Quaestio 1

¶ Distinctionis Sexte. Questio Unica

Circa sextam distinctionem quero vtrum in Christosint plura esse.

¶ Uidetur quod non Primo esse vel subsistere insubstantia sunt idem: quia sicut acidentis est inherere ita substantie est subsistere et sicut esse ad cidentis non est nisi suum inherere vel inesse. Ita esse substantie non est nisi suum subsistere. Sed in christo non est nisi vnum subsistere: quia non est nisi vnum suppositum in ipso: ergo etc.

¶ Secundo sic. Si in christo sunt plura esse sequitur quod hristus sit plura entia quia ens et esse sunt idem. Sed hoc est flnum: ergo et in.

¶ Tertio sic. Si in christo sunt plura esse. Aut faciunt vnum per se aut per accidens. Non vnum per se patet inducendo in modis per se. Nec per accidens quia neutrum est accidens vel forma alterius: quia nec esse diuinum humani nec econuerso.

¶ Siliter etiam bernardus ad Eugenium dicit quod vnio duarum naturarum in christo tenet arcem inter vniones: ergo impossibile est quod constituant vnum per accidens multominus quam de materia et forma quae faciunt vnum per se: quare etc.

¶ Confirmatur quia natura humana non comparatur verbo vt forma: ergo non dat sibi aliquod esse: igitur in christo non est nisi diuinum esse In christo sunt due nature scilicet di¬

¶ Contra uina et humana sed quelibet habet proprium esse: quia esse et essentia vel sunt idem vel¬ inseparabilia: ergo in christo sunt plura.

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Primo ad euidentiam quaestionis inquiram vtrum in creatura differant essentia et esse actualis existentie quod est esse in re et in effectu actualiter.

¶ Secundo ponanvnam opinionem de questione cum suis motiuis.

¶ Ter tion arguendo contra eam ponam aliam et respondebo ad moti Na eius.

¶ Ultimo ad rationes principales. t est vna opi¬

¶ Quantum ad prii. i nio solenis quod essi et essentia realiter distinguntur tanquam diuerse res absoli. te saltem in creaturis absolutis quarum vna res aduenii alteri et perficit eam suo modo sicut suam materiam.

¶ Ad hoc adducuntur rationes. Quarum prima est Particip ans differt realiter a participato quia nichilparticipat i/ seipsum. Sed essentia participat et recipit esse: quia est ens. descipans ipsum: vt patet: ergo etc.

¶ Secunda est. Illuc l quod est per se in potentia ad aliquid et quantum est ex se indiffe erens ad ipsum vel oppositum eius differt realiter ab ipso 1 Foc patet: quia nichil est indifferens ad seipsum vel opi nontum suum. Sed essentia creature per se est in potentia respectu sui esse et in potentia contradictionis respectin esse vel non esse et potest intelligi sub opposito ipsius esse puta sub non esse. Accidit enim sibi esse vel non esse nec alterum istorum sibi determinat. Si enim determinare t sibi esse non posset non esse et sic esset necesse esse. Si eti am determinaret non esse et set impossibilis esse: ergo etc.

¶ Tertia ratio. Si essentia esset idem cum esse in creatura: sequeretur quod essentia creature esset suum esse ita quod esse vere sic praedicaretur deu essentia sicut in deo. Sed hoc est falsum et impossibile: quia tunc creatura vel essentia creature esset purum esse subsistens: et ita esset deus.

¶ Quarta ratio. Il la que diuersis potentiis cognitiuis quarum vna est sensitiua et alia intellectiua apprehenduntur realiter distinguntur. Sed essentia vel quidditas creature ab intellectu apprehenditur: quia quidditas est obiectum intellectus et suum esse vel existere apprehenditur a sensu qui est cognitiuus particularium et actu existentium tantum: ergo etc.

¶ Quinta ratio. Terminus mutationis realis realiter differt a subiecto vel qua si subiecto illius mutationis. Probatio: quia naturaliter presupponit ipsum et mutatio ad ipsum terminatur non autem ad subiectum. Sed esse est primus terminus creationis que est mutatio essentia vero quasi subiectum: quia prima rerum creatarum est esse: ergo etc.

¶ Sexta ratio et vltima: quia si essentia et esse non differunt realiter ita est ista propositio vera et necessaria et ab eterno. Essentia est vel habet esse sicut ista essentia est essentia sicut patet. Sed hoc est falsum: quia tunc creatura esset necessaria et procederet ab eterno a deo de necessitate nature nec posset ad nichilari nec incipere esse: ergo etc.

¶ Confirmatur per Boe tium de ebdomadibus vbi dicit quod in omni eo quod est ci tra primum differt quod est et quo est. Sed quod est essentia quo est ipsum esse: ergo etc. Dicit etiam Boetius quod aliquid est accepta essendi forma.

¶ Confirmatur per conmentatorem. 5. metha. vbi dicit quod quando est predicatur Secundo adiacens tunc est probleuma de acciden te hoc autem est quando predicatur esse actualis existentie vt patet.

¶ Confirmatur per Auicennam. metaphisice vbi dicit quod esse actu vel potentia sunt passiones entis. Sed passio realiter differt ab eo: cuius est ergo etc.

¶ Ultimo per Lynconen. in principio secundi phisicorum vbi dicit quod in creatura differunt questio si est et quid est et in solo deo non differunt. Sed questio si est ad esse pertinet questio quidest ad essentiam: ergo etc.

¶ Sic ergo dicunt isti quod essentia et esse realiter distinguntur tanquam res diuerse et alterius rationis: quarum vna est actus et perfectio alterius vt subiecti et suo modo sicut forma materie: et pertinet ad idem genus essentia tamen per se magis et esse per reductionem: quia accidit generi quod essentia sit in actu. est de hoc tota opposita¬

¶ Alia opinio quadicit quod essentia et ese innullo distinguntur extra intellectum: sed sola ratione et opere intellectus distinguntur: quia vnum significatur nominaliter et aliud verbaliter.

¶ Ad hoc adducuntur rationes.

¶ Prima est ista. Sicut se habet lux ad lucere et sapientia ad sapere et cursus ad currere sic essentia ad esse. Sed abstracta non differunt a verbis concretis nisi secundum rationem vt patet: ergo etc.

¶ Secunda ratio quae est Commentatoris. 4. et. 19. meta. Si esse et essentia differunt realiter ita quod esse sit alia res ab essentia quaero quo est formaliter ipsum: quia oportet dicere quod sit seipso aut aliquo alio addito. Si seipso pari ratione fuit standum in primo puta in essentia. Si alio quaeram de illo et sic se quitur processus in infinitum et isto modo arguit ibidem de ente et vno quod non differunt realiter nec vnum dicit dispositionem additam. Unde ibidem et phuns et commentator dicunt quod ho ens ho et vnus ho non differunt nisi secundum dictionem repetitam: ergo tantum secundum rationem differunt esse hominem et esse. primum pertinet ad essentiam. secundum veroad existere. Et valet ista ratio in terminis simplicii transcendentibus denominantibus se mutuo libet non in specialibus.

¶ Tertia ratio. Si esse differt realiter ab et sentia et dicit aliam realitatem ab essentia substantie Aut illa realitas est accidens. Aut substantia. Non potest dici accidens: quia substantia non existit per accidens: sed magis econuerso. Nec potest dici substantia: quia nec materia nec forma nec compositum aliud ab essentia: vt patet etiam secundum eos: ergo etc. Siliter etiam esse aduenit essentie post esse completum in genere suo: quia tunc in generatio ne cuiuslibet substantie concurreret duplex productio. Una quae terminaretur ad compositum ex materia et forma quod est essentia et alia quae est ad esse quod est vna alia substantia et ita vel esset generatio vel creatio seu aliqua talis saltem ad quam non posset attingere agens natura le quorum vterque fieri est inconueniens: igitur est accidens et non substantia. Sed impossibile est quod sit accidens: ergo etc.

¶ Quarta ratio. Esse actualis existentie et non esse actualis existentie opponuntur contradictorie: ergo quicquid dicit vnum positiue vel quicquid vnum affirmat et aliud negat vel econuerso. Sed non esse actualis existentie negat totam rei entitatem: quia cum res non est nullam habet entitatem: ergo esse actualis existentie dicit ipsam rei essentiam et entitatem.

¶ Quinta ratio. Sicut se habet ad non esse quando non est sic se habet ad esse quando est. Sed essentia quando non est idem penitus cum non esse: ergo quando est idem est penitus cum esse.

¶ Confirmatur quia essentia eoipso quod ponitur sub non esse est totaliter nichil. Non sic est autem de illis que per modum subiecti se habent ad aliqua opposita quando enim transferuntur de opposito ad oppositum adhuc manet esse et entitas eorum quia non sunt nihil Subiectum enim oportet manere I phisicorum.

¶ Sex ta ratio. Sicut albedo dat formaliter esse album perseipsam et per nichil additum dat esse accidentale ita forma substantialis dat esse substantiale per seipsam et per mchil additum: Sed hoc non esset verum si esse dif¬ ferret ab essentia vel a forma quae est pars essentie: ergo etc.

¶ Confirmatur ista positio quia si esse positiue distinguitur abessentia extra intellectum aut secundum se precise acceptum habet entitatem aliquam vel est entitas aliqua aut non. Si sic tunc est essentia aliqua et habeo pro positum et pari ratione econuerso essentia est esse vel secundum se praecise accepta habet esse vel est processus in infinitum. Si non tunc est nichil non quantum ad id quod dicitur intrinsece et precise quod est falsum.

¶ Preterea si differt. Aut sicut aliquid absolutum aut sicut respectiuum: Non sicut absolutum substantiale quia nec materia nec forma nec compositum sicut supra. Nec sicut accidens quia generatio per se terminatur ad esse: non autem ad aliquod accidens. Nec sicut respectus quia prius est esse simpliciter in absolutis quam esse ad aliud: igitur esse ad aliquid non est primum esse simpliciter substantiale ipsorum. Si militer etiam generatio non terminatur per se et primo ad respectiuum.

¶ Tertio quia. 7. metha. In his que sunt per se idem est quidditas et cuius est quidditas: puta habens vt homo et humanitas. Homo enim dicit per se vnum non sicut in his quae per accidens.: Albedo nim non est idem cum habente albedinem. Cum igitur ens aliquod sit vnum per se quod existit idem est in ipso essentia et esse. Alioquin nullum existens est vnum per se quod est falsum et concludit eodem modo contra quamlibet distinctionem istorum ex natura rei extra intellectum. Dicunt ergo isti quod essentia creature et suum esse actualis ext stentie non solum esse essentie non differunt nisi secundum rationem tantum et modum significandi: quia vnum significatur nominaliter et per modum substantie vel habitus. Aliud vero verbaliter et per modum actus puta ipsum esse. ii est quod essentia et esse actua

¶ Tertia opimio lis existentie non differunt re nec solum ratione: sed intentione aliqua enim differunt re sicut subiectum et accidens aliqua differunt ratione: sicut diffinitio et diffinitum et aliqua minus quam re et plus quam ratione et ista differunt intentione sicut genus et differentia in eadem re que differunt mediomodo et hoc modo etiam sicut dicit ista opinio differunt essentia et esse actualis existentie in creatura licet essentia et esse essentie non differant nisi secundum rationem tantum.

¶ Ex hoc autem sequitur quod esse actualis existentie facit compositionem in creatura cum essentia et quod esse actualis existentie potest esse nouum in essentia et quod essentia potest intelligi sub opposito esse actualis existentie puta sub non esse et per hunc modum omnia saluantur. Imaginantur autem isti quod creatura habet essentiam inquantum est exemplata a deo sed habet existentiam inquantum est effecta a deo. Ita quod ipsa exemplatio passiua est ratio essentie sed ipsa relatio dei passiue vel effecti ad deum vt ad causam ef sicientem est ipsum esse: et ideo sunt idem re sicut pluribus viis superius est probatum quarum aliquas ipsi adducunt et non oportet eas repetere. Differunt tamen intentione et hoc ipsi non probant directe. Et ideo nec probationes aliquas pro ipsis adduco.

¶ Secundo dicunt quod participare aliquid alio potest intelligi dupliciter. Uno modo subiectiue: sicut materia vel subiectum participat formam substantialem vel accidentalem. Alio modo effectiuevel terminatiue seu obiectiue magis sicut effectus participat causam sicut radius participat lucem solis. Primo modo essentia creature non participat esse sed magis. Secundo modo dicitur participare esse diuinum: quia est ens participans deum: vt causam quasi radius diuine entitatis vel claritatis et impressio quadam diuine bonitatis per se existens sine aliquo addito vel formaliter recepto. Sicut si radius per se existens posset causari a sole et impressio similiter a sigillo.

¶ Et hec est opinio quae dicit vltimo quod si accipiatur esse pro esse quidditatiuo quod est esse essentie tunc cum tale esse essentie non differat ab essentia: nisi secundum rationem tantum vnum potest prae dicari de alio dicendo quod essentia est suum esse participatum formaliter inquantum habet exemplar in deo vel inquantum exemplata. Si autem accipiatur esse existentie non potest vnum de alio praedicari sic abstractiue vel in abstracto quia diffenrunt intentione sicut etiam nec genus de differentia prae dicatur in abstracto que tamen differunt sola intentione. est quam intendo te¬

¶ Quarta opinio nere qua dicit primoqualiqua distinguntur tantum secundum intellectum et rationem sicut idem a seipso diffinitio a diffinito. Et alia distinguntuextra intellectum et hoc in triplici gradu. Uno modo formaliter tantum. Alioo non solum formaliter sed etiam realiter Tertioo non solum formaliter et realiter sed etiam essentialiter sic declaraui in primo distin. 3. nec repeto modo 41t dicitur primo quod essentia creature et esse actua¬

¶ Cde lis existentie sue in re et in effectu non distinguntur tantum secundum rationem et intellectum vel opus intellectus ¶Secundo dicitur quod distinguntur extra intellectum formaliter et realiter. Tertio dicitur quod non distinguntur essentialiter probo sic. Quecumque sola ratione

¶ Priimum distinguntur ita quod extra intellectum sunt penitus idem de se inuicem abstracte vel substantiui accepta praedicantur praedicatione dicente hoc est hoc et in recto vt videtur. Hoc patet. Cursus et currere sola ratione distinguntur et planum est quod de seinuicem praedicantur dicendo sic in recto. Cursus est currere et ratio est in promptu quod talis praedicatio non denotat nisi veram identitatem quae est in ter ipsa extra intellectum. Sed essentia creature non sic predicatur de suo esse nec econuerso nec aliquis recipit istam praedicationem quod essentia sit esse sed ben recipitur ista quod essentia est vel habet esse non sicut de cursu et currere: non tamen conceditur quod cursus currit: ergo etc.

¶ Secunda ratio. Quecumque sola ratione distinguntur et sunt aliquid positiuum extra intellectum vnum quidditatiue et per se primo conuenit alte ri sicut et idem sibi in re et extra naturam rei ipsi et diffinitio et diffinito. Sed secundum Auicen. 5. meta. Esse creature non conuenit sue essentie per se primo modo: quia omne cuius quidditas stabilitur per esse est necesse esse et hoc solum conuenit glorioso deo: ergo etc.

¶ Secundo sic. Ilia non solum distinguntur secundum rationem quae sunt aliquid positiuum extra intellectum et secundum vnum illorum res ponitur et habet esse prae se et directe in praedicamento metaphisico et non secundum alid Sed ita se habent essentia et esse. Nam licet inseparabilia sint essentia et esse: tamen secundum essentiam est in praedicamento prise: non autem secundum esse quia accidit rei esse pro quanto est in predicamento non quia actu sit in praedicamento quando non est: sed quia per existere non est in praedicamento: ergo etc. probo quod essentia et esse actualis exi

¶ Secundo stentie distinguntur formaliter extra intellectum. Primo sic. Quecumque sic se habent quod amibo dicunt aliquid positiuum extra intellectum et neutrum est de per se conceptu quidditatiuo ita quod neutrum conuenit alteri per se primo modo illa distinguntur formaliter extra intellectum sicut dictum est in primo. Sed essentia creata et suum esse sunt huiusmodi. Utrumque enim dicit aliquid positiuum reale et neutrum conuenit alteri per se primo modo: quia hoc solum deo conuenit quod sit et se: ergo etc.

¶ Secundo sic. Illa non sunt idem formaliter omnino extra intellectum quorum vnum est passio alterius et metaphisica passio: quia passio et subiectum necessario formaliter distinguntur. Sed esse in actu est passio essentie create: ergo etc.

¶ Tertio sic. Illa distiguntur formaliter extra intellectum quorum vnum est prius natura extra intellectum. Sed essentia est prior natura quam esse. Probatio quia prius est fundamentum quam respectus. Esse autem non est nisi respectus esset tie producte ad deum producentem vt videtur et magis dicetur infra: ergo etc probo quod essentia et esse realiter di¬

¶ Tertio stinguntur in creatura. Quecumque dicunt aliquid positiuum extra intellectum et formaliter distinguntur et neutrum est actu infinitum intensiue et formaliter illa realiter distinguntur. Hoc probatur de dua bus relationibus diuinis. Sed sic est de essentia et esse in creatura. Patet quantum ad duo prima. Quam tum ad tertium patet: quia in creatura nichil est formaliter infinitum actu et intensiue simpliciter nec esse potest: quia tunc creatura esset vel posset esse deus: ergo etc.

¶ Secundo sic. Quecumque faciunt veram et realem compositionem que flegatur a deo tanquam sibi repugnans proptesuam summam simplicitatem illa differunt realiter. Sed essentia et esse faciunt veram compositionem in creatura que negatur in deo propter summam simplicitatem suam quia de creatura conceditur quod est composita ex essentia et esse: non sic autem deus ergo etc.

¶ Tertio sic. Il la que non minus distinguntur quam genus et differentia in creatura realiter distinguntur. Patet: quia sicut dixi in primo. Genus et differentia realiter distingun tur. Alioquin non video quare vnum non predicaretur de alio in abstracto. Sed essentia et esse non minus distinguntur in creatura quam genus et differentia. Probatio: quia genus et differentia possunt concurrereet concurrunt ad vnum per se conceptum speciei. Sic quod quodlibet eorum praedicatur per se primo modo de specie cuius est ille conceptus. Non sic autem essentia et est se quia non est per se ordinabile in genere nec concurrensquidditatiue ad aliquid quod sit per se in genere sicut dictum est supra: quare etc.

¶ Secundo probari potest idem: quia ambo dicunt aliquid positiuum et neutrum in vllimata abstractione acceptum praedicatur de alio: ergo non sunt essentialiter idem sed distincta. probo quod non distinguntur essen

¶ Dltiimo tialiter. Illa que nec sunt separabilia in esse nec in separabilibus non distinguntur essentialiter sicut dictum est in primo. Sed essentia et esse eiusdem creature non sunt separabilia in esse quia implicat contradictionem vnum poni in re et in effectu sine alio. Quod enim essentia ponatur in re et in effectu et non ponatur esse contradictio est. Similiter quod ipsum esse ponatur et non sit alicuius esse nec sunt etiam in separabilibus: quia in eadem creatura ponuntur que non est separabilis in esse a seipsa: ergo etc.

¶ Secundo sic. Quecunque distinguntur essentialiter in creatura sunt genera diuersa vel species diuerse vel indiuidua diuersarum specierum veeiusdem speciei vel illa que sunt idem essentialiter cum istis. Sed essentia et essentia eiusdem creature nec sunt diuersa genera nec diuerse species vel differentie nec indiuidua diuersarum specierum vel eiusdem. speciei. Patet nec aliqua essentialiter eadem cum predictis: ergo non distinguntur essentialiter.

¶ Ten tio sic. Quecumque essentialiter distinguntur vel sunt diuese essentie vel ipsas consequuntur. Sed esse et essentia in creatura nec sunt diuerse essentie nec ipsas concomitantur vel consequuntur vt patet: ecgo etc. firi primo quantum ad positio¬

¶ Dico iguia et nen huius articuli quod esset nia et esse creature non distinguntur essentialiter sed formaliter et realiter sicut probatum est. Et quod realiter distinguntur multum videntur sonare auctoritates Goetii adducte ad primam opinionem.

¶ Secundo dico quod non intelligo per essentiam nisi quidditatem rei exisestsam vel exprimibilem per diffinitionem vel per aliquid loco diffinitionis. Per esse vero actualis existentienon intelligo nisi respectum ipsius essentie create vel pducte ad deum vt creantem vel conseruantem sicut effectus ad per se primam causam efficientem ad quam ipsa essentia est in potentia sicut fundamentum est in potentia ad respectum in creatura vbi necessario respectdistinguitur saltem realiter a fundamento et sicut genus in natura specifica est in potentia ad differentiam suo modo et facit compositionem veram cum ipsa sic quod species dicitur vere composita ex genere et differentia sic etiam creatura existens ex esse et essentia.

¶ Tertio dico quod esse actualis existentie semper ad idem genus et praedicamen tum pertinet cum essentia sicut aliquid essentialiter idem sibi. Aliter tamen quia essentia per se vel ens in praedicamen to per essentiam ipsam seu ratione essentie et esse per reductionem et non per se: sed quia consubstantiale ipsi essentie. Ex quo patet quod accidit rei vt ponitur in praedicamento quod existat pro tanto: quia licet non sit actu in praedicamento metaphisico nisi actu existat: non tamen per rationem existentie est in praedicamento sed magis per rationem quidditatis vel essentie.

¶ Quarto concludo ex praedictis quod res cuiuslibet praedicamenti habet proprium esse existentie sicut et propriam essentiam et proprium respectum ad primam causam vt efficientem: et per consequens quod esse licet sit respectus in creatura non tamen est de aliquo genere determinate sed est de transcendentibus sicut et essentia ipsa. et in quolibet genere inuenitur. Unde et essentia relatio nis habet suum esse quod est de genere relationis per reductionem et fundatur super ipsam et terminatur ad deum vt ad causam efficientem vel conseruantem: quia idem dicunt ista quam tum ad sua positiua et alia genera similiter habent esse propria sibiipsis.

¶ Quinto dico ex praedictis quod in creatura non est esse aliquod absolutum. Sed omne esse actua lis existentie respectus est et dependentia quadam essentio create ad ipsum deum vel ad primam causam. Et dico baen ad primam causam: quia et si creatura aliquando effectiue producatur a causa creata vel secunda: non tamen respectus ad causam secundam creatam pertinet ad suum esse: immo omnis talis respectus est accidens simpliciter ipsius creature et sine illo absolute loquendo potest esse.

¶ Dico tamen pene quod alique sunt quidditates vel essentie absolu te secundum se et alique non sicut quidditates create prime rum generum trium sunt absolute. Aliorum vero non sed respectiue. Et sic etiam licet omne esse creature sit respectus tamen aliquod est essentie absolute et aliquod essentio respectiue: et sic etiam per concomitantiam secundum modum loquendi minus proprium solet dici quod est aliquod esse absolutum et aliquod esse respectiuum nisi forte intelligatur de esse essentie quod in nullo distinguitur ab essentia creature nisi secundum rationem hic quod non concludit aliqua ratio praemissa

¶ ota quod esse creature sit quidditatiue respectus licet bent concludant quod differat realiter ab essentia. Posset enim dici quod licet esse cuiuslibet respectus vel relationis sit essentialiter et quidditatiue respectus tamen esse nature vel essentie seu creature absolute est rea¬ litas absoluta seu formalitas vel intentio non minus quam intellectus vel operatio vel voluntas: licet forte ad hoc non habeatur aliqua ratio cogens. Et cum pauciora sine necessitate sint ponenda et non potest minus poni nec pauciora quam ponendo ipsum esse respectum videtur hoc posie pro babiliter sustineri.

¶ Sexto dico quod si plures sint respectus vestigiales in creatura puta tres ad ipsum deum vt ad causam exemplarem efficientem et finalem sicut in primo distin. 3. videbatur probabiliter posse dici quod solus ille qui est ad ipsum vt ad causam efficientem dicitur ipsum esse creature: no autem alii licet concurrant cum ipso in creatura. Nam licet creatura per se dependeat non solum ex efficiente sed ex fine et exemplante tamen causa ipsa quae est eadem efficiens et exemplans et finis non largitur esse creature nisi efficiendo ipsam vt patet. Hoc tamen ad plenum videre est difficile cum finis secundum quod huiusmodi sit causa non minus principalis quam efficiens: quare non dicitur esse creature respectus eius ad deum vt ad finem sicut ad ipsum vt ad efficiens. Et si sic dicatur tunc non video qumo possit saluari quod vnius essentie sit vnum esse sed oportet quod sint plura esse vel quod sit vnum esse continens illos tres respectus et ita non est vnum per se quod non videtur verum esse. Si autem diceretur quod respectus creature ad deum vt ad exemplantem et efficientem et finientem in actu non est nisi vnius simplex et ratio terminandi illum esset aliquid indistinctum puta vna perfectio cuiusmo di est velle diuinum quod etiam videretur rationabile: quia quic quid extra se causat per modum cuiuscumque cause contingenter et libere causat: tunc non est difficultas praedicta qumo esse creature sit vnum quod respectus ille vnus est secundum viam istam. dico concludendo contra tres primas opi¬

¶ Dltimo niones quod prima si intelligat quod es sentia et esse distinguantur realiter sicut praedictum est vera est quantum ad conclusionem. Si autem aliter intelligat si cut puto quod et fecit scilicet quod sint diuerse res sicut materia et forma suo modo vel sicut accidens et subiectum nego eam et respondebo ad motiua eius.

¶ Contra secundam opinionem patet quod est falsa: quia esse et essentia non solum secundum rationem et intellectum distinguntur. Et ideo respondebo ad motiua eius.

¶ Contra tertiam opinionem dico quod si per illam differentiam intentionum intelligat differentiam aliam quam in intellectu vel extra intellectum. Puta formalem vel realem vel essentialem quod est falsa et ficta. Sicut enim non est ens nisi in anima vel extra animam ita nec differentia. Si autem intelligat differentiam extra intellectum aliam ab illis tribus etiam falsa est: quia nulla talis est. Si autem intelligat differentiam formalem tantum falsa est etiam quia non solum formaliter distinguntur sed realiter eo modo vel simili quo inter genus et differentiam vera est opinio: sed tunc dico quod contradicit sibi ponendo quod essentia sit eterna et esse sit nouum in creatura: quia sicut arguebatur in secundo. Illa sic que tan tum realiter differunt vel intentione non sunt separabilia nec inseparabilia secundum esse sicut patet de animali et rationali in homine vel que sunt hominis sic etiam de esse et essentia. Si autem intellexit de differentia essentiali falsum est sicut supra probatum et tunc etiam esset opinio contra opinantem: quia tunc differrent realiter eo modo quo ponit opinio prima quod tamen opinans intendit improbare et bene inpoc. Si autem intendit probare quod non differunt realiter eo modo quo dictum est supra: tunc nego illam opinionem et dico quod motiua eius que ponuntur in ter illa de illa secunda opinione non concludunt sicut inferius apparebit.

¶ Contra illud quod dicit vltra quod essentia non participat esse nisi sicut effectus suam causam quia participat esse diuinum quia planum est quod esse actualis existentie non est causa essentie: sed magis ipsa essentia est fundamentum talis esse: et ideo participat esse sicut fundamentum participat relationem sibi consubstantialem et sicut genus differentiam participat in specie tanquam aliquid componibile cum ipsa

¶ Contra illud etiam quod dicit quod esse essentie potest predicari de essentia in recto non sic esse actualis existentie: quia intentione differt ab ea. Uidetur etiam quod ipse habeat dicere hoc idem de esse essentie: quia planum est quod essentia creata in tribus primis generibus est aliquid absolutum si esse essentie secundum ipsum est respectiuum: quia est respectus exemplati: ergo ita differunt intentione sicut essentia et existentia: et tunc vltra ita potest poniessentia vel intelligi sub non esse essentie sicut subnon existentia vel esse existentie. Si dicas pro eo quod non ponit quidditatem vel essentiam et per consequens esse essentie nisi respectum exemplati: tunc sequitur absurdum quod nulla quidditas creata sit absoluta et quod sit dare respectum sine fundamento.

¶ Contra Augustinus. 6 de trintate vbi dicit quod omne quod relatiue dicitur est aliquid excepto relatio vel relatione: quare etc. iet ergo prime opinionis.

¶ Ad

¶ Ad motiua primum dico quod participans aliquid sicut effectus causam differt a participato non solum realiter sed etiam essentialiter et isto modo creatura participat non esse suum sed esse diuinum sed participatas aliquid sicut fundamentum participat relationem vel sicut genus participat differentiam extra intellectum. Non oportet similiter quod differat essentialiter a participato: licet ita sit de materia participante formam et de subiecto participante accidens sed sufficit quod realiter distinguntur modo praedicto: et tunc argumentum est pro me de esse et essentia.

¶ Ad secundum dico ad maiorem quod illud quod sic est in potentia ad aliquid positiuum quod ipsum potest manere sub opposito illius et recipitipsum sicut forma materiam vel sicut subiectum accidens differt non solum realiter ab illo: sed etiam essentialiter sicut patet de subiecto et accidente de materis et forma. Sed dico quod essentia creata non sic est in potentia ad suum esse: sed est in potentia ad suum esse sicut fundamen tum in creaturis ad respectum consubstantialem et eundem est sentialiter sibi et sicut genus ad differentiam quae simul necessario sunt et non sunt et dico bene quod talia realiter distinguntur saltem modo praedicto et tunc argumentum est pro me.

¶ Qndo dicis in minori quod essentia est potentia contradictionis ad esse vel non esse: quia neutrum sibi determinat Dico quod essentia si debeat manere determinatur ad ese sicut et ad seipsam. Uerum est tamen quod potest non esse: quia etiam. potest non manere sicut non manere ens et cadere in nichil eo ipso quod non est necesse esse sicut etiam et ipsum existere potest non esse in actu. Existentia enim potest non existeresicut et essentia: et tamen non differt realiter ab existere¬

¶ Ad tertium dico quod essentia creature non est suum existere nec vnum praedicatur de altero in recto et in abstra cto. Et ideo dico quod non solum differunt secundum rationem:s realiter modo praedicto sicut etiam genus et differentia non tamen realiter sicut tu dicis sicut forma a materia vel huiusmodi.

¶ Ad quartum dico quod non obstantelo essentia et esse non distinguntur realiter eo modo quo tu ponis non sequitur quod essentia sit suum esse sicut nec animalltas est rationalitas. In deo autem in quo non distinguntur essentia et esse extra intellectum. Dico quod est sentia est esse et est formalis praedicatio eiusdem de se. Essentia autem creata nullo modo est suum esse sed dif¬ ferens realiter ab esse vt dictum est supra: et ita non est esse subsistens et per se necesse esse sicut deus sed secundum suum esse dependens est ab ipso esse diuino.

¶ Ad quintum dico quod loquendo de potentiis sensitiuis exterioribus qua sunt particulares illa quae diuersis potentiis cognoscuntur sicut per se obiecta positiua realiter distinguntur. Sed de potentiis subordinatis sicut sunt intellectus et sensus non oportet: quia aliquid idem potest percipi ab vtroque. Idem enim quod sentitur intelligi potest quia intellectus circa totum ens sensibile praecipue potest. Ad minorem quando dicis quod essentia et esse diuersis potentiis cognitiuis cognoscuntur. Dico quod essentia potest intelligi et potest sentiriIdipsum enim quod sensus videt intellectus cognoscit. Und de et visus et intellectus cognoscit essentiam coloris: tamen differenter quia intellectus potest eam cognoscere quidditatiue diffiniendo ipsam et abstrahendo ab esse vel etiam a suo singulari non autem visus et ideo quidditas dicitur appropriari intellectui per modum obiecti.

¶ prater etiam esse non est illud quo obiectum sensus est singulare: quia non est differentia indiuidualis nature sensibilis sicut dictum est in secundo: et ideo nichil ad propositum quam tum ad hoc.

¶ Preterea etiam non oportet dato hoc quod intellectus cognoscat essentiam et sensus existentiam non oportet quod realiter distingantur eo modo quo ponis sicut nec oportet quod essentia et suum singulare essentialiter distinguantur sed sufficit quod realiter modo praedicto.

¶ Ad sextumdico quod terminus mutationis realis que est vere mutatio non solum realiter sed etiam essentialiter distinguntur et a mutatione et a subiecto mutationis. Sed dico sicut dictum est in secundo quod creatio non est vere mutatio quia non est de subiecto sed est non de aliquo. Unde essentia non se habet sicut subiectum mutationis respectu ipsius esse in creatione: quia tunc essentia non crearetur: sed creationi praesupponeretur quod est falsum. Sed ipsa essentia est terminus creationis et ipsum suum existere in actu est referri ad producens. Si dicas quod teferri praesupponit existere vel esse. Dico quod verum est de reterri secundum aliquem respectum accidentalem et essentialiter distinctum cuiusmodi non est ipsum esse ab essentia: quare etc.

¶ Ad septimum dico quod illa est ita necessaria in re vel non necessaria sed contingens extra intellectum essentia habet esse vel existeresicut quod essentia non tamen ita per se vera: quia prima est vera. Secundo modo si est per se vera et secunda per se primo modo. Tu dicis ista est necessaria et eterna et per se vera. Essentia est essentia. Dico quod verum est absolute abstrahendo essentiam ab actu vel potentia vel ad cipiendo ista sub disiunctione. Sed ista est contingens. Essentia est actu et extra intellectum quia isto modo esientia potest non esse essentia. Et ita dico de alia Essentia habet esse quod similiter est necessaria vel contingens: quia ista est necessaria. Essentia habet esse actu vel potentia et ista est contingens. Essentia habet esse actu et tamen ex hoc non sequitur quod sint omnino idem re sed possunt realiter distingui modo praedicto quia non obstante quod sic distinguantur tamen pari necessitate qua essentia est essentia extra intellectum pariratione refertur ad deum in actu.

¶ Ad Boetium dico bene quod in creatura differt quod est et quo est realiter modo predicto et esse aliquo modo comparatur ad essentiam sicut forma quia sicut respectus ad suun fundamentum et sicut actus ad potentiam. Et in creatura differt quastio si est a quastione quid est sed non in deo ex parte rei: sed non intendunt ille auctoritates quod essentia et esse realiter distinguantur sicut tu ponis non obstante quod esse actu sit passio. Non enim oportet omnem passionem positiuam creature differre sic realiter a subiecto sicut formam a materia vel accidens asubiecto sed potest esse differens realiter modo predicto quem tenui.

¶ Ad hanc primam auctoritatem respondetur per Commentatorem ibidem quod Boetius accipit ibi quo est non formaliter sed causaliter et effectiuem ita quod distinguitur realiter quod est scilicet effectus ab illo quo est scilicet a causa sua qua est non formaliter sed causaliter et denominatiue. In deo autem non sic quia non est causatus. etr motiuum alterius opinio

¶ Ad primuui nis. Dico quod accipiendo sapere pro sapere habituali non sic se habet in creatura essentia et esse sicut sapientia ad sapere vel cui sus ad currere et lux ad lucere nisi quantum ad modum significandi: quia vnum significatur nominaliter et aliud verbaliter sicut est in illis sed in re non sic se habent. Nam illa in re sunt idem penitus: non sic autem ista sicut probatum est supra. In deo autem omnino sic se habent: et forte hoc intendit Augustinus.

¶ Ad sed cundum dico quod cum existere sit respectus quo essentia creata refertur ad deum quod proprie loquendo sicut respectus non refertur sic etiam nec esse dicitur habere esse vel esse sed magis essentia dicitur esse et creatura: tamen si dicatur esse improprie eo quod ens est communetranscendens quod verificatur de quolibet positiuo reali non est ens alio: sed seipso nec pari ratione fuit standum in prima puta in essentia quod ipsa diceretur ens id est existens seipsa sicut etiam si album esset transcendens non eadem ratione corpus seipso diceretur album et a seipso sicut albedo: quia non eadem ratione esset cor pus et habens albedinem: quare etc. Uel dicendum quod argumentum commentatoris contra Auicennam concludit quod esse non est vna res addita eo modo quo ac cidens subiecto vel forma materie. Tunc enim esset processus in infinitum: quia tunc de illo esse posset qua ri sicut de essentia sed non concludit quin aliquo modo distingantur modo praedicto.

¶ Ad tertium dico quod esse substantie est substantia et accidentis est accidens Non alia substantia vel aliud accidens sed consubstanrialiter idem substantie vel accidenti licet distingatur ab essentia substantie vel accidentis sicut etiam genus et differentia sunt vna substantia licet differant realiter et anima et sua potentia sicut dictum est in primo.

¶ Ad quartum et ad quintum dico quod non existere per se et directe et formaliter non negat essentiam nec dicit totam non entitatem rei sed bene concomitatiue: quia non manet essentia extra intellectum sub non esse licet essentia non sit esse.

¶ Ad sextum de albedine. dico quod albedo dat esse album per vnionem sui cum subiecto quia nunquam separata daret esse album: et ita esse album non est idem penitus quod albedo vel etiam idem quod subiectum. Et praeterea non est simile de forma substantiali: quia forma substantialis pars est et per se causa et sentie: et tunc planum est quod sicut essentia distinguitur a forma ita et esse multofortius et nihil habetur ex hoc Si autem sit synode esse forme secundum seipsam: tunc dico quod differt ab eius essentia sicut et esse totius ab essentia totius licet non det esse per aliquid essentialiter distinctum ab ipso vt per vnam aliam formam. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum est vna opinio de questione principaliter propo¬ sita quod esse accipitur multipliciter. Uno modo pro conplexione vel compositione extremorum scilicet subiecti et predicati in conclusione vel secundum quod est nota talis complexionis. Alio modo accipitur pro esse essentie quod est esse quidditatiuum per diffinitionem expressum. Alio modo accipitur pro esse actualis existentie quod est esse rei in effectu extra intellectum.

¶ De primo esse loquendo ditunt et bene in hoc quod in christo tot sunt esse et possunt poni quot vere praedicationes aliquarum de ipso possunt formari. Esse enim hoc modo copula est praedicamenti cum subiecto in propositione et praedicatur tertio adiacens et est aliquid secunde intentionis sicut praedicatum et subiectum. Secundo modo etiam planum est quod in christo sunt plura esse sicut et plures essentie vel nature. puta natura diuina et humana. Esse autem isto modo acceptum et essentia non distinguntur nisi secundum rationem sicut dictum est in articulo praecedenti.

¶ Sed loquendo de esse actuais exissentie quod est esse. Tertio modo acceptum dicunt quod in christo non est nisi vnicum esse quod est existere diuini suppositi ita quod natura humana in christo non habet pro prium existere: sed existit existentia diuini suppositi sicut dicunt.

¶ Ad hoc adducuntur plures rationes pter illas quae tacte sunt in principio quaestionis.

¶ Prima est ista. Si natura humana haberet proprium existere in christo sequeretur quod communicaret illud suppositoverbi: quia illud esset assumptum et ita esset conicatum. Sed hoc est impossibile: quia tunc oporteret quod natura humanaesset forma diuini suppositi eoipso quod daret sibi esse et sic etiam verbum esset aliquid potentiale et natura humana esset actus eius et persona christi esset composita quae pina sunt impossibilia: ergo etc.

¶ Secunda ratio. Pars siadueniat toti preexistenti non determinat sibi aliquod nouum esse: sed ipsa existit ipso esse totius. Sed natura humana non magis potest dare nouum esse verbo quam pars toti: immo multominus vt patet: ergo etc.

¶ Ten tia ratio. Sicut se habet vna quantitas ad omnia quae sunt quantisic vnica existentia ad omnia que sunt vnius suppositi vt videtur. Sed vnica quantitate omnia que sunt eiusdem quanti vel subiecti sunt quanta. Non enim sunt simul plures quantitates per naturam: igitur vnica existentia existunt omnia que sunt eiusdem suppositi scilicet christi: igitur in christo non est nisi vnica existentia et vnum esse quod est diuini suppositi.

¶ Quarta ratio. Sicut subsistentia se habet ad subsistentiam sic existentia ad existentiam vel existe re ad existere. Sed subsistentia diuini suppositi superplet sufficienter subsistentiam nature humane et pro pter hoc non est ibi nisi vnicum subsistere: ergo et existentia diuini suppositi sufficienter supplet existentiam pumane nature: et ita non est ibi nisi vnicum existere.

¶ Quinta ratio. Accidens non dat subiecto nouum esse: quia accidens et subiectum licet secundum rationem distinguam tur: non tamen secundum esse secundum Aristotelem I phisicorum. Sed multominus dat natura humana nouum esse ipsi diuino supposito in christo vt videtur: ergo etc.

¶ Sexta ratio vnius rei substantialis est vnum esse quia eius non pent esse duo esse simpliciter cuiusmodi est esse substantiale. Sed christus est vna res ergo etc.

¶ Dicunt ergo isti quod in christo non est nisi vnicum existere quod est existere diuinum et natura humana licet habeat proprium esse essentie non tamen habet proprium existere in christo. contra istam opinionem arguo quia reputo eam

¶ Sed falsam. Primo in quocumque sunt plures nature et essentie in eo sunt plura esse actualuis existentie quia sicut dictum est in articlso praecedenti. Essentia et suum existe re sunt insensibilia. Et qualibet essentia habet suum proprium existere. Sed in christo sunt plures nature et essentie / puta diuina et humana. ergo etc.

¶ Secundo sic. In quocunque sunt plures generationes passiue reales quarum vna est eterna et alia noua in eodem sunt plura esse quorum vnum est nouum et aliud eternum quia noua generatio terminatur ad nouum esse substantiale qumocumque debeat hoc intelligi siue essentia vel natura sit primus terminus siue non. Sed christus est huismodi. ergo in ipso est duplex esse saltem.

¶ Tertio sic. In quocumque sunt plura viuere substantialia vel plures vite in eo sunt plura esse quia viuere in viuentibus est esse secundo de anima. Sed in christo sunt due viteUita scilicet diuina et vita humana que fuit corrupta piipso per mortem et in resurectione resumpta. ergo etc.

¶ Quarto sic. Si natura assumpta relinqueretu a verbo ipsa existeret in proprio supposito et haberet suum verum esse. Sed propter hoc nihil positiuum sibi daretur quod non habeat. igitur cum suum existeresit aliquid positiuum reale videtur quod suum proprium existere habet in christo sicut etiam habet suam propriam singularitatem vel differentiam indiuidualem qua est hec in athomo secundum Damascenum. Non plus enim potest poni in re sine propio existere quam sine propria singulari tate vt videtur

¶ Quinto sic. Fundamentum resolum tionis que est accidens necessario praesupponitur exi stere illi relationi. Sed in christo natura humana est fundamentum sue vnionis ad verbum que quidem vnio errespectus quidam sibi accidentalis quia sine illo posset non esse ergo praesupponitur habere et habet in christo proprium esse. Nec potest dici quod illud esse sit divini suprpositi quia ad diuinum suppositum non pertinet fundari talem vnionem vel respectum sed magis terminare Hoc est enim proprium nature assumpte.

¶ Quinto sic. Sicut esse est suppositum in christo ita etiam operari et velle. Sed non obstante quod in christo sit vnicum tantum sui positum adhuc tamen in ipso sunt due voluntates et duooperari vel due operationes secundum dictum Damasc. li. bro tertio. ergo et plura esse vt videtur illo non obstate. Similiter argui potest de assumptione noua per quam non tolleretur a natura assumpta suum esse

¶ Dico igitrer aliter ad istum articulum

¶ Primo quod in christo sunt plura esse ex parte diuini suppositi loquendo de esse actua lis existentie quia sunt ibi tot esse quot in ipso sunt distincta formaliter ex natura rei. Nam sicut dixi in primo. distinctione. viii. Esse est idem quiditatiue et formaliter cuilibet quod est in deo ex natura rei. Unde non solum diuina essentia quiditatiue est esse sed etiam intellectus diuinus quiditatiue est esse et voluntas etiam et filiatio diuina et ista esse distinguuntur ad modum quo omnia ista distinguuntur. Nec ore quod sint in diuino supposito plures essentie propter hoc quia in diuino supposito non est nisi vna perfectio simpliciter prima in ordine omnium diuinorum cui primo conuenit existere et illud vocatur essentia.

¶ Secundo dico quod in christ ex parte nature assumpte sunt plura esse actualis essentie quia tot sunt ibi quot sunt essentie distincte Est enim ibi essentia propria materie et cuiuslibet forme substantialis quia sunt ibi due forme substantiales et essentia totius compositi vel totius nature et essentia propria cuiuslibet accidentis. Omnia enim ista habent proprium existere in christo sicut et propriam essentiam

¶ Tertio dico quod loquendo de esse quod est nota conplexionis vel copula presenti de subiecto et signifi cat virtutem propositionis in christo obiectiue saltem sunt tot esse quot propoaitiones vere possunt formari de ipso in quibus esse praedicetur tertio adiacens sicut dicunt alii et bene quia christus potest esse subiectum peractum intellectus respectu cuiuslibet praedicati verificabilis de ipso mediante copula que est esse. quare etc.

¶ Quarto dico quod loquendo de esse subsistentie contingit distinguere quia subsistere accipitur vno modo pro non inherere. Alio modo pro suppositaliter et inconicabiliter esse et isto modo dixi supra quod in diuinis subsistentia quedam est inconicabilis et quedam conicabilis

¶ Loquendo ergo de subsistentia conicabili dico quod in christo secundum diuinum suppositum sunt plura esse et tot quot sunt in ipso diuine perfectionis conicabiles distincte ex natura rei et forte idem est istud subsisterein qualibet perfectione cum suo existere quantum ad illud positiuum. Unde sicut quelibet diuina perfectio exseipsa formaliter existit et est suum existere. Ita et subsistit conicabiliter et est suum subsistere. Et de ista subsistentia loquitur August. quando dicit quod diuina essentia ad se subsistit. Ex parte vero creature assumptesunt etiam due subsistentie tales immo tres. Puta materie et totius coniuncti ex materia et forma corporet tatis quod est ipsum corpus et totius coniuncti ex istis quod est natura humana quia nulla forma substantialis vel accidentalis isto modo subsistit quia omnes possunt inesse vel inherere et inherent in christo: loquendo autem de subsistere vel subsistetia inconicabili non innitendo alteri cui conicetur. Dico quod in christo non est nisi vnicum subsistere vel esse qunod est esse suppositabile incomica. bile diuini smppositi per proprietatem suam suppositalem vel etiam personalem que est filiatio ipsa et aliquid subsistens incommunicabiliter. Ex parte vero nature assumpte nullum est esse vel subsistere tale quia natura assumpta non habet rationem proprii suppositi in christo. Sed suppositatur in supposito verbi et ita in christo non est nisi vnicum suppositum non obstante quod inipo sint plura esse actualis existentie modo praedicto Dico quod esse na¬

¶ Ad primum aliorum ture humanevel suum existere conicatur verbo in christo quia verbum est et existit homo non tamen orm quod natura humana sit forma verbi vel quod det sibi tale esse vel conicet per in formationem sed per vnionem frequenter dictam supra sicut etiam natura ipsa conicatur verbo non per informationem sed per illam vnionem.

¶ Ad secundum dico primo quod pars adueniens toti conicat sibi nouum esse conueniens illi parti quod est esse partiale. Unde si alicui necessario de nouo adueniat manus dicitur de nouo manuatus vel si oculus adueniat dicitur ocu latus vel si caput dicitur capitatus. Similiter suo modo dico quod natura humana adueniens vel vnitaverbo in christo conicat christo suum esse et nouum esse suum Similiter etiam dicendum quod natura humana non si habet sicut pars in christo tunc enim oporteret de verbo quod esset alia pars quod est falsum quia verbum infinitum est. Nec habet rationem partis quia ipso non est aliquid maius. Omne autem totum est maius sua parte Similiter etiam natura humana habet esse perfectum et completum in genere suo non sic pars etiam magis pratet dare alicui esse quam pars que completum esse non habet nec perfectum. Preterea etiam si nullum esse reale conicaretur verbo a natura humana sed tantum verbum haberet respectum rationis ad naturam de nouo. Sequeretur quod verbum realiter non existeret homo sed solum secundum rationem quod est falsum et ideo illa ratio parum valet:

¶ Ad tertium dico quod maior est falsa. Quantitas enim accidens est essentialiter distinctum ab eo quod est quantum per ipsam et ideo non oportet ipsam multiplicari in subiecto quanto sed possunt esse multa quanta per ipsam in eodem subiecto sicut materia et omnes forme corporee. Sed non sic se habet esse ad essentiam exi stentem quam existentis. Nam ore necessario cum esse sit com substantiale essentie quod tot sint esse ad minus quot essentie distincte. quare etc.

¶ Ad quartum dico quod non sic potest suppleri existentia nature humane per existentiam diuini suppositi sicut subsistentia vel suppositalitas per subsistentiam et ratio est in promptu. Nam sicut dictum est supra. Suppositalitas propanature humane non dicit vltra naturam nisi negatio nem que contingenter inest et oppositum potest inessePuta vnio ad diuinum suppositum et per hoc suppletur illa suppositalitas a diuino supposito assumente. Sed existentia nature non dicit aliquid contingenter conueniens nature sed aliquid consubstantiale sibi quod non potest tolli ab ea nec per consequens suppleri imipsa sicut etiam nec propria singularitas sua. ideo etc.

¶ Ad quintum de auctoritate dico quod accidens communicat suo subiecto suum esse sicut albedo dat esse album et existere album consequer et ad tale esse quoncunque intelligatur terminatur mutatio accidentalis vel motus ipsius subiecti ad accidens. Unde dico absolute quod aliud est existere subiecti et aliud est existere accidentis sicut alia est essentia subiecti et alia accidentis et hoc siue inesse vel inherere sit esse accidentis siue non quia planum est quod si esse accidentis non sit suum inherere quod tunc aliud et aliud est esse vtriusque. Si etiam suum esse sit inherere subiecto planum est quod adhuc est aliud esse accidentis ab esse subiecti quia esse subiecti non est inherere subiecto. Tamen dico quod esse accidentis non est inherere subiecto quia tunc quacumque virtute non posset separari a subiecto sicut nec potest poni sine suo existere vel esse cuius oppositum est planum in sacramento eucaristie. quare etc. Ad confirmationem de Aristote le Dico quod accidens et subiectum non differunt secundum esse secundum ipsum vel quia sunt idem subiecto vel supposito vel quia accidens licet habeat proprium existere non tamen sicut diceret Aristoteles potest esse nisi in subicto quod tamen est falsum.

¶ Ad sextum dico quod vnirei simplicis non habentis in se plures naturas vel essentias saltem in creaturis est vnum esse vel existe re. Christus autem non sic est vna res sicut patuit supra et ideo non oportet quod in ipso sit tantum vnicum existeresed sunt in eo plura licet bene in ipso sit tantum vnum subsistere suppositale quia est vnum supposito.

¶ Ad primum principale quando dicis quod existere substatie et suum subsistere sunt idem. Dico quod non est verum de subsistere suppositaliter non innitendo alteri et incommunicabiliter. Ad pro bationem de accidente et suo inherente patet ex premissis quid dicendum.

¶ Ad secundum dico quod non se quitur. In christo sunt plura esse. ergo christus est plura entia sicut non sequitur in isto sunt plures essentie vel scientie ergo iste est plura entia vel plures scientes Adiectiuum enim non multiplicatur nisi secundum multiplicationem suppositi et habentis formam quia significat concretione ad suppositum.

¶ Ad tertium dico quod christus non est vnum per se aliquo illorum modorum per se quos vidit Aristoteles nec tamen est vnum priaccidens eo modo quo subiectum et accidens quia na¬ tura humana non est accidens verbi informans ipssum nec econuerso immo nec forma aliquo modo informans.

¶ Ex quo sequitur quod persona christi proprie loquendo non sit composita quia non est vna per informationem licet ipsam concedat Damas. compositam improprie pro tan to quod est persona subsistens in duplici natura diuina scilicet et humana. due ergo nature et duo existereconstituunt vnum christum aliquo modo per se pro tanto quia vnio earum in persona christi tanta quod praedicatio nature assumpte recipitur inconcreto de persona verbi et vtrumque vnitorum est substantia et etiam aliquo modo per accidens quia ex ipsis vnitis non resultat aliqua et titas tertia per se vna sicut nec ex accidente et subiecto resultat tamen aliqua tertia talis entitas ex materia et forma sicut dictum est in secundo et in hoc materia et forma magis faciunt vnum quam due nature in christo. Tu dicis vnio ista tenet arcem. Dico quod verum est quantum ad nobilitatem vnitorum saltem alterius non quantum ad faciendum aliquid vnum per se ex vnitis quod sit tertium resultans ex ipsis. Tunc enim in ipso se haberent sicut partes quod est impossibile de verbo sicut dictum est supra. ideo etc.