Quaestio 3

CIrca tertium arguitur, quod species alicuius praedicamenti deo potest attribui ita quod non genus. Primo sic. Augustinus dicit. v. de trinitate. c. i. Intelligamus deum si possimus quantum possumus sine qualitate bonum, sine quantitate magnum. bonum autem & ma gnum sunt species, qualitas vero & quantitas sunt genera. ergo &c.

⁋ Secundo sic. Si genus & species simul deo attribuerentur, cum ea quae deo attribuuntur secundum veri tatem sunt in ipso, & genus & species se habent sicut vniuersale & particulare, essent ergo in deo vniuersale & particulare. consequens falsum est: vt infra ostendetur. ergo & ancedens.

⁋ In oppositum arguitur Primo sic. Bne quaeritur de deo qualis ipse est aut quantus: & respondetur bonus vel magnus, & hoc non solum satiffaciendo interroganti: sed etiam interrogationibus. Hoc autem non fit nisi supponendo quod ille: de quo interrogatur sit qualis vel quantus. ergo &c.

⁋ Secundo sic. Cui attribuitur species, ei attribuitur & quicquid est de essentia & perfectione eius: quia quod est de ratione perfectionis essentiae rei, deo maxime attribuitur. genus est de essentia & perfectione speciei: quia species ex genere & differentia constituitur. ergo &c.

⁋ Ad hoc dicunt aliqui propter dictam auctoritatem Augustniunis v. de trinitate quod genus in praedicamentis accidentium, qualitas scilicet & quantitas, a quibus species deo attribuuntur, rationem inhaerentis & denominantis importat: & hoc vel vt informantis, sicut qualitas: vel vt mensurantis, sicut quantitas, quod quidem est ratio imperfectionis, quae omnino deo repugnat. Et ideo (vt dicunt) genera ista deo non attribuuntur, sed species: quia talem imperfectionem non importat. Quod reuera dicunt vere: sed ser mone non perscrutato. Quicquid enim in genere est, descendit in quamlibet eius speciem, praeterquam illa intentio quae genus denominatur generalissimum vel subalternum. Quare cum ratio inhaerentis, & de nominantis, siue vt informantis, siue mensurantis non sit in praedicamento qualitatis aut quantita tis, illius intentionis ratio qua est genus. Tunc enim esset ratio inhaerentis in praedicamento substantiae, quia in illo est ratio generis: sed istud falsum est. Cum igitur quicquid est in genere quocumque praeter illam intentionem qua dicitur genus, descendat cum re generis in quamlibet eius speciem: igitur res tota generis descendit in speciem sub omni ratione sua, excepta ratione illa intentionis secundae qua dicitur genus. Ratio igitur illa inhaerentis & denominantis sicut est in genere: sic & a genere descendit in quamlibet eius speciem: & ita quaecunque imperfectio ex hoc est: in genere: similiter est & in specie. Nam sicut qualitas in creaturis significat per modum inhaerentis & informantis, similiter & sapientia & bonitas: & sicut quantitas significat per modum inhaerentis & mensurantis, similiter & magnitudo & multitudo quae sunt eius species. Si ergo ratione illius imperfectionis genus qualitatis & quantitatis deo non possit attribui, eadem ratione neque species: & econtra si species attribuitur, & genus, nisi aliud obsistat.

⁋ Dicendum est ergo: quod quia species in se habet totam naturam generis, & non habet esse genus nisi in speciebus: ita quod semper eadem sit natura rei in specie & in genere: Idcirco oportet quod si res speciei sit aliquid quod est melius omnino ipsum quam non ipsum, & similiter res generis & econuerso. Hoc autem facit (vt dictum est) quod res alicuius praedicamenti deo possit attribui per proprietatem, de qua attributione loquimur in hac quaestione. Absolute igitur concedendum quod non potest species alicuius praedicamenti deo attribui quin similiter ei attribuatur & genus. Dico quo ad rem ipsam gene ris, non autem quo ad rationem informantis vel mensurantis, quae est propria ratio generis: licet ipsa descendat in speciem cum re generis: vt dictum est. Cuius ratio est, quia res speciei in se duo continet: videlicet genus & differentiam, & rationes proprias vtriusque: quae sic se habent, quod ra tio differentiae a qua species constituitur in esse specifico, aliquando est ratio nobilitatis, vbi ratio ge neris est ratio ignobilitatis. Verbi gratia: Ratio mensurandi quae est, propria ratio quantitatis, quia limitationem dicit, quid ignobilitatis est in qualibet quantitate inquantum quantitas est. Ratio vero eminentiae dicit quid simpliciter nobilitatis in magnitudine inquantum magnitudo est, & est propria ratio differentiae quantitatis in magnitudine. Propter quod cum nihil ignobilitatis, sed solum id quod est simpliciter nobilitatis, deo attribuendum est, vt dictum est, & res vna simplex estres generis & differem tiae in qualibet specie accidentis: tota igitur res generis quantitatis in specie sua quae est magnitudo, attribuitur deo secundum rationem differentiae, non autem secundum rationem generis.

⁋ Nunc autem quia sic in specie genus & differentia se habent, quod genus est materiale in ipsa, differentia autem formale, propter hoc species tenet rationem differentiae, non autem generis. vnumquodque enim semper sequitur rationem formalis in se: quemadmodum compositum ex materia & forma tenet rationem formae: vt dicatur esse aliquid in actu propter formam, cuius ratio est quod sit actus, & non in potentia propter materiam, cuius ratio est quod sit in potentia. Licet ergo res generis tota cum sua ratione descendat in speciem, sequitur tamen species rationem differentiae principaliter. Idcirco ergo dicitur spe cies deo attribui, non autem genus: licet in specie attribuitur eidem res generis, sicut & contingit aliquando econverso: quod propter rationem ignobilitatis quam dat speciei differentia, ipsa deo non attri buitur, sed genus quia ex se habet rationem nobilitatis, bene ei attribuitur: vt patet in agere & currere. Agere enim attribuimus deo: non autem currere. Quamquam ergo in creaturis omnis alia ratio generis ab illa qua genus dicitur, cum genere descendat in speciem: quia tamen species non sequitur, neque tenet illam rationem generis: sed differentiae: idcirco species potest attribui deo non au tem genus, & econuerso. Et hoc intellexit Augustinus dicens quod deus est sine qualitate bonus quod non dixit propter rem qualitatis, sed propter rationem quam habet: vt per se significatur sub no mine qualitatis: non autem vt descendit in compositionem speciei sub ratione differentiae. Et sic patet responsio ad primum.

⁋ Ad secundum: quod si res generis cum re speciei attribueretur deo tunc in deo essent vniuersale & particulare: Dicendum quod verum est si vniuoce & sub eadem ratione reifieret attributio, quod non est verum: vt dictum est, & amplius infra dicetur. Quia ergo non sub eadem ratioe sed sub alia sunt in deo & in creaturis: & sub illa ratione qua sunt in creaturis habent rationem vniuersalis & particularis: & ponunt aliquam compositionem in specie: in deo sunt sub esse omnino simplici etiam quae de diuersis praedicamentis ei attribuuntur: vt bonitas & magnitudo, sine omni ratione vniuersalis & particularis: vt inferius declarabitur.

⁋ Ad primum in oppositum, quod ad in terrogationem de deo per qualis & quantus respondetur quod est bonus & magnus: ergo potest dici qualis & quantus, & sic genus deo attribuitur sicut species: Dicendum quod in illis interrogationibus qualis & quantus aut solummodo supponunt res generum ratione rerum absque suis propriis rationibus aut responsio licet satisfaciat interroganti quo ad ipsas res, non tamen quo ad ipsas rationes. immo fal sum supponerent quaestiones, implicando res sub suis rationibus. sicut cum Pilatus quaesiuit de ChristoQuid enim mali fecit: si aliquis discipulorum respondisset: ipse docuit deum colere: satisfecisset inter rogationi quo ad rem quaesitam, siue quo ad substantiam facti, non autem quo ad modum facti, per hoc insinuando quod quaestio quo ad hoc falsum supponit.

⁋ Ad secundum patet ex dictis.