Caput 2

CAPUT II In quo de personalibus operibus Dei.

PERA DEI PRIMo vel personalia sunt, vel essentialia. Distributio haec sumta est ex causis efficientibus: Nam aliorum operum Dei singulare est principia, singularis terminus, nempe persona: aliorum autem commune principium, communis terminus, videlicetessentia. Unde unaquaeque persona Deitatis aut seorsim. aut conjunctim operatur. Quod Jeorsim facit unaquaeque secundum rationem personalem facit: quod vero conjunctim tres personae faciunt, secundum essentialem rationem faciunt. Unde alia sunt opera personae cujusque, alia essentiae. Omnia autem opera tum personalia, tum essentialia binis terminis circumclusa sunt, a quibus distinguuntur o divisionem habent: nempe termino a quo(ut vocant) & termino atquem. Duo enim sunt natura termini operis & actionis cujusque: unus prior, unde procedit actio seu opus: alter posterior, in quem fertur. Personalia opera Dei, sunt quae propria sunt singularum persona. rum Deitatis, una persona agente personalitate sua, seu pro ratione personae suae tanqua formali principio. Nam ut personae inter se distinctae sunt: ita etiam earum opera. Petsonalia opera dicuntur etiam a Patribus orthodoxis opera Dei Oeconomica seu actiones Oeconomicae: quemadmodum & modus operationis dicitur Oeconomia. dispositio, & a nonnullis dispensatio divina. Opera Dei personalia seu Oeconomica sunt duum generum: alia simpliciter personalia, alia certo modo. Opera Dei simpliciter personalia, sunt quae terminum utrumque nempe a quo & ad quem, singularem habent, Iterminus autem singularis est persona una;) seu, quae persona una Deitatis in est sentia divina operatur in alteram secundum relationem, quae est inter ipsas, nullo foris interveniente medio. Vocantur etiam opera relationis. Sic Pater gignit Filium: Filius nascitur seu procedit genitus ex Patre: Pater & Filius una spirant Spiritum S. Spiritus S. procedit seu emanat spiratus a Patre & Filio. Nativitas Filii ex Patre, & processio Spiritus S. ex Patre & Filio non sunt passiones, sed actiones. Haec opera, appellantur usitate opera personarum Deitatis ab intra.

Opera certo modo personalia, sunt quae quidem in terminum communem, id est, creaturam deferuntur, & in quibus principium actus est virtus divina personis omnibus communis: sed tamen fiunt principaliter ab una persona Deitatis secundum propriam eique soli competentem Oeconomiam, quatenus nimirum fundamentum habent, non extra personas, sed in aliqua trium illarum personarum, actu nimirum proximo in persona una sese terminante

Hoc pacto & respectu non sunt communia omnium personarum. sed propria illius persone, per quam principaliter quasi foras promanant aut in qua terminum habent & resident. Haec opera usitate dicuntur opera personarum Deitatis ab extra: nam externa quide sunt, sed tamen suum habent terminum operationis ab una aliqua persona Sanctae Trinitatis secundum rationem illius Oeconomiae: sive in quibus principium actus, est virtus divina & operatio communis omnibus personis, terminus autem est persona in qua actus proximus omnis subsistit. Communis igitur est in illis Sanctae Trinitatis operatio: etsi actus proximus Sanctae Trinitatis in rebus externis proratione operationis, modo Patri, interdum Filio, interdum vero Spiritui Sancto tribuitur.

Talia opera sunt: Patris vox seu locutio in Baptismo Filii; Hic est Filius ille meus, dilectus ille: quae loquutio seu vox non potuit esse Filii seu Spiritus S. fuisset enim falsa: sed propria fuit Patris, quia in ipsa Patris persona residebat. Sic Filij incarnatio, mediatio, satisfactio pro electis, sunt opera personalia Filii. Etsi enim (ut exempli gratia de¬ intarnatione dicam,) anima & corpus Christi seu humana natura Christi, quatenus fuit creatum quiddam, opus fuit totius Trinitatis tamen quatenus terminationem habuit in persona Filii, & in unitatem personae non Patris, nec Spiritus S, sed tantum Filii assumta suit. natura humana; non fuit commune opus, sed proprium & personales Filiis

Incarnatio inchoative fuit opus essentiale & commune, nam illam tam Pater & Spiritus S. quam Filius inchoarunt creatione humanae naturae & conjunctione in unitatem personae Filii: Termine tive autem, id est, quatenus terminata, perfecta atque consummata fuit: in Filio & in Filio residet, fuit opus personale & proprium Filii. Spiritus S, apparitio in columbae & ignitarum linguarum forma, fuit opus personale & proprium Spiritus S. quia terminum habuit in sola persona Spiritus S. etsi ipsa species columbae & ignitarum linguarum ab omnibus tribus personis formata fuerit. Similiter Pater mittit Filium: Filius mittitur a Patre: Spiritus Smittitur a Patre & Filio. Proinde Mediatio inter Deum & homines, est opus personae, non essentiae

Haec opera sunt divisa secundum se inter personas & incommuns cabilia, hoc est, distincta & non communia tribus personis: Priori quidem generis, secundum utrumque terminum: Nam solus Pater gignit, Filius autem non gignit, nec Spiritus S. Posterioris autem generis secundum principalem terminum.

Nam posterioris generis Oeconomica opera, quamvis actu communia sunt, ratione tamen distinguuntur, secundum summum terminum (principium vocant) vel proximum etiam terminum. qui est in Oeconomia, seu dispositione divina. Sic Patri operationes ad Principium spectates tribuuntur, quia potentissime in persona Patris terminantur: ac proinde Deus Pater Creator, ut principium & summus terminus creationis, appellatur singulari jure, licet trium per sonarum in Deitate communis sit creationis actio. Sic opera redem. tionis tribuuntur Filio, quia in Filio terminum habet suum redem tio. Sic personae Spiritus S. attribuitur nostra sanctificatio, opus cemune Deitatis, sed a Spiritu S prout a Patre & Filio procedit, in nobis terminatum. Nam Oeconomiae internae divinorum actuum quodammodo externa respondet, sequiturque ordinem illius Unde etiam prioris generis personales operationes idiomata prosopica, item characteres & proprietates personales appellantur: Item actus notionales, qui nihil proprii in personis ponunt, praeter relationem. Nam generate est intelligere divinum cum relatione producetis intellectum & quidem ipsum intelligere commune est tribus, sola relatio est propria gignentis. Posterioris autem generis personalia. opera respectu diverso seu ratione varia modo comunia dicenda sum modo propria: communia quidem a conmuni principio operationis, quod est Sancta Trinitas: propria aute ex proprio & singulari termino. Haec doctrina est necessaria adversus Samosatenianos, qui ajunt; Si una eademque sit omnium trium personarum essentia, voluntas & operatio, omnes tres personas carnem assumpsisse, &c. Recte qui dem a Patribus Orthodoxis dictum est, Quorum eadem est essentia. eorum eadem est operatio: sed non ex eo sequitur, Ergo quorum eadem est essentia, eorum nullam operationem, nisi communem esse.