Quaestio 3

Questio. iii. grtio quero. Utrum generatio filii sit eternam.

Quod non. quia nihil posterius alio est illi coeternum. sed filius est posterior patre. ergo non est sibi coeternus. Maior probatur quia prius et posterius non sunt simul. ergo omne prius alio aliquando est quando posterius non est. et per consequens non sunt commune terna. Minor patet. quia omne generatum est posterius generante.

⁋ Preterea. sicut generatio se habet ad esse: ita corruptio ad non esse. sed impossibile est aliquid corrumpi et eternaliter durare in non esse. ergo impossibile est aliquid generari et eternaiter durare in esse. ergo si filius fuerit genitus. non fuerit eternus.

⁋ Ad oppositum in simbolo. eter nus pater eternus filius etc.

⁋ In ista quaestione conclusio est certa secundum veritatem fidei. quod generatio filii est eterna. quia impossibile est aliquid realiter idem cum diuina essentia esse non eternum. sed tam filius quam generatio filii est realiter diuina essentia ergo est eterna. nec est in aliquo difficile videre quomo productum possit esse concuum producenti. cum etiam in creaturis agens creatum quod non agit per motum producat in primo instanti. et per consequens si eterna liter esset eternaliter produceret. sicut determinat beatus Augustinus. vi. de trini. c. i.

⁋ Ueruntamen haec est vna difficultas communis. etiam multis aliis quaestio nibus. et est an debeat concedi aliqua alia priori tas ibi. ita quod quamuis pater non sit prior duratione filio possit concedi quod vere est prior aliqua alia prioritate. et quantum ad hoc inter multos doctores et sequaces eorum est discordia. et magis in verbis quam in re. omnes enim in hoc concordant quod pater est prin cipium filii quia generat filium. quod a patre est filius. quod filius originatur a patre. et sic concordant in multis pro positionibus aliis consimilibus: sed in hoc discordant. quod ali qui illorum dicunt quod ista non sufficiunt ad hoc quod conce datur prioritas vel posterioritas in diuinis. secundum rem. Alii autem dicunt quod sic. et ideo quantum ad istum articulum magis est intendendum auctoritatibus et modo loquendi sanctorum quam rationi. quia ad neutram partem potest ratio sufficiens inueniri

⁋ Ideo dico quod vere et realiter pater est prior filio origine. quia hoc non est aliud dicere quam quod a patre est filius. vel quod patr producit filium. nec aliquid aliud est per hoc intelligendum. Sed dico quod in proposito excludendo alias significationes huius nominis prius. de quo post dicetur principium et prius. similiter generans et prius vel producens et prius. vel sunt nomina simpliciter svnonima. vel se habent sicut superius et inferius. et ideo ita realiter et ita vere sicut conceditur quod pati est principium et generans et producens filium. ita debet concedi quod pater est prior filio. nec quantum ad rem aliquid aliud importatur per vnum quam per reliquum

⁋ Sed adhuc remaneat vna difficultas. an scilicet concesso quod pater sit prior filio realiter sicut ealiter producit filium: debeat concedi quod pater it in aliquo signo: non quidem nature nec durationis. sed tamen originis in quo non sit filius.

⁋ Et dicunt aliqui quod sicut sunt instantia temporis: ita sunt instantia vel signa nature et originis. Unde dicunt quod iste est processus: quod in primo instanti originis sunt omnia essentialia: puta essentia. intel lectus. et voluntas. actus intelligendi. actus volendi. in secundo instanti vel signo originis pater ge nerat filium. et in tertio signo producit spiritumsan ctum. et totus iste ordo originis completur in primo instanti nature. et in secundo instanti nature intellectus diuinus et voluntas feruntur respectu ob iectorum secundariorum: ita quod iste est ordo quod essen tialia sunt prius notionibus. et notionalia sunt prio ra essentialibus respectibus ad extra.

⁋ Istam declarantur in diuersis locis a subtili doctore. Sed quantumcumque aliqua istorum possunt bene intelligi sic intelligendo scilicet quod essentia est prior generatione. quia est communior vel aliquo modo tali consimili. tamen modus loquendi est simplicitur falsus: vel nimis abusiuus.

⁋ Et ideo contra istam opinionem arguo sic. quando dicitur quod signa talia originis et nature sunt ibi. ita quod in primo instanti vel signo sit vnum ordinatorum et in alio aliud. quero: quid sunt illa signra. aut sunt entia realia. aut entia rationis. non entia realia. quia nihil est reale in diuinis nisi aliquod absolutum vel relatio vel persona. ergo dico re quod pater in primo signo vel instanti originis ha bet essentialia: est dicere quod pater in patre vel in essentia: vel in relatione: vel in aliquo absoluto habet essentialia: quod nihil est ad propositum. Si autem illa instantia vel signa sunt tantum entia rationis. Contra. circumscripto omni ente rationis pater est prior originefilio. ergo circumscriptis omnibus talibus instantibus vel signis pater est prior filio. ergo illa instantia vel signa frustra ponuntur.

⁋ Preterea quando dicitur quod essentialia sunt in primo signo originis. aut l signo supponit ibi pro ente reali. aut pro ente ro nis. si pro ente reali. aut pro ente creato. aut incre ato. non pro ente creato. certum est: quia illa essentia lia erant quando nullum ens creatum erat. Si pro ente increato. aut pro absoluto. aut pro respectiuo. Si pro absoluto et in quolibet absoluto in quo est pater est filius. ergo sicut pater est in primo signo originis. ita filius erit in primo signo originis: quod tamen non concedunt. Si pro respectiuo hoc esset dicere: quod essentia lia essent in aliquo respectu. et ita magis sequeretur quod respectus esset prior essentialibus quam ecouerso.

⁋ Preterea quandocumque aliqua ordinata quorum vnum est in vno signo vel instanti et aliud in alio: quamuis re pugnet posteriori esse in primo instanti. tamen non repu gnat priori esse simul cumposteriori in secundo instanti. patet de ordinatis in tempore. quamuis enim prius et posterius non sunt simul in primo instanti durationis. tamen poterunt esse simul in secundo instanti durationis. ergo quamuis pater et filius non possunt esse simul in primo signo originis. tamen poterunt esse simul in secundo signo originis. ergo pater et filius erunt simul origine. saltem in aliquo instanti. puta in secundo instanti. sed nihil est in secundo instanti originis nisi originatum. quia esse in secundo instanti originis est esse originatum. quia esse ab alio. ergo essentialia vere originarentur.

⁋ Preter ea. inter quecumque est ordo originis aliquid illorum vere originatur. ergo si essentialia sint in primo signo originis. et notionalia in secundo. tunc paternitas esset in secundo signo originis. et per consequens vel aliquod essentiale vere originaretur vel paternitas quorum vtrumque est manifeste falsum. quia tunc pater haberet aliquid vere originatum

⁋ Si dicatur quod quamuis essentialia sint priora notionalibus. non tamen sunt essentialia in per mo signo originis: et notionalia in secundo. Con tra. iste doctor alibi dicit sic. In primo signo ori ginis pater intelligit formaliter. et tunc etiam potest habere actum volendi formaliter in secundo signo originis gignit filium. non tamen tunc vniversalie istam gignitionem volitione sequente illam gignitionem. sed volitione habita in primo signo originis. ergo patet manifeste quod in primo signo originis est manifeste intellectio et volitio. secundum istum doctorem. et in secundo signo est ipsa gignitio.

⁋ Ideo dico aliter ad istam difficultate. cir ca quam sic procedam. Primo videndum est quot sunt modi prioritatis et posterioritatis. Secundo quot modi istorum possunt reperiri in diuinis. Tertio qualis modus loquendi est seruandus in diuersis locis prioritatis. Quarto inferuntur aliqua conclusiones. Quinto ponuntur alique obiectiones et soluuntur

⁋ Circa primum dico quod multi sunt modi prioritatis et posterioritatis. sicut patet ex libro praedicamentorum. et v. metha. c. de priori et posteriori. quos longum esset distinguere et numerare. tamen inter alios isti dicuntur magis esse famosi et noti. scilicet prius duratione. prius natura. prius causalitate. prius communt tate. prius dignitate. et prius secundum locum.

⁋ Prius secundum durationem est propriissime prius. sicut dicit philosophus in libro praedicamentorum

⁋ Prius natura est illud quod potest esse sine posteriori. sed non econuerso. propter quod dicit philosophus. v. metha. Alia vero semper sunt pora secundum naturam. et substantiam quecumque cotingit esse sine aliis. et illa non contingit esse sine illis. et isto modo ecundum intentionem philosophi materia est prior natura forna. et subiectum est prius natura accidente. saltem separabili. et si secundum intentionem philosophi sit aliquod accides in intelligentiis vel in corporibus celestibus. vel in quocumque alio subiecto sine quo subiectum esse non potest. Dicendum est secundum philosophum. quod illud subiectum non est prius natura illo accidente. Isto etiam modo partes sunt priores toto ille scilicet quae possunt esse sine toto. non econuerso.

⁋ Prius causalitate est omnis causa respectu sui causati nec tantum est prius causalitate. sed etiam isto modo est prius producti uitate. et patet distinctio istius modi a preceden tibus modis. quia secundum philosophum aliquando causa et causatum sunt simul duratione: et etiam causa non est prior natura causato. quia non potest esse sine causato. et secundum rei veritatem isto modo. scilicet productiuitate pater est prior filio: et tamen nec duratione nec natura

⁋ Prius communitate est illud a quo non conuertitur consequentia sed hoc potest intelligi multipliciter. Uno mo qui ad affrmationem alicuius de alio sequitur affir matio alterius de eodem vniversaliter et generaliter. sed non econuerso. et illa semper se habent sicut superius et inferius. et hoc vel per se vel aliquo modo per accidens: quamuis necessario. et ista communitas numquam est inter res secundum quod res distinguuntur a signis et comceptibus: sed est inter concemptus et inter signa. vel inter rem et conceptum et signum. et isto modo conceptus animalis est prior conceptu hominis. et hec vox animal ex in stitutione est prior hac voce homo. et ita est de co lorato respectu albi. et de homine respectu hominis albi: et de multis talibus. Aliter contingit quando ad vnum respectu alicuius praedicati sequitur aliud re spectu eiusdem: et maxime respectu esse. et isto modo substantia est prior accidente. quia sequitur. accidens est. ergo. substantia est. et non sequitur ecouerso. similiter pars est prior toto. quia sequitur. totum est. ergo pars est. sed non econuerso. Sed iste modus non videtur differre a se cundo modo. puta a priori natura. nisi iste modus magis generaliter assumatur. scilicet respectu aliquorum aliorum praedicatorum quam respectu esse.

⁋ Prius digni tate est omne perfectius respectu imperfectioris. et hoc siue ex natura rei siue ex voluntate humana. sicut rex est prior commite: et comes milite.

⁋ Prius secundum locum contigit dupliciter. vel per comparationem ad aliquid vnum quod naturaliter est primum. aut ad ali quid vnum quod statueretur primum. primo modo ignis est prior aere. et aer aqua. et aqua terra. Secundo modo idem respectu eiusdem potest esse prius et posterius propter diuersa quae statuutur prima. et hoc dicit ari. v. metha. vbi dicit hoc quidem supple dicitur prius secundum locum inexistendo propinquius aut natura alicui lo co determinato aut medio aut vltimo. aut sicut euenit.

⁋ Preter istos. modos est vnus modus prioritatis quo aliqua dicuntur ordinari secundum prius et posterius precise. propter aliqua habentia ordine inter se quorum illa sunt. sicut passiones partis et totius possunt dici ordinari si que sint tales. hoc patet per philosophum. v. metha. vbi dicit sic. Amplius priora dicuntur priorum passiones vt rectitudo lenitate. hec enim linee passio secundum se est. illa vero superficiei. et eodem modo si aliqua duo or dinantur sicut causa et causatum. si causa habeat aliquos alios effectus: et similiter causatum habeat alios effectus. effectus cause possunt dici priores effe ctibus causati isto modo

⁋ Circa secundum dico quod prim et secundus nullo modo possunt reperiri in deo per respectum ad intra. sed tertius modus. puta prius causalita te extendendo causalitatem ad productiuitatem artribuitur patri respectu filii et spiritus sancti. et ista prioritas vocatur prioritas originis. quia filius realit ori ginatur a patre. Quartus modus scilicet praoritas communitatis. que est non conuertibilis consequene aliquo modo in diuinis inuenitur. et ista est prioritas essentie re spectu notionalium et respectu personarum. quia for maliter sequitur. a est pater. ergo a est essentia. sed non sequitur econtra: quia non sequitur. filius est essentia. ergo filius est pater. eodem modo bene sequitur. filiatio est pater nitas. ergo filiatio est essentia. quamuis antecedens sit falsum et non sequitur econuerso. filiatio est essentia. ergo filiatio est paternitas. Similiter sequitur. paternitas est in patre. ergo essentia est in patre. nec tamen sequitur econ uerso formaliter. instantia patet. nam non sequitur essen tia: est in filio. ergo paternitas est in filio. Quintus modus prioritatis non repitur in diuinis. quia ni hil est quod habeat perfectionem vel dignitate respectu alterius. et hoc proprie loquendo. quia nn hil est in diuinis imperfectum vel indignum. Sextus modus non est in diuinis. quia nihi in diuinis est in loco proprie loquendo. et illo modo quo deus est in loco sunt omnia in eodem loco. Septimus modus reperitur in deo. quia potest dici quod paternitas est prior filiatione. et tamen nullo praedictorum modorum. sicut patet inductiue non duratione. nec natura. nec origine nec causalitate. quia filiatio non originatur a pater nitate. nec communitate. nec dignitate nec loco. ma nifestum est. ergo tantum prior filiatione. quia est proprietas patris qui est prior generatione filio. Circa ter Teruitum tium dico quod ordinata secundum prius et posterius sunt in duplici differentia aliqua enim dicuntur ordinata. quia eis correspondent aliqua extrinseca ordinata ita quod vnum correspondet vni: et alterum alteri. et isto modo prius et posterius secundum tempus et locum ordinantur. quia scilicet alia pars loci vel alius locus correspondet priori et alius posteriori. et in talibus est proprius modus loquendi: dicendo quod prius est in aliquo priori in quo non est posterius. et est rationalis quaestio. an sit prius sic vel sic tale vel tale in illo priori. Et de originatis secundum tempus et duratione praecise debent concedi distincta instantia vel signa. de aliis autem debent concedi distincta loca. Aliqua autem sunt originata quibus nullus ordo extrinsecus penitus correspondet. isto modo deus est prior creatura. etiam posito quod nullum tempus esset ymaginabile vel locus. immo omni alio a deo a creatura circumscripto. Isto modo ordinantur partes et totum. et vniversaliter ordinata secundum natu ram et causalitatem et dignitatem et communitatem. et de ta libus non est proprius modus loquendi: quod illud quod est prius est in aliquo priori in quo non est poste rius. nec est rationalis. q. querere de particulari. vtrum sit in priori vel non. immo si recipiatur talis mo dus loquendi: de virtute sermonis debet con cedi: quod posterius est in illo priori

⁋ Probatio isti materia est prior natura ipsa forma. tunc dico: quod forma est in illo priori et materia non est in illo priori. probatio istius. quia lued priori ibi est vnum adiectiuum. tunc quero de suo substantiuo. aut suum substantiuum est aliquid importans respectum realem aut tantum importans ens rationis si primo modo. quero aut importat rem creatam aut increatam. non increatam manifestum est. quia tunc valet istam: materia est in illo priori deo. vel in alio priori aggregato ex deo et aliquo alio. Si importet rem creatam quero. aut rem de genere substantie. aut rem de genere accidentis. et patet inductiue quod non potest dari aliqua res nisi materia. et tunc valebit istam. materia est in illo priori quod est materia. vel in illa prisori natura scilicet materia. sicut ex parte alia quando dici tur: quod aliquid est prius alio tempore dicitur quod prius est in prio ri tempore in quo tempore non est posterius. Sed isto dato manifestum est quod forma est in illo priori. quia est in materia et materia non est in illo priori. quia materia non est in ma teria. Similiter totum est prius perfectione et di gnitate qualibet parte. et tamen non potest dari aliquod pus in quo sit totum et nondum sit pars: quamuis possit dari aliquod prius perfectione in quo sit pars et in eo non sit totum puta ipsmmet totum. quia pars est intoto.

⁋ Si dicatur quod substantiuum corresposon dens illi adiectiuo priori importat precise ens ra tionis.

⁋ Contra hoc nihil est. quia tunc non est aliud dicere: quam quod prius est in aliquo ente rationis in quo non est posterius. sicut prius tempore est in tempore in quo non est posterius: quod est satis absurdum de se. tum quia aliqua ordinantur secundum perfectionem. et eodem modo sed causalitatem omni ente rationis circumscripto. etiam si ens rationis ita includeret contradictionem: sicut chymera. tum quia nulla talia entia rationis quorum vnum sit prius alio possunt inueniri: ita quod vnum necessario correspondeat vni enti reali et aliud alteri. tumn quia sicut quando aliqua ordinantur secundum tempus ibi est dare vnum tempus prius alio: ita si aliqua or dinentur secundum causalitatem vel dignitatem. propter talia entia rationis oportet dicere quod vnum ens rationis sit perfectius alio: et quod vnum causa alterius sed omnia ista inutiliter et frustra ponuntur.

⁋ Preterea aliqua eadem possunt diuersis modis prioritatis et posterioritatis ordinari. sicut idem respectu eiusdem potest esse prius a natura et posterius perfectione sicut pars est prius natura toto et posterior perfectione. ergo oporteret dare talia diuersa priora in quorum vno esset pars et in alio totum. et tunc totum esset in aliquo signo vel instanti in quo non esset pars. que omnia lut absurda.

⁋ Confirmatur. quia si totum sit in aliquo priori. tunc quaero. aut pars est in il lo priori aut non. si sic. ergo frustra ponitur quod to tum est in aliquo priori in quo est pars. si non. ergo totum est sine partibus. et per consequens totum non est. Eodem modo potest argui de materia et forma. et sic de multis aliis.

⁋ Circa quartum ex praedictis possunt inferri alique conclusiones.

⁋ Una quod aliquibus eisdem competunt diuersi modi prioritatis. sicut idem respectu eiusdem potest esse prius duratione. natura. causalitate et dignitate. patet de celo respectu alicuius infe rioris producti ab eo.

⁋ Secunda conclusio sequitur sicut prius dictum est. quod idem respectu eiusdem diuersis modis prioritatis et posterioritatis potest esse prius et posterius. patet de materia et forma. toto et parte

⁋ Tertia conclusio sequitur quod essentia diuina et intellectio diuina et volitio. quia idem sunt to taliter est prior qualibet persona diuina et qualibet relatione. et hoc prioritate consequenia. quia est illud a quo non conuertitur consequentia non tamen est prior origine proprie li quendo.

⁋ Quarta conclusio sequitur quod notitia actualis creaturarum est prior aliqua prioritate quaelibet persona diuina et qualibet relatione. Ista conclusio patet. quia sequitur. a est pater. ergo a intelligit vel est intellectio creature. et non sequitur econuer so. quia non sequitur. filius intelligit creaturam. ergo filius est pater.

⁋ Quinta conclusio sequitur. quod spiratio actiua est prior tam generatione actiua quam pas siua. quia impossibile est generationem actiuam esse sine spiratione actiua. quia necessario omne generans spirat. et non econuerso. quod autem sit prior generatio ne passiua. patet: quia spiratio actiua inuenitur in patre qui est prior filio: in quo filio solo inuenitur genera tio passiua. et dictum est prius et probatum per philosophum v. metha. quod aliquid est prius alio. quia est prius respe ctu alterius cuius est aliud. ergo etc.

⁋ Sexta conclusio quod tam generatio activa quam passiua generatio est prior spiratione passiua. quia generatio actiua et generatio passiua sunt proprietates patris et filii. quorum vterque est prior spiritu sancto: cuius proprietas est spiratio passiua.

⁋ Circa quintum sciendum quod contra pridicta potest multiplicitur obiici.

⁋ Primo contra hoc quod dicitur quod prius natura est illud quod potest esse si ne alio et non econuerso. hoc videtur falsum.

⁋ Tum qui tunc ex prioritate naturali alicuius respectu al terius nunquam posset probari sine petitione prino pii separabilitas prioris a posteriori. et ita semper esset fallacia petitionis principii in illo modo arguendi. a est prius natura ipso b. ergo deus potest facere a sine b. quae tamen modus arguendi est modus arguendi doctorum.

⁋ Tum quia secundum philosophum deus non esset e prius natura quocumque corpore celesti. quia secundum eum contradictio est quod deus sit et corpus celeste non sit.

⁋ Tum quia secundum rei veritatem nullum absolutum esset prius natura quocumque alio absoluto. quia omne absolutum indifferenter potest esse sine alio per potentiam diuinam.

⁋ Secundo potest obiici contra hoc quod dicitur quod non sint talia signa vel instantia originis et nature. quia vbicumque est simultas opposita prioritati et posterioritati: ibi inter prius et posterius potest re periri praoritas et posteritas secundum aliquod signum sed de aliquibus dicitur quod sunt simul natura. ergo quando ali quid est prius natura alio: est in aliquo signo in quo non est posterius. maior probaturin suo con trario. ideo enim quia in prioritate perfectionis et causa litatis non sunt talia signa. non conceditur quod aliqua sunt simul causalitate et perfectione. ergo vbicumque est ponere talem simultate: ibi est ponere talia signa vel instantia.

⁋ Tertio potest obiic contrsi hoc quod dicitur quod essentia diuina est prior persona. quia vbicumque est ordo realis ibi est relatio realis. ergo si est sentia diuina est realiter prior persona diuina: sequitur quod realiter refertur ad personam.

⁋ Quarto obiicitur contra hoc quod dicitur: quod intellectio et volitio est prior persona vel proprietate personali.

⁋ Primo qui omnis actus suppositi praesupponit suppositum a quo elicitur: sed intelligere et velle sunt actus sup positi patris. ergo etc.

⁋ Confirmatur. quia pater prius intelligit quam filius. ergo si intellectio praesupponeretur in patre ante generationem filii: filius non posset intelligere.

⁋ Preterea si intellectio est prior filio. et intellectio non potest esse respectu alicuius ob iecti nisi respectu filii. ergo illa intellectio est respectu filii non existentis.

⁋ Quinto obiicitur conclusio ilud quod dicitur quod intellectio creature est prior persona. primo secundum augustinum. patet de tri. xiiii. verbum natum est de omnibus que sunt in scientia dei. ergo si notitia cre aturarum praesupponitur in patre productione verbisequitur quod verbum nascitur de creaturis prius no tis a patre.

⁋ Preterea quando in aliquo sunt duo or dines. scilicet nature et originis. ordo originis potest compleri in primo gradu ordinis nature. sicut de ordine nature et durationis. sed intellectus diuinus comparatur in primo instanti nature ad essentiam diuinam sicut ad obiectum primarium. et in secundo instanti nature comparatur ad creaturam. sicut ad obiectum secundarium. ergo prius natura est essentia diuina intellectui diuino paterno quam creature sed intellectus diuinus habens essentiam diuinam sibi praesentem potest esse productiuus verbi. ergo in illo priori produceretur verbum. et per consequens ante notitiam creature.

⁋ Preterea nullum essentiale includens respectu ad extra est prius persona. sed no titia creature est vnum essentiale includens respectum ad extra. ergo non est prior persona.

⁋ Ad primum istorum dico quod accipiendo prius natura secundum quod distinguitur ab aliis modis prioritatis. potest dici quod salua reuerentia doctoris. talis modus arguendi. a. est prius natura ipso. b. ergo. a. potest esse si ne. bet non probat sufficienter: sed quando consequens est pubium: deberet antecedens probari. quia intelligenti si¬ gnificatum termini antecedens est eque dubium sicut consequens Ueruntamen in vno casu potest teneri illud argumentum: vt accipiatur ista propositio quando aliquid est prius naturaliter aliquo. ita quod per potentiam creatam potest esse sine eo. et per consequens sine quocumque eiusdem rati nis vel eiusdem generis diuisim. tunc potest esse sine quolibet coniunctim per potentiam diuinam. si ista propositio concedatur. ex prioritate nature potest probari separabilitas prioris a posteriori sine petitione principii. et isto modo ex prioritate nature materie respectu forme. quia scilicet naturaliter hec materia potest esse sine hac forma et sine illa forma. et sic de qualibet diuisim: sine petitione prin cipii. infertur quod per potentiam diuinam materia potest esse sine omni forma. Utrum tamen ista propositio sit viversalis vera. alias dicetur

⁋ Ad aliam probationem concedo. quod philosophus habet concedere. quod deus non est prior natura corpore celesti. accipiedo prius natura vt distinguitur contra omnes alios modos prioritatis. Ueruntamen prius natura accipitur pro priori dignitate et perfectione. et sic est concededum quod deus est por natura omni corpore

⁋ Ad aliam probationem dico quod concessa illa propositione quod omne absolutum creatum potest esse sine quocumque alio per potentiam diuinam nihil est prius natura alio absoluto simplicitur et absolute loquendo. nisi solus deus. quia nullum est absolutum excepto deo. quin sine illo quodcumque aliud poterit esse per potentiam diuinam. Ueruntamen naturaliter loquendo aliquid est prior natura alio. quia per naturam hoc potest esse sine illo. et sic loquitur philosophus. et isto modo materia est prius natura forma. quia naturaliter hec materia potest esse sine ista forma. et non econuerso.

⁋ Si dicatur quod secundum istum quamuis hec materia esset prior natura hac forma. tamen materia absolute non est prior forma absolute. quia impossibile est per naturam quod sit materia quin sit forma. Dico quod sicut ex frequenter dictis potest patere. hec est simplicitur concededa. materia est prior natura forma. quia habet multas singula res veras. et tamen hec indiffinita non potest esse vera materia est. nisi hec indiffinita sit vera forma est. sed ex hoc non sequitur quod materia non sit prior forma. sed de hoc conceptu communi ad omnes materias non potest praedicari esse existere. nisi de hoc communi ad omnes formas praedicetur esse existere. nisi per potentiam diuinam. et ideo potest concedi. quod iste conceptus non est prior natura illo conceptu. sed iste conceptus non est de essentia rei. sicut frequenter dictum est

⁋ Ad illud quod secundo obiicitur dico quod proprie loque do nunquam est simultas aliquorum duorum nisi propter aliquod tertium idem correspondes vtrique illorum. qua dicutur esse simul. sicut aliqua dicuntur esse simul: quia sunt in eodem loco. aliqua quia sunt in eodem tempore. et ideo non est proprie concedendum quod aliqua sunt simul perfectione vel causalitate vel origine. et ideo in talibus non sunt proprie instam tia vel signa

⁋ Et quando dicitur quod conceditur aliqua sunt simul natura. Dico quod hoc non est nisi propter tempus connotatum per talem simultatem. Unde illa dicuntur esse simul natura quorum vnum non potest esse in quocumque tempore nisi in eodem sit alterum. et ita tunc connotatur per simultatem nature. sicut per prioritatem nature. et ideo non assignabuntur alia instantia quam instantia temporis. Unde sicut aliquid est prius natura alio. quia potest esse simpliciter in ali quo tempore vel instanti. alio non existente in eodem tempore vel instanti. et ita prius natura dicit aliquod tempus vel instans posse correspondere vni quamuis non correspondeat alteri. ita simul natura connotat omne instans correspondens vni correspondere alteri necessario. et hoc loquendo de po tentia creature. et ideo nulla instantia connotat nisi temporis. et ideo nunquam dicuntur aliqua esse si mul natura quantumcunque vnum sit in alio. dummodo naturaliter vnum possit esse in aliquo instanti te poris. alio non existente in eodem

⁋ Ad tertiam ob iectionem dico quod essentia non refertur relatione realiter differente ad personam. quamuis sit ibi ordo realis qualis dictus est. quomodo autem possit esse ordo realis sine reali relatione patebit alias quando ostendetur quod deus realiter est creator si ne omni relaxione reali tali.

⁋ Ad quartam obie ctionem dico quod actus quando constituit suppositum: non est posterior supposito. sed magis econuerso non est tamen actus talis prior. nec causalitate proprie loquendo. nec natura. nec tempore. sed tantum qua dam prioritate consequentie. quia sequitur. a est suppositum ergo a est actus iste. et non econuerso.

⁋ Ad confirmationem dico quod non debet proprie concedi quod pater prius intelligit quam filius. Unde talis modus lo quendi est abusiuus. vel simplicitur falsus sub isto tamen intellectu pater intelligit a se. filius non intelligit a se. potest concedi et sub nullo alio. et ita potest concedi quod pater prius creat quam filius. sed ex hoc non sequitur quin filius posset vere intelligere et creare

⁋ Ad aliud concedo. quod intellectio est respectu filii. sed ex hoc non sequitur quod sit respectu filii no existentis. quia impossibile est quod filius sit non existens

⁋ Et si dicatur quod intellectio sit prior filio. et per consequens filius non est in illo priori. et ita pro tunc filius est non existens. et per consequens si tunc intellectio sit respectu filii. est respectu filii non existentis.

⁋ Ad illud et omnia consimilia patet responsio per praedicta quia quando dicitur quod si intellectio sit prior filio. ergo fili non erit in illo priori. patet per praedicta quod consequentia non valet. quia filius poterit esse in illo priori. quia nihil potest esse prius nisi ista intellectio. et est concedendum quod filius est in ista intellectione sicut est in essentia diuina. posito etiam quod filius non esset in ista intellectione. et per consequens non esset in isto priori. adhuc non valet argumentum. quia quando infertur quod si non est in illo priori. ergo tunc est non existens. consequentia non valet. quia tunc non potest signari nisi instans. et dictum est quod nullum est instans nisi temporis. et ita denotaret quod filius esset in aliquo instanti temporis non existens: quod est ma nifeste falsum.

⁋ Et si dicatur quod tunc idem esset quod in illo priori iste concederentur. quia tunc non est vel non est ex stens. Respondeo et dico quod tunc non potest significare idem quod in illo priori nisi de nouo institueretur ad significandum. et tunc nihil est ad propositum. dato etiam quod idem significaret tunc est fallacia consequentis in arguendo a negatiua ad affirmatiuam: sicut non sequitur. filius non est in illo priori. ergo est in illo priori non existens: sicut non sequitur. asinus non est in lapide ergo est in lapide non existens. et per consequens ponitur quod asinus tam sit in lapide quam quod sit non existens. et ita quando posterius non est in illo quod est prius. omnes negatiue possunt concedi: quod non existit in illo priori. et non est in illo priori et sic de aliis. sed omnes affirmatiue sunt simplici ter false. scilicet quod in illo priori est non existens. vel in illo priori est sub opposito tali vel tali. quia scilicet in omnibus illis implicatur illud esse in illo priori quod tamen est falsum

⁋ Ad quintam obiectionem dico: quod intellectio creature est eadem omnino essentie diuine. et ideo sicut coceditur quod essentia diuina est prior persona prioritate tali consequeni: ita debet concedi: quod intellectio creature est prior. quia ita est eadem intellectio creature essen tie diuine: sicut essentia essentie.

⁋ Ad primum in contrarium dico: quod non est de intentione beati augustini: quod filius nascatur de omnibus quae sunt in notitia patris obiectiue. sed quia nascitur de scientia dei patris in qua sunt omnia alia obiectiue: quod autem illa glosa non sit ex torta potest patere: quia beatus augi. ibidem ponit quod omnia quae sunt in patre sunt in filio. ita quod omnia qua nouit pater nouit filius. et quod omnia quae sunt in filio sunt nata de hiis quae sunt in patre. et tamen manifestum est: quod creature cognite a filio non sunt nate de creaturis cognitis a patre. Utrobique ergo intelligit quod filius qui nouit omnia quae nouit pater nascitur de scientia dei patris. in qua pater nouit omnia. et eadem quae nouit filius. Quod autem hec sit intentio beati augustini patet. quia dicit ibidem sic. Nouit omnia quae nouit pater. sed ei nosse de patre est sicut esse nosse enim et esse ibi vnum est. et sequitur. Uerbum hoc vere veritas est. quoniam quicquid est in ea scientia de qua est genitum. et in ipso est. quod autem in ea non est. in ipso non est. quod est sic intelligendum. quod quicquio est obiectiue in scientia de qua nascitur verbum hoc est obiectiue in scientia verbi quod nascitur qui quicquid gignitur ab ista scientia. illud cogno scitur et est in verbo obiectiue et sic est intelli gendum illud quod sequitur. nouit itaque deus pater omnia in se ipso. nouit et in filio. sed in se ipso tam quam seipsum. et in filio tanquam verbum suum. quod verbum natum est de omnibus biis quae sunt in seipso. omnia similiter nouit et filius in se scilicet tanquam ea que na ta sunt de hiis quae pater nouit in seipo. in patre scilicet tanquam ea de quibus nata sunt que ipse filius nouit in ipso. Qualiter autem ista auctoritas sit intelligenda postea magis apparebit

⁋ Ad aliud quando dicitur quod quando in aliquo sunt ordines etc. ista pro positio non est vera propter falsam implicationem qui implicatur ibi quod vterque ordinum haberet tales gradus qui essent signa vel instantia. et ideo quando di citur quod intellectus diuinus in primo instanti na ture comparatur ad essentiam suam. et in secundo ad creaturam. hoc est simplicitur falsum. quia non sunt ta lia instantia nature. nec est talis ordo inter intellectionem diuine essentie et intellectionem crea ture. sed est eadem omnibus modis. Ueruntamen inter ipsam essentiam diuinam cognitam et creaturam cogni tam est ordo. nec oportet quod sit consimilis inter in tellectionem et intellectionem qualis est inter ol iecta. sicut nec requiritur tanta distinctio quanta potest reperiri inter obiecta.

⁋ Ad vltimum dico quod nullum essentiale diuinum includit aliquem respectum ad creaturam. Utrum autem aliquis conceptus vel nomen significans aliquid essentiale deo. significet etiam respectum ad creaturam vel connotet aliquam creaturam. non est cura ad presens. quia hoc posito nihil est ad propositum. cum nihil tale possit esse re aliter diuina essentia.

⁋ Ad primum principale nego maiorem quod nihil posterius alio est illi commun ternum.

⁋ Ad probationem dico quod prius et posteri. duratione non sunt simul. tamen prius et posterius secundum originem possunt esse simul

⁋ Ad aliud dico quod non vniuersaliter omni modo sicut corruptio se habet ad non esse. ita generatio se habet ad esse. sed si habeat veritatem. precise habet veritatem de generatione alicuius de nouo de generatione autem que est productio alicuius sine omni nonesse precedente non habet veritatem.