Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Scriptum in libros sententiarum

Liber 1

Prologus

Quaestio 1 : Utrum sit possibile intellectum viatoris habere notitiam evidentem de veritatibus theologiae

Quaestio 2 : Utrum notitia evidens veritatum theologiae sit scientia proprie dicta

Quaestio 3 : Utrum passio scibilis de aliquo scientia proprie dicta differat ab eo realiter

Quaestio 4 : Utrum omnis passio sit demonstrabilis de suo subiecto primo a priori

Quaestio 5 : Utrum in omni demonstratione definitio sit medium demonstrandi

Quaestio 6 : Utrum sola propositio per se secundo modo dicendi per se sit scibilis scientia proprie dicta

Quaestio 7 : Utrum theologia quae de communi lege habetur a theologis sit scientia proprie dicta

Quaestio 8 : Utrum habitus theologiae sit realiter unus secundum numerum

Quaestio 9 : Utrum Deus sub propria ratione deitatis sit subiectum theologiae

Quaestio 10 : Utrum sola operatio potentiae sensitivae sit praxis

Quaestio 11 : Utrum notitia practica et speculativa distinguantur per fines vel per obiecta

Quaestio 12 : Utrum habitus theologicus sit speculativus vel practicus

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum tantum omni alio a Deo sit utendum

Quaestio 2 : Utrum frui sit actus solius voluntatis

Quaestio 3 : Utrum fruitio sit qualitas realiter distincta a delectatione

Quaestio 4 : Utrum solus Deus sit debitum obiectum fruitionis

Quaestio 5 : Utrum voluntas possit frui essentia non fruendo persona

Quaestio 6 : Utrum voluntas contingenter et libere fruatur fine ultimo

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit omnimoda identitas inter essentiam divinam et perfectiones attributales

Quaestio 2 : Utrum perfectiones attributales sint ipsa divina essentia

Quaestio 3 : Utrum aliquid reale possit distingui secundum rationem ab aliquo reali

Quaestio 4 : Utrum universale sit vera res extra animam

Quaestio 5 : Utrum universale sit vera res realiter distincta ab individuo

Quaestio 6 : Utrum universale sit realiter extra animam, non distinctum realiter ab individuo

Quaestio 7 : Utrum universale et commune univocum sit quomodocumque realiter a parte rei extra animam

Quaestio 8 : Utrum universale et commune univocum sit aliquid reale exsistens alicubi subiective

Quaestio 9 : Utrum aliquod universale sit univocum Deo et creaturae

Quaestio 10 : Utrum sit tantum unus Deus

Quaestio 11 : Utrum cum unitate divina stet pluralitas personarum

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit divina essentia

Quaestio 2 : Utrum divina essentia sit a nobis cognoscibilis

Quaestio 3 : Utrum de Deo possimus habere plures conceptus quidditativos

Quaestio 4 : Utrum Deum esset sit per se et naturaliter notum

Quaestio 5 : Utrum universale communissimum sit primum cognitum a nobis

Quaestio 6 : Utrum prima notitia intellectus primitate generationis sit notitia intuitiva alicuius singularis

Quaestio 7 : Utrum singulare possit distincte cognosci ante cognitionem entis vel cuiuscumque universalis

Quaestio 8 : Utrum ens commune sit obiectum primum et adaequatum intellectus nostri

Quaestio 9 : Utrum in omni creatura sit vestigium trinitatis

Quaestio 10 : Utrum creatura rationalis sit imago trinitatis

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda: Deus generat Deum

Quaestio 2 : Utrum haec sit concedenda: Deus est Pater et Filius et Spiritus Sanctus

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum essentia divina generet vel generetur

Quaestio 2 : Utrum Filius generetur de substantia Patris

Quaestio 3 : Utrum essentia sit terminus formalis generationis

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum Pater genuit Filium natura vel voluntate

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Patre sit aliquid absolutum vel respectivum

Quaestio 2 : Utrum absolutum sub ratione essentiae vel sub ratione aliqua attributali sit potentia generandi

Quaestio 3 : Utrum potentia generandi possit communicari Filio a Patre

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum simplicitati divinae repugnat esse in aliquo genere praedicamentali

Quaestio 2 : Utrum aliquod simpliciter simplex possit esse in genere

Quaestio 3 : Utrum omne genus dividatur in suas species per differentias constitutivas specierum et divisivas ipsius

Quaestio 4 : Utrum genus et differentia importent eandem rem primo

Quaestio 5 : Utrum Deus possit definiri definitione non data per additamentum

Quaestio 6 : Utrum in omni definitione completissima debeant poni omnes differentiae essentiales cum genere primo generalissimo

Quaestio 7 : Utrum solus Deus sit immutabilis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum Filius vere generetur a Patre

Quaestio 2 : Utrum generatio in divinis sit univoca vel aequivoca

Quaestio 3 : Utrum generatio Filii sit aeterna

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum voluntas sit principium productivum Spiritus Sancti

Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus libere producatur

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio

Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus posset distingui a Filio si ab eo non procederet

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius sint unum principium spirans Spiritum Sanctum

Quaestio 2 : Utrum Pater et Filius spirent Spiritum Sanctum in quantum sunt unum vel in quantum sunt distincti

Quaestio 3 : Utrum Pater et Filius spirent omnino uniformiter Spiritum Sanctum

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum generatio Filii sit spiratio Spiritus Sancti

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio

Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus detur in propria persona vel tantum secundum dona sua

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum quaelibet persona possit mittere et mitti

Distinctio 16

Quaestio 1 : Utrum divina persona visibiliter mittatur

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum praeter Spiritum Sanctum necesse sit ponere caritatem absolutam creatam, animam formaliter informantem

Quaestio 2 : Utrum actus voluntatis posset esse meritorius sine caritate formaliter animam informante

Quaestio 3 : Utrum omni actui meritorio caritas creata praesupponatur

Quaestio 4 : Utrum caritas possit augeri

Quaestio 5 : Utrum caritas praeexsistens remaneat in fine augmentationis

Quaestio 6 : Utrum in augmentatione caritas aliquid realiter differens a priori sibi adveniat

Quaestio 7 : Utrum in augmentatione caritatis illud quod additur sit eiusdem speciei specialissimae cum caritate praecedente

Quaestio 8 : Utrum sit dare summam caritatem cui repugnet augmentari

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum donum dicat proprietatem personalem Spiritus Sancti

Distinctio 19

Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint secundum magnitudinem perfecte aequales

Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alis per circumincessionem

Distinctio 20

Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint aequales secundum potentiam

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda de virtute sermonis 'Solus Pater est Deus'

Distinctio 22

Quaestio 1 : Utrum viator possit aliquod nomen imponere ad distincte significandum divinam essentiam

Distinctio 23

Quaestio 1 : Utrum hoc nomen 'persona' sit nomen primae intentionis vel secundae

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum unitas qua Deus dicitur unus sit aliquid additum Deo

Quaestio 2 : Utrum Trinitas personarum sit verus numerus

Distinctio 25

Quaestio 1 : Utrum 'persona' in divinis dicatur secundum substantiam vel secundum relationem

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes originis

Quaestio 2 : Utrum divinae personae constituantur et distinguantur per relationes sub ratione relationum vel per aliquam aliam rationem

Quaestio 3 : Utrum omnes relationes divinae sint constitutivae personarum divinarum

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum in eadem persona sint plures proprietates

Quaestio 2 : Utrum verbum intellectus creati sit vera qualitas subiective producta in mente

Quaestio 3 : Utrum solus Filius sit Verbum

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum innascibilitas sit proprietas constituva Patris

Distinctio 29

Quaestio 1 : Utrum principium dicatur univoce de omnibus illis in Deo de quibus vere praedicatur

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum Deus realiter vel secundum rationem referatur ad creaturam

Quaestio 2 : Utrum respectus extrinsecus advenientes importent res distinctas ad absolutis

Quaestio 3 : Utrum de intentione Philosophi fuerit ponere quemcumque respectum a parte rei distinctum ab omnibus absolutis

Quaestio 4 : Utrum secundum rei veritatem respectus distinguatur a parte rei ab absolutis

Quaestio 5 : Utrum relatio temporalis Dei ad creatum sit relatio realis

Distinctio 31

Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo et aequalitas sint relationes reales in divinis

Distinctio 32

Quaestio 1 : Utrum Pater sit sapiens sapienta genita

Quaestio 2 : Utrum Pater et Filius diligant se Spiritu Sancto

Distinctio 33

Quaestio 1 : Utrum proprietas divina sit realiter tam essentia quam persona

Distinctio 34

Quaestio 1 : Utrum persona sit realiter divina essentia

Distinctio 35

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit scientia ex natura rei

Quaestio 2 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se distincte

Quaestio 3 : Utrum divina essentia sit primum obiectum intellectus sui

Quaestio 4 : Utrum in Deo necessario requirantur distinctae relationes rationes rationis ad ipsa intelligibilia

Quaestio 5 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se per ideas eorum

Quaestio 6 : Utrum ideae in mente divina sint practicae vel speculativae

Distinctio 36

Quaestio 1 : Utrum perfectiones creaturarum in Deo distinguantur inter se realiter et a divina essentia

Distinctio 37

Quaestio 1 : Utrum esse ubique et in omnibus rebus per essentiam, praesentiam, potentiam sit proprium soli Deo

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam determinatam et necessariam omnium futurorum contingentium

Distinctio 39

Quaestio 1 : Utrum Deus possit scire plura quam scit

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquem praedestinatum damnari et praescitum salvari

Distinctio 41

Quaestio 1 : Utrum in praedestinato sit aliqua causa suae praedestinationis et in reprobato aliqua causa suae reprobationis

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere omne possibile fieri a creatura

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere aliqua quae non facit nec faciet

Quaestio 2 : Utrum prius conveniat Deo non posse facere impossibile quam impossibili non posse fieri a Deo

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum Deus posset facere mundum meliorem isto mundo

Distinctio 45

Quaestio 1 : Utrum voluntas Dei sit cause immediata et prima omnium eorum quae fiunt

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum voluntas divina per quamcumque potentiam creaturae possit impediri

Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem possit probari quod voluntas divina semper impletur

Distinctio 47

Quaestio 1 : Utrum Deus possit praecipere malum fieri

Distinctio 48

Quaestio 1 : Utrum quaelibet voluntas creata teneatur se conformare divinae voluntati

Liber 2

Quaestio 1 : Utrum creatio actio qua Deus denominatur formaliter creans differat ex natura rei a creatore

Quaestio 2 : Utrum creatio passio differat a creatura

Quaestio 3 : Utrum Deus sit prima causa et immediata omnium

Quaestio 4 : Utrum Deus sit agens naturale vel liberum

Quaestio 5 : Utrum Deus sit causa omnium secundum intentionem philosophorum

Quaestio 6 : Utrum contradicat creaturae habere potentiam creandi

Quaestio 7 : Utrum motus sit vera res extra animam differens realiter a mobili et a termino

Quaestio 8 : Utrum duratio angeli differat ab essentia vel exsistentia angeli

Quaestio 9 : Utrum mensura sit semper notior et nobilior mensurato

Quaestio 10 : Utrum tempus habeat esse reale extra animam

Quaestio 11 : Utrum tempus sit mensura angelorum

Quaestio 12 : Utrum angelus intelligat alia a se per essentiam suam vel per species

Quaestio 13 : Utrum angelus superior intelligat per pauciores species quam inferior

Quaestio 14 : Utrum angelus accipiat cognitionem a rebus spiritualibus vel corporalibus

Quaestio 15 : Utrum angelus malus semper sit in actu malo

Quaestio 16 : Utrum angelus possit loqui intellectualiter alteri angelo

Quaestio 17 : Utrum actus rectus et reflexus sint idem realiter aut diversi actus

Quaestio 18 : Utrum in caelo sit materia eiusdem rationis cum materia istorum inferiorum

Quaestio 19 : Utrum creatura aliqua sit cause productionis animalium

Quaestio 20 : Utrum memoria, intellectus et voluntas sint potentiae realiter distinctae

Liber 3

Quaestio 1 : Utrum solus Filius univit sibi naturam humanam in unitate suppositi

Quaestio 2 : Utrum sensibile imprimat speciem suam in medio realiter distinctam ab eo

Quaestio 3 : Utrum in potentia sensitiva vel in organo causetur aliqua species praeter actum sentiendi praevia naturaliter ipsi actui sentiendi

Quaestio 4 : Utrum potentiae sensitivae differant realiter ab ipsa anima sensitiva et inter se

Quaestio 5 : Utrum in beata Virgine fuerit fomes peccati

Quaestio 6 : Utrum beata Virgo debeat dici parens Christi secundum naturam humanam

Quaestio 7 : Utrum habitus sit qualitas absoluta effectiva actus

Quaestio 8 : Utrum anima Christi habuit summam gratiam possibilem haberi

Quaestio 9 : Utrum necesse sit ponere in viatore tres virtutes theologicas quae possunt remanere in patria

Quaestio 10 : Utrum haec sit concedenda: Deus factus est homo

Quaestio 11 : Utrum habitus virtuosus sit in parte intellectiva subiective

Quaestio 12 : Utrum omnis habitus virtuosus generetur ex actibus

Liber 4

Quaestio 1 : Utrum sacramenta Novae Legis sint causae effectivae gratiae

Quaestio 2 : Utrum cuilibet digne recipienti Baptismum character imprimatur

Quaestio 3 : Utrum quilibet digne recipiens sacramentum Bapismi recipiat gratiam et omnes virtutes necessarias ad salutem

Quaestio 4 : Utrum Baptismus tollat omnem culpam

Quaestio 5 : Utrum omnis poena in Baptismo remittatur

Quaestio 6 : Utrum corpus Christi realiter sub speciebus panis contineatur

Quaestio 7 : Utrum omnis actio et passio et omne accidens possit inesse corpori Christi exsistenti in Eucharistia

Quaestio 8 : Utrum substantia panis transubstantietur in corpus Christi

Quaestio 9 : Utrum accidentia separata a subiecto in Eucharistia uniformiter se habeant ad actionem et passionem sicut quando erant coniuncta

Quaestio 10 : Utrum sine Poenitentia possit deleri peccatum mortale

Quaestio 11 : Utrum cuilibet poenitenti per sacramentum Poenitentiae gratia et virtutes infundantur

Quaestio 12 : Utrum omnes homines resurgent incorruptibiles

Quaestio 13 : Utrum idem homo numero resurget qui prius vixit

Quaestio 14 : Utrum anima separata habeat memoriam tam actualem quam habitualem illorum quae novit coniuncta

Quaestio 15 : Utrum quilibet videns divinam essentiam necessario comprehendat divinitatem et omnes creaturas

Quaestio 16 : Utrum voluntas beata necessario fruatur Deo

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 1

1

⁋ Distin. xxv. Questio vnica. CIrca distinctio nen. xxv. quero. Utrum persona in diuinis dicatur secundum substnatiam an secundum relationem.

2

⁋ Quod non secundum substantiam videtur. quia secundum beatum Augustinum. nihil essentiale dicitur in divinis de personis pluraliter. sed tantum siugularitur. sicut non dicuntur boni vel sapientie. sed sunt vna sapientia sed persona praedicatur de personis diuinis pluraliter quia hoc est vera pater et filius et spiritus sacus sunt persone et no persona. ergo etc.

3

⁋ Preterea illud quo aliquid formaliter constituitur in aliquo est principaliter per nomen significatum. sed persona constituitur formaliter in esse personali per proprietate relatiuam. ergo proprietas relatiua princi paliter per nomen persone significatur.

4

⁋ Preterea illud quod importat distinctionem in divinis dicitur secundum relationem. sed persona importat distinctionem. quia est ypostasis in proprietate distincta.

5

⁋ Ad oppositum dicit beatus Augustinus. vii. de tri. c. ix. dicamus patrem personam esse filium et spimsanctum. Et post. neque in hac trinitate cum dicimus personam patris aliud dicimus quam substantiam patris. et post: persona ad se dicitur

6

⁋ Ex ista auctoritate tripliciter argui potest. Primo sic. illud quod dicitur per relationem dicitur ad aliud. sicut sortes dicitur similis alteri. sed pater non dicitur persona alterius nec ad alterum ergo persona non dicitur secundum relationem.

7

⁋ Secundo sic. illud quod dicit praecise substantiam patris non dicitur secundum rela tionem. sed secundum Augustinum cum dicimus personam patris nihil aliud dicimus quam substantiam patris. igit etc. Tertio sic. quod dicitur ad se non dicitur secundum relationem sed persona ad se dicitur secundum beatum augustinum ergo etc.

8

⁋ Circa istam questionem primo viden dum est. Utrum a tribus personis possit abs trahi aliquod commune vniuocum eis.

9

⁋ Secundo an tale comune correspondeat huic nomini per sona. Tertio ex his ad questionem.

10

⁋ Circa primu dicitur quod aliquod comune potest abstrahi a per sonis. Quod sic probatur. relatio praedicatur in quid de paternitate et filiatione. quia si paternitas non transiret in essentiam esset essntialiter relatio et predicaretur in quid relatio de paternitate. sed per hoc quod relatio est eadem essentie non tollitur eius ratio formalis. ergo non impedit quin includat essentialiter relationem. vt sic relatio pre dicetur in quad de paternitate. sed secunda intentio predi catur in quid de paternitate. ergo aliquis conceptus realis praedicatur in quid de paternitate et filiatione. Ex hoc arguitur. vltra. magis potest abstrahi conceptus communis a constitutis quam a costituentibus siue constitutis ergo a personis distinctis et constitutis per relationes potest abstrahi talis conceptus communis per rationem.

11

⁋ Et si queratur quo est possibile quod ab vltimis constitutiuis diuinarum personarum abstrahatur con ceptus communis prime intentionis. et non sic in creaturis

12

⁋ Respondet quod distinctio nature diuine a natura creata est ratio huius.

13

⁋ Nam natura creata de se non est vltimate determinata. et ideo est deir minabilis per aliquod determinatiuum eiusdem generis respectu cuius est in potentia. et comparatur ad illud vt potentionale ad actuale. illud autem determinam tiuum nature create non habet vnitatem quidditatis. quia tunc non determinaret quidditatem ad rationem sue sin gularitatis. et ideo ab huiusmodi determinationibus non potest abstrahi aliquis conceptus communis quidditati uus. sed tantum a natura et quidditate abstrahitur. Sed per omnis opposito modo est in divinis. nam ibi natura est detminatissima et singularissima. et ideo non est determinabilis per aliquid eiusdem generis. scilicet de genere substantie. nec est potentionale ad tale determinatiuum. Unde per nihil pertinens ad genus substantie determinatur. et ideo si sint aliqua determinantia pertinent ad aliud genus. scilice relationis eo modo quo ponitur ibi genus. et ideo huiusmodi determinantia habent vnitatem quidditatis ad si naturam non determinarent. quia non habent naturam aliam a natura in eodem genere. sed in alio genere propter quod retinent vnitatem quidditatiuam alterius generis. et ideo ab huiusmodi determinatiuo po test abstrahi conceptus communis quidditatiuus. Unde relationes quia sunt determinatiue alterius geners non tribuunt singularitatem essentie. sed determinant ad certum suppositum et retinent suas ratio nes quidditatiuas. Et ideo ab illis potest alb strahi conceptus communis.

14

⁋ Contra conclusionem principalem istius opinionis non arguam. quia tam illa quam illa ex qua infertur videntur mihi probabiliora quam eorum opposita. Sed videtur quod conclusio ex qua infertur non stat bene cum dictis illius doctoris. quia secundum istum alibi quandocumque aliquibus distinctis est aliquod commune vniuocum. neccessario in vtroque illorum est ali quid quo conuenit cum alio et aliquid quo differt ab eodem. ergo si paternitati et filiationi sit relatio commune vniuocum paternitas aliquo conuenit cum filiatione. et aliquo differt ab eadem quod est im possibile. quia tunc paternitas non esset vltimum constitutiuum. sed esset aliud magis vltimate constitutiuum. Si dicatur quod non est aliquid reale commune diuinis relationibus sed tantum aliquis conceptus. Contra. ergo eadem ratione vltimis diffetentiis posset esse aliquis conceptus communis. quamuis ipse differentie seipsis differrent et non per differentias.

15

⁋ Preterea ex istis sequeretur quod potest esse conceptus communis sine oi communitate a parte rei. ergo sine omni comparatione et distinctione a parte rei. ergo ponendo aliquem conceptum communem vniuocum differentiis vltimis in creaturi non erit processus in infinitum.

16

⁋ Preterea ex isto seque tur quod aliquod vniuocum potest descendere in sua in feriora sine omnibus conceptibus contrahentibus. ita qut non oportet ponere conceptum determinantem et detminabilem praeter conceptum includentem vtrunque omnia sunt contra istum doctorem alibi

17

⁋ Si dicat quod in paternitate includitur relatio et etiam aliquid pter relationem. sed illud non est vltimum constitutiuum persone

18

⁋ Contra. quicqud est constitutiui constitutiui. est etiam constitutiuum constituti. ergo uicqud est differentia differentie. est etiam differe tia differentis. sed illud in paternitate praeter relatio nem est constitutiuum paternitatis. ergo est etiam constitutiuum patris

19

⁋ Conrirmatur quia secundum istum ab anima intellectiua non sumitur vltia differen tia hominis. quia ipsa differt differentia. ergo similiter a pater nitate non accipitur vltima differentia qua pater distin guitur a filio. si ipsa paternitas non se tota distingui tur a filiatione. sed per aliquid sui. Ex isto potest inferri quod dicere quod ab vltimis constitutiuis nature create non poest abstrahi conceptus quidditatiuus. quia sunt eiusdem generis. et ab vltimis constitut uis nature increate potest abstrahi conceptus quiddita tiuus est non causa vt causa. sed siue sint eiusdem generis siue non. ex hoc ipso quod potest abstrahi commune contractum per aliquod contrahens. illa sicconstitut a ex contrahente et contracto non sunt vltima constitutiua.

20

⁋ Preterea si ab omni habente vnitatem quidditatiuam potest abstrahi conceptus quiddi tatiuus. ergo ab vltis differuntiis potest abstrahi conceptus quidditatiuus. quia accipio vltimam differentia generi. et quaratio de ea an habet vnitatem quidditatiuam an eam quam vo cat hic vnitatem indiuiduitatis et singularitatis si detur primum habeo propositum. si detur secundum. Contra. omnis differentia est eiusdem ambitus cum illo quod per ipsam constituitur. ergo differentia vltima generis est eiusdem communitatis cum genere. et per consequens non habet ex se vnitatem singularitatis

21

⁋ Ideo dico quod si a personis diuinis potest abstrahi aliquis conceptus communis quidditatiuus predicabilis in quid de eis. Similiter po test a relationibus et ab vltimis constitutiuis abstrahi talis conceptus. et non tantum est hoc possibile in deo. sed etiam in creaturis. quia a quibuscunque realitatibus constitutiuis potest abstrahi aliquod commune vniuocum predicabile in quid de eis.

22

⁋ Circa secundum dico quod tale commune non correspondet primo huic nomini persona

23

⁋ Cuius ratio est. quia conceptus et nomen cui primo correspondet ille conceptus sunt equalis communitatis. sed hoc nomen persona est communius quam ille conceptus. quia hoc nomen persona non tantum dicitur de personis diuinis de quibus solum dicitur ille conceptus. sed etiam dicitur de personis creatis de quiuus ille conce ptus no vere praedicatur. Et si dicatur quod non est aliquod aliud nomen magis proprium diuinis personis. et per consequens sancti ex quo talem conceptum proprium divinis personis habuerunt non conuenienter fecerunt non imponendo aliquod nomen equale cum illo conceptu

24

⁋ Respondeo quod sancti talem conceptum proprium di uinis personis non habuerunt. quia sicut dictum est prius impossibile est habere aliquem conceptum simpliese proprium aliquibus. nisi aliquod illorum distincte et in particulari cognoscatur. Et ideo ex quo sancti nec abstractiue ne intuitiue distincte et in particulari et immediate vllam personam diuinam cognouerunt nec habuerunt illum con ceptum abstrahibilem a diuinis personis. sed hoc est possibile tantum intelligentibus diuinas personas in particulari et in se

25

⁋ Circa tertium dicitur quod persona significat relationem in recto et essentiam in obliquo quia persona in quacumque natura significat illud quod est distinctiuum in illa natura. sicut in na tura humana significat has carnes et hec ossa et hanc animam quae sunt principia indiuiduantia hominem. Distinctio autem in diuinis non fit nisi per relationes originis. sed relatio in diuinis est ip sa diuina essentia. vnde est subsistens sicut indiuiduata substantia subsistit. et ideo persona divina significat relationem vt subsistentem. et hoc est si gnificare relationem per modum substantie. Et ita hoc nomen persona diuina significat relationem in recto. et essentiam in obliquo. non relationem inquantum relatio. sed inquantum significat per modum yposta sis. Similiter significat relationem in obliquo et essen tiam in recto. inquantum essentia est ypostasis. queod postasis autem significat in diuinis vt relatoe distincta. et sic relatio per modum relationis significata cadit in significatione persone in obliquo.

26

⁋ Contra istam opinionem primo conclusiohoc quod dicit quod persona in natura humana significat has carnes et hec ossa et hanc animam quae sunt principia indiui duantia hominem. hoc est conclusio propria principia. quia prin cipium apud eum est. quod a parte rei non est aliqua distinctio nisi distinctio rerum. ergo si ista principia indiuiduant naturam humanam. aut naturam que est realiter ipsimmet indinduum aut naturam que non est sic indiuiduum. sed distinguitur realiter ab indiuiduo. aut aliquid in anima quod non est realiter exa

27

⁋ Si dica tur primum. hoc non est aliud quam dicere quod ista princi pia indiuiduant indiuiduum. sed non aliter indiuidu ant nisi sicut partes componunt totum. sed partes in cluduntur essentialiter in toto. ergo indiuiduum includit essentialiter ista principia indiuiduantia. et ita non sunt extra quidditatem nature. quod ipse alibi negat. Si dicatur secundum. ergo nulla indiuiduantia distinguuntur realiter. quorum neutrum est pars alterius sed hoc est impossibile. quia quandocumque plures res realiter distincte concurrunt. quarum nulla est pars alterius ad constitutione alicuius quod est per fe vnum si sint alterius rationis neccessario vnum est forma et aliud materia. ergo cum he carnes et haoc ossa et hoc anima et natura indiuiduata quae non est pars alicuius illorum principiorum indiuiduantium nec econuerso. concurrunt in indiuiduo ad constitutionem per se vnius. oportet quod natura quae est indiuiduata sit materia vel for ma vel alicuius illorum praedictorum vel omnium. sed hoc eft impossibile. Tum quia sequeretur quod illa natura in diuiduata ita esset de se hec sicut quaecumque forma vel anima. quia partium componentium aliquod compositum. ita est vna pars de se hoc sicut alia. quia ita distinguitur vna ab alia. sicut econuerso. Tum quia sequetur quod in homine essent plures forme substantiales. scilicet haec anima intellectiua et illa natura quae est indiuiduata quod ipse reputat impossibile. Si detur tertium hoc est impossibile. quia nullum ens rationis est de essentia et quidditate sortis. sed per istum natura indiuidua ta est de essentia sortis. ergo non est ens in anima tantum. Si dicatur quod natura non est indiuiduata per principia indiuiduantia secundum quod consideratur in eis. vel secundum esse quod habent in singulari. sed secundum quod abstrahitur ab hoc singulari et ab illo. Contra quero sicut prius aut natura quae indiuiduatur et principia in diuiduantia distinguuntur realiter aut non. Si sic. ergo est vera materia vel forma quod est improbatum: Similiter tunc in albedine esset vera distinctio realiter quod ipse negat. Si non distinguuntur ergo non plus potest anima abstrahi a se quam vt per intellectum falsum idem possit negari a se. Similiter non posset intelligi natu ra in re. non intellectis principiis indiuiduantibus. quae omnia negat.

28

⁋ Si dicatur quod natura substantialis indiui duatur per accidentia. et accidens per subiectum. et ita natura non includit essentialiter principia indiuiduantia.

29

⁋ Contra hoc. in ista eadem quaestione dicitur quod hec anima est vnum principiorum indiuiduantium hominem. ergo non tantum accidentia. Similiter impossibile est aliquid remamere indi uiduum destructo principio indinduante. sicut impossibile est aliquod esse album destructa albedine dealbam te. sed hoc albedo vel quantitas poterit esse indinduum destructo subiecto. ergo non est indinduum per ipsum subie ctum.

30

⁋ Contra conclusione principalem quaero. An persona est vniuocum vel equiuocum. Non equocum. quia tunc omnis propositio in quae poeseretur esset distinguenda secundum equiuocatonem et ita esset haec distinguenda. pater est persona. quod non conceditur. Si sit vniuocum. ergo habet vnam diffinitionem exprimentem quid nominis. que exprimet quicquid importatur per personam. sed in tali diffinitione non ponetur essentia tam in recto quam in obliquo. nec similiter relatio tam in recto quam in obli¬ quo. ergo non est verum quod dicitur quod persona significat essentiam in recto et relationem in obliquo. similiter relationem in recto et essentiam in obliquo.

31

⁋ Ideo dico aliter ad questionem quod hoc nomen persona quod est commune creatis et increatis significat suppositum intellectuale. sicut dictum est dist. xxiii. et ideo illud quod est primo et formaliter suppositum intellectuale significatur primo et per se per personam. Et ex hoc vltra illud quod in divinis est formaliter et primo suppositum intellectuale significabitur primo per hoc nomen persona diuina. et quia nec relatio nec essentia est primo et formaliter suppositum intelle ctuale. sed constitutum ex essentia et relatione. Ideo persona non plus significat essentiam vel relatione quam paternitas diuina significat diuinam essentiam. sed primo significat constitutum ex essentia et relatione.

32

⁋ Si dicatur quod si persona significat tale constitutum. ergo significat vnum commune. et per consequens erit aliquod vniversale in diuinis. Respondeo quod hoc nomen persona non significat aliquod commune. sed significat illa multa quorum quodlibet est per sona. sicut homo non significat aliquod commune on bus hominibus sed significat omns homines. Et si dicatur saltem est ibi vniversale. Respondeo quod non. sicut scient est philosophi loquuntur. quia non intelligunt aliquod esse vniversale nisi quod praedicatur de pluribus. quae sunt ita distincta realiter quod nullo modo sunt vna res. sic autem non est de personis in diuinis. quia quamuis sint distincte res. tamen vna simplicissima res est ille tres res. et ita persona est vnum commune tribus personis. non tamen est vniversale. Similiter ille conceptus abstrahibilis a divinis personis est communis tribus personis. non tamen habet rationem vniversalis respectu illarum trium personarum propter causam dictam. Et si queratur quali communitate est illud nomen persona commune tribus personis

33

⁋ Respondetur ad hoc ab aliquibus quod non est ibi communitas rei nec negationis nec intentionis. sed sicut in rebus humanis hoc no men persona est commune communitate rationis. non sicut genus vel species. sed sicut indiuiduum vagum. Nomina enim generum vel specierum vt homo animal imposita sunt ad significandum ipsas naturas communes. non intentiones naturarum communium. sed indiuiduum vagum. vt aliquis homo significat naturam communem cum aliquo modo determinato existendi qui competit singularibus. vt scilicet sit per se subsistens distinctum ab aliis. sed in nomine singularis designati significatur determina tum distinguens. sicut in nomine sortis. et hoc caro. et hoc os. hoc tamen interest quod aliquis homo significat indiuiduum ex parte nature cum modo exstendi qui competit singularibus. hoc autem nomen persona non est impositum ad significandum indiuiduum ex parte nature. sed ad significandum rem subsistente in tali natura. hoc autem est commune secundum rationem personis di uinis vt vnaqueque earum subsistat in diuinana tura distincta ab aliis. et sic hoc nomen persona commune est tribus personis.

34

⁋ Contra istam opinionem

35

⁋ Primo contra hoc quod dicit quod homo animal et primodi significant ipsas naturas commnes. non intentio nes naturarum.

36

⁋ Contra. homo et animal et huiusmodi si gnificant primo entia realia et non tantum entia in anima. sed realiter extra animam non est aliquod commune. sed tantum in anima. sicut probatum est prius et ipse concedit. igitur non significant primo ipsas naturas communes.

37

⁋ Si dicatur quod ipsa res ex secundum esse suum in anima est conmunis. quamuis non secundum esse suum extra animam.

38

⁋ Con tra hoc argutum est prius et ostensum quod nulla res qualiturcumque consideretur. nec secundum aliquod esse est communis. sic enim possem dicere quod sortes secundum esse suum in anima est communis omni homini. et quod sortes secundum esse suum in anima est plato. Ex isto sequeretur quod falsum est quod dicitur de singulari vago. quia nullum est singu lare nisi sit hoc singulare determinatum vel illud ergo nullum est singulare vagum.

39

⁋ Preterea singulare vagum aut est res extra animam. aut in anima tantum. si extra animam. oportet quod sit aliquod singulare demon stratum vel determinatum. quia secundum omns a parte rei nihil est nisi natura et differentia contrahens naturam vel ipsum constitutum ex his quod est singulare deter minatum. Similiter illud singulare vagum aut est separatum a quolibet singulari determinato. aut est in quolibet singulari determinato. Si detur primum ergo est ydea platonis. Si detur secundum ergo vel est vnum singulare in omnibus. et tunc esset commune communitate rei omnibus singularibus et esset magis commune quam natura que plurificatur vel erunt tot singularia vaga quot sunt determinata. et ex hoc ipso nullum illorum est vagum. sed quodlibet illorum est determi natum. Similiter si in sorte sit vnum singulare vagum et illud singulare sit determinatum ad sortem. ita quod non esset in aliquo alio indiuiduo determinato. no est maior ratio quod illud sit singulare vagum. quam quod sortes sit singulare vagum.

40

⁋ Ex istis patet quod no valet quod dicit quod singulare vagum vt aliquis homo significat naturam communem cum aliquo deter minato modo existendi qui competit singulari bus. Tum quia nulla est natura communis a parte rei. et per consequens non significat naturam communem. Tum quia ita significat secundum illos homo naturam communem cum determinato modo existendi qui competit singu laribus. quia aliter non differrent in significatone homo et humanitas. quod isti negant. Simimiliter non intelligibese est quod dicit quod aliquis homo non significat indiuiduum ex parte nature cum modo existendi qui competit singularibus. sed persona significat re subsistentem in tali natura. quia ita significat aliquis homo rem subsistentem in ta linatura sicut persona

41

⁋ Ideo dico quod non est aliquod tale singulare vagum. nullum enim singulare vagatur per mundum. nisi sortes et plato. vel aliquod tale siugulare determinatum. quia nihil est a. parte rei nisi singulare determinatum. sed in intel lectu sunt communia et vniversalia. et ideo nulla natura rea est communis nec a parte rei est aliqua natura communis secundum quodcumque esse. Et si dicatur quod aliquis homo et ho mo differunt. ergo non habent idem significatum. similiter sortes est aliquis homo non habent idem significatum. et sortes significat singulare determinatum. et homo naturam commnem. ergo aliquis homo significat singulare vagum.

42

⁋ Respondeo quod homo et aliquis homo secundum quod accipiun tur pro rebus non differunt. hoc est illa propositio est falsa aliquis homo et homo differunt. si termini accipiantur pro rebus vel pro significatur. quia idem omnino significatur per vtrumque terminum. sed si accipiantur pro ipsismet terminis qui non sunt a parte rei. sic est propositio vera qui sic dicendo aliquis homo ponitur illud quod quando ponitur dicitur homo. et sibi additur vnum sincathegoreuma quod non habet aliquod per se significatum. sed consignificat cum alio adiuncto. et aliquos homo non plus significat singulare vagum. quam omnis homo significat singulare vagum. nec distinguuntur quantum ad signi ficata. sed propter diuersa sincathegoreumata addita quae sunt signum vniversale et signum particulare potest aliquid verificari de vno et non de alio. sicut hec est vera aliquas homo est sortes et homo est sortes. et hoc est falsa omnis homo est sortes. non quia aliquis homo significat singulare vagum. et omnis homo non significat singulare vagum. sed quia quando signum particulare additur huic termio homo respectu alicuius praedicati non significatur nisi quod isti singulari determinato vel isti vel illi competat tale praedicatum. sed quando eidem teremino additur hoc fignum omnis denotatur quod tale praedicatum competit isti homini et isti. et sic de omnibus hominibus. et sic homo et aliquis homo idem habent significatum. sed hoc sincathegoreuma aliquis in multispropositionibus facit hunc terminum homo stare determina te pro singularibus determinatis pro quibus posset non stare si auferetur. sed essent propositiones distinguende pe nes tertium modum equiuocationis. eo quod terminus posset stare pro singularibus vel communi ad singularia.

43

⁋ Qualiter aut sortes et homo vel aliquis homo diuer sa significant. patet ex dist. ii

44

⁋ Sed quando queritur quali communitate est persona commune tribus personis. Dico quod non communitate rei illo modo quo essentia est communis tribus per sonis. sed communitate vocis vel conceptus eo modo ens vel vnum est commune multis. Ueruntamen non est praedi cabile in quid de tribus personis. sed praedicatur de eis se cundo modo dicendi per se sicut dictum est dist. xxiii. quam uis conceptus abstrahibilis ab eis ab intelligente distinctas personas possit praedicari de eis in quid et er se primo modo. sed talem nos habere non possumus.

45

⁋ Ad primum principale dico quod procedit de illo quod primo et per se significat esentiam et personam

46

⁋ Ad secundum dico quod persona constituitur formaliter tam per essentiam quam per relatione. et ideo nec essentia nec relatio primo significatur per personam. sed constitutum ex essentia et relatione.

47

⁋ Ad tertium dico quod illud quod impor tat distinctionem vel distincta in diuinis vel im portat relationem vel constitutum per relationem. sicut ipsa relatio constituens. et ideo personam si gnificat constitutum ex essentia et relatione.

48

⁋ Ad primum argumentum in oppositum. quia probat equal ter quod persona non significat constitutum ex relatione. sicut quod non significat relationem

49

⁋ Dico quod aliquando terminus significat praecise relationem vel relatiuum et aliquando non praecise relationem vel relatiuum Si primo modo hoc potest esse umpliciter. vel quia est praedicab le de aliquo vno relatiuo. vel quia de multis simul. et non de vno per se posito. si primo modo semper secundum illud nomen dicitur adaliquid sub aliqua habitudine. sicut piaiter dicitur pater fili. secundo modo non dicitur adaliquid. sicut trinitas significat primo personas relatiuas. sed non dicitur de aliqua per se. sicut haoc non est vera pater est trinitas Sed de tribus. quia hoc est vera pater et filius et spiritus sancuns sunt trinitas. et ideo non dicitur alterius trinitas. Si autem sit nomen vel terminus quod non praecise significat re lationem vel relatiuum. hoc potest esse dupliciter. vel quia est communis. et sic praedicatur de aliis sicut de relatiuis. cu iusmodi est hoc nomen ens. et secundum tale nomen non diu aliquid ad aliquid quantumcumque significet relationem vel relatiuum. et tale est hoc nomen persona. et ideo quamuis pater sit persona. non tamen oportet quod dicatur alicuius persona vel nome. vel terminus non significat praecise relationem vel relatiuum. quia significat relationem vel relatiuum cum adiuncto quod non significat primo relatiuum cuiusmodi est iste terminus persona divina. et ad hoc secundum talem terminum non oportet quod dicatur adaliquid. verum tamen secundum illum conceptum quae esset abstrahibilis a diuinis personis posset dici adaliquid. sed talem non habemus

50

⁋ Ad secundum quod augustinus ibi capit substantiam pro ipso constituto ex essentia et relatione. sicut dicimus quod hu manitas est substantia hominis. et ita persona solum dicit substantiam patris. hoc est vnum constitutum ex omni illo quod est de substantia patris vel de quidditate patris.

51

⁋ Ad tertium patet quod persona dicitur ad se quia non dicitur ad aliud. sicut res dicitur ad se. et tamen dicimus quod persone sunt tres sicut dicit beatus Augustinus primo de doctri na christiana. quod res quibus fruendum est suntpicter et filius et spiritus sancutns.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1