Table of Contents
Summa quaestionum ordinariarum
Articulus 1
Quaestio 1 : Utrum contingat hominem aliquid scire
Quaestio 2 : Utrum contingat hominem aliquid scire sine divina illustratione
Quaestio 3 : Utrum homo cognoscat lucem divinam qua cognoscit alia
Quaestio 4 : Utrum contingat hominem scire a natura, an ab acquisitione
Quaestio 5 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam per semetipsum
Quaestio 6 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam alio homine docente
Quaestio 7 : Utrum homo acquirat scientiam deo in quolibet actu discendi docente
Quaestio 8 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam angelo docente
Quaestio 9 : Utrum acquirens per se scientiam possit dici seipsum docere
Quaestio 10 : Utrum contingat hominem acquirere scientiam nihil praesciendo
Quaestio 11 : Utrum notitia praecedens omnem scientiam acquisitam sit homini innata
Quaestio 12 : Utrum contingat hominem aeque primo sine discursu cuiuslibet rei scientiam acqirere
Articulus 2
Quaestio 1 : Utrum contingat hominem scire aliquid certitudinaliter
Quaestio 2 : Utrum quilibet homo certitudinaliter scit quaecunque scit
Quaestio 3 : Utrum omnes homines quicunque sciunt eadem, sciunt ea aequae certitudinaliter
Quaestio 4 : Utrum quilibet homo quaecumque scit, sciat ea aeque certitudinaliter
Quaestio 5 : Utrum omnes homines apti sint aeque certitudinaliter scire
Quaestio 6 : Utrum omnia scibilia nata sint aeque certitudinaliter
Articulus 3
Quaestio 1 : Utrum contingat hominem scitae non entia
Quaestio 2 : Utrum contingat hominem scire omnia entia
Quaestio 3 : Utrum contingat hominem scire omnia ex philosophicis disciplinis
Quaestio 4 : Utrum contingat hominem scire omnia ex puris naturalibus
Quaestio 5 : Utrum contingat hominem scire per gratiam illa quae excedunt naturam
Articulus 4
Quaestio 1 : Utrum homo appetat scire
Quaestio 2 : Utrum omnis homo appetat scire
Quaestio 3 : Utrum homo naturaliter appetat scire
Quaestio 4 : Utrum omnes homines aequaliter appetant scire
Quaestio 5 : Utrum homo appetat scire ea quae notitiam rationis naturalis excedunt
Quaestio 6 : Utrum homo appetat scire omnia
Quaestio 7 : Utrum homo aequaliter appetat scire singula
Quaestio 8 : Utrum sit aliquod unum quod homo principaliter appetat scire
Quaestio 9 : Utrum propter illud quod homo principaliter appetit scire, appetat omnia alia scire
Articulus 5
Quaestio 1 : Utrum studendum sit homini ut sciat
Quaestio 2 : Utrum studendum sit homini ut omnia sciat
Quaestio 3 : Utrum studendum sit homini ut sciat scibilia super scientias philosophicas
Quaestio 4 : Utrum studendum sit homini ut sciat omnia contenta scientiis philosophicis
Quaestio 5 : Utrum studendum est homini ut sciat singula eodem modo
Quaestio 6 : Utrum studendum est ei scire propter se
Quaestio 7 : Utrum debeat studio suo terminum imponere
Articulus 6
Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia
Quaestio 2 : Utrum proprie dicenda sit sapientia
Quaestio 3 : Utrum sit scientia una
Quaestio 4 : Utrum sit scientia perfecta
Articulus 7
Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia distincta ab aliis scientiis
Quaestio 2 : Utrum sit certissima scientiarum
Quaestio 3 : Utrum sit universalis super alias
Quaestio 4 : Utrum subalternet sibi alias
Quaestio 5 : Utrum subalternetur alicui aliarum
Quaestio 6 : Utrum sit principalis super omnes alias
Quaestio 7 : Utrum sit prima omnium scientiarum
Quaestio 8 : Utrum omnes aliae ordinentur ad eam
Quaestio 9 : Utrum habeat assumere in usum suum exquisita in aliis scientiis
Quaestio 10 : Utrum alia sin discendae ad usum ipsius
Quaestio 11 : Utrum in usum suum habeat assumere quaecumque sunt determinata in aliis scientiis
Quaestio 12 : Utrum omnes scientiae aequalem usum habeant ad eam
Quaestio 13 : Utrum aliae scientiae concordent veritati huius scientiae et econverso
Articulus 8
Quaestio 1 : Utrum theologia sit utilis
Quaestio 2 : Utrum sit necessaria homini
Quaestio 3 : Utrum si theorica an practica
Quaestio 4 : Utrum literis erat conscribenda
Quaestio 5 : Utrum simul tota erat conscribenda
Quaestio 6 : Utrum perfecte conscripta sit in duobus testamentis novo et veteri
Articulus 9
Quaestio 1 : Utrum idem sit auctor utriusque testamenti
Quaestio 2 : Utrum Deus sit auctor sacrae scripturae
Quaestio 3 : Utrum propter Dei auctoritatem principaliter credendum sit sacrae scripturae
Articulus 10
Quaestio 1 : Utrum magis credendum sit auctoritati theologiae quam ecclesiae, an econverso
Quaestio 2 : Utrum magis credendum sit auctoritati theologiae quam rationi naturali
Quaestio 3 : Utrum auctoritas huius scripturae possit esse contraria rationi naturali
Articulus 11
Quaestio 1 : Utrum solus deus sit doctor theologiae
Quaestio 2 : Utrum mulier possit esse doctrix eius
Quaestio 3 : Utrum iuvenis possit esse doctor eius
Quaestio 4 : Utrum vir religiosus possit doctor eius
Quaestio 5 : Utrum homo peccator possit doctor eius
Quaestio 6 : Utrum primi doctores eius simplices et idiotae esse debebant
Quaestio 7 : Utrum doctores sequentes debeant esse instructi et eruditi in scieentiis secularibus
Articulus 12
Quaestio 1 : Utrum mulier possit esse auditor seu auditrix theologiae
Quaestio 2 : Utrum iuvenis possit esse auditor theologiae
Quaestio 3 : Utrum peccator possit esse auditor theologiae
Quaestio 4 : Utrum volens inhaerere naturali rationi potest esse auditor theologiae
Quaestio 6 : Utrum omnis homo debeat esse auditor theologiae
Quaestio 7 : Utrum quilibet homo ad auditum eius admittendus sit
Quaestio 8 : Utrum quilibet fidelis sit ad audiendum eam admittendus
Articulus 13
Quaestio 1 : Utrum theologia possit addisci ab homine
Quaestio 2 : Utrum theologia possit addisci ab homine sine speciali illustratine divina
Quaestio 3 : Utrum theologia possit disci ab homine sine lumine fidei
Quaestio 4 : Utrum ad eam discendam sufficiat lumen fidei
Quaestio 5 : Utrum ad eam addiscendam requiratur lumen gratiae gratum facientis
Quaestio 6 : Utrum eam addiscens acquirat aliquam notitiam eius super notitiam fidei
Quaestio 7 : Utrum cum illa ulteriori notitia stet notitia fidei
Quaestio 8 : Utrum homo per se, sine doctore possit theologiam discere
Quaestio 9 : Utrum scriptores huius scientiae hoc est theologiae habebant perfectum intellectum eius
Articulus 14
Quaestio 1 : Utrum modus tradendi theologiam debeat esse multiformis an uniformis
Quaestio 2 : Utrum sit argumentativus an narrativus
Articulus 15
Quaestio 1 : Utrum theologia sit exponenda
Quaestio 2 : Utrum specialiter vetus testamentum sit exponendum
Quaestio 3 : Utrum theologia sit ubique exponenda
Articulus 16
Quaestio 1 : Utrum expositio profunda sit in theologia investiganda
Quaestio 2 : Utrum multiplex sit in ea expositio quaerenda
Quaestio 3 : Utrum solum quadruplex expositio sit in ea quaerenda
Quaestio 4 : Utrum ubique in ea sit multiplex expositio investiganda
Quaestio 5 : Utrum in qualibet expositione et sensu sub sit ei veritas
Quaestio 6 : Utrum omnis expositio vera, sit in ea indifferenter accipienda
Quaestio 7 : Utrum rationis investigatione sit exponenda
Quaestio 8 : Utrum potior sit expositio rationis investigatione, an auctoritate
Quaestio 9 : Utrum expositio investigata claro sermone proponenda sit
Articulus 17
Quaestio 1 : Utrum theologia sit omnibus indifferenter exponenda
Quaestio 2 : Utrum quaecumque eius expositio cuilibet indifferenter sit proponenda
Articulus 18
Quaestio 1 : Utrum hominis sit scientiam sitam exponere
Quaestio 2 : Utrum indifferenter sit cuiuslibet hominis eam exponere
Quaestio 3 : Utrum homo possit eam exponere sine speciali illustratione divina
Articulus 19
Quaestio 1 : De quo est theologia ut de subiecto: utrum de Deo an de aliquo alio
Quaestio 2 : De quo est ut de materia, utrum de quolibet scibili universaliter
Articulus 20
Quaestio 1 : Utrum sermone humano de Deo et de rebus divinis debeat uti theologia
Quaestio 2 : Utrum indifferenter loqui debeat de eis significando ea rebus et vocibus
Quaestio 3 : Utrum loqui debeat de eis sermone proprio et claro, an figurativo et obscuro
Quaestio 4 : Utrum de eis loqui debeat sermone simplici, an ornaot
Articulus 21
Quaestio 1 : Utrum Deus habeat esse
Quaestio 2 : Utrum in esse communicet cum creaturis
Quaestio 3 : Utrum esse Dei sit aliquid praeter eius essentiam
Quaestio 4 : Utrum esse Dei sit ipsa essentia eius
Quaestio 5 : Utrum Deus habeat esse a seipso
Articulus 22
Quaestio 1 : Utrum Deum esse sit cognoscibile ab homine
Quaestio 2 : Utrum Deum esse sit homini notum naturaliter
Quaestio 3 : Utrum contingat cogitare Deum non cogitando eum esse
Quaestio 4 : Utrum Deum esse sit homini demonstrabile
Quaestio 5 : Utrum Deum esse possit fieri notum homini alia via quam ex creaturis
Quaestio 6 : Utrum contingat aliquid intelligere circa creaturam esse, non cointelligendo Deum esse
Articulus 23
Quaestio 1 : Utrum in Deo ponendum sit esse quiditatem
Quaestio 2 : Utrum Deus ipse sit sua quidditas et essentia
Articulus 24
Quaestio 1 : Utrum quiditas Dei sit cognoscibilis a nobis
Quaestio 2 : Utrum ex puris naturalibus cognoscibile sit quid sit Deus
Quaestio 3 : Utrum eadem cognitione cognoscatur de Deo an sit et quid sit
Quaestio 4 : Utrum scire quid Deus non sit, expediat ad sciendum quid sit
Quaestio 5 : Utrum quid Deus non sit, possit sciri non sciendo quid sit, vel econverso
Quaestio 6 : Utrum quid sit Deus, possit sciri ex creaturis
Quaestio 7 : Utrum quiditas Dei sit primum quod homo ex creaturis cognoscit
Quaestio 8 : Utrum scire id quod Deus est, sit ratio sciendi omnia alia
Quaestio 9 : Utrum homo cognoscendo alia per id quod Deus est, discernat illud ab aliis
Articulus 25
Quaestio 1 : Utrum Deus sit unus
Quaestio 2 : Utrum Deus sit tantum unus
Quaestio 3 : Utrum sit possibile esse plures Deos quam unum
Articulus 26
Quaestio 1 : Utrum Deus sit res, et natura aliqua sub ente
Quaestio 2 : Utrum Deus sit res et natura alicuius praedicamenti
Articulus 27
Quaestio 1 : Quid sit vita in vivente et quid nominet ibi
Quaestio 2 : Utrum Deo conveniat vita
Articulus 28
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit compositio ex partibus quantitativus
Quaestio 2 : Utrum in Deo sit compositio ex materia de forma
Quaestio 3 : Utrum in Deo sit compositio ex genere et differentiis
Quaestio 4 : Utrum sit in Deo compositio ex natura et supposito
Quaestio 5 : Utrum sit in Deo compositio ex essentiae esse
Quaestio 6 : Utrum sit in Deo compositio ex potentia et actu
Articulus 29
Quaestio 1 : Utrum Deus habeat componi cum alio: ut forma cum materia
Quaestio 2 : Utrum, ut materia cum forma, et hoc ad constituendum unum secundum substantiam
Quaestio 3 : Utrum, ut accidens cum subiecto
Quaestio 4 : Utrum, ut subiectum cum accidente, ad constituendum unum per accidens
Quaestio 5 : Utrum, ut motor cum mobili, ad constituendum unum ex se motum
Quaestio 6 : Utrum, ut finis cum ordinabili ad finem, ad constituendum universum
Quaestio 7 : Utrum, ut unitas cum alio uno, ad constitutionem numeri
Quaestio 8 : Utrum Deus omnino careat omni modo compositionis
Articulus 30
Quaestio 1 : Utrum Deus sit mutabilis mutatione a non esse in esse
Quaestio 2 : Utrum Deus sit mutabilis motu corruptionis ab esse in non esse
Quaestio 3 : Utrum Deus possit cogitari non esse
Quaestio 4 : Utrum Deus sit mutabilis mutatione variationis ab uno esse in aliud esse
Quaestio 5 : Utrum Deus sit mutabilis secundum situm, operationes alternando circa diversa
Quaestio 6 : Utrum Deus aliqua ratione sit mutabilis, an omnino dicendus immutabilis
Articulus 31
Quaestio 1 : Utrum Deus possit dici esse aeternus
Quaestio 2 : Utrum aeternitas possit dici esse mensura Dei
Articulus 32
Quaestio 1 : Utrum Deo est aliquid tribuendum ex creaturis
Quaestio 2 : Utrum quaelibet res cuiusque praedicamenti indifferenter sit Deo attribuenda
Quaestio 3 : Utrum genus alicuius praedicamenti Deo possit attribui et non species vel econverso
Quaestio 4 : Utrum Deo attributa significent de ipso aliquid positive an negative
Quaestio 5 : Utrum ratio alicuius praedicamenti cadat in Deo
Articulus 33
Quaestio 1 : Utrum Deus sit intelligibilis
Quaestio 2 : Utrum Deus seipso sit intelligibilis
Quaestio 3 : Utrum ratio intelligendi Deum: sit ratio intelligendi omnia alia ab eo
Articulus 34
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit veritas
Quaestio 2 : Utrum duplex veritas sit in Deo: videlicet essentialis et personalis
Quaestio 4 : Utrum veritas Dei sit in essentia, an in eius intelligentia
Quaestio 6 : Utrum contrarium veritati, videlicet falsitas aliqua, sit in Deo
Articulus 35
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit potentia aliqua
Quaestio 2 : Utrum in Deo sit potentia aliqua
Quaestio 3 : Utrum in Deo sit una tantum potentia an plures
Quaestio 4 : Utrum in Deo sit potentia activa
Quaestio 5 : Utrum sit una potentia activa in eo an plures
Quaestio 6 : Utrum potentia Dei activa sit infinita
Quaestio 7 : Utrum potentia Dei activa sit differens a substantia eius et etiam ab actu
Quaestio 8 : Utrum dicat quid an ad aliquid
Articulus 36
Quaestio 1 : Utrum intellectus sit in Deo
Quaestio 2 : Utrum intellectus sit in eo potentia
Quaestio 3 : Utrum intellectus sit in Deo potentia activa an passiva
Quaestio 4 : Utrum speculativa an practica
Quaestio 5 : Utrum naturalis, an rationalis
Quaestio 6 : Utrum intellectus divinus sit compositus
Quaestio 7 : Utrum intellectus in Deo sit discursivus
Articulus 37
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit ponere rationem habitus
Quaestio 2 : Utrum in Deo sit ponere rationes omnium habituum intellectualium
Articulus 38
Quaestio 1 : Utrum scientia Dei sit universalis an particularis
Quaestio 2 : Utrum sit duplex scilicet essentialis et personalis
Articulus 39
Quaestio 1 : Utrum Deo conveniat agere
Quaestio 2 : Utrum actio Dei sit ipsius essentia
Quaestio 3 : Utrum aliquam actionem agat divina essentia
Quaestio 4 : Utrum divina essentia sit ratio agendi omnem divinam actionem
Quaestio 5 : Utrum divina essentia sit per se terminus alicuius divinae actionis
Quaestio 6 : Utrum omnes divinas actiones communicet agant omnes personae
Quaestio 7 : Utrum actiones communes agant personae
Quaestio 8 : Utrum Deo conveniat aliqua actio in ipso manens
Articulus 40
Quaestio 1 : Utrum Deus sit intelligens
Quaestio 2 : Utrum Deus intelligat seipsum
Quaestio 3 : Utrum semper et uniformiter intelligat Deus seipsum
Quaestio 4 : Utrum perfecte intelligat seipsum, ita quod intelligendo se intelligat alia a se
Quaestio 5 : Utrum uno simplici intuitu intelligat Deus se et alia
Quaestio 6 : Utrum intelligere in Deo sit tantum essentiale, an etiam personale
Articulus 41
Articulus 42
Articulus 43
Articulus 44
Articulus 45
Articulus 46
Articulus 47
Articulus 48
Articulus 49
Articulus 50
Articulus 51
Articulus 52
Articulus 53
Articulus 54
Articulus 55
Articulus 56
Articulus 57
Articulus 58
Articulus 59
Articulus 60
Articulus 61
Articulus 62
Articulus 63
Articulus 64
Articulus 65
Articulus 66
Articulus 67
Articulus 68
Articulus 69
Articulus 70
Articulus 71
Articulus 72
Articulus 73
Articulus 74
Articulus 75
Quaestio 5
Irca quintum arguitur quod in deo sit compositio ex natura & supposito, primo sic. Illud est compositum ex natura & supposito, in quo natura habet esse in supposito, quia semper sunt diuersa id quod inest alicui, & id cui inest, quia nihil habet esse in seipso secundum Philos. iiii. physicae. & quaecunque diuersa existentia in eodem faciunt in illo compositionem. deus est huiusmodi: deus enim est suppositum subsistens in quo est diuina natu ra. ergo &c.
⁋ Secundo sic. in quo est accipere aliquid vt simpliciter intellectum & indeter minatum, & aliquid vt determinatum, est compositio ex natura & supposito. Natura ei vt natura sicut humanitas, dicit quid vt simpliciter acceptum & indeterminatum. Suppositum dicit ali quid vt signatum & determinatum, vt homosius in deo est accipere aliqua huiusmodi, vt sunt deitas & dei ergo &c.
⁋ In contrarium est: quoniam vbi est compositio ex natura & supposito, natura non praedicatur de supposito in abstractione nec econtrario. Ratio enim partis non praedicatur de toto, neque de altero componentium, sicut non dicimus quod humanitas est homo, vel quod homo est humanitas. sed in deo praedicatur natura de supposito in abstractione & econverso, dicendo deitas est deus, deus est deitas. ergo &c.
⁋ Hic primo est aduertendum quid appellemus naturam: & quid suppositum: & quid compositionem ex vtroque. Dicendum igitur quod naturam hic appellamus essentiam rei & quiditatem dictam nomine absoluto, quae dat esse rei quam significat definitio. Vnde in rebus materialibus comprehendit (secundum quod in fra exponetur) formam quae est altera pars compositi, & materiam, non formam tantum: & totam formam speciei con stitutam ex genere & differentia, non alterum tantum, qualis quidem natura significatur hoc nomine humanitas, quae de essentia hominis simplicem intellectum format & absolutum ab omni ratione subsistendi, vel non subsistendi vniuersalis vel particularis, communis vel singularis, & cuiuslibet alterius intentionis possibilis intelligi circa ipsam. Definitio ei humanitatis est praeter definitionem vniuersalitatis & singularita tis, & est cui accidit vtrumque. Ipsa autem secundum se non est nisi humanitas tantum, ita quod nihil aliorum contineatur intra eius essentiam. Ex hoc enim quod in eius definitione seu ratione conveniunt multa, est communis & propria forma speciei. ex hoc autem quod habet esse in signatis, est singularis, vt infra videbitur. & vtrumque eorum accidit ei extrinsecus, in se autem est humanitas tantum. vnde humanitas quae est in Sorte ex hoc quod est humanitas non est alia ab humanitate quae est in Platone: quoniam humanitas sort. ex eo quod est humanitas est humani tas tantum. & similiter est de humanitate Platonis. Non tamen haec est illa. Quod etiam ei non convenit ex aliqua diuisione humanitatis in hanc & in illam, quemadmodum species diuiditur in indiuidua: sed quod humanitas quae est in sorte, est alia ab humanitate quae est in Platone, quiddam est extrinsecum ab ea, per aliud. scilicet quod est accidens ei: quod est causa indiuiduationis eius. secundum quod infra dicetur. Et sic natura hic appellatur simplex & nuda & absoluta quid ditas siue essentia rei absque omni determinatione cuiuscumque extrinseci conceptus intellecta, inquan tum scilicet in se considerata est id quod est per essentiam, non per participationem aliquam, vt sunt humanitas, asininitas, & huiusmodi in substantiis materialibus, angelitas, (vt ita loquar) in substantia simplici intellectuali. Dens enim substantiae spirituales communi nomine angeli dicuntur, secundum beatum Dio. Suppositum vero hic appellatur res subiecta naturae cuius est illa essentia vel natura vt participata ab ea, & in qua intelli gitur & signatur vt signata & determinata in supposito singulari vel communi, specie scilicet vel gene ris. Quae quidem natura vt dictum est, nomine suo absoluto intelligitur, neque vt determinata neque vt signa ta, neque in supposito definito, cuiusmodi est suppositum indiuidui atomi sub specie, neque in idefinito, cuiusmodi est suppositum vniuersalis, generis, vel speciei. Compositio vero ex natura & huiusmodi supposito intel ligitur quemadmodum intelligimus hominem esse compositum ex carnibus & ossibus & anima rationali, tanquam ex partici pante humanitatem, & ex ipsa humanitate participata ab illo. & hoc non quia natura & suprpositum seorsum accepta vt partes concurrunt in constitutionem alicuius tertii ex ipsis: sed quia natura vt cadit in supposi to recipit in eo compositionem cum re ipsa suppositi inquantum suppositum est, qua determinatur vt subsistens in supposito vel definito, in quo habet rationem indiuidui seu particularis: vel in indefinito, in quo ha bet rationem vniuersalis, quae de se absoluta erat ab omni determinatione tali. Esse tamen in existentia extra intellectum non habebat sine re illa. secundum quod dicit Commen. super. vii. Metaph. Quiditates rerum non sunt entes nisi per esse habentium quiditates. Vnde natura & suppositum siue res na turae in creaturis non differunt re, sed sola intentione, dicente Philosopho in. vii. Metaph. Essentia quaelibet rerum singularium, & quodlibet singulare idem aliquid & vnum. vbi dicit Comm. Quiditas hominis est homo vno modo, & non est homo alio modo. id est, est forma hominis, & non est homo quid est compositus ex mate ria & forma. Hoc autem quom intelligendum sit, magis videbitur inferius. Et est haec compositio multo mi nor quam praecedens quae est ex essentia & esse: quia non potest intelligi essentia existere nisi determinata in supposito. Est tamen maior quam sequens ex actum & potentia: quia haec includit illam. Essentia enim non recipit compositionem cum determinatione in supposito: nisi quia id quod ipsa secundum se est in actu, est in potentia ad illam. Qualiter igitur ista compositio contingat in omni creatura: & econtrario remoueatur a deo, considerandum.
⁋ Est igitur sciendum quod qualiscumque essentia intelligatur in creaturis: siue comprehendens materiam & sor mam: vt in materialibus: siue genus & differentiam, vt etiam in immaterialibus: si genus in eis accipi pos sit: siue formam tantum simplicem: qualis est in substantiis sepatis secundum illos philosophous quid ponunt quod non sit in eis distinctio nisi secundum gradus dignitatis & ordinis naturae: In omnibus tamen necesse est ponere compositionem ex essentia & supposito: quia semper in creaturis intentio naturae siue essentiae vt essentia est, essentia tantum est, vt dictum est: & ideo de se est quod indeterminatum: quod determinatur in supposito per id quod participat ea: vt sic in quolibet supposito creaturae sit concipere rationem indeterminati ex parte essentiae, & eius in quo determinatur ex parte suppositi. Propter quod in omni creatura dicitur esse compositio ex essentia & supposito: quamuis suppositum ipsum vt suppositum est, includat in se naturam: quia in eis per se semper est alia intentio suppositi qua suppositum est: alia vero intentio naturae qua natura est: licet nihil rei addat suppositum super naturam, tam in compositis ex materia & forma, quam in simplicibus. Semper enim id ipsum re significant essentia siue natura, & suppositum: vt humanitas & homo. Differunt autem solum pe nes modu significandi & intelligendi secundum abstractum & concretum: siue secundum determinatum & indeterminatum, vt dictum est. Vnde etiam de tali composito dicit Auic. in. v. Metap. Quamuis haec sit aliquam mul titudo: non tamen est multitudo quae est partium: sed multitudo quae est rei, secundum quod est terminata & non terminata. Res enim terminata in se potest considerari secundum quod est non terminata quantum ad intellectum nostrum. & non est haec vniversalitas nisi in anima. Et in eodem dicit de illis quae sunt formae tantum. Sunt quaedam in quorum natura nulla est compositio: sed si fuerit compositio, est quemadmodum diximus, quia. scilicet aliquando accipitur non sicut terminatum: sed quia in potentia est solum terminata: & accipitur aliquando vt terminata in effectu. Hanc autem potentiam non habet secundum esse: sed secundum intellectum. Propter talem ergo diuersitatem naturae & suppositi contigit illud vulgare dictum: quod in omni creatura est reprire compositionem ex quod est & ex quo est. Quod est enim, est ipsa res quasi subtracta: & quo est, est ipsa quiditas eius. Contigit etiam ex hoc eodem quod in nulla creatura quantuncumque simplici essentia praedicabilis est de supposito: sicut nec humanitas praedicabilis est de homine: dicendo: homo est humanitas. Quia ergo diuersitas dicta naturae & rei super positae est cam quaere in creaturis dicitur esse compositio ex natura & supposito: vbi ergo econverso essentia siue natura & res supposita sunt omnino indifferentia & non distinguibilia penes determinatum & non determinatum: nec re, nec intentione: immo ipsa essentia & natura de se ratione qua essentia est & na tura determinationem & significationem quandam singularitatis importat: ibi non potest omnino poni com positio ex natura & supposito. hoc autem contigit in deo. Sicut enim patet ex supra deteriatis circa dei vnitatem, deitas ex eo quod est necesse esse, singularitas quaedam est inconicabilis quantum est de se per sup posita absoluta: in qua est idem omnino natura & res naturae. Nec est ibi aliqua participatio: sed est forma omnino imparticipata: & non est in supposito aliquo absoluto subsistens: eo quod non est suppositum nisi relati uum: in quo relatio cum essentia nullam omnino facit compotenem, vt infra dicetur.
⁋ Idcirco ergo absolute dicen dum quod in deo nulla cadit omnino compositio ex natura & supposito. Immo propter omnimodam simplicita tem & identitatem rei & essentiae praedicatur in deo essentia de supposito & econuerso: dicendo deus est deitas: & deitas est deus.
⁋ Ad primum in oppositum: quod in deo natura habet esse in supposito &c. Dicendum quod naturam possumus considerare ratione rei significatae: vel ratione modi significandi. Primo modo verius dicit quod in deo natura sit ipsum suppositum hoc est ipsa res naturae differens ab ea sola ratione, quam quod ipsa habeat esse in supposito: quia ipsa natura ex eo quod natura est: habet designationem illam quam de modo significandi in portat nomen rei. Secundo modo bene dicitur quod in deo natura habet esse in supposito, propter modum si gnificandi quid importatur nomine rei quod est deus: & non nomine naturae quod est deitas, vt dictum est, non propter aliquam diuersitatem secundum rem, vel secundum intentionem. Nunc autem quod natura existens in supposito facit compo sitionem cum ipso, hoc solum verum est quando natura dicitur esse in supposito propter diuersitatem intentionis, sicut contingit in creaturis: non autem quando natura dicitur esse in supposito propter solam diuersitatem ex modo significandi nominum: sicut contingit in proposito. & hoc loquendo de supposito quo ad modum signifi candi nominis: secundum quod deus est nomen suppositi: Deitas vero nomen essentiae. Loquendo autem de isto super posito quod non est nisi relatiuum in deo, licet in creaturis est compositio naturae in supposito propter absolutam rationem suppositi, vt dictum est: non tamen in deo: propter rationem respectus, qui nullam ratio nem compositionis addit supra essentiam, vt infra dicetur.
⁋ Per hoc patet ad secundum: dicendo quod quantum est de modo significandi nominium in deo, est accipere vt simpliciter & vt signatum: non autem de natura rei, vt dictum est. Nunc autem quod simpliciter & signatum faciunt compositionem: hoc est quando consequuntur naturam rei quae quantum est de se nata est signari in aliquo absolute subsistente, & non signari, sicut contingit in creaturis, vt dictum est. Non autem quando sequuntur modum significandi & intelligendi nominium tantum: aut quando si gnatio solum fit per aliquid respectiuum, vt contingit in proposito, sicut similiter dictum est.
On this page