Quaestio 5

Questio quinta distinctionis prime. Quinto quero utrum voluntas possit frui aliquo quod est realiter deus non habendo fruitionem respectu alicuius quod est realiter deus. hoc fest. Utrum possit frui essentia non fruendo sapientia vel voluntate vel persona siue frui vna persona non fruem do alia. Quod sic. quia quod potest distincte intelligi potest distincte diligi. sed essentia diuina potest intelligi non intellecta persona. ergo potest diligi non dilecta persona. maior est manifesta. quia iste potentie sunt equatur abstractionis. minor patet. quia equae perfecta est fruitio patrie sicut fruitio vie. sed in via contingit intelligere essentiam non intelligendo personam. ergo et in patria. Se cundo omne prius potest intelligi non intellecto poste riori. sed essentia est prior persona. ergo potest intelligi essen tia non intellecta persona. et per consequens voluntas potest frui essentia non fruedo persona. Confirmatur. quia intellectus potest coniuncta in esse diuidere intelligendo vnum et non intelligendo reliquum. igitur quantumcumque essentia sit persona poterit intellectus intelligere essentiam non intelligendo personam Tertio quod habet distinctam bonitatem potest distincte terminare actum voluntatis. sed relatio habet distinctam bonitatem sicut distin ctam entitatem. ergo etc. Preterea vna res potest intelligi non intellecta alia re realiter distincta. ergo potest intel ligi vna persona non intellecta alia persona. igitur con tingit frui vna persona non fruendo alia.

⁋ Quito non magis repugnat essentie terminare actu fruendi sine persoa quam repugnatt persone divine terminare dependentiam nature assumpte sine essentia vel sine alia persona ergo cum persona terminat dependentiam nature assumpte et n essentia nec alia persona terminare actum fruendi sine persona.

⁋ Ad oppositum. fruitio non est nisi respecum vnius fruibilis. quia quicquid est obiectum fruitionis est ob iectum cuiuslibet fruitionis. ergo non contingit frui aliqua nisi fruendo omni fruibili. ergo etc. Ad quaonem dicitur quod nec in via nec in patria includit contradictionem. quod voluntas fruatur essentia non fruendo persona. et quod fruatur vna per sona non fruendo alia. Dicitur igitur primo quod possibile est viatorem frui essentia non fruendo persona. et hoc fruitione ordinata

⁋ Quod probatur. quia secundum aug. vii. de tri. c. ii. si essent ia relatiue dicitur non est essentia. quia omnis sentia quae relative dicitur est aliquid excepto relatio. Ex quo concludit li. iii. c. vii. quapropter si pater non est aliquid id se non est aliquid quod ad alterum dicatur. est ergo essentia divina aliquod obiectum conceptibile. in cuius conceptunon includitur relatio. igitur sic potest concipi a viatore sed essentia divina si sit sic concepta habet rationem summi bo ni. ergo et perfectam rationem fruibilitatis. ergo contigit ea frui ordinate

⁋ Ista ratio confirmatur. quia possibile est concludi ex puris naturalibus esse vnum summum bonum: et tamen ex naturalibus non cognoscimus deum vt trinus est. igitur circa summum bonum sic cognitum potest voluntas habere aliquem actum et non neccessario inordinatum. ergo habebit actum fruitionis ordinatum circa essentiam et non circa personam. vt nos concipimus personam. Econuerso autem non est possibile scilicet quod ordinate fruamur persona non fruendo essentia quia persona in ratione sui includit et sentiam. Secundo dicitur quod viator potest frui vna persona ordinate non fruendo alia Quod probatur. quia respecum trium personarum sunt tres distincti articuli fidei. ergo potest concipi persona vna cui correspondet vnus articulus non concipiendo aliam cui correspondet alius articulus tunc in illa persona concipitur ratio summi boni. ergo possibi le est frui vna persona sic accepta non fruedo alia

⁋ Secundo principaliter dicitur quod non includit contradictionem quin possit esse ex parte intellectus et ex parte voluntatis quod vtriusque actu terminet essentia et nulla persona. vel vna persona et non alia. puta quod intellectus videat essentiam et non personam. vel personam vnam et non aliam et quod voluntas fruatur essentia et non persona. vel vna persona et non alia. hoc persuadetur sic. pater prius origi ne quam genuit filium perfecte est beatus. quia nullam perfectione sibi intrinsecam habet a persona producta. bea titudo est perfectio intrinseca persone beatem. sed in illo priori est beatus. ergo in illo priori habet obiectum perfecte beatificans. non autem videtur in illo priore habere essentiam communicatam tribus. vt obiectum. sed vel essentiam absolu te: vel vt est essentia in vna per ona tantum. ergo praecise non est de ratione essentie vt est obiectum beatificum. vt ipsa beatificet inquantum communicata tribus. et ita non videtur contradictio siue quantum ad visionem siue quantum ad fruiti onem. ergo simpliciter primum obiectum beatificum est ipsa divina essentia. absolute. ergo comparando ad intellectum creatum est possibile obiectum primum poni sine secundo quam etc.

⁋ Mondus ponendi est iste omnis actus habet ob iectum primum a quo essentialiter dependet. et habet obie ctum secundarium a quo essentialiter non dependet. sed temndit in illud virtute primi obiecti. licet ergo non possit manere idem actus nisi habeat habitu dinem ad primum obiectum. potest tamen manere idem sine habitudine ad secundum obiectum. quia ab eo non dependet. Exemplum idem est actus visionis diuine essentie et aliarum rerum in essentia. sed essentia est primum obiectum res vise sunt secundarium obiectum. Non posset autem manere visio eadem nisi esset eiusdem essentie posset tamen manere eadem absque hoc quod esset rerum visarum in ea. ergo sicut deus potest sine contradictione conoprari ad ac tum primum inquantum tendit in primum obiectum non iquantum tendit in secundum et tamen erit actus idem. ita sine contradictione potest co operari ad visionem essentie. quia essentia habet quasi rationem pri mi obiecti non conoperando eidem actui visionis vel frui tionis inquantum tendit in personam et pari ratione inquantum tendit in vnam personam et non in aliam. Contur istam opinione quantum ad primi articulia si intelligat quod aliquis viator potest ordinate diligere essentiam et non personam. quia. scilicet potest scire se diligere essentiam. et non scire se diligere personam. sic habet veritatem et hoc probant argumenta sua. Si autem intelligat quam aliquis potest ordinate diligere ipsam essentiam diuinam. ita quod simpliciter non diligat personam. non videtur verum. cuius ratio est. quia quaelibet obligatur ad diligendum illud quod est summe diligendum. sed persona diuina est summe diligenda. et ita perfecte diligibil sicut ipsa essentia. ergo non est licitu frui essentia diui na non fruendo persona divina. Preterea per idem potest probari quod nullus viator potest ordiate frui vna persona non fruendo alia. quia quaelibet persona est eque fruibilis sicut alia et eque diligibilis. ergo quaelibetequaliter obligatur ad fruitionem et dilectionem cuiuscumque persone

⁋Contra modum ponendi conclusionem ostendendo quod non est actus primo terminatus ad obiectum primarium et secundarium. et post ad obiectum primariutantum vel econuerso. primo. quia impossibile est transire a contradictorio ad contrdictorium sine omni mutatione nisi forte propi solam transmutationem temporis in actu vel quae foret si tempus conexisteret vtrique contradictoriorum. de quo pate bit in. ii li. ergo si primo intelligatur obiectum secundarium isto actu. et postea non intelligatur. vel econuerso. cum ad verificandum illa contradictoria non sufficiat sola transitio temporis. oportet quod sit aliqua mutatio. ergo cum sit manifestum quod non sit aliqua mutatio localis hoc. oportet quod sit mutatio aliqua acquisitiua vel deparditiua ali cuius formaliter inherentur. ex quo non potest esse productio nec destructio alicuius per se existentis. Et tunc quero aut est mutatio ad aliquod absolutum aut ad aliquod respectiuum. non ad absolutum. quia non posset poni nisi habitus: vel actus: vel species vel passio. sed manifestum est quod illud acquisitum vel deparditum nec est habitus nec species nec pas sio. ergo oportet quod sit actus. et per consequens haber propositum quod non est semper idem actus numero. nec potest dici quod est mu tatio ad aliquod respectiuum. quia nullus respectus ac quaritur de nouo nisi per productione vel destructionem absoluti alicuius. vel per motum localem. et hoc natura liter. ergo cum non sit haec motus localis oportet quod aliquod absolu tum vel destruatur vel producatur et haber propositum. Simulr si sit mutatio ad relationem. aut ad relionem reale caut ad relationem rationis. non primo modo. quia relatio. realis secundum istum doctorem non potest esse respecum non entur sed possibile est illud obiectum quod ponit secundariu quod sit simpliciter nonens. quia ponit quod creature exiam non existentes videntur in verbo tamquam obiecta secundaria. ergo ille actus non habet respectum realem ad illa obiecta secundaria. et per consequens non erit hoec mutatio ad respectum realem. Non potest esse mutatio ad respectum rationis. quia cum talis non sit de nouo nisi per nouum actu. oporteret quod esset hoc aliquis actus nouus

⁋ Ideo dico aliter ad quaeone primo quod nec licite nec illicite contingit fru essentia non fruendo persona. nec in via nec in patria Cuius ratio est. quia numquam de eadem re debent concedi contradictoria nisi habeantur in scriptura sacra. vel er determinatione ecculaie vel euidenter et consequentia formali ex talibus inferantur. sed manifestum est quod illa nec habentur ex scriptura sacra: nec ex determinatione eculie nec sequuntur euidenter et formaliter ex talibus ergo ista non sunt concedenda. scilicet quod aliquis fruatur essentia et non persona. Maior videtur satis manifesta. quia sen cut declarabitur dist. se. Difficillimum est intelligere aliqua contradictoria verificari de eadem re. nec est hoc ponendum nisi propter solam fidem. ergo haec non est ponendum. nisi vbi fides compellit. sed fides non compellit ad aliquid ponendum nisi quod haber ex scriptura facra vel ex determinatione ecculie vel euidenter et formaliter in fertur ex talibus. Ideo dico vniversaliter quod quicqud verificatur de divina essentia verificatur de persona et econuerso. ni si oppositum habeatur ex fide modo supra dicto. Et ideo dico quod essentia divina non potest intelligi. nec intuitiue nec abstractiue nisi intellecta divina persona. Sed conclusio istam rationem potest argui primo quando vnum non est de intellectu alterius. non econtrdictio vnum in telligi sine alio. sed persona divina non est de intellectu quidditatiuo essentie. ergo non est contradictio quod intelli gatur essentia non intellecta persona. Preterea alius est conceptus essentie et alius ipsius persone. ergo est aliquis conceptus essentie quie non est conceptus persone. et ita ista trt dictoria verificantur de essentia et de persona. non obstante quod sint vna res

⁋ Preterea philosophi habueri aliquam cognitionem de deo. sed penitus nullam habi erunt cognitionem de quacumque persona divina. ergo non obstante identitate dei et persone divine potest aliquod praedicatum vere affirmari de deo et negari de diuina persona.

⁋ Preterea quamuis idem non possit affirmari et negari de eadem re. tamen non est inconueniens ali quid vere affirmari de vna re et vere negari ab alia. ergo quamuis cognosci non posset affirmari de essentia et vere negari a persona. quia persona et essentia sunt eedem res. possibile tamen erit quod affirmetur de verna per sona et negetur de alia ex quo sunt distincte res. A primum istorum dico quod quando aliquid non est de intellecti alterius nec idem realiter cum illo potest ipsum intelligi alio non intellecto. Nunc autem ita est quod quamuisrela tio non sit de intellectu divine essentie. quia non praedicatur formaliter de divina essentia. est tamen eadem realiter cum divina essentia. et ideo non poest intelligi essentia non intellecta persona. tamen aliquid esse de intellectu ali cuius potest dupliciter intelligi. vel quia non potest intelligi: nisi illo intellecto. et sic relatio est de intellectu essentie et econuerso. vel quia est pars vel constituens ipsum et sic relatio non est de intellectu essentie. non tamen po test intelligi essentia sine relatione propter identitatem realem inter essentiam et relationem. similiter dicendum est de essentia et persona. Ad secundum potest concedi. quod omnis con ceptus essentie est conceptus persone et ecouerso omnis conceptus persone est conceptus essentie. tamen aliquas conceptus primo dicitur de esentie et non primo de persona. Et ratio est qui est aliquis conceptus qui ve dicitur de omni illo de quo dicitur essentia divina et de nullo alio. et tamen non sic respicit aliquam personam diuinam: quia dicitur de aliquo de quo non dicitur illa persona. sicut esse sapiens. esse creatiuum et huiusmodi primo competunt divine essentie et non alicui per sone primo non enim creatiuum primo competit patriqui competit etiam filio quaie non est pater.

⁋ Si dicatur. ista rsio inficit rationem primam: quia hoc aliquid vere affirmatur de essentia diuina. quod tamen vere negatur a diui na persona. sicut vere dicitur quod essentie diuine primo com petit iste conceptus. et patri non competit iste conceptus primo. Respodeo quod ista affirmatio et negatio deberm concedi. quia sequuntur ex il quae fide tenemus. ex hoc enim ipso quod fide tenemus quod deus est creatiuus et quicqud vere praedicatur de deo est creatiuum. quia scilice quaelibet persona diuina. et cum hoc tenemus quod pater no est filius. sequitur euidenter et formaliter quod iste con ceptus primo competit essentie. et non primo patri. qui primo competere alicui est competere illi et nulli nisi de quo ipsum verificatur. competere alicui non pri mo est competere alicui et tamen cum hoc competere alieui alii de quo ipsum non vere praedicatur. et ita si esse conceptum alicuius est repraesentare vel significare aliquid et non aliud. concedo quod est aliquis conceptus per sone qui non est essentie. quia est aliquis conceptus persone qui praecise competit vni persone et non alteri. et per con sequens non est conceptus essentie. ex quo non vere competit omni illi de quo dicitur essentia.

⁋ Ad tertium quod quamcumque cognitionem habuerunt philosophi de diuina essentia. habuerunt de persona. quia philosophi non habuerunt cognitionem de diuina essentia: nisi habendo aliquos conceptus simplices communes deo a creatu ris. vel compositos proprios et negatiuos. vel conno tatiuos proprios. sed omns tales conceptus ad quos potuerunt philosophi deuenire. eque veraciter competunt cuilibet persone diuine sicut deo vel divine essentis et ita in talibus conceptibus non plus cognoscitur diuina essentia vel deus quam persona diuina. Si autem sint aliqua conceptus naturaliter cognoscibiles de deo qui sint proprii diuine essentie. et qui non competant dinine persone quantum ad illos potest concedi quod philosophi habuerunt cognitionem aliquam de divina essentia quam non habuerunt de diuina persona. quia sequitur euidenter ex creditis. Et ideo quantum ad omns instam tias tales est proportionabiliter dicendum. sicut dictum est in solutione precedenti. Tame de talibus conceptibus philosophi non multum se intromiserunt. sed praecise de illis qua ita verificantur de persona sicut de esentia: et econ uerso. cuiusmodi sunt tales. immateriale. summum. cternum. et huiusmodi. qui conueniunt tam essentie quam persone divine. Ideo ratione talium conceptuum non plus cognouertut philosophi diinam esentiam quam personam. tamen haec non obstante philosophi potuerunt scire istam propositionem. deus vel divina essentia est incorruptibilis. ens summum. bonum. et sic de aliis. et non potuerunt scire istas propositiones. pater vel aliqua persona divina est primum ens incoruptibile et sic de aliis. Et isto modo dicunt homines quod potuerunt con gnoscere deum et non trinitatem personarum. Et ratio est. quia ad cognoscendum istam propositionem deus est immortalis: vel primum ens sufficiunt creature. Ad cognoscendum autem istam. persona diuina est primum ens requiritur distincta notitia deitatis: quae non potest haberi in via. Quantumcumque enim termini propositionum omnium pre eodem supponant. quia tamen sunt distincti termini et non svnonimi. potest vna propositio sciri alia ignota.

⁋ Exemplum potest poni ad hoc. ponendo quod sapientia diuina et omnipotentia diuina dicant in deo simpliciter eandem rem. tunc illa res quae est sapientia diuina non potest cognosci quocunque modo: nisi eodem modo cognoscatur oipo tentia diuina. et tamen haec non obstante. ista propositio potest esse nota. deus est sapiens. et ista ignota. deus est oipo tens. Similiter ponedo quod intellectus diuinus nullo modo distinguitur a voluntate. non potest intellectus diuinus cognosci: nisi cognita voluntate diuina. et tamen pos sibile est quod ista sit nota. deus est intellectus. et hec ignota. deus est voluntas. Similiter secundum rei veritatem si cut post declarabitur. paternitas in diuinis nullo modo distinguitur a generatione actiua. et per consequens nullo mo a fideli potest cognosci paternitas nisi cognosca tur eodem modo generatio actiua. et tamen multi credunt istam esse veram. paternitas constituit diuinam personam. et n istam. generatio constituit personam. Et ideo frequenter propter solam variationem tminorum potest vna propositio esse nota: et alia ignota. quantumcunque termini pro eisdem simpliciter supponant. et per consequens significatum vnius termini non plus cognosceretur quam significatum alte rius. Et ita est in proposito. quod diuina essentia et est sona cognoscitur a philosophis secundum tales conceptus qui co ueniunt essentie et persone. quamuis omnem propositionem ignorauerunt: in quae praedicatur aliquid de hoc termino diuina persona

⁋ Ad aliud dico quod non est concedendi aliquid vere affirmari de aliqua re: et vere negari ab alia re. quae tamen sunt vna res numero. et vna res numero singularissima et simplicissima est vtraque illa rum rerum. nisi vbi fides modo praedicto compellit. Et ita est in proposito. quod quamuis pater et filius distinguantur realiter. tamen vna res simplicissima est pater et filis scilicet di uina essentia. Et ideo quicquid competit vni persone. conpetit alteri. vbi non obuiat relationis oppositio vel vbi non declaratum est contrarium in scriptura facra vel ab ecculsia. vel sequitur formaliter ex talibus: sal tem mediantibus propositionibus per se notis. Et patet per rationem priorem. quia si intelligatur pater. intelligitur essentia qui sunt vna res. ergo si intelligatur pater. intelligitur filius. Et hec est intentio beati Augustini ie. detrinita. ca. x. vbi dicit sic. siue audiamus ostende nobis filium. siue audiamus ostende nobis patren tantundem valet. quia neuter sine altero potest ostendi. vnum quaeppe sunt. sicut ait. ego et pater vnum sumus. Ex ista auctoritate patet. quod ex vnitate patris et filii ostenditur quod neuter sine altero potest ostendi. ergo ex vni tate eorum eadem ratione potest ostendi quod neuter sine altero potest intelligi

⁋ Preterea in diuersis locis ex vnita te eorum ostendit quod neuter creat sine alio. ergo eadem ratione potest ex eodem medio ostendi quod neuter intelligitur sine alio.

⁋ Ad primum argumentum alterius opinionis dico quod essentia est aliquod obiectum conceptibile. in cuius conceptu non est relatio. quia scilicet relatio non praedicatur per se primo modo de essentia. Si autem intelligat quod essentia est aliquod obiectum conceptibile in cuius conceptu non includitur relatio. sed est aliquid sibi extrinsecum et differens realiter ab essentia. sic est negandum. sed primo modo concedo quod sic potest concipi. quia illa essentia in cuius conceptunon includitur relatio modo exposito potest con cipi a viatore. non in se sed in conceptu aliquo communi vel proprio. et ideo contingit ea frui ordinate. Sed arguendo. ergo contingit ea frui sine persona. est falla cia consequentis. Unde concedo quod contingit frui essentia qualiturcumque essentia accipiatur etiam abstra ctiue. sed non sequitur vltra. ergo couenit ea frui non fruendo persona

⁋ Si dicitur. si contingit frui essentia quali tercumque accipiatur. ergo contingit ea frui vt est in vna persona tantum. ergo conuenit ea frui sine alia persona. Respon deo. negando primam consequentiam. quia in antecedente non est aliqua falsa implicatio. sed in consequente est falsa implicatio quoniam implicatur quod contingit eam accipere vt est in vna persona tantum. et hoc est manifeste falsum. quia cum illa sit affirmatiua simpliciter. sequeretur quod esset in vna persona tantum. quod est manifeste falsum.

⁋ Si dicatur quod aliquis potest credere eam esse in vna persona tantum. et tamen talis potest frui ea. ergo talis fruetur et vt est in vna persona tantum. Respon deo negando consequentiam. quia quamuis aliquis credat eam esse in vna prsona tantum. et fruatur ea. et ideo credat frui ea vt est in vna persona tantum. hoc est. credit istam propositionem esse veram. fruitur ea vt est in vna perso na tantum. non tamen sequitur quod fruitur ea vt est in vna per sona tantum propter falsam implicationem. quia in con sequente implicatur quod est in vna persona tantum. quod tamen non implicatur in ista. credit eam esse in vna per sona tantum. et ideo consequentia non valet. sicut non sequitur aliquis credit aliquod corpus esse in loco vbi non est et cognoscit illud corpus. ergo cognoscit ipsum vt est in loco vbi no est. Similiter non sequitur sortes credit platonem non esse et cognoscit ipsum. ergo cognoscit ipsum vt non est. sed bene sequitur quod credit istam propositionem esse veram. cognoscit sortem quae non est.

⁋ Ad confirmationem concedo. quod ex puris naturalibus possumus cognoscere istam propositionem. deus est sum mum bonum. et tamen ipsa essentia diuina non plus cognoscitur secundum tales conceptus quam trinitas personarum qui illud quod cognoscimus ita vere competit tri nitati personarum sicut diuine essentie. ita enim realiter et ita vere trinitas personarum est summum bo num. sicut divina essentia est summum bonum. quamuis ista propositio sit nobis nota. essentia diuina est summum bonum. et hec non: trinitas personarum est summum bonum. et hoc quia isti termini pro eisdem supponunt. quamuis hoc nesciatur a nobis. Et ita non plus cognoscitur diuina essentia quam trinitas personarum. Sicut posito quod intellectus sit realiter ipsa substantia anime. nec aliquo modo distinguatur. sicut post ostendetur. tunc im possibile est quod substantia anime cognoscatur nisi intellectus cognoscatur. quia impossibile est quod idem de eodem vere affir metur: et vere negetur ab eodem. ergo non potest cognoscisubstantia anime nisi eodem modo cognoscatur intellectus. et tamen multis ista propositio est nota. substantia anime est ssubstantia. et hoc igno rata. intellectus est subiecta. Et ratio est. quia nescitur a tali pro quo supponit iste terminus intellectus. Ita est in proposito. quia nescitur pro quo supponit iste terminus summum bonum. quando dicitur deus est summum bonum. vtrum scilicet pro vno supposito absoluto. vel pro tribus suppositis respectiuis. quaeuis aliqui credant se scire quod supponit pro supposito absoluto. et non pro tribus. suppositis relatiuis. ideo poterit haec esse nota. deus est summum bonum. et haec ignota. deus est tria supposita relatiua. et tamen non plus tunc intelligitur essentia diuina quam trinitas personarum. et sicut non poest intelligi essentia diuina. nisi intelligatur trinitas personarum ita non potest voluntas frui essentia: nisi fruatur trini tate personarum. Si dicatur. quod tunc posset trinitas personarum cognosci ex puris naturalibus. sicut essentia diuina potest cognosci ex puris naturalibus.

⁋ Respon deo quod de virtute sermonis haec debet concedi. ex pu ris naturalibus potest ita bene cognosci trinitas personarum sicut essentia diuina. Et ratio est. quia quicquid potest cognosci ex puris naturalibus quantum ad conceptus quos communiter concludebant philosophi de deo. ita vere competit trinitati personarum sicut essentie diuine. Tame ex pu ris naturalibus potest ista propositio esse nota. essentia diuina est. in qua non subiicitur illa essentia quae deus est. sed vnus conceptus qui non est diuina essentia nec est deus. Et ista propositio trinitas personarum est. in qua non subiici tur illa trinitas quae est in deo. sed vnus conceptus qui non est deus. non potest esse nota ex puris naturalibus. Et sic intelligunt sancti et doctores. quando dicunt quod ex pu ris naturalibus non potest cognosci trinitas personam rum. hoc est ex puris naturalibus non potest cognosci euidenter ista propositio esse vera. trinitas personarum est deus: vel deus est tres persone. Et potest esse exemplum ad hoc. quia ista debet concedi de virtute sermonis res creabilis potest cognosci ab intellectu naturaliter. et tamen haec non potest esse nota euidentur ex puris na turalibus. res creabilis est. Et ratio est. quia quamuis aliqua res possit cognosci in aliquo conceptu simplici vel composito proprio. tamen multa possunt de illa re ignorari: quae tamen eque essentialiter sibi coueniunt.

⁋ Si dicatur quod si persone cognoscuntur ab intellectu. ergo intelle ctus est certus se cognoscere tres personas

⁋ Dico quod consequentia non valet. quia quamuis iste persone cognoscantur in conceptu tali composito proprio. non tamen euidenter cognoscit se cognoscere tres personas. sed euiden¬ ter cognoscit se cognoscere aliquid. Utrum tamen il lud sit tres persone vel vna non potest euidenter con gnoscere. et tamen in rei veritate tres personas cogno sceret non in se sed in conceptu aliquo proprio. sed cognitio in tali conceptu non est aliud quam habere tale conceptum et scire quod vere praedicatur de aliquo ente. Et ideo cognoscere tres personas non est ali ud quam cognoscere vnum conceptum proprium tribus personis. et scire euidenter quod ille conceptus de aliquo ente praedicatur. sicut cognoscere tres personal non est nisi cognoscere quod aliquod ens est summum bonum. ens primum actus purus. quia omnia ista ve rissime competunt diuinis personis. Et ita patet ad argumentum quod contingit habere actum ordina tum circa essentiam non tamen sine persona

⁋ Si dicatur ille qui credit tres personas non esse. et vult eas non esse. non fruitur personis sed magis odit. sed ali quis infidelis credit tres personas non esse et vult eas non esse. ergo non fruitur eis. et tamen talis potest frui essen tia divina. quia multi tales vellent mori pro deo. quod non esset nisi diligerent deum super omnia. et per consequens fruitur deo. Respondeo quod talis fruens essentia divina quamuis forte propter errore in intellectu et praesumptionem in volutate non ordinate: fruitur est divinis personis quamuis ignoranter. quia nescit se frui illis personis. Et quando dicitur. vult eas non esse. Dico quod non vult eas non esse quamuis credit se velle eas non esse. sed vult eas esse ex hocipso quod vult rem illam esse que est ille persone et ita decipitur credendo se velle illud non esse quod tamen vult esse. et ita nunquam fruitur essentia nisi fruendeo persona. quamuis ignoranter.

⁋ Si dicatur quod non ignoranter fruitur deo vel diuina essentia. et ignorani fruitur persona diuina. ergo aliquo modo cognoscitur ab eo diuina essentia quo non cognoscitur ab eo diuina persona. et ita habetur propositum. Respondeo quod consequentia no valet. sed ad hoc quod ignoranter fruatur diuina persona et scienter essentia. sufficit quod hec sit sibi nota. iste fruitur diuina essentia. Et isto modo concedo quod ignoranter fruitur persona. et scien ter deo. et tamen fruitur persona et nunquam deo sine persona cum deus realiter sit persona.

⁋ Concesso tamen quod aliquis possit frui essentia non fruedo persona. et quod aliquis possit intelligere essentiam non intelligendo personam quod tamen vt credo difficile est videre. argumntum non concludit quod aliquis possit ordinate frui essentia non fruendo persona. Cuius ratio est. quia sicut secundum istum doctorem aliquid potest distinctius significari quam possit intelligi. ita potest distinctius diligi quam in telligi. sicut enim concludendo quod est aliqua substantia que est subiectum multorum accidentium et distincta ab illis. potest imponi nomen quod sit proprum signum illius distincti ab omnibus accidentibus. ita concludendo. quod est aliquod ens distinctum realiter ab omni ente finito. quod est causa cuiuslibet enu fiuiti et principium nostre beatificationis future. et sic de aliis conditionibus. potest voluntas summe diligere illud. et quodlibet quod est idem realiter cum illo. et ad hoc obligatur. Ex quo intellectus potest euidenter cognoscere quod illud et quodlibet quod est realiter ipsum est summe diligibile. et per consequens cum quelibet persona sit realiter illud es summum quod est causa omnium. potest voluntas et debet quamnlibet perso nam summe diligere. et tamen non potest intellectus distincte intelligere et in particulari. nec essentiam nec personam. Et ideo qui frueretur essentia et non persona. si tamen hoc esset possibile non ordinate fruere tur. Et ideo infideles et heretici quicumque. qui credunt se frui deo. et credunt se non frui diuinis personis. non ordinate fruuntur.

⁋ Ad aliud nego istam consequentiam. sunt tres distincti articuli respectu personarum. ergo vna persona potest concipi sine alia. Sed tamen potest credi concipi vna persona sine alia. Et ratio est qui ad distinctionem articulorum sufficit distinctio signorum. siue conceptuum. siue vocum. et ideo possunt esse tres articuli respectu trium personarum. ex quo ipse persone distinguutur realiter. non tamen potest vna intellig alia non intellecta. sicut secundum istos correlationes distinguuntur realiter. et ideo potest vna significari vno signo et alia alio. et sunt distincte veritates de distinctis correlationibus. et tamen secundum istos non potest vna relatio intelligi sine alia. ergo multo fortius persone diuine eque quamuis distinguantur realiter tamen vna res simplicissima est iste persone sic se habebunt quod vna non potest intelligi sine alia. quanuis possit significari sine alia.

⁋ Si dicatur quod responsio inficit rationem positionis. quia sic idem affirmatur de vna persona et negatur ab alia. ergo non est inconueniens quod idem affirmatur de vna persona et negatur ab alia. Assumptum patet. nam hec est vera. persona prima significatur hoc nomine pater. et hec similiter est vera. secunda persona non significatur hoc nomine pater. ergo eodem modo poterit hec esse vera. pater intelligit. et hec similiter filius non intelligitur. Respondeo quod vnum sequitur ex sa cra scriptura et determinatoe ecculie et aliud non Nam aliquid significari aliquo nomine vel conceptuad praesens est esse illud de quo verificatur illud no men vel conceptus pro quo supponit⁋ Nunc autem hoc nomen pater vere praedicatur de prima persona et non de secunda. et ideo prima persona significat hoc nomine et non secunda. Sed ex parte alia non ita formaliter sequitur ex creditis quod hec sit possibilis. prima persona intelligitur sine secunda. Et ideom vniversaliter concedo quod de omnibus talibus. intelligi non intelligi. frui non frui. significari non significari. et de huiusmodi. debet concedi quod vnum potest competere esentie et non persone. si sit expriessum in scriptura sacra. vel ex determinatoe eculsie vel formaliter sequitur ex illis: et aliter non.

⁋ Ad argu mentum pro secundo articulo quando accipitur. pater prius origine quam generet filium est perfecte beatus. si intelli gat quod in aliquo signo vel instantipiter est beatus in quo non generat filtum. est propositio simpliciter falsa. et sic procedit argumentum. quia tunc aliquid beatificaret patrem in aliquo siguo vel instanti sine filio

⁋ Unde in quocumque signo vel istanti imagmabili est pi beatus. in eodem generat filium et spirat spumsanctum. et ideo in eodem est filius et spiritus sanctus. Si autem in telligat quod sicut inuenitur prioritas in diuinis. sic pater prius origme est beatus quam generet filium. tunc cum non sit ibi alia praoritas originis nisi a quo alius et qui ab alio. iste est intellectus propositionis. pater ex se est beatus. negatiue. hoc est. est beatus et non est ab alio beatus principiatiue. sed non ex se generat filium. sed ab alio principiatiue habet quod generet fili um. sic adhuc est propositio simpliciter falsa. quia pater nihil habet a filio. nec quod sit beatus. nec quod generem. nec quod sit pater. sed ex se habet quod generat filium. sicut quod sit beatus. Unde nec perfectionem intrinsecam: nec non intrinsecam habet a persona producta. Si autem intelligat sic. quod pater est prius beatus quam generet filium qui est beatus filio non gnerato. et non est pater filio non gnato. sic adhuc est simpliciter falsa. quia quandocumque pri est beatus. filius est generatus. Nec videtur posse illa pro positio aliter intelligi. si tamen dimittat prioritatem originis. et accipiat istam propositionem. pater prus aliquoa praoritate est beatus quam generet filium

⁋ Dico quod ista propositio potest habere bonum sensum. intelligendo quod bea titudo patris est aliqua prioritate prior gneratione qua producitur filius et etiam ipso silio. Et hoc potest concedi quia ibi est prioritas cuiusdam concommunitatis et consequentie. quia sequitur formaliter. a est pater. ergo a est beatus. et non se quitur econuerso. a est beatus. ergo a est pater. nam filius est beatus. et tamen filius non est pater. nec etiam spiritus sanctus. Et sub isto intellectu potest concedi ista propoUel forte sub isto intellectu beatitudo est princi pium generandi filium. et ita prior origine filio aliqua modo. et per consequens generatione per quam producitur. Et con cessa illa propositione sub aliquo bono intellectu.

⁋ Respondeo vlterius ad rationem quando dicitur. in illo priori est perfecte beatus. ergo in illo priori habet obiectum perfecte bea tificans. Dico quod si isti ablatiuo adiectiuo. prio ri correspondeat aliquod substantiuum aliud quam pater vel essentia diuina. vel filius. vel spiritus sacuns. vel aliquo tale. puta intelligendo quod in illo priori signo vel in stanti sit perfecte beatus. ans est simpliciter falsum. nec sequitur ex propositione priori sub licito intellectu con cessa. Si aut suum substantiuum sit essentia vel pater. tunc est iste sensus in illo priori. hoc est in illa prio ri essentia. vel in illo priori patre. est perfecte beatus Et tunc si intelligatur sic. in illa priori essentia est perfecte beatus. hoc est. est perfecte beatus in essentia quae est prior omni creatura. et aliqua prioritate scilicet prioritate consequentie. est prior etiam quaelibet persona. sic potest concedi quod in illo priori est perfecte beatus. Similiter in priori pa tre. hoc est in patre quae est prior omni ente creato. et quai est prior origine filio est perfctem beatus. et sic similiter. in priori filio. hoc est in filio quae est prior omni ente creato. et spiritu sancto. et est perfecte beatus. et sic de aliis. quaesibet talis vt substantiuum illius adiectiui intel ligitur: vel essentia diuina vel persona. vel productio seu relatio. potest concedi sub conuenienti intellectu sed non semper sub eodem vt patet. Et quando vlterius infertur. ergo in illo priori habet obiectum perfecte beatificans. Ista potest concedi sub vno intellectu. quia sub vno intellectu potest concedi quod in filio habet obiectum perfecte beatifi causas. quia. scilicet quicquid beatificat patrem. vel est in filio per identitatem formalem. vel per identitatem realem. vel cir cumsessionem. vel per aliquem alium modum. Unde etiam aliquo modo accipiendo esse in. posset concedi quod patei nitas est in filio. quamuis ille modus essendi in no sit forte vsitatus

⁋ Intelligendo enim per esse in ali quo. omne illud quod est alia eadem res numero cum alio posset concedi quod paternitas est in filio. quia vna renumero est paternitas et filius.

⁋ Si dicatur quod haec non videtur vera. pater beatificatur in filio.

⁋ Respondeo quod non est magis inconueniens quod pater beatificetur in filio. quam quod sit in filio. sed sancti concedunt quod pater est in filio. ergo ita poterit beatificari in silio. Et forte sic intellexit Augus quando dicit quod pater omnia videt in verbo. Sed de haec alias. Dico ergo quod stant simul. quod pater beatificatur in essentia vt est prior filio aliqua prioritate. et tamen quod beati ficetur in essentia inquantum communicata tribus. quia eadem est. et ex hoc ipso quod est communicata tribus est prio tali prioritate consequentia. Ista tamen propositio. pater beatificatur in essentia vt est prior filio. potest habere intellectum verum et seiltum. quia si fiat reduplicatio. vt denotetur esse conuer tibilitas inter praedicatum principale et illud super quod cadit reduplicatio. sic est sula. quia tunc inferret istam quod pater beatificaretur in omni filio. et praecise in priori filio et hoc est secstum. quia beatificatur in filio quae non est prior filio Si autem intelligatur quod praedicatum principale insi vniversalie illi super quod cadit reduplicatio. sic est vera. quia in on priori filio pater perfecte beatificatur. quia et in essentia et in seipo.

⁋ Sed conistam responsionem videtur arguere iste doctor. quia quaelibet persona intelligit formaliter intelloe ctu vt est in ipsa. non vt est in alia. nec vt in tribus ex. patet de trini. Uidetur ergo quod quaelibet intelligit perfcte intelligendo essentiam vt est in se formaliter. ergo perfecta in tellectio quae est beatifica non neccessario requirit essentiam in telligi vt in tribus. Probatio prime consequenie. quia non minus requiritur intelligibile quam intellectus. ergo in perfecte intelligente ex se. non minus requiritur quod habeat obiectum in se vt formaliter intelligibile. quam quod habeat intellectum in se vt quo intelligat.

⁋ Confirmatur. quia si pater intel ligendo diuinitatem indiget essentia vt in filio. ergo aliquid reciperet a filio. vel ab aliquo vt in filio. consequentia patet per argumentum philosophi. xii. metha. qui probat deum non intelligere aliud a se. quia vilesceretr intellectus eius. quia tunc perfectionem recipet ab intelligibili. ergo ita hic. immo quod est magis inconueniens perfectionem simplicitur. puta visionem beatificam quam reciperet pater a tribus personis vel al aliquo vt in tribus. Ex quo videntur seque duo absu da. Primum quod non omnem perfectionem habet pater a se. Ali ud quod non omnis perfectio simplex vel esentialis sit ali quo modo prior proprietatibus. sed aliqua quasi poste rior ipsis personis. puta illa quae est ab obiecto vt tribus. si enim intelligibilevt in aliquo producendo esset principium beatitudinis patris. pater non esset beatus a se. patet de trinitur. c. vii. ergo si essentia vt in producto sit per se obiectum beatitudinis patris. pater non erit betus a se. consequentia probatur. quia obiectum vt est obiectum non minus requiritur ad beatitudinem quam intellectus.

⁋ Ad istud respondeo quando accipitur. quaelibet persona in telligit formaliter intellectu vt est in ipsa. non vt est in alia nec vt in tribus. hoc potest intelligi duplicitur. Uno modo quod persona intelligat intellecti vt in alia persona. ita quod intelligat illa persona. et tunc esset illa persona. Et isto modo intelligit beat Augus. patet de trini. c. vii. In illa trinitatequis au deat dicere patrem nec seipsum nec filium nec spictum sanctum intelligere nisi per filium. nec diligere nisi per specitum sanctum. aut meminsse tamtummodo vel sui vel fi lii vel spiritus sancti. Et sequitur. Si enim solus sibi fili us intelligit. vt intelligentia sit. et sibi. et patri et spiritusi sco. ad illam reditur absurditatem vt piater non sit sapiens de seipso sed de filio. hoc est sicut ex presse ibidem exponit beatus augustinus. quod filius non est intelligentia nec sapientia ipsi patri. vt ipso sapiat vel intelligat. quasi ipse ex seipso non habeat intelligentiam vel sapientiam. Et eodem modo filius non est beatitudo patri. quasi pater non habeat beatitudinem a seipo. Et isto modo non beatificatur essentia vt in filiquasi praecise habeat beatitudinem a filio vel a tribus personis et non a se ipso. Si autem intelligat quod quaeliber persona intelligit formaliter intellectu vt est in ipsa non vt in alia. quasi possit beatificari vel intelli gere sine alia persona. hoc est impossibile et contra beatum augustinum. patet de trini. c. xvet vbi dicit. Non uit omnia deus pater in seipo. nouit et in filio. sed in se ipso tanquam seipsum. in filio tanquam verbum suum. quod verbum natum est de omnibus his que sunt in seipo Sia similiter nouit et filius in se. scilicet tanquam ea quae nara sunt de his que pater nouit in seipo. in patre autem tanquam ea de quibus nata sunt quae ipse filius nouit in seipso. Sciunt ergo inuicem pater et filius. sed ille grgo gnendo. iste nascendo. Ex qua auctoritate patet quod quaelibet persona nouit omnia in qualibet persona. et eadem ratione be atificatur in qualibet persona. quamuis pater non sit beatu qualibet persona. sicut nec est sapiens qualibet persona secundum beatum Augustinum. Sic ergo patet quo intell genda est illa propositio. quaelibet persona intelligit for maliter intellectu vt est in ipsa non vt in alia. quia scilicet non habeat ab alia persona quod intelligat intellectu. et hoc loquendo de prima persona. Sed cum hoc stat quod intelligit et essentiam in alia persona et aliam personam et quod non possit intelligere seipsam nec essentiam diuinam. nisi intelligendo quancunquam personam.

⁋ Et quando vltra accipitur. non minus requiritur ad intellectionem intelligibile quam intellectus. ergo in perfecte intelligente se non minus requiritur quod habeat in se ob iectum vt formaliter intelligibile. quam quod habeat inter lectum in se quo intelligat. Respondeo quod non minus re quiritur intelligibile quam intellectus. tamen aliter requiritur ali quid quod est intelligibile. et aliter intellectus. quia intellectus requiritur vt realiter et formaliter idem cum intellectio ne. et vt realiter idem cum intelligente. quamuis non vt for maliter idem. sed aliquid quod est intelligibile non requiritur vt formaliter idem cum intellectione. et potest realiter distingui ab intelligente. Et ideo non oportet quod omni eodem modo intelligens habeat intelligibile quo habet intellectum. Et ideo quamuis habeat formaliter ex se intellectum. non tamen oportet quod habeat quamlibet personam intellectam. hoc patet etiam secundu eos. quia ipsi ponunt quod pater simpliciter et realiter intelligat filium. et quod intelligit essentiam in filio. et eadem ratione quod beatificatur in filio. et tamen non eodem modo habet intellectum et filium secundum eos

⁋ Sed contra. visio qua pater videt esset tiam vt est in patre est perfecta. quia beatifica. ergo non requirit essentiam intelligi vt est in tribus. Respondeo quod hec consequentia non valet. quia eodem modo est indi stincta re et ratione quae videtur essentia vt in patre. et vi in tribus personis. nec plus potest visio essentie vt in patre seprari a visione essentie vt in tribus. quam visio essentie vt in patre potest seprari a visione essentie vt in patre. Et per hoc patet. quod dictum doctoris non valet secundum propria sua principia

⁋ Nam verisio qua pi videt essentiam vt in patre. non distinguitur realie nec formaliter a visione qua videt essentiam vt in tribus. sed non beatificatur nisi visione qua videtur essentiam. ergo non beatificatur nisi visione qua vider essentiam vt in tribus. ergo non prius beatificatur quam videt essentiam vt in tribus.

⁋ Ad confirmationem per dicti argumenti dico quod ista consequentia non valet. pater intelligit beatifica visione essentiam vt in filio. ergo aliquid recipit a filio vel ab aliquo. Et hoc quia fed lius nec aliquid in filio est causa illius visionis non plus quam est causa deitatis. quia in nullo distinguitur. visio a deitate.

⁋ Ad probatione dico quod philosophus probat deum non intelligere aliud a se tanquam recipies intellectionem ab alio. quia tunc vilesceret intellectus eius. Et isto modo dico quod pater non intelligit essentiam vt in filio. nec in primo instanti originisnec in aliquo: immo nunquam in perpetuum sic intelli geret essentiam vt in filio. quia nunquam recipiet aliquid a filio. Et ita argumentum probat. quod pater nunquam intelligit essentiam vt in filio. Et hoc verum est. recipiedo intellectionem a filio: vel ab aliquo in filio. tamen vere intelligit essentiam in filio non recipiendo intellectione a filio. Et ita patet quod non sequi tur primum inconueniens ad quod deducitur. quia pater nihil recipit a filo. quamuis intelligat filium et essentiam in filio.

⁋ Adliud etiam inconueniens non sequitur qui essentia vt in filio est prior aliqua prioritate etiam ipso. scilicet prioritate cuiusdam communitatis. ⁋Nam essentia que est in filio est filius. et tamen pater non est filius Tame de ista propositione reduplicatiua. essentia vt in fi lio est prior proprietate. potest dici quod ipsa est falsa qui infert istam. omne quod est in filio est prior proprietate patris. quod est falsum de filiatione. Et ideo quantum ad tales propositiones reduplicatiuas. an sint vere vel false. reducendum est ad regulas quae dico tur infra. dist. xii. q. iii de propositionibus reduplica tiuis.

⁋ Et quando dicitur quod si intelligibile vt in aliquo producedo esset principium beatitudinis patris. pater non esset beatus a se. ergo si sit obiectum vt in aliquo pro ducendo non est pater beatus a se. Dico quod producem dum potest dupliciter accipi. vel pro non producto. quod tamen producetur. et sic consequentia est bona. sed tunc est antecedens falsum quod sumitur. scilicet quod filius est producendus. Nam isto modo accipiendo producendum. numquam filius fuit producendus nec vnquam erit producendus. Aliter potest accipi producendum pro producto quod et vere produ cetur. sicut filius semper producitur et semper producetur et sic consequentia non valet. nam obiectum non est principium intellectionis. et ideo non sequitur. beatificatur aliquo quod est vel erit in producendo. ergo non est beatus a se. quia illa visio est eadem totaliter in producente et producendo.

⁋ Si dicatur quod tunc in primo signo originis in patre non est filius. quia in primo signo filius non est. Dico quod signum si concedatur in deo non potest esse nisi essentia vel personalis relatio. Et ideo idem erit dicere. in primo signo originis filius non est. et dicere. filius non est in patre. vel non est in essentia. vel filius non est in paternitate. Et de istis patet per predi cta quid est dicendum.

⁋ Ex praedictis respondeo ad formam quaestionis quod non est possibile frui aliquo quod est realiter deus. seu habere fruitionem respectum alicuius quod est realiter deus. non habendo fruitionem alicuius quod est realiter deus. propter identitatem realem essentie ad personas et relationes divinas. Et si dicatur quod secundum pre dicta potest haberi conceptus proprius essentie divine. sicut potest haberi nomen proprium diuine essentie pu ta tale nome quod significet idem quod neque est generans neque generatum et per consequens cum tante abstractionis sit voluntas sicut intellectus. poterit voluntas frui essentia non fruendo persona. Dico quod quamuis intel lectio illa esset aliquo modo propria divine essentie. sicut nomen tale esset proprium. et ita tunc intelligeretur essen tia et non persona illa intellectione: tamen fruitio non esset propria. immo talis tunc frueretur tam essentia quam persona propter identitatem realem essentie et persone: et hoc. quia expssum est quod essentia neque est generans neque producta. et quod quaelibet persona est generans vel pro ducta. et per consequens talis conceptus est proprius essentie et sibi coueniens per praedicationem: et non praedicatur de aliqua persona. nec de pronomine demonstrante praecise personam. et hoc est tunc conuertibile cum hoc quod dico essentiam intelligi illa intellectione et personam non intelligi illa intellectione. Non tamen debet absolute negari personam intelligi illa intellectione. et hoc quia quamuis ille conceptus non respiciat personam tanqua ubiicibilem respectu illius conceptus. tamen dat intelligere vel connotat. vel alio modo significat personam Et ideo illa intellectione aliquo modo persona intelligitur. quamuis non eodem modo. sicut nec eodem modo significatur. Et ita patet quo potest saluari quod dictum est prius. scilicet quod nunquam nec abstractiue nec intuitiue potest intelligi essentia nisi intelligatur personaquamuis possit haberi aliquas conceptus proprius divine essen tie. qui tamen aliquo modo importabit personam. et eore mo aliquo modo intelligitur persona

⁋ Et itam patet quo sub vno sensu potest concedi. quod potest intelligi essen tia non intellecta persona. quia sequitur ex creditis in scriptura vel ex determinatione eculaie. Sed non debet concedi quod aliquis potest frui essentia non fruendo persona. quia hec non sequitur euidenter ex creditis. Et ideo quando aliqua sunt idem realiter. non est tanta abstra ctio voluntatis sicut intellectus. scilicet quod sicut intellectus potest intelligere vnum sine alio modo superius declarato. quod eodem modo voluntas potest frui vno non fruendo alio propter rationem dictam

⁋ Ad primum argu mentum principale patet per iam dicta. quo equiuoce ad cipiendo. potest essentia intelligi sine persona. et quo non.

⁋ Ad secundum concedo quod omne prius causalitate et tempore et perfectione potest intelligi a nobis sine posteriori. quoduis non a deo: sed prius prioritate cuiusdam communitatis. cum quo tamen est vnum realiter. non potest intelli gi sine illo. huiusmodi est essentia respectu persone. Et propter calumniantes expono me et dico quod nihil aliud intelligo per essentiam esse priorem persona. ni si quod essentia est tres persone et tres relationes. et nul la persona est tres persone

⁋ Ad confirmatione dico quod intellectus potest coniuncta in re diuisim intelligere sed si sint vna res. vel si aliqua vna res sim plex est illa. non potest intellectus intelligere diuisim. Ita est in proposito quod essentia et persona non sunt coniucta in se. sicut paries et albedo coniunguntur immo sunt vna res. et ideo non potest intelligi essentia nisi intelligatur persona. quameuis albedo possit intelli gi non intellecto pariete.

⁋ Ad tertium dicendum quod relatio non habet distinctam bonitatem. nec habet etiam distinctam entitatem ab entitate essentie. quia relatio et essentia non sunt due entitates. Et si dicatur quod est distincta entitas ab alia relatione. potest concedi quod est distincta entitas relatiua. quia tamen iste due entitates relatiue sunt vna simplex entitas al soluta. ideo non potest vna intelligi sine alia.

⁋ Ad quartum per idem dicendum est. quod vna res potest intel igi non intellecta alia re. quando ille due res non sunt vnares simplex. quando autem sunt vna res simplex non oportet. Ita est in proposito. quia due persone sunt realiter vna simplex essentia.

⁋ Ad vltimum dico quod plus repugnat essentie diuine terminare actum intelligendi sine persona. quam repugnat vni persone terminare nature assumpte dependentiam sine alia. sicut secundum bectum aug. plus repugnatt vni persone creare sine alia quam incarnari sine alia. sed vnde hoc est notum Dico quod vnum est notum per scripturam. et aliud non et ideo debet vnum concedi et non reliquum. Unde per rationem etiam supponendo articulum fidei de tri nitate non potest plus probari quod vna persona potest incarnari sine alia. quam quod vna potest creare sine alia nec potest probari plus quod relatio potest esse ratio termi nandi dependentiam nature assumpte. quam quod potest esse ratio terminandi dependentiam rei create. Unum tamen est tenendum et non aliud. propter rationem dictam.