sibi equali in actu secundum mutatum esse in actu et in toto sequenti tempore moueatur ad motum molaris sic nullum est impossibile quod per instans anima virginis potuerit esse in peccato originali in actu et in tempore habito infunderetur sibi gratia et purgaretur. ponunt aliqui quod

¶ Aliud exemplum slocus ille quo attigit vltima superficies fabe esset luminosus et totus locus inferior esset tenebrosus vel econuerso ininstanti contactus fieret superficies fabe tenebrosavel luminosa et in tempore habito oppositum.

¶ Ultio mo ostenditur possibilitas huius quia si corpus aliquod sit illuminatum in toto tempore preterito et debeat illuminare in toto tempore in instanti medio poterit virtute diuina poni obstaculum quo obscurabitur corpus et sic nec illuminabitur nec illuminabit: et ita non erit vltimum prioris passionis nec primum posterioris: igitur in proposito non videtur impossibile quod in illo instanti conceptionis potuerit non illumina ri virgo sed fuerit sub culpa et in tempore sequenti illuminetur quare etc. concludo quod si aliter in¬

¶ Ex predictis tellexit vnus doctor silice Henricus quam predictum sit male intellexit. si autem sic intellexit bene intellexit. Et hoc de possibilitate et non de facto circa virginem dignissimam quia loquendo de facto errauit: tamen videntur verba sua sonare aliquando hinc et inde.

¶ Dicit enim aliquando quod virgo per instans fuit sub peccato originali et quod peccatum et gratia opponuntur et sunt formaliter incompossibilia et toto tempore sequenti fuit in gratia. Aliquando dicit quod idem fuit instans culpe et gratie sicut idem est instans preteriti temporis et futuri copulatiuum vtriusque.

¶ Et alii adducunt exemplum. Sicut est idem instans generationis et corruptionis expulsionis forme prioris et inductionis noue. Dico tamen quod omnino impossibile est quod idem instans sit culpe et gratie ita quod eodem instanti sit ibi culpa et gratia sicut ostensum est supra. Nec valet exemplum de eodem in stanti preteriti et futuri et futurum et preteritum non ponuntur simul stare in illo instanti sicut culpa et gratia. Similiter etiam exemplum generationis et corruptionis: quia generatio vnius et corruptio alterius non opponuntur sicut culpa et gratia vel iusticia debi ta. Similiter etiam bene concedo quod eadem mensura cel duratio vtriusque vel etiam expulsionis et inductionis sicut simul est esse vnius forme et non esse alterius. Sed non simul esse vtriusque. Sic etiam dico quod simul est esse gratie et non esse culpe non autem esse vtriusque sicut ponunt isti. quod potuit fieri quod virgo

¶ Sic igitur dico solum eset in originali per instans et in tempore habito per gratiam purgaretur immediate post illud instans. predicta sunt obiectiones

¶ Sed conta li difficiles.

¶ Prima est ista. Impossibile est quod in subiecto indiuisibili forma indiuisibilis inducatur in tempore ab agente virtutis infinite quia et agens tale agit in instanti et non est aliqua ratio successionis ex parte forme nec ex pate subiecti nec est aliquid resistens respectu virtuta infinite: sed deus est agens virtutis infinite gratia enim simplex est et indiuisibilis et subiectum eius putaanima: ergo impossibile est quod potuerit induci in tenpore sed in alio instanti: et tunc cadet tempus medium cuius oppositum dictum est supra.

¶ Secundo sic. Aut gratia inducitur per motum aut per mutationem aut per creationem. Sed non inducitur per motum planum est: ergo per mutationem vel creationem. Sed impossibile est quod ista sint nisi in instanti et impossibile est eas esse in tempore sicut impossibile est motum esse in instanti: ergo etc.

¶ Tertio sic. Philosophus. 8. phisicorum docet quod quando aliquid mutatur ab aliquo in aliud vt ab albedine in nigredinem licet sit dare primum posterioris passionis: non tamen vltimum prioris. Ita quod instans generationis et corruptionis est posterioris passionis. Si ergo anima virginis mutata fuisset a culpa in gratiam ita oportuisset in esse. Sed hoc est impossibile secundum predicta: quia fuisset vltimum vel instans prioris passionis puta culpe et non fuisset primum gratie et posterioris passionis sicut nec temporis.

¶ Quarto sic Quod nichil est vel non est pro toto tempore non accipit non esse in ipso tempore quia oportet illud quod ad cipit non esse in tempre sit in tempore vel habeat esse: Similis enim mensura videtur ipsius esse rei et non es se. Sed peccatum originale non fuisset in toto tem pore secundum predicta: sed solo instanti: ergo accepisset non esse in toto tempore: quare etc. Ad primum di¬

¶ Ad ista respondeo. citur quod deus icet sit agens virtutis infinite non tamen est agens naturaliter et de necessitate sed contingenter et libere secundum illud psal. Deus vltionum libere egit et ideo potest modificare actionem suam sicut placet agendo in tempore¬ vel in instanti immediate per seipsum sicut etiam quandoqoe mediantibus creaturis: et ideo non obstante quod gratia sit indiuisibilis et subiectum eius et nichil resistat si bi nec medium nec aliquid aliud potest tamen infundere gratiam in tempore vel etiam in instanti sicut placet sibi. Alia autem agentia non possunt sic modificare suas actiones. Sed illud quod secundum se natum est fier in instanti oportet quod faciant in instanti nec possunt facere in tempore. Sic etiam de his que nata sunt fieri in tempore suo modo.

¶ Sed contra istam solutionem vdetur esse: quia deus non potest facere illud quod repugnat rei factibili quantumcumque sit agens voluntari gratie vt videtur quantum ad suam primam infusionem repugnat fieri vel infundi in tempore vel successiue: sicu etiam motui repugnat fieri in instanti nec potest fieri in insta ti etiamla deo sicut dictum est supra sicut nec generatio alicuiur substantie potest esse successiua et in tempore: ergo etc

¶ Ideo videtur aliter dicendum quod infusio gratio puta non potest esse per se primo mensurata tempore si cut nec potest esse successiua ita parum sicut generatio substantie potest tamen primo mensurari mensura coexistente tempori puta euo et non coexistente instanti precedenti et ita in proposito: quia gratia est aliquid permanens et etiam infusio vel causa tio eius potest fieri in tempore non per se primo sed coexistenter. Euum enim natum coexistere tempori est mensura permanentium modo deus potest sio facere sic tale euum non coexistens instanti coexistens tempori: et sic beata vrigo potuit purgari in tempore et in instanti priori esse sub culpa.

¶ Ad secundum per idem dico quod gratia puta sui infusione in propesito nostro non infunditur per motum nec per mutationem que sit terminus motus sicut est generatio sed per multationem alterius rationis et euiter nam que habet similitudinem cum motu quia coexistit tempori et habet similitudinem cum mutatione que determinat sibi instans: quia est tota simul sicut illa: et ita etiam non concludit: quia nec est motus nec mutatio que mensuretur instanti fluente sicut generatio vel aliqua huiusmodi: sed mensuratur primo instanti manente vel euo: et ideo potest coexistere tempori vel instanti temporis secundum voluntatem agentis quod est deus: et posset coexistere instanti et non coexistere tempori vel econueso.

¶ Ad tertium dico quod regula Aristotelis non tenet in his que non insunt subiecto nisi per instans sic quod ipsum subiectum mutatur immediate ad aliquid aliud: talia enim possunt habere instans ex pante sui et posterior passio ad quam subiectum mutatur habet tempus sicut patet si aliquid illuminatur in instanti illuminatur et si in tempore habito obsciretur sicut est possibile planum est quod instans non est posterioris passionis: sed ita quod quando passio posterior accipit esse per mutationem que mensuratur instanti fluente sicut per generationem instans illud dicitur posterioris passionis quantum ad suam generationem. licet etiam sit prioris quantum ad suam corruptionem: quia magis debetur mensurari enti quam non enti et natura principalius intendit esse quam non esse. Unde nec corruptionem intendit nec generationem modo sicut dictum est supra gratia non accipit esse per mutationem mensuratam instant transeunte: sed instanti permanente vel euo. Et ide instans temporis transiens potest esse prioris passio nis vel culpe et tempus immediate sequens potest ef se gratie. Nec oportet dare ibi aliquam durationem qua subiectum nec sit in culpa nec in gratia sicut vult etiam Aristoteles vitare quod non est dare tempus vel durationem aliquam qua materia nec sit subforma priore nec sub posteriore. Quod tamen contingeret si esset dare instans vltimum fluens esse ipsius forme precedentis et primum sequentis forme: quia caderet tempus medium necessario sicut et cadit inter quelibet duo instantia.

¶ Ad quartum dico quod licet culpa non fuisset in toto tempore accepiiset: tamen non esse in toto tempore et sufficit quod potuit esse solum in instanti precedente: quare etc. hec de quarto articulo. rusvn¬

¶ d psmum principale dico quod illud quod non est in aliquo vel sub aliquo nisi per instans in fluxum motus est in ipso in potentia tantum quia incomplete et imperfecte est in eo vel sub ipso et cum tendentia vlteriori ad aliud vel ad ipsum est perfectius et vltimate habendum non quia sit in potentia eo modo quo forma dicitur esse in potentia agentis vel materie antequam sit extra intellectum sed illud quod est sub aliquo in instanti: non tamen se cundum fluxum vel in fluxum motus non sicut in eo vel sub eo in potentia. Sicut cum illuminatur alii quid in instanti non est lucidum in potentia: sed in actu completo et perfecto sic in proposito de culpapriginali.

¶ Ad secundum dico quod culpa origina lis contrahitur in instanti permanente quod potest coexistere et instanti fluente tantum et tempori. Et ita dico quod purgatur et purgari potest in instanti per manente infusionis gratie quod potest coexisteretempori non coexistendo instanti precedenti sicut instans contractionis poterat coexistere instantipriori non coexistendo tempori sequenti: et ita patet quod non oportet dare tempus medium inter culpam contractam et purgationem eius.

¶ Ad tertium dico quod permanentia non distinguntur a successiuis in hoc quod stent actualiter et vniformiter in pluribus instantibus sed magis in hoc quod possunt sic vniformiter et eadem manere vel stare in pluribus in stantibus et in tempore coexistendo pluribus instantibus vel tempori: non sic autem successiua possunt. Modo dico de culpa originali quod potest coexistere tempori et potuit in beata virgine quia permanens erat: qua re etc.

¶ Et he due precedentes questiones diligenter per correctorem huius et aliquos doctores scientificos examinate et pure integritati conformate ex titerunt