¶ Secundo sic. Sicut se habet amor naturalis ad obiectum naturale sic supernaturalis ad supernaturale. Sed obiectum amoris naturalis videt esse naturale tantum igitur obiectum amoris supernatura lis vel caritatis est supernaturale tantum puta deus.

¶ Tet tio sic. Si aliquid creatum est obiectum caritatis cum respectu illius possit esse in voluntate amor naturalis. Sequitur quod simul in eadem voluntate erunt duohabitus amoris et per consequens ibidem poterunt esse duoactus simul. Hoc autem est falsum: ergo etc Non solum deus diligendus est

¶ Contra ex caritate vel secundum caritatem: sed etiam tenetur quis seipsum et amicum et inimicum et multa alia: ergo etc.

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Primo inquiram vtrum deus sit per se primum obiectum caritatis et sub qua ratione.

¶ Secundo inquiram de obiectis secundariis ex parte persone diligentis.

¶ Tertio ex parte aliorum a diligente vel habente caritatem.

¶ Ultimo ad rationes.

¶ Quantum ad primum con¬ ueniunt omnes quod deus est obiectum per se primum habitus caritatis. Tum quia ipsa est virtus theologica. Tum non habet minus nobile obiectum quam tides. Tum idem est obiectum fruitionis beate et caritatis que manet etiam in patria. Tum quia perfectissimus habitus dilectiuus respicit pro obiecto per se primo supremum diligibile in quo solo potest diligens perfecte quietari. Tale autem est deus: ergo etc. Sed de ratione secundum quam deus est obiectum formale per se primum ipsius caritatis dubium est apud aliquos.

¶ Et dicunt aliqui de hoc quod deus est primum et formale obie ctum caritatis et actus diligendi deum meritorie secundum quod est principium et finis boni nostri supernaturalis. puta gratie et glorie et sic vt est bonum nostrum beatificum supernaturaliter. Hoc probant. Tum quia deus est obie ctum amoris naturalis ad ipsum secundum quod est principium et finis boni naturalis ipsius creature vt videtur. Tum quia ratio formalis in obiecto accipienda est secundum medium ductiuum vel motiuum ipsius potentie in tale obiectum. Modo tales perfectiones supernaturales sunt media inductiua et motiua voluntatis ad diligendum deum ex caritate et amore supernaturali. Tum quia si deus non esset bonum creature beatificum. dato quod in se esset summum bonum nunquam esset diligendus a nobis caritatiue. puta si esset vnus deus alius qui non beatifica ret nos. Sicut etiam si esset vnus alius deus qui non conferret nobis bona naturalia nec intromitteret se de isto mundo non esset diligendus naturaliter a nobis: ergo etc.

¶ Dicunt igitur isti quod deus est obiectum caritatis inquantum summum bonum in se et nobis nec alte rum sufficit et inquantum summum bonum supernaturale nobis conferens bona supernaturalia gratie et glorie sed est obiectum amoris naturalis circa ipsum vt est summum bonum nobis conferens bona nature vt principium et finis nostrorum naturalium: et ita non secundum eandem rationem farmalem est obiectum caritatis et amoris naturalis vt patet ex predictis. Nam amor naturalis ad rationem supernaturalem in obiecto attingere non potest sed solum amor supernaturalis qui dicitur caritas istam opinionem arguo. Primo sic.

¶ Contra Obiectum habitus perfectissimidilectiui non potest accipi nisi sub ratione vel secundum rationem formalem nobilissimam et perfectissimam. Sed caritas est talis habitus ratio autem boni nostri quod scilicet deus sit bonus nobis vel bonum nostrum non est ratio nobilissima in deo. Non enim ratio nobilissima aliqua imdeo accipitur per comparationem ad nos: ergo etc.

¶ Secundo sic. Deus secundum quod bonum nostrum magis est obiectum affectionis commodi quam affectionis iusti vt patet. Sed caritas pertinet magis ad affectionem iusti: quare etc.

¶ Tertio sic. Si deus est obiectum formale caritatis inquantum bonum nostrum. Aut inquantum bonum nostrum actualiter aut aptitudinaliter. Si aptitudinaliter cum illa aptitudo nichil reale sit in actu sequitur quod ratio formalis obiectiua caritatis non sit aliquid reale in actu. Si actualiter tunc cum hoc non dicat in deo nisi respectum rationis ad nos quorum est bonum gratificam do nos et beatificando: sequitur quod respectus rationis sit ratio formalis obiectiua caritatis. Hoc autemt est falsum: ergo etc.

¶ Quarto sic. Caritas non querit qua sua sunt I ad Corin. 13. Sed si obiectum caritatis esset deus inquantum bonum nostrum caritas quaereret qua ie sua sunt: ergo etc.

¶ Confirmatur hoc: quia amor caritatiuus principaliter et respectu principalis obiecti est amor¬ amicitie. Amor autem amicitie est amor quo diligitur amicus in se et bonum amici. Patet 9. ethicorum. Un de amicus non solum amat bonum proprium et gaudet de bono proprio: sed amat bonum amici et gaudet debono amici sicut etiam tristatur de malo amici in seCum igitur amor caritatiuus sit amor amicitie principaliter dico breuiter quod respicit pro obiecto primo formali et principali bonum diuinum in seipso vel deum qui amatur in seipso: et cuius bonum intrinsecum placet amanti et de tali bono et perfectione diuina intrseca gaudet amans caritatiue deum et in ipso et de ipso delectatur. riq dico quod impossibile est esse

¶ Sic igita. est talem rationem obiectiuam caritatis nec per se includi in per se ratione forma li obiectiua ipsius caritatis. Si enim dicas quod deus non est obiectum primum caritatis inquantum bonum nostrum tantum: sed oportet concurrere cum hoc quod sit summum bo num in se: tunc non erit per se vna ratio formalis ob iectiua: sed tantum per accidens. quia summum bonum in seest ratio boni nostri vel nobis non faciunt vnum nisi per accidens et sic habitus caritatis non erit vnus per se: quare etc.

¶ Dico igitur quod deus secundum propriam rationem absolutam proprie deitatis qua deus est debet poni obiectum formale per se primum ipsius caritatis. Et hoc probo. Tum quia secundum istam rationem est obiectum sue caritatis et beate visionis create et fruitionis. Per istam enim rationem formaliter beatificat Tum quia circumscripta omni alia ratione in ipso pripossibile vel impossibile adhuc esset obiectum conueniens caritatis. Unde et si poneretur alius deus per impossibile dico quod esset obiectum conueniens caritatis alicuius licet non eiusdem rationis forte cun caritate nostra vel forte eiusdem rationis non curo mondo. Tum quia in idem obiectum formale tendit fides spes et caritas. Idem enim obiectum formale secundum eam dem rationem per actum credendi intelligitur vel presentatur et per actum sperandi expectatur et per acti amandi diligitur. Sed deus est obiectum fidei secundu propriam rationem deitatis: vt ostensum est supra: ergo etc.

¶ Dices quod non sed secundum rationem bonitatis. Dico quod licet ratio bonitatis sit concomitans non est tamen ratio formalis obiectiua quia secundum me bonitas vt distinguitur ab entitate vel deitate non dicit aliquid positiuum reale sed tantum vel respectum rationis ad voluntatem seu ad velle diuinum vel negationem inperfectionis cuiuscumque modo nullus respectus rationis nec aliqua negatio potest esse ratio formalis obiectiua caritatis sicut etiam dixi supra de obiecti ua ratione fidei quod non potest esse ratio veritatis.

¶ Secundo dico de hoc quod idem formale obiectum secundum eandem rationem potest esse amicitie naturalis et caritatis deus ipse. Nec est aliquod inconueniens quod duohabitus tales quorum vnus est naturalis et adquisitus: et alter supernaturalis et infusus sint respectueiusdem obiecti formalis: sicut etiam dictum est supra de fide adquisita et infusa circa deum.

¶ Tertio dico quod ex predictis apparet nullam rationem esse in ob iecto diuino quam respicit caritas ad quam non possiattingere amor mere naturalis sine omni caritate. Nulla est enim ratio que non possit presentari per fidem adquisitam sine fide quacumque infusa: quia ad actu credendi non est necessaria fides infusa sicut ostensum est supra et dato quod esset necessaria fides tamen omnia possunt presentari per fidem infusam informen sine cari¬ tate: et per consequens diligi sicut dictum est supra. Sic igitur patet de obiecto per se primo ipsius caritatis dico sicut pa a

¶ Ad primum aliorumi tet ex praeictii quod deus est obiectum amoris naturalis vel saltem esse potest secundum rationem deitatis sue qua fundamentaliter est summum bonum. Et dico vlterius quod proprie loquendo non est obiectum per se formale amoris naturalis vt principium velfinis amoris naturalis: quia ista non dicunt in deo secundum actum nisi respectus rationis ad creaturam licet bene sint rationes concomitantes vel precedentes in obiecto diuino amorem naturalem.

¶ Ad secundum dico quod ratio formalis obiectiua non est sic accipienda in obiecto: vt ipsa sit cuiuscumque medium deductiuum vel etiam inductiuum voluntatis ad amandum vel dic quod primum motiuum et inductiuum voluntatis ad amorem caritatiuum non est illa: quia scilicet sit bonum nostrum etc. sed quia est deus et per consequens summum bonum modo supradicto

¶ Ad tertium dico quod si deus qui est modo non esset principium aliquod boni creature per impossibile Ita quod posset stare creatura sine hoc quod deus principiaret ipsam adhuc esset obiectum conueniens et debitum caritatis create que ponitur modo si esset et poneretur in creatura. Quando dicis de alio deo quod si poneretur non esset diligendus ex caritate. Dico quod si idem habitus posset esse respectu duorum deorum tunc alius deus esset obiectum conueniens caritatis. Si non tunc non obstat proposito: quia quod caritas nostra non esset obiectiue alterius dei hoc non esset: quia alter deus non esset bonum nostrum sed quia alterius rationis respectu autem duorum primorum obiectorum alterius rationis non potest esse idem habitus sicut diceret aliquis non curo. Quicquid autem sit de hoc dico quod de deo nostro quem habemus non circumscripto per impossibile quod non esset principium boni nostri in aliquo nec ipsius caritatis quod adhuc esset obiectum conueniens caritatis secundum quam deberet diligi super omnia et in se et propter seipsum.

¶ Ad vltimum quod tangitur in vltimo dicto positionis aliorum quod amor naturalis attingere non potest ad aliquam rationem supernaturalem in obie cto diuino. Non tamen sic supernaturalis quin possit attingi ab aliquo ex meris naturalibus sine quocumque habitu infuso quae ex parte intellectus in credendo siue ex per te affectus in amando. Non enim video quod magis possit attingi ratio deitatis vel magis sit nanlis vel minus supernaturalis quam ratio glorificationis vel huiusmodi et quia actmere nanlis ex parte principii vel subiecti non possit attigere ad aliquam talem rationem ideo etc. hec de primo articulo principali

¶ Quantum ad secundum articulum de obiectis secundariis caritatis ex parte diligentis vel habentis caritatem. Dico quod habens caritatem debet diligere seipsum animam et corpus suum et vertutes suas et actus bonos et hoc siue sint adquisite siue in fuse non stando in istis sicut in fine: sed ista referendo in deum et diligendo ista in ordine ad deum et ista magis vel minus potest cum caritate diligere secundum quod magis vel minus perfectius vel imperfectius ordinantur vel ordinant in deum qui est finis vltimus et deus ipsius diligentis et summum bonum eius et debet esse summe dilectus. Unde magis debet diligere se totum quam aliquam partem sui et magis animam quam corpus et magis virtutes infusas quam adquisi¬ tas et inter infusas magis caritatem quam alias et magis bona spiritualia quam corporalia vel naturalia ceteris paribus et magis naturalia vel corporalia quam fortuita vel temporalia.

¶ Et dico quod respectu omnium storum obiectorum secundariorum idem est habitus infusus numero in habente cum illo qui est tespectudei vt obiecti primarii sicut dictum est supra de fide. Ita caritas infusa non multiplicatur nec variatusecundum obiecta secundaria. Sed dico quod caritas adquisi ta vel amicitia non est idem numero habitus respectu obiectorum secundariorum sed multiplicatur necessario sicut dictum est supra de fide et potest suo modo probari hoc sicut supra de fide dicebatur. Hec deu secundo articulo principali.

¶ Quantum ad tertium articulum de obiectis secundariis se tenentibus ex parte alterius persone a diligente.

¶ Dico quod illa obiecta sunt multa sicut videri potest in communibus scriptis tamen inter illa dicuntur esse proximus et amicus et inimicus. Et dico quod omnes istos pro statu vie et in statuvie existentes habens caritatem pro tempore et loco de bet diligere et affectu et effectu precipue in tempore necessitatis et quando potest cum effectu. Et dico quod per proximum intelligitur omnis homo viator et omnis decedens in gratia vel qui decessit habens aliquid purgabile quare detinetur in purgatorio. Et similiter omnes sancti et electi dei siue homines siue angeli qui omnes ordinantur in deum vel ordina ri possunt vt communicent bonum diuinum quod est deus et obiectum diuinum per rationem deitatis que ponitur ratio formalis obiectiua caritatis. De damnatis vero non puto quod sint diligendi ab habente caritatem saltem secundum quod huiusmodi. Unde et Origenes super illud. Et odio habebis inimicum tuum per inimicum accipit dyabolum. Et consimiliter potest accipi de quolibet damnato. Si tamen sunt diligendi aliquo modo hoc est secundum naturam suam qua sunt ad imaginem dei et naturaliter in deum ordinantur sicut in finem vltimum per propriam rationem deitatis.

¶ De amico et inimico dicitur quod habens caritatem vtrumque debet diligere pro loco et tempore. Non sic quod inimicitia in inimico sit ratio diligendi ipsum nec etiam sit dilecta inipso: sed persona eius sit dilecta. Debet autem vterque diligi pro loco et tempore et amore beniuolentie quo diligens vult bonum salutis dilecto et orat pro eo. vn de non debet aliquis excludere inimicum etiam alterius legis ab oratione sua cum orat pro aliis et amore beneficentie pro loco et tempore necessitatis quando potest et non est alius qui faciat. Nec ratio inimicitie debet minuere actum diligendi nec augere: quia in inimico est quantum ad personam eadem ratio diligendi sicut in amico. Uerum est tamen quod magis meritorium est diligere equaliter vel plus inimicum quam amicum: quia difficilius est ceteris paribus et non inclinatur sic homo nec iuuatur ad diligendum inimicum sicut amicum. Et ideo quod illud sit ex maiori conatu voluntatis et actus sit perfectior et intensior ceteris paribus

¶ De aliis pluribus ad hanc materiam pertinenti bus require in communibus scriptis. Ratio autem cmunis quare quilibet debet diligere proximum qui est in statu salutis vel in via vel potest esse sicut qui libet viator ponitur: quia diligens alium debet velle quod quilibet alius cui non repugnat hoc diligat etiam ipsum et ideo sicut aliquis diligit deum debet velle quod proximus diligat ipsum et ad ipsum attingat et hoc est diligere proximum debent ergo diligere proximos et nunquam odire eos. Unde semper tenentur et prosemper non odire non velle eis malum culpe precipue et damnationis licet non pro semper teneantur diligere eos sed pro tempore et loco secundum preceptum affirmatiuum. Hec de tertio articulo.

¶ Ad primum principale dico quod licet solus deus sit obiectum per se primarium et formale virtutis theologice. Puta caritatis tamen bene aliqua creata sunt obiecta secundaria sicut dictum est supra de fide que habet aliqua alia a deo pro ob iectis secundariis sicut spes etc.

¶ Ad secundum pa tet ex dictis in corpore questionis quod amor naturalis et supernaturalis non oportet quod distinguantur exparte obiecti: immo quod omne obiectum amoris supernaturalis puta caritatis potest esse obiectum amicitie naturalis. Naturalis dico quia habite ex puris naturalibus.

¶ Ad tertium dico sicut dictum est supra de fide quod in voluntate simul possunt esse duo amores habituales respectu eiusdem obiecti scilicet amor adquisitus et quasi vniformiter posset hoc probari sicut probatum est ibi de fide: Nec est hoc aliquod inconueniens. Tu dicis eadem ratione simul poterunt stare in voluntate duo actus. Dico quod non sequitur. Non enim sic habitus perficit potentiam sicut actus et preterea dico quod habitui caritatis infuse nullus actus proprius correspondet sicut dictum est supra.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1