Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Summa quaestionum ordinariarum

Articulus 1

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum contingat hominem aliquid scire

Quaestio 2 : Utrum contingat hominem aliquid scire sine divina illustratione

Quaestio 3 : Utrum homo cognoscat lucem divinam qua cognoscit alia

Quaestio 4 : Utrum contingat hominem scire a natura, an ab acquisitione

Quaestio 5 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam per semetipsum

Quaestio 6 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam alio homine docente

Quaestio 7 : Utrum homo acquirat scientiam deo in quolibet actu discendi docente

Quaestio 8 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam angelo docente

Quaestio 9 : Utrum acquirens per se scientiam possit dici seipsum docere

Quaestio 10 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam nihil praesciendo

Quaestio 11 : Utrum notitia praecedens omnem scientiam acquisitam sit homini innata

Quaestio 12 : Utrum contingat hominem aeque primo sine discursu cuiuslibet rei scientiam acqirere

Articulus 2

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum contingat hominem scire aliquid certitudinaliter

Quaestio 2 : Utrum quilibet homo certitudinaliter scit quaecunque scit

Quaestio 3 : Utrum omnes homines quicunque sciunt eadem, sciunt ea aequae certitudinaliter

Quaestio 4 : Utrum quilibet homo quaecumque scit, sciat ea aeque certitudinaliter

Quaestio 5 : Utrum omnes homines apti sint aeque certitudinaliter scire

Quaestio 6 : Utrum omnia scibilia nata sint aeque certitudinaliter

Articulus 3

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum contingat hominem scitae non entia

Quaestio 2 : Utrum contingat hominem scire omnia entia

Quaestio 3 : Utrum contingat hominem scire omnia ex philosophicis disciplinis

Quaestio 4 : Utrum contingat hominem scire omnia ex puris naturalibus

Quaestio 5 : Utrum contingat hominem scire per gratiam illa quae excedunt naturam

Articulus 4

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum homo appetat scire

Quaestio 2 : Utrum omnis homo appetat scire

Quaestio 3 : Utrum homo naturaliter appetat scire

Quaestio 4 : Utrum omnes homines aequaliter appetant scire

Quaestio 5 : Utrum homo appetat scire ea quae notitiam rationis naturalis excedunt

Quaestio 6 : Utrum homo appetat scire omnia

Quaestio 7 : Utrum homo aequaliter appetat scire singula

Quaestio 8 : Utrum sit aliquod unum quod homo principaliter appetat scire

Quaestio 9 : Utrum propter illud quod homo principaliter appetit scire, appetat omnia alia scire

Articulus 5

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum studendum sit homini ut sciat

Quaestio 2 : Utrum studendum sit homini ut omnia sciat

Quaestio 3 : Utrum studendum sit homini ut sciat scibilia super scientias philosophicas

Quaestio 4 : Utrum studendum sit homini ut sciat omnia contenta scientiis philosophicis

Quaestio 5 : Utrum studendum est homini ut sciat singula eodem modo

Quaestio 6 : Utrum studendum est ei scire propter se

Quaestio 7 : Utrum debeat studio suo terminum imponere

Articulus 6

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia

Quaestio 2 : Utrum proprie dicenda sit sapientia

Quaestio 3 : Utrum sit scientia una

Quaestio 4 : Utrum sit scientia perfecta

Articulus 7

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia distincta ab aliis scientiis

Quaestio 2 : Utrum sit certissima scientiarum

Quaestio 3 : Utrum sit universalis super alias

Quaestio 4 : Utrum subalternet sibi alias

Quaestio 5 : Utrum subalternetur alicui aliarum

Quaestio 6 : Utrum sit principalis super omnes alias

Quaestio 7 : Utrum sit prima omnium scientiarum

Quaestio 8 : Utrum omnes aliae ordinentur ad eam

Quaestio 9 : Utrum habeat assumere in usum suum exquisita in aliis scientiis

Quaestio 10 : Utrum alia sin discendae ad usum ipsius

Quaestio 11 : Utrum in usum suum habeat assumere quaecumque sunt determinata in aliis scientiis

Quaestio 12 : Utrum omnes scientiae aequalem usum habeant ad eam

Quaestio 13 : Utrum aliae scientiae concordent veritati huius scientiae et econverso

Articulus 8

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia sit utilis

Quaestio 2 : Utrum sit necessaria homini

Quaestio 3 : Utrum si theorica an practica

Quaestio 4 : Utrum literis erat conscribenda

Quaestio 5 : Utrum simul tota erat conscribenda

Quaestio 6 : Utrum perfecte conscripta sit in duobus testamentis novo et veteri

Articulus 9

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum idem sit auctor utriusque testamenti

Quaestio 2 : Utrum Deus sit auctor sacrae scripturae

Quaestio 3 : Utrum propter Dei auctoritatem principaliter credendum sit sacrae scripturae

Articulus 10

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum magis credendum sit auctoritati theologiae quam ecclesiae, an econverso

Quaestio 2 : Utrum magis credendum sit auctoritati theologiae quam rationi naturali

Quaestio 3 : Utrum auctoritas huius scripturae possit esse contraria rationi naturali

Articulus 11

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum solus deus sit doctor theologiae

Quaestio 2 : Utrum mulier possit esse doctrix eius

Quaestio 3 : Utrum iuvenis possit esse doctor eius

Quaestio 4 : Utrum vir religiosus possit doctor eius

Quaestio 5 : Utrum homo peccator possit doctor eius

Quaestio 6 : Utrum primi doctores eius simplices et idiotae esse debebant

Quaestio 7 : Utrum doctores sequentes debeant esse instructi et eruditi in scieentiis secularibus

Articulus 12

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum mulier possit esse auditor seu auditrix theologiae

Quaestio 2 : Utrum iuvenis possit esse auditor theologiae

Quaestio 3 : Utrum peccator possit esse auditor theologiae

Quaestio 4 : Utrum volens inhaerere naturali rationi potest esse auditor theologiae

Quaestio 5 : Utrum non instructus nec eruditus in scientiis secularibus possit esse auditor theologiae

Quaestio 6 : Utrum omnis homo debeat esse auditor theologiae

Quaestio 7 : Utrum quilibet homo ad auditum eius admittendus sit

Quaestio 8 : Utrum quilibet fidelis sit ad audiendum eam admittendus

Articulus 13

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia possit addisci ab homine

Quaestio 2 : Utrum theologia possit addisci ab homine sine speciali illustratine divina

Quaestio 3 : Utrum theologia possit disci ab homine sine lumine fidei

Quaestio 4 : Utrum ad eam discendam sufficiat lumen fidei

Quaestio 5 : Utrum ad eam addiscendam requiratur lumen gratiae gratum facientis

Quaestio 6 : Utrum eam addiscens acquirat aliquam notitiam eius super notitiam fidei

Quaestio 7 : Utrum cum illa ulteriori notitia stet notitia fidei

Quaestio 8 : Utrum homo per se, sine doctore possit theologiam discere

Quaestio 9 : Utrum scriptores huius scientiae hoc est theologiae habebant perfectum intellectum eius

Articulus 14

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum modus tradendi theologiam debeat esse multiformis an uniformis

Quaestio 2 : Utrum sit argumentativus an narrativus

Articulus 15

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia sit exponenda

Quaestio 2 : Utrum specialiter vetus testamentum sit exponendum

Quaestio 3 : Utrum theologia sit ubique exponenda

Articulus 16

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum expositio profunda sit in theologia investiganda

Quaestio 2 : Utrum multiplex sit in ea expositio quaerenda

Quaestio 3 : Utrum solum quadruplex expositio sit in ea quaerenda

Quaestio 4 : Utrum ubique in ea sit multiplex expositio investiganda

Quaestio 5 : Utrum in qualibet expositione et sensu sub sit ei veritas

Quaestio 6 : Utrum omnis expositio vera, sit in ea indifferenter accipienda

Quaestio 7 : Utrum rationis investigatione sit exponenda

Quaestio 8 : Utrum potior sit expositio rationis investigatione, an auctoritate

Quaestio 9 : Utrum expositio investigata claro sermone proponenda sit

Articulus 17

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum theologia sit omnibus indifferenter exponenda

Quaestio 2 : Utrum quaecumque eius expositio cuilibet indifferenter sit proponenda

Articulus 18

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum hominis sit scientiam sitam exponere

Quaestio 2 : Utrum indifferenter sit cuiuslibet hominis eam exponere

Quaestio 3 : Utrum homo possit eam exponere sine speciali illustratione divina

Articulus 19

Praeambulum

Quaestio 1 : De quo est theologia ut de subiecto: utrum de Deo an de aliquo alio

Quaestio 2 : De quo est ut de materia, utrum de quolibet scibili universaliter

Articulus 20

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum sermone humano de Deo et de rebus divinis debeat uti theologia

Quaestio 2 : Utrum indifferenter loqui debeat de eis significando ea rebus et vocibus

Quaestio 3 : Utrum loqui debeat de eis sermone proprio et claro, an figurativo et obscuro

Quaestio 4 : Utrum de eis loqui debeat sermone simplici, an ornaot

Articulus 21

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat esse

Quaestio 2 : Utrum in esse communicet cum creaturis

Quaestio 3 : Utrum esse Dei sit aliquid praeter eius essentiam

Quaestio 4 : Utrum esse Dei sit ipsa essentia eius

Quaestio 5 : Utrum Deus habeat esse a seipso

Articulus 22

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deum esse sit cognoscibile ab homine

Quaestio 2 : Utrum Deum esse sit homini notum naturaliter

Quaestio 3 : Utrum contingat cogitare Deum non cogitando eum esse

Quaestio 4 : Utrum Deum esse sit homini demonstrabile

Quaestio 5 : Utrum Deum esse possit fieri notum homini alia via quam ex creaturis

Quaestio 6 : Utrum contingat aliquid intelligere circa creaturam esse, non cointelligendo Deum esse

Articulus 23

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo ponendum sit esse quiditatem

Quaestio 2 : Utrum Deus ipse sit sua quidditas et essentia

Articulus 24

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum quiditas Dei sit cognoscibilis a nobis

Quaestio 2 : Utrum ex puris naturalibus cognoscibile sit quid sit Deus

Quaestio 3 : Utrum eadem cognitione cognoscatur de Deo an sit et quid sit

Quaestio 4 : Utrum scire quid Deus non sit, expediat ad sciendum quid sit

Quaestio 5 : Utrum quid Deus non sit, possit sciri non sciendo quid sit, vel econverso

Quaestio 6 : Utrum quid sit Deus, possit sciri ex creaturis

Quaestio 7 : Utrum quiditas Dei sit primum quod homo ex creaturis cognoscit

Quaestio 8 : Utrum scire id quod Deus est, sit ratio sciendi omnia alia

Quaestio 9 : Utrum homo cognoscendo alia per id quod Deus est, discernat illud ab aliis

Articulus 25

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus sit unus

Quaestio 2 : Utrum Deus sit tantum unus

Quaestio 3 : Utrum sit possibile esse plures Deos quam unum

Articulus 26

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus sit res, et natura aliqua sub ente

Quaestio 2 : Utrum Deus sit res et natura alicuius praedicamenti

Articulus 27

Praeambulum

Quaestio 1 : Quid sit vita in vivente et quid nominet ibi

Quaestio 2 : Utrum Deo conveniat vita

Articulus 28

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit compositio ex partibus quantitativus

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit compositio ex materia de forma

Quaestio 3 : Utrum in Deo sit compositio ex genere et differentiis

Quaestio 4 : Utrum sit in Deo compositio ex natura et supposito

Quaestio 5 : Utrum sit in Deo compositio ex essentiae esse

Quaestio 6 : Utrum sit in Deo compositio ex potentia et actu

Articulus 29

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat componi cum alio: ut forma cum materia

Quaestio 2 : Utrum, ut materia cum forma, et hoc ad constituendum unum secundum substantiam

Quaestio 3 : Utrum, ut accidens cum subiecto

Quaestio 4 : Utrum, ut subiectum cum accidente, ad constituendum unum per accidens

Quaestio 5 : Utrum, ut motor cum mobili, ad constituendum unum ex se motum

Quaestio 6 : Utrum, ut finis cum ordinabili ad finem, ad constituendum universum

Quaestio 7 : Utrum, ut unitas cum alio uno, ad constitutionem numeri

Quaestio 8 : Utrum Deus omnino careat omni modo compositionis

Articulus 30

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus sit mutabilis mutatione a non esse in esse

Quaestio 2 : Utrum Deus sit mutabilis motu corruptionis ab esse in non esse

Quaestio 3 : Utrum Deus possit cogitari non esse

Quaestio 4 : Utrum Deus sit mutabilis mutatione variationis ab uno esse in aliud esse

Quaestio 5 : Utrum Deus sit mutabilis secundum situm, operationes alternando circa diversa

Quaestio 6 : Utrum Deus aliqua ratione sit mutabilis, an omnino dicendus immutabilis

Articulus 31

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus possit dici esse aeternus

Quaestio 2 : Utrum aeternitas possit dici esse mensura Dei

Quaestio 3 : Utrum aeternitas possit distingui secundum differentias temporis, quae sunt praesens praeteritum et futurum

Quaestio 4 : Quae differentiarum temporis magis proprie attribuatur Deo, praesens, praeteritum, an futurum

Articulus 32

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deo est aliquid tribuendum ex creaturis

Quaestio 2 : Utrum quaelibet res cuiusque praedicamenti indifferenter sit Deo attribuenda

Quaestio 3 : Utrum genus alicuius praedicamenti Deo possit attribui et non species vel econverso

Quaestio 4 : Utrum Deo attributa significent de ipso aliquid positive an negative

Quaestio 5 : Utrum ratio alicuius praedicamenti cadat in Deo

Articulus 33

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus sit intelligibilis

Quaestio 2 : Utrum Deus seipso sit intelligibilis

Quaestio 3 : Utrum ratio intelligendi Deum: sit ratio intelligendi omnia alia ab eo

Articulus 34

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit veritas

Quaestio 2 : Utrum duplex veritas sit in Deo: videlicet essentialis et personalis

Quaestio 3 : Utrum veritas sit in Deo ratione eius essentiae secundum se et absolute, an ex respectu aliquo ad eius intellectum

Quaestio 4 : Utrum veritas Dei sit in essentia, an in eius intelligentia

Quaestio 5 : Utrum veritas perfectius et verius esse habeat in eius essentia, an in eius intelligentia

Quaestio 6 : Utrum contrarium veritati, videlicet falsitas aliqua, sit in Deo

Articulus 35

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit potentia aliqua

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit potentia aliqua

Quaestio 3 : Utrum in Deo sit una tantum potentia an plures

Quaestio 4 : Utrum in Deo sit potentia activa

Quaestio 5 : Utrum sit una potentia activa in eo an plures

Quaestio 6 : Utrum potentia Dei activa sit infinita

Quaestio 7 : Utrum potentia Dei activa sit differens a substantia eius et etiam ab actu

Quaestio 8 : Utrum dicat quid an ad aliquid

Articulus 36

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum intellectus sit in Deo

Quaestio 2 : Utrum intellectus sit in eo potentia

Quaestio 3 : Utrum intellectus sit in Deo potentia activa an passiva

Quaestio 4 : Utrum speculativa an practica

Quaestio 5 : Utrum naturalis, an rationalis

Quaestio 6 : Utrum intellectus divinus sit compositus

Quaestio 7 : Utrum intellectus in Deo sit discursivus

Articulus 37

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit ponere rationem habitus

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit ponere rationes omnium habituum intellectualium

Articulus 38

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum scientia Dei sit universalis an particularis

Quaestio 2 : Utrum sit duplex scilicet essentialis et personalis

Articulus 39

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deo conveniat agere

Quaestio 2 : Utrum actio Dei sit ipsius essentia

Quaestio 3 : Utrum aliquam actionem agat divina essentia

Quaestio 4 : Utrum divina essentia sit ratio agendi omnem divinam actionem

Quaestio 5 : Utrum divina essentia sit per se terminus alicuius divinae actionis

Quaestio 6 : Utrum omnes divinas actiones communicet agant omnes personae

Quaestio 7 : Utrum actiones communes agant personae

Quaestio 8 : Utrum Deo conveniat aliqua actio in ipso manens

Articulus 40

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum Deus sit intelligens

Quaestio 2 : Utrum Deus intelligat seipsum

Quaestio 3 : Utrum semper et uniformiter intelligat Deus seipsum

Quaestio 4 : Utrum perfecte intelligat seipsum, ita quod intelligendo se intelligat alia a se

Quaestio 5 : Utrum uno simplici intuitu intelligat Deus se et alia

Quaestio 6 : Utrum intelligere in Deo sit tantum essentiale, an etiam personale

Quaestio 7 : Utrum ipsi intelligere Dei quod non est nisi essentiale, respondeat in Deo aliquod verbum essentiale

Articulus 41

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 42

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 43

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 44

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 45

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 46

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 47

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Articulus 48

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 49

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Articulus 50

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 51

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 52

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 53

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Articulus 54

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Articulus 55

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Articulus 56

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 57

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Praeambulum

Articulus 58

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Praeambulum

Articulus 59

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Articulus 60

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Articulus 61

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Articulus 62

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 63

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 64

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 65

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 66

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Articulus 67

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 68

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Articulus 69

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Articulus 70

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Articulus 71

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Articulus 72

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Articulus 73

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Quaestio 11

Articulus 74

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Articulus 75

Praeambulum

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 5

1

Irca quintum arguitur quod in deo sit compositio ex natura & supposito, primo sic. Illud est compositum ex natura & supposito, in quo natura habet esse in supposito, quia semper sunt diuersa id quod inest alicui, & id cui inest, quia nihil habet esse in seipso secundum Philos. iiii. physicae. & quaecunque diuersa existentia in eodem faciunt in illo compositionem. deus est huiusmodi: deus enim est suppositum subsistens in quo est diuina natu ra. ergo &c.

2

⁋ Secundo sic. in quo est accipere aliquid vt simpliciter intellectum & indeter minatum, & aliquid vt determinatum, est compositio ex natura & supposito. Natura ei vt natura sicut humanitas, dicit quid vt simpliciter acceptum & indeterminatum. Suppositum dicit ali quid vt signatum & determinatum, vt homosius in deo est accipere aliqua huiusmodi, vt sunt deitas & dei ergo &c.

3

⁋ In contrarium est: quoniam vbi est compositio ex natura & supposito, natura non praedicatur de supposito in abstractione nec econtrario. Ratio enim partis non praedicatur de toto, neque de altero componentium, sicut non dicimus quod humanitas est homo, vel quod homo est humanitas. sed in deo praedicatur natura de supposito in abstractione & econverso, dicendo deitas est deus, deus est deitas. ergo &c.

4

⁋ Hic primo est aduertendum quid appellemus naturam: & quid suppositum: & quid compositionem ex vtroque. Dicendum igitur quod naturam hic appellamus essentiam rei & quiditatem dictam nomine absoluto, quae dat esse rei quam significat definitio. Vnde in rebus materialibus comprehendit (secundum quod in fra exponetur) formam quae est altera pars compositi, & materiam, non formam tantum: & totam formam speciei con stitutam ex genere & differentia, non alterum tantum, qualis quidem natura significatur hoc nomine humanitas, quae de essentia hominis simplicem intellectum format & absolutum ab omni ratione subsistendi, vel non subsistendi vniuersalis vel particularis, communis vel singularis, & cuiuslibet alterius intentionis possibilis intelligi circa ipsam. Definitio ei humanitatis est praeter definitionem vniuersalitatis & singularita tis, & est cui accidit vtrumque. Ipsa autem secundum se non est nisi humanitas tantum, ita quod nihil aliorum contineatur intra eius essentiam. Ex hoc enim quod in eius definitione seu ratione conveniunt multa, est communis & propria forma speciei. ex hoc autem quod habet esse in signatis, est singularis, vt infra videbitur. & vtrumque eorum accidit ei extrinsecus, in se autem est humanitas tantum. vnde humanitas quae est in Sorte ex hoc quod est humanitas non est alia ab humanitate quae est in Platone: quoniam humanitas sort. ex eo quod est humanitas est humani tas tantum. & similiter est de humanitate Platonis. Non tamen haec est illa. Quod etiam ei non convenit ex aliqua diuisione humanitatis in hanc & in illam, quemadmodum species diuiditur in indiuidua: sed quod humanitas quae est in sorte, est alia ab humanitate quae est in Platone, quiddam est extrinsecum ab ea, per aliud. scilicet quod est accidens ei: quod est causa indiuiduationis eius. secundum quod infra dicetur. Et sic natura hic appellatur simplex & nuda & absoluta quid ditas siue essentia rei absque omni determinatione cuiuscumque extrinseci conceptus intellecta, inquan tum scilicet in se considerata est id quod est per essentiam, non per participationem aliquam, vt sunt humanitas, asininitas, & huiusmodi in substantiis materialibus, angelitas, (vt ita loquar) in substantia simplici intellectuali. Dens enim substantiae spirituales communi nomine angeli dicuntur, secundum beatum Dio. Suppositum vero hic appellatur res subiecta naturae cuius est illa essentia vel natura vt participata ab ea, & in qua intelli gitur & signatur vt signata & determinata in supposito singulari vel communi, specie scilicet vel gene ris. Quae quidem natura vt dictum est, nomine suo absoluto intelligitur, neque vt determinata neque vt signa ta, neque in supposito definito, cuiusmodi est suppositum indiuidui atomi sub specie, neque in idefinito, cuiusmodi est suppositum vniuersalis, generis, vel speciei. Compositio vero ex natura & huiusmodi supposito intel ligitur quemadmodum intelligimus hominem esse compositum ex carnibus & ossibus & anima rationali, tanquam ex partici pante humanitatem, & ex ipsa humanitate participata ab illo. & hoc non quia natura & suprpositum seorsum accepta vt partes concurrunt in constitutionem alicuius tertii ex ipsis: sed quia natura vt cadit in supposi to recipit in eo compositionem cum re ipsa suppositi inquantum suppositum est, qua determinatur vt subsistens in supposito vel definito, in quo habet rationem indiuidui seu particularis: vel in indefinito, in quo ha bet rationem vniuersalis, quae de se absoluta erat ab omni determinatione tali. Esse tamen in existentia extra intellectum non habebat sine re illa. secundum quod dicit Commen. super. vii. Metaph. Quiditates rerum non sunt entes nisi per esse habentium quiditates. Vnde natura & suppositum siue res na turae in creaturis non differunt re, sed sola intentione, dicente Philosopho in. vii. Metaph. Essentia quaelibet rerum singularium, & quodlibet singulare idem aliquid & vnum. vbi dicit Comm. Quiditas hominis est homo vno modo, & non est homo alio modo. id est, est forma hominis, & non est homo quid est compositus ex mate ria & forma. Hoc autem quom intelligendum sit, magis videbitur inferius. Et est haec compositio multo mi nor quam praecedens quae est ex essentia & esse: quia non potest intelligi essentia existere nisi determinata in supposito. Est tamen maior quam sequens ex actum & potentia: quia haec includit illam. Essentia enim non recipit compositionem cum determinatione in supposito: nisi quia id quod ipsa secundum se est in actu, est in potentia ad illam. Qualiter igitur ista compositio contingat in omni creatura: & econtrario remoueatur a deo, considerandum.

5

⁋ Est igitur sciendum quod qualiscumque essentia intelligatur in creaturis: siue comprehendens materiam & sor mam: vt in materialibus: siue genus & differentiam, vt etiam in immaterialibus: si genus in eis accipi pos sit: siue formam tantum simplicem: qualis est in substantiis sepatis secundum illos philosophous quid ponunt quod non sit in eis distinctio nisi secundum gradus dignitatis & ordinis naturae: In omnibus tamen necesse est ponere compositionem ex essentia & supposito: quia semper in creaturis intentio naturae siue essentiae vt essentia est, essentia tantum est, vt dictum est: & ideo de se est quod indeterminatum: quod determinatur in supposito per id quod participat ea: vt sic in quolibet supposito creaturae sit concipere rationem indeterminati ex parte essentiae, & eius in quo determinatur ex parte suppositi. Propter quod in omni creatura dicitur esse compositio ex essentia & supposito: quamuis suppositum ipsum vt suppositum est, includat in se naturam: quia in eis per se semper est alia intentio suppositi qua suppositum est: alia vero intentio naturae qua natura est: licet nihil rei addat suppositum super naturam, tam in compositis ex materia & forma, quam in simplicibus. Semper enim id ipsum re significant essentia siue natura, & suppositum: vt humanitas & homo. Differunt autem solum pe nes modu significandi & intelligendi secundum abstractum & concretum: siue secundum determinatum & indeterminatum, vt dictum est. Vnde etiam de tali composito dicit Auic. in. v. Metap. Quamuis haec sit aliquam mul titudo: non tamen est multitudo quae est partium: sed multitudo quae est rei, secundum quod est terminata & non terminata. Res enim terminata in se potest considerari secundum quod est non terminata quantum ad intellectum nostrum. & non est haec vniversalitas nisi in anima. Et in eodem dicit de illis quae sunt formae tantum. Sunt quaedam in quorum natura nulla est compositio: sed si fuerit compositio, est quemadmodum diximus, quia. scilicet aliquando accipitur non sicut terminatum: sed quia in potentia est solum terminata: & accipitur aliquando vt terminata in effectu. Hanc autem potentiam non habet secundum esse: sed secundum intellectum. Propter talem ergo diuersitatem naturae & suppositi contigit illud vulgare dictum: quod in omni creatura est reprire compositionem ex quod est & ex quo est. Quod est enim, est ipsa res quasi subtracta: & quo est, est ipsa quiditas eius. Contigit etiam ex hoc eodem quod in nulla creatura quantuncumque simplici essentia praedicabilis est de supposito: sicut nec humanitas praedicabilis est de homine: dicendo: homo est humanitas. Quia ergo diuersitas dicta naturae & rei super positae est cam quaere in creaturis dicitur esse compositio ex natura & supposito: vbi ergo econverso essentia siue natura & res supposita sunt omnino indifferentia & non distinguibilia penes determinatum & non determinatum: nec re, nec intentione: immo ipsa essentia & natura de se ratione qua essentia est & na tura determinationem & significationem quandam singularitatis importat: ibi non potest omnino poni com positio ex natura & supposito. hoc autem contigit in deo. Sicut enim patet ex supra deteriatis circa dei vnitatem, deitas ex eo quod est necesse esse, singularitas quaedam est inconicabilis quantum est de se per sup posita absoluta: in qua est idem omnino natura & res naturae. Nec est ibi aliqua participatio: sed est forma omnino imparticipata: & non est in supposito aliquo absoluto subsistens: eo quod non est suppositum nisi relati uum: in quo relatio cum essentia nullam omnino facit compotenem, vt infra dicetur.

6

⁋ Idcirco ergo absolute dicen dum quod in deo nulla cadit omnino compositio ex natura & supposito. Immo propter omnimodam simplicita tem & identitatem rei & essentiae praedicatur in deo essentia de supposito & econuerso: dicendo deus est deitas: & deitas est deus.

7

⁋ Ad primum in oppositum: quod in deo natura habet esse in supposito &c. Dicendum quod naturam possumus considerare ratione rei significatae: vel ratione modi significandi. Primo modo verius dicit quod in deo natura sit ipsum suppositum hoc est ipsa res naturae differens ab ea sola ratione, quam quod ipsa habeat esse in supposito: quia ipsa natura ex eo quod natura est: habet designationem illam quam de modo significandi in portat nomen rei. Secundo modo bene dicitur quod in deo natura habet esse in supposito, propter modum si gnificandi quid importatur nomine rei quod est deus: & non nomine naturae quod est deitas, vt dictum est, non propter aliquam diuersitatem secundum rem, vel secundum intentionem. Nunc autem quod natura existens in supposito facit compo sitionem cum ipso, hoc solum verum est quando natura dicitur esse in supposito propter diuersitatem intentionis, sicut contingit in creaturis: non autem quando natura dicitur esse in supposito propter solam diuersitatem ex modo significandi nominum: sicut contingit in proposito. & hoc loquendo de supposito quo ad modum signifi candi nominis: secundum quod deus est nomen suppositi: Deitas vero nomen essentiae. Loquendo autem de isto super posito quod non est nisi relatiuum in deo, licet in creaturis est compositio naturae in supposito propter absolutam rationem suppositi, vt dictum est: non tamen in deo: propter rationem respectus, qui nullam ratio nem compositionis addit supra essentiam, vt infra dicetur.

8

⁋ Per hoc patet ad secundum: dicendo quod quantum est de modo significandi nominium in deo, est accipere vt simpliciter & vt signatum: non autem de natura rei, vt dictum est. Nunc autem quod simpliciter & signatum faciunt compositionem: hoc est quando consequuntur naturam rei quae quantum est de se nata est signari in aliquo absolute subsistente, & non signari, sicut contingit in creaturis, vt dictum est. Non autem quando sequuntur modum significandi & intelligendi nominium tantum: aut quando si gnatio solum fit per aliquid respectiuum, vt contingit in proposito, sicut similiter dictum est.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 5