Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Praefatio
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctiones 21-22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctiones 26-28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctiones 28-30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctiones 18-19
Distinctiones 20-21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27-29
Distinctio 30
Distinctiones 31-32
Distinctiones 33
Distinctiones 34-36
Distinctiones 37-39
Distinctiones 40-42
Distinctiones 43
Distinctiones 44
Distinctiones 45
Distinctiones 46
Distinctiones 47
Distinctiones 48
Distinctiones 49
Distinctiones 50
Quaestio 1
¶ Uidetur quod sic Predicatio superioris de inferiori semper est vera sicut etiam predicatio eiusdem de seipso Unde illa semper est vera. Homo est animal et homo est homo. Sed christus fuit et est aliquid inferius ad hominem sicut sortes suo modo. ergo etc.
¶ Secundo sic christus imtriduo fuit christus semper enim praedicatur idem de se ipso. ergo christus in triduo fuit homo. consequentia probatur. Tum quia est ab inferiori ad superius affirmando. Tum quia etiam ex opposito consequentis sequitur opr positum antecedentis. Sequitur enim Non fuit homo ergo non fuit christus quia christus dicit suppositum subsistens in duplici natura diuina scilicet et humana secundum Damas.
¶ Tertio sic. Ista est vera. Sorte corrupto Sortes est homo secundum multos. ergo similiter ista est vera christo mortuo christus est homo. ergo christus in triduo fuit homo.
¶ Quarto sic. Suppositum subsistens in natura rationali est homo. Sed christus in triduo erat tale suppositum quia totam naturam humanitatis habebat sibi vnitam quia corpus et animam. Quod patet quia nec poterat denominari a corpore nec ab anima. Non enim verbum poterat dici animatum nec corporatum vel corporeum igitur oportebat quod diceretur homo. Christus in triduo fuit ho mor¬
¶ Contra tuus. Sed homo mortuus non est homo simpliciter sed secundum quid sicut lapideus vel depictus. ergo etc
¶ In ista questione sic procedam Primo ad euidentiam questionis inquiram. Utrum materia sit de quiditate hominis vel speciei substantie materialis.
¶ Tertio respendebo aliter de questione et ostendam quod christus in triduo non fuit homo et respondebo ad motiua aliorum
¶ Quantum ad primum est maopinio singularis aliquorum quod materia non est de quiditate speciei substantie materialis sed ipsa forma est tota quiditas speciei.
¶ Ad hoc adducuntur rationes. Prima est. Illud quod non est per se intelligibile non pertinet intrinsece ad quiditatem rei. Probatio quia quiditas per se est obiectum intellectus tertio de anima. et per consequens quicquid est intrinsecum qui ditati est per se intelligibile et per consequens etiam immateriale sicut et intellectus est potentia immaterialis. Sed materia non est per se intelligibilis pri mo phisicorum sed per analogiam ad formam. ergo etc.
¶ Secunda Illud quod est principium quo aliquid potest esse vel non esse non est pars quiditatis quia quiditas si posset esse vel non esse posset generari vel corrumpquod est falsum et contra Aristotelem. 7. metaphisi. Sed materia est huiusmodi. Est enim principium quo aliquid potest esse vel non esse. 7. metaphisice in principio ergo etc.
¶ Tertia ratio. Illud quod non pertinet ad diffinitionem non pertinet ad quiditatem quia diffinitio indicat quiditatem. Sed materia non pertinet ad diffinitionem quia partes diffinitionis sunt forme. Nec partes materiales pertinent ad diffinitionem vt videtur. 7. metaphisi. ergo etc.
¶ Quarta ratio. Illud per quod natura materialis indiuidua tur non pertinet ad quiditatem quia quiditas specifica non est ex se indiuidua nec ex aliquo sibi intrinseco. Sed materia est principium indiuiduationis in natura materiali secundum philosophum quinto metaphisice. Illa sunt vnum numero quorum materia est vna. Et. 7. metaphi. Dicit quod si primus motor plurificaretur haberet materiam. ergo etc.
¶ Quinta ratio. Illud quod impedit ne quod quid est vel qui ditas sit idem eo cuius est non pertinet ad quiditatem quia nihil intrinsecum per se quiditati impedit identitatem quiditatis cum eo cuius est. Sed materia est huiusmodi quia in conceptis cum materia non est idem quod quid est cum eo cuius est. 7. metaphi. sed in hiis que sunt per se et in separatis a materia. quare etc.
¶ Quinta ratio. Quiditas rei et actualitas sunt idem quia per quiditatem est res aliquid in actu. Sed materia cum sit pura potentia ad actualitatem rei non pertinet. ergo etc.
¶ Septima ratio. Illud quod nec est quid nec quantum non est de quiditate. Sed materia non est quid. 7. metaphisice in principio. ergo etc.
¶ Octaua ratio Illud quod fluit in re materiali et refluit no pertinet ad illud quod manet. Sed materia fluit et refluit quiditas vero manet. ergo etc. ritates. Prima
¶ Adducuntur aucto est septimo me taphice. vbi dicitur quod anima est species et ratio et quod quid erat esse animati. Sed anima est forma. ergo etc.
¶ Secunda est. Dicendum speciem et vnumquodque inquam tum habens speciem materiale vero numquam secundum se dcundum est.
¶ Tertia est ibidem. Quecumque sunt partes vt materia et in que diuiditur vt in materiam sunt posterio ra: sed illa que pertinent ad quiditatem sunt priora.
¶ Quarta est ibidem. quia vltima differentia dicit totam quiditatem. Sed vltima differentia dicit formam et accipitur a forma. ergo etc.
¶ Quintaest septimo metaphisice. vbi dicitur quod totius compositi vel simul sumpti est aliquo modo diffinitio vel ratio. Alio modo non. Nam cum materia non est ipsius diffinitio Indiuiduatum enim est secundum substantiam.
¶ Sexta est primo de celo. Qui dicit caelum dicit formam qui dicit hoc caelum dicit materiam. Sed caelum dicit speciem vel quiditatem. Hoc caelum dicit indiuiduum. ergo etc.
¶ Septima est ibidem in septimo metaphi. Que cunque non concipiuntur cum materia sed sine materia vt rationes speciei solum hec non corrumpuntur
¶ Octaua est. 7. metaphisice. capitulo de forma. Ubi dicitur quod ho vel hominem esse non est idem nisi anima sit hoc.
¶ Ultima est Commentatoris. 7. metaphisice. vbidicit quod quedam diffinitio est vbi apparet materia et quedam vbi non apparet materia. Ubi apparet materia ibi vna pars posita non pertinet ad diffinitionem scilicet materia. Ubi non apparet mat eria ibiomnes partes pertinent ad diffinitionem et per consequens ad quiditatem. ergo etc.
¶ Dicunt igitur quod materia intrinsece non pertinet ad quiditatem relnec ad speciem materialem licet bene secundum aliquos ipsorum quiditas bene concernat materiam vel forma ipsa ad hoc vt dicatur quiditas Alioquin non esset quiditas materiali s. videtur falsa etcon¬
¶ Sed ista opinio tra rationem et contra philospohiam bene intellectam licet videatur secundum philosophiam falsam et male intellectam. Et arguo contra eam. Primo per rationes. Secundo per auctoritates.
¶ Prima ratio est presupponendo quid dicitur nomine quiditatis specifice materialis. Non enim intelligo aliud per quiditatem nisi abstractum eius quod est quid sicut modo intelligoper albedinem nisi abstractum albi et sic de aliis sicut per quiditatem hominis non intelligo nisi humalitatem. et sic de aliis. Tunc arguo. Causa per se iutrinseca substantie composite pertinet intrinsece ad quiditatem eius sicut pars ad quiditatem totius. Sed materia est per se causa intrinseca substantie composite et speciei materialis. Patet secundo phisicorum et quinto metaphi. quia materia ex qua fit res cum insit. ergo etc.
¶ Secunda ratio Quiditas est illud quod est totalis ratio per se essendi habenti per se qui ditatem sicut quiditas hominis est sibi totalis ratiointrinseca essendi et quiditas ignis est sibi ratio totalis intrinseca essendi. Sed habita totali ratione essendi alicuius potest ipsum esse et haberi sine quocum que essentialiter distincto non pertinente ad ipsam rationem essendi. igitur cum materia secundum te ad quiditatem hominis non pertineat secundum te potest haberi et esse homo vel ignis sine materia quod est plane falsum. ergo et illud ex quo sequitur.
¶ Tertia ratio. Omnis substantia completa et perfecta in generesubstantie non habens materiam partem sui et per consequens ad suam quiditatem pertinentem est substantia incorporea et immaterialis et simpliciter spiritualis vel saltem est pura forma ita simplex per priuatiotionem substantialis compositionis sicut substantia immaterialis vel spiritualis. Sed quiditas materialis vel habens ipsam non est talis quia tunc non haberet materiam causam sui intrinsecam quod est contradictio plana vt patet. ergo etc.
¶ Quarta ratioIlla non est nulla que destruit diuisionem substantie in materiam et formam et compositum. Sed ista de struit diuisionem substantie in materiam et formam et compositum: quia non ponit substantiam specificam per se compositam sicut nec quiditatem. ergo etc.
¶ Quin ta ratio. Illa substantia cuius quiditas non includit materiam est per se ingenerabilis et incorruptibilis Probatio quia materia cum sit principium quo aliquid potest esse vel non esse est subiectum transmutationis substantialis et tale ex se et intrinsece non habet materiam: et ideo non habet vnde possit generari vel corrumpi. Hoc etiam patet per philosophum. 7. me taphisice. vbi dicit quod omne quod fit et generatur per se diuiditur in duo ex quorum vno fit et illud est materia vel subiectum. Sed homo secundumte est talis substantia que non includit in sua quiditate materiam et asinus alia. ergo sunt substantie simplices ingenerabiles et incorruptibiles. Unde dico quod ista positio de struit totum librum degeneratione et corruptione.
¶ Sexta ratio. Ex materia et forma fit aliquid per se vnum sicut patet secundo de anima. et in pluribus locis alibi et ratio est quia vnum est actus et aliud potentia Compositum ergo ex materia et forma habet per se vnitatem. ergo et per se entitatem. Sed entitas rei¬ et quiditas idem sunt. Sed planum est quod entitas ila includit materiam intrinsece. ergo et quiditas.
¶ Septima ratio. Ex aliqua quiditate completaet perfecta secundum speciem cum quocumque alio essentialiter distincto non fit aliquid vnum per se pertinens ad aliquod vnumgenus. Hoc patet sicut nec ex vna specie specialissima et alia specie vel aliquo alio non fit vna species per se nec aliquod indiuiduum: alicuius speciei. Si ergo forma est tota quiditas reispecifica perfecta et completa sequitur quod ex ipsa forma cum materia non fit aliqua vna substantia per se hoc est falsum et destruere philosophiam. ergo etc.
¶ Octaua. Si anima rationalis secundum te qui non ponis nisi vnam formam in homine sit tota quiditas hominis. Sequitur quod anima separata sit humanitas. Nec impedit hec separatio a corpore quia vniocum corpore causa non sit nisi respectus non potest sibidare esse humanitatem vel aliquam quiditatem absolutam. igitur habemus primo humanitatem separata et sine corpore secundo habemus vltra quod christus in triduo vere fuit homo vel verbum: quia habuit humanitatem assumptam / quia animam ipsam quod est contra omnes modernos doctores. quare.
¶ Nona ratio. Si materia non pertinet intrinsece ad quiditatem et ad diffinitionem substantie specifice materialis sequitur quod substantis materialis specifica et completa diffinitur per ad ditamentum quando diffinitur per materiam sicut ad cidens per subiectum. Sed hoc est falsum et contri Aristotelem septimo metaphisice. ergo etc.
¶ Decima ratio. Essentia que nec est quiditas specifica nec includit ipsam nec includitur ab ea nec ipsum habens quiditatem non est in genere quiditatis illius aliquo modo nec per se nec per reductionem. Sed materia nec est quiditas puta humanitas nec habens quid tatem. puta humanitatem quia non est homo. Nec includit quiditatem sicut materia includit fomam nec econuerso. ergo materia non est in genere quiditatis substantialis nec per se nec per reductionem et per consequequens nec in aliquo genere et ita est deus vele dare aliquid creatum quod non est in genere.
¶ Unde cima ratio. Cuicumque essentie substantiali non repugnat esse vniuersale et abstrahi ab hoc vel ab illo et accipi in communi non repugnat esse quiditaten vel partem quiditatis vniuersalis. Sed materie non repugnat hoc ita parum sicut forme. Patet. 7. me taphisice Ubi dicitur quod homo et equus sunt quoddam totum ex hac materia et hac forma vt vniuersaliter singulare vero ex vltima materia vbi patet quod distinguit materiam in vniuersalem et singularem sicut et formam et compositum.
¶ Et confirmatur per ipsun secundo phisicorum et quinto metaphisi. vbi dicit quod effectuum singularium sunt cause vniuersales et singularium singulares. Cum ergo materia sit causa ita potest esse vniuersalis sicut forma vel compositum quod est effectus vtriusque. ergo. etc.
¶ Duodecima ratio et vltima et est contra illud quod apponitur ab aliis quod forma separata non est quiditas sed vnita et concernit materiam quia quiditas cum sit vltimate ab stractum nihil aliud concernit. Nec est nisi quiditas Si ergo forma est quiditas hoc conuenit sibi vltima ta abstractione et absolutissime non ex concretione alicuius alterius sicut etiam patet de humanitate quae ponitur quiditas hominis ergo etiam forme separate conuenit esse quiditatem rei materialis: et hec sapit multum dictum platonicum.
¶ Preterea etiam quiditas accidentis separati licet accidens concernat subiectum vel dependeat ad subiectum non propter hoc est minus quiditas eius. ergo similiter in proposito si sint vera dicta tua. ctoritates ad propo¬
¶ Prima est. 7. metaphisice dicit philosophus quod elementa pertinent ad diffinitionem sillabe. Sed elementa sunt materia. ergo etc. igitur materia pertinet ad quiditatem.
¶ Secunda est. dicit in eodem septimo philosophus quod si anima non est animal tunc dicendum est quod anima non est tota quiditas. Sed anima non est animal. ergo etc.
¶ Tertia est quia in eodem. 7. dicit contra Platonem quod superfluum est auferremateriam a quiditate rerum naturalium. Sunt enim hoc in hoc et vtrumque per consequens includunt.
¶ Quar ta est in octauo metaphisice vbi dicit quod aliqui diffiniunt per materiam et isti imperfecte diffiniunt. Alii per materiam et formam et isti perfecte et completediffininnt. Ex quod patet quod diffinitio et ratio completa substantie composite que non est per additamentum et est montaphisica est per materiam et formam.
¶ Quinta est contra platonem dicit octauo metaphisice quod dubitatio quam antistenici dixerunt habet tempus contra Platonem quod ydee non diffiniuntur. Nam oportet diffinitionem esse orationem longam et habentem partes et hoc quid vt materiam illud vero vt formam Et planum est quod ex hoc vult habere contra platonem quod si ydea diffinitur habet materiam et formam et est composita quod est contra platonem. Ex quo patet quod diffinitio de qua tractat in communi est substantiarum materialium vtrumque includit scilicet materiam et formam et per consequens quiditas ipsa.
¶ Sexta est et confirmat predictam saltem arguendo contra hominem. 7. metaphi. dicit quod sicut tota diffinitio ad totam rem sic partes diffinitionis ad partes rei ergotota diffinitio includit partes suas sicut tota res includit partes suas et econuerso. et sicut totum diffinitum habet partes ita et tota diffinitio habet partes Cum ergo tota diffinitio dicat quiditatem totius dicit etiam partes totius et ita partes pertinent ad quiditatem totius. Dices quod ille partes sunt genus et differentia non autem materia et forma. Contra te est quia genus et differentia secundum te non sunt partes rei distincte sed quodlibet eorum dicit totum ergo non intelligitur de genere et differentia sed de materia et forma.
¶ Septima est. 8. metaphisice vbi dicit philosophus quod substantia composita habet rationem substantie et non materia nec forma sicut nec per se sunt in genere substantie sed per reductionem. Patet ergo quod de quiditate rei materialis est materia nec debe ret hoc in dubium reuocari quod sicut hec materia et hec
¶ Dico igitur forma pertinet ad integritatem et entitatem indiuidui et hanc quiditatem sicut partes eius essentiales: sic materia et forma in communi pertinent ad quiditatem substantie materialis in communi accipiendo materiam prout communiter ac cipitur pro causa intrinseca potentiali ipsius compositi distincta essentialiter contra formam.
¶ Notandum quod phuns multipliciter accipit materian Uno modo accipit materiam pro principio potentiali totius compositi distincto essentialiter contra formam. Isto modo accipit philosophus materiam secundo phisicorum et. 5o. metaphi. capitulo de causa et in principio octaui metaphisice. vbi dicit quod materia est ex qua fit aliquid cum insit. Et isto modo potes accipi dupliciter. Uno modo in communi. Alio modo in particulari sicut materia et hec materia sicut etiam forma / et hec forma. Et primo modo quod de intentione Aristotelis est quod materia est de quiditate et essentia et entitate ipsius speciei materialis quae omnia idem significant sicut patet per auctoritates superius allegatas. Alio vero modo pro hac materia singulari Dico quod non est de quiditate speciei sicut etiam nec forma hec nec aliquod indiuiduum quia omnia indiuidua et singularia in quiditate specifica conueniunt et distingunt in hac materia et hac forma.
¶ Secunde modo accipit philosophus frequenter materiam pro indiuiduo ipso contrahente quiditatem vel naturam vel pro differentia indiuiduali quam Aristoteles dicit et vocat formam et hoc modo Aristoteles accipitmateriam et formam primo de celo quando dicit. Qui dicit celum dicit formam quando vero hoc caelum dicit materiam. Et hoc modo etiam dicit. 12. metaphisi. quod si primus motor multiplicaretur haberet materiam quia haberet indiuiduum contrahens naturam suam vel in quo contraheretur natura sua ad esse hoc et indiuiduale et sic natura sua esset contrahibilis et potentialis et contraheretur sicut forma aliquo modo permateriam. Et isto modo etiam dico quod materia non pertiuet intrinsece ad quiditatem specificam sicu nec indiuiduum.
¶ Tertio modo accipit materiam pro subiecto alicuius forme accidentalis vel pro pastibus illius vt accidentaliter disposite sunt aliquibus accidentibus que sunt extra rationem forme spe cifice vel quiditatis quia non pertinent vt sic ad conceptum formalem et isto modo vocat partes ligneas circuli materiam vel partes materiales quia accidit cum culo et extra rationem eius est quod partes eius sint l gnee vel cupree. Similiter litteras eneas vel cereas vocat partes materiales syllabe et huiusmodi. Et dico quod per ignorantiam istius diuerse acceptionis male intelligitur a multis Aristoteles in verbis suis de materia et male exponitur et multa falsa conquenter ponuntur.
¶ Similiter etiam species multipliciter a philosopho. Aliquando enim accipit pro toto specifico composito ex materia et forma et aliquando in abstracto et aliquande in concreto: et sic nunquam negauit materiam que est pars et causa intrinseca modo supradicto acceptam in communi esse de quiditate specieinec intrinsecam speciei.
¶ Alio modo etiam accipit speciem pro forma parte et sic non pono materiam intrinsecam speciei nec ipse ponit. Similiter etian simul totum aliquando accipit pro indiuiduo vel supposito: et hoc est communius et magis proprie.
¶ Aliquando vero pro concreto vniuersali compositoex materia et forma et hoc est minus coniter / et non ita proprie et secundum hoc dicit aliquando quod partes materiales pertinent ad simul totum. Aliquande vero non pertinent: quia pertinent ad indiuiduuui. non autem ad concretum speciei in communi.
¶ Similiter etiam de subiecto. Aliquando accipit subiectum pro materia parte. Aliquando pro indiuiduo vel supposito sicut patet de prima substantia que non dicitur de subiecto 1 de aliquo sibi supposto. et tamen secunda substatim de subiecto dicitur accipiendo subiectum vniformiter.
¶ Ad primam respoiore minor est falsa e et probo quod materia sit per se intelligibilis. Philosophus secundo metaphisice probat quod cause non sunt infinite nec procedunt in infinitum secundum speciem quia tunc nichil contingeret scire vel intelligere. Et quod non intelligitur nec scitur aliquid perfecte nisi suis causis intellectis. De illis autem causis vna est materia in rebus materialibus: ergo si materia non est intelligis bilis sequitur quod nihil contingit scire sicut si cause essent infinite secundum speciem quod est contra Aristotelem: quia alioquin materie essent infinite et nihil minus effectus posset cognosci. Tu dicis materia non cognoscitur nisi per formam: ita dico tibi quod forma naturalis cognoscitur per materiam. Patet secundo de anima que diffinitur per corpus igitur cognoscitur. Similiter etiam forma substantialis cognoscitur per operationem secundum Commentatorem: et tamen secundum te ipsa est quiditas. Solue igitur et ego soluam tibi. Dico igitur quod materia per se est intelligibilis et pertinens ad quiditatem substantialem non tamen primo et immediate primitate originis respectu intellectus nostri pro statu presentis vie cui primo occurrit obiectum prius fantasticum et consequenter obiecta substantialia. Primo autem quiditates sensibiles accidentales vel indiuidua ipsarum secundum illud primo de anima. Accidentia conferunt ad cognoscendum quod quid est.
¶ Ad secundam dico quod est contra eos et ex ipsa probatur propositum etiam secundum suum Aristotelem. Nam eoipso quod materia est illud quo aliquid potest esse vel non esse debet necessario quod pertineat intrinsece ad quiditatem compositi generabilis et corruptibilis sicut etiam ipse phuns dicit quod omne quod fit habet aliquid intrinsecum sibi quo potest esse et aliquid quo est primum materia et secundum est forma. Similiter etiam posse esse vel non esse est passio communis omnis compositi generabilis et corruptibilis. igitur oportet quod conueniat eis per naturam communem eis intrinsecam: et hoc non est nisi materia. Uando igitur dicis quod quiditas esset generabilis et corruptibilis. Dico quod per se prio quidi tas specifica non est generabilis et corruptibilis: sed magis per accidens vel non primo ad generationem indiuidui vel singularis. Actiones enim et mutationes reales sunt circa singularia. Et tunc dico etiam quod materia vt hec et pertinens ad indiuiduum per se corruptibile et generabile differt a seipsa in communi secundum quod pertinet ad speciem vel quiditatem specificam.
¶ Ad tertiam dico quod materia accepta modo predicto pertinet ad diffinitionem et quiditatem speciei materialis sicut probatum est supra. Quando dicis quod non quia partes diffinitionis sunt forme. Dico quod non accipit ibi philosophus pro forma quo est principium distinctum contra materiam: sed propertinentibus ad per se conceptum formalem diffiniti vel rei diffinibilis. Et tunc dico quod ita bene gernus est forma sicut differentia / et materia sicut forma. Utrunque enim pro quanto accipitur in diffinitione et pars conceptus diffinitiui rei diffinite abstrahit ab indiuiduo quod vocatur aliquando materia sicut dictum est supra. Et ideo etiam aliquo modo dicitur forma: et quod non accipit ibi philosophus formam prout distinguitur contra materiam causam rei intrinsecam. Patet quia tunc cum in qualibet diffinitione sint plures partes secundum Aristotelem in quolibet diffinito essent plures forme quod tu negares: et omnino meo iudicio est negandum. Quod dicis de partibus materialibus Patet ex hiis que dicta sunt supra quia non est ad ad propositum. Non enim pars materialis ibi dicit materia in communi accepta: sed dicitur indiuiduum ipsum vel pars indiuidui vt indiuiduum est. Et hoc vel etiam partes materie accidentalis. Puta talis vel talis que accidit secundum quod huiusmodi et extraneatur a quiditate specifica aliqua. sicut exemplificatum est supra de partihus eneis circuli vel ligneis vel litteris cereis vel huiusmodil ipsius simile.
¶ Ad quartum dico quod materia non est principium indiuiduationis sicut nec forma. Nam ita potest esse vniuersalis sicut forma Nec est de se hec sicut nec forma. Ad philosophum dico quod quinto metaphisice non accipit materiam proparte essentiali distincta contra formam quia tunc pari ratione forme omnes que essent in eodem subiecto essenvna forma numero quod est manifeste falsum: sed accipit ibi materiam vel pro indiuiduo ipso vel pro diffe rentia indiuiduali contrahente naturam et que est extra conceptum formalem quiditatis. Ad illud etiam 12. metaphi. patet quid dicendum ex corpore questionis.
¶ Ad quintum dico quod materia in communi accepta modo predicto non impedit quicquid est esse idem cum eo cuius est per se primo. Non enim impedit pars diffinitionis diffinitionem esse idem primo cum diffinito. Unde sicut quiditas vel quodquid est rei imematerialis est eadem cum re immateriali. ita non vide quare quiditas vel quod quid est rei materialis non obstante quod includit materiam non sit idem cum eo cuius est primo. Puta cum specie et diffinito. Sed bene verum est quod materia vt hec et signata vt spectaiad indiuiduum impedit illud vel etiam differentia indiuidualis seu indiuiduum ipsum seu etiam materia accidentalis quia quiditas specifica cum sit eadem cu libet indiuiduo non potest esse primo eadem indiuiduoquia tunc adequaretur indiuiduo. Nec potest etiam esse eadem primo alicui materie vel subiecto quam respiciat per accidens. Ex hiis patet dictum Aristotelis quod in hiis quae sunt per se vel sine materia idem est quod quid est cum eo cuius est.
¶ Ad sextum dico quod quiditas speciei est totalis actualitas sua sicut et tetalis entitas vel essentia. Et dico quod materia pertinet intrinsece ad ipsam. Tu dicis Materia est pura potentia. Quero de qua potentia loqueris / aut de potentia obiectiua / aut que est dietera entis quae fit actus et non stat cum actu. Et hoc non potest dici quia tunc materia esset nihil quod est falsum et contra Aristoten primo phisicorum. et. 8. metaphisice. et primo de generatio ne. Ubi dicit quod est subiectum generationis. Aut intelligis de potentia subiectiua que recipit actum et espars entis. Et tunc dico quod cum tali potentia stat quod materia sit ens actu secundum quod actus est differentia entis immo in idem concurrunt potentia et actus. Et tunc dico quod materia potest pertinere ad actualitatem specietanquam aliquod ens in actu incompletum tamen et imperfectum et per se in potentia ad actum qui est forma.
¶ Ad septimum quando dicis quod materia non est quid. Dico quod verum est quid completum et perfectum secundum genus vel speciem: sed beae est quid incompletum et imperfectum. Et ita potest pertinere sicut pars ad ipsam quiditatem. Quod autem materia sit quid id est aliquid. Patet quia est substantia. 8. metaphi. Et si argumentum esset ponum / sequitur quod forma non pertineret ad quiditatem quia forma substantialis etiam non est quid nec quantum quia non est ens completum secundum genus et specienciem: sed ens partiale speciei et incompletum.
¶ Ad octauum de fluxu et refluxum materie. Dice quod forma materialis saltem educta de potentia materie ita fluit et resluit sicut materia. Non enim menet talis forma nisi manente sua materia sicut patet Nec mignat de materia in materiam. Non enim in format nisi materiam de qua educta est et sic argumentum ita currit contra formam sicut contra materiam. Solue ergo et ego soluam. Dico quod materia vt hec et singularis et similiter forma fluit et refluit sed non vt materia in communi vel forma in communi quia materia et forma vel ratio forme in communi saluantur in hac materia et illa et similiter in hac forma vel illa et vt sic pertinent ad rationem quiditatis in communi que manet: sed sicut hec materia et hec forma fluunt et refluunt. ita dico quod hec quiditas secundum partes suas. Dices quiditas corrumpitur et materia manet. Ita dico tibi quod quiditas vel natura corrumpitur et forma aliqua manet: puta anima rationalis. Solue ergo. Dico quod non obstante hoc materia potest esse intrinseca quiditati sicut anima humanitati. ctoritates vno verbe
¶ Ad omnes au dici potest quantum ad illas in quibus ponitur aliquid de materia quod per illas Aristoteles non intendit materiam in communi acceptam eo modo quo dictum est supra excludere a quis ditate speciei sed magis vt accipitur pro indiuiduovel parte seu differentia indiuiduali vel materta seu subiecto actuali. Unde omnes ex falso intellectu adducuntur sicut apparet ex predictis.
¶ Ad primam vero auctoritatem de anima quod ipsa est species et quod quid erat esse animati. Dico quod non est intentio Aristotelis quod anima sit tota quiditas speciei animate: sed quod est principalior pars et formalior et comparatur ad corpus sicut forma particularis animati sicut quiditas suo modo vt forma totalis. Unde et ibidem subdit quod si non est anima animal non est hoc. Dicendum scilibet quod anima sit tota quiditas animalis sed supponit quod est principalior pars potest dici. Et potest dici quiditas completiue sicut forma dicitur natura secundo phisicorum. Uel quia Aristoteles nondum determinauerat veritatem de quo quid est contra Platonem et populo dicebat formam esse quod quid est Aristoteles vtitur dicto platonis dicendo illud verbum sic dicitur decimo ethicorum quod homo est intellectus. etc.
¶ Ad quan tam auctoritatem de differentia vltima que dicit teotam quiditatem. Dico quod si formaliter diceret totam quiditatem frustra in diffinitione poneretur genus. Similiter etiam pari ratione secundum te genus diceret totam quiditatem quia genus est idem penitus quiditatiue extra intellectum cum differentia sicut tu dicis. Et cum idem sit genus plurium specierum eadem esset quiditas plurium specierum. Dico igi tur quod differentia vltima pro tanto dicit quiditate quia ipsa habita secundum processum diffinitiuum non restat aliquid accipere vltra a corpore de quiditate nec aliquam vlteriorem et perfectiorem differentiam. sicut patet. Quando dicit vltra quod differentia accipitur a forma. Dico quod differentia vel conceptus habitus de differentia magis proprie loquendo non accipitur in rebus compositis a forma solum sed a toto composito secundum rationem formalem illam que est prima intentio differentie sicut etiam et genus suo modo accipitur ab illa intentione prima et realitate formali vel correspondente sicut animal ab animalitate et rationale a rationalitate licet bene vna istarum realitatum sit potentialis et alia actualis respectu alterius et sic vna aliquo modo habeat rationem materie et altera rationem forme.
¶ Ad illam auctoritatem de. 8. quod hominis esse et homo non est idem nisi anima esset homo. Potest dici quod secundum acceptionem philosophi ibidem sicut anima non est homo. ita nec homo et hominis esse sunt idem sed ibi non accipit hominem absolute secundum quod dicit sub stantiam vnam specificam per se vnam. Sic enim idem sunt sicut dictum est supra. Sed accipit hominem pro substantia sensibili vt disposita per accidens vel accidentia et faciens vnum per accidens cum eis et sic non est idem homo et hominis esse sicut nec in hiis quae sunt per accidens idem est quod quid est cum eo cuius est et sicut etiam anima non est hoc. Sic ergo quantum ad primum articulum videtur mihi omnino dicendum quod materia modo predicto est de quiditate speciei rei materialis.
¶ Quantum ad secundum articulum. An scilicet christus in triduo fuerit homo est triplex opinio vel quadruplex.
¶ Una est opinio dicentium quod forma est tota quiditas speciei / et sic anima est tota humanitas et quiditas hominis. Et isti dicunt quod christus in triduo fuit homo. Quod probant. Uerbum in triduo fuit homo: sed non alius homo quam christus ergo etc. Maior probatur quia in triduo fuit vnita humanitas verbo quia anima fuit vnita vt patet. ergo etc.
¶ praterea Si christus in triduo non fuit homo. Sequitur quod non habuit humanitatem / et sic verbum dimisit velreliquit quod aliquando assumpsit contra Damascenum. it Hugonis lib. pri¬
¶ Alia opinio fuit mod de sacramentis parte secunda. Ubi ponit quod christus in triduo fuishomo et est proxima precedenti opinioni. Dicit enim quod homo non erat nisi anima et quia verbum habuit animam sibi vni tam in triduo sequitur quod fuit ho.
¶ Secundo etiam quia omne suppositum habens naturam rationalem est homo. Sed verbum habuit naturam rationalem sibi vnitam in triduo quia habuit animam. ergo etc.
¶ Tertio quia sicut anima separa et sibiipsi relicta est persona quia est nature rationalis indiuidua substantia: ita alteri vnita. Puta verbo communicat sibi esse hominem sicut etiam patet secundum alios de humanitate tota sibi relicta vel verbo vnita. Sed anima in triduo fuit vnita verbo. ergo etc. Tertia fuit Magistri in
¶ Alia opinio praesenti distinctione quod risin triduo fuit homo et suum motiuum fuit. Nam licet eadem natura fuerit in christo et in aliis hominibus ea. dem dico specie tamen christus dicebatur et erat homo propter vnionem corporis et anime ad suppositum verbi non autem propter vnionem amborum ad inuicem. Unde licet in vita staret vtraque vnio non tamen erat homo nisi propter alteram scilicet per illam que erat partium ad verbum non autem ad inuicem sed alii homines benedicuntur homines et sunt per vnionem partium ad inuicem vel non sine illa quia igitur in triduo partes fuerunt vnite verbo sequitur quod christus fuit homo.
¶ Hec potest confirmari quia tanta fuit illa vnio quod hominem faceret deum et deum faceret hominem secundum Augustinum primo de trinitate. Sed illa non fuisvnio partium adinuicem / igitur fuit vnio partium ad verbum.
¶ Secundo confirmatur quia christus iacuit in sepulchro. Aut ergo secundum quod deus / autsecundum quod homo. Non secundum quod deus. ergo se cundum quod homo igitur christus in triduo fuit homo. hec de secundo articulo principali.
¶ Quantum ad tertium articulum Dico absolute loquendo quod christus vel verbum non fuit homo veraciter in actu nec realiter in tridud nec secundum logicum / nec secundum metaphisicum seu naturalem philosophum.
¶ Hoc probo sic. PrimoUeritas et realitas humane nature non fuit vnitaverbo in triduo quia fuit corrupta per mortem Alio quin christus non fuit vere mortuus. ergo non fuit vnitaUnio enim nature necessario presupponit entitatem nature sicut relatio presupponit fundamentum. ergo verbum non fuit homo.
¶ Nota quod impossibile est aliquid esse hominem nisi per humanitatem sicut nec album nisi per albedinem.
¶ Secundo sic. Si verbum fuit homo / aut hoc fuit secundum animam / aut secundum corpus / aut secundum vtrumque. Non potest dici quod secundum alterum quia neutrum est humanitas sicut ostensum est supra. Nec secundum vtrumque simul vnitum verbo non ad inuicem quia nec isto modo sunt humanitas. Probatio. Magis corpus et anima videntur esse humanitas simul iuncta quam cum aliquo alio et ab inuicem diuisa. Sed ista simul iuncta non sunt humanitas sicut probatum est in secundo. ergo etc.
¶ Secundo sic. Sicut generatio christi temporalis terminabatur ad esse hominem ita etiam corruptio ad non esse hominem. Sed generatio temporalis terminabatur ad esse hominem et ante generationem illam christus nec verbum fuispomo ergo nec corruptio ad non esse hominem. igi tur in instanti mortis et in triduo illo non fuit homo sicut etiam nec fuit viuus..
¶ Quarto sic. Illud non est homo in quo anima et corpus vel cuius anima et corpus non constituunt aliquid per se vnum in actu Patet quia homo vel humanitas dicit aliquid per se vnum constitutum ex corpore et anima. Sed corpus christi et anima in triduo non constituebant aliquid per se vnum nec aliquam naturam tertiam realem absolutam cuiusmodi est humanitas. Probatio quia non erant simul vnita nec vnum actuabat reliquum. ergo etc.
¶ Ultima ratio quia sicut ratio de se vel in se falsa de nullo est vera sicut Aristoteles dicit quinto metaphisice eapitulo de falso sicut homo irrationalis de nullo alio veri ficari potest ita de ratione in se fal sa nihil verificari potest. Sed christus dicebat pro triduo conclusionem vel rationem in se falsam quia christus dicit verbum hominem quia suppositum subsistens inhumana et diuina natura et tunc verbum non erat homo sicut probatum est supra. Ab eo vero quod res estm vel non est / dicitur oratio vel ratio esse vera vel falsa in praedicamentis ergo non verificatur aliquid de ipsa. puta homo. Ista ergo est falsa pro triduo Christus est homo sicut ista etiam non homo est homo.
¶ Dices pari ratione ista esset falsa christus pro triduo fuit mortuus / quia de ratione in se falsa nihil vere predicatur. Potest dici quod non est vera etiam Christus est mortuus etiam pro triduo illo quia significat et pre dicat mortuum de viuo. Puta mortuum de christo verbo homine et per consequens vnio accipiendo secundum significata nominum licet secundum ret existentiam verbum pro triduo non sit homo / et Christus sit mortuus. Et tunc dicendum est quod ista est magis propria. Christus est homo mortuus pro triduo quam ista. Christus est mortuus / vel dic quod licet de ratione in se falso vel vere predicetur accipiendo significata coniunctim et vtrumque simul tamen diuisim accipiendo potest aliquid predicari. Sed ista solutio parum valet quia queritur ratione cum ius verificatur hoc predicatum mortuus de christo in triduo. Non ratione verbi nec ratione hominis / quia homo dicit aliquid vnum. ergo etc.
¶ Ideo videretur posse dici quod illa vltima ratio aducta forte patitur calumniam vel in maiori dicendo quod de oratione vel ratione falsa nihil verificatur. Uel in minori dicen do quod ista est in se falsa pro triduo verbum homo vel christus. Si enim esset in se et per se falsa nunquam esset vera. Et ideo licet sit falsa accidentaliter tamen falsa non sit ista Homo rationalis vt videtur. Qui scit melius dicere dicat.
¶ Confirmatur positio per Augastinum octauo de trinita ca. 8. Ubi dicit quod pausus mortu pomo non est. Et contra Hu8. dicit August. quod homo non est anima nec corpus. 18. de ciuitate dei. Et philosophus et Commentator. 7. metaphi. et secundo de anima Et Ambrosius de incarnatione. et Auicen. tertio metaphisice et Damasce. lib. 3. Unde Hugo dicit falsum. cta tamen obiicitur. Primo
¶ Secundo quia sequitur christus est mortuus. ergo homo est mortuus. Sed non sequitur nisi per istud medium christus est homo. ergo etc.
¶ Ad primum respondetur quod ista non est per se christus est homo quia ad praedicationem perse primo modo non solum requiritur in subiecto causa inherentie predicati ad subiectum: sed etiam quod subiectum sit per se vnum. Unde de vno per accidens vel de vno non per se nihil predicatur per se primo modo christus non est aliquid vnum per se sicut nec verbum et homo. ideo etc. Aliter diceretur quod propositionecessaria est semper vera saltem aptitudinaliteret si non in actu vel actualiter. Uel si sit vera actualinon est vera nisi de aptitudine inherentie predicati ad subiectum.
¶ Ad secundum dicitur quod ibi nullaest consequentia si illatio quedam simplex ab eodem in eodem / quia idem est sic arguere ac si argueretur homo est mor tuus ergo homo mortuus quia licet in antecedente ponatur verbum et homo dicendo christus est mortuus tamen verbum nihil facit ad illationem illam. Et ideo medium illius illationis non est christus est homo: sed pomo est homo et hoc conceditur. trium opinionum.
¶ Ad argumenta Ad primum dico quod humanitas non fuit vnita verbo in triduo sicut dictum est supra nefanima est humanitas ipsa.
¶ Ad secundum Dico quod verbum non requirit humanitatem pro prie quia humanitas non remansit in rerum natura. Unde licet humanitas non fuerit verbo vnita in triduo non fuit relicta: sed tunc fuisset relicta si aliquam do fuisset et non esset assumpta. Uel dic quod verum est quod verbum non dimisit quod assumpsit. puta humanitatem quia semper fuit vnita vel in se vel in suis pastibus principalibus.
¶ Ad primum secunde opinionis. Dico quod hugo non tenetur / homo enim non est anima nec econuerso sicut dictum est supra.
¶ Ad secundum dico quod suppositum habens naturam rotionalem perfectam et completam secundum genus speciem et indeuiduum est homo. Modo dico quod licet verbum haberet animam rationalem tamen anima rationalis non est talis natura perfecta et completa sed partialis et imper fecta. quare etc.
¶ Ad tertium dico quod anima separata et sibiipsi relicta non est persona quia habet aptitudinem ad alium informandum cum quo concurrere potest in vnitatem persone scilicet ad corpus: et ita sicut non est suppositum ita non est persona. Suppositum enim sicut dixi in prima questione actualis et aptitu dinalis ad extrinsecum suppositum vel ad aliquid cum quo possit constituere vnum suppositum. Qundeo dicis quod anima est nature rationalis indiuidua substantia Dico quod verum est sed non est completa secundum genus speciem et indiuiduum et est communicabilis.
¶ Unde magis proprie dicit Ricardus quod persona est nature intellectualis vel rationalis incommunicabilis subsistentia sicut dictum est in christo.
¶ Ad primum dico quod non tenetur dictum suum quia cum christus fuerit vniuoce ho cum aliis ita requirebatur necessario vniopartium adinuicem ad hoc quod esset homo sicut in aliis nec sufficiebat vnio partium ad ipsum verbum.
¶ Ad secundum dico quod Augustinus intelligit de vnione humanitatis ad verbum non de vnione partium.
¶ Ad tertium dico quod christus iacuit in sepulchro non secundum quod verbum vel deus nec secundum quod homo nec secundum quod habens corpus quod quidem verum corpus iacuit in sepul chro. Unde est ibi loquutio per synodochen christus homo iacuit in sepulchro accipiendo totum hominem pro parte que est corpus.
¶ Ad primum principale dici / tur quod christus non fuit in actu et in re aliquid inferius ad hominem in triduo sicut nec vere realiter et in actu fuit homo nec hic homo nec aliquis homo et ideo pro illo triduo non predicabatur homo de ipso tanquam aliquid quod conueniret sibi realiter in effectu et in actu Tu dicis praedicatio superioris de inferiori semper est vera nec requirit existentiam terminorum sed solum quod maneant significata terminorum. Dico quod ita parum vera est predicatio superioris de inferiori qua predicatur hoc esse hoc realiter et in actu sicut predica tio accidentis de subiecto quando non inest. Omnis enim predicatio difformis rei falsa est. Quo modo ergo verificatur ista homo est animal homine non existente. Dico quod non verificatur in actu quod in re hoc sit illud sed de potentia vel aptitudine vel non repugnantia quia rei significate per hominem quotiens cunque ponatur in re non repugnat esse animal immoipsa posita necessario est animal: ita quod est verificatio actualis de aptitudine vel verificatio potenialis de actualitate essendi. Et ita dato quod Christus sit inferius ad hominem argumentum non concludit tamen proprie loquendo Chrisius non est inferius ad hominem / quia non est aliquid per se vnum in genere.
¶ Aliter dicit vnus doctor quod licet ista non sit vera in triduo. Christus est homo quia secundum esse reale et in actu extra animam. Christius in triduo non fuit homo tamen secundum esse signi ficatum et intellectum ista fuit vera in triduo Christus est homo et ista modo Christus fuit homo in triduo. Christus enim significat hominem et deum: et ita sicut idem de se semper predicatur vere sic homo de Christo / et per consequens animal quod est superius ad hominem et tunc est sensus propositionis affirmatiue talis. Christus est Christus / vel homo est homo / vel animal quod predicatum et subiectum sunt idem quandocunque ponantur et hoc est verum semper et redit quasi in idem ista solutio cum predicta.
¶ Ad secundum dicitur quod pro triduo christus non fuit christus sicut non fuit ho in re et in actu extra¬ intellectum. Quando dicitur quod idem semper practicatur de seipso. Dicitur quod verum est sed non sequitur propter hoc quod sit in re nec propositio hoc significat. Nam cum termini propositionum abstrahant a differentiis tempooris no oret ex tali verificatione inferre entitatem rei in actu quia nec talis entitas in actu significa tur. Unde licet chimera sit chimera non tamen est in actu nec est quando practicatur tertio adiacens hoc significat sed magis sicut patet quando praedicatur secundo adiacens et ita non concludit.
¶ Ad tertium dico quod licet ipso sorte corrupto ipse sortes non sit ho in actu et in re tamen verificatur ista. Sortes est ho eo modo quo dictum est de aliis in solutione primi et secundi argumen ti.
¶ Ad quartum Dico quod verbum vel christus non subsistebatur realiter et in actu in natura rationali completa et perfecta. Qande dicis quod habebat corpus et animam sibi verbo vnita et non poterat denominari secundum ipsa. igitur tantum secundum naturam humanam debat dici homo. Dico quod corpus et anima quantumcunquam verbo vnita non sufficiunt ad constituendum naturam humanam sed necessario requiritur vnioipsorum adinuicem licet vnio illa intrinsece et formaliter non pertinet ad naturam ipsam. Unde dico quod non erat homo. Tu dicis non denominabatur nec dicebatur verbum animatum secundum animam nec corporeum secundum corpus Dico quod habendo sanum intellectum poterat dici verbum animatum non tamen per informationem sed per vnionem sicut dicebatur incarnatum vel humanatum in vita et similiter corporeum vel corporatum. Aliter dicitur quod corpus et anima sunt entia partialia et incompleta non denominant aliquid primo nisi totum suum vel mediante toto et quando sunt partes in actu in toto: et quia non erant vnita in toto nec adinuicem non denominabant verbum nec etiam natura humana: quia non erat in triduo. ideo etc.
On this page