Quaestio 1

¶ Distinctionis octaue. Questio Prima

CIrca distinctionem octauam quero primo. Utrum in eodem supposito possint esse plures relationes reales eius rationis.

¶ Uidetur quod non quia si hoc possibile esset. Puta quod plures paternitates essent in eodem patre ad plures filios Sequeretur quod pari ratione in eodem filio possent esse plures filiationes ad plures filios. Sed hoc est falsum vt patet. ergo etc.

¶ Secundo sic. philosophus dicit quinto metaphi. quod si due forme differunt in eo dem subiecto ille non sunt eiusdem rationis. Sed hoc esset falsum si plures relationes eiusdem rationis possent esse in eodem subiecto. ergo etc.

¶ Tertio Si possunt esse plures tales in eodem pari ratione et infinite vt videtur. Sed hoc est impossibile quia tunc sequeretur quod subiectum vel suppositum esset actu infinitum in recipiendo. ergo etc. Non magis sunt incompossibiles

¶ Contia ex se due forme eiusdem rationis quam due alterius rationis vt videtur. Sed due relationes alterius rationis secundum idem fundamentum possunt esse in eodem supposito. ergo etc. Minor patet deus similitudine et dissimilitudine que conuenit eidem albo secundum eandem albedinem in habitudine ad album et nigrum

¶ In ista questione sic procedam

¶ Primo inquiram vtrum in eodem supposito vel subiecto creato possint esse vel fundari super idem fundamentum plures relationes eiusdem rationis.

¶ Setundo inquiram vtrum hoc sit possibile quod secundum diuersa fundamenta idem suppositum referatur ad aliud diuersis relationibus eiusdem rationis.

¶ Tertio inquiram vtrum in pluribus suppositis vel subiectis possit esse vnica relatio numero ad aliquid vnum extremum vel etiam ad plura.

¶ Quarto vtrum in diuersis suppositis secundum idem fundamentum possit esse vnica relatio distincta ad eundem terminum.

¶ Ultimo ad rationes principales.

¶ Quantum ad primum Dicit vna opinio quod hoc est impossibile scilicet quod in vno supposito vel subiecto secundum idem fundamentum numero sint plures relationes reales eiusdem rationis quantumcunque ad plura extrema. Unde dico quod pater habens plures filios vnica relatione reali paternitatis refertur ad omnes filios et illa paternitas habetur per generationem primi filii et sic in consimilibus.

¶ Ad hoc adducuntur alique rationes. Prima est ista. A quo aliquid habet entitatem ab eodem habet vnitatem vel puralitatem quia vnitas vel multitudo sunt passio nes entis. Ab eodem vero sumitur subiectum et passio eius. Sed relatio ex suo fundamento habet entitatem intantum quod vel non habet aliam entitatem ab entitate fundamenti vel si habet aliam tamen illam sortitur et trahit exfundamento ergo cum fundamentum ponatur vnum impossibile est quod relatio multiplicetur.

¶ Secundo sic. Accidentia absoluta quia sunt entiaeo quod sunt entis numerantur necessario vel sunt vnum numeratione vel vnitate subiecti. Unde contradictioest quod plura accidentia absoluta sint in eodem subiecto vel supposito secundum idem quia non distinguerentur nec oppositione nec distinctione. quare etc. Sed relationes cum sint accidentia non minus sunt entes quia entis immomagis quam accidentia absoluta. ergo etc.

¶ Tertio Non sunt ponenda plura in eodem sine necessitate primo phisicorum. Sed nulla necessitas apparet ponere tales plures relationes in eodem supposito vel subiecto ad plures terminos. Nam sicut eodem fundamento indistincto potest aliquid fundamentaliter referri ad plura eiusdem rationis: ita videtur quod eadem relatione formaliter possit ad plura referri. quaere etc

¶ Quarto in eodem supposito vel subiecto non est nisi vnica potentia receptiua respectu relationum omnium eiusdem rationis. Alioquin oporteret dicere quod in ipso essent infinite potentie receptiue et in actu sicut sunt possibiles infinite relatioues sibi in esse saltem sud cessiue. Sed vnius potentie actualitate non potest esse simul alius actus eiusdem rationis quia ad aliquid eius rationis subiectum non est in potentia. ergo etc.

¶ Quin to Subiectum non est in potentia primo ad hanc formam sed ad formam absolute. Cum igittur habitahac forma habeatur forma et forma absolute in sua communi ratione non sit nisi vna sequitur quod amplius non est in potentia ad aliam et ita simul eam recipere non potest stante prima. Sic in proposito de relatione que est forma subiecti vel fundamenti.

¶ Ultimo infintum in actu est impossibile in creatura vnica nume ro finita et limitata. Sed si relatio multiplicaretur secundum multitudinem terminorum. Sequeretur quod infinitas in actu esset possibilis in vnica creatura. Probatio. Sortes ponitur albus et per consequens ponitur dissimilis cuilibet nigro. Si ergo sint nigra multitudine infinita sicut est possibile in actu secundum aliquos Sequitur quod in sorte albo sint infinite relationes inactu et vltra sequitur quod sint plures quam infinite dissimilitudines eiuidem rationis in actu quia etiam illa¬ nigra sunt dissimilia sorti et dissimilitudinibus aliis eiusdem rationis et sic est ponere plura quam infinita eiusdem rationis.

¶ Confirmatur septimo quia in essentia diuina que est fundamentum illimitatum non possunt esse plures relationes eiusdem rationis igitur mul to minus nec in fundamento creato limitato et finitoSed ista ratio parum valet quia quelibet relatio vnius rationis in diuinis de se est hec propter summam actua litatem diuine nature et ita est immultiplicabilis. Non sic relatio creata non obstante vnitate fundamenti

¶ Octaua ratio. Inconueniens est quinto metaphsice quod idem bis dicatur Sed hoc sequeretur si essent simul plures relationes eiusdem rationis. ergo etc. Simile inconueniens est quod idem bis dicatur id est secundum eandem relationem ad diuersa referantur sicut patet in fine quaetionis sequentis. Hoc autem non sequitur ponendo plures relationes immo magis ponendo vnam ad plures terminos. isti quod vnica similitudi¬

¶ Dicunt ergo ne reali aliquid album refertur ad multa coalba et vnus pater refertur ad plures filios vnica paternitate reali variatur tamen ista paternitas secundum alium et alium respectum et secundum varias haditudines ad diuersos filios ita quod quando corrumpitur vnus filius et per consequens filiatio in ipso non corrunpitur simpliciter paternitas in patre sed tantum vt erat respectu illius. Corruptis vero omnibus filiis vel filio qui vltimo corrumpitur simpliciter illa paternitas in patre sicut simpliciter adquirebatur in generatione primi filii. Et ista positio a magnis tanquam probabilis sustinetur et tenetur. vi ad primam rationem positionis quod

¶ Dicitu e corrupto filio non corrumpitur in patre paternitas ad filium sed manet quia ad non ens potest esse relatio realis etiam actu sicut potentia materie vel subiecti ad formam futuram que non est vel in herentia accidentis separati ad subiectum et inclinatio anime separate ad corpus non est in actu et ita inpposito manet paternitas sed non terminatur in actu Unde ratio non concludit contra illos qui dicunt quod relatio realis manet et potest manere in retermino suo non manente vel existente vt paternitas sine filio et huiusmodi quia istud est falsum et fictitium propter plures rationes que non possunt bene solui vt videtur

¶ Primo quia relationes opposite mutuo se ponunt et destruunt in actu. Sed corrupto filio corrumpitur filiatio in ipso igitur et paternitas sibi opposita in patre.

¶ Secundo quia sicut de necessitate relationis est quod sit alicuius vt fundamenti ita et alicuius vt termini quia ad aliud. Sed destructo fundamento non manet relatio igitur nec destructo termino. Est enim quiditatiue ad terminum.

¶ Tertio relationem esse inactu est ipsam terminari actualiter ad terminum. Sed destructo termino relatio non terminatur in actu secundum eos etiam igitur nec est in actu.

¶ Quarto quia terminus corruptus vel adnihilatus non plus est ens verum in re quam negatio vel nihil. Sed ad negationem vel nichil non potest esse relatio realis quia nihil est ibi postiuum quod sit ratio terminandi.

¶ Quinto quia magis videtur quod aliquid absolutum quod non est quiditatiue ad aliud non possit esse sine illo alio et tamen primum non potest vt creatura sine deo.

¶ Sexto quia vna ratione vnus respectus actualis potest esse actu in re sine terimo eadem ratione alius igitur sicut paternitas potest esse sine filio ita similitudo sine coalbo et actio sine passiuo et passio sine actiuo et vbi sine loco et actualis inherentia accidentis sine subiecto et vnio forme ad materiam sine materia vel econuerso et per consequens non est necessarium ponere accidentia in sacramentoesse separata sed possunt poni vnita.

¶ Nec est necessarium ponere materiam in composito et infinitasequuntur absurda que manifestam implicant contradictionem.

¶ Septimo impossibile est relationem rationis in actu rationis nisi existente extreno in actu in esse rationis sicut nec potest intelligi non intelligendo extremum igitur. Similiter de relatione reali in actu reali.

¶ Octauo quia relatio realis non potest intelligi actua liter sine extremo intellecto actualiter igitur nec potest esse realiter in actu nisi extremo existente actualiter. Difficilius est enim aliqua separari in esse quam inintelligi vt videtur. Et concludunt premisse rotiones de omnibus relationibus realibus siue praedicamentalibus siue transcendentibus siue diuinis. Oquod iste rationes concludunt

¶ Si dica o de relatione actuali et non de aptitudinali. Contra quero de illa aptitudinalique realis est per te. Aut est aliquid in actu eo modo quo actus est differentia entis et sic contra eam currunt omnes rationes premisse. Aut in potentia obiectiua que est differentia entis et sic non est aliquid sicut nec homo antequam sit in actu vel antequam crearetur et habeo propositum quod nulla relatio realis est in re termino suo non existente siue illa sit actualis siue aptitudinalis.

¶ Nota hic quod non potest esse relatio realis quia terminus qui non est realiter non terminat realiter et sic ad ipsum non est relatio realis. Sed terminus quia non est in actu non est realiter. ergo etc.

¶ Confirmatur secundum eos quia dicunt quod terminus non existens realiter non refertur realiter ad extremum existens actualiter licet econuerso possit esse sed ad hoc non habent rationem nisi non existentiam illius igitur pari ratione de bent dicere quod non existere est sufficiens ratio non terminandi realiter sicut non fundandi. Unde ad terminum in potentia non est relatio simpliciter et in actu sed tantum secundum quid. Unde sicut non ens actu et non ens simpliciter et realiter ita non potest ad ipsum esse relatio nec terminari realiter. Est enim ad aliquid realiter ex quo est realis.

¶ Contra istam responsio nem arguo primo quia respectus ita necessario et quia ditatiue est ad aliud vt ad terminum sicut est alicuius vt subiecti vel fundamenti. Unde respectus quiditatiue est habitudo ad terminum. Sed impossibile est destructo fundamento vel subiecto immediate maneat relatio in actu. Unde et destructa substantia filii vel filio non manet filiatio. ergo et destructo termino non manet relatio non ergo manet paternitas destructo filio.

¶ Secundo quia relatio quiditatiue est habi tudo ad aliquid vel ad aliud. Sed quod non est non est aliquid sed nihil. ergo ad non ens non est relatio realis.

¶ Tertio et est confirmatio Terminus destructus et non ens non plus est aliquid quam negatio sit aliquid vel priuatio. Sed ad negationem vel priuatio nem non potest esse relatio realis quia in negatione vel priuatione non inuenitur aliquid positiuum quod sit vel esse possit ratio terminandi relationem. ergo etc.

¶ Quarto sic. Destrucio filio destruitur simpliciter et realiter filiatis secundum eos. Sed destructa filiatio ne de necessitate destruitur paternitas quia sunt relationes mutue et opposite que posite se ponunt. etc. igi tur contradictio est quod maneat paternitas et filiatio non maneat. Neo valet quod dicunt quod manet sed non est actu terminata. Quero enim quid dicit terminari in relatione quando ponitur terminari non dicit aliquid absolutum planum est inducendo in accidentibus absolutis quia tale absolutum esset accidens relationis quod patet ficticium. Nec dicit aliquid negatiuum quia tunc magis deberet concedi termino negato quam posito. ergo aliquid respectiuum non rationis. Patet quia ita posset poni termino negato sicut posito et similiter terminatio realis est. Aut igitur illud respectiuum est idem essentialiter prime relatiodi et sic manente relatione manet terminatio. Aut aliquid essentialiter distinctum et tunc est respectus accidentalis primi respectus et sequitur processus in infinitum. Et vltra sequitur quod talis terminatio maneat sine termino sicut et praeterea relatio vel paternitas et sic manet terminata et est contradictio in dictis ponem tium scilicet quod manet terminata et non manet terminata

¶ Si dicas quod vna relatio mutua non est de essentia alterius nec dependet ab ea in aliquo genere cause Similiter etiam nec relatio ex termino igitur potest manere sine illis. Dico quod regula illa de essentialiter distinctis quorum vnum non dependet ab alio fallit in relatiuis quia licet vnum non ab alio tamen ad aliud quiditatiue se habet quorum neutrum potest esse sine alio quia in vno est quiditatiue habitudo ad aliud sic autem non est de aliquo absolute.

¶ Quod autem dicitur esse immateria aliqua relatio realis ad formam que non est vel in quocumque alio falsum est. Unde dico quod potentia materie ad formam que non est / non est respectus reais. Nec similiter inclinatio anime separate ad corpus nec accidentis separati. Sed si talia sunt aliqui respectus in actu couenientes istis non sunt nisi respectus rationis comparantis ista ad alia quibus posstent nesse vel quia possunt recipere. Uerum est tamen quod materia est quedam materia absoluta que per seipsam imratione potentie et principii receptiui potest recipere formam vel non repugnat recipere formam. Et anima similiter est quedam natura cui non repugnat in formare corpus dispositum. Et accidens separatum quedam natura cui non repugnat informare subiectum. Sed hoc est per suum absolutum non per aliquid respectiuum sicut per suum absolutum est forma et actus.

¶ Quod enim materia habeat aliquem respectusiue accidentalem siue consubstantialem actualiter in re extra ad formam futuram vel subiectum ad accidens futurum vel anima ad corpus futurum ita possibile est vel accidens separatum ad subiectum non existens.

¶ Primo quia respectus rationis non patest esse in actu nisi extrema sint in actu in esse rationis ergo nec respectus realis nisi extrema sint in actu reali.

¶ Secundo quia si respectus ponitur consubstantialis vel est accidentalis esse in actu qui est differentia entis talis respectus in accidente non est nisi inherentia aptitudinalis in subiecto vel materia aliqua aptitudo vel potentia ad recipiendum. Sed quocunque ponatur. Oportet dicere quod talis respectus in effectu et in re extra intellectum secundum viam eorum. igitur oportet quod tres de necessitate sit in re et in effectu et accidens se paratum possit dici actu inherens quia habens inherentiam actualiter ad subiectum et materia actu habens formam futuram et recipiens. quaere etc.

¶ praterea aut manet illa relatio aptitudinalis inherentie ad subiectum adueniente actuali inherentia aut non. Sisic tunc duplici inherentia inheret. Si non tunc non est consubstantialis sed accidentalis et sine illa potest esse accidens et per consequens ad illam oportet dare aptitudinalem aliam et sic in infinitum vel etiam contra alios potest ipsa manere eadem adueniente actuali et manebat accidente separato sicut in patre paternitas non existente filio: sed tunc magis dicerent illi alii quod est eadem relatio cum inherentia actuali.

¶ Sed comtra ipsos habent quia impossibile est actualem inherentiam inesse nisi accidente actu inherente. Sed impossibile est actu inherere nisi subiecto actu existenti igiper omnia non est aliqua relatio realis in actu extra intellectum accidentis separati ad subiectum non ext stens et sic de similibus et ponere hoc est ponere quod inherens in potentia actu inheret que sunt contradicto ria plane. Similiter dicendum est quod nec motus ad terminum nec scientie ad scibile non existens nec appetentis vel desiderantis seu desiderii ad desideratum futurum vel qumocunque entis ad non ens nulla est relatio realis quod patet ex rationibus et responsionibus supradictis. Similiter nec operationis vel actionis ad aliquid productum per ipsam vel potius habendum vel producendum quod improprie et abusiue dicitur finis eius quia non est causa eius cum sit posterius in esse et ideo improprie dicitur finis quia finis proprie qui est verecausa debet esse prior natura eo cuius est causa sicut alias est probatum et non solum in intentione agentis sed in re. Nota hic quod sicut esse in relationis quod magis commune in mente ipsa secundum alios non potest poni sine fundamento vel subiecto in actu etiam secundum eos Ita nec esse ad sine termino in actu cum sit magis formale in relatione.

¶ Preterea etiam quia esse in propter hoc necessario exigit subiectum vel fundamentum quia est habitudo ad ipsum. Unde si esset aliquid absolutum posset negari. ergo etc. quod in eodem supposito vel sub¬

¶ Sed dico iecto secundum idem fundamentum non obstantibus dictis ipsorum poasent fundari et esse et sunt frequenter plures relationes eiusdem rationis Unde dico quod in eodem patre secundum idem fundamentum quod est potentia sua generatiua quia impossibile est quod actus generande sit fundamentum eoipso quod non manet sed transit manente relatione. In eodem inquam patre sunt plures paternitates relationes reales ad plures filios et in eadem matre plures maternitates ad plures filios et in eo dem simili plures similitudines ad plura similia. et sic de consimilibus.

¶ Ad hoc adduco plures rationes.

¶ Prima est ista. Ille relationes eiusdem rationis sunt plures et non vna quarum vna corrumpitur alia manente. Alioquin sequeretur quod eadem res cor rumperetur et maneret. Sed vno filio vel vno simili corrupto corrumpitur filiatio in ipso vel similitudo et per consequens paternitas que erat in patre ad ipsum quia relatiua posita se ponunt et perempta se paremunt et tamen manet paternitas ad alium filium quia non minus est vere pater alterius filii manentis quam ante. et go etc. Nec valet solutio aliorum dicentium quod non corrumpitur paternitas simpliciter: sed in comparatione ad istum tantum quia pater non refertur ad filium secundum quod huiusmodi nisi relatione que est formaliter ipsa. paternitas ita quod habitudo patris ad filium est realis paternitas.

¶ Nota quod habitudo producentis ad productum in natura intellectuali per modum nature non est nisi paternitas ipsa. Si ergo corrumpitur habitudo patris ad filium corrumpitur patrnitas.

¶ Item eriam sicut vere et realiter et simpliciter corrumpitu filiatio in filio ita paternitas in patre quia paterni tas et filiatio realis secundum quod huiusmodi relatiue opponuntur. Sed in filio simpliciter corrumpitur filiatio ergo et in patre paternitas.

¶ Preterea quaero ab eis quid intelligunt per istas habitudines secundum quas ponunt paternitatem ipsam variari respectu huius vel illius filii. Aut ille habitudines sunt respectus rationis quod est falsum quia pater et filius sunt mutuo correlatiua realia. Aut sunt respectus reales Si sunt respectus rationis sequitur quod pater non refertur ad filios nisi secundum rationem. Si dicas quod immo quia paternitate reali ex hoc sequitur propositum scilicet quod orne relationem realem paternitatis in seipsa corrumpiSi sunt respectus reales cum omnes sint eiusdem rationis ad filios plures sequitur adhuc propositum quod in eo dem sunt plures relationes reales eiusdem rationis et sequitur vnum inconueniens scilicet quod in eadem relatione ponantur plures tales habitudines vt videtur

¶ Preterea etiam in quocumque manet vere et realiter paternitas ipse est vere et realiter pater sicut in quo est albedo ipsum est album. Sed in patre per te manet vere et realiter paternitas sua quam habuit prius ad filium qui nunc est mortuus ergo vere et realiter ita est pater eius mortui sicut viui quod est fictio me ra.

¶ Preterea Sicut patrnitate absolute refertut pater ad filium. ita hac patrnitate ad hunc filium et relatione opposita huic filiationi. igitur sicut destructa filiatione destruitur patrnitas ita destructa hac filiatione destruitur hec paternitas.

¶ Preterea relatio est qua vltimate hoc ens est ad aliud et non ad se. igitur destructo illo alio impossibile est quod maneat relatio sicut destructo eo quo aliquid est album ad se maneat albedo.

¶ Secunda ratio. Illud quod quiditatiue est ad aliud necessario multiplicatur illo alio multiplicato. Sed paternitas quiditatiue est ad aliud. puta ad filium vel filiationem ergo filiatione multiplicata multiplicatur patrnitas. Et ita de similitudine et aliis similibus igitur in eodem patre necessario sunt plures paternitates ad plures filios Nota quod cum paternitas quiditatiue sit ad si est in actu in seipsa oportet quod sit in actu ad terminum et perconsequens quod sit terminata in actu quia idem est esse actus liter ad terminum et terminari in actu sicut idem est esse actualiter terminum et terminare in actu. ergo contradictionem implicat dicere quod patrnitas sit in actu et non sit terminata in actu.

¶ Preterea cuicumque con uenit paternitas in actu ipsum est pater in actu. Sit manet paternitas et est sequitur. etc. secundum quod non habet filium in actu non est pater in actu licet in potentia. ergo ad filium qui non est non manet paternitas immo contradictio est hoc dicere.

¶ Tertia ratio. quicquid sit de extremis aliarum oppositionum tamen quod vnum tantum vni opponitur. Uerum est de extremis oppositionis relatiue quia vnum est quiditatiue ad alterum. Unum enim extremum tantum vni extremo opponitur. Sed vna relatio puta paternitas relatiue opponitur alteri. puta filiationi relatiue et econuerso. ergo vna paternitas non nisi vni filiationi opponitur Nec pater non nisi vno filio secundum vnam paternitatem. Si igitur sunt plures filiariones et plures filii recterelati ad eundem patrem. oportet necessario quod in pa tre sint plures patrnitates.

¶ Quaria ratio. Non minus videtur relatio realis multiplicari ad multiplicationem opposite relationis in extremo quam relatio rationis ad multiplicationem relationis libi correspondentis in extremo. Sed relatio rationis nacessario multiplicatur. Sic patet de ydeis secundum ponentes eas esse respectus rationis in deo quod multiplicantur in deo sicut et ydeata ipsa vel relationes ydeati. Et similiter de aliis respectibus rationis dei ad creaturam. ergo etc.

¶ Quinta ratio. Si est tantum vna patrnitas in isto pa tre ad plures filios que habetur primo filio generatovt dicunt sequitur quod primo filio mortuo non est pater aliorum filiorum viuentium. Probatio quia sicut pr mo filio genito adquiritur patrnitas ita videtur quod ipso corrupto corrumpitur. Sicut enim positio vel generatio filii est reponendi paternitatem in patre ita et corruptio corrumpendi paternitatem vt videtur. Sec consequens absurdum est. ergo etc.

¶ Ex quo patet quod mrabile dictum est quod primo filio genito habetur paternitas et tamen ipso corrupto non corrumpitur illa paternitas sed expectatur corruptio aliorum.

¶ Ulti ma ratio Illius praecise est aliquid pater respectu cum ius habet vnicam paternitatem. Sed hoc est precise respectu vnici filii primi. ergo illius precise est pa ter et non aliorum. Hoc autem est falsum ergo et illud ex quo sequitur.

¶ Preterea cum vnitate prioris stat multitudo posterioris accidentaliter sibi conuenien tis et non adequati. Sed fundamentum prius fimilitudo vel paternitas accidentalis est sibi non adequata Sicut enim vnus filius tantum non adequatur vni popotentie generatiue sed potest in plures ita nec vna pa ternitas.

¶ Octaua ratio de pluribus acidentibus absolutis puta pluribus fantasmatibus et in fantasia et eiusdem rationis secundum aliquos vt plurium indiuiduorum eiusdem rationis. Alioquin vno fantasmate destructo non posset homo recordari de alio indiuduo per aliud fantasma quod est falsum. quantum ad istum articulum

¶ Dico erdo quod possibile est et ita est frequenter quod vnum subiectum vel suppositum refertur pluribus relationibus eiusdem rationis ad plures terminos et ita in eodem sunt plures relationes reales eiusdem rationis.

¶ Ad primum aliorum dico quod eodem modo vel quasi eodem modo consequenter al eodem vel ex eodem habet aliquid vnitatem sicut et entitatem saltem sicut ex causa extrinseca. Ad miuorem quando dicis quod relatio habet suam entitatem ex fundamento quero a te qumo vel sicut ex causa effinciente vel sicut ex materia vel materialiter aut formaliter sic quod vnitas fundamenti sit vnitas relationis vel entitas. Si primo modo tunc non arguit quia ab eadem causa effectiue possunt esse plures effect solo numero differentes. Si materialiter per modum quo subiectum vel fundamentum dicitur materia relationis vel accidentis non in qua sed ex qua. Tunc dico quod eadem causa materialis potest esse diuersor differentium solo numero et quilibet eorum vniformiter habet entitatem et vnitatem consequenter ex ipsa. Si autem accipis contrarium Dico quod tu petis. Si formaliter planum est hoc esse falsum quia fundamentum et relatio eius non sunt idem formaliter immo distinguntur essentialiter praecipue in relationibus suprad ctis et ita nihil valet.

¶ Dico ergo quod relatio licet quoquomodo ad suam entitatem exigat fundamentum tamen ipsa est habitudo ad terminum et ideo necessario multiplicatur secundum multitudinem relationum sibi corresponden tium in termino vel in terminis.

¶ Ad secundum dico de absolutis accidentibus multis quod multa eiuse¬ dem rationis possunt simul esse in eodem subiecto sicut multe species intelligibiles in intellectu angelico / vt dictum est in secundo et in fantasia vel ymaginatiua et in medio plura lumina. Tu dicis non sunt entia nisi quia entis. Dico quod non est verum precipue de abso lutis et possunt manere separata a substantia. De respectiuis accidentibus dico quod licet non sint separabilia a subiectis vel fundamentis tamen ipsorum est aliquid esse necessario quia saltem subiecta vel fundamenta possunt esse sine illis. Tunc dico ad argumetum quod nec accidens absolutum nec respectiuum sic est ens quia entis pro tanto quia ipsius et subiecti et fundamenti sit vnum et idem esse nisi loquendo de vnitate suppositi vel subiecti et ideo esse existentie vel essentie accitentis non oportet numerari vel esse vnum secundum esse subiecti vel fundamenti sed stant ista simul quod accidens vel relatio insit subiecto vel fundamento vui co et tamen accidens vel relatio multiplicetur sicut in solutione primi argumenti dicebatur.

¶ Ad tertium dico quod est necessitas ponendi plures tales relationes in eodem sicut probatum est per rationes superius adductas quae non currunt nec currere possunt de fundamento. Non enim fundamentum sicu est quiditatiue ad aliud sicut relatio.

¶ Ad quartum dico quod non est in subiecto vel supposito nisi vna potentia receptiua et quod illa non adequatur per vnam talem relationem et ideo manet potentia aliud eiusdem rationis puta ad aliam relationem. Tu dicis Potentia est actuata per vnam dico quod verum est et ideo non potest eandem de nouo recipere nisi prius corrumpatura sed bene aliam qua caret.

¶ Ad quintum dico quod subiectum est in potentia ad hanc relationem et ad aliam quia ad singulares relationes plures. Non ad relatio nem in communi quia actiones et receptiones sunt singularium et dato quod ad relationem absolute adhudtamen ita bene reseruatur relatio in ista sicut illa et ita equaliter est in potentia ad vtramque.

¶ Ad sextum dico quod non habeo pro inconuenienti si possunt esse infinite relationes in actu in extremo vel in extremis oppositis quod possint esse infinite opposite eiusdem rationis in vno alio extremo quia non est maioris perfectionis habere plures quam vnam et ita nec infinitas quam duas vel tres tamen argumentum destruit seipsum quia non ergo minus impossibile esse infinitas relationes in actu in eodem ad infinta quam esse illa infinita in actu.

¶ Ad illud quod additur quod essent plures quam infinite relationes eiusdem rationis. Dico quod non quia dissimilitudo nigri ad album non est eiusdem rationis cum dissimilitudine albi ad nigrum. Hec de primo articulo principali¬

¶ Quantum ad secundum propositum. An scilicet in eodem supposito vel subiecto secundum plura fundamenta eiusdem rationis possint esse plures respectus eiusdem rationis. Non est alia diffcultas nisi ista scilicet. An in eodem subiecto possint esse simul plura fundamenta plurium relationum eiusdem rationis. Puta an in sorte possint esse due albedines vel due quantitates et tunc secundum eas sortes diceretur bis equalis vel similis siue reipectu eiusdem coequalis siue plurium.

¶ Et dico quod talibus sundamentis accidentalibus non video contra dictionem nec impossibile esse ponere plura in eodem subiecto eiusdem rationis existentia / immo de facto ita est aliquando quod in eadem parte medii aliquando seu frequenter sunt plura lumina et in eadem fanta sia plura ydola eiusdem rationis et in eodem intellectu angelico plures species intelligibiles plurium indiuiduorum eiusdem rationis. Et cum ista omnia sint qualitates super ipsas fundatur similitudo et sio quia fundamenta sunt plura potest relatio plurificari in eodem secundum plura fundamenta eiusdem rationis siue ad eundem terminum siue ad plures. Uude dico quod pars illa medii in se tot habet similitudines ad aliam partem vel ad alias sic illuminatas quot in se habet lumina. Unde potest dici pluries similis alteri parti vel pluribus aliis habentibus in se lumine eiusdem rationis ideo etc.

¶ Sed dices Est ne simul sibipsi secundum illaplura fundamenta. Dico quod non quia non est distincta subiecto vel supposito a seipsa quantumcunque fundamenta sint distincta in ipsa tanquam in eodem subiecto. hec de secundo articulo.

¶ Quantum ad tertium articulum An in duobus suppositis vel subiectis secundum diuersa fundamenta numero possit esse vnica relatio realis numeraliter indistincta. Dicitur ab aliquibus quod de facto ita est in pluribus creaturis.

¶ Et proba tur hoc. Primo sic Relationes que fundantur in diuersis nunmero fundamentis secundum quod sunt vnum non secundum quod plura sunt vna relatio et non plures ita quod non oportet eas multiplicari vt videtur non obstante pluralitate suppositorum sicut nec oportet multiplicari spirationem actiuam in diuinis licet pater et filius habentes ipsam sint plura supposita sed omnes relationes primi modi per modum vnius sunt huiusmodi. Patet de identitate que fundatur super vnum in substantia et similitudine super vnum in qualitate et equalitas super vnum in quantutate et ista est vnitas generis vel speciei quam ponunt aliqui realem extra intellectum in pluribus specieb vel indiuiduis et ratione eius videtur vna relatio invtroque. ergo etc.

¶ Secunda ratio est quia ordo et consonam tia dicunt relationem realem aliquam vt uidetur. Sed necessarium est quod plurium ordinatorum et plurium vocum si vnus ordo et vna consonantia. Plura enim ordinata ad vnum ordinem concurrunt. ergo etc.

¶ Tertia ratio Relatio patris et materis ad filium est vnica relatio numero quia non obstante quod actus generandi non sit fundamentum huius relationis tamen non nisi ipso interueniente fundaturelatio in patre et matre. Actus autem generandi vel generationis est idem numero patris et matris sicu actiui et passiui est idem actus secundo de anima. et tertio phisicorum. Et similiter quia ad vnam nunero substantiam filii terminantur. Sed planum est quod pater et mater sunt distincta supposita. ergo in pluribus suppositis est vnarelatio indistincta sicut etiam in filio non est nisi vnica relatio filiationis quia non est nisi vnicus filius.

¶ Quanta ratio. Sicut non est impossibile quod idem accidens absolus tum sit in pluribus subiectis ita non videtur inconueniens nec impossibile quod eadem relatio sit in pluribus funda mentis. Non plus enim dependet relatio ex fundamen to quam accidens ex subiecto. Sed primum est possibil sicut dicetur infra. ergo etiam quod plura sint in eodem subiecto. ergo etc.

¶ Quinta ratio. 4o. metaph. dicitur quod illa sunt vnum realiter que vnica corruptione corrumpuntur et vnica generatione generantur. Sed relationes in extrenis eadem generatione generantur et eadem corruptione corrumpuntur vt patet. ergo etc. equod non est impossibile immo de facto¬

¶ Dicu. et ita est in aliquibus quod eadem relatio¬ numero est in diuersis suppositis numero secundum diuersa fundamenta non tamen inquantum diuersa sed inquantum vnum aliquoo sicut declaratum est per ipsos in exemplis. videtur mihi fal¬

¶ Sed ista positio sa et imposibiliset arguo contra eam. Primo sic. Multiplicato priori essen tialiter praesupposito oportet vt videtur multiplica. ri posterius licet enim non oporteat ad multiplicationem posterioris multiplicari prius tamen probabile vel detur quod multiplicato priori tali multiplicetur poste rius. Non enim videtur maior vnitas in posteriori qua in priori. Sed relatio essentialiter posterior est suo fundamento praesupponens ipsum in esse necessario quia quacunque virtute non potest esse sine fundamento. ergo mltiplicato fundamento multiplicatur relatio necessario. ergo in diuersis suppositis vel etiam in eodem supposito secundum diuersa fundamenta non potest esse relatio vnica nunmero indistincta. Dico quod verum est si fundamenta fundent inquantum diuersa non inquantum vnum. Dico quod si ly inquantum reduplicet diuersitatem in funda mentis non fundant inquantum diuersa nec etiam inquantum idem quia diuersitas vel identitas non est eis ratio fundam di quia ista dicunt relationes. Sed si reduplicet naturas eorum singulares plures quas consequitur diuersitas sicut fundant inquantum diuersa quia per naturas eo rum diuersas et distinctas quae licet specie vel genere. sint vnum non tamen numero ita quod vnitas illa non sufficit ad vnitatem relationis.

¶ Secunda ratio. Impossibile est quod relationes opposite realiter sint vna relaton realiter. Sed hoc sequitur si predicta positio est veraProbatio quia si potio est vera relatio qua sortes est similis platoni et qua plato est similis sorti econuerse sunt vna numero relatio. Sed iste sunt relationes mutue et opposite. ergo etc.

¶ Tertia ratio. Impossibile est quod aliquod ens limitatum per naturam sit simul in pluribus locis distantibus in vniuerso. Sed hoc sequeretur si positio esset vera quia sortes existens rome simul est platoni existenti parrhisius et econuerso. Si igitur amborum est eadem relatio sequitur quod eadem relatio numero indistincta per naturam est in pluribus locis distantibus.

¶ Quarta ratio Impossibile est quod secundum relationes primi modi aliquid referatur realiter adseipsum quia enim identitas est relatio ad seipsum non est relatio realis sed rationis. Sed si esset verapositio sequeretur quod idem esset sibi simile realiter et referretur ad seipsum. Probatio quia in quocunque est formaliter relatio qua aliquid refertur ad aliud ip sum refertur ad illud. Cum ergo in sorte esset formaliter relatio qua plato est similis sorti quia est ea dem relatio in vtroque sequitur quod sortes realiter referatur ad seipsum.

¶ Quinta ratio Impossibile est ponere relationem realem primi modi sine aliqua alia mutua sibi correspondente. Sed hoc sequeretur si illa potest esse vera / quia sequeretur quod omnes similitudines essent vna realis similitudo et relatio et per consequens non esset aliqua alia mutuo sibi correspondens. ergo etc quod impossibile est quod in pluri¬

¶ Dico ergo bus suppositis secundum plurafundamenta sit eadem relatio realis nunero secundum modum illum quem ipsi ponunt sed necenio in plophibus fundamentis mltiplicantur relationes siue ad eundem terminum siue a ples terminos vt videtur.

¶ Ad primum ergo aliorum Dico quod relationes primi modoi licet aliquoo fundentur super vnum qumocunque imtelligatur non tamen super vnum nunero sed qualibet in suo suppo¬ sito fundatur super suum vnum fundamentum numero. Uerum est tamen quod inter illa est vnitas generis vel speciei sed illa vnitas non sufficit ad vnitatem numeralem relationis siue sit extra intellectum siue tantum secundum rationem de quo non curo modo. Et ita dico quod sicut fundamenta sunt diuersa nunero et vnum specie ita et relationes sicut due similitudines.

¶ Ad se cundum dico quod quodlibet coordinatorum adinuicem vel constituentium vnum ordinem habet propriam relatio nem suam pertinentem ad illum ordinem que est relatio prioris vel posterioris ita quod ordo qui dicitur vnus non est nisi ille relationes plures in ipsis ordinatis. Ita quod in ipsis non est nisi vnica relatio realis sicut ymaginatur. Similiter dico de consonantia Uerum quod quelibet habet suam propriam consonantiam cum alia secundum propriam proportionem et quelibet consonat et refertur ad alteram propria relatione consonantie et deus ordine dico quod quodlibet ordinatorum est ordinatum proprio ordine vel propria relatione sibi intrinseca quae non est in alio ordinato.

¶ Ad tertium dico quod impossibile est quod patris et matris sit eadem relatio respectu filii sicut quod maternitas et paternitas sint eadem relatio realis. Si enim esset eadem relatio realis nume ro patris et matris ad filium tunc cum relatio maternitatis in virgine beata fuerit eiusdem et sit eiusdem rationis cum maternitatibus aliarum mulierum. Uidetur quod chistus non solum habuerit matrem sed etiam patrem carnalem

¶ praterea Si sit eadem relatio in patre et matre ad filium tunc eadem est filiatio correspondens patri et materi in filio Sed hoc est impossibile et falsum sicut patet ex primo articulo questionis quia patre corrupto et matre manem tenon minus refertur filius ad matrem quam patre viueote: et tamen planum est quod non habet relationem illam quam prius ad patrem. Ita quod vna istarum filiationum manet alia corrupta. ergo etc. Ad probationem quando dicis quod idem est actus generationis qui est patris et matris sicut actiui et passiui idem est actus. Dico quod non est idem actus qui est generatio. Nam sicut dictum fuit supra pater non attingit actu elicito ad generationem sed mater tantum et ita actus generationis proprie accipiendo non est patris sed alius sicut dictum est. distinctione tertia.

¶ praterea Dato quod pater attingeret ad generationem eliciendo actum generandi adhuc dico quod non idem est actus vtriusque. Gminatio enim actio non est nisi respectus generantis ad matrem vel receptiuum generationis passionis et ideo oportet ipsam multiplicari sicut et supposita generantia patris et matris Et quando dicis quod actiui et passiui est idem actus. Dico quod materia non est passiuum receptiuum generaton nis passionis: sed materia de qua educitur forma corporea filii sicut dictum est supra. Et dato quod ita esset non valet illa propositio nisi de actu producto non de actu pductiuo: licet enim bene idem effectus causetur ab actiuo et passiuo non tamen est idem actus causatiuus vel pductiuus vtriusque ideo non valet.

¶ Ad quartum dico quod non est simile de accidentibus absolutis et respectiuis in hac parte. Nam accidens absolutum non necessario exigit subiectum nec tantum dependet ex subiecto quantum et relatio ex fundamento. Unde et potest esse in fieri sine subiecto. Patet in eucharistia. Und etiam nec oportet quod ita sequatur legen numerationis subiecti sicut relatio sequitur legen numerationis fundamen ti: licet ergo vnum accidens absolutum possit esse in duobus subiectis simul et in actu non tamen eadem relatis numero in duobus fundamentis.

¶ Ad quintum Dico quod nihil concludit quia si aliquid concluderet / concluderet quod omnis relatio cum sua relatione oppositaesset eadem re aliter sicut patet intuenti argumentum Quando ergo dicis quod illa quae eadem generatione generantur corrumpuntur sic quod ipsorum non est alia et alia generatio vel corruptio sunt idem realiter. Dico quod verum est saltem sub hoc sensu quod non sunt aliud et aliud realiter vel essentialiter magis sicut. patet de ente et vnoQuando dicis quod sic est de duabus relationibus. Dico quod alia et alia est causatio istarum relationum quantumcunque oppositarum sicut alia et alia entitas quarum vna est totaliter extrinseca alteri licet causationes sint simul sicut et causate relationes. Et similiter dico de corruptionibus licet difficile sit videre aliqua circa istud de quibus modo prosequi non intendo. hec de tertio articulo principali.

¶ Quantum ad quartum articulum dcunum est breuiter quod in diuersis suppositis vel subiectis potest esse vnica relatio eiusdem rationis ad vnum extremum secundum idem fundamentum absolutum existens in duobus subiectis et hoc diuina virtute quia hoc non implicat contradictionem quod idem accidens absolutum sit in diiuersis subiectis et conequenter idem accidens respectiuum fundatum super tale fundamentum sicut suo modo in duobus diuinis suppositis est vnica relatio indistincta spirationis actiue propter vnitatem fundamenti sui et termini scilicet spiritus sancti ad quam ambo per illam referuntur. Sed si termini essent plures et plura fundamenta correlationum in ipsis oporteret necessarie in ambobus habentibus idem fundamentum relationes multiplicari sicut dictum est in primo articulo quationis.

¶ Ad primum principale argumentum. Dico quod non pari ratione vnus filius potest hapere plures patres qua ratione vnus pater potest habeplures filios sicut patet et ita non pari ratione in eodem filio possunt esse plures filiationes ad plures patres qua ratione plures paternitates possunt esse in eodem patre ad filios et ita in eodem filio non possunt esse plures filiationes non quia vniuersaliter sic repugnet et sit impossibile esse in eodem subiecto vel supposito plures relatioces eiusdem rationis. Sed hoc peruenit aliunde.

¶ Ad tertium dico quod non video necessitatem dicti Aristotelis quin plures forme ad cidentales absolute possint esse in eodem subiecto solo numero distincte sicut dixi in secundo et multofortius dico hoc esse possibile de pluribus relationibus quicquid sit de formis absolutis. Cum enim sint quiditatiue ad aliud oportet necessario eas multiplicari secundum multitudinem correlationum in terminis vel termino correspondentium / quia sicut relationiopponitur relatio in communi. Puta paternitati filiatio ita paternitati huic et siugulari opponitur hec filiatio et singularis ita quod necessario commultiplicans tur.

¶ Ad tertium dico sicut quod non video repugnantiam quare non possint esse in eodem albo infinitedissimilitudines in actu ad infinita nigra que secundum me possent poni in actu virtute diuina nisi forte diceretur quod non oporteret propter finitatem vel limitationem ipsius subiecti albi. et hoc stante adhuc possent esse plures relationes eiusdem rationis in eodem subiecto vel supposito saltem finite tamen non teneo me cum isto dicto vltimo: sed cum primo. ideo et cetera.