Table of Contents
Summa quaestionum ordinariarum
Articulus 1
Quaestio 1 : Utrum contingat hominem aliquid scire
Quaestio 2 : Utrum contingat hominem aliquid scire sine divina illustratione
Quaestio 3 : Utrum homo cognoscat lucem divinam qua cognoscit alia
Quaestio 4 : Utrum contingat hominem scire a natura, an ab acquisitione
Quaestio 5 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam per semetipsum
Quaestio 6 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam alio homine docente
Quaestio 7 : Utrum homo acquirat scientiam deo in quolibet actu discendi docente
Quaestio 8 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam angelo docente
Quaestio 9 : Utrum acquirens per se scientiam possit dici seipsum docere
Quaestio 10 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam nihil praesciendo
Quaestio 11 : Utrum notitia praecedens omnem scientiam acquisitam sit homini innata
Quaestio 12 : Utrum contingat hominem aeque primo sine discursu cuiuslibet rei scientiam acqirere
Articulus 2
Quaestio 1 : Utrum contingat hominem scire aliquid certitudinaliter
Quaestio 2 : Utrum quilibet homo certitudinaliter scit quaecunque scit
Quaestio 3 : Utrum omnes homines quicunque sciunt eadem, sciunt ea aequae certitudinaliter
Quaestio 4 : Utrum quilibet homo quaecumque scit, sciat ea aeque certitudinaliter
Quaestio 5 : Utrum omnes homines apti sint aeque certitudinaliter scire
Quaestio 6 : Utrum omnia scibilia nata sint aeque certitudinaliter
Articulus 3
Quaestio 1 : Utrum contingat hominem scitae non entia
Quaestio 2 : Utrum contingat hominem scire omnia entia
Quaestio 3 : Utrum contingat hominem scire omnia ex philosophicis disciplinis
Quaestio 4 : Utrum contingat hominem scire omnia ex puris naturalibus
Quaestio 5 : Utrum contingat hominem scire per gratiam illa quae excedunt naturam
Articulus 4
Quaestio 1 : Utrum homo appetat scire
Quaestio 2 : Utrum omnis homo appetat scire
Quaestio 3 : Utrum homo naturaliter appetat scire
Quaestio 4 : Utrum omnes homines aequaliter appetant scire
Quaestio 5 : Utrum homo appetat scire ea quae notitiam rationis naturalis excedunt
Quaestio 6 : Utrum homo appetat scire omnia
Quaestio 7 : Utrum homo aequaliter appetat scire singula
Quaestio 8 : Utrum sit aliquod unum quod homo principaliter appetat scire
Quaestio 9 : Utrum propter illud quod homo principaliter appetit scire, appetat omnia alia scire
Articulus 5
Quaestio 1 : Utrum studendum sit homini ut sciat
Quaestio 2 : Utrum studendum sit homini ut omnia sciat
Quaestio 3 : Utrum studendum sit homini ut sciat scibilia super scientias philosophicas
Quaestio 4 : Utrum studendum sit homini ut sciat omnia contenta scientiis philosophicis
Quaestio 5 : Utrum studendum est homini ut sciat singula eodem modo
Quaestio 6 : Utrum studendum est ei scire propter se
Quaestio 7 : Utrum debeat studio suo terminum imponere
Articulus 6
Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia
Quaestio 2 : Utrum proprie dicenda sit sapientia
Quaestio 3 : Utrum sit scientia una
Quaestio 4 : Utrum sit scientia perfecta
Articulus 7
Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia distincta ab aliis scientiis
Quaestio 2 : Utrum sit certissima scientiarum
Quaestio 3 : Utrum sit universalis super alias
Quaestio 4 : Utrum subalternet sibi alias
Quaestio 5 : Utrum subalternetur alicui aliarum
Quaestio 6 : Utrum sit principalis super omnes alias
Quaestio 7 : Utrum sit prima omnium scientiarum
Quaestio 8 : Utrum omnes aliae ordinentur ad eam
Quaestio 9 : Utrum habeat assumere in usum suum exquisita in aliis scientiis
Quaestio 10 : Utrum alia sin discendae ad usum ipsius
Quaestio 11 : Utrum in usum suum habeat assumere quaecumque sunt determinata in aliis scientiis
Quaestio 12 : Utrum omnes scientiae aequalem usum habeant ad eam
Quaestio 13 : Utrum aliae scientiae concordent veritati huius scientiae et econverso
Articulus 8
Quaestio 1 : Utrum theologia sit utilis
Quaestio 2 : Utrum sit necessaria homini
Quaestio 3 : Utrum si theorica an practica
Quaestio 4 : Utrum literis erat conscribenda
Quaestio 5 : Utrum simul tota erat conscribenda
Quaestio 6 : Utrum perfecte conscripta sit in duobus testamentis novo et veteri
Articulus 9
Quaestio 1 : Utrum idem sit auctor utriusque testamenti
Quaestio 2 : Utrum Deus sit auctor sacrae scripturae
Quaestio 3 : Utrum propter Dei auctoritatem principaliter credendum sit sacrae scripturae
Articulus 10
Quaestio 1 : Utrum magis credendum sit auctoritati theologiae quam ecclesiae, an econverso
Quaestio 2 : Utrum magis credendum sit auctoritati theologiae quam rationi naturali
Quaestio 3 : Utrum auctoritas huius scripturae possit esse contraria rationi naturali
Articulus 11
Quaestio 1 : Utrum solus deus sit doctor theologiae
Quaestio 2 : Utrum mulier possit esse doctrix eius
Quaestio 3 : Utrum iuvenis possit esse doctor eius
Quaestio 4 : Utrum vir religiosus possit doctor eius
Quaestio 5 : Utrum homo peccator possit doctor eius
Quaestio 6 : Utrum primi doctores eius simplices et idiotae esse debebant
Quaestio 7 : Utrum doctores sequentes debeant esse instructi et eruditi in scieentiis secularibus
Articulus 12
Quaestio 1 : Utrum mulier possit esse auditor seu auditrix theologiae
Quaestio 2 : Utrum iuvenis possit esse auditor theologiae
Quaestio 3 : Utrum peccator possit esse auditor theologiae
Quaestio 4 : Utrum volens inhaerere naturali rationi potest esse auditor theologiae
Quaestio 6 : Utrum omnis homo debeat esse auditor theologiae
Quaestio 7 : Utrum quilibet homo ad auditum eius admittendus sit
Quaestio 8 : Utrum quilibet fidelis sit ad audiendum eam admittendus
Articulus 13
Quaestio 1 : Utrum theologia possit addisci ab homine
Quaestio 2 : Utrum theologia possit addisci ab homine sine speciali illustratine divina
Quaestio 3 : Utrum theologia possit disci ab homine sine lumine fidei
Quaestio 4 : Utrum ad eam discendam sufficiat lumen fidei
Quaestio 5 : Utrum ad eam addiscendam requiratur lumen gratiae gratum facientis
Quaestio 6 : Utrum eam addiscens acquirat aliquam notitiam eius super notitiam fidei
Quaestio 7 : Utrum cum illa ulteriori notitia stet notitia fidei
Quaestio 8 : Utrum homo per se, sine doctore possit theologiam discere
Quaestio 9 : Utrum scriptores huius scientiae hoc est theologiae habebant perfectum intellectum eius
Articulus 14
Quaestio 1 : Utrum modus tradendi theologiam debeat esse multiformis an uniformis
Quaestio 2 : Utrum sit argumentativus an narrativus
Articulus 15
Quaestio 1 : Utrum theologia sit exponenda
Quaestio 2 : Utrum specialiter vetus testamentum sit exponendum
Quaestio 3 : Utrum theologia sit ubique exponenda
Articulus 16
Quaestio 1 : Utrum expositio profunda sit in theologia investiganda
Quaestio 2 : Utrum multiplex sit in ea expositio quaerenda
Quaestio 3 : Utrum solum quadruplex expositio sit in ea quaerenda
Quaestio 4 : Utrum ubique in ea sit multiplex expositio investiganda
Quaestio 5 : Utrum in qualibet expositione et sensu sub sit ei veritas
Quaestio 6 : Utrum omnis expositio vera, sit in ea indifferenter accipienda
Quaestio 7 : Utrum rationis investigatione sit exponenda
Quaestio 8 : Utrum potior sit expositio rationis investigatione, an auctoritate
Quaestio 9 : Utrum expositio investigata claro sermone proponenda sit
Articulus 17
Quaestio 1 : Utrum theologia sit omnibus indifferenter exponenda
Quaestio 2 : Utrum quaecumque eius expositio cuilibet indifferenter sit proponenda
Articulus 18
Quaestio 1 : Utrum hominis sit scientiam sitam exponere
Quaestio 2 : Utrum indifferenter sit cuiuslibet hominis eam exponere
Quaestio 3 : Utrum homo possit eam exponere sine speciali illustratione divina
Articulus 19
Quaestio 1 : De quo est theologia ut de subiecto: utrum de Deo an de aliquo alio
Quaestio 2 : De quo est ut de materia, utrum de quolibet scibili universaliter
Articulus 20
Quaestio 1 : Utrum sermone humano de Deo et de rebus divinis debeat uti theologia
Quaestio 2 : Utrum indifferenter loqui debeat de eis significando ea rebus et vocibus
Quaestio 3 : Utrum loqui debeat de eis sermone proprio et claro, an figurativo et obscuro
Quaestio 4 : Utrum de eis loqui debeat sermone simplici, an ornaot
Articulus 21
Quaestio 1 : Utrum Deus habeat esse
Quaestio 2 : Utrum in esse communicet cum creaturis
Quaestio 3 : Utrum esse Dei sit aliquid praeter eius essentiam
Quaestio 4 : Utrum esse Dei sit ipsa essentia eius
Quaestio 5 : Utrum Deus habeat esse a seipso
Articulus 22
Quaestio 1 : Utrum Deum esse sit cognoscibile ab homine
Quaestio 2 : Utrum Deum esse sit homini notum naturaliter
Quaestio 3 : Utrum contingat cogitare Deum non cogitando eum esse
Quaestio 4 : Utrum Deum esse sit homini demonstrabile
Quaestio 5 : Utrum Deum esse possit fieri notum homini alia via quam ex creaturis
Quaestio 6 : Utrum contingat aliquid intelligere circa creaturam esse, non cointelligendo Deum esse
Articulus 23
Quaestio 1 : Utrum in Deo ponendum sit esse quiditatem
Quaestio 2 : Utrum Deus ipse sit sua quidditas et essentia
Articulus 24
Quaestio 1 : Utrum quiditas Dei sit cognoscibilis a nobis
Quaestio 2 : Utrum ex puris naturalibus cognoscibile sit quid sit Deus
Quaestio 3 : Utrum eadem cognitione cognoscatur de Deo an sit et quid sit
Quaestio 4 : Utrum scire quid Deus non sit, expediat ad sciendum quid sit
Quaestio 5 : Utrum quid Deus non sit, possit sciri non sciendo quid sit, vel econverso
Quaestio 6 : Utrum quid sit Deus, possit sciri ex creaturis
Quaestio 7 : Utrum quiditas Dei sit primum quod homo ex creaturis cognoscit
Quaestio 8 : Utrum scire id quod Deus est, sit ratio sciendi omnia alia
Quaestio 9 : Utrum homo cognoscendo alia per id quod Deus est, discernat illud ab aliis
Articulus 25
Quaestio 1 : Utrum Deus sit unus
Quaestio 2 : Utrum Deus sit tantum unus
Quaestio 3 : Utrum sit possibile esse plures Deos quam unum
Articulus 26
Quaestio 1 : Utrum Deus sit res, et natura aliqua sub ente
Quaestio 2 : Utrum Deus sit res et natura alicuius praedicamenti
Articulus 27
Quaestio 1 : Quid sit vita in vivente et quid nominet ibi
Quaestio 2 : Utrum Deo conveniat vita
Articulus 28
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit compositio ex partibus quantitativus
Quaestio 2 : Utrum in Deo sit compositio ex materia de forma
Quaestio 3 : Utrum in Deo sit compositio ex genere et differentiis
Quaestio 4 : Utrum sit in Deo compositio ex natura et supposito
Quaestio 5 : Utrum sit in Deo compositio ex essentiae esse
Quaestio 6 : Utrum sit in Deo compositio ex potentia et actu
Articulus 29
Quaestio 1 : Utrum Deus habeat componi cum alio: ut forma cum materia
Quaestio 2 : Utrum, ut materia cum forma, et hoc ad constituendum unum secundum substantiam
Quaestio 3 : Utrum, ut accidens cum subiecto
Quaestio 4 : Utrum, ut subiectum cum accidente, ad constituendum unum per accidens
Quaestio 5 : Utrum, ut motor cum mobili, ad constituendum unum ex se motum
Quaestio 6 : Utrum, ut finis cum ordinabili ad finem, ad constituendum universum
Quaestio 7 : Utrum, ut unitas cum alio uno, ad constitutionem numeri
Quaestio 8 : Utrum Deus omnino careat omni modo compositionis
Articulus 30
Quaestio 1 : Utrum Deus sit mutabilis mutatione a non esse in esse
Quaestio 2 : Utrum Deus sit mutabilis motu corruptionis ab esse in non esse
Quaestio 3 : Utrum Deus possit cogitari non esse
Quaestio 4 : Utrum Deus sit mutabilis mutatione variationis ab uno esse in aliud esse
Quaestio 5 : Utrum Deus sit mutabilis secundum situm, operationes alternando circa diversa
Quaestio 6 : Utrum Deus aliqua ratione sit mutabilis, an omnino dicendus immutabilis
Articulus 31
Quaestio 1 : Utrum Deus possit dici esse aeternus
Quaestio 2 : Utrum aeternitas possit dici esse mensura Dei
Articulus 32
Quaestio 1 : Utrum Deo est aliquid tribuendum ex creaturis
Quaestio 2 : Utrum quaelibet res cuiusque praedicamenti indifferenter sit Deo attribuenda
Quaestio 3 : Utrum genus alicuius praedicamenti Deo possit attribui et non species vel econverso
Quaestio 4 : Utrum Deo attributa significent de ipso aliquid positive an negative
Quaestio 5 : Utrum ratio alicuius praedicamenti cadat in Deo
Articulus 33
Quaestio 1 : Utrum Deus sit intelligibilis
Quaestio 2 : Utrum Deus seipso sit intelligibilis
Quaestio 3 : Utrum ratio intelligendi Deum: sit ratio intelligendi omnia alia ab eo
Articulus 34
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit veritas
Quaestio 2 : Utrum duplex veritas sit in Deo: videlicet essentialis et personalis
Quaestio 4 : Utrum veritas Dei sit in essentia, an in eius intelligentia
Quaestio 6 : Utrum contrarium veritati, videlicet falsitas aliqua, sit in Deo
Articulus 35
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit potentia aliqua
Quaestio 2 : Utrum in Deo sit potentia aliqua
Quaestio 3 : Utrum in Deo sit una tantum potentia an plures
Quaestio 4 : Utrum in Deo sit potentia activa
Quaestio 5 : Utrum sit una potentia activa in eo an plures
Quaestio 6 : Utrum potentia Dei activa sit infinita
Quaestio 7 : Utrum potentia Dei activa sit differens a substantia eius et etiam ab actu
Quaestio 8 : Utrum dicat quid an ad aliquid
Articulus 36
Quaestio 1 : Utrum intellectus sit in Deo
Quaestio 2 : Utrum intellectus sit in eo potentia
Quaestio 3 : Utrum intellectus sit in Deo potentia activa an passiva
Quaestio 4 : Utrum speculativa an practica
Quaestio 5 : Utrum naturalis, an rationalis
Quaestio 6 : Utrum intellectus divinus sit compositus
Quaestio 7 : Utrum intellectus in Deo sit discursivus
Articulus 37
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit ponere rationem habitus
Quaestio 2 : Utrum in Deo sit ponere rationes omnium habituum intellectualium
Articulus 38
Quaestio 1 : Utrum scientia Dei sit universalis an particularis
Quaestio 2 : Utrum sit duplex scilicet essentialis et personalis
Articulus 39
Quaestio 1 : Utrum Deo conveniat agere
Quaestio 2 : Utrum actio Dei sit ipsius essentia
Quaestio 3 : Utrum aliquam actionem agat divina essentia
Quaestio 4 : Utrum divina essentia sit ratio agendi omnem divinam actionem
Quaestio 5 : Utrum divina essentia sit per se terminus alicuius divinae actionis
Quaestio 6 : Utrum omnes divinas actiones communicet agant omnes personae
Quaestio 7 : Utrum actiones communes agant personae
Quaestio 8 : Utrum Deo conveniat aliqua actio in ipso manens
Articulus 40
Quaestio 1 : Utrum Deus sit intelligens
Quaestio 2 : Utrum Deus intelligat seipsum
Quaestio 3 : Utrum semper et uniformiter intelligat Deus seipsum
Quaestio 4 : Utrum perfecte intelligat seipsum, ita quod intelligendo se intelligat alia a se
Quaestio 5 : Utrum uno simplici intuitu intelligat Deus se et alia
Quaestio 6 : Utrum intelligere in Deo sit tantum essentiale, an etiam personale
Articulus 41
Articulus 42
Articulus 43
Articulus 44
Articulus 45
Articulus 46
Articulus 47
Articulus 48
Articulus 49
Articulus 50
Articulus 51
Articulus 52
Articulus 53
Articulus 54
Articulus 55
Articulus 56
Articulus 57
Articulus 58
Articulus 59
Articulus 60
Articulus 61
Articulus 62
Articulus 63
Articulus 64
Articulus 65
Articulus 66
Articulus 67
Articulus 68
Articulus 69
Articulus 70
Articulus 71
Articulus 72
Articulus 73
Articulus 74
Articulus 75
Quaestio 1
Utrum in Deo ponendum sit esse quiditatemDE primo arguitur quod in deo non sit quiditas. Primo sic. Auicen. dicit. viii. Metaphysicae. quicquid habet quiditatem causatum est. deus non est causatum, sed primum principium, & omnium causa. ergo &c.
⁋ Secun do sic. philosophus dicit. vii. Metaph. Definitio est sermo quiditatis. cui ergo non convenit definitio: nec quiditas deo non convenit definitio: quia definitio habet partes, quae sunt partes rei definitae. vt similiter dicit ibidem. deus autem non habet partes omnino, ut infra videbitur. ergo &c
⁋ Contra, quiditas & essentia idem sunt maxime in separatis a materia. vt vult philosophus iiii. &. vii. Metaph. Sed deo conuenit verissime essen tia, quia magis proprie dicitur essentia quam substantia, vt infra videbitur, quare verissime convenit ei quiditas.
⁋ Dicendum quod in hac quaestione aliud est quaerere an deo conveniat quiditas ali qua: & quaerere an deus habeat quiditatem. Si enim primo modo intelligamus quaestionem, scire debemus quod licet forte in rebus materialibus aliud sit essentia rei: aliud quiditas eius: vt essentia rei con prehendat omnia illa quae sunt de substantia eius, vt materiam & formam. secundum quod dicit Auer. super. viii. Metaph. Duo dant esse rei, quod significat definitio in omnibus rebus habentibus materiam & formam. quiditas autem nominat formam solum. secundum quod dicit Auer. super. vii. Metaph. Quiditas hominis vno modo est homo. alio modo non est homoid est est forma hominis: & non est homo, quid est compositus ex materia & forma. In rebus tamen abstractis a materia idem est omnino quiditas rei & essentia eius: quia non sunt nisi forma & actus liberatus a materia. secundum quod dicit philosophus. vii. Metaph. In rebus primis quae dicuntur per se essentia quaelibet, rerum singularium, & quodlibet singulare idem & aliquod vnum. & in viii. eiusdem. Dia quae non habent materiam, neque sensibilem neque intelligibilem, vnumquodque eorum est statim vnum illud quod est per essen tiam, vbi dicit Commenta id est vnumquodque eorum est idem cum eo quod dat suum esse. secundum quod quiditas & essen tia sunt in eis idem. vt dicimus in aliquo quod habet essentiam, quod in eo non est aliquod additum essentiae. Et si hoc sit in abstractis a materia (quod forte non est in eis vsquequaque verum, vt alias videbitur) maxime & in dubitanter verum est in primo & summe abstracto, & a materia, & limitatione ipsius esse, quod nul li creaturae convenit. vt de eo principaliter intelligamus verificari illud Auicen. v. Metaph. suae. Qui ditas omnis simplicis est ipsumque simplex. nihil enim est ibi receptibile suae quiditatis. Cum ergo quaeritur an sit deo quiditas aliqua, Dicendum quod verissime ei convenit quiditas sicut & essentia: hoc modo scilicet vt ipse dicatur esse quiditas & essentia quaedam, sicut melius patebit in sequenti quaest. Si autem intelligamus quaestionem Secundo modo, an scilicet deus habeat quiditatem, scire debemus quod non dicitur aliquid proprie habere quiditatem, nisi id in quo possit esse alia & alia ratio quiditatis & habentis quiditatem: vt etsi essentia talis rei comprehendit totum quod est de natura eius, quiditas tamen solum nominat in ipsa re id quod determinat esse & essentiam eius, & maxime vltimum, quid est completiuum in re, ad modum quo in rebus materialibus totum quod est in eis & materia & forma, dicitur esse de eius essentia, quiditas autem eius so lum dicitur forma, quae facit quod sit quid, & ens determinatum, & ad modum quo speciei definitae essentia est totum quod continet definitiua ratio eius: quiditas autem proprie dicitur & maxime differentia vltima specifica. Et sic in substantiis separatis a materia (si tamen sint aliquae tales, & cum hoc sit in eis con positio ex genere & differentia) totum quod est in eis & forma generis & forma differentiae, est essentia eius. quiditas vero eius proprie, dicitur proprie forma differentiae per quam habet quod sit quid deter minatum in specie. Si etiam aliqua earum sit forma, ita simpliciter, vt non sit in ea ratio compositionis ex genere & differentia, sed solum ex esse & essentia: quam necesse est ponere ad minus in simplicissima crea tura, vt infra videbitur: etsi totum quod est in ea, essentia eius est: ipsa tamen essentia inquantum determi nat esse eius: proprie quiditas eius dicitur: quia sic dat ei esse in specie determiata. Quod cum ita sit, patet quod non est aliquod hamens quiditatem: nisi quod habet esse per formam suam determiatum: & ita aliquam rationem compotenis. Deus igitur nullo modo dicendus est hibre quiditatem proprie loquendo: quia esse sui nulla in se est determiatio: vt infra videbitur magis: & ideo deus non his definitionem: neque habet proprie locum in ipso quaestio quid est. In hhabentibus enim quiditatem, cognito de re an sit: statim hent locum in eodem, quaestio quid sit, quaestio enim quid est secundum philosophum supr ponit quaestionem an est. vt infra dicetur. In deo autem cognito perfecte an sit: vt cognito infinito pelago esse eius, non habet locum quid sit: vt infra patebit: quia non habet aliquid, esse suum determinans. Non enim est nisi esse purum. vt supra dictum est. Vnde etsi deus dici potest esse quiditas quaedam: sicut est essentia quaedam: non tamen ita proprie dicitur quiditas vt essentia: quia nomen essentiae sumitur ab esse simpliciter, nomen autem quiditatis ab eo quod est determinatum esse: & facit rem esse quid, & in esse suo determinatam. Ex quo patet vlterius quod in habente proprie quiditatem, esse eius non est tota eius essentia, vt est in deo: sed magis consequens eius quiditatem: & extra eius intentionem. vt supra expositum est. Propter omnia haec iam dicta dicit Auicen. viii. Metaphy. suae. Primum non habet quiditate. Dico enim quod necesse esse non potest habere quiditatem quam concomitatur necessitas essendi: ita vt sit in eo compositio. igitur omne habens quiditatem causatum est: & talia sunt omnia alia a necesse esse: & habent quiditates quae sunt per se possibiles esse: quibus non accidit esse nisi extrinsecus. Primus igitur vt dicit non habet quiditatem: sed super habentia quiditates fluit esse ab eo: & in omni eo quod est praeter ipsum, est additio ad esse. Cum autem designatur eius certitudo: non designatur nisi post entitatem per negationem consimilium: & per affirmationem relationum ad ipsum: quoniam omne quod est: ab ipso est: & non est oconicans ei quod est ab ipso,
On this page