Table of Contents
Giles of Rome Commentary on the Sentences (Depreciated)
Liber 1
Liber 1, Prologus
Liber 1, Prologus, Pars 1
Liber 1, Prologus, Pars 1, Principalis 1
Liber I, Prologus, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 3 : Quid sit subiectum in sacra pagina
Liber 1, Prologus, Pars 1, Principalis 2
Liber I, Prologus, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 1 : De ordine istius scientiae ad alias
Liber I, Prologus, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum ista scientia sit una
Liber 1, Prologus, Pars 2
Liber I, Prologus, Pars 2, Quaestio 2 : Utrum ista scientia sit certior aliis
Liber 1, Prologus, Pars 3
Liber I, Prologus, Pars 3, Quaestio 1 : Utrum solus deus doceat istam scientiam
Liber 1, Prologus, Pars 4
Liber I, Prologus, Pars 4, Quaestio 1 : Utrum ista scientia sit practica vel speculativa
Liber 1, Distinctio 1
Liber 1, Distinctio 1, Principalis 1
Liber I, Distinctio 1, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum frui sit actus intellectus
Liber I, Distinctio 1, Principalis 1, Quaestio 2 : Cuius sit frui tamquam habitus sive sicut virtutis
Liber I, Distinctio 1, Principalis 1, Quaestio 3 : Cuius potentiae sit uti
Liber 1, Distinctio 1, Principalis 2
Liber I, Distinctio 1, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum solo deo sit fruendum
Liber I, Distinctio 1, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum tribus personis sit fruendum fruitione una vel pluribus
Liber I, Distinctio 1, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum deo sit utendum
Liber 1, Distinctio 1, Principalis 3
Liber I, Distinctio 1, Principalis 3, Quaestio 1 : Utrum deus fruatur
Liber I, Distinctio 1, Principalis 3, Quaestio 2 : Utrum deus utatur aliquo
Liber 1, Distinctio 2
Liber 1, Distinctio 2, Principalis 1
Liber I, Distinctio 2, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum sit dare plures deos
Liber I, Distinctio 2, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum deo conveniat pluralitas attributorum
Liber I, Distinctio 2, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum isti pluralitati respondeat aliquid in re vel sit pluralitas rationum
Liber 1, Distinctio 2, Principalis 2
Liber I, Distinctio 2, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum servata unitate naturae divinae possit ibi esse pluralitas suppositorum
Liber I, Distinctio 2, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum illa plura supposita differant re vel ratione solum
Liber 1, Distinctio 3
Liber 1, Distinctio 3, Pars 1
Liber 1, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 1
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum deum possimus cognoscere in vita ista
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum deum esse sit per se notum
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum deum esse possit demonstrari.
Liber I, Distinctio 4, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 4 : Utrum per rationes naturales possit cognosci trinitas personaliter
Liber 1, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 2
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 1 : Quaeritur de vestigio in se
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 2 : Quot sunt partes vestigii
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum in omnibus reperiatur vestigium
Liber I, Distinctio 3, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 4 : Quorum sit cognoscere deum per vestigium
Liber 1, Distinctio 3, Pars 2
Liber 1, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 1
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum in angelo reperiatur imago; ulterius utrum in homine sit imago; ulterius utrum in muliere sit imago
Liber 1, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 2
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum memoria pertineat ad imaginem; ulterius utrum intelligentia pertineat ad imaginem; ulterius utrum voluntas pertineat ad imaginem
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 2 : Quomodo in mente notitia et amore reperitur in imago; ulterius quid accipiatur ibi pro mente; ulterius quid accipietur ibi pro notitia
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 3 : Respectu quorum obiectorum sit imago trinitatis in anima; utrum in nobis sit imago trinitatis animae se cognoscit; utrum imago sit respectu omnium obiectorum
Liber 1, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 3
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 3, Quaestio 1 : Quomodo repraesentatur ibi unitas essentiae
Liber I, Distinctio 3, Pars 2, Principalis 3, Quaestio 2 : Quomodo repraesentatur in imagine nostra trinitas personarum
Liber 1, Distinctio 4
Liber 1, Distinctio 4, Principalis 1
Liber I, Distinctio 4, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum in divinis sit generatio.
Liber I, Distinctio 4, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum generatio sit in omnibus personis divinis
Liber I, Distinctio 4, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum generatio sit in filio
Liber I, Distinctio 4, Principalis 1, Quaestio 4 : Utrum generatio actio sit in patre
Liber 1, Distinctio 4, Principalis 2
Liber I, Distinctio 4, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum iste sit vera, deus genuit alium deum; utrum genuit se deum; utrum ista propositio sit falsa, deus genuit qui est deus pater; utrum hoc sit vera, genitus a deo non est deus pater
Liber 1, Distinctio 4, Principalis 3
Liber I, Distinctio 4, Principalis 3, Quaestio 1 : Utrum aliquae propositiones affirmativae de deo dicit sint verae
Liber I, Distinctio 4, Principalis 3, Quaestio 2 : Utrum nam divina de deo praedicetur in abstracto; utrum persona praedicetur de essentia
Liber I, Distinctio 4, Principalis 3, Quaestio 3 : Utrum aliae perfectiones quae sunt in deo praedicentur de deo in abstracto
Liber 1, Distinctio 5
Liber 1, Distinctio 5, Principalis 1
Liber I, Distinctio 5, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum generare magis proprie conveniat deo qui est terminus essentialis in concreto quam patri qui est quid relative dictum; utrum sit concedenda deus generat
Liber I, Distinctio 5, Principalis 1, Quaestio 2 : Quomodo comparatur generatio ad essentia
Liber 1, Distinctio 5, Principalis 2
Liber I, Distinctio 5, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum filius sit de substantia Patris?
Liber I, Distinctio 5, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum filius sit ex nihilo
Liber 1, Distinctio 6
Liber 1, Distinctio 6, Principalis 1
Liber I, Distinctio 6, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum pater genuerit filium natura; utrum ista possit concedit: natura generat
Liber I, Distinctio 6, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum pater genuerit filium necessitate
Liber 1, Distinctio 6, Principalis 2
Liber I, Distinctio 6, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum filius procedat a patre per modum artis.
Liber I, Distinctio 6, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum pater genuerit illum voluntate
Liber I, Distinctio 6, Principalis 2, Quaestio 3 : Cum ista sit vera deus generat, utrum sit vera Deus non generat
Liber 1, Distinctio 7
Liber 1, Distinctio 7, Principalis 1
Liber I, Distinctio 7, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum in Deo sit potentia generandi
Liber I, Distinctio 7, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum potentia generandi dicat quid vel ad aliquid
Liber I, Distinctio 7, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum potentia in divinis dicatur univoce de potentia generandi et creandi; utrum potentia generandi et creandi sit eadem
Liber 1, Distinctio 7, Principalis 2
Liber I, Distinctio 7, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum in aliquo sit potentia generandi cui non competat generare
Liber I, Distinctio 7, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum in filio sit potentia generandi.
Liber I, Distinctio 7, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum sit eadem potentia per quam pater gignit et filus gignatur
Liber I, Distinctio 7, Principalis 2, Quaestio 4 : Utrum in divinis possint esse plures filii.
Liber 1, Distinctio 8
Liber 1, Distinctio 8, Pars 1
Liber 1, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 1
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum esse sit proprium solius Dei
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum esse Dei sit esse omnium
Liber 1, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 2
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 1 : Quaeritur de divino esse ut est mensura aliorum.
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 2 : Quaeritur de Deo ut habet rationem mensurati mensura Dei dicitur aeternitas
Liber 1, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 3
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 3, Quaestio 1 : Utrum Deus sit immutabilis
Liber I, Distinctio 8, Pars 1, Principalis 3, Quaestio 2 : Utrum omnis creatura sit mutabilis
Liber 1, Distinctio 8, Pars 2
Liber 1, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 1
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum in Deo sit compositio virtutis et subiectae
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum in Deo sit compositio essentiae et esse.
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum sit ibi compositio generis et differentiae
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 1, Quaestio 4 : Utrum Deus sit summe simplex
Liber 1, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 2
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum omnis creatura sit composita
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum anima sit composita
Liber I, Distinctio 8, Pars 2, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum anima sit tota in qualibet parte corporis.
Liber 1, Distinctio 9
Liber 1, Distinctio 9, Principalis 1
Liber I, Distinctio 9, Principalis 1, Quaestio 1 : Utrum generatio distinguat in divinis
Liber I, Distinctio 9, Principalis 1, Quaestio 2 : Utrum filius sit alius a Patre
Liber I, Distinctio 9, Principalis 1, Quaestio 3 : Utrum Pater et Filius possint dici plures aeterni
Liber 1, Distinctio 9, Principalis 2
Liber I, Distinctio 9, Principalis 2, Quaestio 1 : Utrum filius sit aeternaliter genitus.
Liber I, Distinctio 9, Principalis 2, Quaestio 2 : Utrum Pater sit prior Filio
Liber I, Distinctio 9, Principalis 2, Quaestio 3 : Utrum de filio dicatur melius semper gignitur quam semper genitus est vel gignetur; utrum bene dicatur semper natus est; utrum possit concedi filius semper nascitur.
Librum I, Prologus, Pars 1, Principalis 2, Quaestio 3
Utrum sit aliqua scientia necessaria praeter physicas disciplinas
Et videtur quod non: quia secantur scientiae quemadmodum et res: sed de omnibus rebus dterminant physicae discipulinae. ergo nulla alia scientia est necessaria.
praeterea. Omnis scientia vel est communis vel specialis. si igitur alia scientia a physicis disciplinis est necessaria: illo vel erit communis vel specialis. communis non: quia non est dare plures scientias communes. cum igitur habeamus metaphysicam non indigemus alia. specialis non: quia de partibus entis sufficienter determinant speciales scientiae. si ergo nec generalem nec specialem est dare praeter physicas disciplinas. ergo nullam.
Respondeo dicendum quod ars necessaria dicitur tripliciter. Uno modo quando habet esse ad supplendam indigentiam corporalem et sic necessarium dividitur etiam contra artes quae propter modum sciendi inveniuntur: et de illo modo necessarii loquitur Philosophus primo metaphysica dicens quod aliae artes repertae sunt propter necessarium. Aliae propter modum sciendi sive propter introductionem: et huiusmodi necessariae solum sunt artes mechanicae. Alio modo dicitur ars necessaria: quando est propter alium finem extrinsecum: et sic necessarium dividitur contra honorabile: et quia inter scientias humanas sola metaphysica non ordinatur ad aliam scientiam: omnes autem aliae ordinantur ad ipsam: sola metaphysica est honorabilis principaliter loquendo: alia autem possunt dici necessariae aliquo modo. unde et in primo metaphysica. scribitur quod omnes scientiae sunt necessariores metaphysica: nobilior autem sive honorabilior nulla. Tertio modo dicitur scientia vel ars necessaria: quando ea quae determinantur in illa eo modo quo cognoscuntur ibi non cognoscuntur in alia: et sic quaelibet scientia dicitur necessaria: quia aliqua possumus cognoscere per unam scientiam: quae non possumus cognoscere per aliam: et illud necessarium dividitur contra superfluum: et scientia est necessaria illo modo quae non superfluit.
Hoc viso possumus respondere ad quaestionem per distinctionem. Nam secundum principium necessitatis modum scientia ista nullo modo est necessaria. Nam secundum illum modum solum mechanicae necessariae erant. Secundum autem 2m necessitatis modum etiam theologia non est necessaria. Nam necessarium illo modo est: quod non habet finem intra se: et quia ut patuit omnes scientiae huic famulantur et ad hanc ordinantur: illa autem non ordinantur ad alias humanas scientias inter scientias quae competunt viatori ista sola est hono??? et aliae sunt necessariae. Secundum 3m necessitatis modum ista scientia dicitur necessaria: quia non superfluit. et sic patet quod sed illum triplicem necessitatis modum tria genera scientiarum ordinantur adinvicem. Nam tertius modus necessitatis includitur in primo et in 2o. nam et quae supplent indigentiam corporalem: et quae ordinantur ad alium finem extra se non superfluunt. Secundus autem includitur in primo: quia quae supplent indigentiam corporalem ad exteriorem finem ordinantur. Et secundum istum modum differentiae possumus quod mechanicae sunt necessariae triplici necessitatis modo: speculative autem ab homine inventae duplici: theologia autem per inspirationem habita uno solo modo necessaria dicitur: quia non superfluit.
Quod autem non superfluit tripliciter causa assignari consuevit. una quia et si scientiae philosophorum determinant de omni ente: tamen hoc est cum ammixtione errorum. unde dicitur in commento hugonis super angelica hierarchia quod philosophi erraverunt: quia non habuerunt lumen gratiae et fidei christianae. Ideo necesse fuit tradi scientiam ab omni erroris contagio absolutam. Secunda causa huius ponitur: quia finis noster deus est: et secundum quod scribitur in primo ethicorum cognitio finis ad vitam / magnum habet incrementum: quemadmodum sagittatores signum habentes: magis utique adipiscemur quod oportet: ideo necessarium fuit quod proponeretur nobis cognitio dei ut magis finem nostrum adipisci possemus. Tertia dicitur proportio nostra ad finem consequendum: quia maxime simus proportio sic consequi finem ut per fidem et per sacram paginam nobis ponitur quam aliquo alio modo: et ideo fides et sacra pagina necessaria sunt. Sed in istis causis consideratur solum quod est per accidens: et dimittitur quod est per se: quia quaestio est de ipsa scientia in se: utrum superfluat vel sit necessaria: non est quaestio de ipsa in comparatione ad nos vel ad tradentes scientiam. nam secundum Philosophum 6 metaphysica modi essentiales philosophiae sunt tres: et si alius assignaretur esset superfluus: et tamen alio modo posset tradi philosophia quia sit tradita: et nobis magis proportionato: sed tamen modi essentiales non possunt plurificari: igitur modus qui sumitur per comparationem ad tradentes vel suscipientes est accidentalis scientiae; sed igitur talem modum assignare superfluitatem et necessitatem est considerare quod est per accidens.
Et ideo dicendum est aliter quod ex hoc per se loquendo non dicitur scientia superflua: si tradat cognitionem aliquorum quae non possent cognosci per alias scientias: et quia dictum est per theologiam cognoscimus de deo ea ad quae cognoscenda aliae scientiae se non possunt extendere: ideo tanto magis est necessaria scientia ista et minus superfluit quam aliae: quanto cognitio quam: tradit nobis de deo superexcellit quicquid quicquid aliae tradiderunt.
Ad primum dicendum quod si de omnibus rebus tractant scientiae humanae: tamen quia ad omnem cognitionem rerum de omnibus rebus tribuunt: immo aliquam cognitionem rerum tradidit ista quam non tradunt aliae: ideo ista non superfluit: sicut nec scientiae particulares superfluunt: licet metaphysica de omnibus consideret.
Ad 2m dicendum quod speciales scientiae non sufficienter determinant de partibus entis: accipiendo partem entis quicquid habet causae distinctum ab aliis entibus. nam de deo non considerant scientiae speciales: quod si diceretur de eo considerat metaphysica: non propter hoc superfluit theologiae: quia aliquam cognitionem tradit theologia quam metaphysica tradere non potest.
