Quaestio 3

¶ Distinctionis Undecime. Questio Tertia.

Tertio quaero: utrum substantia panis in sacramento eucharistie maneat: vel comuertatur vel adnihiletur

¶ Uidetur quod maneat. Nam secundum Augustinum tertio de trinitate. christi corpus dicimus quod Iex fructibus terre acceptum sumimus. sed non est in isto sacramento aliud acceptum a fructibus terre nisi substantia panis. igitur substantia panis sumitur in hoc sacramento. et per consequens manet.

¶ Secundo videtur quod non conuertatur quia omnis noue conuersionis vel mutationis est aliquis terminus nouus. sed corpus christi per istud sacramentum non habet esse nouum. quia preexistit. igitur nihil conuertitur in ipso de nouo. igitur substantia panis non conuertitur.

¶ Tertio videtur quod adnihiletur. quia illud quod prius fuit aliquid et postea nihil est nec secundum totum nec secundum partem: adnihilatur. sed panis prius fuit et postea non est nec quantum ad totum nec quantum ad partem. ergo adnihilatur. quia ecclesia tenet contrarium omnium

¶ Contra istorum. Et potest haberi satis in presenti distinctione et precedenti a magistro.

¶ Et confirmatur per Ambrosium de sacramentis. et ponitur de consecratione distinctione secunda. Panis in altari etc. dicit enim ibi: quod vbi accedit consecratio: de pane fit corpus christi.

¶ Et confirmatur per illud quod ponitur ibidem reuera mirabile etc. vbi dicit. Sermo qui potuit facere que non erant: potest mutare ea que sunt in id quod non erant: quasi diceret immo.

¶ Simili ter etiam Eusebius et ponitur ibidem quia corpus etc. dicit sic sacerdos inuisibilis visibiles creaturas in substantiam corporis sui et sanguinis secreta potestate commutat. igitur substantia panis non manet nec adnihilatur sed conuertitur vt videtur. vn

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Et primo ponam vnam subtilem opinionem: quod non oportet dicere substantiam panis conuerti: sed probabiliter loquendo posset dici manere: et aliqua motiua eius cum modo dicendi.

¶ Secundo arguam contra eam: et ponam: quod sub stantia panis conuertitur: et non manet: licet non demodo stratiue: et soluam ad motiua eius.

¶ Tertio inquiram: vtrum substantia panis adnihiletur.

¶ Et vltimo ad rationes principales.

¶ Quantum ad primum est vna opinio quae fuit communis multis: quod substantia panis im hoc sacramento manet secundum rei veritatem: et secundum id quod est: et non conuertitur vel transsubstantiatur sic: quod non maneat: quia sicut videtur hoc est magis consonum verbis euam gelii: quod vocat istud sacramentum vel eucharistiam panem 3o. vi. panis quem ego dabo: caro mea est pro mundi vita. Emulta alia consiliam.

¶ Secundo quia nec fides scripta in euangelio: non explicita in simbolis cogit ad ponendum: quod substantia panis non maneat: licet bene cogat euangelium ad ponendum: quod in sacramento vel subsacramento est corpus christi. Modo sicut sequenti rationem non sunt plura ponenda sine necessitate rationis: primo phisicorum: ita sequenti fidem non sunt plure ponenda sine necessitate fidei: et nisi ad hoc cogat fides.

¶ Tertio quia nec ad istud videntur artare auctoritates: sanctorum immo magis ad hoc: vt maneasubstantia panis secundum vnum modum: qui dicetur infra. Nam et Dionysius et Damascenus videntur dicere: quod hoc est sacramentum assumptionis: et quod in hoc sacramento assumitur panis et vinum a verbo. et per consequens manent. Tamen istud non est commune omnibus tenenti bus communem illam conclusionem: sicut dicetur infra.

¶ Quarto. quia quando aliquid traditur ad credendum absolute: quod potest stare cum pluribus modis: et multiformiter saluari: non debet artari ad difficiliorem intellectum sine cogente causa vel ratione seu auctoritate. modo intellectus difficilior et modus saluandi minus intelligibilis corpus christi esse in sacramento vel sub sacramento est modus: qui ponit: quod substantia panis non maneat. Nam si substantia panis non maneat: sequitur accidens ibi esse sine subiecto. et ad istud infinite sequuntur difficultates. Sequitur etiam: quod se cramentum non habet proprie ita rationem nutrimenti: sicut si substantia panis maneret. Siliter etiam sequitur: quod sacramenium non ita vere et proprie habet rationem signi: sicut si maneret substantia panis. Nam substantia panis verius significaret substantiam corporis christi: quam accidentia substantiam. Similiter etiam res contenta scilicet verum corpus christi equaliter potest saluari esse ibi presens cum substantia panis manente: sicut substantia panis non manente: sicut dictum est supra. Cum igitur omnia possint saluari et facilius cum substantia panis manente: quam non manente: et nec fides nec auctoritas ecclesie. nec auctoritas sanctorum cogat ad ponendum substantiam panis non manere: sicut magis apparebit infra in modo subtiliori ponendi sub ista conclusione conmuni ponendum est et conuenientius: quod substantia panis maneat: quam quod non maneat.

¶ Sub hac autem conclusione sunt vel fuerunt tres modi speciales ponedi. Primus: quod substantia panis manet: nec conuertitur inaliquo: sed fit corpus christi sub dimentionibus panis cum substantia panis manente defecto. eo modo quo duo corpora possent simul esse in eodem loco: sic panis cum corpore christi de facto: sicut dictum fuit supra: quod hoc abso lute loquendo est deo possibile.

¶ Secundus modus discendi fuit: quod panis manet. et tamen conuertitur per hunc modum. quia materia panis transsubstantiatur. in materiam corporis christi: et sic illa materia eadem informatur dua bus formis scilicet panis et corporis christi. Ita quod idem est panis et corpus christi ratione vnius materie ab vtraque forma panis scilicet et corporis simul informate. quia vnamateria conuertitur in aliam.

¶ Tertius modus dicendi est pulchrior et subtilior: quod in eucharistia manet substantia panis secundum propriam naturam: ita quod natura pa nis manet ibi vel paneitas ipsa: non tamen in proprio super posito sed assumpta a diuino supposito scilicet a verbo non immediate: sicut humanitas christi dicitur assumptea verbo immediate: sed mediante corpore christi per tequod quid corpus pars humanitatis christi est ibi ex visacramenti. Corpus enim in christo potest dicere vel tor¬ tum sub ratione generis: sicut dicimus: quod animal vel homo predicatione per se primo modo est corpus vel potest accipi pro parte humanitatis: eo modo dicimus: quod homo componitur. ex anima et corpore. corpus autem totum: quod dicit genus non est sub sacramento ex vi sacramenti: sicut dicunt: et bene: sed corpus pars est ibi. Et ita mediante corpore christi parte verbum assumit paneitatem vel naturam panis: sicut immediate assumpsit humanitatem ad vnitatem suppositi: vt sic verbum et corpus christi et panis sint idem supposito.¬

¶ Et hinc est quod veraciter potest dici per communicationem ydiomatum: quod panis est corpus christi et econuersoquia ambo sunt idem supposito. Et vere etiam posset dicere aliquis videndo panem: quod videt corpus christi sicut aliquis videndo christum: videbat deum quod tamen non potest modo dici proprie: si ponatur substantia panis non manere et accidentia manentia non assumi.

¶ Secundo ex hoc apparet quomodo etiam christus potest dici impanatus sicut suo modo verbum dicitur incarnatum.

¶ Tertio quo modo omnia possunt saluari quacumque dicuntur. de conuersione. quia panis non manet quantum ad suppositum: et sic dicitur conuertivel transsubstantiari. manet iamen quantum ad naturam vel paneitatem: et sic dicitur manere.

¶ Quarto apparet: quomodo non est ydolatria adorando eucharistiam: dato quod ibi maneat panis vel paneitas assumpta: sicut nec erat ydol. adorare christum hominem: nec ydol. est ado rare ipsam: quantumcunque maneant ibi accidentia sit ne pane secundum alios.

¶ Quinto patet: quomodo aliquis licet sumat eucharistiam: tamen dicitur ieiunus: let maneat ibi paneitas. et ieiunio ecclesie: quia non sumitur ibi panis per modum refectionis corporalis. Et etiam ieiunio ecclesie quia sumitur ibi paneitas al sumpta: sicut et caro christi assumpta. et sicut vnum non soluit ieiunium nature: nec aliud. Et preterea ita pene solueretur ieiunium per accidentia: sicut per sub stantiam sic manentem.

¶ Ultimo patet quomodo hoc est sacramentum assumptionis secundum Dionysium et Damascenum: et quomodo non est ibi corpus christi tantum sicut in signo: contra illum berengarium: sed vere et realiter et transsubstantiatis pane et vino: sicut in illa de cretali continetur firmiter credimus etc. quia transubstantiantur non secundum naturam: sed secundum suppositum. hec de primo articulo principali.

¶ Quantum ad secundum articulum dico: quod omnino tenendum est non manere substantiam panis in hoc sacramento. Et hoc contra illam conclusionem in communi.

¶ Secundo dico:s quilibet modus ponendi sub illa conclusione est fal sus. probo primum primo sic. de sacramentis ecclesie sentiendum est: sicut sentit sancta romana ecclesia. hoc habetur per illum articulum symboli. sanctam est cclesiam catholicam. Et habetur extra de pereticis ad abolendam. sed sancta romana ecclesia tenet: quod non manet substantia panis in hoc sacramento: nec substantia vini. sed transubstantia tur in corpus et sanguinem christi. extra de summatrinitate et fide catholica: firmiter credimus etc. vbidicitur sic. ipse iesus christus sacerdos est: et sacrificium cuius corpus et sanguis in sacrameeto alta ris sub speciebus panis et vini veraciter continen tur transubstantiatis pane in corpus et vino in saneguinem potestate diuina. Nec valet responsio ad hoc: que datur a tertio modo dicendi: quod transubstantiantur quantum ad suppositum: non quantum ad natu¬ ram. Primo quia vsque modo semper distinctum est inter transubstantiationem vel conuersionem et inter assumptionem. nec vna dicta est alia. Similiter etiam: quia sicut dictum est supra transubstantiatio est desitio esse totalis ipsius transubstantiati vel conuersi. Illud autem quod assumitur ad extrinse: cum suppositum: non desinit esse totaliter: sed tantum desinit esse in proprio supposito amittendo aliquam negationem:. et non aliquid positiuum sicut dictum est in tertio. ergo etc. vnde non videtur intentio ecclesie: quod sic possit exponi. Secundo probatur hoc: et potest probari per illas auctoritates adductas in principio questionis de consecratione distinctione secunda: vbi patet: quod natura panis et vini inhoc sacramento mutantur vel commutantur. Non igitur quantum ad suppositum tantum: sed quantum ad naturas id totum quod sunt panis et vinum conuertuntur.

¶ Adducitur ab aliis illa autctoritas christi: hoc est corpus meum. sed non cogit. quia dato quod maneret substantia panis: ita bene verifica retur ista. quia hoc non demonstrat substantiam panis: sicut dictum est supra.

¶ Ad hoc adducuntur alique congruentie: quod substantia panis non maneat quia non est congruum: quod illud maneat in isto sacra mento: quod per se non pertinet ad rationem sacramenti. sed substantia panis non pertinet per se ad sacramentum: dato quod maneret. quia non est per se sensibilis sed per accidens. ergo etc.

¶ Secunda congruentia est de ieiunio et vsu istius sacramenti. Nam accipiens hoc sacramentum non minus est ieiunus postquam ante. et assumitur hoc sacramentum tanquam cibus spiritualis: non autem corporalis. si autem maneret substantia panis nec post effet ieiunus: nec sumeretur cibus spiritualis sed corporalis. quare etc.

¶ Tertia congruentia est de significatione huius sacramenti. quia si maneret substantia panis in sacramento: sequeretur quod species sacramentales immediate non singnificarent ipsam rem sacramentiputa corpus christi: sed magis ipsam substantian panis: cuius essent accidentia igitur etc.

¶ Sed iste congruentie non cogunt: sed de facili possent vitari. Nam diceretur ad primam: quod non solum manet il lud: quod est per se sensibile: sed illud: quod est sensible quantumcunque per accidens. Sicut in baptismo non solum manent accidentia aque: sed substantia aque. Et congruum est: quod maneat sicut subiectum per se sensibilium licet per se non pertineat ad rationem sacramenti.

¶ Secunda etiam de ieiunte non cogit: sicut dicebatur supra. Nam ita cogerede accidentibus. quia accidentia illa nutriunt ita bene: sicut si maneret substantia secundum apostolum prime ad corinthios dicentem. vnus quidem esurit: alius ebrius est.

¶ Tertia congruentia non quia diceretur quod licet naturaliter et vt signa naturalia accidentia immediate significent substantiam panis: tamen vt signa sacramentalia et ex institutione significantia significarent primo et immediate corpus christi. Uel diceretur quod totum illud scilicet substantia sensibilis per accidentia sua representaret et signit ficaret et representar etcorpus christi. quare etc.

¶ D cunt enim alii: quod conuenientius saluaretur significatio sacramenti: si maneret substantia panis. quia si non manet: sequitur quod accidentia quantum ad suam significationem naturalem: que non potest anferri ab eis. qua significant ibi esse substantiam sint signa falsa. Licet in hoc male dicant: quia accidentia non significant ibi esse substantiam secundum actum: sed tantum secundum possibilitatem: ideo non sunt signa falsa.

¶ Teneo me cum determinatione ecclesie dicta superius in illa autctoritate superius allegata et edita a domino Innocentio. iIiIi. in consilio lateranensio Fquemlibet illorum modorum ar¬

¶ Coni et le guo. patet primo per predicta: quod substantia panis non manet secundum determinationem ecclesie: licet absolute loquendo possit sic manere: et corpus christi esse presens ibi sine omni conuersione: sicut dictum est supra. Unde licet modus ille sit possibilis: tamen falsus est defacto. secundum modum in speciali ar¬

¶ Contra guitur primo. quia impossibile est eandem materiam simul informari pluribus formis perfectis secundum speciem vel dantibus esst specificum. Et ita impossibile est eandem materiam simul informari forma corporis et panis. Secundo quia tunc non estet transubstantiatio panis in cor pus. quia non esset conuersio totalis panis in corpus: sed materie in materiam. Tertio. quia dicit contra seipsum. Non enim maneret panis. quia non maneret materia sua. quare etc. et ideo ille modus non se lum est falsus sed etiam est impossibilis. tertium modum arguitur ab ali¬

¶ Contraquibus: quod sit impossibilis. Primo. sicut impossibile est: quod mediante creatura assumatur aliquid a verbo: sicut impossibile est: quod creatura assumat aliquod proprium suppositum. sed corpus christi pars. est creatura. ergo impossibile est: quod ipso me diante assumatur panis a verbo.

¶ Secundo sic. mediante illo: quod non habet intimum illapsum ad aliud non potest assumi aliud. sed corpus christi non habet intimum illapsum ad panem: sed solus deus. ergo etc.

¶ Tertio sic. omne illud quod facit deus in natura corporis assumpta: posset facere deus vt agens sine natura assumpta: sicut curare sine manum assumpta sicut cum assumpta. sed per te corpore assumpto potest facereum quod corpus assumat panem. quia mediante verbum assumit panem. ergo potest facere quod corpus non assumptum assumat panem. hoc est falsum. ergo etc.

¶ Quarto arguitur contra istum modum: quod sit falsus: dato quod esset possibilis. quia tunc sanguis non esset sub specie vini vniformitere sicut corpus sub specie panis. quia sanguis cum non perctineat ad veritatem corporis non est assumptus a verbo manens sanguis. et ita mediante ipso non assumitur substantia vini vt videtur. Et tunc non est ibi vniform ter: sicut corpus sub specie panis. quod est falsum.

¶ Quinto. quia soli humane nature conceditur esse assumptam a verbo: et non alicui creature iirrationali cuius est natura panis. quare etc.

¶ Sed de isto modo ponandi let sit falsus sicut probatum est supra: non tamen est impossibilis. potest enim probabiliter sustineri possibilitas eius: vt mihi videtur. Et hoc sic. quod verbum assumat paneitatem vel naturam panis effectiue causando assumptionem illam vel vnionem paneitatis: et etiam terminus ipsam prius tamen ordine quodam praexigentie ex diuina ordinatione terminando vnionem vel assumptionem ipsius corperis. ita quod sint duo assumpta: quorum vnum prius est assumptum et aliud posterius secundum ordinationem diuinam. ita quod corpus christi nec causaret nec terminaret illam assumptionem panis: sed magis ipsum verbum: prius tamen assumptionem corporis. ita quod preexistente assumptione corporis quotiens conficeretur hoc sacramentum: adesset corpus christi mendiante quo assumeretur paneitas ipsa modo predicto. et sic posset intela¬ ligi esse possibile: quod paneitas maneret assumptasverbo substans suis accidentibus. Et puto: quod deus sic potuit ordinare. et si sic ordinasset. dico quod multedifficultates circa istud sactrum de facili vitarentur igitur dico quod creatura ( sicut

¶ Ad primua dixi in secundo )/ non potest aliquiassumere effectiue. potest tamen manens in proprio supposito assumptionem vel vnionem alicuius terminare et aliud sustentare in proprio supposito. In propposito tamen dico: quod corpus christi nec causaret nec terminaret talem assum ptionem: licet mediante ipso diceretur fieri talis assumptiomodo predicto.

¶ Ad secundum dico: quod illud de intimo illapsu non concludit: quin creatura manens in proprio supposito possit aliam sustentare. In proposito autem non concludit. quia nec corpus christi ponitur causare nec terminare illam assumptionem: liecet mediante ipso.

¶ Ad tertium per idem ptet: quod non potest dici pari ratione: quod mediante corpore non assumpto possit assumi panis illo modo quo poneretur assumi. Siliter etiam argumentum si valeret: concluderet: quod deus posset immediate assumere panem non mediante conpore: sicut mediante corpore. et hoc est verum sicut pt nec est aliquid contra eos. sicut etiam posset curare immediate: sicut mediante manum assumpta.

¶ Ad quartum concedo bene: quod ille modus ponendi est falsus de facto. sed tamen hoc non concludit necessario argumentum. Nam etiam non oportet: quod omnino vniformiter sit sanguis et corpsub speciebus suis. si enim in triduo mortis quando erat san guis effusus: aliquis confecisset: fuisset sanguis sub spei cie vini: sic quod non fuisset asiumptus secundum multos. et ine corpus sic fuisset sub specie panis: quod fuisset assumptum. Siliter etiam modo ( sicut dicis ) sanguis non est assumptus et ita non vniformiter omnino. Uel si dicatur: quod sanguis sit assumptus: et fuit in illo triduo sue effusionis: non apparet magnum inconueniens. Et tunc vniformiter vadit negocium vtrobique.

¶ Ad quintum dico: quod soli nature humane et partibus eius et pertinentibus ad consistentiam eius conceditur de facto esse assumptam. Et ideo ille mondus de assumptione paneitatis est falsus: sed non est impossibilis. Si dicas: quod illa assumptio si poneretur: nihifaceret. Nam per hoc non esset corpus christi presens datequod verbum assumeret panem. quia duo assumpta a verbopossunt esse distantia vel non praesentia. licet verbum vtrique assumpto sit praesens. et econuerso. Dico: quod ex vi illlius assumptionis non esset corpus christi praesens: sicut nec monex vi conuersionis: sed per alium modum: qui dictus est supra et tamen illa assumptio non esset frustra: sicut nec modo cuouersio. quare etc.

¶ Dico igitur quod substantia panis nomanet: sed conuertitur: et transubstantiatur defacto in hoc sacramento. licet absolute loquendo posset manere stante ctota veritate sacramenti secundum primum et tertium modum dicendi: qui sunt veri de possibili: litet defacto sint falsi

¶ Hoc confirmatur per Damascenum lib. iiii. ca. v. vbi dicit expresse sic. ipse panis et vinum transit in corpus et sanguinem dei. Si autem modum inquiras: sufficiat tibi audire. quoniam per spiritum sanctum fit. Et parum post panis et vinum et aqua per inuocationem et superaduen tum spiritu sancti supernaturaliter transubstantia tur in corpus christi et sanguinem aliorum dico: quod in scriptu¬

¶ Ad primum ra siue Ioa. vi. siue alibi puta prime ad Corinth. vi. panem quem frangimus etc. siue in illa autctoritate. Ego sum panis viuus etc non vocatur sacramentum eucharistie panis: quia in ipso vel re maneat substantia panis: siue assumpta siue non: sed vel vocatur panis pro speciebus panis: vel pro ipso corpore christi ibi veraciter contento qui est vere cibus spiritualis et ad modum panis anime: quo refcimur. Unde non oportet ad saluandum verba illa. Egosum panis. Uel panis quem ego dabo. Uel panis quem frangimus etc. quod verbum assumat paneitatem. sed sufficit: quod sub speciebus panis fractis masticatis et attritis et in ventrem traductis sit vere realiter pre sens corpus christi vel caro christi assumpta a christo verificata de ipso vel de verbo secundum comicationem ydiomatum que dicitur panis refectiuus animarum. Dico tamen bene: quod facilius saluarentur ista: si panis assumeretur. Non tamen potest hoc poni de facto secundum determinationem ecclesie: que regitur a spiritu sancto.

¶ Ad secundum: quod hoc licet non explicetur in euangelio nec in symbolis. hoc tamen est determinatum sufficienter ab ecclesia et eodem spiritu: quo fuerunt euagelia condita vel etiam symbola. Et ita oportet hoc tenere prouectos. Nec potest teneri contrarium sana fide. Nec ponuntur plura sine necessttate. sicut etiam nec ponendo sacramentum ad hapendum gratiam ponitur aliquid frustra: licet sine sacramento posset deus causare gratiam. Si queras quare ecclesia fuit mota ad ponendum hoc. Dico quod ex instinctu spiritusctim et conformiter ad dicta Ambrosii et aliorum superius allegata.

¶ Ad tertium dico: quod satis artant ille auctoritates Ambrosii et Eusebii superius posite: accipiendo verba proprie sicut iacent. Ad damascenum et Augustinum quod istud est sacramentum assumptionis: dico. quod est sacramentum assumptionis specialiter. Non quia ibi assumatur panis a verbo: sed quia per modum cibi assumitur totus christus veraciter et realiter ibi existens: quod non fit in aliis sacramentis. Et quia etiam christus modo specialissimo in hoc sacramento sumptus assumit sibi per inflammationem amoris animam sumentis istud sacramentum.

¶ Ad quartum dico: quod oportet istum intellectum huius articuli de veritate haberi: licet sit difficilior intellectus et hoc quia verus secundum determinationem ecclesie: cui notum secit deus istam veritatem sic esse: que solum est in diuina potestate: non inpotestate ecclesie. sed bent hoc declarauit et determinauit tenendum tanquam verum licet ad hoc verum sequantur multedifficultates: vel saltem consequenter concedantur sicut accidens esse sine subiecto et acidentia nutrire: eo tamen modo quo dicetur infra. Et sequitur: quod hoc sacramentum habet ita complete rationem cibi corporalis quantum ad omnia saltem quantum ad substantiam sensibilem. Nec oportet hoc quia magis habet rationem cibi spiritualis aliquo modo: quam si maneret ibi substantia. Et similiter vltra dico de significatione: sicut dictum est supra: quod non significatur ibi corpus christi persubstanstiam manentem sed per accidentia per se sensibilia sufficienter sacramentaliter saltem. Ad illud vero quod non potest verificari quod aliquis videat christum si panis non assumatur: tamen potest verificari si pa nis assumatur. dico quod proprie loquendo aliquis vt dendo sacramentum non videt christum. nec per se nec per accidens: sed signum corporis eius contentiuum. Et ita improprie secundum communem modum loquendi verificatur quod quis videat christum vel deum videndo sacramentum. sicut consueuit dici quod aliquis videndo dolium contentiuum vini videt vinum vel huiusmodi. Nec oportet: quod verificetur dictum illud ratione communicationis ydiomatum sic quod verbum assumat panem visum per accidens licet sic posset verificari. Hec de secundo articulo principali¬

¶ Quantum ad tertium articulum. An scilicet panis in ista conuersione anichiletur. non prosequor modo: sed faciam distinctam que stionem sequentem.

¶ Et ideo respondeo. Ad primum principale de augustino dico: quod manerent species panis et vini collecti ex granis et frugibus tere. non autem substantia ipsa panis et vini. Nec plus vult habere augustinus.

¶ Ad secundum dico quod conuertitur substantia panis: et conuersione noua nec oportet quod corpus christi sit nouum licet sit teminus in quem huius conuersionis. In hoc enim distinguitur transsubstantiatio et actio vel passio conuersiua ab aliis productiuis: quam potest esse impreexistens nec oportet quod terminus ad quem sit nouus. licet bene oporteat in ista conuersione: quod terminus a quo de nouo desinat esse. Et ideo etiam transsubstantiatio vt connotat non esse conuersi: non potest esse eterna. quia nihil potest desinere esse ab eterno: licet possit non esse vel esse ab eterno. Nam desinere esse dicit non esse post esse.

¶ Ad tertium patebit inferius in sequenti questione: quod licet panis ante fuerit: et post conuersionem nichil sit. nec in se nec in alio. non tamen est anichilatus: sed conuersus vel transsubstantiatus: sicut dictum est in presenti questione.