Quaestio 1

Distin. xxx. Questio primaDIstinctione trigesima tractat magister de nominibus relatiuis creature et deo conuenientibus. Circa quam esset quaerendum. Utrum de realiter vel secundum rationem referatur ad creaturam. Sed quia hoc quaestio praesupponit de relatione quod sit. Ideo quaero primo de relatione et primo quero

⁋ Utrum omni auctoritate fidei et quorumcumque philosophorum exclusa facilius posset negari omnis relato esse aliquid a parte rei quocumque modo distinctum ab omni absoluto et absolutis quam teneri. Et primo ostendam quod facilius et probabilius debeat teneri propter solam rationem. rela tionem esse aliquid distinctum a parte rei ab omni abso luto et absolutir.

⁋ Primo sic. impossibile est transire a contradictorio in contrdictorium sine omni mutatione quae sit corruptio vel productio alicuius. sed mobile quando mu tatur localiter transit de contradictorio in contradictorium. ergo est aliquid nonuum productum vel aliquid corruptum. sed certum est quod nullum absolutum corrumpitur vel producitur de no uo. ergo aliquid aliud. et illud vocatur respectus et haber propositu. Secundo sic. illud quod habet operationem realem est aliquid reale. sed omnibus absolutis manentibus propi diuersam situationem possunt aliqua in aliquem effectum in quem non possunt sine tali situatione. ergo ibi est ali quid reale pter absolutum. et per consequens respectus est aliquid reale aliud ab absolut.

⁋ Ad oppositum per productionem alicuius rei in istis inferioribus nulla fit noua res in angelo vel celo. sed producta aliqua re de nouo angelus vel corpus celeste vere realiter distinguitur ab illa re de nouo producta. ergo ista distinctio non importat aliquam rem ab absoluter. et per consequens eadem ratione nulla relatio importat talem re distinctam. quia non est maior ratio de vna quam det alia

⁋ Circa istam quaestionem primo sciendum pro intellectu quod non est quaestio de veritate quid secundum veritatem sit tenendum. sed est quid teneret volens praecise inniti reti ni possibili pro statu isto et nolens aliquam sectam vel auctoritatem recipere. sicut qui vellet praecise inniti rationi sibi possibili. et qui nollet accipere quancunque auctoritatem diceret quod impossibile est tres personas realiter distinctas esse vnam rem fimplicissimam. Similiter talis diceret quod deus non est homo. et multa alia. que tamen secundum reveritatem falsa sunt

⁋ Sic intellecta quaestione sum et diuerse opiniones. Una est que non tantum pr opter auctoritates. sed etiam propter rationes ponit quod relatio est alia res ab omni re absoluta et ab permnibus absolutis. ita quod sicut substantia et qua litas sunt res distincte. quarum neutra est de essentia alterius. ita et substantia et relatio sunt distincte res realiter. et neutra de essentia al terius.

⁋ Pro ista opinione arguitur multipliciter. Primo sic. nihil est idem realiter a. si ne: quo a potest esse realiter sine contradictione. sed multe relationes sunt sine quibus fundamen ta possunt esse sine contradictione. ergo etc. ha ior probatur multipliciter. quas probationes dimitto. quia reputo eas concludere

⁋ Mino apparet in omnibus relationibus quarum funda menta possunt esse sine terminis. sicut est in omnibus relationibus equiparantie. sicut sunt simile equa le et huiusmodi. si enim hoc album sit. et hoc album non sit. hoc album est sine similitudine. et si aliud album fiat in albo est similitudo. potest ergo esse sine isto et cum isto. Similiter in relationibus multis disquiperan tie. sicut domins potest esse fine dominatione et potest esse onsequens seruorum accessione

⁋ Preterea nisi predicta opinio ponatur. sequuntur multa inconuenientia Primum est quod negabitur omnis compositio in enti bus. quia si a et bea componunt ab. et vnio istarum par tium nihil aliud est nisi illa absoluta a. be sepa ratis. ergo realiter a et be manet tota realitas que est ipsorum a et be vnitorum. et tunc a et b separata manent realiter vnita. et ita manet compositum separatis partibus componentibus. et ita compositum non est compositum. quia quando manet compositum separatis partibus componentibus non est compositum ex eis. nihil emen esset tunc nisi vnum aggregatione. Secudum inconueniens sequertur. quod negabitur omnis causalitas cau sarum. quia quod causatur a diuersis causis secundis praexigit in eis debitam proportionem et approxima tione ad hoc quod causetur ab eis. sed si ista approximatio et proportio nihil sit nisi ista absoluta. ergo ista sunt ita realiter causatiua huius effectus quando non sunt approximata. et ita approximata nihil possunt causare realiter quod non possunt cau sare etiam non approximata. nulla enlrealitate alia posita non poest aliqua res causare que prius non potuit causare

⁋ Ex istis potest argui sic. Quia si a et be separata non componunt ab. ergo nec ipsa vnita. quia sicut eadem res absque omni rea litate alia non potest aliquid causare modo quod prius non potuit. ita nec eedem res absque omni realita te alia possunt aliquid modo componere quod prius non potuerunt componere

⁋ Secundo principaliter arguitur sic. nihil infinitum continet secundum perfectam continentia opposita formaliter. quia quantumcunque in deo concedatur perfectissima omnium continentia perfectionum secundum identitatem que sunt in eo non potest continere opposita absoluta formaliter in se. licet in se posset habe re talia opposita virtualiter et relatiue formaliter. sed ex hoc concluditur infinitas fundamenti. sed equa litas et inequalitas sunt opposita formaliter. et similitudo et dissimilitudo similiter saltem ad idem correlatiuum. ista autem possunt perfecte fundari in eodem fundamento successiue. sed illud fundamentum neutrum illorum continet formaliter et secundum perfectam identitatem quia qua ratione non ambo. eadem ratione nec alterum. Et si dicatur quod relatio non est res alia. quia non est res sed tantum in intellectu. Contra hoc arguitur primo. qui hoc destruit vnitatem vniuersi. secundo quia destru it omnem compositionem in vniuerso substantialem et ac cidentalem. tertio quia destruit omnem causalitatem secundarum causarum. quarto quia destruit realitatem scientiarum mathematicarum

⁋ Primum probatur. quia vnitas vniuersi est in ordine partium ad se inut cem et in ordine ad primum. sicut vnitas exercitus est in ordine partium exercitus inter se et ad ducem. etio ex hoc conr negantes relationem esse rem extra actum intellectus potest dici verbum philosophi. xii. metha. quod tales qui sic dicunt. inconnexam faciunt vniuersi substantiam.

⁋ Secudum probatur. quia nihil est compositum sine vnione partium componibilium. ita quod partibus separatis non manet compositum. nihil autem reale dependet ab eo quod est tantum ratio et praecipue ratio causata per actum intellectus nostri. et saltem tale reale quod non est tantum artisiciale. ergo nullum totum erit reale naturale. postquam neccessario requirit ad suum esse relationem. quia relatio nihil est nisi ens rationis. Tertium probatur. quia causatio effectus realis non requirit ens rationis in causa. sed non possunt cause secunde causare nisi proportionate et approximate. ergo si ista approximatio est tantum ens rationis non poterunt cause sub ista approximatione causare aliquid reale. quia sine ista approximatione non possunt causare. et ista approximatio que est relatio. nulla res est per istam opinionem. ergo causa secunda nihil confert ad possibile causari⁋ Quartum probatur. quia omnes conclusiones mathematice demonstrant relationes de subiectus. patet inductiue incipiendo a prima conclusione geo metrica. quae osteditur equalitas laterum de triangulo vel de linea recta. et sic de aliis.

⁋ Quuis iste rationes videntur difficiles et apparentes ad probandum rela tionem esse aliam rem ab absolutis. tamen videtur mihi quod ad partem oppositam sunt rationes difficiliores et euide tiores. et ideo conlusio istam opinionem arguam in generali. immo magis in speciali de diuersis relationibus quae ponum tur.

⁋ Primo ergo arguo sic. omnis res realiter distincta ab alia re potest intelligi illa alia non intellecta. et maxime si neutra illarum rerum sit pars alteriue sed impossibile est aliquam rem quae sit relatio intelligi sine omni alia re. ergo etc. Maior videtur manifesta. quia non plus dependet intellectio vnius rei totaliter dispa rate ab alia re dispata. quam intellectio effectus ab intellectione causae sue essentialis. sed non est inconueniens nec includit contradictionem illud quod est effectus intelli gi sine sua causa intellecta. ergo eodem modo si similitudo vel alia talis relatio sit alia res ab absolutir et a relatione correspondente non repugnat sibi intelliginllo intellecto absoluto. et et nlla relatione alia intellecta. Minorem probo. quia si aliquis intelligat simili tudinem sortem et fortem sine similitudine correspondente. poterit scire sortem esse similem. et tamen dubitare an sit ali cui alteri similis. et eode modo poterit aliquas scire ali quem esse patrem et tamen nescire an habeat filium. immo est po terit igrare an possit habere filium. Si dicatur quod talies apprehedens similitudinem sor. poterit nescire an sortes sit similis. Contur per istum non repugnat relationi intelligi intuitive. poteatur ergo quod aliquis intuitiue apprehendat vtur quod talis vtique sciet sortem esse similem. sicut aliquis videns intui tiue albedinem in sorte scit sortem esse album. Si dicatur aliter quod talis si videat intuitiue tam sortem quam similitudinem in sorte. licet non videat intuitiue aliam similitudinem. poterit tamen scire sortem esse similem alteri. licet nesciat: cui sit similis.

⁋ Contra. ponatur quod talis intellectio intuitiua similitudinis sit simpliciter prima in illo intellectu. ita quod nunquam prius nec in tuitiue nec abstractiue intellexerit quamcumque similitudinem. talis non plus sciet quod ille est similis alicui alteri. quam quod ista est causa alterius nisi per de ductionem rationis. et per consequens anteque incipit at deducere poterit ignorare. et hoc est propositum.

⁋ Si dicatur aliter ad maiorem quod vna relatio non potest intelligi sine alia. Contra. secundum istos essentia diuina potest intelligi sine relatione. que tamen est eadem realiter sibi. ergo multo fortius vna res poterit intelligi sine alia realiter distincta et disparata. Si dicatur quod non sequitur. quia nec identitas rea lis nec distincto formalis est causa quare potest essentia intelligi non intellecta paternitate. sed quia est talis natura. Sed hoc non valet. quia eadem facilitate dicam quod essentia diuina est talis natura quod non potest intelligi sine paternitate. et ita nulla videtur ratio posse assignari quare vnum indiuiduum non possit intelligi alio indiuiduo tota liter disparato non intellecto. quia non potest da ri aliqua ratio quare vnum non possit intelligi alio non intellecto. nisi vel quia sunt idem realite. quod non datur in proposito. vel quia vnum dependet al alio essentialiter. et hoc non potest dari in proposit qui essentialius dependet quodlibet absolutur creatum a deo quam quecumque relatio ab alia. et tam potest creatura intelligi non intellecto deo. sicut potest videri corpraliter non viso deo corporaliter Uel quia vnum necessario coexigit aliud. et hoc non potest dari in proposito. quia magis necessario vel eque coexigit quelibet creatura deum quam relatio vna aliam relationem. et tamen hoc non obstante potest creatura intelligi non intellecto deo. ergo simimiliter in proposito. Si dicatur quod nulla istarum est ratio. sed ratio est. quia res est talis nature. et ideo nulla alia causa est querenda. nisi quia relatio est relatio. Sed hoc non sufficit. quia nihil debet poni sine ratione assignata nisi sit per se notum vel per experientiam scitum. vel per auctoritatem scripture sacre probatum. sed illud non est per se notum. quia multi subtiles et exercitati hoc noe gant. Nec etiam per experientiam est scitum. quia nullus de hoc potuit experiri. sicut patet manifeste. nec potest dici tertium. quia ista questio excludit omnem auctoritatem. Similiter tunc non esset relatiomponenda propter rationem. sed praecise propter auctoritate scripture sacre. quod tamen negant. ergo qua ratione relatio vna si sit alia res non poest intelligi alia re disparata. non intell ecta debet ratio assignari. vel non est propter rationem ponendum. Similiter tunc eadem facilitate dicam quod substantia non potest intelligi sine qualitate vel econuerso. et non est alia ratio querenda nisi quod substantia est substantia. et qualitas est qualitas que non conue¬ nienter dicuntur.

⁋ Confirmatur. quia non maior est in separabilitas aliquorum realium in intellectu quam in subiecto. sed iste res sunt separabiles quantum ad subiectum. quia vna illarum potest esse in aliquo subiecto in quo non est alia. ergo eadem ratione poterunt sic separari in intellectu quod vna intelligatur alia non intellecta.

⁋ Secundo arguo sic. in omni modo relatiuorum et in omni praedicamento relatiuo opor tet aliqua extrema summe distare. ergo potest alires fieri in vno extremo. nulla re positiua fcta in alia. ergo si relatio sit alia res potest vni extremo aduenire aliqua relatio nulla facta in alio extre mo.

⁋ Confirmatur. quia omnis creatura agit in deter minata distantia. fiant ergo talia duo extrema extr illam determinatam distantiam. hoc posito poterit aliquod agens creatum secundum conuenientem distantiam approximari vni extremo et improportionate distare ab altero extreno. ergo poterit habere effectum suum in illo extremo nihil cando in alio. Uerbigratia. sint duo corpora vnum album aliud nigrum. et tantum distent per potentiam diuinam quod quodcumque agens creatum est praesens vni. est insufficienter approximatum ad causandum quemcumque effectum siue relatiuum sine absolutum in alio extremo. hoc posito poterit per diuinam potentiam aliquod actiuum respectu albedinis debite applicari corpori nigro. et per consequens causa bit albedinem in illo corpore nigro. nihil causando in alio corpore albo respectu cuius improportioabiliter distat. et tunc erunt duo corpora alba. et per consequens similia. et tamen nihil reale causatur de nouo in alio ergo illa similitudo non est alia res sicut isti ponunt. et eodem modo arguo de quibuscumque relatiuis aliis.

⁋ Tertio sic. secundum istos deus potest facere omne absolutum sine omni posteriori. ergo eadem ratione poterit deus facere duo alba absoluta sed ne omni posteriori. ergo sine omni tali relatione. et tamen illa erunt similia. ergo similitudo: non est talis alia res. Si dicatur quod erunt similia. non tamen per similitudinem. Contrasi similitudo sit alia res. tunc similitudo et simile habebunt se sicut album et albedo. ergo sicut impossibile est aliquod esse album sine albedine quae sit alia res. ita impossibile est ali quod esse simile sine silitudine quae sit alia res. Similiter fri stra poneretur tunc similitudo esse alia res si sine tmuli re alia aliqua possunt esse similia. sicut frustra poneretur albedo esse alia res a subiecto si subiectum potest sine tali re esse album.

⁋ Quarto arguo sic. quae ratione vna relatio esset alia resab absolut et alia. et per consequens quae ratione similitudo equalitas. paternitas. filiatio et sic de aliis essent tales res alie. eadem ratione diuersitas distinctio et huiusmodi essent res alie. sed talia non sunt res alie. ergo etc. Miorem probo. quia si distinctio vel diuersitas sit res alia ab absoluter. ergo illa diuersitas distinguitur ab illo absoluto. et per consequens realiter refertur ad illam rem absolutam. ergo alia relatione. et per consequens illa re latio secunda est realiter diuersa a prima. ergo per aliam relationem est diuersa. et de illa arguo quod lla erit diuersa per aliam relationem. et erit processus in infinitum. ita quod in qualibet re erunt res realiter distincte infinite. quod est absurdum.

⁋ Ad istud dicit praedictus opinans. quod relatio seipsa refertur ad fundamentum. non enim potest fieri absque fundamen to vel absque se sine contradictione. ipsa enim existente et fundamento simul anbo sunt extrema huius relationis. scilicet alietatis quae est ad fundamentum. ergo ipsa non potest esse absque cotradictione sine relatoe eius ad fundamentum. et ita sine contradictione non potest esse sine suo fundamento. et ita relatio ista qua refertur ad fundamentum erit eadem sibi.

⁋ Contra istam responsionem arguo primo sic. Ubicumque sunt distincti termini aliquarum relationum: ibi sunt distincte relationes. quia relatio secundum istos est ad aliquid. ergo ad distinctum est distincta. quia vnius relationis est primo vnus terminus tantum. sicut istius similitu linis in sorte vel illius patrnitatis in sorte terminus est filius vel aliud album. terminus autem istius alietatis quae ista relatio est alia a suo fundamento est ipsum fum damentum. ergo ista relatio et ista alietas realiter distinguntur.

⁋ Preterea. si sortes est similis platoniergo illa similitudo est similis isti similitudini. et ea dem ratione illa secunda similitudo est similis alteri similitudini. et sic est processus in infinitum.

⁋ Ad istud respondetur vbi prius. quod status est in secundo. quod declaratur in simili de identitate. quia acci piantur prima fundamenta. sortes scilicet et plato inter que est identitas mutua. et dicatur illa in sorte a. et illa in platone b. identitas a ad b dicatur c. et illa identitas econuerso dicatur di. tunc dicitur quod a dicfere a sorte. quia sortes potest esse sine a. quia potest esse sine termino eius. et ipsa non potest esse sine termino a. tamen non differt ac. sed c est idem sibi. quia a non potest esse absque b. cum sint simul natura. et per consequens contra dictio est a esse nisi tam fundamentum eius quod est c. quam etiam terminus eius sit. sed fundamento eius et ter mino ipsius c existentibus. neccessario erit c. ergo contradictio est a esse sine c. et c formaliter inest a. quia a dicitur idem ista identitatequae est c. ergo e est idem ipsi a. et per consequens ibi erit status.

⁋ Contra istud primo sic. Quamuis identitas sortis ad platonem non potest esse sine idem titate correspondente platonis ad sortem. tamen ident tas sortis ad platone potest esse sine identitate io hannis ad paulum. ergo idetitas sortis ad platonem differt realiter ab illa identitate quae est eadem cum idemtitate iohannis ad paulum. Et vltra arguo. quando aliqua sunt eiusdem rationis. si aliquod illorum refertur ad aliud alia relatione realiter distinta. illud idem tefertur ad aliud totaliter eiusdem rationis relatione distincta. sed omnes iste identitates sunt eiusdem rationis ergo si identitas sortis ad platonem refertur ad identitatem iohannis ad paulum distincta relatione. eodem modo alia relatione refertur ad identitatem platonis ad sortem. et per consequens non erit status in secundo. et eodem modo potest probari quod non erit status in tertio. nec in quarto. et sic in infinitum. quia semper potest accipi aliqua relatio totaliter disparata. sine qusa poterit esse illa accepta. et hoc euidenter posset oasendi in continuis vbi sunt partes acceptibiles in infinitum etiam disparate.

⁋ Preterea si a non distin guitur realiter a c. quia a non potest esse sine c. et sortes distinguitur realiter ab a. quia potet esse sine a. et sine termino ipsius a. Tunc arguo sic. volo quod alietas qua a di stinguitur realiter a sorte sit est. et alietas qua sortes distinguitur realiter ab a sit f. tunc arguo sic. sortes potest esse sine fr. et sine termino ipsius fe. ergo sortes distinguitur realiter ab fer. ergo est relatio vna media inter sorte et a. qua sortes distinguitur realiter ab a. et eo dem modo potest argui in infinitum. Si dicatur quamuis er distinguatur realiter a sorte. non tamen distinguitur. realiter ab a. quia a non potest esse sine fi. et ita est status in secundo. Contra. quamuis secundum istum relatio possit esse idem cum fundamento. non potest tamen relatio realis idem realiter esse cum termino. sed terminus ipsius sed est a. ergo non potest esse idem realiter cum a.

⁋ Preterea vbi prius ipse ondit quod relatio creature ad deum non differt realiter a creatura. et arguit sic. quod vniformiter dicitur de omni alio a termino nulli dcto ad terminum accidit. sed talis relatio communis omni creature vniformiter dicitur de omni alio a deo. ad ipsum deum. ergo nulli accidit. et ita est idem funda mento. Maiorem probat. quia si alicui accideret. pari ratione et alteri. vtputa si relatio effectus ad causam accideret lapidi. et per consequens esset res alia a lapide. pari ratione haberet ipsa relationem effectus ad deum. et tunc accideret sibi alia relatio effectus et illa esset relatio. et sic in infinitum. Eodem modo arguo in proposito. quod vniformiter dicitur de omni alio a termino nulli dicto ad terminum accidit. sed ta lis relatio communis omnibus identitatibus talis rationis ad istam identitatem que dicatur a. vniformiter dicitur de omni alia identitate ad istam identitatem que est a. ergo omni vel nulli accidit. sed non accidit nulli. quia alicui accidit scilicet identitati disparate. sicut prius argutum est. ergo prmnis identitas est eadem illi idetitati que est a. per aliam identitatem sibi additam. et ita stat primum argumentum.

⁋ Si dicatur quod identitas non vniformiter conuenit talibus identitatibus ad ipsum. quia vna illarum. scilicet disparata est eadem per aliam identi tatem. quia potest esse sine illa. et econuerso. et alia est eadem seipsa. quia non potest esse sine ea. hoc non sufficit. diceretur enim ita faciliter quod relatio effectus ad primam causam non vniformiter conuo nit omni creature. quia couenit creature absolu te mediante relatione que sit alia res. sed creatures que est relatio conuenit sine tali relatione media eque enim faciliter dicitur vnum sicut reliquu.

⁋ Preterea secundum istum vbi prius. sicut contradictio dicta de aliquibus est via concludendi distinctio nem. ita impossibilitas recipiendi praedicationem contia dictoriorum et pertinentium ad esse est via concludendi identitatem in esse. Ex hoc arguo sic. Similitudo sortis ad platonem non potest esse sine similitudine platonis ad sortem. nec econuerso absque contradi ctione secundum istos. ergo ista similitudo est realiter illa sed similitudo sortis ad platonem non est subiectiue in platone. nec est in sorte. quare manifestum est quod nullibi est subiectiue et non est substantia secundum istos ergo nec est substantia nec est accidens. et ita non erit ta lis res sicut isti ymaginantur.

⁋ Si dicatur quod pro positio accepta est vera. vbi vnum proprie inest alte ri. sicut accipit in propositione sua. Contra vbi vnum proprie inem alteri. vnum realiter distinguitur ab alio. qui nihil proprie inest sibiipsi. ergo propositio sic accepta cum proprie inest alteri includit cotradictionem. et per consequens nihil valet ad propositum.

⁋ Si dicatur quod quando vnum non potest esse sine alio et tamen distinguuntur realitur. hoc est quia sunt simul natura. et ita est in proposito: quod iste due relationes sunt simul natura. hoc non sufficit. quia quero quid intelligas per esse simul natura. aut quod includat contradictionem vnum esse sine altero. aut quod neutrum dependet ab alio. aut quia sunt eque perfecte. Si primo modo. sic accipe quod creatura est prior natura relatione est petere quod deberet probari. quia de hoc est. q. an scilicet isto modo creatura sit prior relatione. Si secundo modo. igitur in proposito ille due simi litudines non sunt simul natura. Si tertio modo ergo paternitas et filiatio non essent simul natura qui cum sint alterius rationis secundum istos vna est perfectior alia. ergo si ratio sua sit bona eque probat: quod vna similitudo non distinguitur realiter ab alia. sicut probat quod vna creatura non distinguitur realiter a relatione des ad creaturam.

⁋ Secundo arguo in spaiali contra diueros modos relatiuorum. Primo autem contra eum quae poni tur ab eis primus modus modo numeri vel vnius cuius modi sunt duplum. dimidium. simile. equale et idem. et quod ista non sunt alie res probo per rationem istius per quam probat quod relatio creature ad deum non sit alia res. et arguo sic. Illa quae proprie insunt aliquibus sine quibus illa non possunt esse sine contradictione sunt eadem realiter cum illis. sed iste similitudines proprie insunt istis albis et iste equalitates istis equalitatibus et iste idem titates istis eisdem. et ista dupleitas et ista dimi dietas isti duplo et isti dimidio. et impossibile est sine contradictione ista alba esse sine istis similitudinibus. et ista equalia sine istis equalibus. et sic de aliis. ergo iste relationes sunt idem realiter cum istis ab solutis

⁋ Maiorem probo. quia qua ratione idem quod propriedicitur inesse alicui sine quo illud non potest esse sine condi ctione est idem sibi realiter. eadem ratione illa quae proprie in sunt aliquibus sine quibus non possunt esse sine contradictione sunt eadem realiter illis. quia non est maior ratio quare aliquod distinctum realiter ab aliquo possit esse sine illo. quam quod alia distincta realiter ab aliquibus possunt esse si ne illis. Eandem etiam maiorem probo sicut ipse suam qui dicit ipse quod si a non potest esse sine b. aut hoc est propter identitatem bea ad a. aut propter prioritatem be ad a. aut propter simultatem in natura. ergo si b. non sit orius naturalitera. nec necessario simul natura et a non potest esse absque b. sequitur quod a sit idem realiter cum be. eodem modo arguo ego. si a et be non possunt esse sine et et dici. aut hoc est propter prioritatem ec et de ad a et b. aut propter simultatem in natura. aut propter idemtitatem. sed in proposito iste due similitudines nec sunt priores natura istis. nec simul natura. sicut isti concedunt. et sine istis non possunt esse ista alba. ergo hoc est propter identitatem secundarum similitudinum cum istis. et ita illa propositio generaliter acce pta est vera. si propositio sua sit vera. quia non est maior ratio quod deus possit facere prius sine poste riori. quam quod possit facere priora. sine posterioribus. Minor etiam patet per eos quo ad primam partem. quia si cut similitudo secundum eos proprie inest simili. ita habent dicere quod similitudines proprie insunt similibus vel albis. et eodem modo de aliis. Alia etiam pars est manifesta. quia quod aliqua non transmutata nec secundum quanti tatem nec secundum locum sint primo equalia: et postea non sint equalia est manifesta contradictio. et eodem modo quod aliquid sit primo duplum. et non sit minus nec maius quam prius et eodem modo illud quod est dimidium. et tamen quod non sit duplum sicut prius est manifesta contradi ctio. Simimiliter est de eodem et diuerso. quod aliqua non transmutata secundum suas substantias primo sint eadem vel di uersa. et postea non sint eadem nec diuersa. est ma nifesta conrdictio.

⁋ Idem argumentum posset fieri contra secundum modum relatiuorum qui ponitur modo potentie. Sed contra illum arguo magis in spain li. et probo quod causalitas qua aliquid dicitur causa al terius non dicit res alias sicut isti imaginantur. Et eodem modo paternitas qua aliquis dicitur pater fi lii non sit alia res. quia si ista causalitas vel produ ctio sit alia res. aut ergo est prior natura effectu producto. aut simul natura. vel posterior natu ra. Non prior natura. quia secundum istos relatio essentia liter depedet tam a fundamento quam a termino. et per consequens neutro est prior natura. sed effectus productus est terminus istius respectus secundum istos. ergo non est prior na tura termino. sic secundum eos correlationes sunt simul natura. sed respectus effectus non est prior natura ipso effectu. ergo nec respectus cause est prior natura. et eodem modo patet. quod non est simul natura cum illo effectu. Nec potest poni quod posterius natura. quia tunc prius esset effectus in rerum natura quam produceretur. et per consequens secundum modum eorum loquendi effectus in primo instanti natute in quo esset non esset productus. et certum est quod ni hil producitur de nouo postquam est. ergo numquam effectus produceretur de nouo a quacumque ca creata. quod est absurdum.

⁋ Preterea sequeretur istud absurdum quod quodlibet agens creatum quandocumque aliquid causaret quod necessario primo mutaretur et moueretur ad aliquam veram rem positiuam. et ita quandocunque sol calefaceret ista inferiora oporteret quod reciperet de nouo tot res nouas quot res calefacit. Ex hoc arguo vel tra. si quando sol calefacit hoc lignum sol recipit vnam nouam rem in seipo. et in isto ligno sunt partes infinite. ergo infinite tales res recipeetur in sole. Et si dicatur quod sicut lignum est vna res habens tamen infinitas partes in potentia vel eiusdem proportionis. ita illa res re cepta in sole est vna res extensa in sole habens infi nitas partes in potentia vel eiusdem proportionis

⁋ Contra. possibile est solem alicui passo sic approximari quia totus sol. siue totus teneatur cathegoreumati ce vel sincathegoreumatice poterit agere in illud passum. tunc accipio vnam modicissimam parten solis quae poterit agere in totum illud passum secundum quod totum tenetur sincathegoreumatice. in illa parte so lis erunt tot noue res quot sunt partes in illo passo. quia quaelibet acceptabilis vere patitur ab illa parte. ergo quaelibet habet respectum correspondentem in illa parte. et ta les partes infinite sunt. ergo tales res infinite corre spondent in eadem parte solis: quod est inconueniens Et si dicatur quod nulla pars habet respectum sed totum. Contra ali qua pars potest habere vnam qualitatem alia parte habente qualitate contrariam. ergo tunc etiam habet talem respectum. ergo non repugnat parti habere talem respectum.

⁋ Preterea. anima in tellectiua vel aliquis actus existes in ea potest immu tari corpus quantum. sicut patet per experientiam. quod per tri stitiam existentem in parte intellectiua immutatur corpus. ergo tunc in anima intellectiua vel in in aliquo actu ip lius anime quae erit diuisibilis sicut ipsa est indiuisibilis reciperentur tot respectus quot sunt partes corporis im mutati. et ita cum ille partes sunt infinite. correspon debunt in anima res noue infinite.

⁋ Preterea spaliter contra tales relationes quae ponuntur. dupleitas. equali tas. dimidietas. et huiusmodi arguo sic Accipio du pleitatem respectu alicuius dimidii. et quero si sit vna res distincta. aut est diuisibilis. aut est indiui sibilis. Non potest dici indiuisibilis. cum nullum accidens indiuisibile potest esse primo in subiecto diuisibili. tum quia si sit indiuisibilis oportet quod sit tota in toto. et tota in qualibet parte. sic enim est de anima intellectiua quod qui est indiuisibilis et est in corpore. ideo est tota in toto corpore et in qualibet parte. ergo similiter illa dupleitas indiui sibilis est tota in toto duplo. et in quaelibet eius parte et si militer dimideitas in toto dimidio et in qualibet eius parte. et tunc in quocumque est aliqua forma illud potest vere denominari a tali forma. sicut in quocumque est albedo per mo illud vere potest dici album. ergo si ista dupleitas sit in qualibet parte qualibet pars erit vere dupla respectu eiusdem. et per consequens aliqua pars erit minor aliquo et duplum respectu eiusdem. Si autem ista dupleitas sit accidens diuisibile. aut ergo est diuisibile in partes eiusdem rationis. aut alterius rationis. si in partes eiusdemrationis. ergo eodem modo erit pars dupla sicut totum est duplum. quod est manifeste falsum. Si sit diuisibi le in partes alterius rationis

⁋ Contra. ipsi ponunt quod accidens non componitur ex partibus alterius rationis. Similiter quandocunque partes alterius rationis faciunt ali quid per se vnum se habent sicut materia et formaet nunquam distinguntur loco et subiecto. ergo in qualibet parte dupli essent omnes ille partes. et per consequens omnes ille partes facerent dupleitatem. et ita adhuc quaelibet pars erit dupla. et eodem modo potest argui de equalita te et de multis talibus.

⁋ Et si dicatur quod propositio assumpta non est vera. sicut patet in anathomia. quod non quaelibet pars hominis est homo etiam vbi concur runt tam materia quam forma. hoc non sufficit. quia quic ¬ quid sit de talibus que habent diuersas formas substantiales. tamen vbi est tantum vna forma substantialis et materia et accidentia sunt consimilia in omnibus partibus ibi oportet quod alique partes et totum sint eiusdem rationis Sed sic non potest poni in proposito. quia si in qualibet parte esset talis forma alterius rationis. sequeretur quod essent infinite res alterius rationis in eodem quanto Et si diceretur proterueniendo quod aliquod quantum est duplum respectu alterius. et quod ista dupleitas non est nisi in toto. quia includit dimidietatem que est in aliqua parte sui. quia quarta pars sui est dimidia respectu alicuius respectu cuius ipsum totum est duplum et media pars est equalis sibi. et sic de aliis. quia quaelibet ipsius habet aliquem respectum respectu ipsius. re spectu cuius totum est duplum. sed vna habet respe crum equalitatis alia dimidietatis. et sic de aliis. Ex isto inquam sequitur quod erunt infinite res alterius rationis in isto duplo. quia nulla pars habe eandem propor tionem respectu eiusdem quam habet alia pars. ergo quot sunt partes eiusdem proportionis tot erunt infinite proportiones alterius et alterius rationis. Nec suffi cit proteruiendo dicere quod iste respectus est in toto et in nulla parte. nec secundum se totum. nec secundum talem sui partem. quia hoc est imaginabile quod aliquod verum accidens informans subiectum sit informatiue in aliquo subiecto. et tamen non subiectiue. nec aliqua pars in aliqua parte subiecti.

⁋ Et iterum si proteruia tur dicendo quod dupleitas est in toto et in qualibet parte. quia non est inuenire aliquam partem dupli quin respe ctu alicuius partis illius dimidii sit dupla. et ita tota dupleitas est dupleitas. non quidem respectu dupli: sed respectu alicuius partis illius dupli. sicut medietas dupli est dupla respectu medietatis di midii primi. et ita erit de equalitate et consimilibus hoc non valet. quia isti ponunt ita dupleitatem in nu meris et dimidietatem sicut in continuis. sed ibi potest ad cipi aliquas numerus duplus cuius nulla pars est dupla respectu cuiuscumque partis in dimidio: vel non saltem quaelibet sicut quaternarius est duplus respectu binarii. et timnternarius respectu nullius partis binarim est duplus.

⁋ Preterea contra tertium modum quod in scientia non sit talis res alia respectu scibilis. quia secundum istos si sit relatio realis oportet quod extrema sint in actu. sed manente illa qualitate in anima siue obiectum sit siue non sit. erit equa: liter scientia. ergo etc. hoc confirmatur qui maxime videtur talis res ponenda in notitia intuitiua alicuius rei cuius existentiam requirit. sed ibi non est talis res alia quia per potentiam diuinam destructa re et conseruata notitia intuitiua. vere dicitur intellectus vel potentia cognoscere rem intuitiue si cut prius. grgonullam talem rem oportet ibi ponere.

⁋ Ideo dico aliter ad quaestionem quod quicquid sit de veritate. volens inniti rationi quantum possibile est homi indicare ex puris naturalibus pro statu isto facilius te neret negando omnem talem relationem de genere re lationis esse aliam rem modo exposito prius quam eius oppositum. quia rationes difficiliores sunt ad istam partem quam ad aliam. immo etiam dico quod rationes quae non innituntur scri pture et dictis sanctorum ad probandum talem rem in nullo penitus sunt efficaces. Et ideo dico sicut ille qua vellet praecise seque rationem et non recipere auc. scripture sacre diceret quod in deo non possunt esse tres persone cum vnitate nature. ita quae vellet praecise inniti rationi possibili nobis pro statu isto: habert eque bene tenere quod relatio. non esset aliquid tale in re sicut multi ymagi nantur quia ex principiis notis ex puris naturalibus et non creditis nullum sequitur inconueniens ad negatiuam parter. nec potest per rationem ostendi quin omnis res realiter ditincta ab alia ita sit res absoluta sicut alia. quamuis non omnis res sit ita perfecta res absoluta sicut alia. qui si vna res realiter et totaliter distincta ab alia non sit vere res absoluta in se sicut albedo est vna res absoluta in se. Aut hoc est quia hec res essentialiter dependet ab alia. Aut quia necessario coexigit aliam ita quod non potest existere sine alia nec econuerso non propter primum. quia effectus essentialiter dependet a sua causa tamen causa est totaliter extrinseca ipsi effectui et econm uerso. et tamen ita quadam res in se absoluta est effectus sicut cauma. Nam propter secundum quia homo necessario coexigit deum ad hoc quod sit. immo contradictio est quod homo sit et non deus. et tamen homo est vere res absoluta

⁋ Et si dicatur: quod neutra re lationum potest esse sine alia. et ideo vtraque est relatiua. hoc non sufficit. quia sequendo rationem naturalem debet dici quod accidens non potest esse sine subiecto nec sub iectum sine accidente et tamen vtrumque vere est absolutum. et ita equae faciliter dicam de albedine quod ipsa est relatio. quadam ad aliud sicut de quacumque re alia ymaginabili Nec videtur posse dici praecise sequendo rioionem naturalem quin quandocumque sunt alique due res loco et subiecto distincte. ita quod vtraque est totaliter extrinseca alteri et non plus est vna de essentia alterius nec econuerso quam albedo est de essentia nigredinis vel accidens est de essentia subiecti. tunc oportet: quod vtraque illarum rerum sit res quadam in se et ad se. et habeat naturam propriam in se. sicut albedo est quadam res ad se quamuis necessario coexigat aliam rem ad hoc quod sit. sicut albedo necessario coexigit subiectum ad hoc quod sit. nec plus repugnat talirei per se intelligi absque re alia totalit extrinseca et loco et subiecto distincta eet hoc dico quantum est ex natura sui. quam repugnat albedini intelligi per se sine subiecto. nec plus repugnat sibi significari aliquo nomine quod non significat aliam rem totaliter distinctam nec consignificat. quam repugnat albedini. et ita sicut albedo non dicitur respectu alterius sed hoc nomen albedo. quamuis necessario sit ipsius subiecti secundum ponentes accidens non posse esse sine subiecto. sicut ponunt philosophi sequentes praecise rationem naturalem. ita posset imponi vnum nome quod praecise significaret illam rem quam dicunt esse paternitatem. et quod non consignificaret nec connotaret aliquodcumque imaginabile. quamuis ne cessario coexigit illud aliud. et ita secundum illud nomen non plus dicetur alterius quam albedo. et ita non videtur quin ita esset vna res in se et ad se omni alio per intellectum circumscripto: sicut est albedo. Et si dicas quod ex natura sua est res relatiua. hoc non sufficeret sequenti rationem naturalem. quia eadem facili tate diceret quod ita albedo non est res absoluta sed tantum est relatio quedam ad subiectum. quia neccessario coexigit subiectum. et eadem facilitate diceret quod albedo non potest intelligi sine subiecto. vel non nisi in ordine ad subiectum. Eodem modo diceret de scientia quod non est aliquod absolutum sed tantum relatio quadam qui est necessario alterius. et sic de multis aliis. Dicerent ergo tales volentes inniti naturali rationi vel haberent dicere dicendo consequentur nisi deci perentur per aliqua sophismata. vel adhererent ali quibus propositionibus non propter rationem veram et efficacem et concludentem volenti dicere oppositum. quod in re nihil est imaginabile nisi absolutum vel absolu ta. Relatio tamen siue nomen siue vox siue conceptus vel intentio in anima. quia reputo quod apud philosophos illud est intentio quod nos vocamus conceptum. talis inquan relati importat duo extrema simul existentia. et hoc loquendo de aliquibus nominibus relatiuis. quia quae sinti talia et quae non. in sequenti quaestione patebit. Uerbigratia. similitudo qua dicitur sortes ad platonem nihil iportat nisi quod sortes sit albus et plato similiter. vel quod vterque sit niger. vel quod ipsi habeant qualitates eiusdem rationis. Eodem momodo quod hoc sit duplum et illud dimidium non importatur nisi quod hoc sit tante quantitatis et illud tante. Unde qui posset intelligere sortem et platonem et albedinem eorum nihil aliud intelligendo statim diceret sortem esse similem platoni. Und laici etiam exercitati parum vel nihil intelligunt de talibus relationibus. et tamen ita propte et indubitantur di cunt duos albos esse similes sicut dicunt eos esse albos. quod non esset verum si non possent esse similes: nisi propter aliquas alias res additas ipsis albis praeter albedines. Rones in oppositum reputarentur valde per faciles ad soluendum.

⁋ Ad primam dicerent quod maior est vera. quia si. a. est. et b. non est. sequitur quod non sunt idem realiter. Ad minorem quando dicitur quod multe sunt relatio. nes absque quibus possunt esse fundamenta. dicerent quod pro prie et de virtute sermonis loquendo hoc est veru qui relationes non sunt nisi intentiones vel conceptus in anima. et iste certe non sunt idem cum rebus extra. et ideo non concludit quod sint extrema realiter distincte.

⁋ Et si dicatur quod hoc album potest esse: quamuis non sit simile et tamen potest fieri simile. ergo tunc habet aliquid quod non habuit quando non erat simile. Ad illud dicerent faciliter. quod hoc album quod modo non est simile potest fieri simile non per aduentum alicuius rei sibi. sed per hoc solum quod fit vnum aliud album. quia ad hoc quod sit simile et prius non fuit simile non requiritur plus ni si quod aliquid modo sit album quod prius non fuit album. Et si dicatur quod similitudo est in hoc albo. et illud aliud album non est in hoc albo ergo similitudo dicit aliquid aliud quam hoc album et illud album. Ad istud dico quod proprie loquendo et de virtute sermonis non est con cedendum quod similitudo est in hoc albo quia proprie loquendo similitudo non est nisi quadam conceptus vel intentio vel nomen quod importat plura alba. Unde sicut alii habent dicere. quod causalitas non est realiter in deo quamuis deus sit realiter causatiuus. vel ponatur vnum abstractum correspondens creanti sicut creatiuitas correspondet creatiuo. et ponatur quod sit creatio et tunc non est verum dicere quod creatio est realiter in deo. quia tunc deus aliquid realiter haberet in se quod prius non habuit. nam ante mundi creationem hec fuit falsa creatio est deus vel econuerso. Eodem momodo dico quod proprie loquendo hoc similitudo non est in hoc albo sicut enim conceditur quod deus realiter est creatiuus vel creans: quamuis creatio non sit realiter in deo. ita debet concedi quod hoc album est realiter si mile. quamuis similitudo non sit in hoc albo. Unde illud argumentum probat equaliter quod creatio est alia res a deo a a creatura. quia non minus potest esse hoc album si mile sine similitudine quam potest deus creans esse sine creatione. et ita realiter est deus creans et potest non esse cre ans. sicut hoc album est realiter simile et potest non esse simile. Nec valet dicere quod creatio est respectus rationis. tum qui eque faciliter diceretur quod similitudo est respectus rationis et similiter paternitas. et sic de omnibus talibus. tum quia sicut post ea ostendetur non potest esse talis respectus rationis. sicut isti ymaginantur de respectibus

⁋ Ad primam confirmatione de compositione diceret forte. quod compositio non praecise dicit absoluta duo. puta materiam et formam sed dicit ista et quod nihil corporale sit medium inter ista. et ideo forte dicerent quod non est possibile formam esse et materiam esse. et quod nihil est medium corporale inter ista. et tamen quod non sit compositum. Ista tamen responsio de clarabitur in sequentibus magis.

⁋ Per idem dicerent ad secundam quod approximatio non tantum importat illa duo absoluta. sed etiam importat quod nihil impediens sit medium inter illa. et ideo quando nihil est medium inter illa impeditiuum. et illa sunt. tunc vnum poterit agere in reliquum. quando autem est aliquod impedimentum medium. tunc non oportet quod vnum agat in reli quum. Unde ista ratio est contra eos. quia accipio lumino sum et illuminabile. si aliquod corpus opnacum interpo nitur. certum est quod non agit. amoto aiet illo sine o acquisito luminoso vel illuminabili poterit illu minare. ergo possibile est quod aliqua duo sic se habenquod vnum aget in reliquum propter solam mutationem localem vnius vel alterius: immo propter solam corruptio nem alicuius alterius. puta si opacitas in corpore opaco corrumperetur: et tamen neutri aliquid nouum addatur. Ita dico in proposito quod approximatum alteri potest agere in ipsum et non approximatum non potest agere in ipsum. non est ex hoc quod approximatum habet ali quam veram rem in se formaliter quam non habet quando non est approximatum. sed hoc est. quia quando est approxima tum nihil impediens interponitur. quando autem non est appro ximatum aliquod impedimentum interponitur. Nam etiam aer magne quantitatis poterit impedire aliquando si sit medius.

⁋ Per hoc argumentum vlterius dico quod sicut causae possunt causare aliquid quod prius non poterant causare sine omni re alia addita formaliter cuicumque illarum causarum. sed propter solam amotionem medii impediem tis. ita aliquando secundum istos poterunt partes componere sine omni re addita formaliter cuicunque illarum causa rum. sed propter hoc solum quod nunc non est medium inter materiam et formam. Isti etiam dicerent quod non est possi bile tales partes alterius rationis aliquando componere per se vnum: et aliquando non componere. ipsis tamen partibus omnibus ma nentibus

⁋ Ad aliud concedo maiorem. sed dico ad mi norem. quod fundamentum non continet per identitatem: nec simul nec successiue tales relationes. quia hec est falsa. sortes est realiter similitudo. et similiter. sortes est reali ter dissimulitudo. et ideo non pono quod relatio est idem realiter cum fundamento. sed dico quod relatio non est fundamentum. sed tantum intentio et conceptus in anima impor tans plura absoluta. Uel est plura absoluta sicut populus est plures homines. et nullus homo est populus Que tamen istarum propositionum sit magis secundum proprieta tem sermonis pertinet magis ad logicum discutere quam ad theologum

⁋ Per idem ad aliud concedo ma iorem. sed ad minore dico quod hec est simpliciter fula. plu res relationes sunt in eodem fundamento realiter. sicut hec est fla simpliciter. plures similitudines sunt idem fundamentum realiter. cuius ratio est. quia similitudo sic posita in abstracto non potest stare nisi vel pro in tentione in anima. vel pro pluribus: quorum quodlibet est simile. sicut ppliluorns non potest stare nisi pro pluribus et ideo sicut vtraque illarum est fula. plures intentiones vel con ceptus in anima sunt in eodem fundamento realiter. et similiter illa plura: quorum quodlibet est simile sunt in eodem fundamento realiter. ita hec est fla simpliciter. plures. relationes vel plures similitudines sunt realiter in codem subiecto

⁋ Et si dicatur quod omnis relatio fundatur in aliquo fundamento. Dico quod si accipiatur fuu¬ damentum realiter pro inherere et non pro denominare in praedicatione. quod hec est simpliciter falsa sed aliter est vera Ad aliud per idem. quod fundamentum non continet per identitatem similitudinem vel relationem et ideo non omne albius est similius.

⁋ Ad aliud per idem. tales relationes non continentur per identitatem in rebus et ideo argumentum non con cludit.

⁋ Ad aliud dico sicut alias patebit: quod relatio rationis non est aliqua res rationis a suo fundamento illo modo quo isti ymaginantur. sed verum est quod non est super fundamentum. ita nec relatio realis est suum fundamen tum.

⁋ Ad alias rationes contusio vnum modum ponendi: quod relatio non est alia res sed tantum est in intellectu. Dico quod non est ymaginandum secundum istam opinione quod relatio isto modo sit tantum in intellectu: quod nihil vere sit tale nisi propter actum intellectus vel propter aliquid causatum in intellectu puta quod sortes non sit similis platoni nisi propter actum intellectus. sicut sortes non poterit dici subiectum vel praedicatum nisi propter actu intellectus. Sed sic est ymaginandum. quod intellectus nihil plus facit ad hoc quod sortes sit similis quam ad hoc quod sortes sit albus immo ex hoc ipso quod sortes est albus et plato est albus. sortes est similis platoni omni alio ymaginabili circumscripto. et ita sortes est similis platoni propter absoluta omni alio: vel in re vel in intellectu circumscripto et ita in re nihil est praeter absoluta quia tamen in re sunt plura absoluta. potest illa intellectus diuersimode exprimere. vno modo ex praemendo praecise sortem esse album. et tunc habet praecise conceptus absolutos. Alio modo platonem esse album. tertio modo exprimendo tam sortem quam platonem esse album est hoc potest facere per conceptum vel intentionem relatiuam dicendo sortes est similis platoni secundum albedinem. quia omninon idem importatur per istas propositiones tam sortes quam plato est albus. et sortes est similis platoni secundum albedinem. et ideo simpliciter concedendum est quod intellectus nihil facit ad hoc quod vniuersum sit vnum. vel quod totum sit compositum vel quod causae approximate causent. vel quod triangulius habeat tres etc. et sic de aliis non plus quam facit ad hoc quod sortes sit albus. vel ad hoc quod ignis sit calidus vel aqua frigida.

⁋ Per hoc ad probationem primi inconuenientis quod adducitur dico: quod secundum intellectum philosophi debet concedi: quod vnitas vniuersi est ordo partium adinuicem. ui nihil aliud intelligit quam quod vniuersum esse vnum est partes sic ordinari: non quod ordo vel vnitas sit aliquod in re distinctum ab omni parte et ab omnibus partibus vniuersi. sic eniam esset procedere in infinitum. illa enim res esset ordinata ad alias res. et per consequens eadem ratione praeter illam rem et alias res erit vna aliares quae esset ordo earum. et esset processus in infinitum. Nec valdicere quod est status in secundo quia eadem facilitate potest poni status in primo. et numquam ponenda est pluralitas si ne necessitate. Et ideo secundum opinionem philosophi praeter illas partes absolutas nulla res est. quia opinione philosoph fuit quod omnis res ymaginabilis est absoluta. tamen ista intentio vnitas vel ordo vel conceptus in anima re latiua est. sine quo tamen conceptu nihil minus est vnum vel ordinatum. sicut iste conceptus vel intentio. omnis est tantum sincathegreuma in anima. et tamen sine isto comceptu omnis homo est risibilis. quod tamen omnis homo sine omni con ceptu sit risibilis non possumus exprimere nisi per conceptum sincathegoreumaticum.

⁋ Per idem ad secundum dico quod nihil est compositum sine vnione pertium componibilium. accipiendo vnionem pro ipsis parti bus vnitis. quia sic valet istam. nihil est compositum sine partibus realiter vnitis et non distantibus. si autem lo vnione supponat pro conceptu exprimente rem sicut est. sic est concedendum quod potest esse compositum sine vnione partium componibilium. sicut enim omnis homo est risibilis sine hoc signo omnis distributiuo sic hic. sed primus sensus est magis vsitatus apud autores. siue sit magis secundum proprietatem sermonis siue non.

⁋ Per idem ad tertium. quod causae secunde non possint causare nisi sint approximate. et tamen non requi runt ens rationis ad hoc quod causent. et ideo sine illa intentione in anima quae est approximatio possunt bene causare. Si tamen approximatio stet pro ipsis approxima tis. tunc non possunt causare sine approximatione. quia tunc valet istam. non possunt causare nisi sint approximata.

⁋ Ad quartum concedo quod passiones metha. sunt relatiue vel relationes. non tamen sequitur propter hoc quod destruatur realitas scientiarum metaphisica rum. quia ad realitatem scientie non requiritur quod extrema propositionis scite sint realia: sed sufficit quod supponant pro realibus. sicut est superius declaratum. et ideo passiones metaphisice: quamuis sint tantum intentiones vel conceptus in anima sicut passiones aliarum scientia rum humanitus inuentarum. tamen supponunt et stant pro veris rebus. et ideo vere sunt scientiae reales.

⁋ Sic ergo dico quod iste rationes contra istam opinione in nul lo concludunt. quamuis prime rationes contra opinantem quod relatio sit aliquid in re idem realiter cum fundamento et distinctum ratione a fundamento. contra quam sunt adducte sunt efficaces. Secunde autem rationes contra opiniones que ponit quod sortes non est similis vel dissimilis nisi propter rationem in anima satis concludunt. sed contra istam opinionem nihil valent.

⁋ Ad primum prin cipale dico quod arguit de respectu de genere vbi et non de genere relationis. et ideo respondebitur illi a gumento in sequenti quaestione.

⁋ Ad aliud dico quod non est ibi aliqua situatio praeter illa quae sunt situata. tamen illa situata possunt in aliquam operationem in quam non possunt nisi situata sine omni re addita. sicut pratebit.