Quaestio 4

Circa primum in primo notabili videbitur quomodo vestigium et ymago in aliquibus conditionibus site et in aliquibus differunti In 2o quomodo vestiguim sumitur multi pliciter In 3o quomo ymago similiter Pro quo notandum secundum okam quod vestiguim et ymago aliquas habent conditiones et proprietates comunes et aliquas proprias Prima proprietas commuis est quod tam vestiguim quam y¬ mago differt ab illo cuius est Secunda quod vtrumque ducit in noticiam illius cuius est Tercia quad vtrumque ex natura sua non plus representat vnum indiuiduum quam aliud sibi similimum. unde de quod representat vnum indiuuiduum et non aliud hoc est ideo quia non in uenitur aliud indiuiduum sibi similimum Tamen circa hoc est aduertendum quod aliquid ducere in noticiam alterius potest dupliciter intelligi Vno modo quia est causatiuum cognitionis alterius mediante sua noticia ita quod noticia ipsius sit causa noticie alterius Alio modo quia est causatiuum cognitionis alterius immediate sine noticia ui / sicut intellectus ducit tanquam causa in noticia cuiuslibet intelis Primo modo adhuc contingit dupliciter. quia vel ducit in prima talem noticiam. vel tantum facit rememorationem dealiquo habitualiter noto

¶ Primo modo noticia singularis est causa noticie vniuersalis et noticia premifsa rum noticie conclusionis / sed nunquam isto modo noticia vnius rei incomplexa est causa sufficiens alterius noticie prime alterius rei incomplexe Secundo modo vna res incom plexa mediante roticia sua potest esse causa partialis rememorationis alterius rei habitualiter note illa autem noticia habitualis necessario concurrit inratione cause partialis / et esto modo tam vestigiuim quam ymago representat illud cuius est sicut patet ad experientiam de ymagine herculis que solum representat herculem illi qui primo habuit noticiam de¬ hercule et sic de vestigio etc. Ex hiis sequitur quod aliqua duo possunt se repraesentare mutuo patet / si sint duo homines multum similes et sint noti aliquibus vturquod indrenenter poterit ducere in recordatio nem alterius etc. Sed eciam vestiguiet ymago in aliquibus deni

¶ Prima dra est quia de ratione vestigii est quod sicut causatum ab illo cuius est quia vestiguivtque inductiue dicitur illud quod est de relictum ab alio / de ratione autem ymaginis non est quod sit causata ab illo cuius est quia ymago herculis potest esse ab alio quam ab hercule

¶ Secunda dra sequitur ex prima / quod vestigui nisi sit impeditum ducit non tantum in noticiam recordatiuam illius cuius est sed eciam in noticiam complexam alicuius veritatis contingentis de ipso. verbi gracia / vestigiuim ex pede bouis non tantum facit recordari de boue habitualiter noto sed ducit communiter in noticiam huius quod bos hic transiuit quamuis quandoque posset esse error etc. ymago at quia non necessario causatur ab illo cuius est ideo non facit regularitur noticiam alicuius veritatis contingentis de illo cuius est nisi forte recordatiuam de qua nunc non est sermo et sic patet etc

¶ Secundo notandum quod vestigium provna creatura dicitur vestigium alterius accipitur tripliciter Vno modo largeet sic vestigium est effectus derelictus exaliqua causa rememoratiuus ipsius et ducens communiter in noticiam alicuius propositionis contingentis enunciantis esse vel fuisse / vel alicuius talis de ipsa causa et sic fumus derelictus ex igne vel conbustio derelicta potest dici vestigium ignis / et eciam odor derelictus ab anima¬ li vestigiuim animalis. 2o modo dicitur vestigium magis stricte pro impressionem alicuius in aliquid sibi cedens / remanem te in absentia illius / et sic in cera relin quitur vestigium sigilli 3o modo strictissime et sic dicitur impressio alicuius partis alicuius totius in aliquid sibi cedens de relicta et manens in absentia illius et dumcens in recordationem eius etc

¶ Tercio notandum quod ymago eciam accipitur tripliciter Vno modo strictissime. et sic ymago est substantia formata ab artifice ad similitudinem alterius secundum aliqua accidentia conformia accidentibus illius ad cuius similitudinem fit distincte abaliis representans sibi dissimilibus in aliquibus accidentibus suis. verbi gractia Lguitinum formatur ad similitudinem haeculis vt habeat consimilem figuram qualenhabuit hercules et consimiles colores propter que facit cognoscentem venire in recordationem istius herculis secundum quod est alius ab aliis hominibus qui non habent consilia accidentia / et isto modo ymago non est primo similitudo totius / sed est primo similitudo accidentis quia accidentia sunt similia in enis / sed non subine etc Et sic accipiendo ymaginem de ratione ymaginis est quod fiat ad imitationem illius cuius est / hoc tamen non competit sibi ex natura sua / sed tantumnex intentione agentis / quia posset simpliciter fieri non ad imitationem illius Secundo accipitur ymago pro tali formato siue fiat ad imitationem alterius siue non. Tercio modo pro omni vnictate producto ab alio quod secundum rationem sue productionis producitur vt simile. et sic filius posset dici ymago patris qualiter apostolus vocat filium dei etc

¶ iis praemissis ponam tres conclusiones

¶ Prima est quod rationalis creatura et gene raliter quaelibet alia potest rationabiliter dici vestigium trinitatis in quantum scilicet appropriata creaturis possunt aliquo modo ducere in noticia appropriatorum in diuinis personis. patet / quia possunt ducere in noticia recordatiua Verbi gratia ex specie in creatura concluditur pulcheritudo quae est vnum appropriatum diuine persone / postea accurrente aliqua pulchra creatura incipit intellectus recordari de pulchritudine diuina et sic ducit in noticiam recorda tiua ipsius et habet rationem vestigii et ista est prima conuenientia cum vestigio corperali 2a est quia sicut vestigui corperale est causatum ab illo cuius est vestigui ita quae libet creatura a deo etc Ex quae sequitur tercia / quod sicut vestigui corperale ducit in noticiam complexa alicuius veritatis contingentis de illo cuius est / ita creatura ducit in noticia complexa de deo contingentem vt quod deus causat hoc vel huiusmodi 4ta quod sicut vestigiuim conuenit cum illo cuius est / in aliquibus accidentibus et non in omnibus ita creatura habet aliquos conceptus vnitatods cum deo et aliquos non Quin ta quod sicut vestigum corperale est similitudo aliquo modo et non simpliciter expressa / ita creatura respectum dei et Pro 2a conuenientia videndum est que sint illa in creatura in quibus consistit vestiguim. unde de dico quod aliquando vestiguim consistit in realiter distinctis quia aliquando rei substam tiam repraesentat aliquod appropriatum patri et vna qualitas vel actio reprntat aliquo speciali modo aliquod appropatum filio ad aliud accidens aliud appropri¬ atum spiritui sancto et tunc vestigium consistit in substantia et diuersis accidentibus et hoc patet per augustinum. 6 de trini. ca. vuiter. vbi assignat quo in creaturis est vestigium trinitatis / in qua assignatione partes vestigii distinguuntur Patet eciam satis i distinctione ex dictis magistri et auctoritus ibidus etc aliquando autem non distinguuntur realiter sed est vnicum quod sortitur diuersas denominationes vel contentum ub diuersis conceptibus / ex quo possunt haberi diuersa appropriata in deo et tunc in illo quod est vestigium non sunt multa sed est tantum vnum tamen ex illo possunt haberi in tecordatione plura recordabilia de deo appropata diuersis per sonis / primo modo non omnis creatura est vestigui trinitatis quia non quaelibet habet diuersa accidentia / sed 2o modo quelibet creatura est vestigium trinitatis et sic patet prima conclusio etc 2a conclusioest quod creatura rationalis et nula alia est yma go trinitatis. patet / quia ut apparet ex dictis / ymago secundum quod inuenitur in creaturis dicitur propter conformitatem alicuius similitudinis in illo cuius est ymago et in ymagine quod est natum ducere in recordationem illius cuius est ymago et per consequens illa creatura maxime proprie dicetur ymago dei qui aliquid habet deo silium / ita quam est precise commune vniuocum deo et illi/ sed sola creatura rationalis est talis / quod patet quia nihil commune vnicatia deo et cuicumque creature est tale quando possit competere creature ratio li. patet enim quod entitas bonintas veritas perfecto et sic de omnibus aliis quae conueniunt proprie deo et creature ratioli et non solum seundum similitudinem conileniunt eciam deo et creature ratioli multa aut proprie conuenientia deo sunt praecise communia deo et creature rationali sicut esse intellectiuum voli¬ tiuum iustitia miecondia sapina etsilvs ioeo creatura rationalis sola dicitur ymago dei quamuis non ita perfecte sicut si intellectio volitio etc essent accidentia in deo ut in creatura etc

3a conclusio est quod creatura rationalis sic est ymago trinitatis quod ratio ymagis consistit radicaliter et originaliter in ipsa anima secundum suam substantiam / sed tamen perfectine et completine consistit in substantia anime et duobus actibus ab ea productis Prima pars patet per augustinum 14 de trini. ca. 8. Eo anima ymago dei est quae capax est perticeps quie esse potest / et sic de quacumque verificatur esse capax dei posseque eius esse perticeps de illo solo verificatur ymago dei ideo anima solum sensitiua vel eciam intellectina secundum partem sensitiuam non dicitur ymago dei sed anima intellectiuia secundum sua substantiam est capax dei. igitur etc Si vero dicatur quod anima non est capax deinisi per actus. Responsio quod ly per potest dicere circustantiam subiecti seu demomnati tali dimostratione / vel circustantiam conotatisine quo non sic denomnatur Primo modo anima est capax dei per suam substantiam quia ipsa est illud quod capit deum. 2o modo ipsa est capax dei per actus suos sine quibus non potest capere deum etc 2a pars patet et est contra sectumthomam qui ponit quod ymago consistit in potenciis anime et non in actibus Sed contra hoc est augustinus in quodum sermone dicens quod si homo seruasset in se bonum quod inillo creauit deus id est ymaginem suanon solum semper laudaret deum ligua sed et vita ergo secundum augustinum creata fuit in homine ymago dei quam non seruauit sed hoc non potest intelligi de substantia anime aut potenciis ergo intelligit de aliquo accidente creato quod homo perdidit per peccatum ipsius. Sed tale non potest poni nisi actus intel¬ ligendi aut voundi vel habituis / et si habitus pertineant ad ymaginem multo magis ipsi actus Confirmatur qui a omnes ponunt ymaginem in tribus consistere habentibus ordinem origis inter se / sed anima aut potentie anime non originantur / ideo oportet ponere aliqua accidentia originata pertine re ad ymaginem trinitatis increate. Sic ergo patet quod completa ratio ymaginis consistit in ipsa substantia anime et duobus actibus scilicet actum in telligendi et volendi et eciam potest consistere in ipsa substantia anime et duobus habitibus correspondentibus dictis actibus. unde quamuis sint multiactus et hius diusarum specierum sicut iustitia / mionia ars / semintia / prudentia etc tamen omnia re ducuntur ad duo genera ideo ponitur ymmago in duo bus Tunc illur loquendo de actibus naturalibus potest assignari iste ordo quod sicut pater in diuinis habet fecunditatem ad producendum filium et spiritum sanctum et communicat filio fecunditatem producendi spiritum sanctum et sic pater et filius producunt spiritum sactum Sic ipsa substantianime est fecunda et productiua tanactus intelligendi quam vonendi et tunc iste due cause siutsubstantia anime et actus intelligendi possunt produtere actum volendi ita quod sicut filius in dinis est tantum ab vno et spiris sanctus est a patre producente a filio producto et sic ymago potest aliquod repraesentare distinctas persons secundum originem ac ordinem earum quia in ista ymagine est actualis rerum trinitas sed non est consubstantialitas nisi in quamum illi duo actus in eadem substantia reperiuntur et sic potest ymaginari ymago Sed eciam potest assignari ymago in ipsis potenciis non quod sint realiter distincte sed per hunc modus quia eade subtantia anie dicitur meori a / intellectus / et voluntas dicitur enim intel ligentia in quantum ipsa potest producere verbum seu actum intelligendi sicut pater potest producere filium et dicitur memoria in quantum ipsa retinet habitum de obo cognito perverbum sicut filius est eternaliter verbum patris / et dicitur voluntas in quantum ipsa cum verbo potest producere actum volendi sicut pater cum filio producunt spiritus sanctus et sit sicut in divinis est consubstantialitas sic aliquo modo est hic / non sic / quod in mente nostra sint aliqua tria que sint vnum sed sic quod isti tres termini pro vno supponunt scilicet pro ipsa anima Et sicut in diuinis est distinctio realis trium suppositorum sic isti tres termini diuersa connotant vt dictum est et in potenciis anime potest poni ymago trinitatis licet impefecte Expressius tamen ponitur in substantia et actibus secundum quod ponit okam vt iam dictum est Tunc ad rationes principales

Ad primam nego antecedens et ad probationem dico quod vestigium numquam ducit in noticiam illius cuius est nisi praesupposita noticia habituali ipsius et ideo si trinitas personarum non praecognosceretur / quamuis creatura tunc non duceret in cognitionem trinitatis de facto adhuc tamen posset ducere ideo dici potest vestiguim trinitatis qualiter autem possit ducere dictum est

Ad 2am nego antecedens et ad probationem dico quod non oportet in omni vestigio trinitatis / capiendo vestigium vno modo supraedictto inueniri aliqua tercia sed sufficit quod ex illo possit habere noticiam trium appropatorum modo supradicto Si militer quamuis in substantia intellectuali non sit distinctio realis trium rerum intrinseca et essentialis ibi est tamen talis distinctio¬ eriausectui etacic horcsifiait qud tum nego antecedens et ad probationem dico aliquis propositiones Prima est quod ymago trinitatis dicitur creatura rationalis tam ratione anime quam ratione actuum eius Patet quia ymago complete consistit in ipsa substantia anime et eius actibus simul 2a est quod creatura rationalis est ymago trinitatis magis ratione substentie anime quam ratione actuum eius Patet quia ipsa est quae propieest capax dei. Vnde iste terminus ymago supponit pro ipsa anima / bene tamen conequenio tat impos actus quae non sunt ymago deit licet ipsa anima in comperatione ad illos actus quos producere potest secundum ordinem supradictum expressius dicatur ymago et ideo cum habeat illos actus accidentaliter et quandoque habeat et quandoque non / patet quia ipsa anima potest vna vice dici expressius ymago quam alia 3a propositio est quod creatua rationalis secundum substantiam anime deficit a ratione ymagis perfecte / patet quia non repraesntat distinctionem personarum vt bene dicitur nec hoc est mnconueniens quia secundum magistrum in lrta non potest in nobis reperiri ratio ymagis ad pleum Vnde in anima non est tanta similitudo trinitatis quin sit maior dissimilitum do / ipsa tamen quia intelligit memnit et vult / iuuat ad noticiam aliqualem trenitatis et emanationis perma m Aliquim tamen ad saluandum rationem ymaginis in substantia anime concedunt distinctitionum seu non ydemptitatem inter substantiam anime intellectum et voluntatem sed talis distinctio non potest probari vt bene dicit scotus nec videtur necessaria aut vtelis ad saluandum propositum quia sium sic sum non inter potentias anime non saluatur originatio 4a est quod creatura rationalis seundum copatium ad suos actus deficit a ratione ymagis perfecie. patet quia ut sitc non repraesentat consubstantialitatem personarum vt bene arguitur tamen signa representatiua illorum actuum seu alios conseruantia vere affirmantur de eadem substantia quia eadem substantia est memoria intelligentia et voluntas Isti enim termini licet connotent diuersa et distincta realiter ab ipsa anima supponunt tamen pro ipsa que est consubstantialitas / quam intendunt augustinus et alii doctores et sic patet ad quesitum responsioQue tamen per sequentia aplius declarabitur etc

Circa praedicta moueo tres dubitationes.

¶ Prima est quia videtur quod ymago trinitatis non consistat in substantia anime et duobus actibus ab ea productis Primo quidem quia arguitur quam ymago non consistat in substantia anime quia ymago necessario requirit distinctionem aliquam sed in ipsa non est distinctio aliqua cum sit indiuisibilis et per consequens ipsa nullo modo habet rationem ymasginis Vnde augustinus vbicumque expressit ymaginem expressit eam per aliqua distincta sicut c9ra de trinitur per mentem / noticiam et amorem / et 1o. dein ceps per memoriam intelligentiam et voluntatem. quare etc Confirmatur quia augustinus in sermone de vno martire dicit quod si homo seruasset bonum quod in illo creauit deus id est ymaginem semperlaudaret deum etc et sic ymaginem non seruauit Item 10. de trini. capitulo 7o. yma go ita deformis et obscura facta est vt pene nulla sit / sed substantia anime integra remansit. quare etc Secundo principaliter arguitur quod ymago non consistat in actibus anime quia inter partes ymaginis debet esse consubstam cialitas sed inter substantiam anime et illos actus non est etc Confirmatur quia augustinus / 4 de trini. ca. 3 dicen. quod yma go creatoris immortaliter insita est ani me sed tales actus non insunt anime immortaliter Item ibidem capitulo 5o dicit quod ymago non est ponenda in transeum tibus etc Secunda dubitatio vtrum 2a pars ymaginis scilicet actualis cognitio gignatur a prima scilicet ab anima et 3a scilicet actualis volitio a prima et 2a scilicet ab anima et eius noticia / sicit supra dictum est Primo enim arguitur quod non omnis cognitio seu noticia produmncatur ab anima cui est noticia quia anima est sibi ipsi cognitio scue noticia / igitur etc consequentia patet quia idem non producitur a se / et antecedens probatur quia in telligere ulis cognoscere est viuere / viuere autem est esse / esse vero est ipsa res / que est / igitur intelligere est ipsa anima intelligens. Item anima est essentialiter intellectiua. nam per hoc reponitur in gradu specio ergo nullo accidente indiget vt intelligat etc Item intelligere ipsus anime non est nisi moueri intentionaliter sicut corpus mouetur localiter sed probabiliter potest sustineri quod in corporibus motus localis realiter non differt a nolsibilie igitur in spiritibus hoc potest salua ri etc Item si cut saluatur deum aliquid intelligere per suam essentiam ita quod nunc intelligit aliqualiter esse qualiter prius non intellexit etc propter hoc solnum quia nunc ita est qualiter prius non intellex it necet prius fuit ita videtur posse probabiliter solvai de quolilbet alio ntelligente quare fet ustra ponitur pluralitas sine necessitate etc

¶ Secundo principaliter arguitur quia non omnis volitio sit effectiue ab actum intelligendi quia sicut arguit scotus libro primo d. 3 q. vltima. noticia genita est accidens cui non communicatur fecunditas producendi actum volitionis tale enim accidens non est natum esse formaliter intelligens et volens igitur mens non communicat tali accidenti productoillam fecunditatem quam prius habuit quia non communicat sibi naturam eandem sed aliam. similiter augustinus dicit. 9 de trini. ca 8 quod verbum amore concipitur ergo amorest causa effctiua verbi magis quad econtra Item appetitus sensitiuus potest esse sine sensatione igitur et appetitus intellectiuus sine intellectione Antecedens patet quia naturaliter aliquis potest habere famen et sitim eciam si num quam sentiret aliquid ab extrinseco sed famens et sitis sunt quidem appetitus secundum commentato rem 2o de anima quoto / 2o Item voluntas potest iperare cognitionem de aliquo de quo actualiter non cogitatur Aut igitur illud apprehenditur actualiter et tunc frustra praeciperetur fieri quod prius fiebat aut non apprehenditur et tunc voluntas operatur circa incognitum Item cognitio habitualis potest sufficere / quia habitibus vtimur cum volumus igitur non requiritur cognitio actualis / saltem videtur quod non requiratur ad eius conserulationem / quia sicut species sensibilis non causatur sine praesentia rei sensibilis tamen ipsa causata aliqudo sine ea conseruatur vt patet in claudente oculos post quam vidit aliquod lucadum. sic proportionaliter volitio licet non causetursine actuali intellectione poterit saltem sine ea per tempus conseruari etc

¶ Teccia dubitatio est vtrum partes ymaginis create sint equales inter se videtut quod non quia yma go creata non habet partes distinctas inter se igitur etc In oppositum est dictum commune etc

¶ Ad vam dubitonem dico quod ad perfecia ymaginem trinitatis requireretur aliqua distinctio sed substantia anime est impyrfecta ymago quia quam uis longinquam habeat similitudinem cum deo tamen maiorem quam sit inter deum et creatura aliam / unde quando augustinus locis ibidem allegatis exprimit ymaginem trinitatis ad habendum conformitatem aliqualem inter partes ymagnis et personas in diunis exprimit eam per nomina significatia substantiam anime conotantia tamen ipsos actus / et ideo nono de tri assignat ymaginem per mentem / noticiam / et amorem. vbi per mente itelit substantiam anime per noticiam ipsam substantiam anime connotando verbum quod est actus 2us producibilis ab ipsa substantia anie / per amorem eciam intelligit ipsam substantiam anime conotando actum volendi producibilem abipsa substantia anime et verbo producto Quod enim sic intelligit auigstius patet ibidem vbi dicit quod amor est substatia et non corpus et mens non est corpus sed spiritus neque tamen amor et mens duo spiritus sed vius / neque due essentie / ed vna Et subbit. hec aut duo relatiue ad iuice dicuntur / et sit uult quod mens et amor important bnam essentia anime dicum tur tamen reltiaue i st cennotatiue et eodem modo intelit capiu 5o vebi probat quod cognitio et amor sunt in mente non taquam accidentia insuo subecto propter hoc quia acoidens non excedit suum subiectum / mens aut amore quo se amat potest eciam amare aliud praeter se / similiter non se solam cognoscit mens sed multa alia / ergo amor et noticia non sunt accidentia ipsius mentis. hoc enim argumentum non valeret de amore et cognitione actuali et elicito vel eciam habituali acquisito / vt patet Intelligit ergo de amorem et cognitione habituali intrinseco que est ipsa mens / que potest vocari habitus quia est principium actuum respectu cognitionis et amoris actualis sui ipsius et sic isti termini amor et noticia capiuntur equiuoce etc Si dicatur quod secundum praedicta eadem esset assignatio ymaginis quam ponit augustinus 9. de tri. per mentem noticiam et amorem et quam ponit postea per memoriam / intelligentiam et voluntatem et per consequens vna non esset euidentior alia Cuius oppositum dicit augustinus 15o de trinitate capitulo tercio / responsio quod iste due assignationes sint eiusdem rei et non differunt nisi secundum nomina diuersimode idem exprimentia. 2a tamen aliquo modo est euidentior quam prima quia intentio beati augustium est inuestigare quomodo tres persone distinguuntur inter se et tamen sunt vnus deus quia secundum usum loquendi magis dicitur quod eadem res est memoria in telligentia et voluntas quam quod sit idem mens noticia et amor / ideo quantum ad hoc est euidentior / quia euidentius est notum illa tria predicari de eodem etc

¶ Ad confirmationem dico quam ymago capitur dupliciter Vno modo vt suppont pro substantia anime que est memoria intelligentia et voluntas et sic non perdidit homo ymaginem dei licet per peccatum bene perdiderit efficaciam bene operandi ex impedimentis quae incurrit Alio modo capitur vt est nomen collectiuium supponens pro substantia anime et actibus cognitionis et dilectionis dei. istos autem perdidit homo pro statu nature lapse. Ad secundam rationem dico quod non oportet quod inter partes ymaginis sit consubstantialitas nisi sicut supra dictum est Et ad auctoritatem augustini respondeo quod intentio augustini est quam ymago est immortaliter etc / quia illa per que partes ymaginis exprimuntur semper praedicatur de ipsa anima. Nam hec semper est vera anima est memoria intelligentia et voluntas et hoc modo loquendi sepe vtuntur sancti / et sic patet ad primam dubitationem Ad secundam dubitantionem dico quod sic sicut dictum est supra Et ad primam rationem dico quod antecedens est falsum. unde ad primam probationem potest multipliciter responderi. unomodo secundum tenentes complexe significabilia quod intelligere vel cognoscere vel animam uiuere vel esse non est anima nec aliqua entitas sed aliquod complexe significabile Alio modo secundum illos quae non ponunt complexe significabilia potest dici quod ille propositiones sunt improprie et incongrue capiendo infinitum verbaliter quia verbum non potest reddere suppositum verbo nec eciam oratio infinitiui modi. quare etc. Alio modo concedendo illas propositiones posset dici quod intelligere non est intellectio. sed est res intelligens. cuius oppositum supponint argumentum. Melius tamen videtur michi dicendum / quod per talem propositionem intelligere est viuere / intelligatur ista quod intelligit vietl / et nichil plus / qua re etc.

¶ Ad 2am rationem dico quod licet anima sit essentialiter intellectiua non tamen est essentialiter seu persuam essentiam intelligens nec sua essentia est sua iutellectio et licet hoc concederetur posse esse / tamen de facto aliud ab ipsa est sibi intellectioAd terciam dico quod siue anima intelligendo moueatur intentionaliter siue non tamen ponendum est quod aliqua qualitas permanens est intellectio. Ad quartam dico quod licet hoc posset sine contradictione saluari non tamen ita rationabiliter / quia deus non in diget aliquo extrinseco ad sui perfectionem cetera vero indigent Ideo dicitur quod non frustra ponitur in anima etc quamuis in deo hoc non ponatur Vlterius tamen circa hoc dico quod non est euidens quin anima possit cognoscere seipsam vel aliquam rem aliam puta angelum vel secundum aliquos deum nulla alia re posita preter potentiam et obiectum Et si queratur in casu isto / qua res esset cognitio / vel res cogne vel res cognita Ad hoc posset probabiliter dici quod si obiectum esset perfectilus cogite et cognosceretur clare tunc ipsum esset cognitio sed si enigmatice non oportet. Si vero obiectum sit eque vel minus perfectum cogite ita quod cognoscens contineat illud perfectiona liter tunc non oportet quod obiectum sit cognitio. Ex hac ymaginatione se quitur quod intellectus noster per suam essentiam non potest clare cognoscere essentiam diuinam aut angelicam. Secundo sequitur quod non est euidens quin intellectus noster per suam essentiam possit cognoscere seipsum et quodlibet sue speciei et citra speciem suam / tamen hiis non obstantibus probabilius ponitur quod intellectus noster quicquid intelligit per cognitionem a se et obiecto cognito distinctam cognoscit Ad 2am rationem dico quod actus volendi est effectiue ab actu intelligendi quod probat okam quia omne absolutum necessario presuppositum alteri habet respectu illiuis rationem cause sed actus intelligendi necessario tanquam adum absolutum preupponitur actui volendi igitur habet respectum illius rationem cause et non nisi effectiue ut patet. igitur etc Vnde ad primam instantiam concedo antecedens sed nego consequentiam quia eciam secundum scotum aliquid potest esse causa effectiua intellectionis et volitionis quod non est natum esse intelligens aut volens scilicet aliquod obiectum. quare etc Et ad auctoritatem augustini dico quod sicut patet ex processu suo per verbum intelligit ibi noticiam complexam elici tam ex habitu / et per amorem voluntatem / et quantum ad illud verbum concurrit voluntas / quia verbum complexum quod est determinate aficitiam vel nemgatiuum secundum aliquos non fit nisi mediate voluntate tamen respectu illlius actus voluntatis est noticia scilicet in complexa termini vel terminorum que est concausa ipsius

¶ Similiter quando verbum habetur habituali ter frequenter ad eliciendum ipsum actualiter et distincte et ad conseruandum precipue concurrit ipsa volun¬ tas quia intelligimus cum volumus quod est intelligendum post noticiam habitualem acquisitam Ad 2am nego antecedens et ad probationem dico quod fames et sitis licet possint haberi sine sensatione extrinseca non tamen sine sensatione ab extrinseco scilicet ex actione vnius partis in aliam / qualis potest haberi sine sensatione ab extrinseco / sict patet in habentibus dolorem capitis vel demtium etc vel potest dici quod famens et sitis non sunt actus appetitiui eliciti respectucibi et potus sed sunt quidam languor exdefectibus abi et potust loquendo de fame et siti praeuenientibus omnem ex perientiam cibi et potus Ad hoc ergo quod sint actus appeiati requiritur prima sensatio etc Ad terciam concedo quod voluntas potest imperare cognitionem actualem de aliquao non prius cogitato actu distincto sicut cum occurrerit alicui quod audiuit aliquid et non cogitat quod furit illud tunc voluntas praecipit intellectui vt inquirendo recogitet et sic frequenter inuenit / ymmo communiter iste est processus inreminiscendo dico tamen quod illud apprehendebatur prius non distincte sed confuseideo precogitabatur vno modo et alio modo precipiebatur cognoscenti Dico etiam quod suppositio quod voluntas praeciperet eandum cognitionem quam prius non tamen prius frustra preciperet quia per hanc potest illa conseruari etc Ad 4am dico aliquas propostiones Prima est. quod voluntas non potest diligere seu velle incognitum patet per augustinum / iuisa diligere possuus / incogita neququam ymo secundum quod posit adam omnis volitio est quaedam cognio / de quoalias videbitur 2a est quod ad hoc quod voluntas eliciat actum volitionis non suffi¬ cit cognitio habitualis vnde lice habitibus vtamur cum volumus tamen habitibus vti non pollumus nisi cum de eorum usu distincte vel confuse actualiter cogitas

¶ Hic aut adutenm dum est quod habens habitum et non cogitans actualiter de obio illius potest moueri ad cogitandum de illo non solum a voluntate sed aliunde multipliciter scilicet vel a motore extrinseco / vel ab influentia celi / vel adispositione corporum / sepe tamen mouetur a voluntate retrahente intellectum ab aliis / vel trahente ad illud non tamen semper unde fit ut frequenter habituatus incipiat cogitare de aliqua et nesciat vnde mouetur ad cogitandum de illo plusquam de alio. Tercia propositio est quod ad hoc quod voluntas conseruet actum volitionis non sufficit cognitio habitualis patet sicut praecedens Quarta est quae sequitur ex aliis et est quod ad hoc quod voluntas eliciat aut conseruet actum volitionis requiritur naturaliter cognitio actualis Patet exdictis Vnde sequitur quod volitio plus et de pendet in essendo et permanendo a cognitione quam species in sensu a resensibili licet forte non plus depende at in fieri et nichil plus concludit argmum

¶ Secundo sequitur quod volitio plus dependebt a cognitione quam executio ex terior libera dependeat a volitione / quia executio exterior sicut ire ad ecclesiam potest ab homine fieri eciam meritorie absque hoc quod sit ab actu voluntatis sed sufficit quod ffuerit etc qua re etc Verum est tamen quod talis executio non dicitur libera intrinsece sed solum extrinseca denomnatione / quia ab actuvoluntatis etc 3o sequitur quod eadem cognitio potest esse causa effectiua cqunariarum volitionum successiue in eodem subiecto et eodem modo disposito / patet quia eadem stamte cognitione eiusdem obiecti voluntas potest illud velle et nolle etc.

¶ 4o se quitur quod idem agens naturale potest contrarios effectus causare in idem passum eodem modo dispositum unde hoc non est inconueniens de causa determinabili ad varios effectus per concursum cese libere sicut hic etc.

¶ Ad terciam dubitationem pono aliquas propositiones Prima pro positio est quod loquendo de virtute sermo nis et proprie partes ymaginis create non sunt equales inter se quia nulle plures res distincte sunt partes yma ginis create vt satis patet de anima et eius actibus / quia non constituunt aliquid verum. Similiter de intelligentia meoria et voluntate patet quod sunt idem / et per consequens non sunt partes alicuius / tamen imprope vocando ista partes ymaginis ipas esse equales potest intelligi multipliciter Vnde sit 2a propositio quod partes ymaginis vno modo possunt intelligi esse equales ratione obiectorum suorum scilicet quia quod quid est obiectum vnius potest esse obiectum alterius / et eodem modo scilicet habituvel actu et sic conceduntur esse equales tanin via quoad in patria

¶ Tercia propositio est quod partes ymaginis alio modo possunt intelligi esse equales ratione suorum actuum sit scilicet quod nulla earum secundum suam dispositionem naturalem est magis impedita asuo actum quam alia et sic non oportet quod sint equales in via. vnde in quibusdam videmus quod memoria excedit intelligentiam quiao bene retinent sed non faciliter substantialiter intelligunt / in aliis econtra In aliis amor ex cedit intelligentiam et memoriam. in a¬ liis econtra. sed erunt equales in pria quando erunt ab omni languore sanate / si cut dicitur oties de tri.

¶ Quarta propositio est quod partes ymaginis alio modo possunt intelligi esse equales rationo suorum actuum sic scilicet quod respectum eiusdem habeant actus eque intensos et sic clarum est quod in via non sunt equales Sed eciam videtur quibus dam quod impossibile est quod isto modo sint equales in pria / respectum dei / et quod ibi est sper intensior actus dilectionis quad cognitionis Aliis videtur quod in pria erit eque intensa cognitio sicut dilectio. Quod probatur auctoritate magistri in 2o in. 22. vbi videtur dicere quod in pria tantum quisque cognoscit quantum diligit Istud tamen non cogit quia magister ibidem non vult aliud dicere nisi quod qui plus diligit plus cognoscit / ita quod not et proportionem non equalitatem / hoc enim sufficit ad intentionem magistri quia non intendit ibi probare nisi quod ceraphin plus cognoscant deum quod cerubin / quia plus diligunt Dico tamen quod ista questio vtrum illi actus beatifiti sint eque intensi in sua specie est questio facti / de qua non constat sine reuelatione dei et sic patet quo partes ymaginis debent concedi equales et quo modo non etc Si vero dicatur contra2am propositionem quod actus malus hic in via potest esse cognitus a bea to et tamen non volitus quia tunc beatus peccaret / nec non volitus qui a tunc non esset de omnibus sicut vel let / igitur et cetera Respondeo vno modo potest concedi quod actus peccati est volitus a beato sicut est etiam volitus a deo nec in hoc peccat quia nec deus nec beatus male vult illum actum Alio modo potest dici quod actus peccati est proilitus a beato sicut a viatore ex caritate etc. Nec oportet quod omnia fiant circa alios que fieri optant circa eos tam n circa seipsos fiunt quecumque fieri opotant saltem vt in pluribus / licet non in omnibus forte circa iudicium quia anime beate optant vniri suis corporibus etc secundum augustinum et secundum hanc viam dicendum esset quod non oportet voluntatem beatum conformari deo in omni volito quod videt deum velle etc. Et hec de ista questione