Principalis causa, a qua in nobis & per nos efficiuntur bona opera est DEUS2. Cor. 3. v. 5. Pater, per Filium, virtute Spiritus Sancti, Causa efficiens impulsiva, est gratia Dei, qua non tantum nos de nuo creat seu regenerat, sed etiam regeneratos continue gubernat, ut numquodque bonum opus sigillatim quoad principium, medium & finem in nobis & per nos efficiendossine qua gratia, (quae gratia regenerationis & gratia Christi appellatur) ne unicum quidem bonum opus facere possumus: sic ut bona opera non sint, quae sine gratia fiunt: Omnes ergo fideles bona opera faciunt, qui gratiam Christi acceperunt. Heb. 13. v. 20, 21. Deus vero pacis, qui magnum illum vium, per sanguinem pacti aeterni, pastorem, Dominum nostrum Iesum, ex mortuis reduxit, Compingat vos ad omne opus bonum, ad praestandam ipsius uoluntatem, efficiens in vobis quod gratum sit in conspectu suo, per Iesum Christum: tutsit gloria in sacula seculorum. Amen. Jes. 59. v. 11. De me autem, hoc erit fedus meum cum istis, ait Iehova, spiritu meus qui est inte, & verba mea quae posui in ore tuo: non recedent ex ore tua, aut ex ore seminis tui, aut ex ore seminis seminis tui, ait Iehova. ex hoc tempore usque in seculu. Jer. 31. v. 33, 34. Nam hoc illud est fedus, quod pangam cum domo Israelis post dies hos, dictum Iehovae, indam legem meam menti eorum, & cordi eorum inscribum eam; & ero eis Deus & ipsi erunt mihi populus. Non autem solum docebunt amplius quisque amicum suum & quisque fratrem suum, dicendo cognoscite Iehovam: Nam quotquot erunt cognoscent me a minimo eorum usque ad maximum eorum, dictum Iehovae, me condonare iniquitatem ipsorum, & peccati ipsorum non recordari amplius. Ezechiet. 36. v. 27. Et spiritum meum ponori in medio vestri; quo faciam ut in staiutis meis ambuletis, & jura mea observetis, facientes ea. Hinc vocantur etiam opera Dei. Joh. 6. v. 28, 29. Dixerunt ergo ad eum, Quid faciemus ut operemur operibus Dei? Respondit Iesus, & dixit eis, Hoc illud est opuDei, ut credatis in eum quem ille misit. Quia is illorum autor est, ac propterea ipsi placent atque accepta sunt.

Caeterum gratia Dei nobis ad singulos actus bonos est necessaria, sita ut sine illa ne unicum quidem bonum opus facere possimus, sicut Dominus ait Joh. 15. 5. Sine me nihil potestis facere. Ideohomo sibi relictus, id est, vel ad momentum non gubernatus a gratia Dei, non potest non peccare & se & alios perdere. Videatur Hieronymus secundo epistolarum tomo, epistolam ad Ctesiphontem adversus Pelagianos, in qua prolixe hac de re agit

Instrum etales sunt aliquot. Prima, est doctrina caelestis, quam ad otera instituimur, nempe VERBUM DEI, Lex & Evangelium, quo nos voluntatem suam & quaenam sint vere bona opera Deus docet, & per quod nos regenerat ad illa, nobisque ob oculos ponit ea quibus impelli ad bona opera debeamus. Psalm. 1. v. 1, 2. Beatus est vir ille, qui non ambulat in consilio impiorum, & viae peccatorum non insistit; ac in consessu derisorum non desidet: Sed cuius oblectatio est in lege Iehova; & qui de lege illius meditatur interdiu ac noctu Psal. 17. v. 4,7. Ad opera humana instituenda: ex verbo labiorum tuorum, ego obser vo semitas effractoris. Contineo gressus meos in orbitis tuis: ne dimoveantur pedes mei. Psal. 119. fere toto. Prover. 1. primis sex versib. Proverbia Salomonis filii Davidis, Regis Israelitarum: Ad sciendum sapientiam & eruditionem, ad intelligendum dicta prudentiae: Ad percipiendum eruditionem intelligentiae; justitiae, jurisque & omnis recti: A dandum fatuis astutiam, puero scientiam & sollertiam: Quibus auditis sapiens adjiciat disciplinam, & intelligens industria consilia comporet: Ad docendum proverbium & interpretationem, verba sapientum & caenigmata eorum.

Multa autem sunt quae in Verbo Dei proponuntur, quibus ad bona operafacienda impelli debeamus.

I. Est consideratio naturae & attributorum Dei, veluti omniscientiae, justitiae & omnipotentiae Dei. Quibus enim est negotium cum omniscio, justo & omnipotente Deo, & qui ipsorum Pater atqui Dominus est, ii certe bonis operibus studere serio debent. 1. Pet. 1. versic. 17, Et, si patrem cognominatis eum, qui citra personarum respectum judicat ex cujusque opere, cum timore versamini commora tionis vestra tempore. Lucae 6. versic. 46. Quid autem vocatis me Domine, Domine: & non facitis quae dico? Malach. 1. vers. 6. Filius honorat Patrem & servus Dominum suum: quod si pater sum, ubi est hono meus? & si Dominus sum, ubi reverentia meit ait Iehova exercituum vobis o Sacerdotes, contemtores nominis mei, qui dicitis, qua in re contemnimus nomentuum?

II. Opera Dei, quae efficit, tum in natura, tum speciatim in humamno genere ac peculiariter per gratiam in Ecclesia sua: sic David Psal 29. exhortatur ad laudandum Deum, ad humilitatem coram Deo, ac psius adorationem, sumto exhortationis argumento a tonitru, a judiciis, a beneficiis Dei III. Mandatum Dei: Quicquid enim Deus nobis mandat; id modis omnibus faciendum. Atqui bona opera Deus nobis mandat esa. 1. vers. 17. Discite benefacere. Ad quae veiba Hieronymus in Conmentariis: Virtus ergo discenda est, nec naturae tantum, bonum sufficit ad justitiam, nisi quis erudiatur congruis disciplinis. 1. Thessal 4. v. 1. rem ipsam nec in corde possederunt, nec opere exercuerunt prout

& seqq. Quod reliquum est igitur fratres, rogamus vos & precamur peDominum Iesum, ut sicut accepistis a nobis quomodo oporteat vos ambulare, & placere Deo: magis excellatis, Nostis enim quae mandata dederimus vobis per Dominum Iesum. Nam haec est uoluntas Dei; nempo sanctificatio vestri, id est; ut abstineatis a scortatione: Vi sciat vestrum unusquisque suum vas possidere in sanctificatione & honore: Non in morbo cupiditatis, sicut Gentes quae non noverunt Deum Tit. 2. vers. 11, 12. Illuxit enim gratia illa Dei salutifera quibusvis hominibus. Erudiens nos ut abnegata impietate & mundanis cupiditatibus; temperanter, & iuste, & pievivamus in praesenti seculo. 2. Tim. 3 15, 16: Teque a puero sacras literas novisse, quae te possunt sapientem reddere ad salutem per fidem quae est in Christo Iesu. Tota Scriptura diuvini tus est inspirata; & itilis ad dectrinam, ad redargutionem, ad corre¬ ctignem, ad disciplinam in iustitia. 1. Pet. 4. 2. Voluntati Dei, quod in curne reli quum est temporis vivat. 2 Pet.3 vers. 1. Hasce iam alteras vobis literas scribo, dilecti, quibus siateram mentem vestram per submonitionem expergefacio. Qui autem mandatum Dei aspernacur, Deum ipsum aspernatur I. Thess. 4. v. 8 Proinde qui haec asperna tur, non aspernatur hominem, sed Deum, qui etiam dedit nobis Spiritum suum sanctum,

IV. Promissiones Dei, praemia pollicentis bona opera facientis bus. Exod 15. v. 26. Dixit enim, si sedulo attendens ad vocem Iehovi Dei tui, quod rectum videtur in oculis eius feceris, & si aurem accom modans ad praecepta eius, observaveris omnia statuta eius, nullum morbum quem imposui Aegypto, imponam tibi, sed ego Ichova ero curator tuus. Prov. 23. ver. 17, 18 Ezech 18. vers. 5, 6, 7. 8, 9. item ver. 14, 11. 16, 17. 1. Tim. 4. v. 8 Nam corporalis exercitatio ad pauca utilis est: atptetas ad omnia utilis est, ut quae promissionem habeat vitae praesentis acfuturae.

V. Meditatio finis ad quem sumus electi, creati, redemti, vocati justificati, regeniti seu sanctificati. Ephes. 1. vers. 4. Sicut elegit nos in ipso ante iactum mundi fandamentum, ut simus sancti & inculpati in conspectu eius cum charitate. Genes. 1. vers. 27. Itaque creavit Deus hominem ad imaginem suam, ad imaginem, inquom, Dei creavit eum: marem & foeminam creavit eos. 2. Corinth. 6. versic. 20. Nam emti estis pretio: glorificate igitur Dum in corpore vestro, & in spiritu vestros quae sunt Dei. Tic. 3. v. 14. Discant autem etiam nostri bene agendo prae tre ad necessarios usus, ut non sint fructus expertes. 1 Pet. 1. 18, 19. Vt quo sciatis vos non corruptibilibus rebus, argento vel auro, fuisse redemtos ex vana illa vestra conversatione, a patribus tradita: Sed pretioso sangui. te, utpote agni inculpati & incontaminati, nempe Christi. Psal. N3o. v. 4. Nam apud te est condonatio, ut reverenter colaris. 1. Thess. 4 v. 7. Nos enim vocavit nos Deus ad impuritatem, sed ad sanctificationem Roman. 6. v 22. Nunc vero liberati a peccato, servi autem facti Deo, hube: is fructum vestrum in sanctimoniam: finem autem, utam aetero nam. 1. Corinth. 6. v. 11 Et haec eratis quidam: sed abluti estis, sed sanctificati estis, sed iustificati estis: in nomine Domini Iesu, & per Spiritum Dei nostr:. 1J. h. 1. v. 6. Si dixerimus nos communionem habere cum eo, & in tenebris ambulamus, mentimur, nec sincere agimus. Ephes. 2. jer. 10. Nam ipsius sumus opus conditi in Christo Iesu ad opera bona quae praeparavit Deus ut in eis ambulemus. Et c. 4. v. 20. & sequentibus Vos autem non ita didiristis Christum: Si modo de eo audivistis, & per

P conversationem attinet, veterem illum hominem qui de seductricibus. cupiditatibus se se corrumpit: Renovari vero spiritu mentis vestrae. Et induere novum illum hominem, qui secundum Deum conditus est ad justitiam & sanctimoniam veram. Quapropter deposito mendacio, loquimini veritatem quisque proximo su: nam sumus alii aliorum membra. Irascimini, & ne peccate: sol ne occidat super exacerbatione vestra. Nec locum date Diabolo, &c. 1. Joh. 3. v. 9. Quisquis natus est ex Deo, peccato non dat operam: quoniam semen ipsius in eo manei: nec potest peccare, eo quod ex Deo natus est.

VI. Exempla quae nos ad imitationem invitant: ac primo quidem exemplum Di qui nobis ut pater filiis imitandus Matth. 5. ver. sic. 48 Estote igitur vos perfσt, ut Pater vester ille, qui est in caelis persectus est: Levit. 9. vers 2. Alloquere totum coetum filiorum Israelis edipens eis, sancei estote: quia sanctus sum, ego Iehova Deus vester. Et cap. 2I. vers. 8. Itaque sanctificabis illum, quia cibum Dei tui ipse offert, lanctus esto tibi, quia sanctus est, ego lehova sum sanctificator vister Ephes. 5. versic 1. Estote igitur imitatores Dei, ut filii dilecti. I. Johan. 3. ver. 7. Filioli nemo vos seducat: qui exercet justitiam, justus est, sicut ille iustus est. 1. Pet 1. versiculo 15, 16, 17. Sicut is qui vos vicavit sanctus est, ipsi quoque sancti in omni conversatione red damini. Propterea quod scriptum est. Sancti estote, nam ego sanctus samEt, si Tatrem cognominatis eum, qui cura personarum respectum judicat ex cuiusque opere, cum timore versamini commorationis vestrae tempore

Deinde incitat nos exemplum Christi capitis nostri, cui nos ut menbra decet conformes fieri, Matth. 11. ver. 29. Attollite iugum meum in vos, & discite a me quod mitis sim & summissus corde: & invenietis requiem animabus vestris Eph. 5. v. 2. Et ambulate in charitare, sicut & Christus dilexit vos, & tradidit semetipsum pro nobis obla¬

ti Vt ambuletis sicut Domino convenit, cui per omnia placeatis, omnis operis boni fructum proferentes, & crescentes in agnitione Dei. Rom. 13: v. ult. Sed induimini Domino Iesu Christo, & carnis curam ne habete ad explendas cupiditates.

Praeterea provocant nos exempla aliorum sanctorum tum Ango lorum tum hominum quos imitari par est. Matth. 6. v 10. Fiat voluntas tua, sicut in caelo, sic etiam in terra. 1. Cor 4. 16, 17. Precor vos igitur, imitatores mei estote. Propterea misi vobis Timotheum, qui est filius meus dilectus & fidelis in Domino, qui vobis in memoriam revoca bit quae sint viae meae in Christo, sicut ubique in omnibus Ecclesius doceo. 2. Thess. 3. 7. Ipsi scitis quomodo oporteat nos imitari: quonia non inordinase nos gessimus inter vos. Heb. 13. 7. Momores estote ductorum vestro rum, qui loquuti sunt vobis sermonem Dei: quorum imitamini fidem, contemplantes quis fuerit exitus conversationis ipsorum

VII. Communio nostra cum Deo & Christo. 1 Joh. 1. v. 5, 6, 7. Hic est igitur nuncius ille quem audivimus ex ipso, & renunciamus vobis, Deum lucem esse, nec tenebras in eo esse ullas. Si dixerimus nos communionem habere cum eo, & in tenebris ambulamus, metimur, nec sincere agimus. Quod si in luce ambulamus, sicut ipse est in luce, comunione

E ab omni peccato, Et c. 2. 6. Qui dicit se in eo habitare, debet, prout ille. ambulavit, ita & ipse ambulare. Et c. 3. 24. Nam qui observat ejus prae¬ cepta, in eo habitat, & ipse in eo: per hoc novimus ei habitare in nobis. nempe ex Spiritu que nobis dedit. Rom. 6. 3, 4, 5. An ignoratis, nos quotquot baptizati sumus in Christum Iesum, in mortem eius esse Laptizatos? Consepulti sumus igitur ei per baptismum in mortemtut sicut suscitatus est Christus ex mortuis in gloriam Patris, ita & nos nova vita ambulemus. Nam si cum eo plantati coaluimus assimilatione mortis eius. nimirum etiam resurrectionis assimilatione cum eo coalescemus.

IIX. Beneficia Dei magna & innumera quibro nos tum communiter, tum singulariter tota vita nostra affecit, adhuc quotidie afficit & deinceps quoque afficiet. 1. Sam. 12. 26. Timete Iehova ut colatis eit vere, ex toto animo vestro: nam considerate res magnas quas fecit erga vos Ro. 24. An divitias benignitatis eius & tolerantiae ac irae cohibitae cotemnis, ignorans benignitate Dei ad resipiscentiam te deducere? Ro. 12. I. Adhortor igitur vos fratres, per miserationes Dei, ut sistatis corpora vi stra hostiamvivam, sanctam, placente Deo, rationalem illum cultum vestrum. Jes. 1. v. 2. & 3. Audite caeli, & auribs percipe terra; nam Iehova loquitur: filios educavi & extuli, ipsi aute deficientes rebellaverunt in me. Agnoscit bos possessorem suum, & asinus praesepe domini sui: Israe non agnoscit, populus meus non animadvertit. 1. Joh. 3. 2, 3. Dilecti acunt filii Dei sumus, sed nondum manifestum factum est quod erimus: scimus autem fore, ut quum ipse factus fuerit manifestus, similes ei simus: quo- niamvidebimus eum sicuti est. Et quisquis habet hanc spem in eo sitam, castum se conservat, sicut & ille castus est

Ineprimis beneficium redemtionis nostri per sanguinem Christi. 1. Petr. 1. 18, 19. Vt qui sciatis ves non corruptibilib. rebus argento vel auro fuisse redemtos ex vana illa vistra conversatione, a patribus tradita: Sed pretioso sanguine, utpoto agni inculpati & incontaminati, nempo Christi. Tit. 2. 14. Qui dedit semetipsum pro nobis, ut redimeret nos abomni iniquitate, & purificaret sibiipsi populum peculiarem, accensum studio bonorum operum: & regenerationis Rom. 6. 11. Ita etiam vos colligite, vos tum mortuos esse peccato, tum vero vivere Deo per Christa. Iesum Dominum nostrum: & adoptionis in filios Dei, 1. Pet. 1. v. 14. V. filii obedientes, qui vos non configuretis pristinis, quae in ignorantia vestra viguerunt, cupiditatibus: & fidei salvificae. 1. Pet 1. v. 21. Per eum credentes in Deum, qui suscitavit eum ex mortuis, & gloriam ei dedit ut fides ac spes vestra in Deo esset. Eph. 5. 8. Eratis enim olim tenebra. nunc autem lux in Domino: ut filii lucis incedite.

IX. Manifestatio & confirmatio & veluti obsignatio electionis gratiosae ad vitam aeternam, vocationis efficacis, fidei vivificae, jut stificationis, regenerationis & adoptionis in numerum filiorum Dei. Nam bona opera sunt signa infallibilia quae unicuique vere fidelium confirmant beneficia memorata. Qui enim sincere & constanter bonis operibus studet, is est electus ad vitam aeternam, effifaciter vocatus ad Christum, fide salvifica donatus, justificatus cotam Deo, regeneratus & sanctificatus per Spiritum Sanctum, filius Dei, & c. 2. Petr. 1, 10. Studete vocationem & electionem vestram firmam efficere. 1. Joh. 3. 7, 9, 10. Qui exercet justitiam, justus est, sicut ille justus est

X. Terrores quos Deus immittit. Exod. 20. v. 20. Edixit vero Mo. ses populo ipsi, ne timeatis, nam ut tentaret vos, venit Deus ipse, & ut sit timor eius ante faciem: vestram, ne peccatis. Ita cum Deus somnia terribilia immittit, ad studium bonorum operum nos excitat Dan. 4. ver. 27. Quapropter o Rex, consilium: meum placeat tibi, & peccata tua iustitia abrumpe & iniquitates tuas gratia erga afflictos: si forre erit prorogatio tranquillitati tuae.

XI. Instabilitas rerum humanarum, quia res secundae non perpetuo durant, & aetas paulatim ingravescit, & senium accedit. Ecclesiastae 12. v 3 & seqq. Recordare Creatoris tui diebus juventutis tuae: tantisper dum non adveniunt dies ipsius mali, & pertingunt anni quibus dicas, non est mihi in istis delectatio: Tantisper dum non obtenebrescit. sol, & lux, lunaque ac stellae; neque recurrunt densae nubes tost pluviam: Quo tempore commovebuntur custodes illi domus, & pervertent sese valem tes robore, & intermittent molitrices illae quum mandent, & obtenebre scent illi qui spectant per speculas, &c.

XII. Morbi & aliae afflictiones, quibinos Deus domat, humiliat & ad pietatem excitat. Ps. 119. v. 67. Quum nondum affligerer, ego errabam: nunc autem sermonem tuum observo: Et. v 71. Bono mihi suit meaffligi, ut discerem statuta tua,

XIII. Brevitas hujus vitae 1. Pet. 1. v. 17. Et, si patrem cognomina. tis eum, qui citra personarum respectum judicat ex cuius qopere, cum timore versamini commorationis vestrae tempore. 1. Cor. 7. v 29. Hoc aut tem ajo, fratres, quoniam oportunum tempus est & angustum in posterum ut & qui habent uxores, sint ut non habentes

XIV. Meditatio mortis. Ps. 90. 12. Numerare dies nostros ita doce nos, ut inducamus animum sapientem. Ecclesiastae 12. v. 5, 6, 7. Qui tempore commovebuntur custodes illi domus, & pervertent sese valentes robore, & intermittent molitrices illae quum mandent, & obtenebrescent illi qui spectant per speculas: Occludenturque valvae foro, deiecta sonora molitione; & surget ad vocem avicula, deprimeturque omnia canora: Etam a re alia timebunt, & contritionibus in via: & efflorescetem amygdalum, & pinguefacientem selocustam, irritam faciet animus iste apperes: quii abit homo in locum seculi sui, circumituris in platea luget ibus

XV. Cogitatio continua cerro instantis finis mundi & ultime illius diei & adventus Christi, & horrendi illius extremiss universalis indicii. Ecclesiastae 11. 7, 8. Est quidem dulcis haec lux, & bonum hisce oculis aspicere hunc solem: Sed si annos multos vivens homo in eis omnib. caetetur: attamen recordari eum oportet dies tenebrarum, multos esse ilos, quicquid evenit vanitate esse. Et c. 12. v. ult. Nam omne opus Deus ipse adducet in judicium cum omnire occulta; sive bonum sive malum. Matth. 3. vers. 10. Omnis arbor non ferens fructum bonum. exciditur & in ignem conjicitur & v. 11. cujus ventilabrum est in manu sua & qui perpurgabit aream suam: & coget tritici suum i1 horreum, paleam aute exuret igni inextincto Et c. 12. 36, 37. Sed dico vobis, quodcunque verbum otiojum loquuti fuerint homines, de eo reddituros rationem in die judicii: Ex sermonibs enim tuis justificaboris, & ex sermonibus tuis condemnaberis. Et 25c. toto, ubi Christus tum bona opera fidelium recenset, tum mala infidelium. Luc. 21. v. 34, 35. 36 Cavete vobis nequando graventur corda vestra crapula & ebrieta. te, & solicitudinibus huius vitae: & repente vobis superveniat dies ille Nam ut laqueus invadet in omnes, qui habitat in superficie totius terrae. Excubate igitur, omni tempore deprecantes ut digni habeamini quo effugiatis ista omnia quae futura sunt: & consistatis ante Filium homnis. Act 17. v. 30, 31. Deus igitur temporibus istius ignorantiae conmvendo dissimulatis, nunc mandat omnib. ubique hominibus ut resipiscant Eo quod statuit diem quo juste judicaturus est orbem terrarum, per eum. virum quem definiit, fide ejus rei palaim facta omnibus, illo ex mortuis. suscitato. Act 24. v. 25. disserens Paulus coram Felice de iustitia & continentia, simul etiam disseruit de iudicio futero. 2. Cor. 4 14. Scientes fore ut qui suscitavit Dominum Iesum, nos quoque per Iesum suscitet, & sistat vobiscum. Et cap. 5. v. 9, 10,11. Qua propter etiam contendimus ut hic praesentes, & hinc absetes, ipsi placeamus. Omnes enim nomanifestos fieri oportet coram tribunali Christi, ut unusquisque reportet quae in corpore fecerit, congruenter ad id quod fecerit, sive bonam, sive malum. Scientes igitur terrorem illum Domini, homines ad fidem adducimus, Deo autem manifesti sumus: & spero nos etiam conscientiis vestris manifestos esse. Tit 2. v. 12, 13. Erudiens nos ut abnegata impietate & mundanis cupiditatibus, temperanter & iuste & pie vivamus in praesenti seculo: Exspectantes beatam illam spem & illustrem illum adventum gloriae magni illius Dei acServatoris nostri, nempe Ie uChristi. Heb. 10. v 25, 26, 27. Non deserentes aggregationem nostri mutus am, sicuti mos est quibusdam, sed adhortantes alii alios: idque eo magis quod videtis illum diem appropinquare. Nam si ultro peccaverimus post acceptam cognitionem veritatis, non adhuc pro peccatis reliqua est hostia: Sed horreda quaedam exspectatio iudici, & ignis fervor, qui devoraturus est adversarios. Jacob. 5. v. 7. 8, 9. Patiente igitur anime estote, fratres, usque ad Domini adventum. Ecce, agricola exspectat. pretiosum fructum terrae, patiente animo eum exspoctans, dum accipia pluviam matutinam & serotinam. Patiente animo estote & vos, & stabilite corda vestra, quoniam adventus Domini appropinquat. Ne su spirate alius adversus alium, fratres; ut ne condemnemini: ecce, iudex ante fores adstat. 1. Pet. 1 7. Et, si patrem cognominatis eum, qui citra personarum respectum tudicat ex cuiusque opere, cum timore versamino commorationis vestrae tempore. Et c. 4. v. 5. Qui reddituri sunt rationem ei qui paratus est ad judicandum vivos & mortuos. Et v. 7. Omnium autem finis imminet: Estote igitur temperantes & sobria ad preces. 2. Pet. 3. 10. 11, 12, 13, 14. Veniit autem sicut fur in nocte dies ille Domini, qui caeli cum stridore praeteribunt, lemenia vero astuantia solventar, terra que & quae in ea sunt opero exurentur Quum igitur haec omnia disselvenda sint, quales eportet esse vos in sanctis conversationibus & pietatis ffitiis, Exspectantes & properantes ad advenatum diei Dei, in quo caelconflagrantes sosventur, & clementa astuantia liquescent? Sed caelos novos ac terram novam secundue. promissum exspectamus, in quibus in stitia inhabitat. Qupropter dilcti, quum haec exspictetis, studete ut in contaminati & inculpati beo inviniamini eum pace. 1. Joh. 4. 17. Pe. hoc adimpl tur charitas nobiscum, ut fiduciam habeamus in die uudicii, quod qualis ille est, tales & nos sumus in hoc mundo Apoc. 1. v. 3. Beatus qui ligit, & beati qui audiunt verta prophetiae huius, & observant ea quae in ea scripta sunt: praestitutum enim tempus illud: rope est,

Chrysostomi locus homilia vigesimasecunda ad populum Antiochenum, dignus est qui huc adscribatur: Vt animam tuam velut Dei habitaculum praepares, memento horrendi multum, & tremendi illius dier, in quo omnes Christ. throno assistentes, rerum hic gestarum rationes reddemus, ante omnium oculo poccata nostra ponentur, & rursum revelobuntur, & ignorantibus ostendentur actiones, ubi ignis fluvius, & insopitus vermis, ubi omnia nuda & praecipitata. Ubi cordium nostrorum libri aperientur, & in medio marefeste logentur etiam occulta, nocturna, & diurna, ex gneraniia & oblivione facta, quae mebris effecimus, quaeque nunc latent revelabuntur. Cogita igitur, quod omnino nos hinc ad infallibilem migrare iudicem oportet: ubi non tantum actiones, verum & verba, & cogitata iudicantur: ubi terribiles etiam eorum quae videntur esse parva, poenas dabimus. Haec semper recordare, & in extinctae nunqua obliviscaris flammae. Praevide venisatem iudicare vivos & mortuos. I Cogites Angelorum millia, & myriadas tunc tudici assistentes: nunc auditus vocem tubarum, & tremendam illam condemnantu vocem prae veniat. Praevideat oculus hos quide velut zigania colligari, & in clibanos proiici, alios manib, & pedibs. vinctos il exteriores mitti tenebras: & alios insopito vermi, & luctui, & dentiu stridori traditos: hunc quidem de intempestivo risu tudicar, huncvero quod proximum affecit iniuria, vel quod fratrem seandalizavit: hunc qu dem de incertis damnari criminibs. hunc vero de otioso verbo poenas exigi: hunc vero de mala senten tia iudicium subire, hunc vero propter convicium regno exclud:quenda autem propter servatam iram intolerabilia patientem, illum vero in ignominiam resurgentem aeternam:hos autem Christi cognitione privari, & audire, Amen dicovobis, nescio vos: quoniam fecerunt quae Christus. prohibuit. His igitur sic se habentibus quales nos oportet ess?vel quales emittere lacrymas, & dicere: Quis dabi capiti meo aquam, & oculis meis fontem latrymarum, & lugebo dies ac noctes? Sed ut exspectatam effigis mus poeram, venite praeoccupemus facie Domini in confessione, & vitea diligentia propitiatio: es Domini Dei invocemus. In inferno (namque aunquis cofitebitur tibi Omnia nobis duplicia Deus dedit, duos oculos, duas aures, duas manus, duos pedes. Si gitur horum al erum laedatur, per alterum necessitatem consolamur. Animam ve¬o unam d dit nobis: si hanc perdiderimus quacunque vivomus? Huius igitur providentiam faciamus, nihil ipsius saluti praeferetes: quoniam haec etia est quae cum cor¬ pore iudicatur, & simul defenditur, & comparet ante Christi tribunat Si tunc dixeris, pecuniae me allexerunt: dicit tibi iudex; Non audisti, que utilitas, si quis totum mundum lucretur, animae autem suae decrimentum patiatur? Si dixeris, diabolus me decepit: dicet tibi & ipse, quod nihil profuit Evae, quia dixit, serpens me decepit. Haec igitur mente ter nentes, Venite excitemus nos ipsos priusquam obruamur, priusquamveniat dies Domini magnus, & appareat, de quo Propheta dicit; Ecce venit, & quis sustinebit, vel quis tolerabit diem adventus eius? Tremenda dies illa tumultus, & tenebrarum. Sed dices. Quomodo igitur licet praedicta mala effugere? dicum. Non tantum corpus tuum custodiapurum, sed cum mala passus benefeceris, si accuseris, continons sis & patiens: cum ieiunaveris, ne glorieris: non enim ciborum abstinentia ieiunium operatur, sed abstinentia peccatorum. Scriutare enim Scripturas. Vide quomodo primum virgam nuceam videt propheta. postea lebetem super ardentem, demonstrans quod non sustinentem virgae castigationem ignis suscipit. Sic & per Mosen demonstrabat ignis columnam rebus ciamans, quod legem audiens, videt lucem, inobediens: autem suscipit ignem. Legite Saivatoris Scripturas, & discite, quo- modo cos hinc illuc migrantes adiuvare potest nemo. Non frater fratrem redimet ex interminabilibus tormentis: non amicus amicum, non parentes filios, non filiit parentes. Et quid dico homines miserabiles, um neque si Noe veniat, & lob, & Daniel, tunc iudicantem exorare possint? Sed dices: Unde horum demonstritio? Vide non indutum veste nuptiali ex sponsali domo expul sum, neminem pro illo intercedentem. Vide talentum habentem creditum, & non negociatum, & quomodo pro ipse supplicat nemo. Respice mihi quinque virgines exclujas, & aequales pro ipsis non deprecatas, quas & stuitas Chr stus iuncuvavit, quontaus post. calcatas uoluptate, post extinctum concupicertiae fornacem, est iiiu nium, & lectum humi stratum & vigiliam, tunc stuitae sant inventae, & mer to quide: propterea quod servato magno virginitatis munere mandatum humilitatis parvum non coestodierunt. Vide mihi in tudicii die iudicem oves a de tris constituentem, & in fruct oses haedos a sit nistris: & a dexiris quidem positis dicentem. Vecite benedicti Patris mei accipite paratum vobisr gnum. A sinistris vero positos in tenebi as exteriores repellintem, & eictis posse iuccurrere neminem. Verus enin sermo dicens: Ecce homo, & opus eius.

XVIII. Spes vicae ateruae, in qua perfectam imaginem Dei recuperabimus & Deum videbimus, sicuti est. Joh.. v. 2. & 3. Duecti, nunc fiui Dei sumus, sed nondum manif stump ctum si qued erimus scimus autem fore ut quum i, s factus fuerit manifestus, sim les ei sit mus: quoniam videbimus eum sicuti est Et quisquis habet hanc spem in eo, castum se conservet, sicut & ille castus ist

Tantum de prima causa instrumentali bonorum ope¬

rum, nimirum doctrina caelestiSecunda causair strumetalis, est fides viva, per quam in justificatis per Christum, & regeneratis per Spiritum Sanctum: producuntur ce terae virtutes fidelium, & actiones bonae a virtutibusiilis inanines. sicut dicitur Jac. 2. 22. quod fides sit administr i onorum operum Huc pertinent loca. Pet. 1. 5. Qui virtutis Dei praesidio custodomini per sut ad salutem paratam revelari praestituto tempore ultimo. 1 Joh. 2. v. 3, 4. Et per hoc scimus quod ipsum novimus, si praecopta ipsius obserzemus. Qui dicit, novi eum, & praecepta eius non observat, mendux est, & in eo veritas non est. Et c. 3. v. 3. Et quisquis habet hanc spem in eo sitam, castum, se conservat, sicut & ille castus est.

Fides autem est causa bonorum operum, non quatenus est qualitas hobis inhaerens: sed quatenus est instrumentum appichendens Christum, qui pe. Spiritum Sanctum non regenerat, reformat, sanctific at atque imaginem Dei in nobis instautat. Act 15 v. 9. Nihi que discrevit inter nos & illes, fide ab ipso purificatis cordibus eorum.

Eadem fides est causa bonorum operum non proxima, se remota. Nam est proxima causa justificationis: deine est causa eorum qui ustificationem consequuntur, nimirum regenerationis seu sanctificationis & bonorum operum.

Omnia proinde opera quae fiunt absque fide Sunt mala, sunt peccata, Rom 14 Et talia sunt omnia opera, quaecunque homines faciunt ante justificationem suam coram Deo.

Tertia instrumentalis causa bonorum operum est natura nostra per Spiritum Saectum regenerata, hoc est, homines ipsi regene rati, qui sunt Dei instrumenta per quae is operatur, qui acti a Spiritu Sancto ipsi quoque agunt, ac proinde actionum bonarum i psi quoque sunt causae cooperantes, Matthaei 3. versic 8. Forte igitur fructus convenientes resipi, centiae. Ephes. 2. vers 10. Nam it sius sumus opus, conditi in Christo Iesu ad opera bona, quae praeparivit Deus ut in eis ambulemus. 2 Corinth. 5. versic. 17 Si quis igitur est in Christo. nova creatura est: vetera praeterierunt: eice nova facta sunt omria Roman. 6. versic. 4, 5, 6. Consepu ti sumus igituret per baptismum in mortem: ut sicut suscitatus est Christus ex mortuis in gloriam Patris, ita & nos nova vita ambulemus. Nam si cum eo plantati coaluimus assimilatione mortis eius, nimirum etiam resurrectionis assimilatione. cum eo coalescemus: Illud scientes, veterem illum nostum hominem cit eo crucifixum esse, ut aboleatur corpus peccati, ne nos amplius serviamia peccato. Gal 5. 22.

Agunt autem regenerati anima & corpore. Anima quidem, dum mente, intellectu. voluntate & affectibus sanctis Deo servium Legique ipsius, Roman. 7. versic. 25. Gratias ago Deo per Iesum Christum Dominum zostrum. Nempe igitus ipse exo ment quidem servio Legi Dei, carne v so egi peccat: Libe rum ergo arbitrium in renatis est causa efficiens instrumentalis bonorum operum, sed quatenus liberatum per Christum & regenes tatum per Spiritum Sanctum, & a gratia regenerationis semper inolum & adjutum aut potius promotum. Cerpora vero dum memora iliius sisunt arma justitiae Deo. Rom. 8. v. 12, 13. Ne regnato igitur poccatum in mortali vestro corpore, ut ausculttis ei in copiditatibus corporis: Neque sistite membra vestra armeinjustitiae peccato: sed sistite vos Deo, ut ex mortuis vivos, & membra vestra arma justitia Deo.

Unde infideles & non justificati coram Deo per Christum

& non regenerati per Spiritum Sanctum, non possunt facere vere bona opera: quia sunt malae arbores: & opera eorum non sunt bona; sed mala, sed peccata.

Quarta causa instrumentalis bonorum operum, est assidua ac continua illorum exercitatio, qua sit ut in illis abundantiores & praestantiores fiamus indies, nec nos ab illis per ullas tentationes avocari & averti patiamur, sed instar bonorum militum in iis fortiter progre, diamur. 1. Timoth 4. vers. 7 Exerce teipsum ad pietatem. Tit. 2. v. 8. Sermonem sanum, qui damnari non possit: ut qui se ex adverso opponit, eruhescat, nihil habens quod de vobis dicat mali. I. Timoth. 1. v. 18. 19. Hoc mandatum commendo tibi, fili Timothee, nempe ut secundum praegressas dete prophetias, milites per eas bonam illam militiam. Retinens fidem & bonam conscientiam, quam expulsa nonnulli naufragium fidei fecerunt.

Sic fuit de causis efficientibus bonorum operum.

PrevBack to TopNext

On this page

Caput 2