Sectio 2

SECTIO II Vtrum Voluntas Incarnationis antecesserit in Deo praevisionem peccati originalis vel subsequuta fuerit?

Quaestio haec eadem est cum illa. An Incarnationis opus per se primo intentum fuerit a Deo in primo signo quo voluit ad extra se communicare, an vero solum fuerit ordinatum occasione sumpta ex praeviso lapsu naturae humanae? Item coincidit cum illa: an Christus fuerit praeordinatus et praeelectus ante omnem creaturam? et an fuerit primus omnium praedestinatorum hominum et Angelorum? Ac denique: an praedestinatio Christi fuerit ante vel post praevisum peccatum originale? In hac re in varia abiere Authores.

Thomistae secuti suum Antesignanum D. Thomam docent quod Deus prius vident originale futurum peccatum, actum primum Incarnationem decreverit scilicet in remedium eius. Rationem dante fundamentalem hanc: quod prima ratio et causa quae movit Deum ut vellet Verbum fieri hominem, fuerit remedium lapsae naturae humanae. Ergo voluntas de facienda Incarnatione, supponit scientiam de lapsu hominis. Antecedens fundatur potissimum ex patribus quibus semper ratio incarnationis sumitur ex hominum redemptione. Ut Mathei 16 et Lucae 19. "Venit filius humanis querere et salvum facere quod perigerat". Et prima ad Timoth 1 "venit Iesus peccatores saluos facere". Et ad Galatos quarto: "misit Deus filium suum factum ex muliere sub lege, ut eos qui sub lege erant redimeret". Idem in veteri testamento variis figuris praesignatum est ut in Moyse misso ad liberandum populum dira sertatem. In Elia et Eliseo ad suscitandos mortuos et cetera. Idem inculcatum in Symbolo Niceno: "qui propter nos humanes et propter nostram salutem descendit de caelis" et cetera. Cum ergo semper ratio Incarnationis in Scriptura nobis tradatur ex redemptione nostra, et nulla alia detur: necesse est hanc primam esse causam Incarnationis volita a Deo, nec potest nisi arbitrariae alia confingi. In eiusdem sententiae confirmationem adducuntur SS. Patrum testimonia: S. Athanasius Sermone 3 contra Arianos postquam latissime postposuisset illud proverbiorum 8: "Dominus creavit me" concludit necessitatem indigentiamque nostram anteriorem esse quam Christi nativitatem quod amplius declarant subdit: qua sublata (scilicet necessitate) carnem ne induisset. Gregorius Nadzianzenus oratione 36 et 4 Theologiae: "humanitatis susceptae inquit causa nostra est, quid enim aliud causa esse potuisset?" Irineus adversus haereseos libro 1 cap 14 "si ne debuerit caro saluari, verbum nequaquam Dei caro factum esset, et si non deberet sanguis iustorum inquiri, nequaquam sanguinem habuisset Dominus". S: Leo Papa Sermone 3 de pentecoste: "si homo in naturae suae perfectione et honore in quo creatus est permansisset creator hominum creatura ne fieret, neque aeternus temporalitatem subiret neque formam servi in similitudinem carnis sumeret". S: Augustinus in psalmum 36: "si tu homo ne desereres Deum, ne fieret propter te homo Deus". Et sermone 9 de verbis Apostoli: "nulla fuit causa veniendi Christo Divino nisi peccatores saluos facere". S: Ambrosius Libro de Incarnatione Divini capite 6: "quae erat causa Incarnationis? nisi ut caro quae peccaverat redimeretur" et cetera. Haec et similia loco satis aperte praecedunt; de Incarnatione quo ad substantiam, et non solum quo ad aliquam eius circumstantiam ut verba gratia fieret in carne passibili.

Scotistae sequuntur suum Antesignarum Scotus qui in tertium Disp 11 sectione 7 quaest.: 3 et distin.: 19 docet Christum Divinum fuisse praedestinatum seu electum ante praescientiam peccati originalis, atque adeo voluntatem Incarnationis priorem fuisse voluntate de committendo peccato Adae. Asserit enim Deum ne voluisse primo Incarnationem ob remedium peccati, sed propter se ipsam quia per se est aptissimum opus ad communicandum et manifestandam bonitatem Divinam.

Alii docent quodsi voluntas Incarnationis comparetur cum voluntate per mittendi peccatum originale neutra sit prior altera, ne enim ita sit inter se connexae voluntates istae, ut una supponat alterum vel supponatur ab ipsa, neutra enim est per se causa alterius. Proinde per primam voluntatem qua Deus voluit condere universum perfectum, intelligendus est simul voluisse et Incarnationem et peccati permissionem. Si vero voluntas Incarnationis comparetur cum scientia visionis de absoluto peccato futuro, sic prior est haec scientia ut patet posterior tamen est quam scientia simplicis intelligentiae vel conditionatum qua praevidit Deus, quod homo peccaturus esset si cum talibus auxiliis poneretur in talibus circumstantiis et tentationibus.

Alii docent quod mysterium quidem Unionis Hypostaticae fuit decretum in primo statim signo quo Deus voluit ad extra se communicare, non tamen mysterium Incarnationis, id est unio Verbi cum natura humana. Tantum ergo in illo signo decretum fuit ut Deus assumeret intellectualem naturam aliquam abstrahendo ab hac vel illa persona Divinae, et a natura tam humana quam Angelica. Unde unio hypostatica secundum se, est prior quam Incarnatio et independens ab illa et per se sufficiens ad completam Dei communicationem quae in primo signo intenta est. Incarnatio autem posterior decreto est ex occasione peccati futuri et praevisi a Deo.

PARAGRAPHVS I Sententia Propria

Certum est ex fide Verbum Caro factum esse propter redemptionem nostram ut patet ex scriptura et Conciliis pro prima sententia citatis. Restat tamen a Theologo declarandum: an motivum redemptionis nostrae unicum fuerit vel principale ad decernendam Incarnationem? Et in quo signo rationis decretum hoc divinum sit ponendum dum indivisibilem actum Divinae voluntatis in plura signa, ac veluti actus ratione nostra distinguimus? ex qua difficultate deciso patebit resolutio celebris illius quaestionis: an Christus venisset vi praesentium decretorum, si Adam ne peccasset.

Dicendum primo. Redemptio generis humani non fuit Deo unicum nec primarium, nec primum motivum (quod scilicet se teneat ex parte obiecti) ad decernendam Incarnationem: sed primaria intentione et prima voluntate qua voluit se creaturis communicare, decrevit misterium Incarnationis propter excellentiam eiusdem, et Christum Deum simul et hominem constituit caput et finem omnium Divinorum operum sub ipso Deo. Ita Schola Scotistica, item Suarez Sectione 2 et sequentibus, Salmeron, Hurtado, Martinon, Perez, Arriaga, et caeteri contra Vasquez et plurimos.

Probatur primo. Quia Sacra Scriptura et Sancti Patres indicant rationes propter quas volitus et positus est Christus, et quidem per se independens a peccato, et de se sufficiens ad efficaciter et principaliter ponendam voluntatem Divinam ad Incarnationem decernendam Ergo et cetera. Probatur Antecedens, imand Colosenses 1 versu 14 appellat Apostolus Christum "primogenitum omnis creaturae". Et rationem huius ut: quoniam in ipso condita sit universa in caelis et in terra et cetera omnia per ipsum et in ipso creata sit, et ipse est ante omnes, et omnia in ipso constant, et ipse est caput corporis Ecclesiae, qui est principium primogenitus ex mortuis, ut sit in omnibus ipse primatum tenens. Quod autem hic loquitur Apostolus de Christo ut homine, testatur Concilium Ephesium tomo seu parte prima capite 4 et 5, et tomo 4 capite 26 apud Martinonem ubi ait: "Christus ut Verbum dicitur unigenitus, ut homo primogenitus". Similiter exponunt Hyeronimus, Christotmus, Basilius verba in textu citato, ipse est caput corporis Ecclesiae primogenitus ex mortuis.

Similiter loquitur Apostolusad Romanos 8 quos praescivit et praedestinavit conformes fieri imaginis filii sui ut sit ipse primogenitus ex multis fratribus. Idem indicatur Proverborium 8 ubi dicitur "Dominus possedit me ab initio viarum suarum". Quae verba omnes graeci et latini patres exponant de sapientia infinita. Sanctus Augustinus Libro 1 de Trinitate cap 12 secundum formam inquit Dei ante omnes colles genuit me: secundum formam servi dominus creavit me initium viarum suarum. Unde et Apocalypsis 1 versu 17 Christus dicatur "primus et novissimus".

Respondent Adversarii: praedictis et similibus locis, Christum dici primum et primogenitum omnis creaturae non ordine praedestinationis vel causalitatis, sed praerogativa dignitatis. Sicut Job 40 dicitur de Behemoth: "ipse est principium viarum Domini", scilicet perfectissimus quo ad naturalem excellentiam inter puras creaturas. Sed contra est quia ratio propter quam Apostolus loco supra citato appellat Christum "primogenitum omnis creaturae", non tantum dignitatis sed praedestinationis, et causalitatis prioritatem probat, quoniam in ipso inquit condita sit universa id est in honorem ipsius, et nisi ipse esset, reliquae creaturae ne essent. Unde subdit ipse est ante omnes, et omnia in ipso constant.

Probatur secundo. Ad Epheseos 1 describit Apostolus Christum tanquam caput omnis Ecclesiae, id est tam Angelicae quam humanae, dum ait: "omnia subiecit sub pedibus eius, et ipsum det caput supra omnem ecclesiam quae est corpus ipsius et plenitudo eius qui omnia in omnibus adimplet". Deinde Lucae 15 Christus se ipsum comparat pastori habenti 100 oves et unam errabundam quaerenti, id est hominem, relictis 99 id est Angelis, ut communiter explicatur. Cum igitur Christus sit caput et pastor generalis tam humanum quam Angelorum, et ratio capitis vel pastoris per se non praesupponat peccatum, sequitur eum ante praevisum peccatum, constitutum esse tale caput et pastorem.

Respondent Adversarii, eas denominationes competere Christo, propter titulum et officium redemptoris, quod cum tam heroice exercuerit, data est ei plena potestas et dominium actuale, non solum in homines sed Angelos, ac proinde titulos illos posteriores esse titulo enim generaliter et amplissime loquuntur, et nulla est necessitas restringendi, imo magna ratio ampliandi tum ex dignitate Christi, tum ex communi principio Theologico, iuxta quod scriptura accipi debat in sensu proprio, quando aperta ratio in contrarium non obstat: Quod autem praedicti textus seu praerogativae in illis expressae attribuantur Christo non propter susceptum aut consummatum officium redemptoris, patet primo ex praedicta parabola pastoris qui antequam quaereret et inveniret errantem ovem, in dictum pro habuisse 100 scilicet ex Angelis et hominibus conflatum gregem.

Secundo tam Angeli quam primi textus Epistola ad Epheseos: "non enim Christus dicendus esset adimple non omnia in omnibus". Si Angeli et primi parentes suam sanctificationem per gratiam originalem ipsi non debuissent. Deinde versu 3 ibidem Apostolus loquitur: "benedixit nos in omni benedictione spirituali in caelestibus in Christo". Si autem sanctificatio Angelorum et primorum parentum ante praevisum peccatum originale, nam praevisio peccati absolute futuri supponit permissionem Dei, id est decretum quo Deus statuit permittere ut Angeli et primi parentes exciderent a iustitia originali per voluntatem propriam.

Haec autem permissio supponit gratiam illis collata seu decretum de illa conferenda, quae si decreta est ut per Christum conferretur, debuit Christus prius absolute decerni, quam absolute decerneretur permissio peccati.

Probatur tertio. Ex scriptura qua asseritur Christus esse causa finalis omnium rerum creatarum, et causa exemplaris praedestinatorum. Sic ad Hebreos 2 dicit Apostolus, Christum "esse eum propter quem omnia". Et prima ad Corinth. cap 3 ad iustos et praedestinatos loquens: "omnia inquit vestra sit, vos autem Christi Christus vero Dei". Dicuntur autem omnia esse electorum in ratione finis quia propter eos omnia creata sit et ordinata ad salutem et gloriam ipsorum.

Idem indicatur ad Ephesios 1 ubi dicitur: "praedestinavit nos per Iesum Christum in ipsum". Quod sit causa exemplaris Electorum, testatur apostolus ad Rom 3. Quos praescivit et praedestinavit conformes fieri imaginis filiis sui ut sit ipse primogenitus in multis fratribus. Quod de Christo ut homine exponunt D. Chrisostomus, Basilius, Hyeronimus, caeterique graeci et latini Patres. Atqui causa finalis est prior in intentione ex natura quam electio mediorum. Similiter etiam causa exemplaris quam effectus eius. Ergo et cetera.

Probatur quarto idem ex Sanctis Patribus. Sanctus Cyrillus Alexandrinus Lib 5 thesauri capite 8 sic habet: "profundatur ante nos Christus, et in ipso nos omnes saluamur, id est ante initium mundi in praescientia Dei, ut cum odine Divino benedictio maledictionem antecesserit et damnata omnem in mortem vitae pollicitatio, et diaboli servitutem adoptionis libertas, possit natura humana superatis malis, quae interim acciderunt, in pristinam per gratiam Christi dignitatem recurrere. Ac deinde utens exemplo architecti qui timens ne suum aedificium ruinam aliquando patiatur, iacit firmissimum fundamentum, ut si superstructa ruinam patiantur, possint reparari servata". Tum subdit: "eodem modo creator noster Christum salutis nostrae fundamentum etiam ante initium mundi fundavit ut si praeverificatione caderemus, in ipso rursus renovaremur". Quibus satis aperte indicat Sanctus Pater Christum et alios humanes praedestinatos esse ante praevisum absolute futurum lapsum Adae. Sanctus Augustinus Libro 1 de nuptiis et concupiscentia cap: 21 ait: "Coniugium etiam in statu innocentiae, si homo ne peccasset futurum fuisse sacramentum coniunctionis Christi cum Ecclesia". Ergo coniunctio haec fuisset, quamvis peccatum ne fuisset. Ergo Christus decerni debuit independenter a praeviso absolute futuro peccato.

Sanctus Ireneus Libro 3, cap 2, adversus haereses: "quoniam inquit futuram circa filium Dei humani generis dispositionem in se met ipsum fabricator omnium verbum praeformaverat; praedestinante Deo, primum hominem animalem (hoc est Adamum) videlivet ut a spirituali (id est a Christo) saluaretur".

Cum enim praeexisteret saluans, oportebat et quod saluaretur fieri, ut non vacuum sit saluans. Quibus verbis affirmat Adamum primum humanem animalem esse propter humanem spiritualem seu Christum, et hunc illi praeexistisse. Atqui non praeexistit ordine executionis, Ergo intentionis, Ergo prius decreta est eius existentia quam Adami. Quod autem velint Adversarii Ireneum esse hic locutum de Christo ut Deo solum, id valde extortum est, non enim Sanctus Pater dum dicit praeexistisse saluantem, loquitur de alio saluante, quam quem immediate ante appellavit hominem spiritualem.

Probatur quinto Ratione Quando defacto alicui operari volenti adfuerunt motiva plura inaequalia, tunc voluntas prudenter et ordinate operantis censenda est in illud primo et primario tetendisse, seu ab illo mota fuisse quod est et nobilissimum, et simul conducibilissimum ad optinendum ultimatum finem suum, nisi aperta ratio aliud suadent. Atqui ex motivis, quae Deo volenti se ad extra communicare per Incarnationem occurebant, nobilissimum, et ad optinendum ultimum finem qui est manifestatio et propagatio gloriae suae, conducibilissimum est ipsa excellentia Incarnationis, seu dignitas Christi, magis enim ex huius perfectione relucet perfectio Dei, et magis eius actibus glorificatur vel aliis quibus vis creaturis, nec adest aperta in oppositum ratio vel authoritas, ut ex solutione obiectionum patebit. Ergo rationabilissimum est asserere quod defacto Deus volens ad extra se communicare per Incarnationem, prima et primaria voluntate voluerit Incarnationem propter excellentiam et amabilitatem ipsius met Christi, consequenter nec primum nec primarium nec unicum motivum Incarnationis fuit peccatum.

Respondet Adversarii: Deum omnino libere voluisse Incarnationem. Ubi autem agente non est necessaria intentio talis finis vel modi perfectissimi illam optinendi ibi etiam non est necessitas eligendi media propinquiora ad illum finem, et potest voluntas relicto motivo nobiliore et ex se fortiore procedere secundum minus nobile minusque conducibile. Verum haec responsio non satisfacit; quamvis enim Deus nullo motivo necessitatus fuerit ad Incarnationem decernendam ut libenter concedimus postquam tamen allam libere decrevit et nos omnino certam notitiam non habemus quod nam libere voluntatis illius primarium et primum fuerit motivum propter bonitatem suam intrinsecam et gloriam extrinsecum: probabilius arguere possumus et debemus fuisse id quod nobilius est et conducibilius ad finem illum ultimatum. Sicut dum videmus virum aliquem magnae authoritatis prudentiae et probitatis, valde ardum negotium suscepisse cuius rationes aut motiva ignoramus iudicamus illum altissimis quibusdam principiis et causis moveri, et non obviis quibusque.

Respondent non nulli Incarnationem secundum se non esse medium propinquius et conducibilius ad gloriam Dei tanquam finem, quam sit Incarnatio propter redemptionem generis humani, cum in hac plura reluceant attributa Divina. Respondeo. non debere comparari Incarnationem secundum se, seu Christum secundum substantiam suam, cum eadem met Incarnatione, seu Christo sumpto tam secundum substantiam suum, quam etiam cum opere actualis redemptionis, sic enim patet in hoc complexo plus esse boni saltem extensive: sed comparari debent inter se ipsa formalia motiva, scilicet intrinseca dignitas, bonitas et amabilitas Christi, cum bonitate relucente in actuali redemptione humanum facienda per Christum: Et sic facile apparet illam esse longe maiorem ista. Nam actualis redemptio est solum unus certus modus quantumvis eximius glorificandi Deum, idque consistens in operibus seu actionibus satisfactoriis quae sit tantum accidentia. Iam vero intrinseca bonitas Christi dicit propter substantiam naturae humanae ipsam personalitatem Divinam immediate unitam quod complexum aptum per se est ad glorificandum Deum non solum per redemptionem quamvis peccatorum, sed etiam infinitis aliis modis.

Probatur sexto Ratione. Christus est finis reliquorum operum divinorum praesertim hominum electorum ut testatur scriptura supra dicta. Atqui finis est primus et primario involuntate et intentione ordinate operantis in tenditur, posteriora autem causalitate seu natura sit quae ad finem talem ordinantur ut est iustificatio nostra respectu Christi. Ergo Christus secundum se primus et primarius in intentione Dei fuit. Minor patet maior probatur, primo. quia cum Deus sit omnium creaturum finis, consentaneum videtur, ut etiam in quibus speciali quodammodo reperitur Deus, sint aliorum inferiorum fines, ut patet ex anima hominis iusti, in qua cum speciali modo inhabitet Deus, ad iustum tanquam ad finem omnia ordinantur. Cum ergo in Christo inhabitet omnis plenitudo Divinitatis, potiori iure censendus est finis totius naturae et gratiae. Secundo. De Divinis decretis et eorum motivis finibusque loquendum est semper consentanee ad rerum naturas, nisi oppositum revelatum sit. Atqui magis consonum est naturis rerum ut ad id quod perfectius est, imperfectius ut adfinem principaliter ordinatur et non e contra: nec oppositum est revelatum; quamvis enim revelatum sit Verbum Incarnatum esse propter redemptionem nostram, non tamen eo ipso revelatum est hoc motivum esse principale Incarnationis, aut redemptionem nostram fuisse finem primarium immediatum propter quem primo intentus et decretus est Christus. Ergo potius asserendum est Christum ob intrinsecam excellentiam suam fuisse primo et principaliter constitutum finem reliquorum operarum Divinorum.

Respondet Gonet dispu: 5 paragraphus 5 Christum ordine intentionis esse prius volitum tanquam finem qui: non autem tanquam finem cui. Finis autem qui seu cuius gratia dicitur illud bonum, quod appetitur et cuius gratia assumuntur media: finis autem cui dicitur illud subiectum seu persona cui vel propter quam appetitur tale bonum. Quamvis enim Christus sit is cuius gratia decreta et condita sit omnia reliqua tam naturalis quam supernaturalis ordinis, adeoque sit hoc respectu prior ipsis: quia tamen ipse ordinatus est ad redimendum genus humanum lapsum, optinet hoc ratione finis cui seu in quod derivaretur utilitas Incarnationis; et hoc respectu posterior est Incarnatio et Christus in intentione Divina.

Alii Thomistae dicunt Christum fuisse prius intentum in genere causae finalis, posterius tamen in genere causae materialis quia nimirum ex vi decreti intentivi Christus fuit volitus ut Redemptor, non potuit autem ut talis intendi nisi praeviso homine lapso ut materia perficienda, et praeviso peccato ut materia destruenda.

Contra est ex hac doctrina solum sequitur Christum non nisi post praevisum peccatum Adae absolute futurum,, esse fortior decretum ut redemptorem futurum, ac proinde respectu tituli seu officii redemptoris exercendi a Christo, habere se hominem lapsum ut finem cui et peccatum eius ut materiam quandam destruendam, quod libenter concedimus: negamus autem hunc finem cui fuisse finem primum et primarium ob quem primo decreta sit Incarnatio et efficaciter intentus Christus. Ratio negationis sumitur ex ipsa excellentia intrinseca Christi ut paulo ante probatum. Et confirmatur ex Suarez: potest aliquid esse propter aliud dupliciter: aut quia ordinatur ad ipsum sicut adfinem proprium et principalem; et sic inconveniens est dicere, quod aliquid sit propter vilius se, ut luna et stellae propter noctuas et vespertiliones, cum finis sit potior his quae sit ad finem. Alio modo dici potest aliquid esse propter aliud, cui ex ipso praevenit aliqua ne praevenit illi pars. Unde sic arguo: Inconveniens est dicere quod aliquid sit propter vilius se tanquam propter finem proprium et principalem. Ergo etiam inconveniens est dicere Incarnationem et Christum esse propter redemptionem hominum tanquam propter finem proprium et principalem. Ergo redemptio generis humani sive appelletur finis cui, sive causa materialis Christi ut redemptoris, est solum finis accessorius et secundarius respectu Incarnationis et Christi.

Probatur septimo ratione. "Videmus (ut ait Suarius hic sec 2, paragrapho 3) totius universi creationem dispositionem et gubernationem adhoc tendere, ut numerus praedestinatorum impleatur, et tandem omnia terminentur stabilato regno beatitudinis aeterno ex hominibus et Angelis composito quorum princeps et caput sit Christus. Ergo optimo et prudentissimo ordine intelligimus primam intentionem suam posuisse Deum in hoc felicissimo Regno praedestinatorum, et propter illud fundandum, deinde paulatim augendum, ac tandem consummandum, voluisse conferre prius gratiam et iustitiam originalem, deinde permittere peccatum, postea dare remedium, ac denique applicare id his quibus erit efficaciter conferendum. Consequentia patet ex illo principio: quod in prudentiori modo operandi executio respondeat intentioni, ita ut quae sit postrema in executione, sint prima in intentione, praesertim si per se amabilia sint". Si ergo totus ordo universi tendit ad consummationem illius aeterni felicissimique Regni, necesse est hoc una cum capita suo Christo prius fuisse in intentione Dei.

Probatur octo. Ratione. Ex adversa sententia sequitur nobilius praedestinatum fuisse Adamum quam Christum, quia ille independenter a peccato, et propter intrinsecam bonitatem praedestinationis suae, hic vero dependenter a peccato, et propter extrinsecam bonitatem redemptionis. Unde ulterius sequitur Incarnationem imo et Christum, esse tantum occasionatum bonum quoddam ut loquitur Scotus. Deinde non minus decuit ex tolli naturam innocentem, quam reparari peccatucem: nec minus decuit Christum decerni ut mediatorem gratiae et gloriae naturae nostrae innocentis, quam ut reconciliatorem peccatricis.

Probatur nono Ratione Si Christus praedestinatus fuisset primo et primario propter remedium peccati, Deus plus dilexisset illa sua voluntate redemptionem nostram et hominem, quam Incarnationem et Christum. Hoc est absurdum Ergo et cetera. Probatur sequela, illud plus diligitur quod diligatur ut finis, illud minus quod ut medium. Christus autem et Incarnatio, haberet se solum in illa voluntate ut medium, redemptio autem nostra ut finis Ergo et cetera.

Firmatur. Deus creavit humanes ut per se amabiles, et sic ad manifestandam gloriam suam: propter ipsos autem creavit mundum corporeum. Si ergo et Christum non voluit nisi primo et primario propter humanis salutem et reparationem, quomodo non magis convinceretur amare hominem propter quem tanta fecit? Si dicas ipsa haec ordinatio Divina instituta est ad maiorem gloriam Christi, cui titulo redemptionis subiici debuit homo ipse, et omnia ad ipsam pertinentia.

Respondeo hoc ipsum durissimum est quomodo Deus noluit ullo antecedente decreto subiectum esse Christo hominem et mundum, nisi Christus id mereretur per gravissimos redemptionis labores, cum est contra omnino gratis voluerit Christum sese impendere hominis saluti, et quodammodo servire in peccatis iptius.

Probatur decimo Ratione. Ex contraria sententia sequitur quod anima Christi tantum laetaretur de peccato Adae, et perditione generis humani, quantum de sua assumptione a Verbo, haec enim sine illa nullatenus fuisset. Sicut in simili materia argumentatur Sanctus Anselmus Libro 1 Cur Deus homo capite 18 Ubi dicit "absurdum esse existimare homines ne esse factos nisi pro restauratione perditorum Angelorum, ita ut nisi ab illa beatitudine Angeli cecidissent, homines ad illam ne ascenderent"; si quis enim diceret quia tantum laetabuntur electi homines de Angelorum perditione, quantum gaudebunt de sua assumptione, quoniam absque dubio haec non esset nisi illa fuisset, quomodo poterunt ab haac perversa gratulatione defendi.

Probatur undecimo Ratione. Quia optime et facillime explicatur et salvatur per hanc sententiam, quomodo per Christum data est omni creaturae gratia, etiam protoparentibus ante lapsum. Prout indicat scriptura supra citata. Item quomodo revelari potuerit Incarnatio tam Adamo cuius matrimonium cum Eva figura fuit Incarnationis et coniuretionis Christi cum ecclesia, quam etiam Angelis qui lapsi dicuntur ex occasione Incarnationis sibi propositae.

Itaque tendendum est motivum Incarnationis fuisse eam ipsam primo decernendam independenter a praevisione peccati absolute futuri, nec decretum esse Christum propter peccatum primario, sed potius decretum esse a Deo permissionem peccati propter ampliorem Christi gloriam. Sicut existimandum non est, quod Deus Josephum voluerit esse Principem Aegypti, solum post praevisum peccatum venditionis a fratribus eius committendum, sed potius e contra: quia statuerat eum Deus facere Principem Aegypti, voluit permittere peccatum illud, et illo malo uti ad suum finem consequendum, est enim haec multo altior ratio providentiae, et magis digna Deo, quam etiam in peccatis crucifientium Christum et interficientium martyres et aliis similibus videre licet. Unde saepe docet Augustinus Deum non permittere peccata, nisi ut ex eis bona eliciat.

PARAGRAPHVS II Solvuntur Obiectiones

Obiicitur primo Authoritas scripturae quae non aliam causam tradit Incarnationis quam redemptionem generis humani ut patet in prima Thomistarum sententia supra dicta. Ergo nec fuit alia saltem adaequata.

Respondeo nego antecedens contrarium enim patet ex textibus scripturae pro nostra conclusione supra adductis quibus non obscure indicatur Incarnationem esse decretam propter intrinsecam eius bonitatem, tum ut rationalium creaturarum Christus esset Rex, caput, finis, mediator gratiae et gloriae. Imo potior pro nobis est scriptura.

Respondeo secundo transeat antecedens nego consequentum quamvis enim nullum aliud motivum expresse indicaret scriptura, non tamen eo ipso inferre licet et prorsus nullum aliud adfuisse simul cum motivo redemptionis. Non enim repugnat plures aliae causae etiam principales et totales Incarnationis cum redemptione bene convenientes, quarum aliquae cum sint ipsi mysterio Incarnationis intrinsecae ac per se independenter a remedio peccati movere dignissimae ac sufficientissimae, speciali iure intelligi possunt de facto movisse Deum ex natura rei. Neque ut movisse prudenter asserantur, opus est revelatione, sed potius ut asserantur ne movisse ut bene advertit Suarez. Quod autem scriptura saepius proponat et commendet motivum redemptionis, id facit propter specialem vim quam habet illa ratio, um ad exaggerandam Dei benignitatem et charitatem ut pote indignissimis imo inimicis suis exhibitam, tum ad excitandam in hominibus maiorem gratitudinem, peccati horrerem. Spem, charitatem, et cetera quam ob causam etiam Angelus Mathei 1, relictis amplissimis nominibus Christi ab Isaia indicatis, nomen et rationem nominis magis sensibilem miseris hominibus iubet imponi Christo, eum ex Divino iussu nomen Christi vult vocari Iesus eo quod salvum faciet populum a peccatis eorum. Quem enim libentius audiat captivus quam redemptorem? aut quem laetaliter saucius quam salvatorem? nec novum est etiam apud Deum imponere alicui nomen non desumptum a principaliore ratione vel officio, cum Geneseos 5, primum humanem vocaverit Adam, hoc est terrenum, quia de terra formatum, licet haec consideratio ne sit praecipua in homine.

Vrgetur. Non ulla scripturae loca excludunt alia motiva Incarnationis, et redemptionem nostram tanquam unicam totalem causam assignant. Ut cum dicitur Mathei 9, non est opus valentibus medicus, sed male habentibus, non veni vocare iustos sed peccatores. Item Ioannis 3, non enim Deus misit filium suum ut iudicet mundum sed ut salvetur mundus per ipsum et cetera. Ergo et cetera.

Respondeo nego Antecedens utpote cui non faciet scriptura citata. Quamvis enim intextu primo Christus dicatur medicus respective ad male habentes, non tamen dicitur officium medici fuisse in Christo principale aut primo volitum. Quando vero Christus dicit ne venisse se iustos vocare sed peccatores, loquitur de vocatione ad paenitentiam et conversionem, ut patet ex verbis praecedentibus in eodem capite. Qua vocatione non indigent iusti, quos tamen ipsos Christus vocat ad vitam aeternam. Ad secundum locum similiter Respondeo quamvis Christus dicat se ne venisse ad mundum in rigore iustitiae vindicativae iudicandum, sed ad eundem salvandum: non eo ipso dicit se propter hanc, nullam aliam habuisse causam veniendi in mundum.

Vrgetur. Quia sacra scriptura dum loquitur de mundi creatione, unius solum mundi facit mentionem legitime inferrimus esse unum solum mundum. Similiter quia facit tantum mentionem de Incarnatione secundae personae credimus eam solum fuisse Incarnatam. Item quia tres solum personas in Deo nominat, tres tantum esse certissimo tenemus. Ergo etiam in hac materia optimum est argumentum ex authoritate negativa sacrae scripturae pro redemptione tanquam pro unico et principali motivo Incarnationis.

Respondeo nego Consequentiam quia ut patet ex paragrapho praecedente complura loca scripturae sufficientissime indicant alia plura motiva independentia a peccato. Nullibi autem vel alter mundus, vel alia persona Divina Incarnata vel plures personae Divinae quam tres etiam obscure indicantur.

Obiicitur secondo. Varia testimonia Sanctorum Patrum aliqua positive videntur excludere alias causas Incarnationis propter redemptionem generis humani, ut patet ex dictis pro sententia prima thomistica.

Respondeo pleraque testimoniorum illorum procedere de Incarnatione prout nunc facta est, quod scilicet Christus ne venisset in carne possibili et mortali. Alioqui Ireneus et Augustinus sibi ipsis contradicerent in locis pro conclusione natura citatis. Facile autem concedimus motivum assumendi carnem passibilem, et veniendi ut homo mortalis, fuisse defacto remedium peccati, et uti diabolus vinceretur per carnem similem illi quam vicerat. Bonitas huius explicationis patet ex textu ante illa testimonia allato prout patet diligenter consideranti. Tum maxime ex nomine carnis quod frequenter ibi usurpatur, et secundum phrasim scripturae ac patres corruptibilitatem significat. Unde secundum hunc loquendi modum sumere vel induere carnem aut fieri carnem, idem sonat quod sumere et induere anturam corruptibilem et mortalem.

Quodsi aliquis ex Sanctis Patribus alicubi forte loquatur de ipsa substantia Incarnationis, quasi peccato non dato Deus nulla tenus fuisset factus homo, sive passibilis sive impassibilis, sive mortalis, sive immortalis. Ergo primo opponi possunt alii Patres et scripturae pro nobis supra citatae. Secundo intelligi possunt loqui de negatione Incarnationis ob defectum motivi ex parte nostra aeque efficacis ac est miseria ac reparatio nostra in ordine ad movendam Divinam bonitatem et misericordiam. Quod vero ex parte Dei vel ipsius Christi non fuerit alia aeque potens causa aut potentior nullus Sanctorum Patrum docuit. Tertio Intelligi possunt probabiliter alia testimonia de Incarnatione comparata ad totam seriem decretorum Divinorum, omnique iuxta seriem hanc Divinorum decretorum omnium, name in hac includebatur de facto etiam decretum de Incarnatione facienda in remedium peccati. Alii explicant quod Christus ne venisset ut redemptor actualis.

Vrgetur. Negatio ita est malignantis naturae, ut totum destruat. Ergo simpliciter et sine ulla restrictione negat Christum venturum esse Adamo non peccante, censendus est significare velle, quod Christus non tantum hoc vel illo modo, verba gratia in carne passibili ne venisset, sed quod absolute nullo modo venisset. Sicut qui dicit verba gratia Metropolitam hodie non venturum ad Collegium, non tantum dicit illum non venturum hoc vel illo modo determinato verba gratia in sacro vestitu aus sine, in equo, vel curru, sed absolute non venturum. Atqui Sancti Patres simpliciter et sine ulla restrictione, negarunt futuram Incarnationem Adamo non peccante. Ergo et cetera.

Respondeo nego subsumptum argumenti. Licet enim expresse et immediate in quibusdam testimoniis ne addiderint particulam restrictivam, eorum tamen meus restricta sufficienter apparet ex antecedente vel consequente Christum, aut ex oppositis rationibus vel scriptura, cui se conformare volebant et studebant.

Obiicitur tertio Si daretur alia prior et principalior causa Incarnationis, non essent verae ac sincerae Dei locutiones, quibus in scriptura testatur se Incarnatum esse, et in mundum venisse propter hominum redemptionem et salutem. Debuisset enim dicere Deus se voluisse venire immundum propter alium quem priam finem, miseriam tamen generis humani et misericordiam suam addidisse sibi novum pondus et impulsum ad exequendam voluntatem priorem. Sicut Apostolus 2 ad Corin. 8 loquitur de Tito proficiscente: "Gratias ago Deo qui dedit eandem sollicitudinem in corde Titi, quoniam exhortationem quidem suscepit, sed cum esset sollicitior, sua voluntate profectus est ad vos". Id est Tito qui iam sponte sua proficisci ad vos decreverat. Ergo et cetera.

Illustratur Antecedens exemplo: Si Rex quis pio filio suo in Italiam profectio nem paranti certis ex causis, accepto deinde nuntio de irruptione saracenorum in Italiam, mandaret ut ipsam armis tueretur: non vere nec sincere huiusmodi Rex exprobrare deinde posset Italia ego filii mei conspectu me privavi ad vos tuendos, quia talis modus loquendi indicaret Regem non iam iam profecturo filio mandasse ut Italiam tueretur, sed potius quod nullo priore motivo destinata fuerit illis profectio. Sincere ergo loquendo dicere deberet, filio meo profecturo mandavi ut vos tueretur, desideriumque meum vobis subveniendi quasi calear illi addidi.

Respondeo nego Antecedens, quando enim quis aliquid facit ex duplici motivo seu finem totali, sufficit ad veritatem et proprietatem sermonis. Si unam aliquam ex illis totalibus causis quae de facto ut totales moverunt exprimat, quamvis non possit velle dicere, quod illius solius gratia id fecerit: nec potest dici tunc non sincere loqui, cum nec amphibologia aliqua utatur, nec aliunde teneatur ad aperiendum totum quod in mente et voluntate habuit. Cum ergo Deus defacto miserit filium suum propter redemptionem nostram tanquam propter motivum adaequatum, licet non unicum, nec primum, et nunquam affirmet, se Solius redimendi generis humani gratia filium misisse, sed e contrario non semel alia motiva commemoret per Apostolum et alias scripturas ut supra vidimus, non potest argui violatae veritatis aut sinceritatis. Similiter discurrendum de Regno illo si forte revera ex duplici motivo adaequato expeditionem illam filio commisit. Ex his.

Collige in nostra sententia intrinsecam Excellentiam Incarnationis et Christi, ac redemptionem generis humani, ne fuisse in voluntate Dei duo motiva partialia constitu entia unum totale, sed quolibet illorum fuisse totale etiam in actu secundo.

Vrgetur si involuntate Dei propter redemptionem generis humani fuit alia et quidem prior adaequata causa, ex qua decrevit Incarnationem Deus: eo ipso ne potuit redemptio illa accedere tanquam causa secunda finalis et adaequata, sed solum ut impulsus et confirmatio quaedam primae illius voluntatis. Ergo non potest dici quod Deus ex duplici motivo seu fine totali voluerit Incarnationem. Sequelam probat Gonet primo: "quia idem effectus non potest etiam de potentia absoluta a duplici causa efficiente totali procedere, alioqui penderet et non penderet ab utraque secundum eandem rationem". Ergo nec a duplici causa finali adaequata propter eandem rationem. Ergo nec Incarnatio potuit procedere ex duplici causa finali adaequata.

Secundo. Etsi de potentia absoluta posset idem effectus procedere a duplici causa totali sive efficiente sive finale, non tamen potest de lege ordinaria et attenta rei natura. Atqui de Divinis decretis et motivis illorum, loquendum est semper consentaneae ad rerum naturas nisi oppositum sit revelatum. Ergo et cetera. Tertio ideo apud homines potest quis primo velle aliquod obiectum propter unum totale motivum, et postea idem intendere propter aliud motivum totale de novo sese offerens, quia potest mutare primam volitionem et primum motivam, et incipere velle illud obiectum per aliud motivum et volitionem, aut saltem quia potest subordinare primam volitionem et primum totale motivum secundae volitioni ex alio totali motivo procedente, sicque velle praedictum obiectum ex duplici illo motivo per modum unius. Sed hoc repugnat Deo, cum hic modus procedendi imperfectionem mutabilitatis importet. Ergo et cetera. Respondeo nego Antecedens. Primae simpliciter probationis nego Antecedens et rationem eius. Contrarium enim patuit in Philosophia recole quae ibi tradita sit de hac materia, ubi pro nobis stat Arriaga Oviedo, Suarius, Hurtadus, et cetera. Ad secundum Respondeo nego maiorem, possunt enim naturalissime eandem deambulationem et propter sanitatem et propter amicum recreandum intendere, ita nimirum ut quocunque ex illis motivis deficiente, adhuc efficaciter instituerem deambulationem. Hoc autem est velle aliquid ex duplici motivo vel fine totali. Ad tertiam probationem Respondeo nego causalem: ideo enim potest quis aliquod obiectum velle ex duplici motivo totali, quia advertit quodlibet per se esse sufficientissimum movere ad prosecutionem efficacem talis obiecti; et quia ipsa voluntas per se apta est ita illis acquiescere prout naturalis vis motiva illorum requirit. Unde patet quod voluntas magis naturaliter agat quando talibus motivis acquiescit ut totalibus, quare quando illa per subordinationem liberam partialia facit in actu secundo, quae in actu primo merebatur esse totalia. Quod vero aliquis advertens novum motivum mutet priorem voluntatem, id per accidens est ad totalitatem huius motivi, poterat enim absolute et persistere in illa volitione et novam concipere, si quidem idem omnino utriusque est obiectum. Ex his.

Collige per alterum motivum scilicet redemptionis naturae Deum non tantum impulsum esse ad celerius vel speciali modo faciendam Incarnationem vel quomodo cunque per accessum novi licet debilis argumenti confirmatum esse in priore sententia de facienda Incarnatione, sed nobilissimo modo confirmatum esse tanquam per argumentum per se sufficientissimum movere etiam aliud sive per possibile sive per impossibile ab fuisset.

Obiicitur quarto. Mysterium Incarnationis includit humiliationem et ex inanitionem. Ergo non fuit per se expetendum, sed solum ob aliquam causam extrinsecam maioris momenti, cui alia ratione consuli non potuit. Antecedens patet tum ex Apostolo ad Philippenses secundo. Tum quia per Incarnationem Creator fit creatura, Dominus sit servus, et cetera. Consequentia probatur a pari: dedecet per se ut Rex quispiam sponte fiat servus, aut mysticam, ducat in sponsam, nisi bonum maioris momenti id exigat, verba gratia ad Regnum aut magnam eius partem a mina liberandam. Ergo magis dedecet Deum, dum non adem similis causa extrinseca.

Respondeo primo retorque eo, si per se indecens erat Incarnatio nisi ob aliquam causam extrinsecam maioris momenti cui alia ratione consuli non poterat. Ergo nec decebat ut Incarnaretur Verbum propter peccatum, nam huic potuit Deus aliter consulere vel ex pura misericordia, vel admixta iustitia non ita rigorosa. Si dicas: Deum sine Incarnatione non potuisse habere satisfactionem ex iustitia rigorosa. Respondeo Deo non fuit necessaria talis satisfactio, nec indecorum illi fuisset carere illa. Ergo haec ratio non erat tanti momenti ut incarnaretur Deus si aliande Incarnatio indecens fuisset.

Respondeo secundo distinguo Antecedens Incarnatio includit humiliationem et exinanitionem Divinitatis per deteriorationem quandam ipsius secundum se nego, per absconsionem maiestatis et gloriae suae sub nube carnis assumptae concedo Antecedens et nego Consequentiam. Non enim satis pie vel vere dicitur Christum non esse per se amabilem et expetibilem, sed solum in ordine ad redemptionem. Quamvis enim per Incarnationem aliquid accedat Deo, quod ipsi aequale non est, non tamen per hoc deterioratur ipse sive physice sive moraliter. Non physice, quia nil propterea amittit vel in commodi patitur Divinitas. Non moraliter, quia per hoc non minus imo magis aestimari debet prudentium indictio et amari devotorum affectu iuxta illud pium dictum: quanto pro me vilior tanto mihi canor. Confirmatur id iuditio; et exempla summorum Principum inhumanis, qui si non habeant quo altius ascendant, sui demissione et humanissima comitate crescere in humanum aestimatione student, quam artem in Theodosio suspexerunt panegyristae: quod vero de Incarnato Verbo dicitur quod sit factus creatura vel servus id non convenit ipsi Verbo secundum rigorem proprietatis, sed tantum per appropriationem denominationis seu idiomatum communicationem. Unde patet disparitas eum Rego qui se ipsum in servitutem abduceret vel rusticam uxorem duceret nam is vere et proprie. Secundum se fieret servus: et cum a coniugiis multum pendeat Principum Regnorumque felicitas non bene consuleret sibi vel Reip: per tale coniugium, nisi in casu quo id exigeret necessitas vel aliud bonum maioris momenti. At Dei bonus et felicissimus status non pendet a creaturis proinde opus non ut attendat ad aliquod bonum maius extrinsecum quod aliter quam per Incarnationem obtinere ne possit. Adde quod quamvis Incarnatio non esset per se ex petibilis Deo, sed propter aliud extrinsecum, a defuerint alia motiva extrinseca propter quae aeque decenter appeteretur ac propter redemptionem, verba gratia ad Regnum Beatorum Deo acquirendum, ad filios ei ad optandos, ad Deum ipsum summe honorandum, et cetera.

Obiicitur quinto. Sententia asserens motivum Incarnationis principale et adaequatum fuisse solum hominum redemptionem, magis nobis commendat bonitatem et charitatem Dei. Ergo haec potius tenenda. Respondeo nego Antecedens mirabilius longe per nostram sententiam commendatur bonitas et charitas Dei, quia in nullo statu nos relinquit absque Christo tam pretioso capite, tam digno, tamque nostri amante Principe, in qua et per quem nos primo elegit ad gloriam. Secundo instruxit sufficientibus auxiliis ad vitandum peccatum. Tertio tam mirabili redemptione liberavit a commisso. Deinde maior patet Dei bonitas ut pote etiam ad Angelos extensa, quibus etiam dedit Christum et per Christum gratiam et gloriam. Proinde non adversa sententia, ut prima fronte apparet, sed nostra potius est magis pia, non enim per hoc potest decrescere benignitas Dei, quod se ultra statum peccato, et ultra genus humanum extendat etiam ad Angelos: sicut non potest dici Christus minus me amasse ex eo, quia non tantum pro me, sed etiam aliis est mortuus, quin potius per tantum diffusionem magis angetur eius charitas et consequenter amabilitas.

Obiicitur sixto. Si principale motivum Incarnationis fuit excellentia mysterii et gloria Christi, debuit eodem iure fieri unio Hypostatica ad personam Patris et Spiritus Sancti, nec cum humana solum sed etiam Angelica natura. Respondeo nego sequelam, motivum enim illud licet fuit principale non tamen necissitabat Deum, sed liberrimam illi relinquebat determinationem.