Table of Contents
Scriptum in libros sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 2 : Utrum notitia evidens veritatum theologiae sit scientia proprie dicta
Quaestio 3 : Utrum passio scibilis de aliquo scientia proprie dicta differat ab eo realiter
Quaestio 4 : Utrum omnis passio sit demonstrabilis de suo subiecto primo a priori
Quaestio 5 : Utrum in omni demonstratione definitio sit medium demonstrandi
Quaestio 7 : Utrum theologia quae de communi lege habetur a theologis sit scientia proprie dicta
Quaestio 8 : Utrum habitus theologiae sit realiter unus secundum numerum
Quaestio 9 : Utrum Deus sub propria ratione deitatis sit subiectum theologiae
Quaestio 10 : Utrum sola operatio potentiae sensitivae sit praxis
Quaestio 11 : Utrum notitia practica et speculativa distinguantur per fines vel per obiecta
Quaestio 12 : Utrum habitus theologicus sit speculativus vel practicus
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum tantum omni alio a Deo sit utendum
Quaestio 2 : Utrum frui sit actus solius voluntatis
Quaestio 3 : Utrum fruitio sit qualitas realiter distincta a delectatione
Quaestio 4 : Utrum solus Deus sit debitum obiectum fruitionis
Quaestio 5 : Utrum voluntas possit frui essentia non fruendo persona
Quaestio 6 : Utrum voluntas contingenter et libere fruatur fine ultimo
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum sit omnimoda identitas inter essentiam divinam et perfectiones attributales
Quaestio 2 : Utrum perfectiones attributales sint ipsa divina essentia
Quaestio 3 : Utrum aliquid reale possit distingui secundum rationem ab aliquo reali
Quaestio 4 : Utrum universale sit vera res extra animam
Quaestio 5 : Utrum universale sit vera res realiter distincta ab individuo
Quaestio 6 : Utrum universale sit realiter extra animam, non distinctum realiter ab individuo
Quaestio 8 : Utrum universale et commune univocum sit aliquid reale exsistens alicubi subiective
Quaestio 9 : Utrum aliquod universale sit univocum Deo et creaturae
Quaestio 10 : Utrum sit tantum unus Deus
Quaestio 11 : Utrum cum unitate divina stet pluralitas personarum
Distinctio 3
Quaestio 1 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit divina essentia
Quaestio 2 : Utrum divina essentia sit a nobis cognoscibilis
Quaestio 3 : Utrum de Deo possimus habere plures conceptus quidditativos
Quaestio 4 : Utrum Deum esset sit per se et naturaliter notum
Quaestio 5 : Utrum universale communissimum sit primum cognitum a nobis
Quaestio 8 : Utrum ens commune sit obiectum primum et adaequatum intellectus nostri
Quaestio 9 : Utrum in omni creatura sit vestigium trinitatis
Quaestio 10 : Utrum creatura rationalis sit imago trinitatis
Distinctio 4
Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda: Deus generat Deum
Quaestio 2 : Utrum haec sit concedenda: Deus est Pater et Filius et Spiritus Sanctus
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum essentia divina generet vel generetur
Quaestio 2 : Utrum Filius generetur de substantia Patris
Quaestio 3 : Utrum essentia sit terminus formalis generationis
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum Pater genuit Filium natura vel voluntate
Distinctio 7
Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Patre sit aliquid absolutum vel respectivum
Quaestio 3 : Utrum potentia generandi possit communicari Filio a Patre
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum simplicitati divinae repugnat esse in aliquo genere praedicamentali
Quaestio 2 : Utrum aliquod simpliciter simplex possit esse in genere
Quaestio 4 : Utrum genus et differentia importent eandem rem primo
Quaestio 5 : Utrum Deus possit definiri definitione non data per additamentum
Quaestio 7 : Utrum solus Deus sit immutabilis
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum Filius vere generetur a Patre
Quaestio 2 : Utrum generatio in divinis sit univoca vel aequivoca
Quaestio 3 : Utrum generatio Filii sit aeterna
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum voluntas sit principium productivum Spiritus Sancti
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus libere producatur
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus posset distingui a Filio si ab eo non procederet
Distinctio 12
Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius sint unum principium spirans Spiritum Sanctum
Quaestio 3 : Utrum Pater et Filius spirent omnino uniformiter Spiritum Sanctum
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum generatio Filii sit spiratio Spiritus Sancti
Distinctio 14
Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus detur in propria persona vel tantum secundum dona sua
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum quaelibet persona possit mittere et mitti
Distinctio 16
Quaestio 1 : Utrum divina persona visibiliter mittatur
Distinctio 17
Quaestio 3 : Utrum omni actui meritorio caritas creata praesupponatur
Quaestio 4 : Utrum caritas possit augeri
Quaestio 5 : Utrum caritas praeexsistens remaneat in fine augmentationis
Quaestio 6 : Utrum in augmentatione caritas aliquid realiter differens a priori sibi adveniat
Quaestio 8 : Utrum sit dare summam caritatem cui repugnet augmentari
Distinctio 18
Quaestio 1 : Utrum donum dicat proprietatem personalem Spiritus Sancti
Distinctio 19
Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint secundum magnitudinem perfecte aequales
Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alis per circumincessionem
Distinctio 20
Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint aequales secundum potentiam
Distinctio 21
Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda de virtute sermonis 'Solus Pater est Deus'
Distinctio 22
Quaestio 1 : Utrum viator possit aliquod nomen imponere ad distincte significandum divinam essentiam
Distinctio 23
Quaestio 1 : Utrum hoc nomen 'persona' sit nomen primae intentionis vel secundae
Distinctio 24
Quaestio 1 : Utrum unitas qua Deus dicitur unus sit aliquid additum Deo
Quaestio 2 : Utrum Trinitas personarum sit verus numerus
Distinctio 25
Quaestio 1 : Utrum 'persona' in divinis dicatur secundum substantiam vel secundum relationem
Distinctio 26
Quaestio 1 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes originis
Quaestio 3 : Utrum omnes relationes divinae sint constitutivae personarum divinarum
Distinctio 27
Quaestio 1 : Utrum in eadem persona sint plures proprietates
Quaestio 2 : Utrum verbum intellectus creati sit vera qualitas subiective producta in mente
Quaestio 3 : Utrum solus Filius sit Verbum
Distinctio 28
Quaestio 1 : Utrum innascibilitas sit proprietas constituva Patris
Distinctio 29
Quaestio 1 : Utrum principium dicatur univoce de omnibus illis in Deo de quibus vere praedicatur
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum Deus realiter vel secundum rationem referatur ad creaturam
Quaestio 2 : Utrum respectus extrinsecus advenientes importent res distinctas ad absolutis
Quaestio 4 : Utrum secundum rei veritatem respectus distinguatur a parte rei ab absolutis
Quaestio 5 : Utrum relatio temporalis Dei ad creatum sit relatio realis
Distinctio 31
Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo et aequalitas sint relationes reales in divinis
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum Pater sit sapiens sapienta genita
Quaestio 2 : Utrum Pater et Filius diligant se Spiritu Sancto
Distinctio 33
Quaestio 1 : Utrum proprietas divina sit realiter tam essentia quam persona
Distinctio 34
Quaestio 1 : Utrum persona sit realiter divina essentia
Distinctio 35
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit scientia ex natura rei
Quaestio 2 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se distincte
Quaestio 3 : Utrum divina essentia sit primum obiectum intellectus sui
Quaestio 5 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se per ideas eorum
Quaestio 6 : Utrum ideae in mente divina sint practicae vel speculativae
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam determinatam et necessariam omnium futurorum contingentium
Distinctio 39
Quaestio 1 : Utrum Deus possit scire plura quam scit
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquem praedestinatum damnari et praescitum salvari
Distinctio 41
Distinctio 42
Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere omne possibile fieri a creatura
Distinctio 43
Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere aliqua quae non facit nec faciet
Distinctio 44
Quaestio 1 : Utrum Deus posset facere mundum meliorem isto mundo
Distinctio 45
Quaestio 1 : Utrum voluntas Dei sit cause immediata et prima omnium eorum quae fiunt
Distinctio 46
Quaestio 1 : Utrum voluntas divina per quamcumque potentiam creaturae possit impediri
Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem possit probari quod voluntas divina semper impletur
Distinctio 47
Quaestio 1 : Utrum Deus possit praecipere malum fieri
Distinctio 48
Quaestio 1 : Utrum quaelibet voluntas creata teneatur se conformare divinae voluntati
Liber 2
Quaestio 2 : Utrum creatio passio differat a creatura
Quaestio 3 : Utrum Deus sit prima causa et immediata omnium
Quaestio 4 : Utrum Deus sit agens naturale vel liberum
Quaestio 5 : Utrum Deus sit causa omnium secundum intentionem philosophorum
Quaestio 6 : Utrum contradicat creaturae habere potentiam creandi
Quaestio 7 : Utrum motus sit vera res extra animam differens realiter a mobili et a termino
Quaestio 8 : Utrum duratio angeli differat ab essentia vel exsistentia angeli
Quaestio 9 : Utrum mensura sit semper notior et nobilior mensurato
Quaestio 10 : Utrum tempus habeat esse reale extra animam
Quaestio 11 : Utrum tempus sit mensura angelorum
Quaestio 12 : Utrum angelus intelligat alia a se per essentiam suam vel per species
Quaestio 13 : Utrum angelus superior intelligat per pauciores species quam inferior
Quaestio 14 : Utrum angelus accipiat cognitionem a rebus spiritualibus vel corporalibus
Quaestio 15 : Utrum angelus malus semper sit in actu malo
Quaestio 16 : Utrum angelus possit loqui intellectualiter alteri angelo
Quaestio 17 : Utrum actus rectus et reflexus sint idem realiter aut diversi actus
Quaestio 18 : Utrum in caelo sit materia eiusdem rationis cum materia istorum inferiorum
Quaestio 19 : Utrum creatura aliqua sit cause productionis animalium
Quaestio 20 : Utrum memoria, intellectus et voluntas sint potentiae realiter distinctae
Liber 3
Quaestio 1 : Utrum solus Filius univit sibi naturam humanam in unitate suppositi
Quaestio 2 : Utrum sensibile imprimat speciem suam in medio realiter distinctam ab eo
Quaestio 4 : Utrum potentiae sensitivae differant realiter ab ipsa anima sensitiva et inter se
Quaestio 5 : Utrum in beata Virgine fuerit fomes peccati
Quaestio 6 : Utrum beata Virgo debeat dici parens Christi secundum naturam humanam
Quaestio 7 : Utrum habitus sit qualitas absoluta effectiva actus
Quaestio 8 : Utrum anima Christi habuit summam gratiam possibilem haberi
Quaestio 10 : Utrum haec sit concedenda: Deus factus est homo
Quaestio 11 : Utrum habitus virtuosus sit in parte intellectiva subiective
Quaestio 12 : Utrum omnis habitus virtuosus generetur ex actibus
Liber 4
Quaestio 1 : Utrum sacramenta Novae Legis sint causae effectivae gratiae
Quaestio 2 : Utrum cuilibet digne recipienti Baptismum character imprimatur
Quaestio 4 : Utrum Baptismus tollat omnem culpam
Quaestio 5 : Utrum omnis poena in Baptismo remittatur
Quaestio 6 : Utrum corpus Christi realiter sub speciebus panis contineatur
Quaestio 8 : Utrum substantia panis transubstantietur in corpus Christi
Quaestio 10 : Utrum sine Poenitentia possit deleri peccatum mortale
Quaestio 11 : Utrum cuilibet poenitenti per sacramentum Poenitentiae gratia et virtutes infundantur
Quaestio 12 : Utrum omnes homines resurgent incorruptibiles
Quaestio 13 : Utrum idem homo numero resurget qui prius vixit
Quaestio 7(5)
Questio quinta. UTrum actio et pas sio et omne accidens possint inesse corpori christi existenti in euchari stia que insunt sibi localiter existen ti in celo. quod non probatur. quia in hostia non possunt videri nec audiri: et ista competunt sibi in celo. igitur etc.
⁋ Item actiuum et passiuum non possunt agere nec pati nisi habeant modum quantitatiuum. sed corpus christi in alta ri non habet modum quantitatiuum. igitur etc.
⁋ Ad oppositum actiuo sufficienter approxima to passiuo potest sequi actio: sed in eucharistia orimne actiuum est sufficienter approximatum passiuo: sicut patet. igitur etc.
⁋ hic primo distin guo de actione et passione. quia quedam est cuius principium est substantia quanta vel nata esse quanta Et quedam est cuius principium est natura pure spiritualis. Alia est distinctio. quia quedam est actio que terminatur ad formam absolutam formaliter inherentem alicui passo: quadam est actio quem terminatur ad vbi secundum aliquos. vel ad locum secundum alios.
⁋ Ideo primo videndum est an christus in hostia possit habere actionem om nem et passionem terminatam ad formam absolutam inherentem cuius principium esti natura corporalis.
⁋ Secundo. vtrum possit omnem actionem et passionem habere terminatam ad vbi: cuius principium est natura corporalis. Tertio. vtrum possit habere omnem actionem et passionem: cuius principium est natura pure spiritualis.
⁋ Quantum ad primum est vna opinio quod christus in hostia non potest videri: nec videre calefieri nec calefacere. et sic de aliis quod probatur. quia nihil videtur oculo corpora li: nisi per hoc quod oculus mouetur ab obiecto secundum similitudinem in obiecto existentem. et primo est in medio post in sensu. sed similitudo corporis christi non potest esse in medio. Tum quia actio corporalis christi requirit contactum quia nihil aliud est quam coniunctio terminorum duarum quantitatum.
⁋ hoc enim modo cor pus christi non tangit medium certum est. Tum quia color immediate consequitur quantitatem tanquam subiectum immediatum ipsius. sed corpus christi non habet ordinem ad hunc locum ratione sue quantitatis. quia non est in hostia nisi mediante sua substantia nec ratione corporis christi.
⁋ Quantum ad secundum dicit quod mouetur per accidens. quia per mo tum hostie. sicut est in loco per accidens
⁋ Quantum adtertium dicit quod non potest videri naturaliter nec ab intellectu angelico nec humano. Probatur quia corpus christi vt ibi est obiectum fidei. igitur non potest cogno sci naturaliter.
⁋ Sed quantum ad primum di cit Iohannes quod non. quia organum sensus corporis christi vt est in eucharistia non est isto mo do quo requiritur ad hoc quod immutetur ab obiecto. quia ad hoc requiritur quod habeat modum quantitatiuum. et sit localiter et circum scriptiue in loco. ideo non est ibi presens presentia que requiritur ad rationem obiecti mo uentis visum quere ibi.
⁋ Quantum ad secum dum dicit primo quod mouetur motu extensiuo. dicto quod patet quia vbicunque est hostia ibi est corpus christi. sed hostia mouetur localiter. igitur etc. Secundo dicit quod isto motu mouetur immediate a deo. quod patet quia quando aliqua coniunguntur precise per actum voluntatis contingenter se habent ad illam coniunctionem si vnnm illorum secundum se sit mobile omnino improportionatum ipsi mouenti et reliquum proportionatum non eadem motio ne potest mouere vtrunque coniunctorum. Exemplum posito quod angelus per actum voluntatis sue coniungatur lapidi et lapis est mobile proportionatum homini portanti et angelus non. tunc certum est quod tunc eadem mo tione non potest homo mouere lapidem et angelum. sed corpus christi etc. quere Iohannem
⁋ Quantum ad tertium principale dicit Iohannes quod christus potest vti quacunque potententia actiua spirituali. quia non requiritur ad actionem quod habeat esse localiter. quere Iohannem. in quarto
⁋ Et primo contra primum doctorem quo ad eius primum articulum posset argui: probando videlicet quod non est inconueniens idem agere in seipsisicut patet de voluntate et per consequens non requiritur contactus talis. quia contactus est distinctorum Item prius probatum est quod distans potest age re in distans. igitur non requiritur talis contactus
⁋ Contra opinionem Iohis quantum ad primum articulum. quia fundamentum illius pro positionis. quod omne actiuum et passiuum corpo rale ad hoc quod agat est in loco circunscriptiue et quantum et extensum. quia secundum eum et auicennam si calor esset separatus ab omni substantia. tunc potest in omnem operationem in quam modo potest. sed hoc posito non esset calor in subiecto: nec in loco extensiue. Item secundum auicennam potest idem agere in se: non obstante quod sit a se localiter indistinctum. sed qua ratione agens et patiens non oportet quod sint localiter distincta eadem ratione. nec oportet quod agens sit in loco localiter ad hoc quod agat. Item actiuum rerspiciens diuersa passiua sibi sufficienter approximata et eque disposita. si potest agere in vnum et in aliud. sed color in corpore christi potest in tuitiue videri ab angelo. quia secundum eum sensibi le potest agere: non solum in corpus: sed etiam in spi ritum. quia angelus accipit secundum eum cognitio nem a rebus abstrahendo ab eis species. et ideo idem color quantum est de se potest videri a potentia angelica: cum ipsa sit sufficienter approximata et eque disposita.
⁋ Contra. secundum ipsum demon sibi derelictus potest cognoscere vbi est corpus christi. non tamen a deo permittitur. sicut non permittitur scire cogitationes nostras. igitur angelus ex puris naturalibus potest cognoscere illud corpus.
⁋ Si di cas. quod ideo angelus intelligit intuitiue. quia intellectus suus respicit omne intelligibile. quia intellectus et intelligibile in se prius est omni modo accidentali. et ideo nullus modus accidentalis. scilicet non esse in loco quantitatie. et similis potest impedire intellectionem intuitiuam angeli. Sed aliter est de visu corporali. quia non est prior omni modo accidentali.
⁋ Con tra. responsio concedit propositum. quia sicut modus essendi quantitatiue in loco est modus accidentalis colori. et color est prior omni tali mo do essendi accidentali. quia potest esse sine illis igitur cum color sit obiectum primum visus et non quantitas prius respicitur color a visu corporali quam quicunque modus eius accidentalis. et per consequens potest videri a visu corporali sine onini tali modo accidentali.
⁋ Si dicas quod quantitas est prior colore. quia subiectum eius est. ideo non est solum modus accidentalis: nec po test color videri sine quantitate. Contra. licet naturaliter color insit quantitati habenti modum quantitatiuum. quia in proposito non est in quan titate habente modum quantitatiuum. igitur licet quantitas vt est subiectum. in se sit prior colore. non aamen iste modus quantitatis. quia sine illo potest esse quantitas ponendo quantitatem rem distinctam et existentem in corpore sub hostia. Item si istud valeret eodem modo posset dici quod color non potest videri nisi informaret subiectum. quia substantia est subiectum eius et prior eo. et tunc arguo sicut ipse arguit. modus accidentalis in obiecto non impedit cognitio nem illius obiecti. sed esse in quantitate haben te modum quantitatiuum est modus accidenta lis coloris. igitur color potest videri absque hoc quod habeat talem modum quantitatiuum. Item ad principale sic: omnes effectus dependet suf ficienter ex suis causis essentialibus et dispositionibus et approximationibus earum. sed quantitas non est causa effectiua respectu visonis albedinis. igitur distructa quantitate et modo quantitatiuo adhuc potest videri. albedo.
⁋ Contra aliud quantum ad secundumarticulum non videtur quod corpus christi sit in loco in sacramento per accidens. quia corpus immediate et per se fundat respectum presentialitatis ad hunc locum. igitur per se et immediate est in hoc loco
⁋ Item non videtur contradictio nec impossibile quin deus possit conseruare cor pus christi in loco cui presens est in sacramen to omni alio destructo quod est presens tali lo co circumscriptiue sed modo est realiter corpus christi presens loco hostie. igitur potest deus conseruare corpus christi presens ibi destruendo hostiam que non inheret corpori christi. sed est ibi totale extrinsecum sicut corpus assumptum in angelo. sed destructis speciebus et re manente in corpore praesentialiter est immediate et per se presens illi loco. igitur eodem modo nunc est immediate presens. et sic est in lo co per se et immediate. igitur potest per se mo ueri.
⁋ Item contra Iohannem in hoc quod ponit corpus christi in altari tantum moueri a deo. quia ipsemet dicit post quod in anima est duplex potentia organica et non organica. quarum vtraque est principium motus localis. sed potentia or ganica respicit corpus vt mobile secundum eum in sacramento eucharistie. igitur anima christi po test mouere corpus christi quando non habet modi quantitatiuum. sicut quando habet. tamen vt excusetur a contradictione istud dictum potest habere duas causas veritatis. scilicet quod potentia motiua non organica in ipso non potest corpus mouere quantum est de se corpus christi in eucharistia Alia causa est quod non potest mouere. quia non est necessarium quod moueatur. quia immediate mouetur a deo. Confirmatur sicut modus ad cidentalis existendi quantitatiue non impedit actionem corporis christi in animam alicuius bea ti secundum eum: quin intellectus beati possit videre corpus christi. licet non existat quantitatiue. ita videtur ex alia parte quod modus ille accidenta lis quantitatiue existendi non impedit: quin cor pus christi possit pati a potentia organica et non organica sue anime proportionata sibi.
⁋ Aliter ergo dico ad articulos predictos. quod sepositis illis que sunt fidei non potest probari per rationem: quin omnem actionem et passionem terminatam ad formam absolutam quam potest corpus habere existens in loco circumscriptiue habeat in loco diffinitiue et non quantitatiue. quod probo. quia non minus potest aliquod principium actiuum habere actionem: quando secundum se totum est presens alicui passo. puta alicui calefactibili. quam quando per vnam partem est presens vni et per aliam est presens alteri. sed corpus christi in hostia est presens se toto hostie et toti et cuilibet parti. igitur calor corporis christi potest agere in hostiam et calefacere eam. Per idem po test probari quod corpus christi potest videri in hostia oculo corporali. quia est actiuum: non tantum in medium sed etiam in oculum. quia se toto est presens cuilibet parti oculi et medii. et per hoc sequitur quod si corpus christi potest causare visionem etiam primo: vt hic quod multo magis potest terminare talem visionem: vt hic primo term natam in oculo a solo deo. quia non minus re pugnat alicui existenti realiter primo termina re talem visionem quam non existenti. sed deus po test facere quod non existens terminet visionem intuitiuam: sicut alibi dictum est. ergo etc.
⁋ Item quando sunt duo actiua. quorum vnum est ex si actiuum: et ponitur habere consimilem modum existendi cum alio potest vnum agere sicut aliud sed anima intellectiua potest agere in corpus non obstante quod non habeat modum existendi quantitatiuum. quia Augustinus. ix. de trinitate. dicit quod anima magnam habet immutationem respectu corporis sui igitur eodem modo qualitates in corpore christi possunt agere in aliquod corpus non obstante quod non habeat modum quantitatiuum esset di. et sic vt videtur corpus christi potest causare par ticulariter visionem in oculo non glorioso. ita quod ille oculus videat corpus christi quod est principium actiuum ex parte obiecti: et principium passiuum ex parte oculi. et modus essendi quantitatiuus ne impedit: et alia requisita ponuntur. igitur potest po¬ ni actio. Unde videtur quod ista propositio communis quod agente approximato et passo disposito sequitur actio non est neganda nisi obuiet sibi vel auctoritas vel experientia.
⁋ Experientia autem quam nunc habemus de corpore chri sti de facto non concludit. quia deus suspendit actionem istarum qualitatum non coagendo cum illis vt agant. sed si coageret. viderentur nec est auctoritas in scriptura aliqua vt patet nec ratio est ad hoc. sed magis ad oppositum Ex isto sequitur quod corpus christi potest term nare corporalem visionem. quia non magis re pugnat alicui existenti realiter terminare corporalem visionem quam non existenti. sicut prius dictum est
⁋ Eodem modo dico quod non potest probari per rationem quod corpus ch. sti sub ho stia alicui actiuo sufficienter approximatum non potest ab illo pati. cum ab agente cui est presens secundum partem tantum possit pati: multomagis potest pati ab agente cui est presens secundum se totum
⁋ Dico quod corpus potest moueri realiter et localiter in sacramento. quia est vbicunque est hostia. Secundo dico quod potest moueri in sacramento per virtutem creatam. quia habet virtutem organicam et non organicam qua potest moueri. Et per vtranque virtutem potest moueri in sacramento. hoc probatur. quia quando aliquid habet modum essendi conuenientem mobili et modum essendi conuenientem mouenti non est inconueniens illud moueri et aliud mouere. sed corpus christi habet modum essendi conuenientem mobili et anima christi habet modum essendi conuenientem mouen ti quantum ad potentiam non organicam. igitur etc. Unde sicut angelus potest mouere se et po tentia organica potest esse ratio mouendi cor pus. ita anima intellectiua potest mouere cor pus suum. siue corpus habeat modum essend quantitatiuum siue non.
⁋ Sed dubium est que est potentia organica et que non organica. et quid est mouere organice et quid non organi ce.
⁋ Respondeo potentia organica est que vti tur organolcorporali in actione sua. cuiusmo di sunt omnes potentie extense in materia. si cut potentie sensitiue. Potentia non orgenica est illa que non vtitur organo corporali in actione sua. sicut intellectus et voluntas. Io hannes autem ponit quod anima intellectiua habet potentiam organicam et non organicam et hoc sequitur si ponatur quod anima intellectiua et sensitiua in homine sunt eadem forma. tunc enim anima habet quasdam potentias organicas. quia sensitiuas et quasdam non organicas. quia intellectum et voluntatem. sed econtra qui ponunt animam intellectiuam distingui realiter a sensitiua in homine habent ponere quod anima intellectiua in corpore habet potentiam non organicam. Sed quid est mouere organice et non organice.
⁋ Respondeo mouere organice est mouere primo vnam partem et post mediante illa ali am. sicut est in motu animalium quod scilicet primo forte mouetur cor motu locali realiter et post mediante motu cordis alia pars magis propinqua et post tertia. et sic deinceps et hoc vni uersaliter in omni motu composito ex pulsu et tractu et in omni motu vbi primo pellitur vna pars et post trahitur alia. Sed mouere non organice est mouere totum et partem eque primo. sicut angelus in corpore assumpto. quia est totus in toto et in qualibet parte totus. ideo eque primo mouet quanlibet partem
⁋ Est etiam totus in toto et totus in qualibet parte. sicut motor in mobili. non autem sicut perfectio in perfectibili. sicut anima intellectiua est tota in toto et tota in qualibet parte. non tamen mouet totum eque primo et quanlibet pat tem. sed primo mouet vnam partem et post me diante illa aliam. sicut prius dictum est. Quia licet anima sit tota in toto et tota in qualibet parte. non tamen sicut motor in mobili. sed si cut perfectio in perfectibili. et ex hoc patet quod anima intellectiua in nobis non potest moue re corpus nostrum non organice. et hoc quia primo mouet vnam partem et post aliam modo iam dicto. et etiam quia inter partes talis corporis est distantia localis. quia totum non coexistit cuilibet parti. et ideo ad hoc quod aliquid moueat organice requiritur quod primo moueat vnam partem et post alteram et quod inter illas partes sit distantia. et hoc est solum quando totum est circumscriptiue in loco. ita quod totum correspon deat toti et pars vni parti prec. se. Sed potest ne anima intellectiua in christo mouere corpus christi organice et non organice. Dico quod anima intellectiua christi in celo potest moue re corpus christi organice. sicut anima intelle ctiua mea et solum sic. Tum quia corpus christi in celo est circumscriptiue in loco. ita quod est distantia inter partes corporis. Tum quia solum mouet primo vnam partem et post aliam Et est potentia tunc motiua non organice voluntas que potest appetere aliquid distans pro pter quod vult corpus suum mouere. Secundo dico quod anima intellectiua christi sub hostia potest mouere corpus christi non organice. quia organice non potest mouere in sacramento eo quod non potest primo mouere vnam partem et post aliam mediante prima. quia inter partes corporis hic vel ibi non est distantia localis. quia totum est in toto et totum in qualibet par te. et ideo non potest mouere vnam partem prius quam aliam. quia quelibet pars est cum alia. sed non organice potest moueri localiter. quia po test velle. et credo quod vult corpus suum de facto moueri ad motum hostie. et hoc propter com formitatem voluntatis sue ad voluntatem diuinam potest illud corpus sic. moueri et vult. et sic volendo si moueatur hostia mouet tunc corpus suum non organice. quia eque primo to tum et quanlibet eius partem. eo quod totum est in toto et in qualibet parte. et non est distantia in ter partes que necessario requiruntur ad mouere organice.
⁋ Ex hoc patet quod quando mouetur hostia anima intellectiua christi mouet voluntate sua immediate corpus christi sub hostia non orgauice. sicut causa partialis concurrens cum voluntate diuina causante contingenter disponente illud corpus moueri ad mo tum homo stie. et hoc totum est propter conformitatem ve luntatis humane iu christo ad voluntatem diuinam. et sic intelligo quod anima intellectiua christi mouet corpus suum in hostia non orga nice.
⁋ Si queras quid si anima christi suspendat actum voluntatis sue mouetur ne corpus christi ad motum hostie: Dico quod sic et hoc posito tunc solum moueretur a deo. et sic forte potest intelligi Iohannes in hac parte. Sed potest ne anima intellectiua christi in hostia separari ab hostia. ita quod non moueretur ad motum hostie. Dico quod sic nisi esset ordinatio diuina in contrarium que de facto ordinat semper illud cor pus moueri ad motum hostie. sed non obstan te illa ordinatione potest separare se ab hostia et hoc volendo quiescere hostia mota vel hostia quiescente volendo recedere et moue ri ad alium locum. tunc esset causa partialis concurrens cum deo ad causandum istum motum. et eodem modo potest separari illud cor pus ab hostia predictis modis. sicut causa totalis.
⁋ Quantum ad tertium dico quod christus in sacramento altaris potest intelligere natu raliter et intuitiue alia obiecta. ac si esset ibi quantitatiue. potest etiam ibi intelligi et videri naturaliter et intuitiue non tantum ab intellectu angelico. nec anima separata sed eti am ab oculo corporali nisi esset speciale impe dimentum. de quo supra patuit. et hoc non tantum est verum quantum ad substantialia. sed etiam quantum ad accidentalia. hec patent. quia posito actiuo sufficiente et passiuo disposito et approximato sequitur actio. hoc non est neganda nisi appereat ratio euidens iun contrarium vel experientia certa vel auctoritas quorum nullum patet in proposito. sicut supra dictum est. Confirmatur quia non repugnat intellectui pati ab aliquo non habente modum quantitatiuum. igitur ad hoc quod intelligat istud vel illud nihil refert vtrum habeat modum quantitiuum vel non
⁋ Mirabile enim esset si christus existens sub hostia nescieret vbi esset. Ideo teneo quod omnem actionem et passionem quam potest habere quando existit circunscriptiue in lo co potest habere in eucharistia nisi aliud impe diret. puta voluntas diuina. sicut supra dictum est
⁋ Ad primam de similitudine in medio dico quod ad actio nem corporalem non requiritur contactus corporalis. Tum quia distans potest agere in distans. sicut supra probatum est. Tum quia anima potest agere in corpus suum sicut substantia patet per Augustinum. Tum quia corpus potest agere in spiritum. sicut etiam in secundo dictum est. Tum quia idem potest agere in se. sicut patet de voluntate et intellectu. et specialiter de voluntate et ideo dico quod ad talem actio nem sufficit debita approximatio et presentia qualis est in proposito.
⁋ Ad aliud de colore dico tenendo opinionem prius recitatam. quia color non consequitur immediate quantitatem. sed substantiam. et quantitas consequitur immediate tam substantiam quam colorem. quia predicatur de vtroque in secundo modo dicendi per se. sicut conceptus quidam connotatiuus. sicut prius dictum est
⁋ Tenendo etiam quod quantitas sit alia res a substantia et qualitate. tunc color non sequitur immediate quantitatem. vt habet modum quantitatiuum. sed indifferenter sequitur eam siue habeat modum quantitatiuum siue non.
⁋ Ad aliud de obiecto fidei dico quod multa que cadunt sub fide possunt cognosci intuitiue. Uidit enim beata virgo quod peperit hominem crucifigendum. et illud capitur ab articulo fidei quod beata virgo concepit hominem crucifigendum. et similiter apostoli viderunt mortem christi et passionem. et tamen hoc cadit sub a ticulo fidei.
⁋ Ad primum Iohannis dico quod pe tit principium quia assumit id quod habet proba re. quia obiectum non potest agere nec pati. nisi habeat modum quantitatiuum. quia istud est principale quesitum maxime ponendo quod quan titas sit res alia a substantia et qualitate cum non sit actiua sufficit ad actionem quantitas sine omni modo quantitatiuo. Si dicis quod quan titas requiritur ad subiectum illarum formarum actiuarum.
⁋ Contra. tenendo quod quantitas sit res distincta sicut tenet. licet non pona¬ tur in corpore christi in sacramento altaris quan titas modo quantitatiuo: tamen realiter est ibi quantitas que vere est ibi subiectum illarum qua litatum. igitur eadem ratione potest consimi les qualitates recipere ab agente sufficiente et sufficienter approximato.
⁋ Si dicis quod corpus christi non est hic presens quantum ad rationem patiendi hoc opprtet probare. Quod dicis de angelo. dico quod sicut ageret et patere tur si esset hic presens. ita corpus christi in sa cramento. Per idem dico ad aliud quod non om nis potentia corporea requirit passum sibi ap proximatum localiter siue circumscriptiue.
⁋ Ad aliud de motu locali dico quod illa ratio probat quod corpus christi non potest moueri a virtute creata. quia mouet hostiam puta a sacer dote. sed non probat qui possit moueri ab ani ma christi non organice modo supra dicto. Et dico quod probat verum si bene intelligat. scilicet quod aliquando aliqua contingenter coniunguntur et vnum mobile proportionatur potentie mo tiue et aliud non proportionatur. tunc non mouetur motione eadem nec eadem virtute creata. sed in proposito tam hostia quam corpus christi est mobile proportionatum anime chri sti. quia anima christi non tantum potest mouere corpus suum separando se ab hostia. sicut supra dictum est. sed etiam potest mouere hostiam eadem volitione et corpus suum. quia eadem volitione potest velle hostiam et corpus suum moueri de loco ad locum. licet tunc moueat suum corpus non organice et hostiam etiam non organice tamen concurrente deo. sicut causa partiali. sicut potest dici quod eadem motione actiua causata moueretur vtrunque et di uersa motione actiua quarum vna est creata et alia increata et diuersa motione passiua que sunt diuersa mobilia
⁋ Primum est vtrum quando aliquod corpus agit vel patitur vbi est quantitate necessario agat vel patiatur idem corpus vbi non est quantitatiue. sicut est de corpore christi in celo et sacramento.
⁋ Uidetur quod sic. quia nullum absolutum desinit esse in aliquo adue niente sibi precise nouo respectu extrinseco. sed per hoc quod corpus christi est in eucharistia solum aduenit sibi nouus respectus extrinsecum Igitur per hoc quod est in eucharistia non desinit aliquod absolutum ab eo quod habet in celo
⁋ Item absolutum naturaliter prius inest cui inest quam talis respectus. igitur non variatur propter talem respectum. non enim propter respectum propter aliquid dici album simplicitur et non album.
⁋ Item sicut affirmatio alicuius non est nata inesse alicui secundum vbi vel locum. ita nec negatio absoluti est nata inesse alicui secundum vbi
⁋ Igitur corpus christi habens colorem in celo habet colorem in eucharistia. quia non propter solum vbi potest habere negationem. Unde vbicunque corpus est quantum vel album ibi est quantitas vel albedo.
⁋ Item possibile est corpus christi contineri in hostia. in esse sa cramentali et non in esse reali. et si sic non esset tunc sine accidentibus suis.
⁋ Secundum est quomodo corpus christi sub hostia potest videri oculo corporali. quia omne diuisibile habens partes distinctas discerni potest vna pars ab alia. sed in hostia discerni non potest inter caput et pedes. quia ibi est confusio partium.
⁋ Item om ne quod videtur. videtur sub piramide cuius conus est in oculo et basis in re visa. sed illud non potest competere rei non habenti modum quantitatiuum.
⁋ Tertium est vtrum christus po test videre seipsum in hostia sicut si esset in distinctis locis circunscriptiue videtur quod non. quia inter videntem et rein visam debet esse distantia. sed corpus christi in vna parte non distat a se in alia parte. igitur etc. Quia ibi non est circumscriptiue.
⁋ Qua. tum est vtrum potentia actiua christi potest mouere aliquod corpus extra hostiam vel ipsam hostiam.
⁋ Quin tum est vtrum intellectus viatorum potest na turaliter intuitiue videre substantiam corporis christi in eucharistia existentem.
⁋ Ad primum dico quod si de facto vnum corpus sit in duobus locis circumscriptiue vel diffinitiue omne ab solutum pertinens ad integritatem quod habet in primo loco habet in secundo nec aliquid absolutum perdit per hoc quod nunc est in nouo loco. nec etiam aliquid pertinens ad conserua tionem illius corporis. sicut secundum aliquos sanguis non est de integritate nature humane. sed est indiuiduum distinctum requisitum ad conseruationem hominis sicut aer circunstans nec prus dixi oppositum. sed cum hoc dico quod stat de potentia dei absoluta quod illud corpus potest habere talia accidentia in vno loco et causarere in alio. et hoc dixi supra et declaraui. sic enim non fit contrandictio. quod accidentia corporis christi sint vbi est localiter et non vbi est sacramentaliter. nec erit contradictio quod sit in vno et non in alio. licet in vtroque sit circumscriptiu e Ad aliud dico quod licet absolutum sit prius re¬ spectu. non tamen est contradictio quin illud corpus absolutum sit presens illi loco. et accidens non.
⁋ Ad aliud dico quod contradictoria non possunt predicari de aliquo secundum idem. sed ecundu diuersa. sicut si christus assumeret duas na turas posset dici albus secundum vnam naturam et niger secundum aliam. Similiter dico quod ista duo non contradicunt esse album simpliciter. et non esse album secundum quid. sicut ista non contradicunt. sum albus simpliciter. et non sum albus ratiome et vtraque negatiua potest habere duas causasveritatis. vel quia non sum hic vel ratiome. vel si sum hic: non sum hic albus. Similiter. si sum rome non sum albus ratiome. et vtraque potest esse et potest stare affirmatiua per potentiam dei et tota ratio est. quia per negationem acciden tis in isto loco vel ratiome non sequitur absolutem negatio illius accidentis. sed tantum negatio secundum quid. nunc autem affirmatio absolu ta et negatio absoluta simpliciter contradicunt et non negatio secundum quid et affirmatio absoluta. patet per exempla prius posita de diuinitate et natura assumpta. et similiter de corpore habente duo vbi in duobus locis. Exemplum. ista non contradicunt corpus christi mouetur in celo et non hostia. quia potest ibi quiescere vel econuerso. Igitur eodem modo non videtur contradictio in proposito.
⁋ Respondeo si perquiescere intelligas priuatonem motus simpliciter. tunc est impossibile et contradictio quod simul moueatur et quiescat. Unde bene sequitur. quiescit ergo aliquem locum quem prius habuit non mutat: et sequitur. mouetur. ergo aliquem locum acquirit nouum et mutat habitum. Si tamen intelligas per quientem non mutari lo cum. et quod corpus existens in aliquo loca non mitans illum locum quiescit. et corpus existens similiter in alio loco et illum mutans moui etur. sic potest idem corpus simul quiescere et moueri. quia corpus potest mutare locum suum. et per consequens mouetur localiter. et idem corpus in altari et in hostia potest manere in oco hostie et non mutare illum locum. et sic quiescit et non mutat locum quem prius habuit et in celo mouetur. quia mutat locum quem prius habuit et acquirit nouum locum.
⁋ Ad a i ud de gaudio et dolore et intellectione. Dico quod de facto omnia talia que sunt de facto in christo in celo sunt in eo. vt hic in hostia. tamen non est contradictio quin possit fieri oppositum.
⁋ Ad aliud dico quod maior est difficiltas de colore respectu visus quam de aliis sensibilibus respectu aliorum sensuum. quia color ad hoc quod videatur requirit certam situato nem. quia taliter possunt disponi colores quod non videbuntur et taliter quod vterque videbitur. Exeplum primi si aliquod corpus album subtile. puta pann albus ponitur supra rubeum multum intensum. tunc tantum distincte videbitur rubeum et non album. Exenim plum secundi. si ponatur pannus idem albus in eodem situ cum rubeo. et distet ab eo. tunc vtrque videbitur. calor autem non requirit talem situationem ad hoc quod sentiatur per tactum. sed potest agere in tactum secundum omne situm proportionatum Ideo difficile est iudicare quomodo colores videntur in corpore christi. et quomodo situ antur et quis videtur et quis non hoc quia non constat nobis per experientiam certam vnde li cet propter diuersam situationem colorum in corre christi possint se inuicem impedire ne omns videantur. tamen illa diuersa situatio non impe dit simpliciter quin aliquid videretur nisi deus suspenderet actionem colorum non coagendo eis quando igitur dicit. si corpus christi videretur. tunc possunt partes eius distingui per visum ab inuicem. dico quod forte partes eiusdem ratio nis non possent abinuicem distingui. sicut apparet in albedine intensa et remissa. quia partes non possunt abinuicem distingui. et simi liter si duo lumina eiusdem rationis poneret tur simul in eadem parte medii visus nunquam po test illa ab inuicem distinguere. sicut patet ad sensum. sed partes alterius rationis bene pos sunt forte ab inuicem distingui.
⁋ Ad aliud di co quod autor perspectiue hoc dicit quia non vidit occulta fidei et non vidit colorem nisi extensum et ideo ponit videri secundum naturalem cursum per figuram vnius piramidis cuius conus esset in oculo et basis in re visa. tameum sine contradi ctione potest deus facere eolorem non extensum et tunc non esset propositio assumpta vera. quia ille color non videretur per talem figuram.
⁋ Ad aliud dico quod oculus christi in vna parte hostie potest se videre in alia parte. ita bene ac si esset in diuersis locis localiter tunc existens in vno potest se videre in alio
⁋ Si dicis quod ad hoc quod aliquis videat se oportet quod distet a se localit. idem autem non potest a se distare sic. Respon deo sicut idem distat a se quando est in diuersis locis diffinitiue distantia sufficienter requisita ad visionem. ita idem distat a se quando est in diuersis locis diffinitiue distantia sufficien ter requisita ad visionem corporalem. sicut est in proposito
On this page