¶ Uidetur quod sic quia christus ratione nature divine dicitur et conceditur creator: ergo rationenature humane potest. concedicreatura: quia ratione illius non est creator: igitur creatura.

¶ Secundo sic. De quo cuuque predicatur inferius et superius. Sed creatura est superius ad hominem et christus est homo: ergo est creatura.

¶ Tertio sic. Ista est vera christus est home Aut ergo homo praedicat aliquid creatum. Aut aliquid increatum. Non aliquid increatum: quia tunc predica ret deum: et tunc ista esset vera. Pater est homo vel spiritus sanctus est homo quod est falsum: ergo aliquid creatum ergo Christus est creatura. Non est enim ho mo increatus: quia tunc esset homo eternus: ergo est homo creatus: et per consequens est creatura.

¶ Contra per Magistrum et Ambrosium in litera. In ista questione sic procedam.

¶ Primo inquiram an christus sit creatura.

¶ Secundo an christus secundum quod homo sit creatura.

¶ Tertio an christus inceperit esse etc.

¶ Quantum ad primum. Est vna opinio quod licet a Magistro et sanctis negetur christus esse creatura propter hereticos vt caueat error Arrii qui posuit filium dei creaturam: tamen non est intentio eorum quod ista propositio sit simpliciter falsa Christus est creatura sed simpliciter loquendo concedi potest.

¶ Prima ratio est: quia si ista negatur hoc non videtur nisi quia illa que pertinent ad vnionem. eorum ydiomata non communicantur sicut deus non dicitur vnitus deo licet natura humana dicatur vni ta deo vel quia conditio creature repugnat deo vel christo supposito verbi quia creatura dicit esse post non esse.

¶ Sed ista non obstant quia videtur esse tan ta repugnantia deo non esse post esse sicut esse post non esse: et tamen deus dicitur vel dicebatur in triduo non esse post esse. Unde et filius dei vel christus dicebatu mortuus igitur. Etiam potest dici esse post non esse et sic potest dici creatus.

¶ Secunda ratio. Tantam impossibilitatem habent circa idem passibile et impassibile mortale et immortale sicut creatum et increatum. Sed prima duo se compatiuntur circa Christum: quia Christus secundum naturam diuinam est impassibilis et immortalis secundum vero humanam fuit passibilis et mortalis: ergo similiter creatum et increatu. Potest ergo concedi quod christus est creatura sicut quod Christus erat mortalis vel passibilis.

¶ Tertia ratio. quia esse creaturam non est conditio pertinens ad vnionem: sed ad vnitum magis: licet ergo pertinentia ad vnionem non sit communicatio ydiomatum tamen bene inhoc potest esse: vt dicatur Christus vel creatura Si dicatur quod non: quia proprietas negatiue non faciunt communicationem ydiomatum creatura vero dicit ordinem ad non esse precedens et ita dicit negetionem esse precedentis.

¶ Contra: quia proprieta tes negatiue et ydiomata ipsarum verificabantur de christo homine. Nam ipse poterat dici immortalis et impassibilis secundum Damasce. lib. 3. quare etc.

¶ Si dicatur etiam quod non potest dici christus creatura: quia creatura importat dependentiam ad naturam diuinam dependentiam scilicet nature humane et secundum talia que important dependentiam nature ad naturam non est communicatio ydiomatum.

¶ Contra quia cenceditur absolute quod Christus erat minor patre et ipsemet dicit. Pater maior me est. Sed hoc non erat nisi secundum naturam humanam dependentem a patre: qua re etc. Preterea etiam quia creator videtur habere dependentiam vel habitudinem ad creaturam et tamen dici tur Christus creator ergo pari ratione dicitur vel potest dici creatura:

¶ Confirmatur hoc auctoritatibus sanctorum et doctorum. Dicit enim Damasce nus in sententiis ca. 5. quod Christus est creatus et increatus passibilis et impassibilis. Item ca. 72. dicit quod Christus propter vnionem homo fieri voluit et creatura dici et extremus vocari. Tertio quia hoc dicit Augustinus in quodam sermone de natiuitate domini quod creator mundi voluit esse creatura. Quarto: quia Hieronymus super illud apostoli. Nos factu ra eius dicit quod multi timent ne cogantur Christum dicere creaturam. Nos autem proclamamus Christum creaturam esse: sic igitur videtur eis posse concediChristum esse creaturam. iteur detur quod de virtute Aliis autem ba sermonis ista est falsa Christus est creatura et nullo modo debet concedi. Ad cuius euidentiam dicunt quod illud dicitur proprie creatura vel creari quod accipit ab agente primo immediate suum totale esse et per consequens suum esse simpliciter primum non de aliquo.

¶ Ex hoc formatur ratio Sicut illud non est creatura quod non sic accipit suum esse simpliciter primum non de aliquo ab agente simpliciter primo. Sed Christus non accipit sic suum esse simpliciter primum a deo. Accepit enim ipsum de substantia dei: quia suum esse simpliciter primum est esse verbi et illud accipit de aliquo vt patet: ergo christus non est creatura. Similiter etiam corpus eius fuit formatum de aliquo. Puta de purissimis inguinibus virginis secundum Damascenum ad cuius formationem cooperata est beata virgo vt dictum est supra et ita non accepit aliquod suum esse simpliciter a deo immediate non de aliquo. Ista autemduo requiruntur ad hoc vt aliquid creetur. Unde ignis genitus ab igne non dicitur creari. Non enim fit immediate a deo sed me diante igne qui non potest ad creationem concurrereSimiliter etiam quia non accipit suum esse simpliciter primum non de aliquo sed de aliquo puta de materia de ente in potentia: quare etc.

¶ Si dicas contra istam rationem quod terminus quilibet generationis potest esse terminus creationis: quia creatio est prioromnibus mutationibus. Sed Christus est terminus generationis: quia est vere genitus a matre secundum corpus que est pars minus principalis: ergo saltem etiam secundum animam que est principalior poterit dici creatus et creatura.

¶ Respondetur quod licet in generali vocabulo quiequid potest esse terminus generationis et creationis: non tamen in proposito valet. Christus enim potest esse terminus generationis: quia ad generationem non requiritur quod genitum accipiat suum esse simpliciter non de aliquo sed sufficit quod accipiat esse aliquod substantiale de aliquo et aliquid presur ponendo et hoc non repugnat Christo sicut primum sibi repugnat. Unde licet christus possit dici simpliciter genitus: non tamen creatus non obstante quod anima vel natura humana que est in ipso posset dici creata si deus primo creasset naturam immediate et statim assumpsisset eam. Conceditur etiam Christus esse corruptus vel mortuus in triduo non tamen conceditur ad nichilatus. Ita dicitur quod licet christus concedatur genitus non tamen creatus. Mori enim vel corrumpi opponuntur viuere et generari sed anichilari opponitur creari. Et sicut non oportet quod semper per generatio nem adquiratur simpliciter primum esse rei. Ita non oportet quod per corruptionem amittatur illud esse sed vtrumque oportet de adnichilari et creari.

¶ Secunda ratio est ista. Quando aliquid denominat aliud vel natum est denominare secundum totum illud non denominat totum per partem. Uerbi gratia. Risibile denominat totum hominem et secundum totum. Et planum est quod non de nominat hominem per aliquam partem eius. Similiter vnitas denominat totum ens ratione totius et non ratione partis sicut patet. Non enim dicitur homo vnus quia caput eius est vnum vel quia manus eius est vnaSed creatura nata est denominare ens aliquod se cundum totum quod est in ipso vt totum et secundum totum dicatur creatura vel creatum: ergo denominabit aliquod totum quasi per partem. Sed christus est quasi totum et natura humana in ipso vel anima ipsa est quasi pars ergo christus non potest dici creatura vel creatum: quia nec secundum totum nec secundum partem

¶ Tertia ratio. Si christus est creatus vel creatura et filius dei est Christus se quitur quod filius dei est creatura: quia medium est hoc aliquid: igitur est bona consequentia: sed conclusio est alsa et est error Arrii.

¶ Quarta ratio. Si Christus est creatura sequitur quod creatura est christus et christus est verbum et filius dei: ergo creatura est verdum dei et econuerso. Uerbum dei est creatura: et per consequens factum et sic non omnia per ipsum facta sunt

¶ Quinta ratio. Christus non est natura humanased illud solum quod est creatura in ipso est natura humana vel aliquid ex parte eius. igitur Christus non est creatura quod ista neganda est de vit

¶ Dicunt ergo tute sermonis et non solum propter hereticos: quia tunc cessante heresi deberet concedi: et tamen non negatur per Magistrum. Nota hic quod non solum dicitur aliquid creatum vel creari seu creatura quod accipit suum totale esse a causa prima immediate non de aliquo sicut angelus vel anima vel gratia. Sed etiam dicitur aliquid creatura respectu dei vel creatura dei quod ab eo recipit suum esse simpliciter primum dato quod de aliquo et me diante causa secunda esse autem simpliciter vel dicitur esse totale quo adequata est talis creatura vel esse prime partis in ea vt corporis organici in homine quod est prius esse totale hominis non solum natura sed etiam duratione secundum me et secundum veritatem. Unde et homo genitus ab homine et asinus ab asino: vel etiam. calor productus ab igne dicuntur creature dei licet non dicantur creature secundorum agentium a quibus producuntur sed magis effectus eorum. Modo dicunt quod nec etiam isto modo accipiendo creaturam christus dici potest creatura. Patet: quia suum esse simpliciter primum. 4. partis in ipso non sic accipit a deo non de aliquo siue de non aliquo: quia illud est esse verbi quod accipit a deo patre de sua substantia nec etiam esse aliquod totale quo adequate sit constitutum ex esse verbi et esse nature humane superuenientis quia nullum tale esse est in christo. Nullum enim esse tertium constituitur ex eis: quare etc. Christus igitur nec potest dici creatura primo modo nec secundo modo: et ita nullo modo

¶ Ad primum aliorum dicendum est quod non est causa: quare creatura non predicetur de Christo: quia creatura ad vnionem pertineat: quia matis pertinet ad vnitum et per hoc soluitur ad tertium ipsorum. Sed causa est repugnantia creature ad diuinum suppositum propter causas predictas. Quam do dicis quod non: quia ita repugnat deo esse mortalem: si cut esse creaturam. Diceretur quod non sicut dictum est supra quod non sic repugnat diuino supposito esse genitum temporaliter sicut etiam creatum et causa dicte est quia diuino supposto repugnat per contradictionem accipere suum totale esse vel simpliciter primum non de aliquo et ideo contradictio est quod ponatur creatura vel creatum sibi autem non repugnat accipere aliquod esse substantiale per generationem: vt dictum est supra. Et ideo nec sibi repugnat esse passibile vel mortale. Nec est aliqua contradictio quod sit impassibi le et immortale secundum naturam diuinam et sit passibile et nortale secundum humanam.

¶ Ad secundum quando dicis ita repugnat diuino supposito non esse post esse sicut esse post non esse. Diceretur quod accipiendo vniformiter ita repugnat sibi non esse quod est terminus adnichila tionis post esse sicut esse quod est terminus creationis post non esse. Et diceretur quod neutrum potest sibi conuenire sicut dictum est supra. Tunc vltra diceretur quod ita potest conuenire diuino supposito esse post non et se per generationem sicut non esse post esse per corruptionem et ita dico quod neutrum sibi repugnat nec generari nec concipi nec mori vt dictum est.

¶ Ad tertium patet per predicta.

¶ Ad quartum diceretur quod creatura quia dicit esse acceptum non de aliquo quod est fimpliciter esse primum accipientis non potest verifica ri de Christo. Quando dicis quod immo: quia proprieta tes negatiue communicant ydiomata. Diceretur quod verum est ille que non ponunt vel arguunt repugnantiam sicut sunt ille que adducuntur in argumento. Non autem ista: quia ponit necessario repugnantiam ad diuinum suppositum.

¶ Ad quintum diceretur quod creatura importat dependentiam creati vel creature ad creantem: vt producti non de aliquo in esse simpliciter primo et talis repugnat diuino supposito licet non repugnet nature assumpte: et ideo licet natura assum pta possit dici creatura non tamen christus. Quando dicis quod christus est minor patre. Diceretur quod minoritas non dicit talem dependentiam in esse simpliciter primo sed in esse secundo secundum naturam assumptam: ideo etc.

¶ Ad vltimum diceretur quod nulla est dependentia creatoris ad creaturam: licet econuerso. Et ita non repugnat Christo dici creatorem sicut repugnat sibi dici vel esse creaturam. omnes respondent

¶ Ad auctoritates quod non est intentio sanctorum verificare istam. Christus est creatura vel factus est creatura. Sed sancti ad excitandum deuotionem fidelium excessiue sunt locuti dicendo verbum dei esse vel fieri creaturam: quia tantum se humiliauit pro nobis in natura assumpta ac si fuisset pura creatura. videtur esse dicendum

¶ Aliis vltiimo quod s creatura acipiaialiquid productum non de aliquo secundum totale esse quod est in ipso sic Christus non potest dici creatura: sed est ista. Christus est creatura sicut dicit praemissa opinio. Si vero accipiatur creatura pro omni eo quod perproductionem aliquam nouam accipit aliquod verum esse nouum siue de aliquo siue non de aliquo. Sic christus potest dici creatura quia accepit nouum esse hominis per productionem nouam temporalem a spiritus sanctoet matre virgine licet de aliquo licet illud esse non sit suum esse simpliciter et sic potest intelligi prima opinio.

¶ Ista positio satis posset sustineri et magis videtur saluare auctoritates adductas pro prima opinione. Non enim videtur quod sancti debuerint dicerefalsitatem ad excitandum deuotionem. Nec est bo na deuotio que concipitur de falso vel etiam circa falsum. Hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum. An scilicet ista sit vera. Christus secundum quod hoc mo est creatura. Concedunt primi de prima opinie ne primi articuli quod est vera et ad hoc adducuntur duerationes vel tres.

¶ Prima est ista. Christus secundum quod ho vel est creator vel creatura. Sed non est creator vt patet secundum quod deus: ergo est creatura secundum quod deus: et tunc etiam pater et spiritus sanctus essent homines vel homo.

¶ Secundo est aliquid creatum: ergo creatura.

¶ Tertio sic. Philosophus. 5. phisicorum dicit. Quod illud quod conuenit parti conuenit toti per partem sicut moueri sicut etiam et sanari. Unde si torax sanatur homo sanatur. Sed esse creaturam conuenit humanitati christi: ergo toti christo conuenit secundum istam partem. Igitur ista est vera christus secundum quod homo est creatura.

¶ Preterea. Quando aliquid determinat sibi partem totum potest dici tale: quia pars illa talis Sicut crispus dicitur homo simpliciter si caput est crispum. Sed creaturam esse determinat sibi partem Christi: puta humanitatem: ergo totus Christus saltem secundum quod homo potest dici creatura vel creatus de secunda opinione dicunt quod ista non Ali solum est impropria et exponenda sicut dicit Magister in litera: sed est simpliciter falsa et neganda. Ratio est: quia quando aliquod predica tum repugnat alicui subiecto non potest predicari vel verificari de ipso cum quacunque modificatione vel determinatione nisi modificatio vel determinatio tollat repugnantiam illam. Hoc est planum. Sorti enim repugnat esse minorem seipso vel maiorem. Et ideo sicut ista est absolute falsa. Sortes est minor seipso: ita et ista. Sortes inquantum habens manum vel caput est minor seipso: quia habere manum vel caput non tollit repugnantiam predicati ad subiectum Sed istud praedicatum creatura simpliciter repugnat Christo sicut dictum est supra per ipsos et ista modificatio vel determinatio seu reduplicatio secundum quod homo non tollit repugnantiam istam quia non distrahit Christum sed ipsum in natura sua relinquit: en go etc.

¶ Dicunt tamen quod ista est vera. Christus est creatura secundum quod homo sicut licet ista non sit veraEthiops secundum dentes est albus tamen hec est veraEthiops est albus secundum dentes de tertia opinione dicunt quod si creatu¬

¶ Alii ra accipiatur primo modo sicut dictum est in illa opinione tertia quod Christus secundum quod homo est creatura vel dici potest. Ita quod non solum est creatura secundo modo accipiendo creaturam sed etiam primo modo. Nam Christus per istam modificationem seu determinationem secundum quod homo licet non distrahatur tamen modificatur et determinatur et contrahitur ad hoc vt precise accipiatur pro natura humana et quia natura humana est simpliciter creatura primo modo: quia totale suum esse habet post non esse non solum natura sed duratione. Ideo etiam Christus secundum quod homo potest dici creatura vtroque modo: et ita concedunt rationes adductas bro prima opinione.

¶ Alii tamen de media opinione soluunt eas dicunt quod esse creatorem vel

¶ Ad prima creaturam vel creatum et in creatum non diuidunt omne ens quocunque modo ac ceptum licet simpliciter accipiendo diuidant omne ens simpliciter vnum in se. Ita quod licet secundum quod homo sit aliquid non tamen oportet quod vel increatum vel creatum vel creator vel creatura. Sed bene oporteret hoc de puro homine vel de deo et sic patet ad primum et ad tertium quia licet creator et creatura simpliciter diuidant quodlibet ens. Unde et simpliciter christo potest dici creator non tamen cum reduplicatione sicut etiam potest haberi exemplum: quia licet ista sit vera. Sortes currit vel non currit: non tamen ista Sortes secundum quod homo currit vel non currit. Concedunt tamen quod ista est vera. Christus est creatura secundum quod homo licet negent primam: quia prima est de simpliciter et alia de secundum quid. Per hoc patet ad secundum.

¶ Ad tertium dicunt quod non semper illud quod conuenit parti de nominat totum sicut albedo si conuenit medietati scuti et nigredo alteri neutrum denominat scutum. Tumd enim scutum diceretur album et nigrum: sed bene verum est quando illud quod conuenit parti determinat sibi eam sicut de crispo vel si pro parte principali conueniat tunc valet denominatio.

¶ Ad philosophum dici tur quod ipse non curauit multum de proprietate verbo rum sed sufficit sibi quod aliquo modo per accidens mota parte mouetur totum. Modo sic est quod esse creaturam non determinat sibi precise naturam creatam sed etiam supposito creato potest conuenire: et ideo si comueniat nature create in aliquo et suppositum non sit creatum non denominat suppositum simpliciter: sed secundum quid sicut in proposito concedunt quod ista est vera Christus est creatura secundum quod homo quia hoc distrahit predicatum ne accipiatur simpliciter dictum de subiecto. Sed ego non video quare non possit ita modificare subiectum quando ponitur a parte subiecti vt tantum accipiatur secundum naturam humanam hec de secundo articulo principali.

¶ Quantum ad tertium articulum. Dicunt illi qui tenent quod in Christo non est nisi vnicum esse quod ista est simpliciter falsa et neganda Christus incepit esse: quia totum esse Christi est esse diuini suppositi quod est eternum et non incepit ese.

¶ Confirmatur per exemplum dato quod Sortes hodie inciperet esse albus: non tamen propter hoc inciperet esse. Similiter dato quod Christus incepit esse homo non tamen incepit esse.

¶ Ad hoc est ar ctoritas christi. Ioan. 8. Antequam Abraham fieretur ego sum. Similiter Damascenus dicit quod iste puerest eternus et creauit stellas: ergo non incepit esse ipse Christus. fquod est simpliciter conceden¬

¶ Alii dicunt da et vera. Primo quia irista de nouo genitus est a matre. Generatio vero terminatur ad esse substantiale quod est esse simpliciter

¶ Secundo quia. Christus nominat suppositum duarum naturarum secundum Damascenum. Sed supposium duarum naturarum non semper fuit et modo est: ergo Christus incepit esse.

¶ Confirmatur per Augustinum super Io. Et ponitur in litera. Ubi dicit quod antequam mundus fieret non erat ipse Christus nec nos igitur incepit esse ita quod ista propositiovidetur posse verificari tam ex parte subiecti quod est Christus quam etiam ex parte predicati quod est et se. Et sicut in rationibus tactum est. Et isti ponum in Christo plura esse sicut et positum est supra. Un de et prima opinio fundatur super falsum licet ali¬ quo modo possit conclusio eius sustineri. quod quando dicitur Christus

¶ Dico ergo incepit esse. Aut intelligitur de eterno diuini suppositi: et sic est falsa secundum primam opinionem. Aut intelligitur de esse substantiali nouo per naturam humanam assumptam et sic est verum quod incepit esse sicut et in morte desiit esse et resurrectione resumpsit esse et sic proba tiones procedunt suis viis. Hec de tertio articulo principali Ad primum principale soluunt illi de prima opinione et de vltima quod ista est vera. Christus est creatura eo modo quo dictum est supra per eos. Et similiter ad alia duo consequenter illi de media opinione qui negant istam. Christus est creatura. Dicunt ad primum quod licet secundum naturam diuinam Christus possitdici creator non tamen secundum naturam humanam potest dici creatura. Et ratio huius est. Nam licet sit communica tio ydiomatum in his que pertinent ad naturas vel naturam respectu quorum natura dicitur quo non tamen respectu quorum dicitur quod. Uerbi gratia viuificare formaliter denominat animam sicut quod: quia anima est illud quod viuificat et planum istud. Nec denominat totum compositum ex anima et corpore. Nec etiam ipsum corpus sed repugnat eis. Sic in proposito creatura denominat naturam humanam vt quod quia ipsa est illud quod est creatum vel creatura: et ideo non denominat hoc totum christum sed sibi repugnat. Nec est communicatio ydiomatum in hoc sicut nec esset hic si verbum assumeret animam viuificantem formaliter ista esset falsa verbum vel Christus viuificat formaliter. Aliter dicitur et melius quod creatio actiua est nata denominare suppositum ratione nature diuine: et ideo ratione illius dicitur Christus creator. Sed creatura non denominat aliquid nisi ratione suiipsius: et ideo licet dicatur de natura humana Christi non tamen de Christo ratione nature humane. Uel aliter quod esse creatorem non repugnat Christo: quia ab ipso est totale esse primum et simpliciter creature: sed sibi repugnat esse creaturaim pro causa supradicta: et ideo non est communicatio ydiomatum in hoc inter suppositum et naturam humanam sicut de creatore inter Christum et naturam diuinam.

¶ Ad secundum dicunt quod creatura est aliquod dicatum generale de omnibus per se contentis in aliquo predicamento et constituto per naturam illius et de natura etiam. Sed Christus non est aliquid per se in predicamento nec constituitur per naturam predicamentalem sicut Sortes vel homo: et ideo de ipso non predicatur homo sicut de Sorte: nec per consequens sicut superius suum vel inferius ad creaturam.

¶ Ad tertium dicitur quod Christus est homo creatus: non tamen sequitur propter hoc quod sit creatura vel creatus simpliciter sed est fallatia secundum quid ad simpliciter. Sicut etiam dictum est supra quod non sequitur. Deus est factus homo: ergo est factus. Quando enim dicitur C hristus est homo creatus contrahitur creatum et refertur ad naturam humanam solum. Sed cum dicitur Christus est creatus vel creatura sumitur simpliciter et denominatur quod totum esse Christi et suum esse simpliciter habeatur per creationem quod est falsum: ideo etc

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1