Quaestio 1

⁋ Questio prima distin. secunde. CIrca distinctionem secundam in qua magister tractat de vni tate diviue essentie et trinitate persona rum. Queram primo de vnitate diuins essentie. Ad cuius euidentiam et propter multa quae dicentur etiam in isto libro et in libris sequentibus Queram primo de vnitate divine essentie ad perfectio nes attributales. secundo de identitate et diuersita te divine essentie ad creaturas. Et tertio de vnitate dei

⁋ Circam primum quaero primo. Utrum tanta sit identitas divine essentie et omnibus modis identitatis ex natura rei ad perfectiones attributales et ipsarum perfectionum attributalium inter se qualis est divine essen tie ad divinam esentiam.

⁋ Et videtur quod non Primo sic a contradictoria verificantur ex natura rei de divina esset tia et de perfectionibus attributalibus. ergo non sunt idem omnibus modis ex natura rei. Atecedens patet. quia hoc est vera. perfectiones attributales demonstrantur de diuina essentia. et hec est vera. diuina essentia non demonstratur de divina essentia. ergo etc.

⁋ Preterea essentia biuina est fundamentum omnium perfectionum attribu talium. nulla autem perfectio attributalis est fundamentum omnium perfectionum attributalium. quia non suiipi ergo etc.

⁋ Ad oppositum est Anselmus in mono. c. xvii. Quemadmodum itaque vnum est quicqud esentialiter de summa substantia dicitur. ita vno modo vna consideratione est. quid quid est essentialiter. ergo essentia divina nullo modo distiguitur ex natura rei a perfectionibus attributalibus

⁋ Ad quonem dicitur. quod inter diuinam esentiam et inter per fectiones attributales non est tantum differentia rationis. hoc est modorum considerandi idem obiectum formale. talis distinctio est inter sapiens et sapientiam. et vtique maior inter sapientiam et veritatem. Nec est ibi tantum distin ctio obiectorum formalium in intellectu. quia ista ni quam est in cognitione intuitiua nisi sit in obiecto in tuitiue cognito. sed est ibi tertia distinctio pricedens intellectum omni modo. et est ista quod sapientia est in re et ex natura rei. et bonitas est inre et ex natu ra rei. Sapintia autem in re formaliter non est bonitas in re

⁋ Quod probatur. quia si infinita sapientia esset forma liter infinita bonitas. sapientia in communi esset formaliter bonitas in communi. tabet consequentia. quia infinitas non destruit rationem formalem illius cui additur. quia in quocumque ergo du intelligitur esse aliqua perfectio. quia tamen est gradus illiusperfectionis. non intelligitur destrui ratio formalis illius perfectionis propter istum gradum. et ita si non includit formaliter vt in communi. nec vt infinitum.

⁋ hoc declaratur qui includere formaliter. est includere aliud in sua ratione essentiali. ita quod si diffinito includenter assignfiretr inclusum esset diffinitio vel pars diffinitionis. sic autem diffinitio bonitatis in communi non habet in se sapientiam. ita nec infinite infinitam. Est ergo aliqua non identitas formalis inter sapientiam et bonitatem. inquantum essent ea rum diffinitiones distinguende si essent diffinibiles Diffinitio autem non tantum indicat rationem causatam ab intellectu. sed quidditatem rei. est ergo non identitas formalis ex parte rei. Et intelligut sic quod intel lectus componens istam. sapientia non est formaliter bonitas non causat actu collatiuo veritatem illius compositionis sed in obiecto inuenit extrema. ex quorum compone fit actus verus.

⁋ Et idem argumentum de noidenti tate formali dixerunt antid doctores. ponentes in divinis esse aliquam praedicationem veram per identitatem vt veritatem esse bonitatem. non tamen veritate esse bonitatem formaliter

⁋ Istam opinioconfirmatur auctoritate damasce ni. c. iiii li id est vbi vult quod inter omnia nomina dicta de deo propriissimum est. qui est. quia esse dicit quoddam pe lagus infinite substantia. cetera autem vt dicit. c. iiii. di cut illa quae circumstant naturam. Illud non esset nisesset aliqua distinctio ex parte rei. non enim est pelagus infinite substantia propter hoc quod multe relationes rationis pos sunt causari circa ipsum. ita enim per actum intellectus possunt causari circa quodlibet.

⁋ Confirmatur. per Agustinum. viii. de tri. c. ii. vbi probat quod in divinis non est aliquid maius due persone quod vna. quia non ali quid verius. quae ratio non valeret si tamen esset distinctio rationis inter veritatem sapientiam et magnitudinem. quia non videtur aliud argumentum quam si probaretur sapientia ergo sapiens et econuerso

⁋ Ad quid etiam doctores qui Seio. tenet oppositam opinionem implerent tot quaternos ostendendo vnum attributum ex alio. si non est inter ea nisi tamtummodo diuersus respectus rationis: Sic enim et perfecte cognosceretur deus quantum ad omnem conceptumrealem cum cognoscitur sub vno attributo. sicut si cognosceretur sub ratione omnium attributorum. quia cognitio plurium relationum rationis non facit perfectiorem cognitionem. nec aliquid facut ad perfectiorem cognitionem realem habendam de aliquo. Similiter iuxta auctem dama. praedictam ad quid assignant ordinem attributorum quasi essentia sit fundamentum. et quadam sint propiquaiora essentie. et quadam propinquora emanationibus si tantum sint relationes rationis:

⁋ Similiter aug. contra maximum. Si potens deum patrem intelligere simplicem. et tamen sap entem et bonum. et annumerat ibi multas perfectiones tales. quantomagis vnus deus potest esse simplex et tamen tri nitas. ita quod tres persone non sunt partes vnius dei. Arguit etiam. Si intelligi sine compositione et partialitate possunt multe perfectiones simpliciter. multomagis possunt esse tres persone in divinitate sine compositione et partialitate. Quod argumentum esset istud si attributa tantum differrent relatione rationis. et persone distinguerentur realiter: Non ei sequeretur. si relationes rationis non faciunt compositionem in aliquo. ergo nec relationes reales.

⁋ Similiter aug. patet de tri. c. i dicit omnia ista esse equalia. nihil autem proprie est sibi equale Quid enim est dicere quod aliquid sub vna relatione sibiipsi est equale sub alia relatione rationis:

⁋ Ista opinion probatur multipliciter. Primo. sic distintio emanationum divinarum neccesse praesupponit distictionem principiorum elicitiuorum. sed non praesupponunt di stinctionem rationis. ergo principia elicitiua distinguuntur ex nam rei.

⁋ Preterea si illa distinctio ex nam rei praece dit distinctionem emanationum personarum. ergo non est vna producto in divinis per modum intellectus factiue et alia per modum libertatis. quia nullum principium praecedit quod ex le aliter se habeat ad hanc productionem quam ad illam. et iste productiones in quibus est prima distinctio omnino vniformes st in namlitate vt iam posite st in esse

⁋ Preterea an gnitur sic. quicquid vnum et idem formaliter ests est principium producendi plura supposita eiusdemnature. ipsum non determinatur ex se ad certam pluralitatem producendorum. hoc patet inductiue tam in agente equiuoco quam vniuo co ergo si essentia divina prout est intellectus et voluntas est vnus a et eadem formaliter. et est principium producendi plura suprposita in nam divina. ipsa non determinatur ex se ad certam plilralitatem producendorum. Assumptum patet. quia si aliquid vnum et idem formalis exnes sit pricipum producedi plura supposita vnius nature. virtus sua productiua non est adequata per vnam productionem nec per vnium productiuum. quia principium productiuum quod est vnum for maliter. si habeat vnam productionem adequatam non potest simul in aliam productionem eque perfectam. quia tale principium producit productum toto conamine suo. et secundum omnem gradum actiuitatis sue. ergo principium productiuum sibi adequatum non potest in aliam productionem. et per consequens si potest in aliam productionem. virtus sua productiua non est adequata per primam productionem. Sed cuiuscunque principii vnius rationis formaliter virtus non est adequata per vnum productum. nec erit adequata per aliud productum eiusdem rationis. nec per tertium. et sic in infinitum. cum eodem modo se habeat in se et ad illud principium pro ductiuum. ergo quantum est ex se potest in infinita

⁋ Confirmatur. quia si illud principium producat duo producta ordine quodam. aut eadem virtute. aut alia. si alia. habetur propositum. si eadem. ergo virtus illa non fuit to taliter exhausta in prima productione. nec per consequens produ ctio fuit adequata.

⁋ Preterea si aliquod principium producat distincta producta pluribus productionibus eiusdem rationis. nullum illorum adequabit vitutem produ ctiui principii. ergo si producet plura pluribus productonibus alterius rationis. nullum illorum adequabit virtutem princi pii productiui. consequentia patet. quia non maior virtus requiritur ad producendum aliqua alterius rationis. quam ad producendum illa productionibus eiusdem rationis. si neutra prductionum eiusdem rationis sit imperfectior aliis pro ductonibus. ergo si virtus principii producentur aliqua supposita productonibus eiusdem rationis non sit adequata per aliquod illorum. sequitur quod nec erit adequata. et si producantur productonibus alterius rationis

⁋ Arguitur ergo sic nullum producens eodem principio formaliter vno. potest simul producere plura producta in perfectione sibi adec ta. quia omne productum adequatum producenti in perfectione entitatis adequatur sibi in perfectione sue actiuitatis. et per consequens sua actiuitas non potest simul se extendere in alium terminum equae perfectum. Sed deus pater simul producit filium et spiusanctum. quorum vterque adequatur patri in per fectione. ergo pater non eodem principio formaliter vno produ cit filium et spiumsanctum. Producit autem filium siue ver bum per intellectum. spicictum autem sanctum producit per vo luntatem. ergo intellectus et voluntas in deo patre non sunt formaliter idem.

⁋ Confirmatur. quia voluntas vt est potentia dei operatiua. non potest habere duo obiecta sibi adequata. quamuis possit habere vnum obiectum primarium sibi adequntum. et aliud secundarium virutaliter inclusum in primario. ergo voluntas vt productiua potentia non habet duo producta sibi adequata

⁋ Item ad principale ar guitur.

⁋ filius dei non libere sed naturaliter producitur. econuer so autem spiritus sanctus non namliter sed libere spiratur. Unde aug. v. de tri. c. iii. spiritus sanctus ideo non est filius. quia "exit non quo natus sed quo datus". Sed spiritus sanctus non potest dici libere productus propter libertatem intrinsecam in productione sua. quae non est in productione fili. tum quia productiones quae terminantur ad spiratum et natum sunt equa nanles et eque naturaliter respiciunt oppositas relationes. tum quia actus voluntatis create non est liber formali ter sed solum denominatiue a libertate voluntatis. ergo spiritus sanctus producitur libere et non naturaliter. et filius econ uerso. quia voluntas divina est formaliter libera et non intellectus.

⁋ Preterea productiones non possunt esse diuerse rationis. nisi principia earum non sint idem formaliter vel termini formales non sint idem formaliter. sed essentia quae est terminus formalis vtriusque est vna forma liter. ergo etc.

⁋ Confirmatur. quia quamuis productiones in deo seipsis formaliter distinguuntur. oportet tamen vt earum distin ctio reducatur ad modum aliquem non identitatis in pricipiis productiuis: aut termis formalibus productionum. tum quia circumscriptis earum terminis formalibus et principiis non distinguuntur. tum quia ille productiones sunt habitudines et relationes: quae non distinguntur nisi pe nes terminos. aut penes fundamenta. aut penes vtrumque

⁋ Item si essentia divina tantum potest in duas prodi ctiones. aut determinatur ad eas ex se. prout est eadem realiter et formaliter. aut per proprietates relatiuas. ant aliqua in essentia quae non sunt idem formaliter. non primo modo. quia illud quod est omnino ide realiter et formaliter ex se non determinatur ad diuersa. quia ex se non habet quod magis dietermi natur ad vnum quam ad aliud. cum sed se vniformiter se habeat ad vtrumque. Nec secundo modo. quia proprietates relatiue originis vel non differunt ab origibus. vel sequuntur actus origis. sicut sua fundamenta. si tertio modo haber propositum.

⁋ Confirmatur. quia quicquid vnius rationis formaliter pincipium diuersarum productionum. non determinatur ex se ad determinatum ordinem illarum productionum. sed vel ex ordine passorum. vel ex ordine passi in reipiendo formam. Exemplum primi. si ide obiectum mo ueat intellectum primo et secundario voluntatem. Exemplum secundi. si idem ignis calefaciat et rarefaciat aerem oreterea. viii. meth. si mam fuerit vna et agens vnum effectus erit vnus: sed productiones divine sunt diuerse. et passa non sunt distincta. ergo est aliqua distinctio in prin cipiis productis.

⁋ Preterea si aliqua sint idem realiter et formaliter. quicquid per se conuenit vni sine connotatione et respectum ad extrinsecum per se conuenit alteri. quia eidemquantum eidem realiter et formaliter non conueniunt opposita sed aliquid conuenit intellectui divino. quod non conuenit for maliter voluntati. Tum quia actus dicendi v verbum est actus menorie. sed actus dicendi verbum non est actus voluntatis sub ratione voluntatis. quia per actum voluntatis producitur spiritus sancuns Tum quia verbum producitur per actum intelligendi non per actum voluntatis. et spiritus sanctus spiratur per actum voluntatis. non per actum intellectus. Tum quia deus ex nam rei intelligit per intellectum. non per voluntatem et vult per voluntatem non per intellectum. quia si vellicet per intellectum. sequeretur quod namliter vellicet quicquid vellicet. sicut naliter intelligit quicquid intelli git. Tum quia voluntas ex se determinatur ad volendum ali quod obiectum esse. Intellectus ex se non determinatur ad intelligendum illud obiectum esse. Tum quia intellectus diuinus intelligit mala. voluntas divina non vult mala. ergo ista non sunt idem formaliter.

⁋ Contra istam opinionem Arguo quod vnum argumentum quod est equaliter contra distinctione vel non identitatem formalem vbicumque ponitur. Et arguo sic. Ubicumque est aliqua distinctio vel non identitas. ibi possunt alicontradictoria de illis verificari. sed impossibile est contr dictoria verificari de quocumque. nisi illa vel illa pro quibus scilicet supponunt sint distincte res. vel distincte rationes. siue entia rationis. vel res et ratio. Sed si omnia illa sunt ex natura rei. non sunt distincte rati nes. nec res et ratio. ergo erunt distincte res. Maior est manifesta. quia si a. et ba. non sunt idem omnibus modis tunc sunt iste ambe vere. a est idem a omnibus modis et be non est idem a omnibus modis. ita quod esse idem a omni bus modis. et non esse idem a omnibus modis verifi causatur de a et b. Et ita ipsi concedunt quod sapientia diuina est formaliter sapientia diuina: et bonitas diuina non est formaliter sapientia diuina. ita quod esse formaliter sapientiam diuinam verificatur de sapientia diuina. et vere negatur de bonitate diuina. et intam vniversaliter. vbicumque est aliqua d stinctio vel non identitas. ibi vere contingit aliquo vere affirmari de vno. et vere negari de reliquo Minorem probo. quia omnia contradictoria habent equalem repugnantiam int se. Tanta enim est repugnantia inter animam et non animam. asinum et noasinum. quanta est inter deum et non deum. siue ens et non ens. Nisi forte dicatur esse ma ior repugnantia inter ista quam illa. propter maiorem profe ctionem alicuius partis in vna contradictione quam in alia Sed hoc non est ad propositum. Nsunc aut ex aliquibus contradi ctoriis contigit inferre. quod illa de quibus verificatur sunt distincte res. vel distincte rationes. vel res et ratio. erg vniversaliter numquam idem vere affirmatur et vere negatur. nisipropter distinctionem rerum vel rationum. vel rei et rationis Assumptum patet. quia sequitur formaliter. A est. et bea non est ergo ibi est aliqua distinctio rerum vel rationis. vel rei et ratio nis. Exemplum primi. Ut si substantia est. et accidens non est. sequitur quod non sunt vna res. sed distincte res in actu vel in potentia. Similiter si vnum ens rationis intelligitur. puta T et b. quod est ens rationis non intelligitur. sequitur quod sunt distincta entia rationis. Similiter si a est extra animam. et be non est extra animam sed obiective tantum in anima. sequitur quod a et be distinguntur. sicut ens reale et ens rationis. ergo vt videtur. ex affirmatione et negatione eiusdem de entibus rea sibus contingit inferre noidentitate reale. ergo si esse idem formaliter sapientie: vere affirmatur de sapientia: et vere ne gatur a bonitate. oportet quod sapientia diuina et boni tas diuina importet aliqua quae non sunt idem realiter

⁋ Confirmatur ista ratio. quia qua ratione tum dicis. aliquid potest vere negari de sapientia diuina. et vere affirma ri de bonitate diuina. non obstante reali identita te propter solam distinctionem formalem. eadem facili tate dicam vniversaliter quod esse et non esse verificantur de a et ab propter distinctionem formalem. non obstante quod sint idem realit. et ita perit omnis via probandi aliqua distinctionem vel non identitatem realem inter quecunque Si enim dicas. quod asinus non est rationalis et homo est rati nalis. ergo distinguuntur realiter homo et asinus. Dicam quod non sequitur. sed sufficit quod distinguuntur formaliter.

⁋ Ad istud argumentum posset dici quod quando aliquid idem vere affirmatur et vere negatur simpliciter et absolute sine additione alicuius modi. tunc contigit inferre non identitatem realem. et ideo bene sequitur simpliciter. Anon est et be est. ergo est ibi non identi tas realis. Similiter sequitur. sapientia diuina est saprientia diuina. et bonitas diuina non est sapienti diuina. ergo distinguuntur realiter. vel non sunt idem realiter. Sed qundo aliquid cum aliquo modo sincate goreumatico affirmat et negat non requiritur non identitas realis. sed sufficit non identitas formalis: ita est in proposito. Nam hoc est vera. sapientia diuina est formaliter sapientia diuina. et hec similiter bonitas diuina non est formaliter sapientia diuinam Sed hoc non suffi cit. quia ita sunt ista contradictoria. esse formaliter sapientiam diuinam. et non esse formaliter sapientiam divinam sicut illa. esse sapientiam diuinam et non esse sapientia diuinam. ergo ita ex illa contradictione contingit inferre non identitatem realem sicut ex illa. vel quae ratione tu dicis. quod ex ista non contingit inferre non identitatem realem. eadem ratione dicam ego quod nec ex illa.

⁋ Ideo propter istam rationem dico quod sapientia diuina omnibus m dis est eadem esentie diuine quibus essentia diuina est eadem esentie diuine: et sic de bonitate diuina et iustitia. nec est penitus aliqua distinctio ex na tura rei. vel etiam noidentitas. Cuius ratio est. quia quamuis talis distinctio vel non identitas formalis praositut poni eque fanciliter inter essentiam diuinam ex sapientiam diuinam. sicut inter essentiam et relationem qui tamen est difficillima ad ponendum vbicumque pona tur. non credo eam esse faciliorem ad tenendam. quam trinitatem personarum cum vnitate essentie ideo non debet poni nisi vbi euidenter sequitur ex traditis in scriptura sacra vel determinatione eccle sie. propter cuius auctoritatem debet omnis ratio taptiua ri. Et ideo cum omnia tradita in scriptura sacra. et determinatione eculie et dictis scorum possunt saluari non ponendo eam inter essentiam et sapientiam. ideo simpliciter nego talem distinctionem ibi possibilem. et esa vniversaliter ne go in creaturi. quamuis posset teneri in creaturis sicut in deo: Ita enim credo facile est tenere trinita tem personarum cum vnitate essentie in creaturis. sicut in deo. nec difficilius est propter quascumque rationes in oppositum. Quia credo quod pro statu isto eque posset satiffier rationibus probantibus non esse tres personas in vna essen tia in creaturi. sicut in deo. nec potest euidenter cogno sci quod plus facit infinitas ad hoc quod sint plres persone in vna essentia quam finitas. quia tamen vnum est expressum in scriptura. et aliud non et videtur repugnare rationi. ideo vnum est ponendum et aliud negandum. Ita dico in proposio sito quod quia ex traditur in sac scriptura euidenter sequitur. quam essentiam diina non est formaliter relantio: sicut pius patebit. et non sequitur ex istis. nec ex determinatione eculsie. nec ex dictur scorum. quod essentia non est formaliter sapientia. nec ratio haec concludit. ideo simpliciter dico quod essentia est formaliter sapientia. et omnibus modis sapientia bonitas etc. quia nulla talis distinctio media est ponenda nisi praecise propter tradita in scriptura.

⁋ Unde vniversaliter dico quod numquam de aliquo verificatur distingui formaliter nisi propter distinctionem realem. quando scilicet de vno illorum vere dicitur quod est aliqua res. et de reliquo vere dicitur quam non est illa res. sicut relatio et essentia distinguuntur formaliter. puta essentia et paternitas. quia videlicet essentia est filiatio. et paternitas non est filiatio. Sic similiter essentia et filius distinguntur formaliter. quia essentia est pater. et filius non est pater. immo distingui formaliter non est aliud sicut ego teneo dristinctionem formalem. et hoc est quid nominis ipsius scilicet quod vnum illorum est aliqua res absoluta vel relati. ua. et alterum non est illa res. sicut essentia est filius et pater non est filius. ideo essentia et pater distinguuntur formaliter. ex quo sunt vna res. quia essentia est pater. et quando hoc possibile est inuenire: tunc est ponenda distinctio formalis. quia nihil aliud voco distingui formaliter. et quando non est possibile. tunc non est po nenda. et ideo cum omnis res quae est essentia siue illa sit alb solutam siue resatiua. est etia sapientia et bonitans di uina: et iustitia diuina. ideo essentia diuina et boni tas diuina vel sapientia nullo modo distinguntur. nec formaliter nec quocumque modo. Nec aliquid debet concedi de vno et negari ab alio nec cum determinatione quacumque nec sine determinatione. nisi modus gran maticalis aut logicalis impediat. propter hoc etiam non debet poni distinctio formalis in creaturis. quia in nulla vna res simpraesex est pralsures res di stincte realiter. et quelicet earum. sicut essentia diuina est plures persone. et quaelibet earum personarum. Et ista est causa quare est hic fallacia accidentis. essentia est pater. essentia est filius. ergo filius est pater. quia scilicet essen tia vnica est plures res realiter distincte. sicut hoc est fallacia accidentis. homo est sortes. et homo est plato. ergo plato est sortes. propter hoc quod homo vere praedicatur de plusalibus rebus realiter distinctum.

⁋ Uerum tamen propter proter uientes est sciendum quod non intedo dicere quod illa sit causa praecisa et totalis. sed est causa cum aliis. de quibus tamen non est ad praesens discutiendum. quia nec totam naturam fallacie accidentum intendo nunc declarare

⁋ Contra tamen rationem praedictam instari potest quod contradictio possit verificari sine non identitate realii. quia sortes et homo sunt idem realiter. et tamen hec est vera. sortes non est plato. et hec est vera homo est plato. Similiter homo et animal sunt idem realiter. et tamen hec est vera. homo est species. et hoc simililiter. animal non est species

⁋ Similiter ens est subiectum metha phisice. vnum non est subiectum metaphisice. sed passio. et tamen sunt vna res. iiii. metaphisice.

⁋ Similiter homo et risibile sunt vna res. et tamen risibile est passio. et homo non est passio hominis. Similiter res vt in deo est yvdea vt postea dicetur. et eadem res vt pro ducta extra non est ydea. et tamen est eadem res.

⁋ Si militer essentia vt in patre constituit patrem. et essentia vt in filio non constituit patrem et tamen est vna essentia Ad primum illorum dico quod vniversaliter in creaturis talia contradictoria vel affirmatio et negatio eiusdem. numquam verificantur. nisi propter non identitatem realem. vnde ista verificatur. sortes non est plato homo est plato. qui iste terminus sortes praecise supponit pro sorte. et iste terminus homo supponere potest pro platone et manifestum est quod sortes et plato sunt distincte res. Unde sicut hec est vera. sortes et homo sunt idem realiter. ita hec est o vera. sortes et homo non sunt idem realiter nam prima verificatur. quia homo supponit pro sorte. Secunda qui homo supponit pro platone.

⁋ Si dicatur quod sortes et homo sunt idem realiter. non accipiedo hominem pro sorte sed pro aliquo communi ad sortem et platonem et sic de aliis. hominibus. et tamen aliquid verificatur de sorte et vere negatur ab homine. et econuerso. Respondeo quod si in illa propositione. sortes et homo sunt idem realiter. licet homo supponit pro aliqua communi ad sortem et ad alios homines et non pro sorte: quod hoc est simpliciter falsa sicut post patebit. Ad secundum per illud quod si in illa propositione. homo et animal sunt idem realiter. tam homo quam animal supponunt personaliter quod hoc est simpliciter vera et tamen de istis etiam supponentibus personaliter possunt contradi ctoria verificari. scilicet quod homo non est asinus. et quod animal est asinus. quia sicut hoc est va. homo et antimal sunt idem realiter. sic hoc est vera homo et animal non sunt idem realiter. sicut etiam illa est vera homo et homo non sunt idem realiter. quia scilicet ille homo et ille homo non sunt idem realiter. et ideo aliquid vere affirmatur de homine. et vere negatur ab homine. Unde vtraque illarum est vera. homo currit homo non currit. Si autem homo et animal supponunt simpliciter vel vnus terminus simpliciter super poneret. et alius personaliter. hoc est simpliciter falsa. ho et animal sunt idem realiter. et ideo non est inconueniens de ipsis supponentibus simpliciter. vel vno supponente simpliciter et alio personaliter contradictoria verificari.

⁋ Ad aliud quod ens est subiectum metaphisice. et quod vnum non est subiectum metaphisice dicitur quod non sunt idem realiter. quia sic sunt distincti conceptus. quorum vnus non est alius. Nec est intentionis philosophi. iiii. metaphisice probare quod isti conceptus sunt vna res. sed quod vnum non significat aliam rem superuenientem enti de qua ens non praedicetur essentialiter et in quid. numquam tamen possent contradictoria verificari de ente et vno. nisi essent distincte res que aliter importarentur per vnum conceptum. et aliter per alium. ita quod habeant distinctum quid nominis vel quod vnum habeat quid nominis et aliud non. sic est de ente et vno. quod ens vel non habet quid nominis. vel habet aliud quid nominis quam vnum. Unde quid nominis vnius est. quod est ens indiuisum in se. et ab aliis diuisum vel distinctum. id autem non est quid nominis entur. et patet quod per illud quid nominis importatur aliqua non identitas realis. et ideo isti conceptus non sunt svnonimi et potest aliquid praedicari de vno vere et negari de relique. Ita est de vno et bono et sic de aliis. quod non important distinctas res superuenientes enti. de quibus ess non praedicetur essentialiter et in quid sed quodlibet horum importat determinato modo aliquod ens determinatum. quo non importat aliquod aliud ens ens autem importat eodem modo illud ens. et omne aliud et ideo in quid nominis talis conceptus debet poni ets in rec et illud eus determinatum in obliquo. vt quid no minis veri sit haec ens cognoscibile ab intellectu. quid nominis boni sit. ens appetibile a voluntate et sic de aliis. et ita vnum importatur in reacto et aliuer in obliquo. Et ex illo sequitur quod non est identitas realis inter aliquod importatum per rectum. et illud quod importatur per obliquum. et ista non identitas realis su ficit ad hoc quod illi conceptus vel nomina non sint svno nimi. et quod aliquid praedicetur de vno conceptu supponente simpliciter. et vere negetur de reliquo. quamuis ali quando quicqud vere praedicatur de vno illorum supponem te personaliter. vere etiam praedicetur de alio personaliter supr ponente. sicut in proposito de ente et vno et vero et bono. Unde si isti tmini supponant personaliter nihil potest vere affirmari de ente et negari ab vno. et ideo sic accipiendo terminos. haec est falsa. ens est sub iectum metaphisice. et hoc similiter. Unum est passio vel vnum est posterius ente et sic de aliis. Aliquando autem talis non identitas realis sufficit ad hoc quod vnum vere negetur ab alio. et quod aliquid vere praedicetur de vno et vere negetur ab alio. etiam vtroque suppone te personaliter. et per illum modum verificantur tales prope sitiones homo non est hominis. homo non est homies Unde per hominis non tantum importatur illud quod impotatur per homo. sed etiam importatur aliquid quod habet dominium super illud quod importatur per homo. Similiter per homines non importatur quaelibet res eodem modo quo inportatur per homo. vniversaliter tules modi gramaticales conuenientes conceptui et noni falsificant propositiones. et fre quenter reddut eas incongruas et non intelligib les. Et de talibus ad videndum distinctiones inter significata eorum. accipiende sunt diffinitiones exprimen tes quid nominis eorum. et tunt erit satis clarum. sed qualiter tales modi gramaticales possunt conuenire conceptui postea patebit.

⁋ Ad aliud per idem dicitur quod hoc est verhomo et risibile sunt vna res prout supponunt persona liter. et ita quando supponunt personaliter. nihil vificatur de homine quod non verificatur de risibili. et econuerso. sed si supponunt simpliciter: sic hoc est falsa homo et ro sibile sunt vna res. quia sunt distincti conceptus quorum vnus non est alius. et isto modo verificantur iste risibile est passio hominis. homo non est passio hominis.

⁋ Ad aliud concedo quod eadem res est ydeaet producta extra. et ideo dico quod hoc est simpliciter falsa. res vt producta extra non est vdea. quia ex ista sequitur quod res non est idea. que est simpliciter falsa. Se dicatur quod res aut vt producta extra est vdea. aut vt producta extra non est yvdea. Dico quod neuter est concedenda.

⁋ Per idem ad vltimum dico quod hoc est simpliciter falsa. essentia vt in filio non constituit patrem qui ex quo reduplicatio ibi quae est determinatio no distrahens nec diminuens manet affirmata. con¬ tingit simpliciter inferri quod essentia non constituit patrem que est simpliciter falsa

⁋ Ex praedictis ad formam que stionis respondeo quod perfectiones attributales nullo modo ex natura rei distinguuntur ab essentia diuina Qualiter autem distinguantur patebit ex quione se quenti.

⁋ Ad primam rationem prime opinionis respondeo quod ista consequentia non valet. Infinita sapientia est formaliter infinita bonitas. ergo sapientia in communi est form liter bonitas in communi. quia secundum istos ens dicit con ceptum communem deo a creaturis. et tamen haec est vera. se pientia infinita est sormaliter ens infinitum. et tamen haec non est vera. sapientia in communi est formaliter ens in communi. Similiter hec est vera. sapientia infinita est realiter ens infinitum. et tamen sapientia in communi non est realiter ens in con quia ista communia etiam secundum istos non sunt nisi qust dam conceptus. et conceptus secundum istos. vel tamtenm est ests rationis. quia aliter aliqua res esset communis deo et creturis. et certum est quod vnum ens rationis non est aliud ens rationis vel conceptus est realiter actus intelligendi. et certum est quod vnus actus intelligendi non est realiter alius actus intelligendi. ergo quamuis sapientia infinita sit formaliter ens infinitum. non oportet quod sapientia in communi sit ens in communi. Ad probationem quando dicitur infinitas non destruit rationem formalem illius cui ad ditur. concedo. et ideo quia infinitas praecise additur conceptibus. et non additur alicui rei sic dicendo. sapentia infinita est formaliter bonitas infinita. ideo concedo quod illi conceptus simpliciter distinguuntur nec sunt vnus. Ista tamen diuersitate non obstate. haoc est vera. sapientia infinita est formaliter bonitas infinita. quia in illa termini non supponunt pro conceptibus diuersis quibus adderetur infinitas. sed pro ipsa re quae divinitas est cui nulla infinitas nec aliquid additur. sed seipsa est infinita et non per aliquid additum. et ideo si in illa sapientia infinita est bonitas infinita termini supponiunt pro seipsis. sicut in ista. sapientia in communi est bonitas in communi. ita esset vna falsa ficut reliquae est falsa.

⁋ Si dicatur quod quando aliqua communia distinguuntur. quodlibet contentum sub vno a quolibet contento sub alio aliquo modo distinguitur. ergo omne contentum sub sapientia in commun aliquo modo distinguitur ab omni contento sub bonitate

⁋ Confirmatur. quia in libro predicamentorum dicitur. diuersorum generum et non subalternatim posito rum diuerse sunt species et dicere. ergo eadem ratione. diuersorum generum in communi et non subalternatim posito rum diuersa sunt contenta. sed sapientia in communi et bonitas in communi sunt diuersa communia. ergo habent distincta contenta. nec valet dicere. quod sufficit quod aliqua contenta sint diuersa quamuis non omnia. quia diuersorum ge nerum et comunium subalternatim positorum aliqua con tenta sunt diuersa et non omnia.

⁋ Ad istud respondeo quod non oportet si sint aliqua diuersa communia quod quodlibet contentum sub vno ab omni contento sub alio aliqua mo distinguatur. quia idem omnibus modis potest esse contentum sub vtroque secundum philosophum libro thopicorum.

⁋ Ad con¬ firmationem dico quod philosophus intendit de diuersis ge neribus ordinatis in eadem praedicamentali coordinatione. ita quod primo vnum primum diuidatur in aliqua inferiora quorum quodlibet immediate negatur de alioet vnum eorum. vel quodlibet eodem modo diuidatur in alia. quorum vnum vniversaliter negetur a reliquo. et sic semper procedendo. sicut substantia diuiditur primo in subiectam corpoream et incorpoream. et hoc est diuisio immediata. nulla subieantia corporea est substantia incorporea et econuerso. Ulteri us subiecta corporea diuiditur eodem modo in corpus animatum et corpus inanimatum. ita quod negatio vnius ab alio est immediata. et sic vlterius procedendo. Consimili modo si substantia incorporea continet multa genera sub se. potest fieri consimilis diuisio. et ideo in talibus generibus verum est. quod quodlibet contentum sub vno distinguitur a quolibet contento sub alio. quod contingit probare per illam propositionem immediatam. in qua negatur vnum diuidentium genus primo. de alio diuidentium. quando autem genus primum non diuiditur proprie per aliqua duo. quorum vnum viversilitr negatur ab alio. non ortet quod omne contentum sub vno vere distinguatur ab omni contento sub alio. et hoc est quod dicit philosophus. iii. thopi. quod quando aliquid continetur sub diuersis generibus. oportet quod vnum istorum generum continea tur sub altero. vel ambo duo sub tertio. sicut ponit exemplum de prudentia quae continetur sub scientia et vertute tanquam sub diuersis generibus quorum neutrum continetur sub alio. sed ambo continentur sub tertio. puta sub habitu et disponne. hec etiam est intentio philosophi ii poste. vbi docet vnum modum diffiniendi per diuersa communia. quorum quodlibet est in plus quam diffinitum et tamen totum aggregatum est equale diffinito. quod non esset possibile. nisi aliquid idem contineretur sub differentiis communibus non subalternis. Ideo dico quod aliquid vnum potest contineri sub diuersis communibus non subalternis. et illa deitas potest contineri sub diuersis communibus in comni. vt subiec sapientia in communi. et sub bonitate in communi tamquam sub communibus quidditatis sicut post patebit. quamuis il la communia non sunt subalterna. quia abo continentur subiec ente.

⁋ Ad secundam dico quod non debet proprie concedi quod sapientia infinita includit formaliter bonitatem infinitam. sed proprie debet dici et veracitur quod sapientia infinita est formalit bonitas infinita. Et ideo dico quod si sapientia infinita quae deus est diffiniretur. non poneretur in sua diffinitione bonitas infinita quae deus est: sed esset omnibus modis ipsa sapientia infinita. Et quando dicitur quod si sapientia infinita esset diffinibilis. et similiter bonitas infin ita quod essent diffinitiones distincte. hoc est simpliciter falsum. sed tantum esset vna diffinitio quae comprehenderex sapientiam in communi et bonitatem in communi cuius quaelibet pars esset in plus et totum equale. Et si proteruiatur. quod aliud est quid nominis sapientie infinite. et aliud bonitatis infinite. sicut aliud est quid nominis sapientie in communi et bonitatis in communi. ergo si sapientia infinita et bonitas infinita haberent quid rei. aliud esset quid rei sapientie infinite. et aliud boitatis infinite Dico quod non sequitur. quia proprie quid nominis non est nisi conceptus vel vocis vel signi. Et ideo quia hic sunt conceptus distincti et distincte voces. sapientia infinita. bonitas infinita. quia hic ponuntur conce ptus communes vel voces communes quibus additur infinitum Ideo possunt esse distincta quid nominis. Sed nec talis distinctio. nec aliqua consimilis repritur inter sapientiam infinitam quae haberet quid rei. et bonitatem infinitam quae haberet quid rei. ideo non sunt ibi distincta quid rei. sed tantum vnum.

⁋ Ad aliud concedo cum doctoribus antiquis quod de deo est aliqua praedicatio per identitatem quae non est formalis nec in quod. cuiusmodi est ista praedicatio. essentia est paternitas. essentia est creatiua. et sic de aliis. Quelibet autem talis essentia est intellectus. voluntas. sapientia. bonitas. vno modo accipien do praedicata. est praedicatio formalis et in quid.

⁋ Ad aliud de damasceno. Dico quod non intelligit quod hoc nomen quae est dicatur de diuina essentia in quid. et non hoc nomen sapientia. et tamen quod sapientia dicatur in quid de sapientia diuina. quia vtrumque dicitur in quid de essentia diuina. Sed intelligit quod secundum proprietatem vocis. magis dicitur in quid. quam sapiens. iustum. et sic de aliis. quia quae est non importat aliquod accidens cuicumque alteri aduenies. etiam quando accipitur in communi. Sapines autem. iustum. et sic de aliis incommuni accepta. important aliquod accidens ali cui alteri adueniens. quia dicuntur de sapiente et iusto creato. quai non potest esse iustus nec sapiens nisi per aliquod accidens adueniens. Et quando dicitur vltra. quod esse dicit quoddam pelagus infinite substantia. hoc intelligi debet intransitiue. id est quod est quoddam pelagus quod est infinita substantia. non quod sit quoddam pelagus continens vel includens infinitam substantiam. vel infinitam perfectionem. vel infinitas perfectiones. sed est infinitam substantia et infinita perfectio. Et proprie loquendo nec est infinite perfectiones realiter nec formaliter. nec includit vel cotinet infinitas perfectiones: nisi forte creabiles. si infinite sint creabiles. quas con tinet virtualiter tanquam res distinctas saltem in po tentia. quia potest eas producere. Et quando dicitur vltra. quod alia nomina non dicut substantiam. sed que circumstant substantiam. Dico quod intentio damas. est quod vniversaliter nullum nomen dictum de deo dicit immediate ipsam substeantiam dei. ita scilicet quod apprehendendo nomen possimus immediate appraehendere ipsam substantiam dei. vel habere cognitionem propriam dei vel equiualentem. Sed dicunt immediam te conceptus aliquos praedicabiles de deo. qui non sunt ipse deus sed circumstant naturam dei. non per in herentiam vel informationem. sed per praedicationem. Et praecise a nobis potest talis conceptus apprehendi immediate pro statu isto. et nullo modo ipsa di uina essentia secundum vnam opinionem. vel non potest ha beri cognitio propria deo vel equiualens secundum aliam opinionem. Et quod hec sit intentio sua patet per ipsum ca. iiii. vbi dicit sic. In deo quid est. impossibile est dicere secundum substantiam. Et post subdit. Quecumque autem dicimus affirmatiue in deo. non naturam ipsius. sed ea que sunt circa naturam eius ostendunt. Et si enim bonum et si iustum et si sapiens. et si quodcunque aliud dixeris. non naturam dicis dei. sed ea quae sunt circa naturam. Ex ista auctoritate patet quod vniversaliter negat quod cunque nomen dicere naturam dei. quia quocunque no mine dicto: non possumus apprehendere diuinam essentiam. sed tamtummodo conceptu qui circumstat divinam essentiam per praedicationem. Uel non possumus habere cognitionem propriam de deo vel equiualentem. Et ideo concedo quod diuina essentia non dicitur pelagus infinite substantie propter hoc. quod multe relationes rationis circa ipsam possunt causari. sed propter causam dictam.

⁋ Ad aliud aug. viii. de tri. Dico quod contin git probare quod non est maius due persone quam vna. quia non est verius propter solam distinctionem conceptuum quantuncumque in deo nulla sit distinctio. tamen ista distinctio est alia. quam inter sapientiam et sapiens. sicut post patebit.

⁋ Ad aliud quod non distinguuntur secundum respectus rationis. sed tantum distinguuntur ratione: et illa distinctio sufficit ad probandum vnum per aliud. Et quando dicitur quod tunc eque perfecte cognosceretur deus. cogno scendo ipsum sub vno attributo. sicut sub ratione omnium attributorum. Dico quod consequentia non valet: quia secundum istos etiam deus non potest cognosci nisi sub aliquo conceptu. et tamen perfectius cognoscitur quando cognoscitur sub pluribus quod sub vno. Ultra dico quod non est talis ordo ita quod vnum realiter sit propinquius essen tie quam aliud. vnum tamen potest nobis esse prius notum praedicari de deo. vel de pronomine demonstrante deum quam aliud. et ad hoc sufficit distinctio talis conceptui

⁋ Ad vltimam auctoritate dico quod non accipit equalitatem proprie. sed pro non inequalitate. Nec tamen dico quod aliquid sub vna relatione rationis est sibi equale sub alia rela tione rationis. nec etiam aliquid sub vno conceptu est sibi equale sub alio proprie. sed illud est sibiipsi equale improprie. hoc est non inequale

⁋ Ad primam rationem pro illa opinione. Dico quod distinctio emanationum diuinarum non praesupponit distinctionem prin cipiorum elicitiuorum. nec ex natura rei. nec distin ctione rationis. Sed sicut videmus in creaturis quod idem principium totaliter est principium elicitiuum diuersorum. ita est in diuinis

⁋ Ad aliam dico quod pro prie accipiendo libertatem et stricte secundum quod distinguitur contra principium actiuum vel productiuum na turale. non est concedendum quod vna emanatio est per modum intellectus siue nature. et alia per modum voluntatis siue libertatis. quia hoc esset dicere quod vna persona produceretur naturaliter. et alia non produceretur naturaliter sed libere. Sed hoc est impossibile. quia proprie loquendo nihil producitur libere et non naturalit. nisi quod producitur contingenter. et po test produci et non produci. sed quaelibet persona neccessario et naturaliter producitur

⁋ Nam ita ex natura habet pater producere sptumsanctum sicut filium. et ita necessario producitur spiritus sanctus sicut filius. Tamen methaphorice loquendo et large potest aliquo mo concedi quod vna persona producitur per modum nature siue intellectus. et alia per modum voluntatis siue libere. Et hoc sic intelligendo. quod intellectus et voluntas vno modo prout vsitantur a sanctis connotant actum generandi et actum spirandi. ita quod intellectus dicit ipsam diuinam essentiam elicitiuam actus generandi. et voluntas dicit ipsam diuinam essentiam elicitiuam actus spirandi. Et isto modo concedi potest quod filius producitur per modum intellectus et spiritus sanctus per modum voluntatis. Alius tamen in tellectus potest haberi sicut pus declarabitur. Concesso etiam cum eis quod filius producitur naturaliter. et spiritus sar ctus libere. et quod principium elicitiuum aliter se habet ad productione filii. et ad productionem spiritus sancti Dico quod non oportet propter. istam diuersitatem ponere talem distinctionem inter principia elicitiua. quia sicut dictum est distinctione praecedenti. idem totaliter indistictum re et ratione. potest esse principium naturale respectum vnius et principium liberum respectu alterius. et idem principium potest se aliter habere ad vnum et aliter ad aliud. Et ita omnis talis alietas vel diuersitas ita potest saluari per vnum principium elicitiuum. sicut per plura. Et si dicatur quod oppositi modi principiandi non possunt conuenire eidem formaliter. Dico quod tales modi principiandi scilicet naturaliter et libere non possunt simul competere eidem respectu eiusdem. Quod tamen conueniat eidem re spectu diuersorum non est inconueniens. et forte non est inconueniens. quod competat eidem diuersis temporibus aliter et aliter disposito etiam respectu eiusdem. sicu tactum est in dist. praececud.

⁋ Ad aliam rationem quando accipitur. quicqud vnum et idem formaliter ens est principium producendi plura supposita eiusdem nature. non de terminatur ex se ad certam pluralitatem producendorum Dico quod hec propositio non est vniversaliter vera. si tamen accipiatur quod sit principium producendi plura supposita eiusdem nature numero. non potest inueniri instantia. nisi in proposito. quia nusquam alibi possunt esse plura supposita in certo numero possibili eiusdem nature. Si autem accipiat quod sit principium producendi plura supposita eiusdem nature specie et non numero. sic potest propositio concedi. quia in nulla specie possunt a quocumque agente produci tot supposita. quin pos sint plura produci. Si autem producta sunt eiusdem generis et non eiusdem speciei. potest tale principium ex se determinari adicertam pluralitatem secundum speciem. sicut sol est principium producendi plures effectus secundum speciem. et ex se determinatur ad istos. ita quod ali os secundum speciem non potest producere. Ita dico in proposito. quod quia ista supposita non sunt omnino eiusdemrationis. quin sit maior distinctio inter patrem et filium et spimtusctantum quam esset inter istas personas si quaelibet earum esset pater. vel quaelibet silius. vel quaelibet spiritus sanctus. sicut post dicetur. ideo idem principium potest determinari. ex se ad certam pluralitatem. sicut secundum opinionem Auicenne. eadem intelligentia est principium imme diate producendi aliam intelligentiam. et corpus celeste. et determinatur ex se ad certam istam pluralitatem Ita in essentia diuina. vnica existens est princidium producendi filium et spimtsctantum. et ex se detminatu ad istam pluralitatem.

⁋ Ad probationem quando accipitur quod talis principii vtus productiua non est adequata per vnam productionem nec per vnum productum. Dico quod vertutem productiuam adequari per aliquam productionem potest intelligi multipliciter. Uno modo quod productum sibi ade quatur secundum perfectionem. ita quod sit eque perfectum. Alio modo quod productum sit perfectissimum productum in quod potest. Et hoc potest intelligi dupliciter. vel positiue. quia est perfectius omni alio. vel negatiue. quia nihil est illo perfectius producibile ab illo principio. Alio modo accipitur: quod producatur secundum totam virtutem. et secundum vltimum potentie et toto conamine illius virtutuis. Quarto modo potest intelligi ista adequatio. quasi extensiua. quia potest in istam productionem et in nullam aliam. Primo modo dico quod talis virtus productiua potest adequari per primam productione. quia primum productum potest esse equale sibi in perfectione. Et quando dicitur. ergo non potest in aliam eque perfectam. nego consequentiam Ponatur enim quod sit aliquis calor qui in aliquo passo possit producere caliditatem sibi equalem

⁋ Iste calor simul et semel in alio passo equaliter disposito. et equaliter sibi approximato. producet alium calorem equalem sibi et alii calori. Cuius ratio est. quia virtus producti ua caloris per hoc quod producit istum calorem in nullo pe nitus impeditur a producendo alium calorem eque perfectum nisi forte per accidens. quia in agendo divinuitur a re agente. Et quando dicitur quod tale principium productiuum producit toto conamine. et secundum omnem gradum actiuitatis sue concedo quia calor producendo huc calorem producit toto conamine et secundum omnem gradum. Sed ex hoc non sequitur. quod non potest alium eque perfectum producere. ita eti am sol secundum totum conamen suum. et secundum omnem gradum perfectionis sue: et secundum omnem gradum actiuitatis sue producit aliquid imperfectius. et tamen per eandem virtutem tota liter potest producere aliud non tantum equae perfectum. sed etiam aliquid multo perfectius. Ita dico in proposito. quod pati secundum omnem gradum perfectionis sue et toto conamie producit filium. et eadem virtute et perfectione producit spiritum sanctum eque perfectum. Et ita isto modo intelligendo adequatione. virtus productiua est per quanlibet adequata. ita per primam sicut per secundam.

⁋ Secundo modo intelligendo adequitionem et hoc positiue. Dico quod virtus pro ductiua adequata per vnum productum. non potest in aliud equae perfectum. sed isto modo virtus divina non adequatur per aliqua vnam productionem. quia nec per primam nec per secundam Sed per illas duas simul. quia scilicet illa duo producta stu perfectiora omnibus aliis producibilibus a deo. et ibi est status. nec est possibilis tertia. Et hoc est ex natura rei quae ex se determinatur ad istas. Si autem in telligatur illa productio negatiue. sic dico sicut prius quod virtus productiua adequata per vnum productum potest in aliud equae perfectum. sic declaratum est de calore. Si. di. quod hoc est propter diuersa passa. hoc nihil refert quantum ad adequationem. quia equaliter adequatur si producatur per se. sicut si produceretur in pas so. et econuerso. Et ita semper habetur ista propositio quod virtus productiua adequata per vnum productum. potest in aliud equae perfectum.

⁋ Tertio modo dico quod virtus adequata per vnum productum non tantum potest in eque perfectum sed etiam potest in perfectius. Sicut sol in producendo calo rem virtus sua adequatur. quia producit secundum vltimum sue potentie et toto conamie. et tamen potest producere vel men qui est multo perfectior calore.

⁋ Si dicas quod hoc est propter diuersitatem passi. Dico quod nihil refert quin semper sit illa propositio vera. quod virtus adequa ta isto modo potest in perfectius. Similiter si esset aliqua vo luntas quae posset contingenter producere diuersas vo litiones diuersarum sperum per se subsistentes. illa vo luntas secundum vltimum sue potentie posset producere vnum indiuidum speciei imperfectioris. et per consequens virtus sua productiua esset adequata. et tamen posset produce re aliud perfectius

⁋ Quarto modo dico quod virtus pro ductiua adequata per vnum productum. non potest in aliud equae perfectum. Sed isto modo virtus productiva diuina non est adequata per vnam productionem nec per aliam. sed per ambas simul. et ideo in nullam aliam intrinsecam potest.

⁋ Ad confirmationem dico quod eadem virtute produ cuntur ista duo supposita ordine quodam. quia scilicet pri mum productum est productiuum secundi producti. Et quando dicitur. ergo in prima productione virtus illa non fuit exhausta. concedo quod nec in prima nec secunda est exhausta. Sicut nihil exhauritur de sole. per hoc quod producit vnum effectum vel alium. Unde illud est verbum metaphoricum et improprie dictum. Et quando dicitur. si non est exhausta. ergo non est adequata. Patet quo est ade quata et quo non.

⁋ Per praedicta patet. quo virtus pro ductiua si producat pluribus productionibus eiusdem rationis vel alterius rationis. quo vnum illorum productorum idequat virtutem productiuam. et quo non adequat et quo idem potest producere plura producta adequa ta sibi in perfectione. Et quando dicitur. Sme productum adequatum producenti in perfectione entitatis adequatur sibi in perfectione sue actiuitatis. Dico quod aliquid adequari alicui in perfectione sue actiuitatis potest intelligi dupliciter. Uel quia est eque perfectum cum illo principio actiuo. et sic concedo quia idem est. Uel quia est omne productum vel producibile ab illo principio actiuo. et hoc est nihil aliud posse correspondere il li principio actiuo. et sic dico quod aliquid adequatur alicui in perfectione entitatis. et tamen non in perfectione sue actiuitatis. Et ita est in proposito. sicut patet de vno calore producente duos calores sibi equales in per fectione. quorum tamen neuter est sibi equalis in perfcione acti uitatis sue isto secundo modo. Primo modo. si vnum productum adequat virtutem productiuam in perfctione actiuitatis sue: illa virtus poterit se extendere in alium termi rium eque perfectum. et sic est in diuinis. secundo modo no

⁋ Ad confirmationem dico quod pater habet filium tanqua obiectum primarium et adequatum. et similiter spiumsanctui et seipsum. et ita sunt ibi duo producta. quorum vtrumque est obiectum adequatum voluntatis diuine. Et si dicatur ergo sunt duo obiecta primaria. non sequitur. Sicut non sequitur. Pater est ens infinitum filius est ens infinitum. ergo sunt duo entia infinita tamen sunt duo supposita quorum vtrumque est obiectum primarium et adequatum vno modo. igitur sunt duo pro ducta adequata vno modo.

⁋ Ad aliam rationem patet. quod omnis libertas respectu spiritus sancti quae non est respecum filii. etiam si per impossibile esset ibi libertas contradictionis et contingentie siue indifferentie posset sal uari per vnum principium formaliter. quod respectum vnius esset naturale et tespectu alterius liberum. sicut per duo. quorum vnum esset naturale et aliud liberum

⁋ Ad aliud dicitur quod productiones sunt seipsis distin cte. et si requirant aliquam distinctionem. sufficit distinctio terminorum productorum.

⁋ Ad confirmatem nem dico quod non oportet quod distinctio productionum reducatur ad aliquam distinctionem. nec in principiis productiuis nec in terminis formalibus. Et quando dicitur quod circumscriptis earum principiis produ ctiuis et terminis formalibus non distinguuntur Dico quod si circumsceribantur realiter verum est. ex hoc tamen non sequitur quod distiuctio earum reducatur ad illam distinctione tanquam primam. Si autem circumscribantur per intellectum. remanebunt distincte Unde si per impossibile vel possibile viderentur intuitiue productiones ille. non visa aliqua persona. nec visa essentia. dico quod talis intellectus videret illas productiones distingui. Et quando dicitur quod relationes non distinguntur nisi penes fundamenta vel terminos etc. Dico quod seipsis distinguntur for maliter. nunquam tamen sine distinctione fundamentorum vel terminorum. non tamen tanquam preuia. et hoc saltem verum est quando ipse relationes sunt constitutiue et essen tiales ipsis. sicut in proposito vt post dicetur.

⁋ Ad aliud quod aliquid determinari ex se ad diuersa potest intelligi dupliciter

⁋ Uel quod determinetur ad vnum. ita quod respiciat vnum et non aliud et fiat propr um vni. et isto modo essentia diuina nec ex se nec ex alio. nec quocumque modo potest determinari ad duas productiones. quia includit contradictionem. scilicet quod essentia sit propria vtrique et neutri. Aliter potest intelligi quod determinatur ex se ad diuersa. quia ex se respicit illa diuersa et quodlibet illorum. illo modo quo natum est respicere. et sic essentia divina ex se deter minatur ad duas productiones. et cum hoc staret quod vni formiter se haberet ad vtrumque. Isto modo esim calor approximatus equaliter diuersis passis eque dispositis ex se determinatur ad producendum diuersos calo res. et tamen ad quemlibet se habet vniformiter.

⁋ Ad confirmationem dico quod non plus possunt diuersa principia formaliter determinari ad determinatum ordine productiuum. quam idem principium formaliter. qui inter productiones vel producta non potest esse ordo. nisi quia vnum est pars velcam alterius vel perfectius alio. Sed omnia illa poterunt contingere. si producan ab vno principio formaliter: sicut si producantur a duobus. Ita enim poterit idem principium formaliter pro ducere. primo partem. secundo totum sicut eadem virtus generatiua primo producit partem corporis humani. et secundo totum. sicut si essent distincta principia productiua Sicut sol eadem virtute formaliter illuminat partem aeris et totum aerem. Similiter eadem causa poterit primo producere aliquem effectum. et postea cum illo tanquam causa partia li poterit producere alium effectum. Ita est in proposito. quod pater producit silium. et pater et filius produ cunt spiritumsctantum per eandem virtutem. Et si quaeratur. euo est causa. Dico quod ita est. sed sola fide est hoc te nendum. nec est possibile aliquem in via ista scire quo re ita est

⁋ Ad aliud. quod auctoritas philosophi et commen tatoris est intelligenda de formis incompossibi libus et agentibus naturalibus.

⁋ Ad aliud concedo maiorem. et ideo concedo quod quicquid couenit illi rei quae est intellectus diuinus conuenit illi rei quae est voluntas diuina et econuerso. tamen aliqua termini possunt eandem reprincipaliter importare. et alia distincta connotare pro pter quae distincta connotata. potest aliquid vere praedicari de vno: et vere negari de reliquo. sicut dictum est prius. Et ita est in proposito. quod intellectus diui nus et voluntas diuina. hoc est isti termini connotant determinato modo gramaticali vel logicali alicut distincta secundum vsum sanctorum et doctorum. ideo potest aliquid conuenire vni et non alteri.

⁋ Per hoc ad primam probationem si debeat concedi quod actus dicendi est actus memorie et non actus voluntatis. debet concedi sul isto intellectu quod actus dicendi est actus memorie. hoc est actus elicitus ab essentia diuina tanquam actus generandi. ita quod memoria totum istud impor tat scilicet essentiam diuinam elicitantem actum generandi et voluntas totum illud scilicet essentiam productiuam actus spirandi. et ita ex modo significandi secundum vsum loquen tium sequeretur. quod si actus generandi esset actus voluntatis quod esset ille actus quo essentia est elicitiua actus spirandi. et ita esset actus spirandi. quia actus spi randi est principium spirandi spiritus sncti. Similiter dico quod deus intelligit per intellectum. et per illam rem que est realiter et formaliter voluntas. dicitur tamen non intelligere per voluntatem. quia non omne quod intelligit inte ligi vniversaliter per voluntate. et quae sit causa istius post dicetur. Si dicis quod circumscribendo omnia talia connotata. et loquendo praecise de ipsa re hec est vera actus dicendi est actus memorie et non actus voluntad et similiter deus intelligit per intellectum. et inon per voluntatem. ergo in ipsa re est aliqua distinctio vel non identitas. Dico quod circumscribendo omnia connota ta. ita quod per ista nomina. intellectus. voluntas. intelli gere. velle. nihil connotetur. sed praecise significetur hoc nomine intellectus. illa res quae est formaliter intel lectus. et hoc nomine voluntas. praecise illa res absoluta quae est formaliter voluntas. et sic de aliis nominibus et non plus. hac institutione noua vocabuli fctam. ita hec erit vera. actus dicendi est actus voluntatis et deus intelligit per voluntatem. sicut homo intelligit per intellectum. quia tunc termini de nouo instituuntur ad signisicandum. et ideo non est mirum si illa propositi est vera que prius falsa erat. Si dicis volo circumscribere omnia connotata sine noua institutione vocabuli. Respondeo quod hoc non est possibile. Unde si ista vox homines praecise significaret illud quod hoc nomen homo significat. et non haberet alium modum grammaticale. puta quod non plus esset pluralis numeri quam homo. et sic de aliis gramaticalibus quod non esset bene possibile nisi de nouo institen do ad significandum. qua institutione facta. ita hoc esset vera. homo est homines. sicut hoc homo est homo

⁋ Si dicas. nolo loqui de vocibus sed tantum de rebus Dico quod quamuis velis loqui tantum de rebus. tamen haec no est possibile nisi mediantibus vocibus vel conceptibus vel aliis signis. et ideo secundum quod illa signa quaecum que fuerint aliter significant et connotant vel non connotant. Aliter ad propositiones respondendum erit modo praedicto.

⁋ Per idem patet ad aliam probationem. quod de intelligit mala et non vult. non propter aliquam distinctionem vel non identitatem a parte dei. sed propinon identitatem a parte creature sicut deus beatificat petrum et non damnat petrum. hoc non est propi aliquam distinctionem formalem inter virtutem divinam beatificantem et damnantem. sed propter distinctionem inter penam eternam et vitam eternam. quia per istam deus beatificat petrum. importatur totum istud. deus dat petro vitam eternam. et per istam deus non damnat petrum. denotatur totum istud. deus non pu nit petrum pena eterna. Et ita possunt verificari sine omni distinctione a parte dei propter non identitatem vel varietatem a parte creature. quia deus per eandem virtutem omnibus modis dat petro vitam eternam et non dat sibi penam eternam. Similiter deus potest creare aliqua et non creat illa. ex hoc non sequitur quod posse creare et non creare distinguuntur forma liter in deo. Ita in proposito. deus vult a per istam importatur quod a sit. hoc autem non importatur per istam deus intelligit a. et ideo ista possunt verificari sine omni noidentitate dei. sicut et ista. deus po test creare a. deus non creat a. Similiter per istam deus vult malum nihil importatur nisi quod deus facit aliquid quod facere non debet. et per consequens coipso importatur quod sit creatura. ita quod per faciens malum importatur res faciens aliquid quod non debet. quod potest soli creature conuenire. per istam autem deus intelligit malum non importatur uisi quod deus facit vel permittit aliquid fieri ab ali quo creato. quod non deberet illud facere. et ita aliud connotatur per vnum et per aliud. et propter hoc sine omni non identitate a parte dei possunt ista verificari.

⁋ Per idem patet quo sine omni noidentitate a parte dei possunt ista verificari. quicquid deus intelligit naturaliter intelligit non quicquid deus vult natura liter vult. quia quicquid deus intelligit neccessario est aliquid siue ens reale siue ens rationis: quod modo sibi conuenienti vel est vel potest esse. et tamen non quicquid deus vuli neccessario potest inesse. et ideo non necessario nec naturaliter vult. Eodem modo possunt alie consimiles propositiones quae videntur contradictorie concedi. que tamen secundum rei veritatem non sunt contradictorie propter talem connotationem. et hoc est quod dicit magister lid est distxxxv. quod deus propter diuersos effectus sortitur di uersa vocabula. sicut prouidentiam. praedestinatio nem. praescientiam et sic de aliis. Et propter talem diue er sam connotationem conceditur. quod deus aliquos praedestinat: et alios praescit et non predestinat. et sic de aliis sine omni noidentitate a parte dei. Et ideo si ista nomina. intelligere. velle. et sic de aliis non essent con notatiua. sed praecise quodlibet istorum importaret il lam rem absolutam quae deus est sine omni connotation non plus esset vera. deus intelligit mala quam illa deus vult mala.

⁋ Ad argumentum principale dico. quod perfectiones attributales que demonstrantur de diuina essentia non sunt realiter ipsa diuina essen tia. sicut in sequenti questione patebit.

⁋ Ad secundum dico quod essentia diuina non est fundamen tum perfectionum attributalium que sunt realiter ipsa diuina essentia.