Quaestio 7

¶ Quantum ad primum articulum ponamtres conclusiones et eas declarabo. Prima conclusio est quod non est concedendum a catholicis diuina essentiam aliquid generare vel ab aliquo generari in diuinis

¶ Ista conclusio patet ex determinatione ecclesie supra allegata. Et licet sicut supra declaraui ista conclusio non possit euidenter concludi ex maifestis in fide ante declarationem eccie tamen potest satis persuaderi. Quia sioppositum esset verum sequiretur essentiam distingui ab illo quod generat vel generatur quia omne quod generat distinguitur ab illo quod generatur et econtra / sed essentia diuina non distinguitur ab aliquo in diuinis Et licet large loquendo de distinctio ne concessum sit supra quod distinguitur formaliter a persona / hec tamendistinctio non sufficit ad propositum. sed requiritur distinctio realis. quare etc Et si queratur ratio quare non potest concedi quod essentia est generans sic conceditur quod essentia est pater vel pater nitas / cum tamen iste terminus generans supponat pro essentia mediate sicut li potest vel paternitas Respono quod siue ex propetate ipsorum praedicatorum generare et generari spirare spirari siue ex usu loquentium quod: magis vietur ista praedicata non praedicantur de aliquo in diuinis nisi de illo de quo primo et immediate praedicantur siue pro quo immediate supponunt et quia non supponunt immediate nisi: pro suppsito ideo hec non est vera / essentia est generas Si aut hoc sict ex usu sanctorum et aliorum loquentium rationaiter potuerunt ad hoc moueri ne concederetur quod essentia divina distiguerentur realiter ab aliquo quod est in diui¬ nis / cum sit communiter concessum apud omnes quod omne generans distinguitur realiter a genito et econuerso Et ideo essentia dina non potest generare aut generari in divinis quia non potest realiter distingui a quacum suppsitio in diuinis etc Dico autem notanter in praedicta conclusione quod essentia non generat aliquid nec generatur ab aliquo in diuinis Nam ista propositio essentia diuina nec gnat nec generatur simpliciter et vniuesaliter non est vera sed solum est vera de generatione ad intra et eternali / non de generati one ad extra et temprali quia non est dubium quin essentia diuina generet quicquid generatur ad extra Similiter posset generari temperaliter quia sicut filius temporaliter fuit genitus per assumptionem nature humane. sic possibile esset de essentia diuina ymmo secundum aliquos inchristo sic fuit de facto. Sed de hoc videbitur in tercio. Patet ergo quod illa propositio non debet intelligi vniuersaliter sed specialiter de generatione eterna / et quamuis satis appareat in decretali quod ista est intentio determinationis ecclesie miror tamen quare ibi dicitur simpliciter quod essentia nec est generas nec genita etc / cum in tali materia verba debeant esse clara et expresse limita ta etc.

¶ Secunda conclusio est quod non est concedendum a catholicis diuinam essentiam esse subiectum vel quaesi subiectum diuine generationis

¶ Ista conclusone conr opigeneratione creature est aliquod potentiale quod praesuppositur generationi vt materia et aliquis terminus formalis inductus per generationem quae est forma / ex quibus nionem quorundam qua ymaginatur quod sicut in constituitur essentialiter ipsum productum ita proporcionabilitis in divinis essentila divina quae praesupponiter in patre est qua materia / et relatio qusi for et persoa est quid constitutum ex essentia et relatione tamquam quod productum ex quaesimateria et quai forma et sicut essentila est qua subiectum

¶ Vanc aunt opinionem aliqua decla rant sic / quia circa matuet istorum generalium et corruptibilium est inuenire aliqua quae sit perfectionis et aliqua imperfectionis Primum imperfectionis est quod materia est alia secundum essentiam in generante et genito. 2m quod est impotentia ante actum quantum ex se ad formam realiter differentem. Tercium est quod per realem transmutationem vadit de potentia ad actum. Sed perfectionis est primo quod est eiusdem rationis in generante et genito. 2o quod cum termino formali constituit per se vnum licec sit imperfectionis quod cum termino formali realiter componat

¶ Teccio eciam perfectionis est quod materia est illud quo constitutum generatur ne sit de nichilo Circumscribendo ergo omnes predictas imperfectiones / comsiderando solum materia secundum perfecet tiones predictas videtur quod materia iosit ponenda in diuinis ipsa essentia ne sit generatio de nichilo vel de substantia aliena. Ad hoc aut facit quod magister dicit filium non generari de nichilo sed de substantia patris sed illud de quo aliquid generatur est subiectum et quesi materia talis generationis / igitur etc Sed non insistendo circa istam materia vel opinionem breuiter teneo cum feascoto et okam partem oppositam Et dico quod filius est de substantia patris non sicut de materia vel quasi de materia sed sicut de aliquo quod est sibi consubstantiale hoc est de patre qui est filio consubstantialis et ita non est filius de nichilo / non quia sit de aliqua materia vel quasi materia praesupposita sed quia est de patre in quo est substantia filiibne pro conclusione et contra predictam opinionem arguo breuiter sic / quia potentia et actus non possunt competere nisi rebus realiter distinctis vt materia et forma. et ideo sicut in diuinis secundum omnes non est ponenda compositio nec quasi compositio. sic et eodem modo nec est ponendum quod aliquid sit potentia vel actus / materia vel forma / vel quasi potentia aut quasi materia respectu alterius et hoc propter ydemptitatem realem essentie et relationis in diuinis Sed quicquid attribuitur essentie attribuendum est relation et econuerso nisi oppositum sit creditum vel sequatur eviter ex creditis vt supra dictum est etc Item falsitas praedce opinionis quatunad hoc quod ponit personam constitui ex essentia et relatione patebit alias vbi oppositum probatur 9un ockam sed pro nunc transeo quia satis patet 9o etc

¶ 3a 9o est quod non est concedendum acutholicis divinam essetiam esse formalem terminum diuine generationis Ad cuius declara tionem pono aliquas propositiones.

¶ Prima et quod terminus formatis alicus productionis vt haoec suit est illud quod capit esse simpliciter per illam productionem vnde quando temnus fonrtasis et terminu totalis distinguntr temius formatus est aliquod ipsius termini totalis capiens simpliciter esse per ipsam productio nem / ex hoc quod terlun otais capoit esse simitue per ipsam Ex hoc sequitur rimo quod non ion dictur ad termius poniasis quia est forma Nam si deus crearet ipsam mararam per se existentem illa esset terminus orailis Siliter si deus crearet maatrm subet fortie praexsente fore non esset terminus folitis sed materia 2o sequitur qued hic non capitur formale vt est concretum impsius forme tam secundum vocem quod secundum significationem sed capitur proillo quod secundum se totum primo habet esseper aliquam productionem. Et sic non est inconueniens materiam esse terminum formalem alicuius productionis sicut ipsa est obiectum formale / vel potest essealicuius cognitionis

¶ Tercio sequitur quod quando aliquod yoata creatur secundum se totunnon plus dicitur forma esse terminus formalis illius productionis quam materia.

¶ Quarto sequitur quod quandoque idem est terminus formalis et terminus totalis alicuius productionis Vnde licet quandoque distinguuntur non oret tamen sempersit esse vtque satis. Ex praedicta descriptione sequuntur alique propositiones Vnde se cunda est quod essentia diuina non est terminus formalis diuine generationis Patet ex quid nominis quia essentia dilina non habet esse per productionem igitur patet conclusio

¶ Tercia propositio est quod persona diuinam potest dici terminue formalis diuine generationis / non tamen distinguendo terminum formalem contra terminum totalem / patet quia ipsa sim pliciter habet esse per productionem illr etc. Vtrum autem debeat proprie vocari terminus formalis vel terminus totalis vel neutro modo magis esset difficultas vocalis quam realis / ideo de ea non est curandum tamen persona vere est terminus originatus et est terminus ipsius productionis actiue quia respectum illius pater dicitur producens

¶ Quarta propositio est contra okam quod relo est terminus formalis diuine generationis patet quia persona et relo sicut filius et filiatio sunt omnibus modis idem tam realiter quam formaliter igitur etc

¶ Nec valet ratio sua / unde arguit sic. nichil idem potest esse terminus suiipsius sed ipsa productio est relagio formaliter et realiter / ergo relatio non est terminus formalis productionis Ideo licet ipse concedat quod relatio aliqui modo habet esse per generationem quia idem est seipsa / tamen quia ad esse terminum formalem requiritur aliqua non ydemptitas ad ipsam productionem hoc est quod non sit idem forliter / et ita est vt dicit quod generatio ipsa et filiatio sunt idem formaliter sequitur etc. Ad hoc ergo respondeo quod generatio actiua non est filiatio sed est pater et paternitas sicut generatio passiua non est paternitas sed est filius et filiatioEt ideo sicut filius est terminus formalis generationis actiue sic eciam filiatio cum sit idem formaliter filio. quare t etc

¶ Sed contra predictas conclusiones arguo sic Primo contra prima. quia essentia diuina non minus est ratio generandi in diuinis quam forma sit ratiogenerandi in creaturis quia nichil videtur ratio generandi in diuinis nisi essentia diuina sed quia forma in creaturis est racio agendi vere dicitur forma agens ymmo angere competit subiecto per formam et per consequens verius potest competere ipsi forme ergo eodem modo quia essentia diuina est ratiogenerandi vere dicitur generans Confirmatur per rationem primam ante oppositum. Similiter essentia est pater et omnis pater generat vel genuit / similitet est pater filii et nen nisi illius quem genut etc

¶ Secundo contra secundam conclusionem arguitur sic illud quod est per se constitutiuum suppositi prodecti et praesupponitur ipsi generationi magis conuenit cum materia in generatione naturaliquod cum forma substantiali / sed essentia habet totum esse sibi proprium in patre prius origine quam sit in filio / ergo essentia pagis habet rationem materie quamd forme etc

¶ Tercio argcontra terciam conclusionem quia sicut arguit scotus libir i. de quita. qu. etc. essentia diuina datur siue communicatur filio / vnde io. 4o quod patet quidem dedit michi maius omnibus est / hoc autem non potest esse nisi essentia diuina Siliter augustinus/ 5o de trini. ca. 20. Sicut naturam prat filio sine initio generatio / ita spiritum sactoprestat essentiam sine initio spiritus anct processio / modo illud quod datur vel communicatur silio per productionem nisi illud sit res viformalis illius productionis non debet dici dari vel communicari. igitur etc Quarto arguitur contra vnum quod praesupponitur in omnibus praedictis scilicet quod essentia est pater qui generat et est filius qui generatur / quia si sic / vel ergo pater generat filium natura vel voluntate Si natura ergo natura divina erit aliquo modo principium generationis vel ergo se habebit sicut pricipium efficiens contra prima conclusionem vel si cut pricipium subiectinicontra secundam vel si cut principium formale contra terciam. Si dicatur quod voluntate ergo libere et contingenter pater generat filium / quia quod voluntarie fit libere fit Et ista est materia quam tractat magister distince 6. etc

¶ Ad istam resonte Ad primam dico primo quod non ortet concedere quod essentia diuina sit ratio¬ generandi in diuinis 2o dico quod cocesso quod essentia diuina sit ratio generam di in diuis sicut forma in creaturis tamen non debet concedi quod essentia generat Et cassuper tacta est / quia essentia diuina non distinguitur a genito

¶ Tercio cocedo quam forma vere et proprie agit et gnerat capiendo agere et causare proprie sicut philosophis capit quinto methaphysice

¶ Quarto dico quod forma per se agit conleatia vero siue suppositum solum per accidens agit velgenerat secus tamen est de generato / quia compositum precise generatur non formaaut materia proprie loquendo et secundum philosophum Et si dicatur quod actiones sunt suppositorum / dico hec propositio non inuenitur in philosophia sed aliqui forte traxerunt eam ex dictis commentatoris et potest habere istum sensum verum quod scilicet actiones reales sunt suppositorum id est singularium. quia nichil est reale nisi singulare. qua e etc

¶ Ad confirmationuem qua fiebat ex prima ratione ante oppositum respondet okam quod essentia non est generans si li generas teneatur pure perticipialiter et ad iectilie sed est res non generas quia est essentia non generans / et quando dicitur quod essentia est pater et est pater filii concedit. Sed ultra quando dicitur quod est pater generas vel non generas respondet quod sigenerans teneatur sicut prius neutra est concedenda Cuius ratio est quia quando aliquod determinabile suptum cum aliqua determinatione praedicatur de aliquo / requiritur quod determinatio praedicetur vere de principali subiecto. sicut ad veritatem istius sortes est homo albus requiritur veritas istarum trium sor. est homo sortes est albus. homo est albus / et sic haec est falsa essenti a est pater generans quia hec est falsa essentia est generas et similiter haec est falsa essentia est pater non generans / qui a hec est falsa pater est non generans / et sic in talibus compositis non oportet quod ab illo a quo negatur aliquod tale compositum affirmetur una pars sumpta cum opposita contradictione alterias / sicut non sequitur lapis non est lignum album ergo est lignum non album non est tamen omnino simile quia numquam inuenitur nisi in deo et cetera Si tamen illa propositio essentia est res generans vel pater generans haberet istum sensum quod essentia est aliqua res scilicet pater qui est generans tunc esset concedenda / sed tunc non valet consequenti / ergo essentia est generans et ita responderi potest ad omnia ibiinducta et alia similia

¶ Sedistam responsionem reprobat gregorius primosin capitlo damptistum conceditur quod essentia est spiritus sanctus ab vtroque procedens / ergo pari ratione debet concedi quod est filius a patre nascens et

¶ Secundo quia ratio negationis non valet / quia de sor. nigro conceditur quod est albus monachus et tamen hec est falsa sor. est albus Sed hoc nichil valet quia faciliter dicitur quod illud dictum dcrentalis intelligitur sicut iam dictum est etc. Nec instancia valet quia ille loquitur vbi est determinatio et determinabile que vniformiter significat separatim et coniunctim Sic autem non est in exemplo predicto vt patet etc Ideo instantie gregorii pugunt ad vocem et non ad reminquare etc.

¶ Ad secundam rationem dico primo quod opinio pons diuinam essentiam esse diuine generationis subiectum vel quasi materiam magis consistit in abusiuo modo loquendi quodm in re ideo difficile est eam reprobare

¶ Secundo dico quamd propeloquendo essentila nullo modo per se constituit suppositum productum nec est ibi proprie loquendo aliqua constitutio nec compositio vt alias otendam

¶ Tercio dico quod proprie loquendo essentia non supponitur generationi / unde quamuis in creaturis in actione causarum naturalium supponatur mlia tamen quantum ad actionem dei non plus praesupposito materia quam forma / quia sicut deus creat in materia preexistente ita posset materiam in forma vel sub forma proeexistente creare quando ergo aliquid producitur de aliquo quod non est distinctum realiter / tunc illud non est materia nec forma nec quasi materia nec quasi forma Vnde pari ratione qua aliquid concederetur esse in deo qua si materia. posset in eo concedi quasicompositio. Et sicut tu dicis quod essentia est quasi materia amouendo quicquid est ipersectionis / et relo quaesi forma accipiendo quicquid est perfectionis / ita potest dici quod ex essentia et relatione est quasicompositio accipiendo quicquid est perfectionis in compositione / quia illa quae sunt imperfectionis in compositione non magis videntur inseparabilia a compositione quam illa que sunt imperfectionis sint separabilia a materia etc Et ideo sicit non est dicendum quod essentia est quaesicompositavel quas impefecta sic nec quasi materia etc

¶ Quarto dico pro¬ materia minoris illius rationis quod essentiam habere totum esse sibi proprium per prius originem quam sicut in filio potest intelligi dupliciter. Vno modo quod sit in patre tota / qua est prior origine filio et sic est concedenda ad bonum sensum. Alio modo quod ipsamet essentia sit prior origine filio / et hoc est simpliciter falsum / tamen quo cunque intelligatur siue talis prioritas ibi concedatur siue non / hoc tamen nichil valet vt concludatur quod essentia sit materi a vel quasi materia sicut iam dixi. qua re etc

¶ Ad terciam rationem dico primo quod aliquid dari vel communicari alicui per productionem potest dupliciter intelligi Vno modo de virtute sermonis et sic habere esse in producto per ipsam productionem / et distingui ab eo est proprie dari vel communicari per productionem Vnde omne quod isto modo dactur distinguitur ab illo et non est illud cui datur Alio modo potest illud intelligi improprie ad bonum sensum et sicut aliquid dari vel communicari per productionem est habere esse in producto siue illud distinguitur ab eo siue sit idem cum eo.

¶ Secundo dico quod primo modo essentia per productionem non communicatur filio quia est idem filio nec distinguitur realiter ab eo et isto modo non intelliguntur ille auctoritates

¶ Tercio dico quod 2o modo esesentr per productionem datur et communicatur sillo quia filius nascendo habet a patre non solum vt sit filius sed etiam vt siessentia et generaliter vt sit quicquid est Et isto modo intelliguntur ille auctoritates. mec est intelligendum quod essentia detur filio vt aliquid quod sit in eo. sed vt aliquid quod ipse est

¶ Quarto dico pro materia minoris quod alud est com¬ municari per aliquam productionem et esse terminum formalem illius productionis quia spiratio actiua communicatur filio per generationem. Nam quicquid habet filius a patre per geneationem et spirationem actiuiam habet a pre per genera tionem / et tamen spirato actia non est terminus formalis generationis et sic patet falsitas becocum quare etc

¶ Ad quarta rationem dico primo quod quando dicitur pater genuit filium voluntate / iste absolus potest teneri dupliciter. uno modo aduerbialiter / alio modo nominaliter Primo modo interum potest sumi dubitur vel secundum quod idem significat quod voluntarie vel secundum quod sigcidem quod libere libertate contingentie. Secundo dico quod primo modo pater genuit filium voluntate / id est voluntari e quia non est aliud dicere nisi quod gonuit filium volens vel quod voluit generare Sed secundo modo non genuit voluntate. id est libere contingenter. et hoc intendit magister dicens uiquando dicit quod deus nec volens nec nolens genuit filium etc Et exponit de voluntate praecedente vel ante cedente scilicet ipsi patri de nouo / et sic haec est intentio sanctorum contra hereticos quod licet pater volens genuerit filium non tamen genuit voluntate id est contingenter sed necessitate id est necessario et immutabiliter. non quidem necessitate indigentie vel coactionis sed necessitate ieuitabilitatis

¶ 3o dico quod isti abla tiui natura voluntate etc quando nominaliter sumuntur possunt duplici ter construi. Vno modo possunt construi in ratione alicuius formaliter denominantis sicut dicimus quod homo est albus albedine / et ignis calidus calore / vel in ratione alicuius principii elicientis sicut dicimus quod ignis calefacit calore et album disgregat visum albedine quia calor est principium elicitiuum calefactionis et albedo disgregationis

¶ Quarto dico quod pater primo modo non genuit filium voluntate nec intellectu nec natura quia deus non dicitur de nominatiue generans a voluntate vel intellectum vel natura Sed dicit ockham quod denominatur a generatione generans sicut denominatur a calefaciens / vel a fortitudine fortis / hoc autem forte est verum de virtute sermonis cum generatio actiua et pater actiue generans sint omnibus modis idem etc Quid autem sit dicendum de secundo modo patebit ex sequenti articulo Et hec de primo articulo.

¶ Quantum ad 2m articulum in quo videndum vtrum in diuinis debeat cocedi esse veram potentiam generandi ponam tres conclusiones et eas declarabo / deinde arguam contra per aliquas rationes et ad eas respondebo.

¶ Prima conclusio est quod concedendum est a catholicis veram potentiam generandi esse in diuinis.

¶ Secunda est quod non est concedendum a catholicis divinam essentiam esse potentiam generandi in diuinis

¶ Tercia est quod concedendum est a catholicis solam personam esse potentiam generandi in diuinis

¶ Prima igitur conclusio formaliter responsiua ad articulum est contra aureolum / qui tenet quod in patre nulla est omnino potentia vere productiua vel elicitiua qua generet vel possit generare filium / sed illa potentia qua dicuntur posse generare est solummodo actualis connexio et non repugnantia terminorum sicut est potentia qua deus potest esse deus et potentia qua pater potest esse pater etc Unde dicit quod negatio potentie generandi et divinis / non est negatio potentie productive. Et ad hoc videtur facere illud dictum augustini contra maximinum libro. 3o capitulo 13. dicentis quod filius non genuit non quia non potuit sed quia non oportuit id est non ex aliqua impotentia fuit et per consequens negatio potentie generative in diuinis non est negatio vere potentie etc Sed breuiter transeuntio istam opinionem contra eam et pro conclusione arguo sic probatio quod pater est vera potentia productiva filii capio potentiam productivam pro potestate seu vi seu principio productivo / quia pater vere producit filium et est vere principium producens filium / aliter non vere generaret filium / unde valde multe sint auctoritates augustinus et aliorum sanctorum quod pater est principium filii Sed vbicumque est principium vere producens et aliquid vere productum ibi est potestas seu potentia productiva / cum ergo hoc sit in diuinis sequitur propositum etc Et breuiter dicere oppositum est stare in terminis nec est difficultas realis sed vocalis et nullius valoris / ideo de hoc non curo. Sed teneo quod si sic dbet concedi quod in divinis est vera potentia generandi / ideo dico quod negatio potentiae generandi in divinis est negatio vere potentie productive Nec augustinus intendit oppositum quia augustinus non dicit quod filius non potuit sed oppositum scilicet non quia non potuit ergo a fortiori non est dicendum quod pater non potuit ymmo articulum posset reduci in arguentem Exponendum et ergoillud dictum augustini secundum magistrum non quia non potuit id est non ex impotentia fuit quod valet tantum ac si dicatur non quia impotens fuit sed non sequitur / non fuit impotens ergo potuit vel fuit potens producere filium si sic non sequitur iste non ad ultus non est iniustus ergo est iustus quare etc.

¶ 2a conclusio est quod non est concedendum a catholicis diuinam essentiam esse potentiam generandi in diuinis. Et ista est contra sanctum thoma / probatur tamen breuiter sic de nullo concedendum est quod sit vere potentia generandi nisi de illo quod potest vere generare / hoc videtur clarum per quid nominis sed de essentia non conceditur quod vere possit genera re in diuinis vt patet ex primo articulo. quare etc Tamenad maiorem declarationem praedicte conclusionis primo notan dum est quod potentia et principium possunt dupliciter sumiNam est quoddam principium quod agit et est quoddam principium quo agens agit E xum primi in naturalibus ignis generans est principium quod agit ignem et forma est principinm quo agit ignem Exum eciam in artificialibus artifex est principium quod agit sed ars est principium quo agit. Secundo notandum quod loquendo de potentia et princitio gencrandi primo modo omnes satis conueniunt quod essentia non est principium quod agit sed solus pater est principium quod generat. sed loquendo de princisio 2o modo sunt opiniones. Quidum enim tenuerunt quod proprietas persona lis est illo modo principium generandi Alii sicut thomas egidius scotus et ockam quod tale pricipium est ipsa diuina essentia et non personalis proprie tas patris 3o notandum quod inter alios ockam magis proprie declarat istam opinionem. Vnde dicit quod ratio produm cendi siue potentia elicitiua aut principium elicitiuum alicuius productionis est illud quod necessario et per se requiri tur ad illam productionem Et quia essentia diuina requiritur ad genera tionem actiuam et passiuam / ideo ipsa est ro eliciendi istas productiones tam ac¬ tiuas quam passiuas. Sed quia ipsa a nulla istarum realiter distinguitur et sem per inter principium et principiatum est realis distinctio ideo essentia non est principium quod agit sed est principium quo et ratio agendi Contra tamen istum modum loquendi arguitur quia qua ratione ipse dicit quod inter principium quod agit et pricipiatum debet esse distinctio realis / peri ratione et ita rationabiliter dico sibi quod distinctio inter essentiam et personam productam erit in sufficiens ad saluandum quod essentia aliquo modo sit pricipium filii cum sicut ipse dicit quod illa non sufficit ad saluandum quod essentia sit principium quod agit quare etc Vnde contra istum modum loquendi pono alituas propositiones Prima est quod ad hoc quod aliquod sit aliquo modo rato producendi siue potentia elicitiua aut principium elicitiuum alicuius productionis non sufficit quod necessario et per se requiatur ad illam productionem sed ultra hoc requiritur quam sit teraliter distinctum a producto perillam productionem Patet quia impsmet concedit quod proprietas personalis non est principium generationis propter istam rationem / quia nichil est principium elicitiuum sui iprsius et tamen constat quod ipsa requritur necessario ad gerationem Ia eitur propositum 2a est quod vn dirmis nicil est princiti quo productiuum filii lum eciam pntentia a amquo ro generandi nisi princium quod producit Patet ex praedictis Et similiter quia null dent dici principium siue potentia siue ratio generandi nisi illud quod potest generare et pricipiate quare etc 3a est quod essentia diuina non est principium quo productiuum filii nec aliquo modo ratio siue potentia generandi Patet et sequitur ex praemissis Quarta est contra ockam et alios quos ipse sequitur / quod personalis proprietas est principium productiuum ipsius filii et est ratio et vera potentia generandi Patet quia personalis proprietas sicut pater nitas vel generatio est omnibus modum idem persone patris etc Sed pater est principium et potentia et ratio producendi quia est illud quod producit et eciam aliqualiter potest concedi quod est principium quo quia seipso sine alio principio quo ipse producit quare etc et sic patet conclusio Tercia conclusio est quod concedendum est a catholicis solam personam esse potentiam generandi indiuinis Et ista sequitur ex praedictis Vnde dico quod sola persona paris est potentia actiua generandi et sola persona filii est potentia passiua generandi Patet quia illi soli conuenit vt sit potentia actiua generandi quod potest actiue generare et soli illi eciam conuenit vt sit potentia passiua generandi quod potest passie generari sed solum pater potest genera re in diuiris et solus filius generari sicut ponit fides catholica igitur conclusio vera Vnde patet quod potentia generandi actiue non potest comuicari filio apatre / patet quia filius non potest aliquid generare in diuinis Quod autem ita sit solum tenendum est propter auctoritatem scripture nec potest ad hoc fieri euidens ratio Tamensanctus thomas per aliquas rationes nititur probare quod non possunt esse plures filii in diuinis sed ockamostendit eas non valere et facit alias sed eciam facile esset eas soluere Ide o hoc solum tenendum fidei auctoritate

¶ 2o patet quod potentia generandi passiue potest communicari et de facto commnicatur filio apare quia filius habet a patre vt sit potentia generandi passiue etc et hec de tercia conclusione

¶ Sed contra praedicta arguitur et primo contra prima et secundam conclusiones simul quia si potentia actiue generandi sit vera potentia vt dicit prima conclusio / et illa solum est in patre et non in alia persona vt dicit 3a conclusio. se quitur quod aliqua perfectio simpliciter sit in patre quae non est in filio sicut arguit secunda ratio ante oppositum quo

¶ Confirmatur quia si pater potest generare et non filius ergo aliquid potest pater quod non potest filius et per consequens non sunt equa potentes nec quilibet omnipotens / sicut ibidem arguebatur Secundo arguitur contra secundam conclusionem per rationem sancti thome quia illud est potentia generatiua siue principium generandi in quocumque generante in quo genitum assimulatur generanti sicuit homo genitus est similis homini generati in natura humana cuius virtute homo potest generare hominem sed in essentia tantum filius dei assimum latur patri generanti. igitur etc 3o arguitur ad idem per rationem scoti / quia si deus per impossibile generaret alium deum et alius tercium deitas esset princium illius et non relagio illur et nunc cum deus geneat alium qua est idem deus Antecedens reputat notum et conlsia probatur / quia quicquid est per fectionis in princio productiuo non tollit ab aliquo rationem pricipii productiui sed communicare se in ydemptitate nunmerali producto vetur esse perfectionis in princio productio / quiare 4o argitur quia secundum hyla. 5o de ter. et allegat magister ditinum 2tc Natiui tas dei non potest eam ex qua perfectaest non tenere natura / certum est aut eam non ex alia natura quam diuina perfectam esse / ergo natura diuina principium est ex quo est natiuitas filii Item magister dicit ibidem quod pater non est potens gignere / nisi natura / eius potentia ernim natura est vel essentia quare etc Ad praedicta respondetur.

¶ Ad primam dico primo quod loquendo de virtuate sermonis et proprie non est concedendum quod potentia generandi actiuem fitur in patre sed magis quod sit in filio / patet quia ese in aliquo connotat aliquam distinctionem sed pater et potentia generandi actiue sunt omnibus modois idem ideo sicut pater non est in patre sic potentia generandi actiue non est in patre sed bene est in filio sicut pater est in filio per circumsessione etc

¶ 2o dico quod loquendo ad bo num sensum et im proprepotest concedi quod potentia generandi actiue sit in pre et non in filio i. pater et non filius I 3o dico pro materia consequenie et consequentis quod perfecio simpliciter pliciter dupliciter potest sumi. Vno modo prositie aliqua perfectione que est simpliciter summatr et infinita carens vmni imperfectione et omni imperfectioni in composisitis. Alio mdo prosie aliqua perfectione qua est in quolibet sium pliciter perfecto / seu vere couenit cuilibet simpliciter perfectio

¶ 4a dico quod primo modo ponis tentia generandierim diuinis seu quaelibet reur latio est perfectio simpliblo sed non 2od. quaretur etc Et si dicatu / quod saltem secundum primum modum aliqua est perfectio simpliciter lli prem quae non eet in filio

¶ Ad hoc respondet ockam dupliciter. vno modo precedendo uaesend quira sic accipiendo perfectionem simpliciteter mods est inconueniens. alio modo negando consequentiam vnde non ser pattiritadioneftin flo et praenitas est perfecto sicur / ergo aliqua perfecto siliue non est in filio / sicut non sequitur paternitas non est in filio et paternitas est essentia ergo essentia non est in filio

¶ Ad confirmationem concedo illud consequens quod aliquid potest patet quod non potest filius Iaquid potest producere quod non potest producere filius/ sed nego consequentiam quid non sut equa omipotentes vel ergo non qualibet est omnipotens et ratio alias dabitur quando tractabo de equalitate personarum etc

¶ Ad 2am negatur maior et licet ipa forte esset vera in creaturis in proposito tamen non habet veritatem eo quod principium productiuum quo / debet esse realiter distinctum ab eo cus est principium/ quod non sicut esse in proposito. quia in illo in quo patet assimulatur seu potius ydeptificatur fillionullo modo distinguitur ab eo

¶ Ad terciam patet quod quicquid sit de ancedente / consequentianon valet / quia illa ypotesi concessa essentia divina distinguerentu: realiter a producto vetua um non sic aut in proposito Et qud probationem dico quod non est perfectionis in aliquo prisicibio productio esse aliquo modo principium eius quod ab ipso est indistiincium Nam hoc est impossibile et excludit omnino rationem principii et principiptiquare etc

¶ Ad quartum dico ad auctoritatem hylarii ie ceteras simmiles sicut docet magitum ibidem quod natiuitabi Est perfecta ex natura / idest ex pate qui est eadem natura cum filio Et ad auctoritatem magistri dico quod in agister non intenditi aliud nisi quod fater nullus alio sed seipso potest gignereru et hgie est perum ee cetera.

¶ Sed huicerpolitioni vndetur com itrarilum quod dicit ansisius libro de process siritus acet asserens spiritum sanctum proredere de divinitate paris et non de paternitate et addit quod opinio quae dicit quod non procedit de divinitate sed de paterni tate patenti fatuitate se suffocat Responi quod verba ista et alia multa quae iste ponit non sunt vera de virtute sermonis ymo sua impropetate se suffocant si tamen forte illa fuisset opinio ansus non esset vis nec multum ortet insistere exponi in verbis suis io transeo Laborent quo afficiuntur eius diuctis Et hec de 2o articulo etc

¶ Quantum ad 3m articulum in quo videndum vtrum in diuinis debeat cocedi esse generationem proprie dictam alicuius rei ponam tres conclusiones et eas declarabo. deinde argua contra per aliquas roiones et ad eas respondebo prima conclusio est quod in divinis debet concedi esse generationem proprie dictam 2a est quod in diuinis non debet concedi esse generationem successuam 3a est quod in diuinis debet concedi esse generationem eternam Prima econclusio probatur quia vere et proprie pater in diuinis generat filium igitur conclusio vera consequentia clara et antecedens est articulus fidei Aliqua autem nituntur ad probandum generationem in diuinis non solum auctoritate sed eciam ratione sicut scotus libro primo / sed ockam ostendit riones suas non valere nec concludere Ionbreuiter dico quod per nullam rationem naturalenm probari potest plures esse personas in diuinis sed quod sint plures persone quarum una est pret alia fillus et quod filius vere generetur apatre tenendum est sola fide / quare etc 2a colio probatur quia nulla generatio est successua inqua illud quod generatur simul totaliter producitur et non pars post partem sed filius in diuinis simul totaliter producitur et non pars post partem igitur concluio vera Conequentia clara et maior nota per quod nominis sed minor est concedenda secundum fidem igitur etc 3oa conclusoprobatur quia impossibile est aliquod realiter idem cum divinam essentia esse non eternum sed tam filius quam generatio in diuinis est realiter diuina essentia erigr conclutio vera Consequentia est clara et antecedens certum Nec est aliquo modo difficile videre quod productum possit esse coeuunproducenti quia eciam in creaturis agens creatum quod non agit per motum sicut corpus luimosum producit in instanti et per consequens si eternaliter esset eternaliter produceret sicut declarat beatus augustinus ontato detrini. capitulo primo quare etc

¶ Sed contra praedictas conclusiones sunt aliqua difficultatio et primo cont ra prima conclusionem / sicut arguitur In 2a ratione ante oppositum videtur esse diffinitio generationis quae est quod generatio est pro ductio alicuius de non esse ad esse hoc atdeo non potest conueire ergo in diuinis non potest conueire diffinitio generationis proprie dicte: quare etc 2o arguitur sic quia omnis generatio est mutatio sed in deo non est mutatio igitur nec generatio Cnsequentia patet et maior apparet quia ibi praedicatur genus desua specie Nam generatio est species mu tationis secundum omnes philosophos et minor patet iacobi primo. Apud quem non est transimutatio etc Et similiter magister dictione sicbtiva probat quod solus deus est immutabilis et per consequens ingenerabilis quia a quo negatur genus et species. quare etc Tercio arguitur contra 2am conclusionem quia omnis generatio est successiua velsubita seu instantanea Nam inter ista non videtur esse medium sed generatio in diuinis non est substitia vel istantanea cum ipsa sic eterna vt dicitconcluio a nullum aut eternum est instantaneum Igitur est successiua et habetur propositum etc Quarto arguitur contra terciam conclusionem quia nichil quod est prius alio est sibi coeternum sed pater est prior filio ergo non est sibi coeternus et per consequens generatio non est eterna Consequentia clara et maior videtur nota quia prius et post erius non sunt simul sed omne quod est prius alio est aliquando sine eo in aliquo signo priori in quo non est aliud. Et minor patet quia omne generans est prius genito saltem prioritate originis quare etc

¶ Ad istas difficultates respontr Vnde ad primam notandum est quod isti termini transmum tatio factio productio generatio spiratio habent diuersas rationes et consequentotationes. Nam isti factio et transmum / tatio connotant quod res capiat esse de nouo / transmuntatio autem ultra factionem connotat subiectum praesuppositum et sic omnis transmutatio est factio vel simpliciter vel secundum quid / non tamen econuersoquia creatio non est proprie transmutatio Et isti termini non admittuntur in diuinis vt patet de istis autem terminis causa catum causalitas vtrum in diuinis admittantur diuerse interdoctores locutiones inueniuntur. unde magister disiconue ta loquens de genera tione in diuinis dicit. genito gignens non gignenti genitum causa est vt sit et deus sit etc Ideo licet isti termini non sint in hac materia assueti non est tamen inconueniens ipss ad bonum sensum concedi Isti autem termini productio generatio spiratio non connotant quod res sit de nouo sed solum quod vnum sit ab alio / et est productio genus ad gene¬ rationem et spirationem. Et sic isti termini conceduntur in diuinis Quid aut intersit inter generationem et spirationem alilus patebit

¶ Ex praedicto notabili sequuntur aliqua Primo sequitur quod non omnis generatio proprie est productio de non esse ad esse / patet quia non omne genitum habet esse post non esse Vnde hoc non oportet vbi genitum est eadem natura siue eadem essentia cum generante quod in solo deo est possibile Secundo sequitur quod illa descripito generatio est productio de non esse ad esse non est viverale bona descripito gencrationis proprie dicte / sed solum generationis creature vel magis quedam differentia generationis temporalis et eternem 3o sequitur quod non vivrsaliter nec omnimo sicut se habet corrupitio ad non esse sic se habet gnratio ad esse / patet quia de generatione eterna quae est productio alicuius absque non esse praecedente non est illud verum sed si debeat habere veritatem hoc est praecise de generatione noua Et sic patet responsio ex hiis ad tercia rationem ante oppositum questionis etc 4o sequitur ex praedictis quod generatio non vniuoce sed equoce dicitur de generatione in divinis et de generatione in creaturis Patet quia non conueniunt in diffinitione vt satis apparet ex dictis etc similer non conueniunt in genere / quia omnis generamtio in creaturis est transmutatio non autem in divinis vt patebit etc

¶ Ad 2am nego maiorem et dico quod mutatio non est genus ad omnem generationem sed solum ad eam que est in creaturis nec generatio indiuinis est species mutationis vt bene probat ratio. Sed quia in ista ratione tangitur quod solus deus est immutabilis sicut tractat magister di8a. Ideo gratia huius distinguo hic quod mutatio dupliciter accipitur Vno large et improprie Alio modo stricte et proprie Large enim et improprie dicitur aliquid mutari quod habet esse post non esse vel econuerso et ista muntatio vocatur a damasceno versio Alio modo accitur e mutatio stricte et hoc est dupliciter vel prope vel propriissime / proprie est mutatio quando aliquid recipit aliquid quod prius non habuit / et sic si materia crearetur sub forma ipsa materia dicee retur mutari quia esset sub forma et prius non fuisset sub ea similiter si totum consleatum annichilaretur ipsa materi xa diceretur mutari non solum quia non est postquam prius fuit sed etiam quia non haberet formam quam prius habuit. pro priissime vero dicitur mutatio quando aliquid manens secundum suam essentiam habet aliquid ipsum informas quod priusm habuit vel econuerso ita quod subiectum monens prius est sub forma et postea subprauatione vel econclusio Ex hac distinctio ne sequuntur alique propositiones. Prima est quod quolibet praedictorum modorum deus est immutabilis de primo modo patet quia deus est necesse esse / sit enim non esset necesse esse esset aliquid prius eo quod posset facere ipsum post non non esse / et per consequens non esset deus De2o modo patet per idem dDe tercio modo patet quia ens simpliciter infinitum nullo modo perfici potest sed est ens infinitum et infinite perfectum simpliciter siue hoc possit euidenter naturali ratione probari siue non / et per consequens non potest perfici qua tumque forma et per consequens nec mutari de¬ priuatione ad formam vel econuerso Et sit patet propositio et intelligitur de mutatione de per se qua aliquid mutatur in sua natura intrinsece et non demuntatione de per accidens qua deus dicere tur mutari per communicationem ydiomatum propter mutationem nature assumpte Secunda propositio est quod solus deus est immutabilis primo modo / patet quia deus illo modo est immutabilis et nichil aliud a deo est immutabile illo modo quia deus in principio omnia produxit ita quam nichil ante fuit in rerum natura preterdeum quamuis hoc non possit euidenter ratione naturali probari sed hoc sola fide tenendum est Tercia propositio quam pono probabiliter est ista quod aliqua creatura est vel esse potest immutabilis 2o et 3o modo. patet quia aliqua est vel esse potest que nullius est receptiua sed tantum est receptibilis in alio Igitur etc Consequentia patet / et antecedens apparet quia aliter esset processus in infinitum Nam accipio .a. creaturam si ergo a. potest aliquod alterius rationis recipere tunc quero de illo sicut de priori / si potest aliquod recipere vel non si non ergo propositum / si sit quero de illo alio recepto sicut de priori et sic vel erit processus in infinitum vel stabitur ad aliquid quod nich il potest recipere nec per consequens mutari aliquio illorum duorum modorum / vnde licet ista ratio appareter concludat bene tamen scio quod non de mostrat Ex ipsa autem si vera sit sequitur hec quarta propositis quod non solus deus est immutabilis primo et tercio mtuo patet clare Ex praedictis apparet quod ista consequentia non valet hoc est in aliquo loco in quo prius non fuit ergo mutatur localiter Patet quia deus in principio mundifuit in aliquo loco in quo prius non fuit nec propter hoc fuit mutatus quia hoc fuit per nouam productionem loci. unde talis consequentia non valet vbi fieret noua productio vel eciam localis mutatio loci sicut si turri immota moucretur aer circustans etc

¶ Secundo patet quod ista consequentia non valet de hoc verificatur termini accidentales ergo est receptiuum accidentium Apparet clare de deo etc et sic patet ad lirationem etc

¶ Ad tercia rationem dico aliquas propositiones

¶ Prima est quod genera tio in diuinis nec est productio successiua nec subita. patet quia vbi est productum indiuisibile ibi non est productio successiua et vbi est productio eterna non est productio subita

¶ Secunda est quod generatio in diuinis non est productio istantanea loquendo de instanti teporis / se quitur ex praedicta

¶ Tercia est quod generatio in diuinis est productio continuna patet quia filius semper et se inter ruptione gignitur a patre.

¶ Quarta est quod generatio in divinis est productio instantanea loquendo de instantise ternitatis quia est productio eterna. Vnde si queratur quid est instans eternitatis dico quod ipsa cternitas qua deus est / est instans eternitatis. Que ideo dicitur instans quia sicut instans temporis si esset totum simul nec in co esset prius et posterius. sic ipsa paternitas tota simul sine successione prioris et posterioris existit Ex hiis patet quod ista consequentia non valet filius dei est in isto instanti nec ante fuit nec post erit / ergo incipit esse vel desinit esse patet de instanti eternita tis etc.

¶ Secundo patet infatuata ubtilitas quorundam dicentium quod contradictoria sunt vera in eodem instati eternitatis. hoc enim clare falsum est. quia sicut ad contradictoria esse vera in eodem tempore requiritur quodlibet esse verum in toto illo tempore aliter non essent contradictoria sic ad ipsa esse vera in instanti eternitatis vequireretur quodlibet esse verum eternaliter quod manifeste implicat etc

¶ Ad quartum rationem aliqua sunt notanda.

¶ Vnde primo notandum est quod hic est una difficultas scilicet vtrum quamuis pater non sit prior filio duratione debeat concedi prior aliqua alia prioritate Et quantum ad hoc est inter doctorens discordantia non tam realis quam verbalis. Gmnes enim in hoc cocordant quod pater est principium filii et filius originatur a patre sed in hoc discordant quod aliqui dicunt quod ista non sufficiunt ad hoc quod concedatur prioritas in diuinis. Alii dicunt quod sic Et quantum ad hoc magis innnitendum est auctori tatibus quam rationibus quia ad neut ram partem potest ratio sufficiens inueniried magis consistit in modo loquendi. ideo dico breuiter / quod vere et realiter prest prior origme ipso filio. quia peresse prior origine hoc nichil aliud in telligo nisi quod a patre originatur filius / siue quod pater est principium orignis filii / excludendo alias significationes huius termini prius. dequibus dicam inferius. Et sic clare patet veritas illius / et cetera. Secundo notandum quod adhuc circa hoc est alia difficultas an concesso quod pater est prior origine filio. debet concedi quod pater sit in aliquo signo priori non nature vel durationis sed originis in quo non sit filius Et de hoc hic tenet scotus quod sic sicut patet in mullut tis distinctionibus et questionibus primilibri / unde ipse ymaginatur quod sicutsunt instantia temporis ita sunt instam quatia vel signa nature et originis. Ei ponit istum processum quod in primo instanti originis sunt omnia essentia sicut deitas intellectus / actus intelligendi / et actus volendi In secundo signon originis pater generat filium / in tercio producit spiritum sanctum et totus iste ordo originis completur in primo instanti nature / et in secundo instanm ti nature intellectus diuinus et voluntas feruntur respectum obiectorum secundariorum / ita quod iste est ordo quod essentialia sunt priora notionalibus et noti / onalia sunt priora essentialibus includentibus respectus ad extra Hec est ymagina tio predcti doctoris quam declarat in diuersis locis. Sed quamuis forte aliqua istorum dictorum possent bene intelligisi scilicet intelligendo quod essentia est aliquo modo prior personis quia communior vel aliquo tali modo. MVodus tamen loquendi est simpliciter falsus et nimis abusiuus Nec est facile declarare que res sint illa instantia vel signa / sed nolo hic in sistere. Qui autem voluerit hoc reprobare videat ockam di. ix. primi libri questione tercia

¶ 3d notantum circa declarationem praedictorum quod diuersi sunt modi prioritatis et posterioritatis sicut patet in praedicatis et 5o methaphysice capitulo depriori quod longum est numerare et distinguere tamen inter alios isti videntur esse magis famosi scilicet prius duratione prius natura / prius causalitate / prius communitate / prius dignitate / prius secundum locum Prius at duratione est propriissime prius secundum philosophum in praedicamentis. prius natura est illud quod potest esse sine post teriori sed non esconueso / vtque quinto methaphysic vnde secundum philosophum materia est prior naturaipsa forma et subiectum suo accidente saltem seperabile et partes toto. prius causalitate est causa respectum sui causati et sicut ditur prius causalitate ita posset dici prius productiuitate. Et patet distinctio huiusmodi ab aliis predictis / quia secundum philosophum causa et causatum aliquando sunt simul duratione nec oportet quod causa sit prius natura suo causato. Et secundum aliquos pater in diuinis est prior filio et tamen nec duratione nec natusie ra. Prius communitate est illud a quo non conuertitur subsistendi consequentia Prius dignitate est omne perfectius respectum imperfcioris / et hoc siue ex natura rei siue ex voluntate humana sicut rex est prior comite et comens milite Prius secundum locum contingit dubitur vel per comperationem ad aliquid quod naturaliter est primum aut ad aliquid quod statuitur primum. primo modo ignis est proraere et aer aqua. secundo modo idem eciam respectum eius dem potest esse prius et post terius propter diuersa que statuuntur esse prima sicut vult arisulus quanto methaphysic Istis praemissis pono aliquas propositiones de comparatione predictorum modorum prioritatis et posterioritatis

¶ Prima est quod alicui eidem competunt diuersi modi prioritatis sicut idem respectum eiusdem potest esse prius duatione natura causalitate et dignitate / vt patet de celo respectu alicuius noui effectus prodacti ab eo 2a est quod idem respectum eiusdem diuersmodis prioritatis potest esse prius et posterius / patet de materia et formatoto et parte Tercia est quod aliqua ster ordinata secundum prius et posterius in qui bus proprie de quod prius est in aliqua priori in quo non est posterius Patet de ordinatis secundum prius et posterius quibus correspondent aliqua extrintatica in qua bus ordinatur sicut prius et posteri us secundum rempus et secundum locum ordinantur secundum aliqua extrinseca quia scilicet aliqua pars temporis correspondet priori et alia posteriori et similiter alius locus corresondeum priori et alius posteriori vnde solum in talibus est illa locutio vera. Et de sic ordinatis secundum tempus vel durationem debent concedi precise distincta instam tia vel sig et de ordicitiscundum locum concedidistincta loca

¶ Quarta propositio est quod aliqua sunt ordinata secundum prius et posterius in quibus non proprie dere quod prius est in aliquo priori in quo non set posterius Patet de ordinatis secundum rius et posterius quibus non correspondent iqua extrinsatia in quibus ordinentur sicut eus est prior creatura causalitate natura dignitate supposito quod non esset tempus aut locus ymmo omni alio exrm trinseco circumscripto In talibus ergo non est ille modus loquendi proprius nec in talibus est rationabile querere vtrum posterius sit in priori vel non Et si recipiatur talis modus loquendi / tuncdebet concedi quod posterius est in suopriori et non prius in aliquo priori sicut materia est prior natura ipsa forma¬ et ipsa forma non est in aliquo priori sed forma est in illo priori / similiter totum est prius perfectione et dignitate sua parte / non tamen potest dari aliquod prius in quo sit totum et non sit pars sed potest dari aliquod prius perfectione in quo sit pars et non totum scilicet ipsummet totum etc Sic ergo patet contra scotum quod licet pater sit prior origine filio pater tamen non est in aliquo signo priori in quo non sit filius nec est aliquod tale signum velinstans / sed filius bene est in aliquo priori in quo non est pater / scilicet in ipsomens datre in quo non est pater. quare etc Sed adhuc circa illos modos priori tatis et posterioritatis videndum est qui reperiantur vel non in diuinis. Et de hoc pono aliquas propositio nes.

¶ Prima est quod primus et secundus nullo modo possunt reperiri in deo per respectum ad intra / patet / quia omnia ibi sunt simul duratione et natura vt patet

¶ Secunda est quod nec quintus nec extus possunt reperiri in deo. patet / quia ibi nichil est perfectius alio vel dignius sed quicquid est ibi est infinte per fectum. Similiter ibi nichil est in alio tanquam in loco et ill modo quo deus est in oco quicquid est ibi est in eodem loco

¶ Tercia propositio est quod secundus modus prioritatis / scilicet prioritas causalitatis extendendo prioritatem causalitatis ad prioritatem productiuitatis reperitur in diuinis. patet. quia attribuitur patri respectu filii et vterque respectu spiritus sancti Et ista prioritas vocatur poritas originis. Ex hoc patet contra ockam quod paternitas est prior origine filiatione Nam pater et paternitas sunt omnibus modis idem / quare etc Et si non est verum quod dicit quod filiatio non originatur a paternitate nec est prior origine filiatione / sed est solum priorIfiliatione / quia est proprietas patris qui est prior filio / cuius proprientas est filiatio etc

¶ Secundo patet quod iste modus proritatis in diuinis solnum habet locum inter personam et personalem proprietatem / et neo inter essentiam et personam seu relationem patet clare intuenti etc

¶ Quarta propositio est quod etiam quartus modus prioritatis scilicet prioritas communitatis reperitur in diuinis / patet quia talis prioritas non est nisi consequenie non conuertibilitas / et haec aliquo modo est in diuinis scilicet in essentia respectu persone vel relationis / quia bene sequitur .a. est patre / ergo a. est essentia sed non conuertitur quia non sequitur / filius est essentia ergo filius est pater / et sic essentia est communior quam persona etc Ex hiis sequuntur aliqua Primo se quitur quod diuina essentia et intellectiovel volitio diuina quia idem sunt omnibus modis est aliquo modo prior qualibet persona vel relatione diuina et hoc prioritate communitatis

¶ Secundo sequitur quod noticia diuina creaturarum / siue respectu creature est aliquo modo prior qualibet persona vel relatione diuina Patet / quia sequitur a.r est pater ergo est noticia creature non econuerso 3o sequitur quod spiratio actiua est aliquo modo prior tam generatione actiam quam passiua De generatione actia patet / quia omne generans spirat non econuerso de generatione passua eciam patet quia spiatuo actiua est in patre / qui est prior fil o in quo solum est gneratio passiua / qua re etc

¶ Quarto sequitur quod tam gnerio activa quod passiua est aliquo modo prior spiratione passiua. patet quia tam pater quod filius est prior spiritu sancto quare etc Sic igitur apparet quales modi poritatis debeant concedi in diuinis et qualiter debent intelligi Tunc ergo ex predictis patet responsio ad formam quar te rationis. Vnde negatur maior Et ad probationem dicitur quod licet prius et posterius duratione non sunt simul sed omne quod est sic prius sit in aliquo signo priori etc / tamen non ortet sic esse vbi solum est prioritas originis sicut est inter patrem et filium in diuinis. quare etc Et hec de tercio articulo et tota questione etc