Quaestio 15

QUAESTIO XV. Utrum monasterium aliquod habens sub se aliquem prioratum fundatum de bonis alicuius defuncti hac intentione ut de illis. ministrantes in. illo prioratu. sustententur et. ut. etiam hospitalitates et. eleemosynae in. illo loco possint fieri, convenienter possit tali prioratui de novo imponere aliquod onus.

Postea quaerebatur aliud pertinens ad gubernationem temporalium bonorum videlicet utrum monasterium aliquod sive abbas habens sub se aliquem prioratum fundatum de | bonis alicuius defuncti hac intentione ut de bonis illis ministrantes in illo prioratu sustententur et ut etiam hospitalitates et eleemosynae in illo loco secundum facultatum quantitatem possint fieri convenienter, possit tali prioratui de novo imponere aliquod onus utpote quod monasterio principali vel sibi teneatur singulis annis reddere aliquam pensionem. Et arguebatur quod tale monasterium possit imponere ! tali prioratui tale onus, quia membra inferiora tenentur capiti superiori subvenire et subministrare et caput potest ad suam utilitatem eis uti. Sed prioratus praedictus supponitur esse membrum dicti monasteri. Ergo poterit ei aliquod onus huiusmodi imponi ad capitis subsidium. Quare et cetera.

Contra. Non debet aliquid fieri per quod fundatoris intentio defraudetur. Sed per impositionem talis oneris defraudaretur intentio dicti fundatoris, quia ex hoc sequeretur diminutio numeri ministrantium, eleemosynarum et huiusmodi. Quare et cetera.

Respondeo dicendum quod cum intentio et devotio fidelium circa ecclesiastica praecipue sit observanda nisi necessitas vel utilitas cogat vel inducat ad immutandum, nec tunc contrariari proprie contingit intentioni vel devotioni praedictae saltem quam intelligendum est habere fideles in talia disponendo saltem in habitu et implicite — prout etiam dicitur: non est fractor voti qui illud non implet quia non potest necessitate ipsum excusante, vel cum ? illud commutat in melius, — hinc est quod in casu proposito abbas non potest imponere tali prioratui tale onus nisi ob necessitatem vel magnam utilitatem non privatam sed communem et hoc tamen non nisi auctoritate superioris scilicet episcopi (Extra de censibus, capitulo Prohibemus et Praeterea illi[us]). Omnes enim tales mutationes, quibus receditur ab his quae regulariter et communiter sunt observanda, dispensationes quaedam sunt. Unde coniungere vel dividere beneficia et huiusmodi non debent fieri nisi ex causa rationabili et iusta. Si ergo monasterium multum indigeat et magis expedit ad Ecclesiae utilitatem quod monasterio tamquam capiti bene provideatur quam prioratui, nec hoc possit fieri bono modo nisi de bonis dicti monasterii aliqua abstrahantur vel aliqua huiusmodi interveniant, potest fieri. Si autem huiusmodi onus debet imponi, faciendum est hoc illo prioratu vacante, vel ex intervallo post provisionem factam de consensu eius cui collatum est beneficium si consuevit conferri canonice et ad perpetuitatem, non ad voluntatem superioris; alioquin videretur committi simonia. Instituens ergo vel fundans talem prioratum quia transtulit dispositionem illius Ecclesiae, sua intentione non obstante potest huiusmodi mutatio ex causa fieri, nisi forte ex institutione retinuisset sibi aliquod quod per hoc non remaneret ei salvum, tunc enim requirendus esset consensus eius. De hoc Extra de iure patronatus, capitulo Nobis.