Table of Contents
Scriptum in libros sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 2 : Utrum notitia evidens veritatum theologiae sit scientia proprie dicta
Quaestio 3 : Utrum passio scibilis de aliquo scientia proprie dicta differat ab eo realiter
Quaestio 4 : Utrum omnis passio sit demonstrabilis de suo subiecto primo a priori
Quaestio 5 : Utrum in omni demonstratione definitio sit medium demonstrandi
Quaestio 7 : Utrum theologia quae de communi lege habetur a theologis sit scientia proprie dicta
Quaestio 8 : Utrum habitus theologiae sit realiter unus secundum numerum
Quaestio 9 : Utrum Deus sub propria ratione deitatis sit subiectum theologiae
Quaestio 10 : Utrum sola operatio potentiae sensitivae sit praxis
Quaestio 11 : Utrum notitia practica et speculativa distinguantur per fines vel per obiecta
Quaestio 12 : Utrum habitus theologicus sit speculativus vel practicus
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum tantum omni alio a Deo sit utendum
Quaestio 2 : Utrum frui sit actus solius voluntatis
Quaestio 3 : Utrum fruitio sit qualitas realiter distincta a delectatione
Quaestio 4 : Utrum solus Deus sit debitum obiectum fruitionis
Quaestio 5 : Utrum voluntas possit frui essentia non fruendo persona
Quaestio 6 : Utrum voluntas contingenter et libere fruatur fine ultimo
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum sit omnimoda identitas inter essentiam divinam et perfectiones attributales
Quaestio 2 : Utrum perfectiones attributales sint ipsa divina essentia
Quaestio 3 : Utrum aliquid reale possit distingui secundum rationem ab aliquo reali
Quaestio 4 : Utrum universale sit vera res extra animam
Quaestio 5 : Utrum universale sit vera res realiter distincta ab individuo
Quaestio 6 : Utrum universale sit realiter extra animam, non distinctum realiter ab individuo
Quaestio 8 : Utrum universale et commune univocum sit aliquid reale exsistens alicubi subiective
Quaestio 9 : Utrum aliquod universale sit univocum Deo et creaturae
Quaestio 10 : Utrum sit tantum unus Deus
Quaestio 11 : Utrum cum unitate divina stet pluralitas personarum
Distinctio 3
Quaestio 1 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit divina essentia
Quaestio 2 : Utrum divina essentia sit a nobis cognoscibilis
Quaestio 3 : Utrum de Deo possimus habere plures conceptus quidditativos
Quaestio 4 : Utrum Deum esset sit per se et naturaliter notum
Quaestio 5 : Utrum universale communissimum sit primum cognitum a nobis
Quaestio 8 : Utrum ens commune sit obiectum primum et adaequatum intellectus nostri
Quaestio 9 : Utrum in omni creatura sit vestigium trinitatis
Quaestio 10 : Utrum creatura rationalis sit imago trinitatis
Distinctio 4
Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda: Deus generat Deum
Quaestio 2 : Utrum haec sit concedenda: Deus est Pater et Filius et Spiritus Sanctus
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum essentia divina generet vel generetur
Quaestio 2 : Utrum Filius generetur de substantia Patris
Quaestio 3 : Utrum essentia sit terminus formalis generationis
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum Pater genuit Filium natura vel voluntate
Distinctio 7
Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Patre sit aliquid absolutum vel respectivum
Quaestio 3 : Utrum potentia generandi possit communicari Filio a Patre
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum simplicitati divinae repugnat esse in aliquo genere praedicamentali
Quaestio 2 : Utrum aliquod simpliciter simplex possit esse in genere
Quaestio 4 : Utrum genus et differentia importent eandem rem primo
Quaestio 5 : Utrum Deus possit definiri definitione non data per additamentum
Quaestio 7 : Utrum solus Deus sit immutabilis
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum Filius vere generetur a Patre
Quaestio 2 : Utrum generatio in divinis sit univoca vel aequivoca
Quaestio 3 : Utrum generatio Filii sit aeterna
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum voluntas sit principium productivum Spiritus Sancti
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus libere producatur
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus posset distingui a Filio si ab eo non procederet
Distinctio 12
Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius sint unum principium spirans Spiritum Sanctum
Quaestio 3 : Utrum Pater et Filius spirent omnino uniformiter Spiritum Sanctum
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum generatio Filii sit spiratio Spiritus Sancti
Distinctio 14
Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus detur in propria persona vel tantum secundum dona sua
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum quaelibet persona possit mittere et mitti
Distinctio 16
Quaestio 1 : Utrum divina persona visibiliter mittatur
Distinctio 17
Quaestio 3 : Utrum omni actui meritorio caritas creata praesupponatur
Quaestio 4 : Utrum caritas possit augeri
Quaestio 5 : Utrum caritas praeexsistens remaneat in fine augmentationis
Quaestio 6 : Utrum in augmentatione caritas aliquid realiter differens a priori sibi adveniat
Quaestio 8 : Utrum sit dare summam caritatem cui repugnet augmentari
Distinctio 18
Quaestio 1 : Utrum donum dicat proprietatem personalem Spiritus Sancti
Distinctio 19
Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint secundum magnitudinem perfecte aequales
Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alis per circumincessionem
Distinctio 20
Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint aequales secundum potentiam
Distinctio 21
Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda de virtute sermonis 'Solus Pater est Deus'
Distinctio 22
Quaestio 1 : Utrum viator possit aliquod nomen imponere ad distincte significandum divinam essentiam
Distinctio 23
Quaestio 1 : Utrum hoc nomen 'persona' sit nomen primae intentionis vel secundae
Distinctio 24
Quaestio 1 : Utrum unitas qua Deus dicitur unus sit aliquid additum Deo
Quaestio 2 : Utrum Trinitas personarum sit verus numerus
Distinctio 25
Quaestio 1 : Utrum 'persona' in divinis dicatur secundum substantiam vel secundum relationem
Distinctio 26
Quaestio 1 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes originis
Quaestio 3 : Utrum omnes relationes divinae sint constitutivae personarum divinarum
Distinctio 27
Quaestio 1 : Utrum in eadem persona sint plures proprietates
Quaestio 2 : Utrum verbum intellectus creati sit vera qualitas subiective producta in mente
Quaestio 3 : Utrum solus Filius sit Verbum
Distinctio 28
Quaestio 1 : Utrum innascibilitas sit proprietas constituva Patris
Distinctio 29
Quaestio 1 : Utrum principium dicatur univoce de omnibus illis in Deo de quibus vere praedicatur
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum Deus realiter vel secundum rationem referatur ad creaturam
Quaestio 2 : Utrum respectus extrinsecus advenientes importent res distinctas ad absolutis
Quaestio 4 : Utrum secundum rei veritatem respectus distinguatur a parte rei ab absolutis
Quaestio 5 : Utrum relatio temporalis Dei ad creatum sit relatio realis
Distinctio 31
Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo et aequalitas sint relationes reales in divinis
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum Pater sit sapiens sapienta genita
Quaestio 2 : Utrum Pater et Filius diligant se Spiritu Sancto
Distinctio 33
Quaestio 1 : Utrum proprietas divina sit realiter tam essentia quam persona
Distinctio 34
Quaestio 1 : Utrum persona sit realiter divina essentia
Distinctio 35
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit scientia ex natura rei
Quaestio 2 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se distincte
Quaestio 3 : Utrum divina essentia sit primum obiectum intellectus sui
Quaestio 5 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se per ideas eorum
Quaestio 6 : Utrum ideae in mente divina sint practicae vel speculativae
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam determinatam et necessariam omnium futurorum contingentium
Distinctio 39
Quaestio 1 : Utrum Deus possit scire plura quam scit
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquem praedestinatum damnari et praescitum salvari
Distinctio 41
Distinctio 42
Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere omne possibile fieri a creatura
Distinctio 43
Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere aliqua quae non facit nec faciet
Distinctio 44
Quaestio 1 : Utrum Deus posset facere mundum meliorem isto mundo
Distinctio 45
Quaestio 1 : Utrum voluntas Dei sit cause immediata et prima omnium eorum quae fiunt
Distinctio 46
Quaestio 1 : Utrum voluntas divina per quamcumque potentiam creaturae possit impediri
Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem possit probari quod voluntas divina semper impletur
Distinctio 47
Quaestio 1 : Utrum Deus possit praecipere malum fieri
Distinctio 48
Quaestio 1 : Utrum quaelibet voluntas creata teneatur se conformare divinae voluntati
Liber 2
Quaestio 2 : Utrum creatio passio differat a creatura
Quaestio 3 : Utrum Deus sit prima causa et immediata omnium
Quaestio 4 : Utrum Deus sit agens naturale vel liberum
Quaestio 5 : Utrum Deus sit causa omnium secundum intentionem philosophorum
Quaestio 6 : Utrum contradicat creaturae habere potentiam creandi
Quaestio 7 : Utrum motus sit vera res extra animam differens realiter a mobili et a termino
Quaestio 8 : Utrum duratio angeli differat ab essentia vel exsistentia angeli
Quaestio 9 : Utrum mensura sit semper notior et nobilior mensurato
Quaestio 10 : Utrum tempus habeat esse reale extra animam
Quaestio 11 : Utrum tempus sit mensura angelorum
Quaestio 12 : Utrum angelus intelligat alia a se per essentiam suam vel per species
Quaestio 13 : Utrum angelus superior intelligat per pauciores species quam inferior
Quaestio 14 : Utrum angelus accipiat cognitionem a rebus spiritualibus vel corporalibus
Quaestio 15 : Utrum angelus malus semper sit in actu malo
Quaestio 16 : Utrum angelus possit loqui intellectualiter alteri angelo
Quaestio 17 : Utrum actus rectus et reflexus sint idem realiter aut diversi actus
Quaestio 18 : Utrum in caelo sit materia eiusdem rationis cum materia istorum inferiorum
Quaestio 19 : Utrum creatura aliqua sit cause productionis animalium
Quaestio 20 : Utrum memoria, intellectus et voluntas sint potentiae realiter distinctae
Liber 3
Quaestio 1 : Utrum solus Filius univit sibi naturam humanam in unitate suppositi
Quaestio 2 : Utrum sensibile imprimat speciem suam in medio realiter distinctam ab eo
Quaestio 4 : Utrum potentiae sensitivae differant realiter ab ipsa anima sensitiva et inter se
Quaestio 5 : Utrum in beata Virgine fuerit fomes peccati
Quaestio 6 : Utrum beata Virgo debeat dici parens Christi secundum naturam humanam
Quaestio 7 : Utrum habitus sit qualitas absoluta effectiva actus
Quaestio 8 : Utrum anima Christi habuit summam gratiam possibilem haberi
Quaestio 10 : Utrum haec sit concedenda: Deus factus est homo
Quaestio 11 : Utrum habitus virtuosus sit in parte intellectiva subiective
Quaestio 12 : Utrum omnis habitus virtuosus generetur ex actibus
Liber 4
Quaestio 1 : Utrum sacramenta Novae Legis sint causae effectivae gratiae
Quaestio 2 : Utrum cuilibet digne recipienti Baptismum character imprimatur
Quaestio 4 : Utrum Baptismus tollat omnem culpam
Quaestio 5 : Utrum omnis poena in Baptismo remittatur
Quaestio 6 : Utrum corpus Christi realiter sub speciebus panis contineatur
Quaestio 8 : Utrum substantia panis transubstantietur in corpus Christi
Quaestio 10 : Utrum sine Poenitentia possit deleri peccatum mortale
Quaestio 11 : Utrum cuilibet poenitenti per sacramentum Poenitentiae gratia et virtutes infundantur
Quaestio 12 : Utrum omnes homines resurgent incorruptibiles
Quaestio 13 : Utrum idem homo numero resurget qui prius vixit
Quaestio 1
⁋ Distin. xxv. Questio vnica. CIrca distinctio nen. xxv. quero. Utrum persona in diuinis dicatur secundum substnatiam an secundum relationem.
⁋ Quod non secundum substantiam videtur. quia secundum beatum Augustinum. nihil essentiale dicitur in divinis de personis pluraliter. sed tantum siugularitur. sicut non dicuntur boni vel sapientie. sed sunt vna sapientia sed persona praedicatur de personis diuinis pluraliter quia hoc est vera pater et filius et spiritus sacus sunt persone et no persona. ergo etc.
⁋ Preterea illud quo aliquid formaliter constituitur in aliquo est principaliter per nomen significatum. sed persona constituitur formaliter in esse personali per proprietate relatiuam. ergo proprietas relatiua princi paliter per nomen persone significatur.
⁋ Preterea illud quod importat distinctionem in divinis dicitur secundum relationem. sed persona importat distinctionem. quia est ypostasis in proprietate distincta.
⁋ Ad oppositum dicit beatus Augustinus. vii. de tri. c. ix. dicamus patrem personam esse filium et spimsanctum. Et post. neque in hac trinitate cum dicimus personam patris aliud dicimus quam substantiam patris. et post: persona ad se dicitur
⁋ Ex ista auctoritate tripliciter argui potest. Primo sic. illud quod dicitur per relationem dicitur ad aliud. sicut sortes dicitur similis alteri. sed pater non dicitur persona alterius nec ad alterum ergo persona non dicitur secundum relationem.
⁋ Secundo sic. illud quod dicit praecise substantiam patris non dicitur secundum rela tionem. sed secundum Augustinum cum dicimus personam patris nihil aliud dicimus quam substantiam patris. igit etc. Tertio sic. quod dicitur ad se non dicitur secundum relationem sed persona ad se dicitur secundum beatum augustinum ergo etc.
⁋ Circa istam questionem primo viden dum est. Utrum a tribus personis possit abs trahi aliquod commune vniuocum eis.
⁋ Circa primu dicitur quod aliquod comune potest abstrahi a per sonis. Quod sic probatur. relatio praedicatur in quid de paternitate et filiatione. quia si paternitas non transiret in essentiam esset essntialiter relatio et predicaretur in quid relatio de paternitate. sed per hoc quod relatio est eadem essentie non tollitur eius ratio formalis. ergo non impedit quin includat essentialiter relationem. vt sic relatio pre dicetur in quad de paternitate. sed secunda intentio predi catur in quid de paternitate. ergo aliquis conceptus realis praedicatur in quid de paternitate et filiatione. Ex hoc arguitur. vltra. magis potest abstrahi conceptus communis a constitutis quam a costituentibus siue constitutis ergo a personis distinctis et constitutis per relationes potest abstrahi talis conceptus communis per rationem.
⁋ Et si queratur quo est possibile quod ab vltimis constitutiuis diuinarum personarum abstrahatur con ceptus communis prime intentionis. et non sic in creaturis
⁋ Nam natura creata de se non est vltimate determinata. et ideo est deir minabilis per aliquod determinatiuum eiusdem generis respectu cuius est in potentia. et comparatur ad illud vt potentionale ad actuale. illud autem determinam tiuum nature create non habet vnitatem quidditatis. quia tunc non determinaret quidditatem ad rationem sue sin gularitatis. et ideo ab huiusmodi determinationibus non potest abstrahi aliquis conceptus communis quidditati uus. sed tantum a natura et quidditate abstrahitur. Sed per omnis opposito modo est in divinis. nam ibi natura est detminatissima et singularissima. et ideo non est determinabilis per aliquid eiusdem generis. scilicet de genere substantie. nec est potentionale ad tale determinatiuum. Unde per nihil pertinens ad genus substantie determinatur. et ideo si sint aliqua determinantia pertinent ad aliud genus. scilice relationis eo modo quo ponitur ibi genus. et ideo huiusmodi determinantia habent vnitatem quidditatis ad si naturam non determinarent. quia non habent naturam aliam a natura in eodem genere. sed in alio genere propter quod retinent vnitatem quidditatiuam alterius generis. et ideo ab huiusmodi determinatiuo po test abstrahi conceptus communis quidditatiuus. Unde relationes quia sunt determinatiue alterius geners non tribuunt singularitatem essentie. sed determinant ad certum suppositum et retinent suas ratio nes quidditatiuas. Et ideo ab illis potest alb strahi conceptus communis.
⁋ Contra conclusionem principalem istius opinionis non arguam. quia tam illa quam illa ex qua infertur videntur mihi probabiliora quam eorum opposita. Sed videtur quod conclusio ex qua infertur non stat bene cum dictis illius doctoris. quia secundum istum alibi quandocumque aliquibus distinctis est aliquod commune vniuocum. neccessario in vtroque illorum est ali quid quo conuenit cum alio et aliquid quo differt ab eodem. ergo si paternitati et filiationi sit relatio commune vniuocum paternitas aliquo conuenit cum filiatione. et aliquo differt ab eadem quod est im possibile. quia tunc paternitas non esset vltimum constitutiuum. sed esset aliud magis vltimate constitutiuum. Si dicatur quod non est aliquid reale commune diuinis relationibus sed tantum aliquis conceptus. Contra. ergo eadem ratione vltimis diffetentiis posset esse aliquis conceptus communis. quamuis ipse differentie seipsis differrent et non per differentias.
⁋ Preterea ex istis sequeretur quod potest esse conceptus communis sine oi communitate a parte rei. ergo sine omni comparatione et distinctione a parte rei. ergo ponendo aliquem conceptum communem vniuocum differentiis vltimis in creaturi non erit processus in infinitum.
⁋ Preterea ex isto seque tur quod aliquod vniuocum potest descendere in sua in feriora sine omnibus conceptibus contrahentibus. ita qut non oportet ponere conceptum determinantem et detminabilem praeter conceptum includentem vtrunque omnia sunt contra istum doctorem alibi
⁋ Si dicat quod in paternitate includitur relatio et etiam aliquid pter relationem. sed illud non est vltimum constitutiuum persone
⁋ Contra. quicqud est constitutiui constitutiui. est etiam constitutiuum constituti. ergo uicqud est differentia differentie. est etiam differe tia differentis. sed illud in paternitate praeter relatio nem est constitutiuum paternitatis. ergo est etiam constitutiuum patris
⁋ Conrirmatur quia secundum istum ab anima intellectiua non sumitur vltia differen tia hominis. quia ipsa differt differentia. ergo similiter a pater nitate non accipitur vltima differentia qua pater distin guitur a filio. si ipsa paternitas non se tota distingui tur a filiatione. sed per aliquid sui. Ex isto potest inferri quod dicere quod ab vltimis constitutiuis nature create non poest abstrahi conceptus quidditatiuus. quia sunt eiusdem generis. et ab vltimis constitut uis nature increate potest abstrahi conceptus quiddita tiuus est non causa vt causa. sed siue sint eiusdem generis siue non. ex hoc ipso quod potest abstrahi commune contractum per aliquod contrahens. illa sicconstitut a ex contrahente et contracto non sunt vltima constitutiua.
⁋ Preterea si ab omni habente vnitatem quidditatiuam potest abstrahi conceptus quiddi tatiuus. ergo ab vltis differuntiis potest abstrahi conceptus quidditatiuus. quia accipio vltimam differentia generi. et quaratio de ea an habet vnitatem quidditatiuam an eam quam vo cat hic vnitatem indiuiduitatis et singularitatis si detur primum habeo propositum. si detur secundum. Contra. omnis differentia est eiusdem ambitus cum illo quod per ipsam constituitur. ergo differentia vltima generis est eiusdem communitatis cum genere. et per consequens non habet ex se vnitatem singularitatis
⁋ Ideo dico quod si a personis diuinis potest abstrahi aliquis conceptus communis quidditatiuus predicabilis in quid de eis. Similiter po test a relationibus et ab vltimis constitutiuis abstrahi talis conceptus. et non tantum est hoc possibile in deo. sed etiam in creaturis. quia a quibuscunque realitatibus constitutiuis potest abstrahi aliquod commune vniuocum predicabile in quid de eis.
⁋ Cuius ratio est. quia conceptus et nomen cui primo correspondet ille conceptus sunt equalis communitatis. sed hoc nomen persona est communius quam ille conceptus. quia hoc nomen persona non tantum dicitur de personis diuinis de quibus solum dicitur ille conceptus. sed etiam dicitur de personis creatis de quiuus ille conce ptus no vere praedicatur. Et si dicatur quod non est aliquod aliud nomen magis proprium diuinis personis. et per consequens sancti ex quo talem conceptum proprium divinis personis habuerunt non conuenienter fecerunt non imponendo aliquod nomen equale cum illo conceptu
⁋ Respondeo quod sancti talem conceptum proprium di uinis personis non habuerunt. quia sicut dictum est prius impossibile est habere aliquem conceptum simpliese proprium aliquibus. nisi aliquod illorum distincte et in particulari cognoscatur. Et ideo ex quo sancti nec abstractiue ne intuitiue distincte et in particulari et immediate vllam personam diuinam cognouerunt nec habuerunt illum con ceptum abstrahibilem a diuinis personis. sed hoc est possibile tantum intelligentibus diuinas personas in particulari et in se
⁋ Circa tertium dicitur quod persona significat relationem in recto et essentiam in obliquo quia persona in quacumque natura significat illud quod est distinctiuum in illa natura. sicut in na tura humana significat has carnes et hec ossa et hanc animam quae sunt principia indiuiduantia hominem. Distinctio autem in diuinis non fit nisi per relationes originis. sed relatio in diuinis est ip sa diuina essentia. vnde est subsistens sicut indiuiduata substantia subsistit. et ideo persona divina significat relationem vt subsistentem. et hoc est si gnificare relationem per modum substantie. Et ita hoc nomen persona diuina significat relationem in recto. et essentiam in obliquo. non relationem inquantum relatio. sed inquantum significat per modum yposta sis. Similiter significat relationem in obliquo et essen tiam in recto. inquantum essentia est ypostasis. queod postasis autem significat in diuinis vt relatoe distincta. et sic relatio per modum relationis significata cadit in significatione persone in obliquo.
⁋ Contra istam opinionem primo conclusiohoc quod dicit quod persona in natura humana significat has carnes et hec ossa et hanc animam quae sunt principia indiui duantia hominem. hoc est conclusio propria principia. quia prin cipium apud eum est. quod a parte rei non est aliqua distinctio nisi distinctio rerum. ergo si ista principia indiuiduant naturam humanam. aut naturam que est realiter ipsimmet indinduum aut naturam que non est sic indiuiduum. sed distinguitur realiter ab indiuiduo. aut aliquid in anima quod non est realiter exa
⁋ Si dica tur primum. hoc non est aliud quam dicere quod ista princi pia indiuiduant indiuiduum. sed non aliter indiuidu ant nisi sicut partes componunt totum. sed partes in cluduntur essentialiter in toto. ergo indiuiduum includit essentialiter ista principia indiuiduantia. et ita non sunt extra quidditatem nature. quod ipse alibi negat. Si dicatur secundum. ergo nulla indiuiduantia distinguuntur realiter. quorum neutrum est pars alterius sed hoc est impossibile. quia quandocumque plures res realiter distincte concurrunt. quarum nulla est pars alterius ad constitutione alicuius quod est per fe vnum si sint alterius rationis neccessario vnum est forma et aliud materia. ergo cum he carnes et haoc ossa et hoc anima et natura indiuiduata quae non est pars alicuius illorum principiorum indiuiduantium nec econuerso. concurrunt in indiuiduo ad constitutionem per se vnius. oportet quod natura quae est indiuiduata sit materia vel for ma vel alicuius illorum praedictorum vel omnium. sed hoc eft impossibile. Tum quia sequeretur quod illa natura in diuiduata ita esset de se hec sicut quaecumque forma vel anima. quia partium componentium aliquod compositum. ita est vna pars de se hoc sicut alia. quia ita distinguitur vna ab alia. sicut econuerso. Tum quia sequetur quod in homine essent plures forme substantiales. scilicet haec anima intellectiua et illa natura quae est indiuiduata quod ipse reputat impossibile. Si detur tertium hoc est impossibile. quia nullum ens rationis est de essentia et quidditate sortis. sed per istum natura indiuidua ta est de essentia sortis. ergo non est ens in anima tantum. Si dicatur quod natura non est indiuiduata per principia indiuiduantia secundum quod consideratur in eis. vel secundum esse quod habent in singulari. sed secundum quod abstrahitur ab hoc singulari et ab illo. Contra quero sicut prius aut natura quae indiuiduatur et principia in diuiduantia distinguuntur realiter aut non. Si sic. ergo est vera materia vel forma quod est improbatum: Similiter tunc in albedine esset vera distinctio realiter quod ipse negat. Si non distinguuntur ergo non plus potest anima abstrahi a se quam vt per intellectum falsum idem possit negari a se. Similiter non posset intelligi natu ra in re. non intellectis principiis indiuiduantibus. quae omnia negat.
⁋ Si dicatur quod natura substantialis indiui duatur per accidentia. et accidens per subiectum. et ita natura non includit essentialiter principia indiuiduantia.
⁋ Contra hoc. in ista eadem quaestione dicitur quod hec anima est vnum principiorum indiuiduantium hominem. ergo non tantum accidentia. Similiter impossibile est aliquid remamere indi uiduum destructo principio indinduante. sicut impossibile est aliquod esse album destructa albedine dealbam te. sed hoc albedo vel quantitas poterit esse indinduum destructo subiecto. ergo non est indinduum per ipsum subie ctum.
⁋ Contra conclusione principalem quaero. An persona est vniuocum vel equiuocum. Non equocum. quia tunc omnis propositio in quae poeseretur esset distinguenda secundum equiuocatonem et ita esset haec distinguenda. pater est persona. quod non conceditur. Si sit vniuocum. ergo habet vnam diffinitionem exprimentem quid nominis. que exprimet quicquid importatur per personam. sed in tali diffinitione non ponetur essentia tam in recto quam in obliquo. nec similiter relatio tam in recto quam in obli¬ quo. ergo non est verum quod dicitur quod persona significat essentiam in recto et relationem in obliquo. similiter relationem in recto et essentiam in obliquo.
⁋ Ideo dico aliter ad questionem quod hoc nomen persona quod est commune creatis et increatis significat suppositum intellectuale. sicut dictum est dist. xxiii. et ideo illud quod est primo et formaliter suppositum intellectuale significatur primo et per se per personam. Et ex hoc vltra illud quod in divinis est formaliter et primo suppositum intellectuale significabitur primo per hoc nomen persona diuina. et quia nec relatio nec essentia est primo et formaliter suppositum intelle ctuale. sed constitutum ex essentia et relatione. Ideo persona non plus significat essentiam vel relatione quam paternitas diuina significat diuinam essentiam. sed primo significat constitutum ex essentia et relatione.
⁋ Si dicatur quod si persona significat tale constitutum. ergo significat vnum commune. et per consequens erit aliquod vniversale in diuinis. Respondeo quod hoc nomen persona non significat aliquod commune. sed significat illa multa quorum quodlibet est per sona. sicut homo non significat aliquod commune on bus hominibus sed significat omns homines. Et si dicatur saltem est ibi vniversale. Respondeo quod non. sicut scient est philosophi loquuntur. quia non intelligunt aliquod esse vniversale nisi quod praedicatur de pluribus. quae sunt ita distincta realiter quod nullo modo sunt vna res. sic autem non est de personis in diuinis. quia quamuis sint distincte res. tamen vna simplicissima res est ille tres res. et ita persona est vnum commune tribus personis. non tamen est vniversale. Similiter ille conceptus abstrahibilis a divinis personis est communis tribus personis. non tamen habet rationem vniversalis respectu illarum trium personarum propter causam dictam. Et si queratur quali communitate est illud nomen persona commune tribus personis
⁋ Respondetur ad hoc ab aliquibus quod non est ibi communitas rei nec negationis nec intentionis. sed sicut in rebus humanis hoc no men persona est commune communitate rationis. non sicut genus vel species. sed sicut indiuiduum vagum. Nomina enim generum vel specierum vt homo animal imposita sunt ad significandum ipsas naturas communes. non intentiones naturarum communium. sed indiuiduum vagum. vt aliquis homo significat naturam communem cum aliquo modo determinato existendi qui competit singularibus. vt scilicet sit per se subsistens distinctum ab aliis. sed in nomine singularis designati significatur determina tum distinguens. sicut in nomine sortis. et hoc caro. et hoc os. hoc tamen interest quod aliquis homo significat indiuiduum ex parte nature cum modo exstendi qui competit singularibus. hoc autem nomen persona non est impositum ad significandum indiuiduum ex parte nature. sed ad significandum rem subsistente in tali natura. hoc autem est commune secundum rationem personis di uinis vt vnaqueque earum subsistat in diuinana tura distincta ab aliis. et sic hoc nomen persona commune est tribus personis.
⁋ Primo contra hoc quod dicit quod homo animal et primodi significant ipsas naturas commnes. non intentio nes naturarum.
⁋ Contra. homo et animal et huiusmodi si gnificant primo entia realia et non tantum entia in anima. sed realiter extra animam non est aliquod commune. sed tantum in anima. sicut probatum est prius et ipse concedit. igitur non significant primo ipsas naturas communes.
⁋ Si dicatur quod ipsa res ex secundum esse suum in anima est conmunis. quamuis non secundum esse suum extra animam.
⁋ Con tra hoc argutum est prius et ostensum quod nulla res qualiturcumque consideretur. nec secundum aliquod esse est communis. sic enim possem dicere quod sortes secundum esse suum in anima est communis omni homini. et quod sortes secundum esse suum in anima est plato. Ex isto sequeretur quod falsum est quod dicitur de singulari vago. quia nullum est singu lare nisi sit hoc singulare determinatum vel illud ergo nullum est singulare vagum.
⁋ Preterea singulare vagum aut est res extra animam. aut in anima tantum. si extra animam. oportet quod sit aliquod singulare demon stratum vel determinatum. quia secundum omns a parte rei nihil est nisi natura et differentia contrahens naturam vel ipsum constitutum ex his quod est singulare deter minatum. Similiter illud singulare vagum aut est separatum a quolibet singulari determinato. aut est in quolibet singulari determinato. Si detur primum ergo est ydea platonis. Si detur secundum ergo vel est vnum singulare in omnibus. et tunc esset commune communitate rei omnibus singularibus et esset magis commune quam natura que plurificatur vel erunt tot singularia vaga quot sunt determinata. et ex hoc ipso nullum illorum est vagum. sed quodlibet illorum est determi natum. Similiter si in sorte sit vnum singulare vagum et illud singulare sit determinatum ad sortem. ita quod non esset in aliquo alio indiuiduo determinato. no est maior ratio quod illud sit singulare vagum. quam quod sortes sit singulare vagum.
⁋ Ex istis patet quod no valet quod dicit quod singulare vagum vt aliquis homo significat naturam communem cum aliquo deter minato modo existendi qui competit singulari bus. Tum quia nulla est natura communis a parte rei. et per consequens non significat naturam communem. Tum quia ita significat secundum illos homo naturam communem cum determinato modo existendi qui competit singu laribus. quia aliter non differrent in significatone homo et humanitas. quod isti negant. Simimiliter non intelligibese est quod dicit quod aliquis homo non significat indiuiduum ex parte nature cum modo existendi qui competit singularibus. sed persona significat re subsistentem in tali natura. quia ita significat aliquis homo rem subsistentem in ta linatura sicut persona
⁋ Ideo dico quod non est aliquod tale singulare vagum. nullum enim singulare vagatur per mundum. nisi sortes et plato. vel aliquod tale siugulare determinatum. quia nihil est a. parte rei nisi singulare determinatum. sed in intel lectu sunt communia et vniversalia. et ideo nulla natura rea est communis nec a parte rei est aliqua natura communis secundum quodcumque esse. Et si dicatur quod aliquis homo et ho mo differunt. ergo non habent idem significatum. similiter sortes est aliquis homo non habent idem significatum. et sortes significat singulare determinatum. et homo naturam commnem. ergo aliquis homo significat singulare vagum.
⁋ Respondeo quod homo et aliquis homo secundum quod accipiun tur pro rebus non differunt. hoc est illa propositio est falsa aliquis homo et homo differunt. si termini accipiantur pro rebus vel pro significatur. quia idem omnino significatur per vtrumque terminum. sed si accipiantur pro ipsismet terminis qui non sunt a parte rei. sic est propositio vera qui sic dicendo aliquis homo ponitur illud quod quando ponitur dicitur homo. et sibi additur vnum sincathegoreuma quod non habet aliquod per se significatum. sed consignificat cum alio adiuncto. et aliquos homo non plus significat singulare vagum. quam omnis homo significat singulare vagum. nec distinguuntur quantum ad signi ficata. sed propter diuersa sincathegoreumata addita quae sunt signum vniversale et signum particulare potest aliquid verificari de vno et non de alio. sicut hec est vera aliquas homo est sortes et homo est sortes. et hoc est falsa omnis homo est sortes. non quia aliquis homo significat singulare vagum. et omnis homo non significat singulare vagum. sed quia quando signum particulare additur huic termio homo respectu alicuius praedicati non significatur nisi quod isti singulari determinato vel isti vel illi competat tale praedicatum. sed quando eidem teremino additur hoc fignum omnis denotatur quod tale praedicatum competit isti homini et isti. et sic de omnibus hominibus. et sic homo et aliquis homo idem habent significatum. sed hoc sincathegoreuma aliquis in multispropositionibus facit hunc terminum homo stare determina te pro singularibus determinatis pro quibus posset non stare si auferetur. sed essent propositiones distinguende pe nes tertium modum equiuocationis. eo quod terminus posset stare pro singularibus vel communi ad singularia.
⁋ Sed quando queritur quali communitate est persona commune tribus personis. Dico quod non communitate rei illo modo quo essentia est communis tribus per sonis. sed communitate vocis vel conceptus eo modo ens vel vnum est commune multis. Ueruntamen non est praedi cabile in quid de tribus personis. sed praedicatur de eis se cundo modo dicendi per se sicut dictum est dist. xxiii. quam uis conceptus abstrahibilis ab eis ab intelligente distinctas personas possit praedicari de eis in quid et er se primo modo. sed talem nos habere non possumus.
⁋ Ad primum principale dico quod procedit de illo quod primo et per se significat esentiam et personam
⁋ Ad secundum dico quod persona constituitur formaliter tam per essentiam quam per relatione. et ideo nec essentia nec relatio primo significatur per personam. sed constitutum ex essentia et relatione.
⁋ Ad tertium dico quod illud quod impor tat distinctionem vel distincta in diuinis vel im portat relationem vel constitutum per relationem. sicut ipsa relatio constituens. et ideo personam si gnificat constitutum ex essentia et relatione.
⁋ Ad primum argumentum in oppositum. quia probat equal ter quod persona non significat constitutum ex relatione. sicut quod non significat relationem
⁋ Dico quod aliquando terminus significat praecise relationem vel relatiuum et aliquando non praecise relationem vel relatiuum Si primo modo hoc potest esse umpliciter. vel quia est praedicab le de aliquo vno relatiuo. vel quia de multis simul. et non de vno per se posito. si primo modo semper secundum illud nomen dicitur adaliquid sub aliqua habitudine. sicut piaiter dicitur pater fili. secundo modo non dicitur adaliquid. sicut trinitas significat primo personas relatiuas. sed non dicitur de aliqua per se. sicut haoc non est vera pater est trinitas Sed de tribus. quia hoc est vera pater et filius et spiritus sancuns sunt trinitas. et ideo non dicitur alterius trinitas. Si autem sit nomen vel terminus quod non praecise significat re lationem vel relatiuum. hoc potest esse dupliciter. vel quia est communis. et sic praedicatur de aliis sicut de relatiuis. cu iusmodi est hoc nomen ens. et secundum tale nomen non diu aliquid ad aliquid quantumcumque significet relationem vel relatiuum. et tale est hoc nomen persona. et ideo quamuis pater sit persona. non tamen oportet quod dicatur alicuius persona vel nome. vel terminus non significat praecise relationem vel relatiuum. quia significat relationem vel relatiuum cum adiuncto quod non significat primo relatiuum cuiusmodi est iste terminus persona divina. et ad hoc secundum talem terminum non oportet quod dicatur adaliquid. verum tamen secundum illum conceptum quae esset abstrahibilis a diuinis personis posset dici adaliquid. sed talem non habemus
On this page