Table of Contents
Scriptum in libros sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 2 : Utrum notitia evidens veritatum theologiae sit scientia proprie dicta
Quaestio 3 : Utrum passio scibilis de aliquo scientia proprie dicta differat ab eo realiter
Quaestio 4 : Utrum omnis passio sit demonstrabilis de suo subiecto primo a priori
Quaestio 5 : Utrum in omni demonstratione definitio sit medium demonstrandi
Quaestio 7 : Utrum theologia quae de communi lege habetur a theologis sit scientia proprie dicta
Quaestio 8 : Utrum habitus theologiae sit realiter unus secundum numerum
Quaestio 9 : Utrum Deus sub propria ratione deitatis sit subiectum theologiae
Quaestio 10 : Utrum sola operatio potentiae sensitivae sit praxis
Quaestio 11 : Utrum notitia practica et speculativa distinguantur per fines vel per obiecta
Quaestio 12 : Utrum habitus theologicus sit speculativus vel practicus
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum tantum omni alio a Deo sit utendum
Quaestio 2 : Utrum frui sit actus solius voluntatis
Quaestio 3 : Utrum fruitio sit qualitas realiter distincta a delectatione
Quaestio 4 : Utrum solus Deus sit debitum obiectum fruitionis
Quaestio 5 : Utrum voluntas possit frui essentia non fruendo persona
Quaestio 6 : Utrum voluntas contingenter et libere fruatur fine ultimo
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum sit omnimoda identitas inter essentiam divinam et perfectiones attributales
Quaestio 2 : Utrum perfectiones attributales sint ipsa divina essentia
Quaestio 3 : Utrum aliquid reale possit distingui secundum rationem ab aliquo reali
Quaestio 4 : Utrum universale sit vera res extra animam
Quaestio 5 : Utrum universale sit vera res realiter distincta ab individuo
Quaestio 6 : Utrum universale sit realiter extra animam, non distinctum realiter ab individuo
Quaestio 8 : Utrum universale et commune univocum sit aliquid reale exsistens alicubi subiective
Quaestio 9 : Utrum aliquod universale sit univocum Deo et creaturae
Quaestio 10 : Utrum sit tantum unus Deus
Quaestio 11 : Utrum cum unitate divina stet pluralitas personarum
Distinctio 3
Quaestio 1 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit divina essentia
Quaestio 2 : Utrum divina essentia sit a nobis cognoscibilis
Quaestio 3 : Utrum de Deo possimus habere plures conceptus quidditativos
Quaestio 4 : Utrum Deum esset sit per se et naturaliter notum
Quaestio 5 : Utrum universale communissimum sit primum cognitum a nobis
Quaestio 8 : Utrum ens commune sit obiectum primum et adaequatum intellectus nostri
Quaestio 9 : Utrum in omni creatura sit vestigium trinitatis
Quaestio 10 : Utrum creatura rationalis sit imago trinitatis
Distinctio 4
Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda: Deus generat Deum
Quaestio 2 : Utrum haec sit concedenda: Deus est Pater et Filius et Spiritus Sanctus
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum essentia divina generet vel generetur
Quaestio 2 : Utrum Filius generetur de substantia Patris
Quaestio 3 : Utrum essentia sit terminus formalis generationis
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum Pater genuit Filium natura vel voluntate
Distinctio 7
Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Patre sit aliquid absolutum vel respectivum
Quaestio 3 : Utrum potentia generandi possit communicari Filio a Patre
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum simplicitati divinae repugnat esse in aliquo genere praedicamentali
Quaestio 2 : Utrum aliquod simpliciter simplex possit esse in genere
Quaestio 4 : Utrum genus et differentia importent eandem rem primo
Quaestio 5 : Utrum Deus possit definiri definitione non data per additamentum
Quaestio 7 : Utrum solus Deus sit immutabilis
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum Filius vere generetur a Patre
Quaestio 2 : Utrum generatio in divinis sit univoca vel aequivoca
Quaestio 3 : Utrum generatio Filii sit aeterna
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum voluntas sit principium productivum Spiritus Sancti
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus libere producatur
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus posset distingui a Filio si ab eo non procederet
Distinctio 12
Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius sint unum principium spirans Spiritum Sanctum
Quaestio 3 : Utrum Pater et Filius spirent omnino uniformiter Spiritum Sanctum
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum generatio Filii sit spiratio Spiritus Sancti
Distinctio 14
Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus detur in propria persona vel tantum secundum dona sua
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum quaelibet persona possit mittere et mitti
Distinctio 16
Quaestio 1 : Utrum divina persona visibiliter mittatur
Distinctio 17
Quaestio 3 : Utrum omni actui meritorio caritas creata praesupponatur
Quaestio 4 : Utrum caritas possit augeri
Quaestio 5 : Utrum caritas praeexsistens remaneat in fine augmentationis
Quaestio 6 : Utrum in augmentatione caritas aliquid realiter differens a priori sibi adveniat
Quaestio 8 : Utrum sit dare summam caritatem cui repugnet augmentari
Distinctio 18
Quaestio 1 : Utrum donum dicat proprietatem personalem Spiritus Sancti
Distinctio 19
Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint secundum magnitudinem perfecte aequales
Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alis per circumincessionem
Distinctio 20
Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint aequales secundum potentiam
Distinctio 21
Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda de virtute sermonis 'Solus Pater est Deus'
Distinctio 22
Quaestio 1 : Utrum viator possit aliquod nomen imponere ad distincte significandum divinam essentiam
Distinctio 23
Quaestio 1 : Utrum hoc nomen 'persona' sit nomen primae intentionis vel secundae
Distinctio 24
Quaestio 1 : Utrum unitas qua Deus dicitur unus sit aliquid additum Deo
Quaestio 2 : Utrum Trinitas personarum sit verus numerus
Distinctio 25
Quaestio 1 : Utrum 'persona' in divinis dicatur secundum substantiam vel secundum relationem
Distinctio 26
Quaestio 1 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes originis
Quaestio 3 : Utrum omnes relationes divinae sint constitutivae personarum divinarum
Distinctio 27
Quaestio 1 : Utrum in eadem persona sint plures proprietates
Quaestio 2 : Utrum verbum intellectus creati sit vera qualitas subiective producta in mente
Quaestio 3 : Utrum solus Filius sit Verbum
Distinctio 28
Quaestio 1 : Utrum innascibilitas sit proprietas constituva Patris
Distinctio 29
Quaestio 1 : Utrum principium dicatur univoce de omnibus illis in Deo de quibus vere praedicatur
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum Deus realiter vel secundum rationem referatur ad creaturam
Quaestio 2 : Utrum respectus extrinsecus advenientes importent res distinctas ad absolutis
Quaestio 4 : Utrum secundum rei veritatem respectus distinguatur a parte rei ab absolutis
Quaestio 5 : Utrum relatio temporalis Dei ad creatum sit relatio realis
Distinctio 31
Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo et aequalitas sint relationes reales in divinis
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum Pater sit sapiens sapienta genita
Quaestio 2 : Utrum Pater et Filius diligant se Spiritu Sancto
Distinctio 33
Quaestio 1 : Utrum proprietas divina sit realiter tam essentia quam persona
Distinctio 34
Quaestio 1 : Utrum persona sit realiter divina essentia
Distinctio 35
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit scientia ex natura rei
Quaestio 2 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se distincte
Quaestio 3 : Utrum divina essentia sit primum obiectum intellectus sui
Quaestio 5 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se per ideas eorum
Quaestio 6 : Utrum ideae in mente divina sint practicae vel speculativae
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam determinatam et necessariam omnium futurorum contingentium
Distinctio 39
Quaestio 1 : Utrum Deus possit scire plura quam scit
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquem praedestinatum damnari et praescitum salvari
Distinctio 41
Distinctio 42
Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere omne possibile fieri a creatura
Distinctio 43
Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere aliqua quae non facit nec faciet
Distinctio 44
Quaestio 1 : Utrum Deus posset facere mundum meliorem isto mundo
Distinctio 45
Quaestio 1 : Utrum voluntas Dei sit cause immediata et prima omnium eorum quae fiunt
Distinctio 46
Quaestio 1 : Utrum voluntas divina per quamcumque potentiam creaturae possit impediri
Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem possit probari quod voluntas divina semper impletur
Distinctio 47
Quaestio 1 : Utrum Deus possit praecipere malum fieri
Distinctio 48
Quaestio 1 : Utrum quaelibet voluntas creata teneatur se conformare divinae voluntati
Liber 2
Quaestio 2 : Utrum creatio passio differat a creatura
Quaestio 3 : Utrum Deus sit prima causa et immediata omnium
Quaestio 4 : Utrum Deus sit agens naturale vel liberum
Quaestio 5 : Utrum Deus sit causa omnium secundum intentionem philosophorum
Quaestio 6 : Utrum contradicat creaturae habere potentiam creandi
Quaestio 7 : Utrum motus sit vera res extra animam differens realiter a mobili et a termino
Quaestio 8 : Utrum duratio angeli differat ab essentia vel exsistentia angeli
Quaestio 9 : Utrum mensura sit semper notior et nobilior mensurato
Quaestio 10 : Utrum tempus habeat esse reale extra animam
Quaestio 11 : Utrum tempus sit mensura angelorum
Quaestio 12 : Utrum angelus intelligat alia a se per essentiam suam vel per species
Quaestio 13 : Utrum angelus superior intelligat per pauciores species quam inferior
Quaestio 14 : Utrum angelus accipiat cognitionem a rebus spiritualibus vel corporalibus
Quaestio 15 : Utrum angelus malus semper sit in actu malo
Quaestio 16 : Utrum angelus possit loqui intellectualiter alteri angelo
Quaestio 17 : Utrum actus rectus et reflexus sint idem realiter aut diversi actus
Quaestio 18 : Utrum in caelo sit materia eiusdem rationis cum materia istorum inferiorum
Quaestio 19 : Utrum creatura aliqua sit cause productionis animalium
Quaestio 20 : Utrum memoria, intellectus et voluntas sint potentiae realiter distinctae
Liber 3
Quaestio 1 : Utrum solus Filius univit sibi naturam humanam in unitate suppositi
Quaestio 2 : Utrum sensibile imprimat speciem suam in medio realiter distinctam ab eo
Quaestio 4 : Utrum potentiae sensitivae differant realiter ab ipsa anima sensitiva et inter se
Quaestio 5 : Utrum in beata Virgine fuerit fomes peccati
Quaestio 6 : Utrum beata Virgo debeat dici parens Christi secundum naturam humanam
Quaestio 7 : Utrum habitus sit qualitas absoluta effectiva actus
Quaestio 8 : Utrum anima Christi habuit summam gratiam possibilem haberi
Quaestio 10 : Utrum haec sit concedenda: Deus factus est homo
Quaestio 11 : Utrum habitus virtuosus sit in parte intellectiva subiective
Quaestio 12 : Utrum omnis habitus virtuosus generetur ex actibus
Liber 4
Quaestio 1 : Utrum sacramenta Novae Legis sint causae effectivae gratiae
Quaestio 2 : Utrum cuilibet digne recipienti Baptismum character imprimatur
Quaestio 4 : Utrum Baptismus tollat omnem culpam
Quaestio 5 : Utrum omnis poena in Baptismo remittatur
Quaestio 6 : Utrum corpus Christi realiter sub speciebus panis contineatur
Quaestio 8 : Utrum substantia panis transubstantietur in corpus Christi
Quaestio 10 : Utrum sine Poenitentia possit deleri peccatum mortale
Quaestio 11 : Utrum cuilibet poenitenti per sacramentum Poenitentiae gratia et virtutes infundantur
Quaestio 12 : Utrum omnes homines resurgent incorruptibiles
Quaestio 13 : Utrum idem homo numero resurget qui prius vixit
Quaestio 3
Questio. iii. Ad euidentia predictorum quaero. Utrum aliquid reale possit diistingui secundum rationem ab aliquae reali. Quod sic secundum philosophum primo phi. et in diuersis loqui aliqua stit idem subecto et tamen non sunt idem ratione aliqua autem sunt idem et subeacto et ratione erg aliqua quorum quodlibet est reale stet idem ratione. et per consequens eadem ratione aliqua realia possunt distingui ratione.
⁋ Ad oppositum probatum est prius. quod sicut nlla ratio potest distingui realiter ab alia ratione. ita nihil reale potest distingui ratione ab aliqua reali.
⁋ Ad quonem respondeo secundum praedicta in praececudm. q. quod nihil reale potest distingui nec esse idem ratione cum aliqua re ali. ita quod sicut distincto rationis et identitas rationis se ha ad entia rationis. ita differentia realis et identitas realis se habet ad etia realia et hoc forte non excludendo distinctionem formalem et identitatem vbi debet potesi. Ideo dico quod nlla res nec a seipsa nec a quaecumque alia poterit distinguivel esse eadem ratione hoc probo sic. si aliqua eadem resa seip sa vel ab alia redifferat ratione haec non esset nisi perper diuer sas rationes fabricatas circa eamdem rem vel easdem res vel quia aliter concipitur eadem res ab intellctum: sed primum non sufficit qui sicut intellectus potest formare diuersas rationes cir ca eandem rem. ita causa realis potest formare diuersas res realiter distinctas circa eandem rem. sed non obstante quod circa eandem rem et in eadem re fiant res diuerse realiter distincte nunquam dicetur quod illa res realiter distinguitur a seipsa. Sed quod precise ille res facte vel aggregate ex illa vna et duabus rebus factis distinguntur realiter. sicut si in lacte fiant albedo a dulcedo. nunquam propter hoc dicetur quod lac distinguatur realiter a seipo. sed quod albedo distinguitur realiter a dulcedine. et aggregatum ex lacte et albe dine distinguitur realiter ab aggregato ex lacte et dulcedine. sicut vnum compositum ex hac materia et hac forma distinguitur realiter ab vno composito ex eadem materia et vlla alia forma. et nunquam dicere tur vere quod hec materia distinguitur a seipsa realiter. ergo quantumcumque intellectus fabricet diuersas rationes circa eandem rem nunquam dicetur quod hec res distinguitur ratione a seipa. sed quod hec ratio distinguitur ratione ab illa ratione. et quod aggregatum ex hac reet hac ratione distinguitur aliquo modo ratione ab aggregato ex hac re et illa ratione. Et ita nunquam aliqua res distinguitur a seipa ratione propter diuersitate rationum que non sunt ipsa. sicut nec distinguitur realiter a seipa propter diuersitatem rerum quarumcumque quae non sunt ipsa. Nec secundum sufficit. quia si aliqua res sit aliter et aliter conceptibilis. aut illud quodconcipitur est idem omnibus modis. siue accipiatur vno modo siue alio modo. ita quod illud quod est obiectum nullo modo nec secundum rem nec secundum rationem multiplicatur. quamuis ipsi modi concipiendi qui non sunt ipsa res concepta multiplicentur. aut ipsum obiectum aliquo modo multiplicetur saltem secundum rationem. ita quam sint plura obie cta formalia secundum modum loquendi aliquorum. si primo modo arguo sicut prius. quod ipsa res non distinguitur ratione a seipsa. sed quod illi modi concipiendi sic distinguuntur re vel ratione. et ipsa res nullo modo. hoc confirmo. quia sicut idem multiplicatione a parte obiecti potest aliter et aliter concipi ab intellectu. ita idem sine. omni multiplicatione a parte obiecti potest aliter et aliter videri oculo corporali. et aliter et aliter audiri et vniversaliter a quocumque sensu sentiri. eodem modo potest eadem res inaimata alteri rei inamimate aliter et aliter approximari. et tamen propter istam alietatem non dicetur res distingui a seipa nec re nec ratione. Non re cer tum est.
⁋ Nec ratione. quia etiam secundum istos distinctio rationis non causatur nisi ab intellectu. ergo non a sensu Nec ab aliqua re inanimata. ergo eodem modo propter hoc quod res aliter et aliter concipitur. non dicetur ipsa res distin gui nec re nec ratione.
⁋ Si dicitur quod obiectum ipsum aliquo modo multiplicatur ita quod sint plura obiecta formalia. Aut illa multiplicatio est ex natura rei aut tantum per actus intellectus. Si primo modo ergo non distinguitur ratione sed ex natura rei. Si secundo modo arguo sicut prius. quod per nullam operationem quam intellectus facit quocumque siue in ratione siue in re potest eadem res distingui ratione a seipsa.
⁋ Ideo dico quod exce¬ pta distinctione vel identitate formali. et que est ex natura rei. et quo est difficillima ad intelligendum et quae non est ponenda nisi vbi fides compellit. nihil distinguitur ab: aliquo nisi sicut ens reale ab ente reali. et omnis talis distinctio est distinctio realis. nec plus dependet ab intellectu quam ipsa entitas dependet ab intellectu. vel distinguitur sicut ens rationis ab ente rationis. et omnis talis distinctio est distinctio rationis. quae identitatem realem simpliciter excludit. si cut ens rationis non potest esse ens reale. Uel distinguitur sicut ens reale ab ente rationis. vel econuerso. et illa distinctio stricte et proprie nec est realis nec rationis. sic et ipsa distincta nec sunt entia realia nec entia rationis. sed est quasi media. quia vnum extremum est ens reale et aliud est ens rationis qualiter autem debe at vocari non curo ad praesens. quia hoc est in voluntate loquentium. vel distinguitur sicut aggregatum ex re et ratione. ab ente reali vel ente rationis vel a consimil aggregato. et illa distinctio sicut nec praecedens. nec est proprie et stricte realis nec rationis. propter eandem rationem. Et sicut dico de distinctione reali et rationis. eodem modo proportionabiliter dico de identita te reali et rationis eodem modo proportionabiliter sibi op posita.
⁋ Sed contra praedicta potest argui multipliciter. quod aliqua possunt esse eadem res et tamen distingui ratione. et hoc probatur multipliciter. primo sic secundum commentatorem. xii. meth. com men. xxx. in eis quae sunt forma non in materia dispositio a dispositum reducitur ad vnum in esse. et in duo in consideratione. ergo dispositio a dispositum sunt vnum in esse. et per consequens sunt vna res. et tamen sunt duo in consideratione. et per consequens si sunt duo sunt distincta. et non nisi ratione aliqua. ergo duo distincta ratione sunt vna res.
⁋ Preterea commentator ibidem intellecrus est natus diuidere adunata in esse in ea ex quibus com ponitur. ergo aliqua sunt vnum in re. et tamen intellectus diuidit ea quod non est possibile sine distinctione rationis. ergo etc.
⁋ Item ibidem multiplicitas in deo non est nisi in intellectu non in esse. ergo in deo sunt multa quae sunt vnum in esse. et tamen multa in intellectu. ⁋Preterea. iiii. me tha. ens et vnum dicunt eandem rem. et tamen distinguuntur aliquo modo et non nisi ratione.
⁋ Eodem modo potest argui de vero et bono. de subiecto et passione. (Similiter principium et finis in puncto aliqui distinguuntur et sunt vna res
⁋ Similiter. iii phi. actio et passio sunt vnus motus. et tamen aliquo modo distinguuntur. Similiter secundum Ari. et commentatorem primo phi. Ma teria est eadem secundum substantiam. et plura secundum esse.
⁋ Preterea ydee in mente divina realiter sunt ipsa divina esentia. et tamen distin guuntur. quia aliter non essent plures ydee. non magis quod plures essentie.
⁋ Preterea quod idem possit differre a seipso vldetur sortes in foro distinguitur aliquo modo a seipo in thea tro. Similiter secundum porph. sortes puer differt a seipso sene. ergo eodem modo eadem res concepta sub vna ratione differt a seipsa concepta sub alia ratione et non nisi ratione. ergo etc.
⁋ Preterea. iii. videtur quod aliquid distinguitur ab aliquo nec sicut res a re. nec sicut ens rationis ab ete ratio nis etc. quia tenebra distinguitur a luce et ab aliis re bus. et tamen nullo praedictorum modorum. Similiter negatio differt ab affirmatione. et tamen nllo praedictorum modorum. Quarto videtur quod attributa divina sint ipsa esen tia diuina. et tamen per praedicta distinguuntur ratione. quia aliqua est per fectio simpliciter que in quolibet melius est ipsum quam non ipsum. tunc quero. aut ipsa perfectio simliciter que in quolibet est melius ipsum quam non ipsum est omnibus modis divina essentia. aut non. si sic. ergo n esset nisi tantum vna perfectio simpliciter. Similiter tunc nihil aliud esset dicere quod sapientia est perfectio simplex. quam quod sapien tia est divina essentia. Si autem non sunt idem omnibus modis et non potest esse nisi divina essentia realiter. quia tunc esset aliqua perfectio simplex quae non esset realiter divina essentia. ergo aliquid quod est realiter divina essentia. et tamen non est omnibus modis divina essentia. ergo distinguitur saltem ratione.
⁋ Ad primum istorum dico quod intentio commen. est quod possunt esse aliqua nomina vel conceptus quae distinguunt subiectum et praedicatum. quae nata sunt esse in intellectu obiectiue. quia solus intellectus potest facere propositionem. preter propositionem prolatam et scriptam et alia huiusmodi. et ita in intellectu distinguuntur. que tamen reducuntur ad vnum in esse. sicut duo signa reducuntur ad aliquod vnum signatum. que tamen non sunt realiter illud vnum signatum. Ita in proposito omnia posteriora de deo non significant nisi praecise vnum in deo omnibus modis idem que tamen non sunt svnonima. quia habent distincta siguisicata non in deo sed extra deum. Et quod hec sit intentio comme. patet per illud quod dicit ibi dem. sicut est intelligendum cum dicis ipsum scilicet deum esse viuum et habentem vitam sunt idem in sub iecto. et duo secundum modum. non quia significant idem omn nibus modis. sicut significant nomina svnonima. neque sicut principale et secundarium alias suppositum. quia suppositum significat illud quod significat principale et aliquid magis. vita ei significat aliquid non in subiecto. viuum autem significat aliquid in subiecto. scilicet formam in materia et habitum in subiecto. habe ergo sunt disponnes significatioritum nominium in eis que sunt forma in materia. Ex ista aucte patet quod loquitur de distinctione nominim significantium et identitate significati. Et vult dice re quod nomina significantia quedam sunt nomina svnoni na qualiter non se habent nomina dicta de deo. quorum vnum praedicatur de alio. quedam sunt nomina se ha bentia sicut abstractum et concretum. que si verifi centur in rebus compositis. concretum significat illud quod significat abstractum et aliquid aliud realiter differes. sicut ponit ibidem exempla. Si autem praidicantur de deo non significant aliquid distinctum in deo. et hoc est quod subdit ibidem dicens. quando autem fuerit considerata dispositio et dispositum in eis quae non sunt in materia reducitur ad vnam intentionem omnibus modis. et nullus modus est quo praedicatum distinguitur a subiecto extra intellectum. sex ex natura rei. Ex ista auctoritate patet quod non intelli git aliam distinctionem nisi inter praedicatum et subie ctum. sed praedicatum et subiectum sunt nomina vel conceptus quidam qui non sunt realiter deus. ergo nulla quae sunt realiter ipse deus sunt distincta in intellectu. Et ideo dicit signanter. quod reducitur ad vnam intentionem omnibus modis. ita sicut signa reducuntur ad vnum signatum omnibus modis quod nec distinguuntur re nec ratione. Et ita per dispositionem et dispositum non intendit commentator aliquid in deo realiter. sed predicatum et subiectum que supponunt vere et proprie pro deo. Si dicitur quod secundum commen tatorem ibide. dispositio et dispositum non sunt no mina svnonima. ergo quamuis hec nomina viuum et vita et huiusmodi. quae sunt communia rebus creatis in quibus est distinctio realis importata per concretum et abstractum propter talem distinctionem non essent nomina svnonima. tamen ista nomina deus et deitas essent svnonima. quia nulla penitus distinctio in portatur per ista nomina nisi sit aliqua non identitas deo.
⁋ Pretereterea. ibidem essentia si fuerit accepta secundum quod est posita et suerit disposita aliqua dispositione. tunc dispositio et dispositum vnum erit in pre dicatione et duo in intentione prout praedicatum differt a subiecto. sed tamen secundum eum ibide aliter est in deo a aliter in rebus compositis. Et cum predicatum equaliter differt a subiecto in vna pro positione et in alia. si predicatum et subiectum sunt precise nomina vel conceptus. ergo oportet secundum eum quod in re ipsa aliter sit distinctio in re bus separatis a materia. et in rebus composium ita quod in separatis sit tantum distinctio rationis in aliis distinctio realis.
⁋ Preterea ibidem cum intellectus componit aliquam propositionem ex dispositione et disposito in talibus rebus. scilicet separatis a materia. tunc non intelligit ex eis no mina svnonima. ita quod propositio sit secundum nomen non secundum intentionem. sed intelligit ea esse diuersa secundum assimilationem secundum quod intellectus accipit duo. quo rum proportio ad inuicem alterius ad alterum sit. sicut praedicati ad subiectum.
⁋ Ad primum istorum po test dici dupliciter. Uno modo quod illa nomina que habemus de deo scilicet deus et deitas non sunt svnonima. quia nomina aliqua sunt quibus correspondent aliqui conceptus simplices. vel aliquis conceptus simplex. Et si idem conceptus simplex correspondeat illis possunt dici nomina svnonima. Aliquibus autem nominibus non correspondent iidem conceptus compositi. et talia nomina non oportet quod sint svnonima. et hoc propter distinctionem repertam in illis conceptibus compositis. cum vna pars potest alicui competere cui alia pars non competit. Ita est de deo et deitate. secundum enim quod a nobis imponuntur eis correspondet vnus conceptus proprius deo. quia nullus simplex proprius deo est nob possibilis. et vna pars illius conceptus competit alicui cui alia pars non potest competere. Sicut deus dicit ali quod ens intellectuale vel intelligens et sic de aliis que competunt deo. ita quod quodlibet est in plus et totum est equale. deitas autem dicit omnia illa magis in absoluto. et de il aliquod abstractum competit alicui cui non competit concretum et econuerso. vt descriptio exprimes quid nominis deitatis sit ista. ens quod est sapientia voluntas et huiusmodi.
⁋ Aliter potest dici secundum vltiam auctoritatem allegatam. quod talia nomina quae imponuntur secundum assimulatione abstracti et concreti vbi sigificnat realiter distincta non sunt svnonima. quia praecise imponuntur secundum assimulationem istorum quae non sunt nomina svnonima Et hoc est quod dicit. quod in talibus accipiuntur duo scilicet nomina quorum proportio ad inuicem alterius ad alterum est: sicut proportio praedicati ad subiectum. Et quo hoc sit intelligendum subdit dicens. Intellectus enim non potest intelligere idem his duobus modois secundum similitudinem ad propositionem cathegoricam in rebus compositis sicut intelligit multa secundum similitudinem. hoc est intellectus potest formare duos conceptus in quibus quasi in telligitur deus. quia aliter non potest intelligi et hoc secundum simili tudinem ad duos conceptus. quorum vnus est concretus et alius absolutus formatos de re composita. ita quod nisinueniret in rebus compositum concretum et abstractum distingui quo ad signatum. non formaret tales con ceptus de deo nec imponeret talia nomina. et talia nomina non sunt nomina svnonima. et ratio huius potest esse. quia aliquis potest scire signatum vtriusque vocabuli. et tamen ignorare vtrum vnum praedicetur de reliquo sicut aliquis ignorans vtrum ens simpliciter primum sit simplex vel co positum. potest scire quid intelligitur per hoc nomen deitas et etiam quid intelligitur per hoc nomen deus. et tamen dubitare an deitas sit deus. sic potest dubitare an albedo sit alba. sic est potest aliquis scire quid importatur per hoc nomen intellectio angelica et quid importatur per hoc nomen intelligentia. et cum hoc tamen igrare an intelli gentia sit intellectio. quia philosophi posuerunt quod sic. quod tamen secundum rei veritatem est simpliciter falsum. Et ideo ta lia nomina taliter disposita non sunt nomina svnonima. qui de nominibus svnonimis non potest sciri quid significtu et tamen ignorare vtrum vnum vere praedicatur de reliquo pet inductiue
⁋ Ueruntamen sciendum quod svnonima ut duplicia. quedam sunt svnonima. quia simpliciter ideo significant et connotant. ita quod nihil significatur nec connotatur per vnum quin eodem modo significatur et connotatur seu consignificatur per reliquum. et sic deitas et deus homo et humanitas. et multa talia sunt svnonima sed sic non accipio hoc svnonima. quamuis alibi sic accipiam. Aliter duir aliqua svnonima quae significant vt primo modo. et praeter hoc tam imponentes quod vtentes omnes per ea intelligunt quod simpliciter idem significant et conno¬ tant modo praedicto. et isto modo homo et humanitas. deus et deitas non sunt svnonima. et hoc quia relique runt in dubio quantum est ex impositione istorum nomini an hec sit vera. homo est humanitas. vel falsa. et ita de aliis.
⁋ Ad secundum patet. quod illa essentia non potest aliter disponi: nisi sicut illud de quo aliquid predicatur disponitur ipso praedicato. Et tunc dico quod dispositio et dispositum erunt vnum in praedicatione. hoc est dictum pro eodem simpliciter supponent. et tamen erunt duo in inten tione. quia illa seipsis erunt duo formaliter. quo subie ctum et praedicatum sunt duo. ita quod nunquam formaliter et realiter sunt vnum sed supponunt pro vno. sicut hec vox homo et hec vox anial sunt vnum in praedicatio sie. hoc est non sunt vna res realiter. sed in illa praedicatione supponunt pro vna re realiter. Et quando dicitur secundum ipsum. quia aliter est in rebus abstractis et compo sitis. Dico quod verum est quantum ad illud pro quo ter mini supponunt.
⁋ Ad aliud patet quo talis propositio est non tantum secundum nomen scilicet svnonimum. sed dico secundum in tentionem et assimilationem modo declarato.
⁋ Ad secundum dico quod adunata in re sunt aliqua multa distincta realiter facientia tamen vnum in re. sicut se habet materia et forma subiectum et accidens et huiusmodi. d talibus verum est quod intellectus potest separare vel diuidere ea. hoc est potest intelligere vnum non intelligendo reliquum. quamuis vnum non sit in re sine reliquae vel secundum intentionem commen. aliquando vnum non possit esse sine reliquo. et de talibus loquitur commentator. Unde dicit intellectus natus est diuidere adunata in esse. iet que faciunt vnum in esse ex quibus componitur. quamuis non diuidantur in esse. sicut diuidit materiam a forma. et formam a composito ex materia et forma. Intelligit ergo tantum de rebus distinctis et hoc est bene possibile. Quod tamen a et be sint vna res et a non distinguatur realiter a b. et tamen quod intellectus diuidat a: a b intelligendo a et non intelligando b. vel econuerso est impossibile.
⁋ Ad tertium dico quod multiplicitatem esse in deo potest intelligi multipliciter. vel quod sit in deo realiter et subiectiue aliqua multiplicitas. et hoc est impossibise secundum intentionem commeta. aut quod sit multiplicitas in deo per predicationem. quia esse in vno modo secundum Damascenum in logica sua est dici de re. et isto modo multiplicitas est in deo. hoc est sunt mul ta predicabilia de deo. Et ideo sunt tantum in intellectu. scilicet obiectiue secundum vnam opinio nem. vel subiectiue secundum aliam et non in deo. scilicet realiter et subiectiue.
⁋ Ad aliud quod ests et vnum si supponant personaliter potius sutit vna res et vna natura quam dicant eandem natu ram. et si sic supponant non aliter distinguuntur ens et vnum. quam ens et ens. et vnum et vnum. Si autem supponant simpliciter vel materialiter. sic non sunt vna res nec vna nam. Sed dicunt eandem naturam et distinguuntur inter se. sicut duo conceptus vel duo nomina que non sunt svnonima. quia aliter et alii significant eandem re et naturam modo prius exposito Et hoc est quod dicit commen. iii. meth. commento. iii. quod necesse est vt ens et vnum significent eandem natu ram non diuersas naturas. Et post subdit dicens quod significant vnam essentiam sed modis diuersis.
⁋ Et post subdit dicens. iste homo significat vnum ho minem per consignificationem. et tunc propalatur hoc nomen vnum. Et ideo non erit differentia inter duas significationes nisi quia in illo significatur vnum per consignificationem et in hoc per propalationem. Ecce quod intelligit de nominibus quod significant eandem naturam. non quod sint eadem natura. qualiter autem non sint nomina svnonima potest patere ex praedictis in praecedentibus quaestionibus et partim ex ista quaeone.
⁋ Per idem dico sicut prius ad illud de bono et vero. quod si in ista propositione. bonum et verum sunt idem realiter termini supponunt per sonaliter. est propositio vera. si supponunt simpliciter. est simpliciter falsa
⁋ Per idem ad illud de principio et fine in pum cto quod principium et finis si supponant personaliter. hoc est pro illo quod est realiter principium et finis. nullo modo distinguntur in re nec ratione. si autem supponunt pro conceptibus vel nominibus. hoc est simpliciter vel materialiter. sic distinguuntur nec sunt vna res sic accepta sed ita significant eandem rem. ideo de eadem re verificantur. connotant tamen distinctas medietates hoc. dictum sit si punctus sit alia res a linea. sicut communiter ponitur. de quo alias.
⁋ Ad aliud de curre re et cursu per idem. quod si supponunt personaliter potest aliquo modo concedi quod sunt vna res. nec ratione distiguuntur. nec aliquo modo distinguuntur. non plus qua currere et currere. vel cursus et cursus. Si aut supponant simpliciter vel materialiter. sic non sunt vna res. sed significant eandem rem et diftinguuntur int se. nec vnum realiter nec secundum rationem est idem alteri non plus quam sortes est idem platoni.
⁋ Ad aliud dico sicut patebit alias. quod ydee in menre diuina no sunt realiter ipsa diuina essentia.
⁋ Ad aliud dico quod nihil differt a seipo. et ideo de vi sermonis non dicibet concedi quod sortes in foro differt a seipso in theatro vel in choro. quia siue sortes sit in choro siue in foro cum non sit simul in vtroque est falsa implicatio si vtrumque remaneat affirmatum. si autem secundum negatum tunc si sortes sit in foro erit hoc vera. Sortes in foro differt a sorte in choro. quia valet istam sortes in foro non est sortes in choro. quia non erit in choro Et verum est tunc quod sortes in foro non est realiter sortens in choro. sed ex hoc non sequitur quod idem differt a seipo. nisi idem esset sortes in foro et sortes in choro. Eodem mdomodo non est dicendum quod lac album differi a lacte dulci. tamen pro intentione loquentium dico quod intendebant non quod tales propositiones de vi sermonis sunt vere. sed quia per ista nomina importantur aliqua diuersa. Et certum est quod chorus et forum distinguuntur re¬ aliter. Et eodem modo si autores dicunt quod tales propositiones lac album et lac dulce distinguuntur. inter ligendum est quod intelligunt quod ista nomina important aliqua distincta. quia important albedinem et dulce dinem. Etiam aliter possunt intelligere quod illa ag gregata distinguuntur. sed hoc non est de vi sermonis. quia de vi sermonis. sic lac album et maxime in tali propositione non habet suppositionem pro aggregato ta li. sed praecise pro subiecto.
⁋ Et si dicitur quod pro eodem supponeret lac et lac album. et per consequens idem esset di cere. lac est substantia. et lac album est substantia
⁋ Preterea hoc est vera. lac album est aggregatum per accidens. aut ergo lce lac habet suppositionem simplicem. aut personalem aut materialem NNon siui plice nec materialem. quia nec conceptus nec illa vox est aggregatum per accidens ex subiecto et accidente. ergo habet suppositionem personalem. ergo quando supponit personaliter supponit pro tali aggregato.
⁋ Ad primum istorum dico quod quamuis supponant pro eodem. quia tamen non necessario supponunt pro omni eodem. et quia aliquid importatur per vnum quamuis pro illo non supponant quod non importatur per reliquum. ergo magna est diuersitas ponen do vnum vel reliquum. Ad secundum respondeo quod hec propositio. lac album est aggregatum per accidens ex subiecto et accidente. non est vera de virtute secunmumo nis. quia talia non habent de virtute vocis supponere. nisi praecise pro subiecto quia si possent suppo nere pro aggregato. tunc sequeretur quod lac album est aggregatum per accidens. ergo lac est aggregatum per accidens. quia omne lac album est lac. et tunc arguatur in tertia figura sic lac album est aggregatum per accidens. omne lac album est lac. ergo lac est aggregatum per accidens. conclusio est falsa. et non minor. ergo maior. Item quando supponit terminus personalit. particularis et indiffinita conuertuntur. ergo illa conuer tuntur aliquod lac album est aggregatum per accidens. et lac album est aggregatum per accidens. sed ista est falsa. aliquod lac album est aggregatum per accidens. ergo et reliqua. Ex isto patet quod talium terminorum. homo albus. lac album. et huiusmodi non sunt aliqua supposita per se. puta talia. iste homo albus. hoc lac album et huiusmodi. et aliqua per accidens. puta sortes et plato et huiusmodi. quia terminus supponens personaliter si sit communis supponit pro suis supposit. sed iste terminus homo albus non supponit nisi pro sorte et platone et huiusmodi. ergo non habet alia supposita. Sciendum est tamen quod per se suppositum dupliciter accipitur. Uno modo pro aliquo per se contento sub aliquo communi. quod comune vere predicatur de pronomine demonstrante precise illud suppositum. Sicut sortes continetur sub homine. et de pronomine demonstran. te precise sortem verificatur homo. Nam hec est vera. hoc est homo demonstrando sortem. aliquam imperfectionem annexam habentem. et isto modo nulla est perfectio simpliciter nisi essentia diuina. Nec sic perfectio simpliciter potest competere alicui cre. ature. quia talis perfecto simpliciter vocata est omni crea ture repugnans. Aliter accipitur perfectio simpliciter large et improprie pro omni conceptu ad quem consequentia formali non sequitur illud esse imperfectum: de quo verificatur. sicut non sequitur formaliter. a est sapiens. ergo a est imperfectum. Nec sequitur. a est bonum. ergo a est imperfectum. et sic de multis talibus. Et tales perfectiones simpliciter sunt multe et sunt attributa diina. et possunt competere creature. quia sunt con ceptus quidam communes deo a creature. Et sic intelli git anselmus. quod in quolibet est melius ipsum quam non ipsum. scilicet quia ex tali non sequitur formaliter illud esse imperfectum de quo verificatur. et ex quolibet sibi in compossibili sequitur formaliter ipsum esse imperfectum Sicut ex hoc quod a est sapiens non sequitur formaliter quod a est imperfectum et ex quolibet cui repugnat formaliter esse sapiens sequitur formaliter ipsum esse imperfectum de quo verificatur. et ita aliquid esse eo melius.
⁋ Ad argumntum principale dico quod philosophus non accipit esse vnum ratione vel distingui ratione sicut modo loquimur in proposito. sed illa dicit esse vnum ratione. que habent vnam rationem. hoc est vnam diffinitionem exprimentem quid nominis. et illa distingui ratione que non habent vnam diffinitionem. et ita talia verba nihil sunt ad propositum
On this page