Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Praefatio
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctiones 21-22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctiones 26-28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctiones 28-30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctiones 18-19
Distinctiones 20-21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27-29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctiones 33
Distinctiones 34-36
Distinctiones 37-39
Distinctiones 40-42
Distinctiones 43
Distinctiones 44
Distinctiones 45
Distinctiones 46
Distinctiones 47
Distinctiones 48
Distinctiones 49
Distinctiones 50
Quaestio 1
CIrca distinctionem septimam quero. Utrum ex vivnionis nature humane ad vel bum ista sit vera deus est homo
¶ Uidetur quod non quia si ista propositio est vera videtur quod predicatum debeat praetinere ad aliquod praedicamentorum et ad aliquem modum praedicandi. Sed hoc est falsum quia nec de predicamento generis vel speciei vel diffinitionis nec proprii nec accidentis nec differentie vt patet quia homo nullum istorum est respectu dei nec est secundum aliquem modum praedicandi quia nec per se nec per accidens patet inducendo in modis per se et de per accidens Patet Similiter nec est in quid quia homo non dicit quid ipsius dei. Nec in quale quia nec est accidens nec differentia. quare. etc.
¶ Secundo sic. Idem non praedicatur de aliquo denomiatiue et abstractiue vel substantialiter et denominatiue. Patet quarto thopicorum. Ubi docetur destrui probleuma de diffinitione per hoc scilicet si predicatur denominatiue quia diffinitio predicatur de diffinito substantialiter. Sed ista est vera denominatiue. Deus est humanatus ergo ista non est vera deus est homo praecipue quia deus et homo sunt maxime diuersa et per consequens reputatiua vt videtur.
¶ Tertio sic. Quicquid absolutum et ad sepredicatur de deo conuenit tribus personis secundum Augustinum quinto de trinitate. Sed homo est aliquid absolutum et non predicatur de tribus personis. Patet ergo non verificatur de deo Per Augustinum primo de triContra nitate. Ubi dicit quod talis fuisilla vnio vt deus diceretur homo et homo diceretu deus. ergo etc.
¶ Quantum ad primum Dico quod non potest esse nobis naturaliter nota veritas huius ppositionis. Deus est homo vel verbum est homo quia sta propositio verbum est ho vel deus est honest contingens simpliciter et non necessaria ex terminis. Alioquin de necessario esset homo. Est autem contingens de talibus terminis quorum complexio non potest esse naturaliter nota quia complexio eorum non cognoscitur nisi per intuitionem terminorum vel alicuius noticiam quae naturaliter haberi non potest ex effectibus et hiis que vide mus et in effectibus. quare etc.
¶ Dico igitur quod so lum per fidem vel fidei doctrinam ore dicere et est notum quod ista est vera deus est homo quia verbum est homo et verbum est deus et ideo deus est homo.
¶ Quod autem verbum sit homo. Probatur ex vna propositione necessaria et alia ex ride sic. Suppositum subsistens in aliqua natura est tale formaliter secundum illam naturam hec est necessaria. Sed verbum est suppositum subsistens in natura humnana hec est credita. ergo verbum est homo et per consequens deus est homo.
¶ Ex quo apparet quod ista non est primo vera. deus est hoc. S enim esse primo vera tunc esse hominem conueniret deo pro quolibet supposito diuino quod est falsum. Si militer etiam si esset prima tunc cum iste terminus deus poneret suum formale significatum predicatum verifi caretur de ipso ratione nature ipsius diuinitatis et per consequens in quocumque inueniretur natura diuinitatis ipsum esset homo et sic pater et spiritus sanctus esset hoc. Ista ergo verbum est hemo prior est illa et ambe sunt vere et ista etiam christus est homo.
¶ Sed qumo et qualipredicatione est ista vera verbum est homo vel deus est homo. Dico quod predicatione formali que est singularis quia non habet consimilem sicut et vnio illa benedicta singularis. Omnis enim alia praedicatio formalis vel est per identitatem extremorum vel est per informationem. Hic autem nec est identitas essentialis ex tremi ad extremum nec etiam informatio extremi abextremo sed vnio mirabilis extremi ad extremum sine aliqua informatione. Unde dicon quod hic non est predicatio in quid hominis de verbo quia non pertinet ad suum conceptum quiditatiuum per se primo modo Est tamen predicatio quid vel alicuius quod est quid quia est substantia et ideo est predicatio formalis substantialis media inter predicationem formalem inquid que est per se primo modo et inter predicationem per informationem vel accidentalem que nec est ista nec illa.
¶ De ista vero christus est homo. Dico quod non est per se nec per accidens apud metaphisicum sicut nec ille due. tamen quod metaphisi¬
¶ Aduertendum cus considerat accidens prout est natura realis dependens ad subiectum secundum vero logicum accidens accipitur praecipue in propositionibus pro intentione secunda facta ab anima circa contingentem inherentiam predicati ad subiectum qundo scilicet in subiecto vel predicato non est ratio talis inherentie tunc enim iudicat propositionem esse per accidens secundum ergo metaphisicum. Dico quod ista verbum est hovel deus est ho non est per se quia neutrum est de ratione alteriNec per accidens quia neutrum est accidens alterius secundum logicum vero neutra est per se propter eandem rationem cum metaphisico sed bene est per accidens secundum logucum quia in neutro est ratio inherentie praedicati ad subiectum.
¶ De ista vero christus est homo dico quod non habet omnino consimilem modum veritatis sicut ille due. Nam secundum Dama. ca. 4. Christus est nomen supposti subsistentis in duabus naturis quia ergo natura videtur per se verificari de supposito subsistente in ipsa magis videtur esse ista per se christus est homo quam ista Uerbum est homo. Nam licet verbum subsistat in natura humana: hoc tamen non importatur nomine verbi tamen dico quod ista etiam Christus est homo non est per se aliquo illorum modorum qui dicti sunt ab Aristotele quia sicut dicitur quinto metaphi. Ratio in sefalsa de nullo est vera. Similiter conceptus qui non est per se vnus non potest recipere praedicationem per se alicuius conceptus. Conceptus autem christi qui est hic subiectum non est per se vnus. Et quia ex ambabus naturis vel ex persona verbi et natura non fit vnum per se tertium sicut dictum est supra. quare etc. Hoc de primo articulo.
¶ Quantum ad secundum articulum. Uidetur quod ista non sit veradeus factus est homo. Primo quia in omni eo quod fit de nouo saltem et preexistens requiritur aliqua mutatio subieti factionis vt si sortes sit albus mutatur ad albedinem Sed deus mutari non potest. ergo non potest fieri homo nec est factus homo.
¶ Secundo omne illud quod fitpatitur et recipit factionem passionem sicut omne quod racit habet factionem actionem. Sed verbum vel deus non patitur. ergo etc.
¶ Tertio deus factus est ho ergo deus est factus consequens est falsum ergo et antecedens. Probatio consequenie quia homo est aliquid non distrahens ab addito ante non distrahente cum aliquo est bo na consequentia ad illud sinpliciter. Hoc autem non distrahit fieri simpliciter. Unde et bene sequitur Sortes factus est homo ergo sortes est factus.
¶ Quar to quia si deus factus est homo sequitur quod deus sit factus deus. Sed hoc est falsum. ergo etc. Probatio consequentie. Nam sequitur deus factus est homo ergo factus est iste homo demonstrato christo. Sed iste homo est deus propter conicationem ydiomatum ergo deus factus est deus.
¶ Sed istis non obstantibus dico quod ista est vera. Deus est factus homo vel verbum factum est homo. Cuius ratio est quia factum vel fieriquando enunciatur simpliciter et absolute De aliquo dicunt absolute factionem eius vel factum esse. Similiter quando cum determinatione enunciantur dicunt factum esse illius secundum determinationem sicut est quando absolute et secundo adiacens praedicatur dicit absolute esse illius de quo predicatur vt sortes est. Sed quando tertio adiacens predicatur dicit esse secundum conditionem praedicati. vt sortes est poeta predicat esse poesis. Similiter quando dicitur sortes fit albus deninatur fieri al bedinis. Unde quando dicitur fieri illud et non requiritur alia mutatio quam factio illius specificantis.
¶ Exhoc arguitur sic. Si ista negaretur hoc non esset nisi quia deus videretur mutari. Sed hoc non concludit mutationem in deo quicquid sit ex parte nature assumpte. Non enim fit deus homo per informationem. ergo etc.
¶ Secundo probatur quod ista sit vera sic. Omn quod per actionem alicuius agentis est aliquid quod prius non fuit fit tale. patet. Sed per actionem totius trinitatis verbum de nouo fuit homo et ante non ergo factum est ho et deus factus est hoco. Dico quod hec est vera. oppositum. Dicoquod
¶ Ad primum ium deuslicet fiat homo de nouo non tamen oportet ipsum mutari quia non fit¬ homo secundum aliquid informans ipsum ad quod prius esset in potentia et careret ipso sicut sortes de nouo fit albus Sed fit homo per vnionem illam singularem nature humane ad ipsum in qua bene ponitur aliqua factio passiua illius vnionis quam habet ad verbum licet illa non fuerit mutatio proprie quia numquam natura assumpta fuit sub negatione talis vnionis. Mutatio autem proprie est a priuatione in formam vel econuerso.
¶ Ad tertium dico quod illa. consequentia non valet gratia forme quia tunc similis consequentia teneret in omni matenria quod est falsum. Non enim sequitur sortes est factus albus ergo est factus simpliciter. Si dicas quod non sequitur quia fieri album est additio distrahens a fieri simpliciter. ita dicam tibi in proposito quod absolute loquendo fieri hominem distrahit a factione simpliciter licet in aliqua materia non distrahat sicut in exemplo de Sorte Gene enim sequitur gratia materie. Sortes factus est homo ergo est factus quia esse hominem est ipsum esse sortis primum et simpliciter sed non est in proposito quia esse hominem non est esse dei simpliciter. Primum patet. Sed esse deum vel verbum. ideo etc.
¶ Ad quarn tum dico quod concedi praet quod deus factus est iste homo sub hoc sensu quod factus est suppositum subsistens innatura humana: non quia sit factus aliud suppositum a diuino supposito nec quod factus sit diuinum suppositum vel deus simpliciter et absolute sed vt in talinatura subsistens quia factum esse sic diminuit de factione simpliciter Ad probationem de conicatione ydiomatum. Dico quod regula generalis doctorum est quod ea que pertinent ad vnionem non denotant conicatio nem. Unde deus et homo non habent communicationem ydiomatum quantum ad ea que pertinent ad vnionem. Cuius ratio est quia vnio praecedit naturaliter suppositum subsistens in natura humana communicatio vero ydiomatum sequitur et presupponit vnionem iam factam et suppositum iam subsistere in tali natura. Unde non oportet quod illa quae pertinent ad vnionem dicantur de deo vt sic non dicatur deus factus deus sicut factus homo sicut nec dicitur deus vnitus deo hec de secundo articulo.
¶ Secundo videtur quod sit verior quam ista deus est factus homo quia est primo vere propinquior quam illa scilicet isti. Natura humana vnitaest verbo.
¶ Tertio quod sit vera quia homo incipit esse deus et non fuit semper deus et per actionem alicuius igentis puta trinitatis ergo homo factus est deus.
¶ Item Augustinus primo de tri. quod talis fuit illa vnio vt faceret deum hominem et hominem deum. ri quod ista propositio est vera¬
¶ Potest diti aliquo modo sicut probans duo vltima ad hoc adducta sed non est ita propria nec omnino similiter vera sicut ista deus factus est ho quia licet natura humana praexisteret vnioni non tamen pomo quia homo licet significet naturam non tamen abstracte sed in concretione ad suppositum et ideo non prefuit homo vnioni vel factioni sicut econuerso. deus et diuinum suppositum prefuit. In factio ne autem secundum quid illud quod fit presupponividetur factioni. ideo etc.
¶ Ad primum dico quod licet sit propropinquior illi primo vere quantum ad ali¬ quid non tamen quantum ad factionem propter rationem predictam.
¶ Ad secundum dico quod illa non est comuertens nec ista conuersa quia ly factus ponitur et debet poni ex parte predicati. ideo debet poni inconuertente ex parte subiecti dicendo sic. Homo est factus deus quod est falsum deus est homo et sic in pro pria est vtraque sicut conuertitur ista lignum est factum album factum est album est lignum non in istam album est factum lignum.
¶ Ad tertium bene concedo quod aliquo modo est vera et ad quartum concedo conicatio nem ydiomatum sed non est ita propria sicut prima. Tamen aliter dicitur ad tertium quod non oportet si homo incipit esse deus quod proprie loquendo fiat deus quia non presupponitur factioni. ideo etc
¶ Ad primum principale dico quod sicut ista vnio est singularis ita et praedicatio nec predicatum proprie habet rationem alicuius predicabilis nec modi predicandi. ideo etc.
¶ Ad secundum dico quod humanatus non est concretum huius quod est homo sed magis humanus et ideo humanatus quod dici fieri hominem vel esse factum praedicatur de verbonon sic proprie humanus. Aliter dicitur quod homo non est abstractum vltimata abstra ctione sed magis humanitas et verum est bene quod hamanitas de verbo non predicatur sed concretum quod est homo.
On this page