Quaestio 2

Questio secunda Secundo quero.

⁋ Utrum per rationem naturalem probari possit sex genera que ponuntur respectus extrinsecus aduenientes importare aliquas res quocumque modo distinctas a rebus absolutis.

⁋ Quod sic primo de actione et passione. quia impossibile est transire de contradictorio in contradictorium sine omni mutatione. sed ignis producendo ignem de aere in primo instanti in quo ignis generatur vere ignis agit in materiam. et materia vere patitur recipiendo formam ignis. et post illud instans nihil patitur nec ignis agit. ergo est ibi aliqua mutatio. sed nihil nouum acquiritur. ergo aliquod praecedens transit. sed nihil ibi transit nisi actio et passio et non aliquid ab solutum. ergo actio et passio sunt respectus distincti ab omnibus absolutis

⁋ Item quod quando sit talis respectus videtur. quia acceptis duobus indiuiduis eiusdem rationis et in omnibus aliis similibus nisi quod vnum sit ante aliud. verum est dicere quod vnum est antiqus alio. ergo habet aliquid quod aliud non habet. et non nisi quando vel tantum respectum importatum per quando.

⁋ Item de vbi arguo quod per motum localem vere vbi acquiritur. sed nullum absolutum acquiritur per motum localem. ergo etc.

⁋ Preterea de positione patet quia sessio et statio vere isunt in re et non sunt idem realiter ergo distinguuntur realiter. sed non sunt distincta absoluta qui tunc quandocumque aliquod animal staret postquam sedit. vere amitteret aliquod absolutum et aliquod acquireret. quod est absurdum. ergo vere. sunt respectus reales distincti ab absolutis.

⁋ Item de habitum videtur quod aliquis dici tur modo habere habitum quem prius non habuit. ergo aliquid illi subiectiue acquiritur. et non nisi respectus. ergo etc.

⁋ Ad oppositum. omnis res realiter distincta ab omni alia re est vere res ad se et absoluta. quia abstracta secundum quidditatem et essentiam suam ab omni alia re. ergo praeter res absolutas nihil est in re.

⁋ Ad. q. est. opinione quo sicutrelationes de genere relationis sunt vere res alie a rebus absolutis. ita etiam res aliorum generum sunt vere res alie a rebus absolutis.

⁋ Pro ista com clusione communi potest argui sic in generali. Impossibile est transire de contradictorio in contradictorium sine omni mutatione vel productione vel corrupti one. sed ita est in proposito quod aliquis potest fieri de non agente agens et econuerso. et de non patiente patiens et econuerso. et sic de aliis. ergo oportet quod hoc aliquid acquiratur vel deperdatur. destruatur vel producatur et nullum absolutum potest dari. ergo etc. Sed michi videtur quod ista ratio et quaecumque alia non concludat tales res ponendas

⁋ Ideo dico per rationem probari non potest quod aliquis talits respectus qui sit res alia ab omnibus absolutis sit ponenda. Et hoc primo ostendam de actione et passione. Primo quia tunc sequeretur: quod omne agens in agendo vere mutaretur. quia vere reciperet rem subiectiue in seipo

⁋ Secundo quia omnia possunt saluari sine talibus rebus. et pluralitas non est ponenda sine necessitate. ergo non sunt ponende. maior patet. quia ponendo praecise illud quod est actiuum et effectum absolutum in passo ad praesentiam actiui. ita quod amoto respectu ista ponantur. et quod non poneretur effectus absolutus si actiuum non esset praesens. habemus omnia que habere possumus per tales res. tunc enim habemus quod hoc vere est agens. quia vere est illud ad cuius praesentiam sequitur effectus absolutus in passo Similiter illud vere est passum et aliud vere effectus. qui non esset nisi actiuum esset approximatum passiuo. ergo frustra ponuntur tales respectus.

⁋ Si dicatur quod tales respectus consequantur talia absoluta.

⁋ Contra. nulla apparet ratio quaere sit necesse eos consequi. et ita cum non sit experien tia quod consequantur non debent consequi poni propter rationem.

⁋ Preterea. de quando probo idem. quia si sit talis re spectus in isto quod habet quando. cum secundum omnes oportet pone re terminum cuiuslibet respectus. quaero de termino et videtur non posse poni nisi tempus. sed tempus multorum talium est praeteritum. ergo non terminat talem rem rea lem.

⁋ Similiter mirum est quod ideo quia iste fuit heri oportet po nere in isto aliquam rem quam non habuisset nisi fuisset heri.

⁋ Similiter eadem ratione qua oportet ponere talem quia fuit heri. eadem ratione oportet ponere talem: quia erit cras quod est absurdum. tum quia tunc nullum esset futurum comtingens. probatio consequents. quia omnis propositio de inesse de praesenti annuncians esse existere de aliqua re simplici est determinate vera vel determinate falsa. ita quod post illud instans in quo est determinate vera propositio de praeterito exprimens ipsam fuisse veram est necessaria. sicut si hec sit semel vera. sortes est. hoc erit postea neccessaria. sortes fuit. ita quod etiam secundum theologos. deus non potest facere eam esse falsam ergo si hec res quae est respectus ad diem crastinam sit vera res distincta ab omnibus aliis. ortet quod hec sit modo vera determinate: vel determinate falsa. hec res est. ita quod si sit vera. propositio de praeterito erit postea necessaria. et si sit falsa propositio de praeterito pro illo instanti erit impossibilis. sicut si hec modo sit falsa. sortes est in a. hec erit postea impossibilis. sortes fuit in a. vel hec erit necessaria. sortes non fuit in a. Sed illud consequens est falsum. quia si hec sit determinate vera. hec res est. tunc quero. aut necessario erit cras aut non. si sic. habeo propositum quod nullum est ta le futurum contingens. Si non. ergo potest non esse cras onatur in esse. et non sequitur impossibile. sed sequitur non erit cras. vel non erit tali die. puta a. sed illud consequens est impossibile sicut probatum est. Si autem ista hec res demonstrando tale quando. sit determinate sula. ergo non potest esse cras propter idem argumentum.

⁋ Preterea. de vbi de quo magis videtur ostendo quod non sit talis respectus

⁋ Primo quia non esset ponedus talis respectus nisi vt saluetur motus localis. quia scilicet oporteret per omnem motum aliquid acquiri vel deper di. Sed propter hoc non oportet ponere talem respe ctum. quia celum vel vltia sphera mouetur localiter. et nen nullum nouum vbi acquirit. quia non est aliquod corpus circumscribens vltimam spheram: quod poterit esse terminus illius respectus.

⁋ Et si dicatur quod habet diuersum respectum ad centrum. quia terra quiescit in medio circa quam mouetur celum. Contra. ex isto habetur propositum. quia motus localis potest esse sine acqui sitione talis vbi. quia manifestum est quod celum non est interra sicut in loco. ergo non est in tali vbi

⁋ Preterea in totum celum esset continuum cum contento. et esset praecise vnum corpus sicut posset deus facere secundum ponen tes tales respectus et secundum veritatem. adhuc posset deus circulariter mouere totum corpus illud et tamen tunc nihil quiesceret.

⁋ Preterea si deus faceret vnum corpus sine omni loco adhuc posset illud moue ri. et tantum tunc nihil quiesceret nec esset ibi vbi.

⁋ Preterea si vbi esset talis respectus. et eodem modo partes celi haberent tales respectus ad centrum eadem ratione quaelibet propinquitas et quaelibet distantia vnius rei respectu alterius esset talis alia res. sed hoc est manifeste falsum. quia si talis distantia sit alia res sequeretur quod quandocumque aliquod corpus moueretur inferius in qualibet re corporali et spirituali esset aliqua vera res quae prius non fuit Similiter sequeretur quod in quolibet angulo essent res infinite. quia in quolibet conti nuo sunt partes infinite a quarum qualibet distat angulus. ergo in illo angulo sunt distantie infinite Nec potest dici quod angulus non habeat talem respectum nisi ad totum. et non distinctum ad quamlibet partem distin ctam. quia angulus plus distat ab vna parte quam ab alia ergo alius respectus

⁋ Preterea positis duobus corpori bus. quacumque mutatione facta circa ipsa dummodo non corrumpantur nec mutentur secundum locum. nec secundum se tota nec secundum aliquam sui partem equaliter distabunt vel approximabuntur. ergo destructis talibus respectibus per possibile vel impossibile equalitur distabunt. ergo quod distent vel non distent nihil facient aliquae res forma liter existentes in eis. sed ideo distant quia inter ipsa corpora est corpus medium. et secundum quod corpus medium est maius vel minus secundum hoc plus vel minus distabunt.

⁋ Ex isto eodem sequitur quod positio vel situs non dicit aliquem talem respectu formaliter inherentem toti vel partibus. quia sicut aliqua corpora non facientia vnum possunt sine omni tali re distare. et vnum ab eodem plus distare et aliud minus. et vnum esse propinquum et aliud distans sine omni re addita. propter hoc quod inter aliqua corpora est maius corpus medium. et inter alia minus. et inter alia nullum. ita potest esse in positio ne. quod propter hoc quod vna pars aliter distat ab alia in vno tempore et alio. aliter et approximatur in vno tempore et alio. ideo potest habere aliam et aliam positionem. non qui dem aliquam rem formaliter aliam et aliam sine omni produ ctione. quia aliquando dicitur sedere aliquando iacere. et sic de aliis

⁋ Per idem patet quod non oportet ponere habi tum importare rem. quia ex hoc solo dicitur aliquis armatus vel calceatus et sic de aliis. quia talis habitus vel res sibi modo applicatur et non prius. et ita non plus oportet ponere quod habitus importat talem rem quam propinquitas vel distantia talem rem importat.

⁋ Dico ergo quantum ad istam questionem et praecedentem quod per nullam rationem naturalem probari post quod sit aliqua res ymaginabitur quae non sit absoluta. quia nec quod res dependet ab alia. nec quod res neccessaria coexigit aliam. et econuerso. nec quod alique res sint simul impedit quin res sit absoluta. Forte tamen magis tediosum argumentum est ad soluendum de duabus partibus continui. quia si lignum primo continuum diuidatur in duas partes. puta a et b. manifestum est vt videtur quod quantum cunque postea approximentur. et nihil sit medium inter eas. non sunt continue sicut prius. ex quo non distant localiter quando sunt approximate post diuisionem. et per consequens nullum corpus inter ea oportet ponere quod aliquam rem habeant quam prius non habuerunt. vel aliquod deperdant. sed nec acquirunt nec deperdunt aliquod absolutum propter diuisionem solum. ergo respectum aliquem.

⁋ Istud argumentum posset faciliter solui. si teneretur opinio quae tenet punctum et lineam esse aliquas res absolutas distinctas a rebus quarum sunt: quia tunc per diuisionem illis partibus acquirerentur due linee vel due superficies vel duo puncta. et cum de ratione continui sit quod vltima partium sua rum sint vnum et non tantum simul. ideo quamdiu iste partes re tinent ista distincta vltima non possunt facere vnum continuum. et ideo secundum istam opinionem quod iste partes non sunt continue non est propter respectus additos vel dispositos. sed est propter absoluta aliqua quae modo sunt in partibus et prius non fuerunt.

⁋ Sed si ista opi nio negetur. quia videtur multum rationi et principiis philosophi repugnare. difficilius est soluere argumentum praedictum. Unam tamen solutionem omitto ad presens. quia non vidi illud factum a tenentibus contrariam opinio nem. quamuis forte fecerunt et me lateat. sicut forte multa dixi quae iam dicta sunt ab aliis quamuis nesciam ea dicta ab eis

⁋ Ad argumentum generale pro omnibus respectibus dicerent tenentes quod nullus sit talis respectus a parte rei. quod possibile est transire de contradictorio in contradictorium. vel propter produ ctionem vel destructionem alicuius in aliquo. vel pro pter motum localem. vel etiam propter solam transitionem temporis aliquin. et hoc vel actualem: puta si motus sit et tempus. vel foret si tempus qui esset. et aliquis illorum modorum est in proposito. Uerbi gratia quod aliquas de non agente fiat agens est quia ad praesentiam agentis ad passum sequitur effectus absolutus in passo. et ita so lum proptur hoc quod est effectus in passo propter hoc quod agens est hic. ideo modo dicitur agens et prius non. Et si dicatur quod effectum esse in passo non dicit praecise effectum et ipsum passum. quia tunc si passum esset hic et effectus rome adhuc diceretur ille effectus esse in passo quod est manifeste falsum. Similiter ista prasentia agentis ad passum non dicit praecise agens et passum. quia tunc semper agens esset praesens passo. ergo importat aliquid aliud. et non nisi respectum. ergo tam effectum esse in passo quam praesentia agentis ad passum important aliquid aliud ab absolutis.

⁋ Ad primum istorum dico quod sequens rationem diceret. quod effectum esse in passo importat tam effectum quam passum. et etiam quod inter effectum et passum non est medium. vel quod non distent localiter. et ita non important aliquam aliam rem. sed important istas et quod non distent nec loco nec situ. Unde dicerent quod impossibile est res esse et non distare aliquo mo quin vna sit in alia. quia hoc non est aliud quam vnam re esse in alia. Similiter ipsi forte dicerent. quod impossibile est quod hoc passum sit in vno loco. et iste effectus in alio. sicut dicerent. quod includit contradictionem vnam formam substantialem siue accidentalem migrare de subiecto in subiectum.

⁋ Ad secundum dicerent quod verum est quod praesentia non importat praecise ista absoluta sed importat ista absoluta. et cum hoc quod inter il la nullum est corpus medium et ita non importat aliam rem ab istis. sed importat ista duo absoluta. et quod ini ista non sit aliqua res corporalis media absoluta vel quod ab vno ad aliud non potest esse motus localis pro tunc. Nunc autem ex ista negatiua non est ib corpus medium. non possum inferre istam affirmatiuam. ergo est ibi aliqua res positiua praeter illa abso luta. sicut non sequitur. nihil est medium inter contra dictoria. ergo aliquid est medium inter contradictoria

⁋ Per idem patet quomo aliquid potest dici esse alicubi vbi prius non fuit sine omni acquisitione vel deper ditione propter solum motum scilicet localem. quia ex hoc ipso quod aliquid mouetur localiter et fit praesens alicui locohoc est quod nihil fit medium inter ipsum et locum. dicitur ipsum esse alicubi vbi prius non fuit

⁋ Et si dica quod in omni motuoret aliquid acquiri vel depardi quod sit vel fuerit subiectiue in moto vel mutato.

⁋ Dico quod hoc est simpliciter falsum. immo sufficit quod aliquid quod noe est subiectiue in ipso acquiratur vel deperdatur. et hoc est spaiale in motu locali.

⁋ Et si dicatur quod locus non acquiritur alicui nisi informet ipsum.

⁋ Dico quod immo: quia locum acquiri alicui non est aliud quam per motum ipsius fieri quod nihil sit medium inter ipsum et locum.

⁋ Dico etiam vltra quod aliquando potest esse motus localis sine acquisitione cuiuscumque informantis. vel non informantis. sed sufficit quod si esset aliquis locus circumstans quod tunc acquireretur locus. Uerbi gratia. vltima sphera per hoc quod mouetur nihil acqui rit vel saltem hoc est possibile. quia tamen si esset aliquis locus quietus circumstans illam spheram: non tantum possex acquirere: sed etiam de facto acquireret. ideo dice retur moueri sine omni acquisitione cuiuscumque Et ita patet quomo non oportet ponere vbi ta le accidens.

⁋ Per idem patet quomo propter solum motum locale potest de non sedente fieri sedens quia aliter partes applicantur adinuicem sine omni re informante quando aliquis sedet et quando non sedet et plus distat aliqua pars ab alia propter corpus maius medium in vno tempore et in alio

⁋ Per idem patet quomo aliquis dicitur primo calceatus et postea non calceatus.

⁋ De quando patet quod fit transitus de contradictorio in contradictorium propter transitionem temporis. Nam ex hoc quod tempus transit cui iste coexistebat dicitur nunc fuisse heri. et non i antee potuit dici quod fuit heri.

⁋ Ad argumentum primum principale quod in illo casu est transitus de contra dictorio in contradictorium propter transitione temporis. Nam pati ab aliquo agente non conser uante dicit hoc totum. scilicet quod nunc habet aliquam formam ad presentiam istius agentis quam prius no habuit. sed ex hoc quod tempus transit sine omni alio addito sequitur quod hec sit falsa. hoc passum non habuit prius hanc formam. et per consequens sequitur quod hec sit falsa. hoc passum patitur ab hoc agente et per consequens quod hec sit vera. hoc passum non patitur ab hoc agente et ideo transitus temparis cum aliis que ponutur sufficit ad talem transitum sicut transitio temporis sufficit ad hoc quod hec pri mo sit vera. sortes est in. a. et postea quod hoc sit vera sortes non est in. a.

⁋ Similiter est quando aliquid primo est agens. et postea non est agens. quod quid nominis istius termini agens non conseruans est totum istud. scilicet quod ad presentiam istius ad passum est iste effectus in hoc passo qui non esset in eo nisi hoc quod est agens esset presens isti. et quia post primum instans omnibus remanentibus in isto agente et nullo destructo effectus nihil minus esset in passo. etiam si agens destrueretur ideo tunc propter transitionem reporis dicitur non agens quod prius erat agens. Ueruntamen de agente conseruante non possunt talia contradictor ria verificari nisi propter destructionem effectus Et nisi per agens intelligatur hoc totum scilicet agens quod prius non egit. et in illo casu idem dicendum est quod est dictum de agente non conseruante.

⁋ Et si quaera est tur an hec sit concedenda. actio et passio transeunt post primum instans. Respondeo quod a philosophis et san ctis et auctoribus conceduntur multe propositiones sub vero intellectu. quae tamen de virtute sermonis sunt false. et ideo quicquid sit dicendum de virtute sermonis dico quod auctores concedunt tales propositiones sub isto intellectu. actio et passio transeunt. hoc est. id quod est agens cessat esse agens. et id quod est vel fuit pa tiens cessat esse patiens. et iste est intellectus verus et non alius. Isto modo potest concedi quod po tentia mere corrumpitur vel priuatio corrumpi tur in aduentum forme non quod ibi aliquid corrum patur vere sed quia materia cessat esse in potentia vel esse priuata. hoc est incipit habere formam

⁋ Ad secundum dico quod quando non importat talem respe ctum. sed importat istam re coexistere vel coextitis se vel quod coexistet cum tali tempore. Nec ibi aliquo derelinquitur. non plus quam in angelo derelinqui aliqua res ex me ex hoc quod angelus coexistebat michi Unde nulla potest esse ratio quod aliqua res derelinquatur plus ex hoc quod ego fui heri quam ex hoc quod fui in villa vel in ecclesia. vel ex hoc quod cum petro vel asino. Et quando dicitur quod ille qui est antiquior alio habet aliquid quod ali non habet. Dico quod accipiendo habere secundum quod substan¬ tia habet accidens. falsum est. sed sufficit quod co existebat tempori. Uude habere plures annos non est habere aliquas res in se formaliter. sed tantum est coextitisse pluribus annis

⁋ Ad aliud patet quod per motum localem non acquiritur ali quid subiectiue. sed sufficit quod acquiratur lod vel quod acquireretur locus si corpus motum esset in locoquiescente.

⁋ Ad aliud quando dicitur quod sessio et statio vere sunt in re. Dico quod sessio et statio in proposito possunt stare pro conceptu. et sic non sunt in re. Aliter possunt stare prorebus. siue de virtute sermonis siue non. non cu ro ad presens et sic potest concedi in proposito quod sunt in re. quia tunc non denotatur nisi quod pates animalis et corporis eius sic ordinate sunt in re et ista non sunt idem. sicut homo et angelus ex vna parte. et homo et bos ex alia parte non sunt idem realiter. et isto modo potest concedi quod simi litudo et dissimilitudo sunt in re. et tamen non sunt idem realiter. quia illo modo loquendi de bet concedi quod similitudo supponit pro hiis quae sunt similia. non tamen diuisim sed coniunctim illo modo quo pluralis numerus vel pronome demonstratiuum pluralis numeri supponit pro pluribus. Et sub isto sensu potest aliquo modo com cedi quod similitudo est similia. sicut conceditur quod ista sunt similia. Sed hec est neganda. simi litudo est sortes vel similis. sicut hec est neganda. isti demonstrando sortem et platonem qui sunt similes sunt sortes et sunt homo vel animal Unde tale nomen abstractum est simile nomi ni collectiuo. sicut est populus exercitus. et hoc quantum ad multa Sed ista difficultas non est realis sed magis logicalis. que scilicet propositio nes sint concedende de virtute sermonis. hoc tamen verum est quod talia nomina nihil important a parte rei nisi absoluta.

⁋ Ad vltimum patet quod aliquid denominatur ab habitu. non quia ac quiritur aliqua res sibi subiectiue inexistens sed quia tale corpus sibi acquiritur.