Quaestio 3

CIrca tertium arguitur, quod homo sine speciali illustratione diuina possit scripturam istam exponere. Primo sic. Deuter. xxx. dicitur. Mandatum quod ego praecipio tibi non est supra te: neque procul positum: sed iuxta te in ore tuo & in corde tuo. quod exponens apostolus dicit. Roma. x. Hoc est verbum fidei quod praedicamus. sed quod non est supra hominem, immo iuxta ipsum: exponi potest ab ipso sine spe ciali illustratione: quia quod talem illustrationem requirit, longe est ab eo. ergo &c.

⁋ Secundo sic. iii. de doctrina christiana dicit Augustinus Homo timens deum &c. vt iam dictum est in praecedenti quaest. Sed illa omnia potest habere homo fidelis ex studio sine speciali gratia. ergo &c.

⁋ In oppositum est illud. ii. Petri. i. Spiritu sancto inspirati loquuti sunt sancti dei homines. Glos. Hoc ideo dicit, ne quis ad libitum scripturas exponat. Inspiratione ergo speciali sunt exponendae.

⁋ Dicendum ad hoc, quod nemo scientiam aliquam potest exponere nisi verum & rectum iudicium habeat de illis quae discernuntur in scientia. Nemo autem recte iudicat nisi quae nouit: vt dicitur in principio Ethicorum. oportet igitur quod exponens hanc scientiam, certam habeat notitiam eorum quae disseruntur in ea. Notitia autem ista non est quaecunque: sed illa qua ea quae credibilia sunt, intelliguntur. nisi enim scripturam intelligat homo, eam exponere non potest. Et ideo eunucho legenti Esaiam: & sibimet eum exponere non potenti: dixit Philippus, putas ne intelligis quae legis: qui statim confessus fuit: quia intelligere ea non posset sine exponente. Si igitur per expositionem cuiusque scientiae discipulus de non intelligente fit actu intelligens: & nemo procedit de potentia in actum nisi per aliquid existens tale in actu: oportet ergo omnino quod exponens istam scientiam actu eam intelligat: & tanto melius & clarius eam exponat: quanto limpidius eam intelligit. Quare cum vt supra determinatum est, intellectus huius scientiae non potest haberi sine illustratione diuina speciali lumini fidei superaddita: igitur absolute dicendum est, quod sine illustratione speciali diuina fidei superaddita scientiam istam nemo potest exponere: vt eodem spiritu & consimili inspiratione qua editae intelliguntur exponantur. Hinc dicit Augustinus in ser. de proprietatibus verbi. Totius ecclesiae vna sententia est, esse scilicet omnem legem spiritualem: non tamen ea quae spirat lex, esse hominibus nota: nisi iis solis quibus gratia spiritus sancti in verbo sapientiae & scien tiae condonatur. Et super illud Ephe. iii. Inuestigabiles diuitias. Glos. Si inuestigabiles sunt diuitiae: quo modo apostolus eas euangelizat: Nam inuestigabilis est res quae non potest comprehendi. Ad quod di citur quod in sua natura inuestigabiles sunt: sed per gratiam & reuelationem spiritus sancti vestigabiles sunt. Vnde dicit Orig. in Homi. iiii. super Exod. Quis est ille quem replet deus spiritu: quo repleuit Moysem & Aaron cum haec signa & prodigia perficerentur: vt eodem spiritu illuminatus possit quae per illos gesta sunt disserere: aliter enim non arbitror ingentium rerum varietates ac differentias explanari: nisi eodem spiritu quo gesta sunt disserantur.

⁋ Ad primum in oppositum, quod verbum est iuxta te: Dicendum quod aliud est esse pro pe vel iuxta: aliud esse intus. Verbum sapientiae naturalis intus est: quia ex naturali inuestigatione concipi potest. Verbum vero fidei seu huius scientiae non est intus: quia ex puris naturalibus inuesti gari non potest: vt dictum est supra. Est tamen prope, vt dicit Glos, quia per gratiam faciliter potest concipi: & hoc per gratiam communem fidei in puro aenigmate: per specialem vero gratiam vlteriorem vt aliqualiter perspicue intelligatur: & vlterius exponatur.

⁋ Ad secundum quod homo prae munitus scientia linguarum & rerum veniat ad discutienda ambigua scripturarum: Dicendum quod illa requiruntur: sed sola non sufficiunt: sed cum illis requiritur gratia specialis vt dictum est.