Probatur quod non. quia aut panis manet aut non. si sic tunc non transsubstam tiatur. si non tunc annihilatur. et per consequens non transsubstantiatur.

⁋ Ad oppositum est ma gister in littera. distinctione quarta qui dicit quod ex pane fit corpus christi ex vino sanguis. hic tria sunt facienda.

⁋ Primo videndum est quio sit transsubstantiatio. Secundo vtrum in proposito sit tenenda.

⁋ Tertio quid sit terminus for malis transsubstantialis. Quantum ad primum potest dici quod transsubstantiatio in proposito est successio substantie ad substantiam desinen tem esse simpliciter in se sub aliquibus acciden tibus propriis substantie precedentis. Possibili tas illius apparet. quia non repugnat potentie diuine destruere substantiam in se et conseruare accidentia et quod aliqua alia substantia eisdem accidentibus eam non informantibus immediate conexistat

⁋ Quantum ad secundum dico quod in a. tari est vera transsubstantiatio corporis christi. sed hoc potest multis modis poni. vno modo ponendo quod remaneat ibi substantia panis. et cum hoc quod corpus christi coexistat substantie illi. ita quod prima substantia sit deserens accidens secunda non. sed tantum coexistens. Alio. modo quod recedat substantia panis subito de illo loco ad alium locum et remaneant accidentia et eis coexistat corpus christi.

⁋ Tertio quod redigatur in materiam vel per se stantem vel aliam formam recipientem. et hoc siue in eodem siue in alio et tunc illi materie et accidentibus coexistat corpus christi.

⁋ Quarto quod substantia panis redigatur in nihil.

⁋ Primus modus patet. quia hoc potest fieri per simplicem coexistentiam vel ri corporis christi substantie panis. quia non minus repugnat quantitas quantitati vel substantia quantitati. quam substantia substantie. sed quantitas potest conexistere in eodem loco cum quantitate alia. patet de maioribus corporibus existentibus in loco eodem. simimiliter substantia potest coexistere quantitati in eodem loco. patet de corpore christi. igitur aliud est possibile

⁋ Sed vtrum corpus christi ibi possit coexistere per vnionem et assumptionem dubium est et potest dici quod si sit possibile vnam creaturam sustinere aliam vt dicunt aliqui et credo quod non includit contradictionem. nec potest probari. per rationem naturalem quod corpus christi posset assume re substantiam panis per vnionem. et tunc natura sustentans erit suppositum. et alia erit sustentata a supposito et aliquando non. quia vtraque potest inniti alicui supposito. Secundus modus patet. quia sicut non est impossibile deo subito fa cere corpus christi hic sub speciebus hostie. ita pos test ficere quod substantia subito sit alicubi remanentibus spebus in eodem loco. et quod illi conexistati corpus xpi. Tertius modus patet per idem. Quat tus modus patet quia in ptante dei est esse substam tie sub specie panis et non esse eius primus modus potest teneri. quia non repugnat rationi nec alicuauctoritati biblie et est rationabilior et facilior ad tem nendum inter omns modos. quia pautiora incon uenientia sequuntur ex eo quam ex aliquo alio modo Quod patet quia inter omnia inconuenientia que ponuntur sequi ex isto sacramento maius est quod accidens sit sine subiecto. sed ponendo primum mo dum non oportet illud ponere. igitur etc. Si dicis quod maius est duas substantias corporeas esse simul

⁋ Contra. non est maius inconenies nec magis mirabile duas substantias. corporeas esse simulquam substantiam et quantitatem. quia non plus compatitur illa species hostie secum aliam hostiam quam substantia cum speciebus eius aliam substantiam. quia videmus quod illa species expellit aliam hostiam non consecratam. sicut si esset ibi substantia panis et hoc non conuenit sibi ratione corporis christi. quia corpori christi non repugnat alia quantitas sicut nec ista. Ita videtur quod nullum incoueniens sequitur ex primo modo ponendi quod non sequatur ex secundo modo. quia tamen detminatio ecclo sie in contrarium existit. sicut patet extra de summa trinitate et fide causa. et de cele. mis. et communiter omns doctores tenent quod ibi non remanet substam tia panis. ideo etiam teneo quod non remanet ibi sub stantia panis sed illa species et quod illi conexistat corpus xpii. et quod hoc sit possibile patet. quia in ista transsubstantiatione non includitur nisi quod species ibi rea liter maneant. et quod substantia non maneat in se re aliter. et quod ibi sit realiter corpus christi non quantitatiue sed quodlibet istorum est possibile. igitur etc. Qutum ad tertium dicitur hic communiter quod aliquid est ibi primo et principaliter exvi sacramenti aliquid tantum ex quadam concomitantia naturali. primum vocamus terminum formalem illius couersionis secundum non ponitur exemplum quomodo aliquid est termi nus productionis per se. sicut domus respectu edi ficationis. sed albedo in domo est terminus in accidens. ita in proposito corpus christi est terminus formalis illius conuersionis per se. sed anima intellectiua est terminus per accidens per quandam concomitantiam. sed hec distinctio potest intelligi bene et male. Si enim intelligatur quad ani ma intellectiua est ibi ex quadam concomitantia naturali. ita quod sit praecise terminus illius transsubstantiationis per accidens. et non propria transsubstantiatione. illud est falsum primo. quia vbi est terminus distinctus ibi est distincta transsubstantatio. sed anima et corpus christi sunt distincti termini. igitur etc. Secundo. quia vbi vnus termi nus potest separari ab alio: ibi sunt distincti termini. sic est de anima et corpore. sicut patet in triduo mortis si sacerdos confecisset. conuertisset panem in corpus christi. tunc fuissent ibi distincti termini et distincte transsubstantationes. igitur et dicis quod ex vt conuersionis solum est con corpus christi non in animam nisi inquantum vnus ur corpori. et si non sit vnita tunc est couersin animam. Contra. substantie pa nis ita succedit anima sicut corpus et post tri gitur ita ex vi conuersionis trans ranis in animam sicut in corpus. qua variatio in corpore succe cui succedit plusquem si conuertere rin animam. igitur non prius est couersio in cor pus quam in animam. Item exemplum non est ad proositum de domo respectu edificationis et albe dine in domo. quia cum accidens sit res distincta a substantia et vera res habet veram causam efficientem. tunc sic sicut nihil potest fieri nisi per se. ita nihil est terminus productionis nisi per se. et sicut accidens est res distincta ab homine. ita distincta productione producuntur. quia aliter semper homo in producendo hominem produceret albedinem. et etiam quia nihil requiritur ad productionem albedinis quod tamen requiritur ad produductionem hominis. et ideo dico quod sicut accidens est res distincta a substantia. ita distincta prodictione producitur. Aliter potest ista distinctio intelligi bene. quia illud est primus terminus transsubstantiationis quod est primo intentum a conuertente siue transsubstantiante. quod scilicet existente separato vel destructo quocumque alio esset transsubstantiatio. et illud dicitur terminus per accidens quod est secundario intentum ab eodem agente. scilicet quod non potest transsubstantiare vnum sine aliis. maxime quando sunt vnita. vel quia non vult transsubstantiare sine aliis. hoc modo corpus christi compositum ex materia et forma precedente animam intellectiuam quecumque sit illa. et hoc ponendo plures for mas in homine. sicut oportet ponere per artie culum est primus terminus huius transsubstamtiationis. quia deus est qui est agens principa le in ista conuersione qui intendit primo cou uertere panem in corpus christi. ita quod si anima sit separata sicut fuit in triduo. tunc solum fieret conuersio in corpus christi: anima intelle ctiua est terminus per accidens. quia deus se cundario intendit conuertere panem in animam. qualiter vnitur corpori. sicut producens domum intendit principaliter se defendere ab ymbri¬ bus et aliis nociuis. et hoc dicitur terminus produ ctionis: sed figura. vel albedo aut aliquid. tale in domo sunt termini per accidens: quia secundario intenti: quatenus primum non potest produci sine aliis. et sic possunt exponi omnes auctoritates que loquuntur de productione per se et per accidens. et sic patet iste articulus

⁋ Contra praedicta sunt multa dubia. Primum est an transsubstantiato sit aliqua mutatio et ad quid terminetur.

⁋ Secundum est vtrum transsubstantiatio possit esse in substantia praimo existente

⁋ Tertium vtrum substantia remanens in esse substantiali reali potest transsubstantiari.

⁋ Quartum an oporteat substantiam in quam transsubstantiatur mutare locum.

⁋ Quintum an illud in quo fuit transsubstantiatio praecise pro tunc possit esse in lo co diffinitiue. Sextum ante possit esse transsubstantiatio. posito quod corpus maneret cum substam tia panis

⁋ Septimum vtrum de facto ille panis annibiletur. videtur quod non. quia secundum magistrum et Ambrosium panis est vnicus in altari ante sacra verba vbi accessit consecratio de pane fit christi caro

⁋ Item illud quod mutatur in aliud non annihilatur: sed panis mutatur in corpus christi. igi etc.

⁋ Sctauum est. quia videtur quod ista conuersio non potest fieri in animam intellectiuam. quia secundum Augustinum corpus conuerti in spiritum non potest.

⁋ Istem eadem ratione potest conuerti in accidens cpi. quia accidens succedit substantie et tunc esset transaccidentatio: quod tamen omnes negant.

⁋ Ad primum isto rum dicit. quod hic est mutatio non corporis christi. quia aliter est hic quam in mutationibus naturalibus. quia in illis ad quod termimatur mutatio mutatur extendendo nomen mutationis. et terminus a quo si militer. sed hic solum mutatur terminus a quol et non terminus ad quem. ideo dicunt quod substantia panis que mutatur in corpus christi mutatur et non corpus christi.

⁋ Contra. omnis mutatio necessario est inter terminos incompossibiles. licet termini secundarii non sint incompossibiles. Exemplum. mu tatio est inter istum locum et illum tanquam inter terminos. sed quia isti termini non sunt incompossibiles corpori. quia idem corpus potest esse in diuer sis locis. ideo non sunt termini primi huius mu tationis: sed secundarii. sed primi termini huius mutationis sunt esse in hoc loco: et non esse in hoc loco. Quero igitur. aut ista mutatio habet ter minos incompossibiles: quorum vterque est ests aut vterque non ens. aut vnus est ens et alius non ens. primum non est dari. quia tales termini non sunt nisi sub stantia panis et species panis ex vna parte et corpus christi ex alia parte. Sed isti termini non sunt incompossibiles. quia corpus christi potest manere simul cum substantia panis. sicut prius dictum est et de fa cto simul manet cum illis speciebus. Nec secundum potest dari. quia inter non ens et non ens non est mu tatio. v. phisicorum. igitur oportet dare tertium. sed sic est dare duos terminos positiuos et duos ne gatiuos respectu quorum potest esse hec mutatio scilicet esse panis et non esse panis: esse corpus christi hic et non esse corpus christi hac. sed perper istos termios scilicet esse panis et non esse panis non est aliqua mutatio in cor pore christi plus quam in alio corpore. et ideo propter il las non plus habet corpus christi esse hic quam quodcumque aliud corpus. potest enim panis non esse post suum esse absque hoc quod corpus christi ibi sit. ergo primi termini incopossibiles illius mutationis: per quam corpus christi est hic: sunt corpus christi esse hic: et corpus christi non esse hic. igitur cum corpus chrsti transeat de non esse hic ad esse hic. ratione cuius hec est vera mutatatio sequitur quod corpus christi vere mutatur. ideo dico quod corpus christi mutatur localitur. quia sicut immediate est hic per substantiam vbi prius non fuit per substantiam: ita immediate mutatur. quod autem immediate sit in loco prius probatum est. Ideo dico quod duplex est mutatio. vna acquisitiua. alia deparditiua. acquisitiua est in corpore christi. quia accipit esse vbi prius non habuit esse. sed deperditiua est ipsius substantie panis que non manet et prius mam sit. et hoc extendendo mutationem ad omnem acqui sitionem et deparditionem.

⁋ Ad secundum dico quod potest esse transsubstantiatio in substantiam praexistentem. probatur quia non magis repugnat huic conuersioni quod sit in substantiam praexistentem quam alterationi quod sit in qualitatem praexistentem: secundum potest fieri. igitur et primum. Assumptum probatur. quia ponamus quod deus aliquam qualitatem per se existentem sine subiecto causet et postea vniat eam alicui subiecto: illud subiectum vere alteratur. quia vere nunc informatur qualitate qua prius non informabatur. de hoc quere in pri mo. sed ista alteratio est ad qualitatem praexisten tem. quia licet qualitas de nouo acquiratur isti sub iecto. tamen non de nouo producitur simpliciter: nec aliquid in ista alteratione simplicitur producitur de non esse ad esse: nisi respectus vnionis illius qualitatis ad subiectum: sicut alias dictum fuit. igitur eodem modo in proposito potest esse con uersio substantie in substantiam praexistentem

⁋ Ad tertium dico quod ibi non est difficultas nisi in vocabulo. vtrum terminus a quo potest manere sicut manet terminus ad quem. et tunc dicitur transsubstantiatio. et dico quod non. quod hoc nomen sic importatur ad significandum vt significet primo quod sit aliqua substantia et post non sit et quod sibi suc cedat alia substantia. et hoc vocatur transsubstantiari: sicut dictum est.

⁋ Ad quartum patet quod sic.

⁋ Ad quintum dico quod esse in loco circumscriptiue vel diffinitiue accidit transsubstantiationi. quia potest esse transsubstantiatio siue illud in quo fit duersio sit in vno loco siue in alio. de facto tamen non est in loco hostie circunscriptiue: sed tantum diffi¬ nitiue. tamen si esset corpus equale: puta substantia panis corpori christi in celo: si illud corpus transsubstamciatur. in corpus christi. tunc potest corpus ibi habere esse in loco circumscriptiue sicut in celo. et per consequens habere partes distinctas loco et situ.

⁋ Si quaeras vtrum corpus maius vel minus corpore xpi in celo: puta ho stia possit transsubstantiari in corpus christi: ita quod ha beat esse circumscriptiue in loco illo maiori vel minori: puta in loco hostie vnius. potest dici quod hoc non includit aliquam contradictione. quia sicut potest facere idem corpus in duobus locis simul: et idem corpus numero potest naturaliter fieri sub maiori loco et quanti tate et minori sine acquisitione et deparditione alicuius absoluti in tali corpore. sicut patet in corpore primo raro et post denso. et econuerso. et hoc tenemdo primam opinionem de quantitate: ita multo magis potest deus condensare corpus suum vt existat circumscriptiue in minori loco quam existat in celo. et per consequens potest tantum condensari corpus christi et eius partes quod potest esse circumscriptiue in ita puo loco sicut est locus hostie. et tunc erunt partes eius distincte ab inuicem loco et situ sicut in celo: licet non tantum distantes. quia hoc posito haberet pruum corpus et pedes etc. Similiter potest rarefacere corpus suum vt coexistat maio ri loco quam coexistit: et dico circumscriptiue.

⁋ Ad sextum potest dici quod sic: tamen de facto non est ita.

⁋ Ad septimum dico accipiendo annihilationem sic quod illud reducatur in nihil et non conuertatur in aliquod aliud. sic panis non annihilatur accipiendo. tamen sic quod illud dicatur annihilari quod redigitur in ita purum nihil sicut fuit ante mudi creationem: sic vere annihilatur panis. quod probatur. quia non habet verius esse nec actualius substantia panis in cor pore christi quam in potentia dei creatiua. sed non obstante esse quod habet in essentia diuina siue in potentia dei siue per continentiam virtualem siue perfectionalem siue quocumque alio modo vere potest panis an nihilari. licet in potentia diuina vere habeat esse quiante mundi creationem vere fuit nihil: et tamen esse habuit in potentia diuina. similiter vere potest deus panem annihilare: et tunc haberet esse in potentia dei. ergo eodem modo hoc non obstante omne esse quod habet in corpore christi vere potest annihilari.

⁋ Item si tam forma panis quam materia conuertatur in corpus christi. tunc manifestum est quod totum illud compositum anni hilatur.

⁋ Ite sicut impossibile est quod aliquid habeat esse post non esse nisi per generationem vel creatio nem. ita impossibile est quod aliquid habeat non esse post esse nisi per annihilatione vel corruptionem. sed non habet non esse per corruptionem. quia tunc esset vna pars manens: puta materia: quod non est in proposito. quia totum conuertitur in totum. igitur per annihilationem. Ideo dico quod vere substantia panis annihilatur: et tunc est ibi conuersio panis in corpus christi. sicut ex nocte dies fit et mane meridies.

⁋ Tunc ad argumenta in contrarium ad primum quando dicitur quod illud ex quo aliquid fit non annihilatur. Dico secundum philosophum primo phi sicorum aliquid fieri ex alio dupliciter intelligitur vno modo sicut ex aliquo manente sicut forma dicitur fieri ex materia. alio modo ex aliquo non manente sicut vnum oppositorum fit ex alio: sicut album ex nigro et ex non albo album secundum philosophum. primo modo quod fit ex aliquo non annihilatur. secundo modo quod fit ex alio potest annihilari sicut est in proposito: quia nihil hic manet. et non obstante quod nihil ipsius panis maneat. tamen ex pane potest dici fieri corpus christi sicut hic non obstante quod vnum contrarium realiter cor rumpitur potest dici vnum contrarium fieri ex alio. Ad aliud dico quod quando aliquid sic mutatur quod aliter se habet nunc quam prius illud non annihilatur accipiendo tamen mutationem large quando aliquod totum simpliciter post esse accipit non esse: cui aliud esse succedit sic dicitur tale annihilari. et sic est in proposito de substantia panis et corpore christi.

⁋ Ad aliud dico quod licet corpus non possit conuerti in spectum per potentiam cre ature. tamen potest per potentiam diuinam. vnde potest in animam intellectiuam sicut in corpus christi. Ad aliud dico quod non est inconueniens concedere quod sit ibi transsub stantiatio: quia substantia corporis christi succedit sub stantie panis: ita acccidens corporis christi succedit: et habet esse vbi prius non habuit esse et est propria conuersio distincta a productione siue conuersio ne in substantiam sicut prius probatum est quod est disticta conuersio in corpus christi et in animam intellecti uam: quia sunt distincti termini. Aliter potest dici quod non est transsubstantiatio nisi quando primo vna sub stantia est et postea destruitur illa et succedit alia substantia. et ideo ex virtute vocabuli dicitur transsub stantiatio ita quod non dicitur transaccidentatio nisi quando primo est aliquod accidens et post destruitur illud acci dens: et tunc succedit aliquod aliud accidens tunc dicitur proprie transaccidentatio: aliter non. sed in proposito panis non remanet et accidentia panis manent. ideo non dicitur transaccidentatio: licet accidentia christi illis ad cidentibus coexistant quibus non conexistebant prius. Ad prgumentum principale patet ex dictis.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 8