Table of Contents
Scriptum in libros sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 2 : Utrum notitia evidens veritatum theologiae sit scientia proprie dicta
Quaestio 3 : Utrum passio scibilis de aliquo scientia proprie dicta differat ab eo realiter
Quaestio 4 : Utrum omnis passio sit demonstrabilis de suo subiecto primo a priori
Quaestio 5 : Utrum in omni demonstratione definitio sit medium demonstrandi
Quaestio 7 : Utrum theologia quae de communi lege habetur a theologis sit scientia proprie dicta
Quaestio 8 : Utrum habitus theologiae sit realiter unus secundum numerum
Quaestio 9 : Utrum Deus sub propria ratione deitatis sit subiectum theologiae
Quaestio 10 : Utrum sola operatio potentiae sensitivae sit praxis
Quaestio 11 : Utrum notitia practica et speculativa distinguantur per fines vel per obiecta
Quaestio 12 : Utrum habitus theologicus sit speculativus vel practicus
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum tantum omni alio a Deo sit utendum
Quaestio 2 : Utrum frui sit actus solius voluntatis
Quaestio 3 : Utrum fruitio sit qualitas realiter distincta a delectatione
Quaestio 4 : Utrum solus Deus sit debitum obiectum fruitionis
Quaestio 5 : Utrum voluntas possit frui essentia non fruendo persona
Quaestio 6 : Utrum voluntas contingenter et libere fruatur fine ultimo
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum sit omnimoda identitas inter essentiam divinam et perfectiones attributales
Quaestio 2 : Utrum perfectiones attributales sint ipsa divina essentia
Quaestio 3 : Utrum aliquid reale possit distingui secundum rationem ab aliquo reali
Quaestio 4 : Utrum universale sit vera res extra animam
Quaestio 5 : Utrum universale sit vera res realiter distincta ab individuo
Quaestio 6 : Utrum universale sit realiter extra animam, non distinctum realiter ab individuo
Quaestio 8 : Utrum universale et commune univocum sit aliquid reale exsistens alicubi subiective
Quaestio 9 : Utrum aliquod universale sit univocum Deo et creaturae
Quaestio 10 : Utrum sit tantum unus Deus
Quaestio 11 : Utrum cum unitate divina stet pluralitas personarum
Distinctio 3
Quaestio 1 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit divina essentia
Quaestio 2 : Utrum divina essentia sit a nobis cognoscibilis
Quaestio 3 : Utrum de Deo possimus habere plures conceptus quidditativos
Quaestio 4 : Utrum Deum esset sit per se et naturaliter notum
Quaestio 5 : Utrum universale communissimum sit primum cognitum a nobis
Quaestio 8 : Utrum ens commune sit obiectum primum et adaequatum intellectus nostri
Quaestio 9 : Utrum in omni creatura sit vestigium trinitatis
Quaestio 10 : Utrum creatura rationalis sit imago trinitatis
Distinctio 4
Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda: Deus generat Deum
Quaestio 2 : Utrum haec sit concedenda: Deus est Pater et Filius et Spiritus Sanctus
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum essentia divina generet vel generetur
Quaestio 2 : Utrum Filius generetur de substantia Patris
Quaestio 3 : Utrum essentia sit terminus formalis generationis
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum Pater genuit Filium natura vel voluntate
Distinctio 7
Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Patre sit aliquid absolutum vel respectivum
Quaestio 3 : Utrum potentia generandi possit communicari Filio a Patre
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum simplicitati divinae repugnat esse in aliquo genere praedicamentali
Quaestio 2 : Utrum aliquod simpliciter simplex possit esse in genere
Quaestio 4 : Utrum genus et differentia importent eandem rem primo
Quaestio 5 : Utrum Deus possit definiri definitione non data per additamentum
Quaestio 7 : Utrum solus Deus sit immutabilis
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum Filius vere generetur a Patre
Quaestio 2 : Utrum generatio in divinis sit univoca vel aequivoca
Quaestio 3 : Utrum generatio Filii sit aeterna
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum voluntas sit principium productivum Spiritus Sancti
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus libere producatur
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus posset distingui a Filio si ab eo non procederet
Distinctio 12
Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius sint unum principium spirans Spiritum Sanctum
Quaestio 3 : Utrum Pater et Filius spirent omnino uniformiter Spiritum Sanctum
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum generatio Filii sit spiratio Spiritus Sancti
Distinctio 14
Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus detur in propria persona vel tantum secundum dona sua
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum quaelibet persona possit mittere et mitti
Distinctio 16
Quaestio 1 : Utrum divina persona visibiliter mittatur
Distinctio 17
Quaestio 3 : Utrum omni actui meritorio caritas creata praesupponatur
Quaestio 4 : Utrum caritas possit augeri
Quaestio 5 : Utrum caritas praeexsistens remaneat in fine augmentationis
Quaestio 6 : Utrum in augmentatione caritas aliquid realiter differens a priori sibi adveniat
Quaestio 8 : Utrum sit dare summam caritatem cui repugnet augmentari
Distinctio 18
Quaestio 1 : Utrum donum dicat proprietatem personalem Spiritus Sancti
Distinctio 19
Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint secundum magnitudinem perfecte aequales
Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alis per circumincessionem
Distinctio 20
Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint aequales secundum potentiam
Distinctio 21
Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda de virtute sermonis 'Solus Pater est Deus'
Distinctio 22
Quaestio 1 : Utrum viator possit aliquod nomen imponere ad distincte significandum divinam essentiam
Distinctio 23
Quaestio 1 : Utrum hoc nomen 'persona' sit nomen primae intentionis vel secundae
Distinctio 24
Quaestio 1 : Utrum unitas qua Deus dicitur unus sit aliquid additum Deo
Quaestio 2 : Utrum Trinitas personarum sit verus numerus
Distinctio 25
Quaestio 1 : Utrum 'persona' in divinis dicatur secundum substantiam vel secundum relationem
Distinctio 26
Quaestio 1 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes originis
Quaestio 3 : Utrum omnes relationes divinae sint constitutivae personarum divinarum
Distinctio 27
Quaestio 1 : Utrum in eadem persona sint plures proprietates
Quaestio 2 : Utrum verbum intellectus creati sit vera qualitas subiective producta in mente
Quaestio 3 : Utrum solus Filius sit Verbum
Distinctio 28
Quaestio 1 : Utrum innascibilitas sit proprietas constituva Patris
Distinctio 29
Quaestio 1 : Utrum principium dicatur univoce de omnibus illis in Deo de quibus vere praedicatur
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum Deus realiter vel secundum rationem referatur ad creaturam
Quaestio 2 : Utrum respectus extrinsecus advenientes importent res distinctas ad absolutis
Quaestio 4 : Utrum secundum rei veritatem respectus distinguatur a parte rei ab absolutis
Quaestio 5 : Utrum relatio temporalis Dei ad creatum sit relatio realis
Distinctio 31
Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo et aequalitas sint relationes reales in divinis
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum Pater sit sapiens sapienta genita
Quaestio 2 : Utrum Pater et Filius diligant se Spiritu Sancto
Distinctio 33
Quaestio 1 : Utrum proprietas divina sit realiter tam essentia quam persona
Distinctio 34
Quaestio 1 : Utrum persona sit realiter divina essentia
Distinctio 35
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit scientia ex natura rei
Quaestio 2 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se distincte
Quaestio 3 : Utrum divina essentia sit primum obiectum intellectus sui
Quaestio 5 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se per ideas eorum
Quaestio 6 : Utrum ideae in mente divina sint practicae vel speculativae
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam determinatam et necessariam omnium futurorum contingentium
Distinctio 39
Quaestio 1 : Utrum Deus possit scire plura quam scit
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquem praedestinatum damnari et praescitum salvari
Distinctio 41
Distinctio 42
Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere omne possibile fieri a creatura
Distinctio 43
Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere aliqua quae non facit nec faciet
Distinctio 44
Quaestio 1 : Utrum Deus posset facere mundum meliorem isto mundo
Distinctio 45
Quaestio 1 : Utrum voluntas Dei sit cause immediata et prima omnium eorum quae fiunt
Distinctio 46
Quaestio 1 : Utrum voluntas divina per quamcumque potentiam creaturae possit impediri
Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem possit probari quod voluntas divina semper impletur
Distinctio 47
Quaestio 1 : Utrum Deus possit praecipere malum fieri
Distinctio 48
Quaestio 1 : Utrum quaelibet voluntas creata teneatur se conformare divinae voluntati
Liber 2
Quaestio 2 : Utrum creatio passio differat a creatura
Quaestio 3 : Utrum Deus sit prima causa et immediata omnium
Quaestio 4 : Utrum Deus sit agens naturale vel liberum
Quaestio 5 : Utrum Deus sit causa omnium secundum intentionem philosophorum
Quaestio 6 : Utrum contradicat creaturae habere potentiam creandi
Quaestio 7 : Utrum motus sit vera res extra animam differens realiter a mobili et a termino
Quaestio 8 : Utrum duratio angeli differat ab essentia vel exsistentia angeli
Quaestio 9 : Utrum mensura sit semper notior et nobilior mensurato
Quaestio 10 : Utrum tempus habeat esse reale extra animam
Quaestio 11 : Utrum tempus sit mensura angelorum
Quaestio 12 : Utrum angelus intelligat alia a se per essentiam suam vel per species
Quaestio 13 : Utrum angelus superior intelligat per pauciores species quam inferior
Quaestio 14 : Utrum angelus accipiat cognitionem a rebus spiritualibus vel corporalibus
Quaestio 15 : Utrum angelus malus semper sit in actu malo
Quaestio 16 : Utrum angelus possit loqui intellectualiter alteri angelo
Quaestio 17 : Utrum actus rectus et reflexus sint idem realiter aut diversi actus
Quaestio 18 : Utrum in caelo sit materia eiusdem rationis cum materia istorum inferiorum
Quaestio 19 : Utrum creatura aliqua sit cause productionis animalium
Quaestio 20 : Utrum memoria, intellectus et voluntas sint potentiae realiter distinctae
Liber 3
Quaestio 1 : Utrum solus Filius univit sibi naturam humanam in unitate suppositi
Quaestio 2 : Utrum sensibile imprimat speciem suam in medio realiter distinctam ab eo
Quaestio 4 : Utrum potentiae sensitivae differant realiter ab ipsa anima sensitiva et inter se
Quaestio 5 : Utrum in beata Virgine fuerit fomes peccati
Quaestio 6 : Utrum beata Virgo debeat dici parens Christi secundum naturam humanam
Quaestio 7 : Utrum habitus sit qualitas absoluta effectiva actus
Quaestio 8 : Utrum anima Christi habuit summam gratiam possibilem haberi
Quaestio 10 : Utrum haec sit concedenda: Deus factus est homo
Quaestio 11 : Utrum habitus virtuosus sit in parte intellectiva subiective
Quaestio 12 : Utrum omnis habitus virtuosus generetur ex actibus
Liber 4
Quaestio 1 : Utrum sacramenta Novae Legis sint causae effectivae gratiae
Quaestio 2 : Utrum cuilibet digne recipienti Baptismum character imprimatur
Quaestio 4 : Utrum Baptismus tollat omnem culpam
Quaestio 5 : Utrum omnis poena in Baptismo remittatur
Quaestio 6 : Utrum corpus Christi realiter sub speciebus panis contineatur
Quaestio 8 : Utrum substantia panis transubstantietur in corpus Christi
Quaestio 10 : Utrum sine Poenitentia possit deleri peccatum mortale
Quaestio 11 : Utrum cuilibet poenitenti per sacramentum Poenitentiae gratia et virtutes infundantur
Quaestio 12 : Utrum omnes homines resurgent incorruptibiles
Quaestio 13 : Utrum idem homo numero resurget qui prius vixit
Quaestio 4
⁋ An deo a creature sit ali quid commune vniuoce predicabile essentialiter de vtroque. Quia ista questic et multa dicta et dicenda in questionibus sequentibus dependet ex notitia nature vniuoci et vniversalis. ideo ad euidentiam dictorum et dicendorum queram primo aliquas questiones de natura vniversalis et vniuoci. Circa quod primo quero
⁋ Utrum illud quod immediate et proxime denominatur ab intentione vniversalis et vniuoci sit aliqua vera res extra animam. intrinseca et essen tialis illis quibus est communis et vniuoca distincta res liter ab illis.
⁋ Primo quod sit vera res essentialis et intrinseca illis quibus est commune. quia secundum Commen. vt meth. comen. vii. Isti duo homines vniversalis et particu laris scilicet cui accidit vniuocatio sunt vnum essentialiter. sed illud quod est vnum essentia iter cum aliquo ente reali extra animam est vera res et essentialis alicui rei. ergo homo vniuer salis est vera res extra animam et essentialis ill quibus est communis.
⁋ Secundo quod sit res distin cta realiter videtur. quia impossibile est eandem rem esse corruptibilem et incorruptibilem. sed vniversalia sunt incorruptibilia. et illa quibus sunt communia sunt corruptibilia. ergo non sunt eedem res Et isto modo talis terminus homo albus siue album et huiusmodi non habent supposita nisi ipsa subiecta: et non habent talia duplicia supposita scilicet ali qua per se: et aliqua per accidens. et sic loquor hic de supposito per se et per accidens. Aliter dicitur suppositum per se alicuius. quando scilicet de tali supponete perso nalit verificatur illud commune. et illud iuferius significat aliquid de significatis illius communis et non omnia si illud commune significet plura. et etiam connotat aliquid connotatum per illud commune si illud commune connotat plura diuersis modis. quod potest sciri per diffinitionem expri mentem quid nominis ipsius. quod illud inferius eisdem modois connotet illa plura connotata. quamuis non semper oporteat quod connotet alia connotata. et tamen de pronomine de monstrante illud non predicatur illud commune. Et sic iste terminus hoc album est per se suppositum albi. et non iste terminus sortes. quia hoc album connotat et significat sicut iste terminus album. et tamen hec est falsa. hoc est album demonstrando istum terminum hoc album. quia iste terminus non est albus. Et isto modo dixi alias posse saluari per se primo modo in multis propositionibus. Et sic potest concedi quod terminus communis habet aliqua supposita per. se: et aliqua per accidens. sed hoc nihil est ad propositum nostrum hoc. Similiter sequeretur homo albus est aggregatum per accidens. ergo homo est aggregatum per accidens. per illa regulam. a determinabili sumpto cum de terminatione non distrahente nec diminuente. ad ipsum determinabile per se sumptum est consequentia bo na. et hoc quando termini habent suppositionem personalem et arguitur affirmative. quia si habeat aliam suppositione: vel arguatur negatiue. non oportet quod seque tur. Dico tamen pro intentione loquentium quod tales con ceduntur non de vi sermonis. sed quia termini important aliqua duo quae per accidens aggregantur. et ex vsu lo quentium supponunt pro talibus aggregatis per accidens. quamuis non de vi sermonis. Et isto modo intel ligendo possunt tales concedi. lac album distinguitur a lacte dulci. lac album non est dulce: immo lac album non est dulce nec lac. Et ita patet manifeste quod ta libus concessis sub illo intellectu nunquam sequitur idem differre a se: sed quod duo diuersa realiter distingum tur. Et sub illo intellectu intelligit porphirius quod sortes puer differret a se sene. quia aliquam di uersitatem habet quando est puer et quando est senex. et ita tota res aggregata distinguitur. et non idem a seipsoEodem modo dico quod omnes tales propositiones. eadem res concepta sub vna ratione distinguitur a seipsa aliter ocepta. et vniversaliter omnes tales. simpliciter false sunt de vi secumonis
⁋ Ad aliud patet. super prologum quo tenebra et priuatio. et vniversaliter negatio distingutur a rebus posi tiuis. quia scilicet sunt conceptus distincti. ipsamet po sitiua et nihil aliud importantes.
⁋ Ad vltimum dico. quod perfectio simplicitur duplicitur accipitur. Uno modo proprie pro aliqua re vna perfecta: nullam in cludente imperfectionem essentialiter. nec neccessario cum singularibus
⁋ Ad oppositum. Commentator tii. meth. commento. xxii. Unum et ens sunt ex rebus vniversalibus quae non habent esse ex animam. ergo secundum eum vniversalia non habent esse ex animam. sed nihil quod non habet esse exta animam est idem realiter cum ente extra animam. ergo etc.
⁋ Ad istam quonem est vna opinio quod quodlibet vniversale vniuocum est quedam res existens extra animam realiter in quolibet et singulari. et de essentia cuiuslibet singularis distincta realiter a quolibet singulari. et a quolibet alio vniversali. ita quod homo vniversalis est vna vera res ex animam existens realiter in quoli bet homine. et distinguitur realiter a quolibet homine: et ab animali vniversali. et a substantia vnversali. et sic de omnibus generibus et speciebus siue subalternis siue non subalternis. Et ita secundum istam opinionem. quot sunt vniversalia praedicabi lia in quid per se primo modo de aliquo singulari per se in genere. tot sunt im eo res realiter distincte. quarum quaelibet realiter distinguitur ab alia et ab illo singulari. et omns iste res in se nullo modo multiplican tur quantumcumque singularia multiplicentur que sunt in quolibet indiuiduo eiusdem speciei.
⁋ Primo per rationes. primo sic. Diffinitio primo est substantie. secundario accidentum secundum philosophum vii. metha. Sed diffinitio non est primo substantie singularis secundum ipsum ibidem. ergo est alia substanti a singulari quae est primo diffinibilis. sed illa non est separa ta a singularibus. quia talis non est diffinibilis secundum prim philosophum ibidem. ergo est de essentia singularis.
⁋ hec confirmo quia aliquid in genere substantie est diffinible secundum omns. sed indiuiduum non est diffinibile. quia si sic. quero quid poneretur in eius diffinitione. non nisi substantia ecundum philosophum. vii. meth. ergo aliqua substantia poneretur in eius diffinitione. sed non substantia singularis. quia aut ipsamet substantia singularis quae diffinibilis est. quod est impossibile. quia idem non diffinit se. Nec alia. quia nulla substantia singula praedicatur vere de alia substantia singulari. ergo oportet quod aliqua substantia vniversalis ponatur in eius diffinitione. et per consequens haber propositum.
⁋ Confirmatur. quia substeantia diffinitur diffinitione proprie dicta quae est data per genus et differentia. tunc quaero. aut genus est res: aut intentio. Si res et non singu laris res. quia nullum singulare est genus. ergo est res vniversals. et est de essentia speciei diffinite. quia aliter illa spe cies diffiniretur per additamtum. quia per aliquid quod esset extra essentiam suam. ergo praeter rem singularem est aliqua alia res vniversalis de essentia ipsius rei singularis. Si autem dicitur genus et differentia sunt quedam intentiones. Contra substantia non diffinitur nisi per substantias per philosophum. vii. meth. ergo genus et differentia sunt substantia. Similiter tunc subsecta diffiniretur per additamentum. quia per intentiones quae non sunt de essentia rei.
⁋ Tertio confirmatur. quia diffinitio vere praedicatur primo be diffinito. sed non primo de aliquo indiuiduo. quia tunc de nullo alio ab indiuiduo praedicaretur N Nec praedicatur primo de aliquo extrinseco ipsi indiuiduo qui nihil tale est animal rationale. ergo praedicatur per se primo de aliquo quod non est aliquod indiuiduum. est tamen intrinsecum cuilibet indiuiduo. sed nihil est tale ni si res vniversalis distincta realiter ab indiuiduo. et intri seca sibi. Secundo arguitur sic. Scientia realis est de veris rebus ex animam. quia per hoc distinguitur scientia rea lis a scientia rationali. sed nulla scientia est primo de rebus singularibus. ergo sunt aliqua res extra animam praeter res singulares. minor est manifesta secundum philosophum prim mo poste. et. vii. meth.
⁋ Tertio sic. hoc vox homo primo significat aliquam rem extra animam. quia omnis vox vniuoca habet primo vnum significatum. quia per hoc differt a voce equiuoca. quae eque primo plura significat. sed non primo significat aliquam intentionem qui tunc esset nomen secunde intentionis. Similiter tunc hec esset vera sine omni distinctione. intentio secunda est homo. qui vox semper ex institutione sua habet supponere prosuo significato. Sed manifestum est quia ista vel est simpliciter falsa vel distinguenda. ergo haec vox homo non significat primo intentione. ergo significat aliquam rem extra animam et non primo rem singularem. quia non prius ignificat vnam quam aliam a singulari. et non extrinsecam illi singulari. ergo etc
⁋ Quarto sic. Intellectus potest intelligere hominem non intelligendo aliquem hominem singularem. sed intelligendo hominem intelligit vnam rem. ergo est aliqua vna res tunc intellecta distincta a quolibet homine singulari. Quinto sic. Primum obiectum adequatum potentie realis est vera res. Sed primum obiectum adequatum cuiuscumque poten tie siue sensitiue siue intellectiue non est aliqua res singularis. quia tunc nihil apprehenderetur ab illa potentia nisi illa res singularis. vel sub ratione illius singularis. quorum vtrumque est manifeste falsum. ergo aliqua alia res a re singulari est primum obiectum adequatum potentie realis. TMaior est manifesta maxime de potentia sensitiua. quia nihil est apprehensibile a potentia sensitiua. nisi vera res. ergo nihilem obiectum nec adequatum nec non adequatum nisi vera res.
⁋ Sexto sic. Primum subiectum passionis realis est vna res. sed nulla res singularis est primum sub iectum cuiuscumque passionis. quia tunc illa passio nulli competeret nisi illi de quo dicitur illa res singularis secundu hilosophum primo poste. et per consequens non competerm alicui alteri rei singulari eiusdem rationis quod est manifeste falsum. ergo passio realis primo compe tit alteri rei a re singulari. Maior patet. quia tunc subiectum esset imperfectius sua passione. ergo si passio sit realis. subiectum erit reale.
⁋ Confirma tur per philosophum i de anima. dyaphoneitas inest aque. etu aeri non per rationem aque tantum. nec ratione aeris tantum. sed ratione nature communis. ergo illa natura est in vtroque. ergo est aliqua natura communis in vtroquod differens ab vtroque.
⁋ Secundo confirmatur idem. quia primo de generatione quando ex aere fit aqua manet eadem dyaphoneitas secundum numerum. et non ratione materie. quia tunc semper maneret sicut materia semper manet. nec ratione forme singularis. quia nulla talis est eadem. ergo ratione forme communis. ergo est aliqua forma communis differens a qualibet forma singulari.
⁋ Septimo sic. Agens naturale in agendo intendit vnam rem. et non intedit rem singularem. quia qua ratione intenderet vnam intenderet et aliam cum equaliter respiciat quamlibet aliam singularem rem eiusdem rationis sicut illam. et per consequens intenderet infinita. et ita frustraretur intentione sua. cum nunquam possit producere infinita. ergo intendit aliquam rem distinctam a singularibus.
⁋ Sctauo sic. Aut genus generalissimum est vna res. aut tantum conceptus mentis Si sit vna res. et certum est quod nulla res singularis est genus generalissimum. quia nulla talis res singularis praedicatur de omnibus contentis sub genere generalissimo. de quo tamen ipsum genus generalissimum vere praedicatur. ergo est alia res. Si sit conceptus mentis. ergo cum conceptus possint esse plres. sequeretur quod plura possent esse genera generalissima substantie
⁋ Item nono secundum porphirium collectiuum multorum est species in vnam naturam. ergo species dicit vnam naturam praeter illa multa collecta. Similiter ibidem participatione speciei plures homines sunt vnus homo. sed non sunt vnus homo singu laris. ergo est aliquas vniversalis praeter particulares.
⁋ Item decimo secundum philosophum in praedicamentis. Eorum que sunt quedam dicuntur de subiecto et non sunt in subiecto et talia non sunt accidentia. quia secundum ipsum ibidem. accidentia sunt in subiecto. ergo cum sint substantie et no substantie singulares. quia secundum ipsum ibidem ille nec sunt in subiecto nec dicuntur de subiecto. ergo etc. Item vndecimo ibidem. causa. de substantia. quadam est substantia pri ma quedam secunda. substantiae prime sunt substantie singulares. ergo praeter substantiam singularem est alia substantia quae est substantia se cunda scilicet genus vel species. Et confirmatur. quia ibidem dicit quod secundarum subiectarum magis est substantia species quam genus. ergo genera et species sunt substantiae et non substentie singulares. quia tunc essent substantia prime. ergo sunt alie a singularibus
⁋ Preterea duodecimo primo periarmenias. rerum. quedam sunt vniversales quedam particulares. sed vnum diuidentium non est reliquum. ergo res vniversales non sunt res particulares. nec ecouerso. ergo sunt alie
⁋ Tredecimo sic. primo thopicorum. ide dicitur tripliciter. idem genere. idem specie. idem numero. ex hoc arguitur. hec triplex identitas est realis. sed identitas specifica non conuenit primo in di uiduo. nec identitas generis. ergo aliquibus aliis rebus
⁋ Ista opinio est simpliciter falsa et absurda. ideo arguo contra eam primo sic. Nulla vna res numero non variata nec multiplicata est in pluribus suppositis vel singularibus. nec etiam quaibuscumque indi uiduis creatis simul et semel. sed talis res si poneretur esset vna numero. ergo non esset in pluribus singu laribus nec de essentia illorum. Maior est manifesta. quia hoc est proprium soli divine essentie. quod sine omni diuisione et multiplicatione est in pluribus suppositis distinctis realiter. minorem scilicet quod talis res est vna numero probo sic. quandocunque sunt due res equa simplices realiter distincte. quarum neutra maiore pluralitatem rerum sibi intrinsecam includit quam alia. vel vtraque illarum est vna numero vel neutra quia non est maior ratio quod vna illarum sit vna numero quam alia. Uel si vna illarum includit maiorem pluralitatem quam alia. ita quod non sint eque simplices. si illa quae maiorem pluralitatem includit et est minus simplex est vna numero illa quae minorem pluralitatem includit et est magis simplex erit vna numero. Sed res sin gularis et vniversalis per se sunt due res distincte realiter et eque simplices. vel res vniversalis est magis simplex. nec maiorem pluralitatem rerum intrinsecam includit vna quam alia. scilicet res vniversalis quam singularis. igitur si res singularis est vna numero. res vniversalis erit vna numero. Prima pars istius sillogismi scilicet quod res vniversalis et singularis sunt due res distincte realiter est concessa ab ipsis. Secundam parter scilicet quod res vniversalis non includit maiorem pluralitate rerum quam res singularis. probo. quia si vniversalis res includit maiorem pluralitatem rerum sibi intrinsecam. aut ergo maiorem pluralitatem rerum vniversalium. vel rerum singularium. non rerum vniversalium. quia accipio vnam illarum rerum vniversalium inclusarum. et quaero an includit maiorem pluralitatem quam res singularis aut non. Si sic. quaero de vna illarum inclusarum sicut prius. et ita vel stabitur quod aliqua res vniversalis non includit maiorem pluralitatem rerum quam res singularis vel erit processus in infinitum. Si non. ergo illa res vniversalis que non includit maiorem pluralitatem quam res singularis. erit vna numero sicut res singularis et per consequens eadem ratione quaelibet alia res vniversalis erit vna numero. Nec potest includere maiorem pluralitatem rerum singularium. quia tunc non distingueretur a rebus singularibus: nisi sicut totum a parte. quod est impossibile et secundum istos singulare includit essentialiter ipsum vniversale et aliquid plus. et per consequens singulare est totum. et vniversale pars secundum istos. Similiter ex hoc sequitur propositum. quia si quae libet pars sit vna numero. totum erit vnum numero. Confirmatur. quia secundum istos. quicquid includitur in vniversali. includitur in quolibet contento per se sub illo vniversali. ergo quicquid includitur essentialiter in homine. includitur in sorte essentialiter. qui quicquid est de essentia hominis est de essentia sortis ergo numquam vniversale includit maiorem pluralitatem rerum singularium nec vniversalium. quam singulare. et per consequens est eque simplex. et per consequens vna numero. si singulare sit vnum numero. Similiter secundum illos vniversale non includit singulare. sed econuerso. Si dicitur quod includit multas res non tanquam sibi intrinsecas. et propter hoc non est vna numero. Contra. talis inclusio vel continentia non excludit vni tatem numeralem. Sic enim deus et materia et quaelibet causa continet multas res realiter distinctas. et tamen quaelibet talis res est vna numero. Si dicitur quod illa res vniversalis est realiter communicabilis multis. et est realiter in multis non sic autem res singularis. et ideo quamuis non includat intrinsece maiorem pluralitatem rerum. non tamen est vna numero sicut res singularis. Contra. quaero quomo est communicabilis multis. et quo est in multis aut per identitatem cum multis per sui realem multipli cationem ad multiplicationem illorum in quibus est. Aut ipsa in se non multiplicata nec variata communicatur multis. et est in eis a quibus semper remanet realiter distincta. Si primo modo. ergo non est distincta a singularibus sed dicit ipsas res singulares. si communicatur eis per identitatem. Similiter hic est oppositum in adiecto. quod communicetur eis per identitatem. quia hoc est idem dicon re. quod ipsemet res communicantur sibiipsis. Similiter si multiplicantur per multiplicationem indiuiduorum. ergo rea lit tot essent vniversalia quot singularia. et ita nullum eorum esset vniversale. oppositum etiam istius dicunt dicendo quod est simplicitur alia res non variata in se. existens tamen in multis realiter. Si dicitur secundo mod scilicet quod ipsa non variata in se nec multiplicata communicatur multis. et distincta remanet realiter ab illis. talis communicabilitas vel existentia in multis non excludit vnitatem nume ralem. tum quia materia vna numero est successiue in diuersis realiter. nec magis est vna numero. quia suc cessiue existens in diuersis: quam si simul sine varieta te sui existeret in eisdem. tum quia si forma eadem perfi ceret simul plures materias non minus esset vna numero. tum quia secundum fictionem commen. quamuis intellectu possibilis sit in multis hominibus nihilominus est vnus numero. quia distinguitur realiter a quocumque illorum nec multiplicatur in se: quamuis homines quibus vnitur multiplicentur. ergo eodem modo quamuis ille homo communis qui ponitur distingui realiter sit in multis homibus singularibus. a quorum quolibet distinguitur realiter. si tamen in se non multiplicetur sed solum homines singulares in quibus est multiplicentur. erit simplicitur vnus numero. tum quia essentia diuina: quamuis communicetur suppositis etiam per identitatem. quia tamen ipsa in se non multiplicatur sed sola supposita quibus communicatur multiplicantur est vna numero. ergo fortius si ille homo communis communicetur multis vt sit in multis. a quorum quolibet realiter distinguatur si ipse tamen in se non multiplicetur. sed solum multiplice tur homines singulares in quibus est. erit simplicitur vnus numero.
⁋ Confirmatur ista ratio. quia omnis res faciens cum alia re numerum. ita quod sit verum dicere quod sunt multe res. vel erit vna res numero. vel multe res numero. quia impossibile est habete duas res: vel tres res nisi sint multa. quorum quodlibet sit vnum numero. Sed per te res singularis et res vniversalis sunt multe res et plures. igitur res vniversalis est vna res numero vel mul te res numero. et quodcumque detur habentur propositum.
⁋ Si dicitur quod minor non est vniversaliter vera. quia vnum numero sicut nec numerus non inuenitur in omnibus rebus sed tantum in continuis.
⁋ Contra ista responsio concedit propositum. quia ita vere et proprie potest dici modo suo. quod illa res vniversalisest vna numero. sic essentia diuina est vna numero. et sicut intellectus possibilis quae fingitur a commentatore est vnus numero et sicut quaecumque angelus est vnus numero. et anima intellectiva secundum rei veritate est vna numero. et ita per consequens cum omnis res vna numero sit vera res singularis omnis res vniversalis erit vere res singularis. Tota ratio praecedens consir matur sic. omnis res faciens numerum cum alia realiter di stincta est vna res numero vel plures res numero. sed talis res vniversalis si ponatur vere facit numerum cum re singulari. ergo ipsa est vna res numero vel plures res numero. sed non est plres numero. quia tunc esset plura singularia. quia secundum istos et secundum veritatem. omnis res vna numero est singularis. ergo plrsres res numero. sunt plura singularia. sed nulla vniversalis est plura singu laria secundum istos. quia secundum istos distiguitur realiter ab omni bus singularibus. ergo est vna numero. haior istius rationis est manifesta. quia omnes res facientes numerum sunt numerate. et per consequens quaelibet illarum est vna secundum numerum. Minor est etiam manifesta. quia per istas res singularet res vniversalis sunt plures res realiter distincte. sicut sunt sortes et illa res vniversalis quam significat homo sunt plures res et non infinite. ergo finite. igitur vel sunt due vel tres vel quattuor vel in aliquo cer to numero. et non possunt dici nisi due. certum est. vt patet inductiue. ergo haec sunt due res tantum. ergo ita vere erit hic binarius sicut ille homo et iste angelus faciunt bina rium. ergo ita vere vtraque illarum rerum demonstrando istam rem vniversalem. et istam rem singularem est vna numero. sicut tam ille homo quam ille angelus est vnus numero. Item confirmatur quod ista duo vniversalia. scilicet homo vniversalis et an gelus vniversalis sunt seipsis vel per aliqua intrinseca sibi ducres realiter distincte et non sunt plures quam due. ergo vtraque illarum vere est vna res et non plures. et per con sequens vtraque illarum est vna numero. Confirmantur omnia praedicta. quia quaero significatum istius vocabuli vnum numero. et oportet dicere quod vel significat illud quod est vnum et non plura. et tunc haber propositum. quia quaeli bet res vniversalis est vna et non plures. vel significat illud quod est vnum et non plura. nec est in pluribus. et tunc ins tellectus quantumcumque esset vnus et non plures. si tamen esset in pluribus non esset vnus numero. et similiter essentia divina cum sit in pluribus non esset vna numero. Et eodem modo si haec forma esset in pluribus compositum. per potentiam divinam non esset vna numero. quae omnia falsa sunt. Uel oportet dicere quod significat illud quod est vnum continuum et non plura con tinua. et tunc angelus non esset vnus numero. nec divina essentia nec aliqua anima intellectiua. nec aliqua res simplex. quae absurda sunt. Et ita ex omnibus praedictur patet manifeste. quod talis res vniversalis ipsa erit vna numero. sicut angelus vel anima vel aliqua res non continua. Secundo arguo. omnis res prior alia realiter distincta ab illa potest esse sine ea. sed per te ipsa est prior et realiter distincta. et go potest esse sine re singulari. Aliter arguo sic. quando aliqua res realiter distincta ab aliis rebus potest esse si ne qualibet earum diuisim. et hoc per naturam et non depen det essentialiter ab aliqua illarum. potest esse sine qualibet illarum coniunctim. et hoc per potentiam diuinam. sed sine quolibet homine singulari secundum istos potest realiter existere illa res vniversalis quae significatur per hominem. ergo per potentiam divinam praosset esse illa res vniversalis sine omni re singulari. De ista ratione et de illa propositione in qua sumdatur alias patebit. Confirmatur ista ratio. quia indiui duum aliquid addit supra naturam secundum istos. et hec aliquid faciens per se vnum cum illa re vniversali. quia si non. tunc esset aliquid quod nec esset substantia nec accidens. ergo non viincludere contradictionem. quod illud additum conseruetur a deo sine omni nam vniversali adueniente. quod videtur absurdum
⁋ Tertio sic. indiuiduum alicuius speciei potest creari de nouo. quantumcumque maneant alia indiuidua eiusdem speciei prius creata vel producta. sed creatio est simpliciter de nihilo. ita quod nihil essentiale vel intrinsecum rei simpliciter praecedat in esse reali. ergo nulla res non variata praexistens in quocumque indiuiduo est de esset tia istius indiuidui de nouo creati: quia si sic aliquid essentiale isti rei praecederet. et per consequens non crearetur ergo non est aliqua res vniversalis de essentia istorum indiui duorum. quia si sic. illa praexisteret omni indiuiduo post primum productum. et per consequens omnia producta post primum productum non crearentur. quia non essent de nihilo. Preterea omnis res singularis potest annihilari sine ar nihilatione vel destructione alterius rei singularis a quae in nullo dependet. ergo potest iste homo annihilar a deo nullo alio homine annihilato vel destructo Sed in annihilatione vel intrinsecum rei remanet nec in se nec in alio quam in esse reali. ergo non est aliqua talis res communis vtrique. quia tunc illa annihilaretur. et pe consequens nullus alius homo remaneret secundum essentiam suam et quaelibet homo saltem corrumpetur. quia annihilata quaecumque parre destruitur totum.
⁋ Si praeteruiatur contrusio istas rationes quod aliquid creatur vel annihilatur quando quodlibet in illo quod est vnum numero in illo creatur vel annihilatur non tamen oportet quod natura communis sibi et aliis creetur tunc vel annihilaretur.
⁋ Contra creatio est simpliciter de nihilo ita quod nihil intrinsecum et essentiale rei praecedat. si militer in annihilatione nihil remanet. ergo si aliquid essen tiale rei creabili vel annihilabili praecedat et reman non annihilabitur. Confirmatur. quia ita essentialis est indiuiduo illa res vniversalis sicut quaecunque res particularis. ita eniam essentialiter secundum eos sortes est homo. sicut habet hanc materiam et hanc formam. ergo sicut sortes non potest annihilari nec creari. nisi tam hoc materia quam hoc forma crearetur vel annihilaretur. ita sortes non poterit creari vel annihilari nisi haec res sibi essentialis simpliciter prius sit nihil. vel postea sit simpliciter nihil. Similiter ista nam communis est magis esentialis et intrinseca isti indium duo. quam quaecumque materia vel potentia materie for me materiali. sed si forma materialis producatur in ma teria prima de potentia materie. non creatur vel si remaneat materia vel potentia materie. non anni hilatur secundum istos. ergo multo fortius si haec res intrinseca isti indiuiduo praecedat vel sequatur. non creatur vel non annihilatur. Similiter eadem facilitate dicam quod ista res poterit creari. si illud additum nature prius non sit purum nihil. dum tamen ipsa natura prius sit purum nihil. cum vtrumque sit sibi essentiale
⁋ Quinto carguo sic. Aut iste homo vniversalis seu communis est de essentia sortum aut non: si non. et certum est secundum istos. quod sortes non est de essentia istius hominis comnis. quia tunc iste homo communis non maueret sine sorte. quod negant. ergo sunt duo quo rum neutrum est de essentia alterius. tunc quaero. aut faciunt aliquid per se vnum. et si sic. ergo sortes non est indiuiduum sed erit pars alicuius per se vnius. Similiter tunc non plus essentialiter esset homo. quam materia aut forma cum quae facit per se vnum. Si non faciant per se vnum. et vnum non est acci dens alterius. ergo vtrumque erit per se subsistens existens cum multis. quod negant. et multa alia absurda quae null sane mentis caperet sequuntur. si illa res vniversalis non est de essentia sortis. nec facit cum aliquo per se vnum.
⁋ Si dicitur quod illa res vniversalis est de essentia sortis et non tota essentia sortis. quia tunc non esset res alia a sorte. ergo est pars essentialiter sortis. Ex illo sequuntu multa absurda. Primum quia tunc sortes non magis esset res singularis quam vniversalis. quia totum non magis denominatur ab vna sua parte essentiali quam ab alta. sicut compositum non dicitur magis esse forma quam materia. nec econuerso. quamuis forma sit pars principalior. Secudum quia tunc res singularis vere esset materia rei vniversalis. et res vniversalis esset forma. vel ecouerso. quia aut illa res singularis addita et vniversalis sunt eiusdem rationis aut alterius. non eiusdem. quia tunc non magis esset vna vniversalis quam alia. Si alterius. et omnia quae sunt ali terius rationis si faciant per se vnum. se habeant sicut forma materia. ergo res vniversalis et singularis se habent sicut ma teria et forma
⁋ Si dicitur quod hoc non est verum. nisiquando vtraque illarum rerum est singularis. hoc non valet qui eadem facilitate dicam. quod quando vtraque rerum est sin gularis. non oportet quod sic se habeat quod vna sit mate ria et alia forma. Tertio sequitur quod quodlibet accidens esset vere et realiter compositum ex diuersis rebus rea liter distinctur scilicet ex natura vniversali tali. et ex aliquo sibi addito. Et vniversaliter sequeretur quod tot essent res realiter di stincte in quolibet singulari. quot sunt vniversalia praedicabilia vniuoce de eodem. Item tunc sortes esset alterius rationis a platone. quia illa addita pluribus essent diuersarum ration.
⁋ Sexto sic arguo. omnis res ex animam in genere substantiae est susceptiua conriorum. ergo si sit aliqua substantia vniversalis vere erit susceptiua contrariorum. sed nullum vniversale est susceptiuum contrariorum. ergo nullum tale vniversale est res realis in genere subteantia. Antecedens patet. per philosophum in praedicamentis dicentem. quod hoc est proprie proprium substantia. Quod autem nullum tale sit susceptiuum conriorum probo. quia sicut contraria possunt esse in diuersis indiuiduis eiusdem speciei specialissimen ita ista contraria essent in eodem vniversali simul quod est impossi bile. consequentia patet. quia illa indiuidua contraria non possunt existe re. nisi sua communia vniversalia existant. ergo oportet quod illa communia contra ria sint in aliquo susceptiuo primo. sed non sunt primo in aliquo singulari. nec in aliquibus singularibus. ergo sunt primo in aliquo vniversali. vel in aliquibus vniversalibus. sed non oportet quod sint simul in aliquibus vniversalibus. ergo poterunt esse simul in ali quo vniversali vno. quia possibile est quod illa singularia in quibus sunt accidentia singularia sint eiusdem specieispenalissime. Uerbi gratia. ista anima intellectiua respeci alicuius conclusionis habet scientiam. et alia anima intellectiua respecum eiusdem habet errorem. tunc scientia in communi. quia praecise respicit conclusionem hanc. et error in communi sibi contrarius. non sunt subiectiue in diuersis vniversalibus ad istas animas intellectiuas. ergo erunt subiectiue in eodem vniversali et per consequens aliqua contraria sunt simul in eodem subiecto primo. Confirmatur secundum istos. contrarietas primo reperitur inter vniversala. ergo et repugnantia et oppositio. ergo conria vniversalia nllo modo poterunt esse in eodem subiecto primo. Similiter sed retur quod res vniversalis esset primo et per se transmutabilis. quia illud quod primo et per se recipit aliquam rem subiectiue vere transmutatur. sed secundum istam opinionem ponitur quod natura vniversalis primo recipit et per se accidens vniversale. quia est primum subiectum suum. igitur primo transmutatur. consequens est falsum. quia secundum omns. actus operationes et transmutationes primo sunt singularium et non vniversalium.
⁋ Similiter sequeretur quoddam absurdum in theologia. quod aliquod intrinsecum et essentiale in christo esset damnatum et miserum. ta¬m miseria culpe quam miseria pene. quia illa natura con munis christo et aliis hominibus informaretur beatitudi ne in communi et miseria communi tam culpe quam pene. Similiter tunc eadem res esset simul in diuersis loqui. multa alia absurda sequuntur ad istam opinionem quae non sicut nec praedicta propter suam irrationabilitatem et absurditatem essent conclusio eam adducenda. nisi quia fuit opinio multorum et adhuc forte ponitur a multi.
⁋ Confirmatur istud vel timum. quia quando sunt duo realiter distincta informata conctrai riis. totum non plus denominatur ab vno illorum contrariorum. quam a. relique. ergo si nam humana vniversalis existens de essentia christi. informaretur miseria tam culpe quam pene. et certum est quod aliquid quod est de essentia christi informatur beatitudine. ergo christus non magis denominabitur formaliter beatus quam mil quod est absurdum. Confirmatur. quia omne essentiale in christo et vnitum verbo divino. sed nihil vnitum verbo divino est dam natum vel miserum. ergo nulla talis nam vniversalis quae sit receptina conriorum puta beatitudinis et miserie est in xpositioSi dicitur quod non est intentio philosophi quod omnis substantia est susceptiua contrariorum. sed tantum pria substantia.
⁋ Cotra. sicut sunt vniversalia sub stantiarum. ita sunt vniversalia accidentium. ergo albedo et nigredo in communi sunt in aliquo subiecto prino vel in aliquibus sed non sunt primo in singularibus. ergo sunt primo in vniversalibus ergo etc. Assumptum patet. quia sicut se habet accidens singulare ab subiectum singulare. sic accidens commune ad subiectum commune. ergo sicut accidens singulare est in subiecto sin gulari. ita commune in communi. et per consequens sicut singulare est susceptiuum contrariorum sic species specialissima erit susceptiua conriorum. Ideo dico aliter ad quionem. quod nulla res realiter distincta a singularibus rebus et intrinseca eis est vniversalis vel communis eis. quia talis res non esset ponenda. nisi ad saluandam talem praedicationem essentialem vnius de altero Uel ad saluandam scientiam de rebus. et diffinitiones re rum quas omnes innuunt arguentes pro opinione plationis. Sed primum non valet. quia eo ipso quod ponitur in¬ trinseca ibi et distincta a re singulari realiter. oportet quod sit pars rei. sed pars non potest praedicari essentialiter de re: si cut nec materia nec forma praedicatur essentialiter de composito. ergo si praedicatur essentialiter de re oportet quod non supr ponat pro se: sed pro re singulari. sed talis suppositio potest saluari ponendo quod praedicetur aliquid quod non est tota res. nec pars rei. ergo propter talem praedicationem saluandam. non oportet ponere tale praedicatum esse aliquam re aliam tamen intrinsecam rei. Uerbi gratia. quod ista propositio homo est anima. vel sortes est animal sit essentialis. et per se primo modo et in quid. ita potest saluari. ponendo praedicatum nec esse subiectum realiter nec parten subiecti realiter. sicut ponendo quod praedicatum sit pars essentialis subiecti. quia si ponatur quod praedicatum sit pars essentialis subiecti. quae ro quid denotatur per positionem. aut quod subiectum sit essentialiter praedicatum ipsum. et hoc est impossibile. quia totum numquam est essentialiter nec realiter sua pars. Aut de notatur quod illud quod est vere homo. est aliquid quod est vere animal. hoc est dicere. quod illud pro quo supponit homo est illud idem pro quo supponit animal. quantumcumque praedicatum quod supponit. non sit illud pro quo supponit in pun la propositione. Sed hoc totum potest eque bene saluari. ponendo quod praedicatum non sit subiectum nec pars sua. sicut po nendo quod sit pars sua. quia equi possibile est quod aliquid ex trinsecum alicui supponat pro illo sicut quod pars sua supe ponat pro eo. ergo propter istam praedicatione saluandam no oportet ponere praedicabile commune de aliquo. esse sibi intrinsecum.
⁋ Confirmatur. quod in ista propositione homo est animal aut termini supponunt pro seipsis aut non. si sit: tunc esset hoc propositio fulsa. quia termini isti sunt distincti. nec vnus est alius et secundum opinionem recitatam prius. et secundum veritatem. si non supponunt pro seipsis. ergo pro aliis a se. et ita potest competere alicui extrinseco suppone re pro alio a se. sicut intrinseco. ergo etc.
⁋ Nec propter secundum oportet ponere propter idem. quia ad habendum scientiam realem sufficit habere propositiones per se primo modo et secundo modo. quae possunt haberi sine tali alia re. sic declarabitur in respondendo ad argumenta. et probatum est in priori ratione. ergo etc. Nec oportet talem rem ponere propter tertium propter idem. sicut post ea patebit.
⁋ hoc potest persuaderi aliquibus rationibus logicalibus. Primo sic. quod illud a quo aliquod genus vniversali negatur. non est res per se contenta sub isto genere. sicut si hoc sit vera nullum animal est a. a non erit per se contentum sub animali. sed a tali genere. puta a generegneralissio substantia quodlice tale versa vniversaliter negatur. Nam haec est simpliciter vera. nulla substanti est a. sit a illud vniversale quod significatur per animal. vel supponat pro illo vniversali. et ita de quocumque alio. ergto nullum vniversale est aliqua res realiter contenta sub gnere substantia. Maior patet. quia genus vere praedicatur de omni contento per se sub illo genere. Minor patet. quia accipio rem importatam per animal yundum te. et sit a. tunc hoc est vera. nulla substantia est a. quia nul la substanta incorporea est a. similiter nulla subiecta corporea est a. hec vltima patet. quia nullum corpus inanimatum est a. imiliter nullum corpus animatum est a. hec vltima patet. quia nullum corpus animatum insensibile est a. similiter nullum torpus animatumsensibile est a. hec vltima patet. quia nullus homo est a. nullus asinus est a. et sic de omnibus speciebus contentis sub cortus. est animato sensibili. ergo nullum corpus sensibile est a. et tamet hoc argmentum per illam reglam philosoph et thopicam. Aquocumque negatur quaelibet spes alicuius generis. ab eodem negatur illud genus. ergo si haec sit vera nulla substantia est a. a non est per se res contenta sub illo genere generalissimo
⁋ Preterea ab inferiori ad superius per se est bona consequentia. quando scilicet superius et inferius supte onunt pro rebus contentis. quamuis non sequitur quando supponunt pro se ipsis. ergo sequitur homo est spens. ergo animal est species. quaero quam quo supponit lo animal. aut personaliter. et tunc hec est falsa. etiam secundum istos. quia nullum animal est species. aut simpliciter. et tunc est falsa. quia tunc animal suppoit pro illo communi secundum istos. et illa res communis non est species specialissima sed genus.
⁋ Preterea sequitur. omne animal est corrupot: bi le per se et generabile per se. ergo haoec res demonstranco rem vniversalem iportatam per hominem est per se corruptibilis. et eodem modo de omnibus vniversalibus spebus sciecntalissimis conten tis sub animali. consequens est falsum. ergo antecedens. et per consequens hec esset felsa. omne animal est per se corruptibile. quam tamen nullus negat. quia eadem ratione hoc est neganda. omne corpus est mobile. et per consequens hoc. omnis homo est per se risibilis. vniversaliter omnis propositio in qua praedicatur passio de suo subiecto cum non per seitatis eset falsa. quod est absurdum.
⁋ Prima consequent patet. quia a superiori distributo ad quodlibet per se inferius quod est res contenta sub illo est bona consequentia. Si dicitur quo si: perius non distribuitur pro omnibus per se inferioribus. sed solum pro singularibus non pro vniversalibus.
⁋ Contra omne superi per se distribuitur pro illis ad quae immediatius se habet. ergo cum illa vniversalia per se sint immediata supiori pro eis prim distribueretur
⁋ Preterea genus vniuoce praedicatur de re vniversali et re singulari. quia si non: praedicatur de eis equi uoce. quod negat. ergo equaliter distribuitur pro vna re et pro alia. quia sine ratione dicitur quod distribuitur pro vna re per se co tenta. et tamen non pro alia eadem. Eadem eim facilitate dicausa quod distribuitur praecise pro rebus vniversalibus tamquam pro illis quae immediate continentur sub genere. et non pro singularibus. Similiter qua ratione vnum vniversale non distribuit pro talibus contentr. nec aliud. ergo ens non distribuitur pro aliis vniversalbus. sed tantum pro singularibus. et per consequens de vieriute se monis haec esset falsa. aliquod ens est vniversale. quod negatur
⁋ Preterea si haec sit vera. species spalissima est ssubstantia. aut substantia supponit simpliciter aut personaliter. Si simpliciter. tunhaec est falsa. quia tunc species spaialissima esset genus genera lissimum. Si personaliter. adhuc est falsa. quia tunc supconit pro suppositis et pro singularibus. et per consequens species specialissima esset aliquod singulare⁋ Ideo dico quod nulla talis res est quae sit vniversalis et intrinleca illis quibus est communis
⁋ Ad primum argumentum alterus opi nionis quando accipitur quod diffinitio est primo substantia. Di co quod diffinitionem esse alicuius primo. potest intelligi dupliciter. Uel quod sit illius de quo diffinitio primo et adequate praedicatur. ita quod diffinitio et diffinitum con nertantur. et isto modo diffinitio non est primo substantia. quia de nulla substantia talis diffinitio primo et adequate praedicatur. Sed diffinitio isto modo primo est alicuius termin vnius conuertibilis cum diffinitione. quamuis terminus non sit realiter illa diffinito. Quid autem sit ille terminus post dicetur
⁋ Aliter potest intelligi diffinitionem esse alicu ius primo. quia scilicet aliquid est illud cuius partesprimo per ta lem diffinitione exprimuntur. Et hoc potest intelligi di pliciter. quia primo sicut quaelibet suplatiuus potest teneri posi tiue vel negatiue
⁋ Si primo modo. adhuc dico quod diffinitio nullius est primo. quia nullum est primo diffinibile. quia nihil est cuius partes debeant exprimi. nisipartes alicuius singularis. et partes huius singularis non pus exprimuntur per diffinitonem quam alterius. Secundo modo dico quod diffnitio primo est substantie quia partes substantie primo per diffinitione exprimuntur. Qnde de quod diffinitio non est primo subseantia singularis. Dico quod lil est verum primo modo. quia de nulla substantia singulari diff nitio primo vel adequate praedicatur. tamen isto vltimo mo dico quod diffinitio primo est substantiae singularis. quia eius partes primo per diffinitionem exprimuntur. nec talis diffinitio de aliquo alio supposito per se vere pridicatur. Uerbi gra. hoc est vna diffinitio. animal ratale Ista diffinitio primo esi istius termini ho. quia de isto tmino primo et adequate praedicatur. quia de nullo praedicatur nisi de quo praedicatur iste terminus homo. et de omni de qua praedicatur iste terminus homo quando habet suppositionem perso nalem vere praedicatur ista diffinitio si supponat perso naliter. et ideo haec diffinitio et diffinitum conuertuntur. quia hoc est esse aliqua conuertibilia. quam de quocumque praedicatur vnum et reliquum. et econuerso. si supponant personaliter qui de conuertibilibus semper est neccse quod aliquid praedico tur de vno supposito aliter quam personaliter. quod non praed catur de reliquo et econuerso. Uerbi gra. homo et risibile conuertuntur. et tamen risibile est passio hominis et homo non est passio hominis. Sic ergo haec diffinitio animal rationle est primo istius termini homo. cuius tamen partes non exprimuntur per diffinitionem. Secundo modo ista difinitio nullius est primo. quia per istam diffinitionem non exprimuntur nisi partes sortum et platonis. sicut enim nihl est anima rationale nisi sortes: vel plato. et sic de aliis singu laribus. ita nullius alterius partes per istam diffinitionem exprimuntur. et tamen non plus exprimuntur partes sortem quam platonis. nec econuerso. ergo nullius partes primo ex primuntur. ita scilicet quod alicuius partes exprimantur prius quam partes cuiuscumque alterius. Tertio modo partes sortem pri mo per istam diffinitionem exprimuntur. et similiter partes pla tonis. quia nullius alterius partes prius exprimutur. Et ideo sic intelligendo primum difinitum dico quod sortes est primum diffinitum. et similiter plato. et sic de quolicet homine quia de quolibet tali vere praedicatur haoc diffinitio. nec de aliquo alio supponente pro se vere praedicatur sed tantu de illis quae supponunt pro hominibus singularibus. Unde si in ista propositione homo est animal rationale. homo supponeret pro aliquo alio quam pro homine singulari. ista esset simpliciter falsa. et nihil ymaginabile est animal rationale nisi iste homo vel ille. et sic de aliis singularibus. et per consequens eadem ratione nullius partes reales per istam diffinitionem exprimuntur nisi partes istius hominis et illius. et sic de aliis singularibus.
⁋ Si diceres. diffinitio et diffinitum sunt eadem res. sed iste terminus homo non est eadem res cum ista diffinitione. ergo iste terminus non primo diffinitur.
⁋ Preterea. nullius singularis partes ex primuntur. primo per diffinitionem. quia diffinitio est prin cipium cognoscedi perfecte illud cuius partes primo per diffinitionem exprimuntur. sed nullius singularis partes perfecte cognoscuntur per diffinitionem. quia non plues vnius quam alterius. et ita vel nullius vel cuiuslibet. sed certum est quod non cuiuslibet. ergo nullius.
⁋ Preterea. philosophus primo posteriorum. dicit quod diffinitio prio est substantia. et dicit quod substantia singularis non diffinitur.
⁋ Ad primum istorum di co. quod nunquam diffinitio et diffinitum sunt eadem res sicut enim non sunt idem terminus: ita non sunt eadem res hoc non obstante pro eadem rem supponunt. et praecise proeadem re. nec alia res significatur primo et principa liter per vnum. quin significetur per reliquum. nec aliquod extrinsecum connotatur per alterum eorum. Et isto modo intelli gunt auctores. si dicant quod diffinitio et diffinitum sunt vna res. quia scilicet habent vnum significatum. quam intentionem autoris et etiam aliqua moderni quamuis ali qui eorum non aduertant tamen satis exprimunt. quando dicunt frequentur quod diffinitio et diffinitum important eandem rem: et quod significant eandem rem. et per consequens non sunt eadem res. sicut nec duo signa. vel duo importantia sunt vnum significatum vel importatum.
⁋ Ad secundum dico quod non semper est diffinitio principium perfecte cognoscendi quodlibet cuius est diffinitio. quia aliquando sic post declarabitur. illud cuius est diffinitio perfecte potest cognosci sine omni diffinitione. sed bene verum est quod habita diffinitione partes alicuius cuius est diffinitio possunt cognosci esse in illo cuius est dis finitio. Uerbi gratia cognitum diuersis hominibus. et diuersis eos circumstantibus cognitis. tandem accipitur hec diffinitio animal rationale sciendo scilicet quod omnis homo est animal rationale. qua diffinitione habita ab aliquo. si illi praesentetur aliquis homo cuius nullam notitiam prius habuit. virtute notitie praedicte diffinitionis talis cognoscit quod iste homo quem in se non cognouit nisi cofuse qui non apprehedit distincte quanlibet partemn eius. habet partes realiter distinctas. scilicet corpus et animam intellectiuam et hoc non cognosceret nisi haberet et sciret. quod dicta diffinitio est diffinitio communis omni homi. et ita diffinitio isto modo ducit in notitiam aliquo modo distictam rei singularis. cuius est primo. vltio modo superius declarato. sed non nisi coexistente notitia confusa illius rei singularis. Non tamen proprie cognoscitur illa res singularis distincte per illam diffinitionem: sed improprie. scilicet quia cognoscuntur de eo praedicabilia quae lignificant partes distinctas illius rei singularis. sed qualiter. postea dicetur.
⁋ Ad tertium dico quod non est inconueniens phsophum terminum equocare in diuersis locis. maxime quando in vno loco satis exprimit se equiuocare. Uel potest dici ad intentionem philosophi et conmen. vii. meth. et in diuersis locis quod frequenter ac cipiant substentiam pro nomine vel termino significante substantiam. et tunc dico quod diffinitio est primo substanti. hoc est primo et adequate praedicatur de nomine vel termino communi importante praecise substantiam singularem. et isto modo sicut dictum est. diffinitio non est proprie substantia singularis
⁋ Ad primam confirmationem dico quod nulla res in goe nere substantiae est diffinibilis primo modo. et dico quod in eius diffinitione non debet poni substantia quaecumque. sed debet poni termini praecise significantes substantias. et isto modo dicuntur praedicabilia substantialia. scilicet praedicabilia solas substantias im portantia. et sic vocat consequentem. predicabilia substantialia. vii. meth. consemenea. v. vbi dicit quod tantum sunt tria substantialia praedicabilia. scilicet genus differentia et diffinitio. hoc est quicquid est praedicabile de substantia et non importat nisi substantiam. vel est genus. vel differentia vel diffinitio. quae tamen scilicet genus et diffinitio et differentia non sunt substanti. sed tantum sunt signa impor tantia substantias. et ista ponuntur in diffinitione. et non substectie importate per genus et differentia quia nulla substantia importatur per hoc genus animal. nisi tantum aliquid singulare. et tamen nu lum tale ponitur in diffinitione
⁋ Ad secundam confirmationem dico per idem quod genus et differentia quam ponuntur in diffinitione speciei non sunt substanti. sed praecise important substantias nul lum accidens connotando. nec tamen sunt de essentia speciei. se ppter hoc non sequitur. quod diffinitio talis sit per addita mentum. quia non dicitur diffinitioper additamentum. quia ali quid ponitur in illa diffinitone quod non est de essen tia diffiniti. sed quia ponitur ibi aliquid. quod importat et significat aliquid extr essentiam diffiniti. sicut ista diffinitio. albedo est color disgregatiuus visus est per additamentum. quia iste terminus visus hoc positus est ex totam essentiam albedinis id est importat aliquid extra totam essentiam albedis. Et quando dicitur quod secundum philosophum primo phi. substantia non diffinitur nisi per substantias. Dico quod hoc est sic intelligendum. substantia non diffinitur nisi per praedicabilia inportantia praecise substantias et non aliquod accidens.
⁋ Ad tertiam confirmationem dico quod diffinitio praedicatur de diffinito primo modo decto non pro se sed pro diffinito tertio modo decto. quia in illa propositione omnis homo est animal ratio nale. subiectum est diffinitum primo modo et non supponit pro se sed pro singulari quod est diffinitum tertio modo
⁋ Ad secundum principale dico quod scientia realis non est semper de rebus tanquam de ill quae immediate sciuntur. sed de aliis pro rebus tamen supponentibus.
⁋ Ad cuius intellectum et propter multa prius dicta et dicenda propter aliquos inexercitantos in logica. Siendum quod scientia quaelibet siue sit realis siue rationalis est tantum de propositionibus tanquam de illis quae sciuntur. quia sole propositiones sciuntur Proposoto autem secundum boeti. ist periar. habet triplex esse. scilice in mente. in voce. et in scripto. hoc est dictum aliqua propoest tantum concepta et intellecta. aliqua est prolata. et aliqua est scripta. et ita si essent aliqua alia signa eode modo instituta ad significandum. sicut voces et littere in illis esset propositio sicut in istis. et ideo sicut propositio prolata vere componitur ex vocibus. et propositan scripta vere componitur ex scripturi. ita proposito tamen con cepta tantum componitur ex intellectionibus vel conceptibus seu intetionibus anime. et ideo sicut omnis vopotest esse pars propositionis in voce. ita omnis intellectio potest esse pars propositionis in mente secundum vnam opinionem vel conceptus secundum aliam opinionem. Sicut autem vox quo est pars propositionis prolate potest habere multiplicem suppositione. scilicet materiale et personalem et simplicem. sicut patet in istis propositionibus prolatis et auditum auribus. scilie homo est vox dissillaba. in qua illa vox tenetur mi terialiter. quia illa vox ibi secundum quod proposito est vera stat et supponit pro seipsa. Similiter homo currit. ibi stat personaliter. quia supponit pro ipsis hominibus non pro voce. quia illa vox non potest currere. In ista autem homo est species illa vox supponit simpliciter pro aliquo communi. eodem modo pars propositionis consimilis in mente etiam circumscribendo ionem vocem. quia si omnino nullius lingue est. quem admo dum dicit Augu. li. iii. de tri. quod est aliquod verbum quod nullius lingue est ista inquam pars talis propositionis potest habere suppositionem personalem. et tunc stat et supponit pro ipsis rebus significaturs. si significaret res vel potest habere supositionem simplicem. et tunc stat et supponit pro seipsa.
⁋ Per hoc ad argi mentum dico sicut ista proposito prolata omnis homo est r sibilis scitur. sicut enim ipsa est vera. ita vere scitur. quia omne verum potest sciri. nullus autem nisi furiosus potest negare quin aliqua propositiones prolate sint vere et aliqua false. quis enim diceret se nunquod audiuisse auribus corporalibus aliquod mendacium.
⁋ Nihil potest audiri auribus nisvox vel sonns. sicut nihil potest videri oculis cor poralibus nisi color vel lux. ergo aliqua propositiones praecise composite ex vocibus sunt vere. sicut iste. omnis homo est animal. omnis homo est risibilis. species praedicatur de plu ribus differuntibus numero in eo quod quid. genus praedicatur de pluribus differuntibus specie. et sic de aliis que possunt sciri. ita propositio in mente que nullius lingne est vere scitur. Nunc autem ita est. quod scientia aliquarum talium propo sitionum prolatarum est realis. et aliqua rationalis. et tamen illa scita et omns partes istorum vere sunt voces. quia cum partes aliquarum supponunt et stant non pro seip sis vocibus. sed pro rebus ex. puta pro subiect. ideo illarum propositionum scientia dicitur realis. Alie autem partes alia rum propositionum stant pro ipsis conceptibus mentis. ideo scientia illarum potest dici rationalis vel logicalis. et istarum propositionum prolatarum homo est vox bissillaba. animal est vop trissillaba. scientia potest dici gramatica. et tamen omnes pro pones tales et partes earum sunt voces. et solum dicuntur ad diuersas scientias pertiere. quia partes dictarum propositionum pro diuersis supponunt. quia aliqui supponunt pro rebus alique pro conceptibus mentis. et alique pro ipsis vocibus. ergo eodem modo proportionabi liter de propositionibus in mente. que vere possunt sciri a nobis pro statu isto. quia omns termini illarum propo¬ sitionum sunt tamen conceptus et non sunt ipse substa tie extra. quia tamen termini aliquarum propositionum stant et supponunt personaliter. scilicet pro ipsis rebus extra. sicut in talibus. omne mobile partim est in termino a quo etc. omnis homo est risibilis vel omnis triangulus haui tres etc. et sic de aliis. ideo talium propositionum dicitur esse scientia realis. Termini autem aliarum propositionum supponunt simpliciter. scilicet pro ipsis conceptibus. sicut in istis. omnis demonstratio est ex priemis et veris etc. homi est species et sic de aliis. ideo talium dicitur esse scientia rationalis Nihil ergo refert ad scientiam realem. an termiui proponis scite sint res ex animam vel tantum sint in anima. dum modo stent et supponant pro ipsis rebus ex. et ita propter scientiam reale non oportet ponere tales res vniversales distinctas realiter a rebus singularibus.
⁋ Petr hoc ad formam argumenti dico quod scientiam esse de rebu potest intelligi tripliciter. Uel quia ipsa res est scita. et sic nulla scientia est de rebus substantialibus. nnaxime qui nihil scitur nisi complexum. complexum autem non est extra animam. nisi forte in voce vel in consimili signo
⁋ Aliter quod res sint partes illius quod scitur. et sic non oportet scientiam realem esse de rebus ex. Tertio modo quod res sint illa pro quibus partes sciti supponunt. et sic scientia reali est de rebus. sed non de rebus vniversalibus. quia pro illis non fit supposon. Nam in ista propositione in mente omne corpus componitur ex materia et forma singula ri. non fit suppo pro aliquo corpore vniversali quia nullum tale corpus est. etiam si esset non componeretur ex mate ria et forma singulari. Sed scientia isto modo est de rebus singularibus. quia pro ipsis singularibus termini supponunt. Et isto modo non negat philosophus esse scientiam de singularibus. sed secundo modo. quia termini propositionum scitarum non sunt res singulares. sed sunt vniversalia de qui bus est scientia secundem modo. quia vniversalia sunt termini propo sitionum scitarum. Et si aliquando inueniatur quod scientia est de rebus vniversalibus debet intelligi quod est de vniversalibus praedicabilibus de rebus.
⁋ Breuiter ergo ad intentionem philosophi est sciendum quod scientia realis non per hoc distingu tur a rationali. quia scientia realis est de rebus. ita quod ipse res sint propones scite vel partes illarum propositionum scitarum. et rationalis non est sic de rebus. sed per hoc quod partes scilicet termini propositionum scitarum scientia reali stant et supponunt pro rebus. non sic autem termini propositionum scitarum scientia rationali. sed illi termini stant et supponunt pro aliis. Exemplum patet de istis. homo est risibilis. omnis homo est susceptibils discipline. et sic. de aliis que sciuntur scientia reali. et de istis genus praedicatur in quid de differntibus specie species speriealissima tantum praedicatur de indiuiduis et sic de aliis
⁋ Ad tertium dico quod hec vox homo non significat primo aliquam rem. si luod primo teneatu positiue. si autem teneatur negatiue. tunc dico quod significar aliquam rem primo. quia significat primo quanlibet rem singularem de qua praedicatur. Et si diceres quod tunc esset vox equiuoca. quia vox equiuoca est illa quae eque primo plura signficat. Respondeo quod aliquam vocem plura primo significare contigit tripliciter. Uel quia ita imponitur vni ac si non impoeretur alteri. et duobus duabus imposisitionibus imponitur. sicut est de hoc nomine sortes im posito duobus hominibus. quia vnus imponens hoc nomen sortes isti homini nihil cogitauit de alio. et eo dem modo imponens alii nihil cogitauit de isto et talis vox est equiuoca. et dicuntur equiuoca a casu Secundo modo contingit aliquam rem plura significare eque primo. quia multis equaliter imponitur. sed vna im positione. ita quod imponens non plus intendebat quod significaret plus istam rem quam aliam. et si nihil plus fiat. potest dici vox equiuoca. non tamen a casu sed aliquo modo a consilio. Sicut si aliquos imponat hoc no men petrus praecise istis tribus hominibus. et hoc vna impositione quae tamen equiualet pluribus impositionibus tunc hoc nome non est equiuocum a casu. et nec est vni uocum proprie. quia cuilibet voci vniuoce correspondet vnus conceptus secum conuertibilis. nullus autem est con ceptus conuertibilis cum ista voce. quia vltimus conceptus vel est specificus. et per consequens communis omnibus indiuiduis eiusdem rationis. vel est conceptus proprius alicui indiuiduo. et per consequens nullus est medius qui sit praecise communis istis indiuiduis et non aliis
⁋ Et ita illa vox non est proprie vniuoca sed equoca. et hoc a consilio. hoc est quia ex deliberatione certa impo nitur simul istis.
⁋ Tertio modo contingit aliquam vocem eque primo plura significare. quia vna impositione imponitur omnibus quibus conceptus determinatus habitus ab imponente est communis. ita quod sint signa quasi ordinata. non quod vox primo significet illum conceptum. sed qui imponitur ad significandum primo et praecise omne illud de quo conceptus praedicatur. ita quod si conceptus de aliquibus praedicetur vno tempore. et de aliis alio tempore vox eodem modo importat significata sua. Et talis vox tali modo eque primo plura significans est simpliciter vniuoca. Et talis vox est haoc vox homo. quia im ponens hanc vocem homo intendebat quod significaret omnem rem de qua conceptus mentis determinatus praedicatur. ita quod quando ille conceptus praedicatur de re. quod tunc vop illam significaret. et quando non: non
⁋ Ad quartum dico quod secundum vnam opinionem intellectus intelligendo hominem non intelligendo aliquem hominem singularem non intelligit rem vnam de genere substantie. sed tantum intelli git quendam conceptum mentis. Quid autem sit ille con ceptus. post dicetur. Sed secundum aliam opinionem vere intelligitur quaelibet homo singularis. non cognitione pro pria nec equiualenti. sed communi tantum.
⁋ Ad quantum dico quod aliquid esse obiectum adequatum potest intelligi dupliciter. Uel quia est aliquod apprehesibile a potentia primo. ita quod nihil appreheditur sub ratione eius. Et sic dico quod nihil est obiectum adequatum alicuius poten tie et max ime sensitiue. quia eque primo apphenditur a visu iste color sicut ille et nihil prius apprehen ditur quam iste color vel ille. et sic de aliis potentiis sensitiuis. Secundo modo dico quod potest aliquid esse ob iectum adequatum alicuius potentie. non de virtute se monis: sed secundum quod equiualet vni actui signato qui erit iste. aliquid est de quo primo et adequate predicatur esse obiectum talis potentie. vel esse apprehensi bile a tali potentia. Isto modo cuiuslibet potentie sensitiue est aliquod obiectum adequatum. quia est ali quod tale de quo adequate et primo praedicatur esse obiectum talis potentie. et tamen in rei veritate non est obiectum talis potentie. nec potest apprehendi. nec per se nec per accidens a tali potentia. Uerbi gratia. illud commune color est illud de quo primo et adequate praedicatut apprehensibile a potentia visiua. quia istude commune color praedicatur de omni illo quod est apprehenlibile a po tentia visiua. et solo tali. et hoc secundum opinionem que ponit quod lux non apprehenditur per se. de qua opinione siue sit vera siue falsa nihil refert ad propositum. et tamen hoc commune color nec per se nec per accidens potest appraehendi a potentia visiua. quia potentia visiua non est apprehensiua nisi rei singularis vel saltem non est apprprehensiua generis. Et quando dicitur quod nec est obiectum potentie sensitiue nisi vere res. Dicendum quod ista vera est de virtute sermonis. sed tamen quando equiualet isti actui signato. de nullo praedicatur esse obiectum potentie sensitiue nisi de vera re quae scilicet est extra animam. est simpliciter falsa. quia de isto communi color potest esse obiectum potentie visiue. sic dicendo. omnis color est visibilis. et tamen illud commune non est vera res extra animam. et causa. quia esse obiectum potentie visiue non praedicatur de illo communi pro se. sed pro suis inferioribus. et ideo in ta li propositione habet suppsonem personalem non simplicem. ista emnim. color est visibilis non est vera nisi pro colore sin gulari
⁋ Ad sextum dico quod passio realis duplici ter accipitur. Uno modo improprie pro aliquo quod sit vera res et accidens alterius rei. Alio modo dicitur passio realis proprie. Proprie enim dicitur passio. quia prio dicabilis secundo modo dicendi per se. et dicitur realis. quia est pas sio importans vnam rem extra animam. non tamen est res extra animam. Primo modo dico quod subiectum passionis re alis est vra et vna res singularis. et sic passio non plus praedicatur de pluribus quam eius subiectum quod est res singularis. Secundo modo subiectum passionis realiter non est res ex animam. sed est quidam conceptus mentis supponens pro rebus ex animam. sicut patet in ista pro positione omnis homo est risibilis. subiectum non est aliqua res extra animam. sed est quidam conceptus mentis supponens praecise pro ipsis hominibus singularibus qui ad veritatem istius propositionis praecise sufficit quod risisibile vere praedicatur de quolibet homine particulari. nec requiritur quod praedicetur de aliqua re vniversali. quia tunc nunquam talis vniversalis posset sufficienter induci ex su is singularibus quod est contrsao veram logicam.
⁋ Et ex isto potest fieri argumentum pro conclusione principali. quia omns propositiones vniversales equaliter inducuntur ex suis singula ribus. sed aliqua est vniversalis propositio quae sufficienter indu citur ex singularibus suis. ita quod praedicatum repu gnat cuilibet alteri a singularibus. sicut ista. omnis homo est singularis et vnus numero. ergo eodem modo erit de vniversali quolibet. quod simpliciter erit verum si praedicatum repugnat cuilibet alteri a singularibus. ergo ad verificandum tales propositiones vniversales a parte rei sufficiunt singularia. et ita tales res vniuersales. omnino frustra ponuntur. Et tota causa est. quia in talibus propositionibus termini supponunt personaliter et non simpliciter. hoc est supponunt pro singularibus et non pro seipsis.
⁋ Et si dicitur. ista proposito est vera homo est primo risibilis. aut ergo secundum quod homo habet supponem personalem. et tunc est simpliciter falsa. quia nullus homo primo est risibilis. aut secundum quod supponit pro conceptu et tunc etiam est falsa. quia tunc denotatur quod ille conceptus sit primo risibilis. quod est manifeste falsum. quia iste comceptus nec primo nec secundario potest ridere. ergo portet quod sit vera secundum quod supponit pro aliquo medio inter rem singularem et conceptum
⁋ Respondeo quod sicut di ctum est ad quantum argumentum quod hec est falsa de virtute sermonis. homo est primo risibilis sicut et ista. aliquid est primum obiectum et adequatum alicuius potentie. sed est vera secundum intellectum recte loquentium. qui per ipsam intelligunt vnum actum signatum. scilicet istum. de homine praedicatur primo risibile. et in isto actu signato homo habet supponem simplicem. et supponit pro conceptu. quia de isto conceptu praedicatur primo risibi le non pro se sed pro rebus singularibus. et ideo in actu exercitato correspondente qui erit. aliquas homo est risibilis. homo habet supponem personale. Sicut in isto actu signato. genus praedicatur de specie. genus supponit pro conceptu. quia conceptus genetur pre dicatur de conceptu speciei non pro se sed prorebus Et ita in actu exercitato correspondente qui non debet sic exerceri. species est grgo nus. sed sic. homo est a. al tmini habebunt supponem personalem
⁋ Ad primam confirmationem dico quod aliqua passio inest multis per na turam communem extra animam. quia est aliquid idem in illis manens in eis successiue
⁋ Aliquando autm dicitur inesse ill per naturam communem. non per informationem sed per praedicati poinem. quia praedicatur primo de natura communi. hoc est de aliquo communi ad naturas illorum per praedicationem et alterum duorum modorum intelligit philosophus de quo alias.
⁋ Per idem ad secundam confirmationem. quod non manet eadem dyaphoneitas numero. nisi idem ubiectum numero maneat. quia secundum istos etiam vnum accidens numero est primo in vno subiecto numero.
⁋ Ad septimum dico quod agens naturale in agendo intendit veram rem singularem. quia illud intedit quod per se et primo producitur. sed res singularis per se et primo producitur. ergo etc. Et quando dicitur quod non plus intendit vnam rem singularem quam aliam cum equaliter respiciat omns. Respondeo quod vnam determina te intendit eam scilicet que determinate producetur. Uude quia idem est intentum ab agente priori et posteriori. ideo quia agens primum intendit aliquid vnum determinate. illud vnum intenditur ab agente naturali. nec equaliter respicitur quodlibet singula re ab agente naturali. sicut nec quodlibet indifferenter producitur. De isto tamen magis dicetur in quarto
⁋ Et si proteruiatur contra hoc et contra alia predicta. quod hec est vera aliquis promittit se daturum alteri aliquem equum. tunc quero. aut iste promit tit alteri rem aliquam singularem. aut vniversalem. aut con ceptum. Non rem singularem. quia non plus vnam quam aliam. et ita vel nullum equum promittit. et ita posset tenere promissum nullum equum dando. Uel promit tit quemlibet equum. et ita non posset tenere promissum nisi dando quemlibet equum. Si promittat rem vniversalem. habetur propositum. Si conceptum hoc non est verum. quia promittit veram rem. Similiter tunc posset adimplere promissum non dando aliquem equum realem. sed tantum quendam conceptum Ista cauillatio non esset hic ponenda. nisi quia aliqui putan tes se scire logicam ponderarent talia puerilia. propter que ponunt multa absurda circa suppositionem terminorum. sed hoc tractare foret nimis prolixum et tediosum. ideo dimitto et dico quod iste oromittit veram rem singularem. quia in ista propo sitione. iste promittit alteri equum. l equum suponit personaliter pro equis singularibus. Unde talis nunquam impleret promissu. si daret aliquod vni uersale. nisi daret aliquem equum particularem. Unde sicut iste sic dicendo. promitto tibi vnum equum particularem promittit singularem. ita sic dicendo promitto tibi equum. Et quando dicitur quod non plus promittit vnam rem singularem quam aliam. ergo vel nullam promittit vel quanlibet. Non sequitur. sed est fallacia figure dictionis. commutando vnum modum supponendi in alium. sicut sic arguendo. om nis homo est homo singularis. sed non plus est vnus homo singularis quam alius ergo omnis ho mo est quilibet homo singularis vel nullus. quia in prima homo singularis supponit confuse tantum. et in secunda spponit confuse et distributiue.
⁋ Ita est in proposito. in ista proposititione promitto tibi equum. loed equum supponit confuse tantum. vel aliquo modo consi mili. quia non supponit confuse et distributiue. et contingit inferre quodlibet singulare sub disiunctione. ita quod consequens sit de disiuncto predicato et non disiunctiua. Quia bene. sequitur. promitto tibi equum. igitur promitto tibi istum equum illum vel illum. et sic de omnibus presentibus et futuris. Sed disiunctiua non se quitur. non enim sequitur promitto tibi equum ergo promitto tibi equum istum vel promitto tibi illum equum. et sic de aliis. Sicut bene se quitur. omnis homo est animal. ergo omnis homo est hoc animal vel illud animal. et sic de singulis sed non sequitur disiunctiua. omnis homo est animal. ergo omnis homo est hoc anima. vel omnis homo est illud animal. et sic de aliis multis talibus. Quia sepre terminus praedicatus habet suppositionem confusam tantum. vel aliquam quantum ad praedicata consimilem cum signo distributiuo praecedenti. Ueruntamen vtrum de vi ymonis habeat suppesitionem confusam tantum vel non. ad praesens non curo. Et ideo ista omittantur. quia pertinent ad logicos. Ignoram tia tamen istorum facit multa difficilia. et in theologia et in aliis scientiis realibus. quae si ista et consimilia puerilia essent perfecte scita. essent valde facilia: vel nul lam penitus haberent difficultatem.
⁋ Ad. viii. dico quod genus generalissimum est conceptus mentis. qualiter tamen est vnum genus. patebit in sequentibus.
⁋ Ad. ix. dico quod porphirius vult quod species est vnum collectiuum mul torum. in vnam naturam non realem. sed in vnum quod importat naturas multorum. et ideo dicitur vna natura per significationem. quia est vnum importans multa. Et eodem modo plures homines participatione speciei sunt vnus homo. non vnus homo numero. nec omnis homo communis. quia etiam secundum istos nullus homo est talis homo communis. sed vult quod de plu ribus hominibus contentur sub vna specie praedicetur. quia alia participatio non est possibilis vnus homo haec est vnus ter minus de quo praedicatur homo. quando homo supponit simpliciter si tamen praedicetur de pluribus hominibus. supponit persona liter
⁋ Ad decimum dicendum. quod quia philosophus in libro praedicamentorum tractat principaliter de nominibus et terminis propositionum. et ideo illud frequentur attribuitur terminon propositionis quod attribuitur rei. et aliquando econuerso. Et ratio est. quia purus logicus non habet disputare vtrum vniversalia quae sunt termi propositionum sint res ex animam ve tantum in anima. vel in voce vel in scripto. et ideo non distinguit. sed aliquando attribuit rei quod conuenit vniversali termino propositionis. et aliquando econuerso. Dico ergo quod in tellectus suus ibidem est iste. quod eorum quae sunt id est nominum vel terminorum importantium ea quae sunt vere exra animam et vere res. quadam dicuntur de subiecto. hoc est de substanti prima. quia ipsimet termi dicuntur de substantia prima. non pro se sed pro ipsa substantia prima. et non sunt in subiecto. hoc est non important rem aliquam existentem in subiecto. et econuerso modo. quaedam dicuntur de subiecto non pro se sed pro re et sunt in subiecto. hoc est important rem in subiecto existentem. Et ita in actu signato terminus habet eandem sup positionem semper. et tamen in duobus actibus exercitatis cor respondentibus habet variam suppositionem. quia in vno sim plicem vel materialem. et in alio personalem.
⁋ Ad vn decimum dico quod ibi non est diuisio in res distinctas quando substantia diuiditur in substantiam primam et secundam. sed est diuisio in illa quae ponuntur in linea praedicamentali. quorum aliqua possunt esse vere res. et aliqua simpliciter non sunt res quae sunt substantia. Et causa est. quia substantia quae est genus generalissimi de omnibus talibus per se et in quid praedicatur. quamuis de ali quibus praedicetur pro se. puta de rebus. si res praedicetur.
⁋ Predicatur autem de aliquibus. puta de conceptibus. non pro se sed pro rebus. quia in talibus propositionibus termini non supponunt pro se et simpliciter. sed pro ipsis singularibus et personaliter. Uerbi gratia. in ista propositione. omnis homo est animal. et in ista. omne animal est corpus. et in ista omne corpus est substantia. termini non supponunt pro seipis et simpliciter. sed pro ipsis singularibus et personaliter. et tamen quaelibet istarum est per se primo modo. et similiter et quolibet istorum praedicatur iste terminus subiecta. Eodem modo et propter hoc isti termini ponuntur in linea dicamentali. Et isti soli termini vel consmiles se habent secundum superius et inferius. Et ita diuisio substantie que est genus generalissimum. est in illa quae praedicantu de multis. et in illa quae non predicantur de multi.
⁋ Ad confirmationem. quod species dicuntur magis substantia quam genus. quia aliqua imperfectiora importantur per genus quam per speciem. salte aliqualiter. etiam quia sunt propinquora in linea praedicamentali ipsi indiuiduo quod solum est res in illo genere. et propter rationes philosophi quis ponit ibidm Et si dicitur quod philosophus assignat aliquas proprietates esse communes substantie prime et secunde. que non possunt come petere nisi rei. sicut esse susceptiuum contrariorum. Dicendum quod dicit illas esse communes. non per realem inherentiam. sed per veram praedicationem. quia vere possunt praedicari de conceptibus. non pro se sed pro rebus. sicut esse animal. vere praedicatur de hac voce homo. quando propositio profertur homo est animal et praedicatur de hac voce homo non pro se sed pro re singulari pro qua haec vox homo supponit. Unde non denotatur quod hoc vox homo sit animali. sed quod illa res quam hec vox significat vere est animal.
⁋ Ad duodecimum per idem. quia illa diuisio est terminorum importantium veras res. quia quidam sunt vniversales. quidam singulares. et vocantur res. quia sunt importantes veras res. Ad decimuntertium respondeo quod triplex est identitas realis quae conuenit ipsis rebus. scilicet identitas numeralis conuenit vni soli rei. identitas autem speci fica non conuenit vni soli indiuiduo sed conuenit plu ribus indiuiduis. ita quod non praedicatur de quocumque vno sed de pluribus. Et quod hec sit intentio philosophi patet. qui dicit idem numero quiadem scilicet sunt. quorum nomina plura res vero vna vt tunica et vestis. Specie autem. que cumque sunt plura indistincta secundum speciemvt homo homini. et equus equo.
⁋ Nam hec dicuntur specie eadem. quecumque sub eadem specie sunt. Si militer autem genere eadem. quecunque sub eo dem genere sunt. vt homo et equus. Ex quo patet quod idem specie vel idem genere non dicuntu de aliquo quod non est indiuiduum. sed dicum tur de ipsismet indiuiduis. ita quod sortes et pla to sunt idem specie. et iste homo est idem genere cum isto equo. hoc est dictum sicut expo nit Aristoteles quod sortes et plato continentur sub eadem specie. et iste homo continetur sub eodem genere sub quo continetur iste equus. Et ita concedo quod aliqua est identitas minor vnitate scilicet idem titate numerali. sed talis identitas non est alicuiu vniuersalis. sed est ipsorum singularium vel sup¬ positorum. sicut sortes et plato sunt vnum specie.
⁋ Ad primum principale respondeo. quod hec est falsa de virtute sermonis. homo vniversalis et homo particular sunt vnum essentialiter. nec hoc intedit comen. sed in tendit quod sunt vnum essentialiter. quia vnum essentialiter praedicatur de reliquo et importat essentiam alterius nec tamen est realiter de essentia alterius.
⁋ Ad secundum dicendum quod vniversalia siue sint incorruptibilia siue no sint res incorruptibiles. possunt tamen dici incorruptibilia. quia secundum intentionem philosophi de eis semper praedicatur esse. ita quod huiusmodi semper est vera. homo est si propositi illa formaretur. non sic autem esse semper praedicatur de aliquo singulari sensibili secundum intetionem philosophi. quia quocumque singulari demonstrato. hec est contingens: hoc est.
On this page