Caput 27

CAPUT XXVII. In quo de nomine & definitione hominis:

Eeo sic acturi sumus, ut primo nomen ipsum explicaturi, dein de ad rei ipsius contemplatione Theologicam accessuri simus.

HOMINIS nomen ductum est ab humo, eo quod corpus ejus ex humo sumtum & creatum sit.

Diversimode autem usurpatur; interdum absolute, interdum cum quadam additione.

Quum absolute & absque additione aliqua usurpatur, vel proprie accipitur, vel figurate. Proprie significat animalratione praeditum, communiter intellectum tam de femina quam de mare, velut cum Genes. 1. v. 26. Deus dicit, Faciamus hominem ad imaginem nestram. fecundum similitudinem nostram: qui dominetur in pisces maris, & in volucres coeli, &c. & 27. Creauit Deus hominem ad imaginem suam, ad imagine Dei creavit eum: marem & feminam creavit e¬

Figurate usurpatur variis modis. Metonymice significat vel amicum potentem & divitem, a quo auxilium exspectatur, ut Psal. 60.5 & 108.13 Vanitas est salus hominis, & Psal. 118. 8. Melius est recipere se ad Iehovam, quam fiduciam habere in homine

Vel adversarium potentem, infensum, infestum & nocere conantem, Psal. 56. v. 12. & 118.6. & Hebr. 13. v. 6. In Deo confido, non timebos quid faciat homo mihii

Vel mortalem, imbecillum, miserum, ut Psal. 9. v. 21. Incute Iehova timorem eis: psane cognoscant gentes, se heminet esse. Ezech. 28. 2. Dic antecessori Tyri, sic ait Dominus Iehovi, eo quodelatus est animus tuus, adeo ut dicut: Deus fortis sum, habitationem Dei inhabite. in corde murium: cumque sis homo, non autem Deus fortis, tribuis tamen animum tibi parem animo Dei.

Vel mutabilem, inconstantem, varium, ut 1. Sam. 15. v. 29. Qui est aeternitas Israelis non committet mendaciter, neque poenitebit cum: non enim homo est ut poeniteat eum.

Vel admodum afflictum & excruciatum & dignum commiseratione: quomodo Pilatus dicit de Christo Johannis 19. v. 5. Ecce homo Metaphorice de Deo dicitur, Matth. 22. v. 2. Simile est regnum coelorum homini Regi qui fecit nuptias filio suo. Item de Satana, Matth. 13. v. 28. Inimic:: hoc secit, Synecdochice sumitur vel pro viro, ut Genes. 2. v. 18. Non est bonum esse hominem solum: faciam ei auxilium commodum ipsi

Vel pro Adamo solo qui primus homo fuit. Rom. 5. vers. 12. Pe. unum hominem peccatum in mundum introijt. & v. 19. Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi. 1. Cor. 15. 21. Per hominem mors.

Vel pro secundo Adamo; Christo Jesu. 1. Cor. 15. 21. Per hominem resurrectio mortuorum. Marc. 15. 39. centurio dixit, Vere homo, iste Filius erat Dei.

Vel communiter pro quolibet fideli, ut 1. Corinth. 11. v. 28. Probet autem homo seipsum, &c.

Vel indefinite valet idem quod quis, aliquis, quispiam, ut Exod 33. 11. Alloquebatur autem Iehova Mosen facie ad faciem, quemaa modum alloqui solet homo amicum suum. Deut. 8. 5. Vt agnoscas cum animo tuo: sicut erudit homo filium suum, Iehova Deus tuus erudit. te. Matth. 16. 26. Quid prodest homini, si totum mundum lucratus fuerit, anima vero sua mulctetur:

Sic usurpatur in Scriptura Sacra nomen hominis absolute? cum adjectione usurpatur pluribus modis

Primus homo dicitur Adamus 1. Cor. 15. 47. Primus homo e terra pulvereus. Secundus homo dicitur Christus Jesus. 1. Corinth. 15. v. 47. Secundus homo, ipse Dominus e coelo

Externus homo, item vetus homo, item animalis homo dicitur non ronatus, hoc est, non solum corpus aut inferiores facultates, sed quic quid est in homine vel intus vel foris, a capite ad calcem, quatenus quidem homo non est gratia Dei regeneratus. 2. Corinth. 4. vers. 16. Rom. 6. v. 6. 1. Corinth. 2. v. 14.

nternus seu absconditus cordis homo, seu novus homo dicitur renatus & spiritualis, ut Rom. 7. 22. Ephes. 3. 16. Eph. 2. 15. 1. Petr. 3. 4.

Externus tamen homo signisicat etiam alteram duntaxat hominis partem, eamque mortalem, spiritui oppositam: sicut internus sit gnificat spiritum 2. Cor. 4. v. 16. Etiamsi externus noster homo corrumpitur, internus tamen renovatur indies.

Collective unus novus homo significat unam Ecclesiam Catholis cam ex Judaeis & Gentibus adunatam. Ephes. 2. 15. Inimicitiis, id est, Lege praeceptorum, quae in ritibus posita est, per carnem suam abolitis ut ex duobus illis conderet in semetipso unum novum hominem, faciens pacem.

Homo Dei dicitur is qui fidei obedientiam Deo praestare satagiI. Tim. 6. 11. Tu vero, o homo Dei, ista fuge; sectare autem justitiam pietatem, fidem, charitatem, tolerantiam, lenitatem. Et καT ἔοχι. eximius Dei servus, Propheta, minister verbi Dei, Deuter. 33. vers. 1. Haec autem benedictio est, quam benedixit Moses homo Dei filiis Israelis, ante mortem suam, 2. Tim. 3. 17. Vt perfectus sit homo Dei, ad omne opus bonum perfecte instructus.

Hominis filius dicitur dupliciter vel communiter quilibet hom ex alio natus Job. 25. 5, 6. Sidera non pura essent in oculis ejus: Quanto minus mortalis, vermis; & filius hominis, lumbricus?

Vel singulariter aeternus Dei filius homo factus, Matth. 8. v. 20. Vulpes habent lustra, & volucres coeli nidos: Filius autem hominis: non habet, ubi caput reclinet

Homo peccati est Antichristus ille magnus. 2. Thessal. 2. v. 3. Tot modis usurpatur nomen hominis: jam rei seu hominis:

ipsius contemplatio Theologica suscipienda HoMOS est animal ratione praeditum Definitio haec duabus partibus constat, genere & differentia spe cifica. Genus hominis est animal, id est, substantia corpore organico& anima vegetante atque sentiente & loco movente constans. Hebraice est nin vao anima vivens Gen. 2. v. 7. Et factus est homo anima vivens, hoc est, animal; quod est nomen generale & communhomini & bestiis. Nam Genes. 1. v. 20. Abunde progignunto aquareptile, nin voa animam viventem. Haec ergo periphrasis est animalis, quam Paulus Apostolus retinuit 1. Corinth. 15. v. 45. ἐχινeoo ωργιτος ανορωωος Aδυμεις ψυχινζώσαν, Factus est primus homo Adamus in animam viventem seu anima vivens. Unde vers. 44. & Æo. σόμα ψυχεκον vocat, quod nos Latine corpus animale dicimus.

Differentia autem specifica quam homo ab aliis animalibus discernitur est, quod ratione praeditus sit. Ratio autem est vis intellectus qua is λογιζεται, ratiocinatur & ut Scholastici loquuntur discurrit. hoc est, ex uno aliud deducit vel aliud post aliud ordinat. Ratio Graecis λόγος est: opus seu officium rationis est λογισμος seu δανοια, dij cursus a recentioribus dicta propter animae celeritatem, quam se movet ab uno ad aliud, ab effectibus ad causas investigandas, & vicissim. a causis ad ef ecta, & denique ad quaevis intelligenda. Talis vis intellectus nulli alij animali data est: unde excellentia hominis & differentia ab aliis animalibus perspicitur?