Malum

MAlum. Nota secundum Guill. super i. distin xl vii conclusione. ii quod dam est malum clespe. quodam pene. Toquendo de malo cumlpetripliciter dicitur. Primo malum occasionaliter Secundo malum in se. Tertio malum secundum se etc. Primo malum dccasionaliter: dicitur illud. quod licet in se sit bonum tamen alicui ex deccasione malum est. sicut dicit apistolus. Christi bo. qui. odor su. ii Corum. ii aliisbonus odor in mortem: aliis bonus odor in vitam. Lyra quippe dicit exponendo. quod praedi catio fidi per aplos erat odorifera: quia inflammauit affectum: sed mali occansionaliter mouebantur per hoc in odium. Malum vero in se dicitur illud. quod ita habet annexam maliciam quod ab ea separari potest. sicut dare elynam propter vanam gloram vel finem malum. Malum autem secundum se dicitur quod ita hebet an nexam maliciam vt nequiat fieri bonum. sicut blasphemia dei. Unde secundum Ber. li. de dispei. et praecep. Ide est mali in se quod peccare contra secunde tabule praecepta scilicet de dilectione proximi. sed malum secundum se peccare contra primam tabulam. vi delicet de dilectione dei etc. Hec ex Guill.

¶ Sed de malo pene. Nota secundum Scoto. super i. di. xl v. q. ii ac Guill. di. xl vi. e. primi li. similis colligendo. quod praeter malum clispe quo quis reprobatur et punitur iusto dei iudicio: est malum pene triplex etc. Quodam dicitur malum nature scilicet vt quis nascatur cecus vel man cus et huiusmodi. Quodam autem dicitur malum pene scilicet positiue quo aliquis punitur hoc vel in futuro. Quodam vero malum dicitur damni siue pene privatiue. sicut peruuli in peccato originali decedentes habent penam damni. videlicet caren tiam visionis divine etc.

¶ An malum sit a deo. Arguitur quod sic. quia scribitur Esa. xlv. Ego dominus creas mala: et faci bo. S in oppositum est Aug. dicit quod deus non potest esse autor mali: cum sit summe bonus et omnibonus etc. Ad hec et huiusmodi Respondetur secundum Guil. super i. dis. xl vi. quod quidam erant heretici qui dicebantur Coliciani. a quodam: nomine co licio: sic vocati. qua scilicet dicebant simpliciter deum non facere mala. Et iste error condemnnatus est in Canione. xxiiii. q. iii. c. Quidam autem heretici. quia expresse dicit scriptura oppositum. Esa. supra. in argu.

¶ Proinde ad hoc quasitum respoden dum est sub distinctione scilicet de malo vel pene vel clpe. vel na ture vel damni: vt praecedenter patuit.

¶ Nam primo ma lum pene est a deo effectiue. Amos. iii. Non e malum in ci uitate quin faciat dominus. et sic intelligitur loqui Canon et Esa. xlv. quod deus facit et creauit mala pene. Nam deus creauit infernales penas ad punitionem malorum. et vult voluntate consequente iuxta demerita affligi re probos. Denique est in praesenti penas deus induxit propti peccata homnibus videlicet famen. sitim. mortem et alias mi serias temporales: vt patet Gen. iii de Adam et Eua. et ali bi. Ratio at: quia pene stur quidam medicie. ii Ethi scilicet pur gatiue et praeseruatiue peccatorum. ergo etc

¶ Secundo. malum: culpe non est a deo. et de hoc malo intelligitur illud Aug. supra quod deus non est autor mali scilicet culpe. Malum ei culpe esa voluntate hominis mala: vt de hoc latius patebit li. ii.

¶ Tertio de malo dani. siue sit nature. siue sit ca retiem gratiae et galer scilicet visionis divine. Dicendum est secundum eum Guill. quod ex quo priuatio pura est: non habet sui causam efficiente sed deficietem. ergo non est simpliciter a deo: nisi ratione ordis: quia debite ordiatur a deo et iuste: vt peccatores priuentur visione dei. Esa. xxvi. Tollatur impius ne videat gloriam dei. Priuatio est nature: vt cecitas et alie miserie ordinantur a deo debite ad puniendum iuste peccata primorum parentum vel aliorum etc.

¶ An mala culpe fieri in mundo veit deus. Respondetur secundum Guill. e. di. xl vi. quod non. quia illud deus non vult quod max: et odit. huiusmodi ser culpe. Ecci. xii. Al tissimus odio hbet peccatores. ergo etc. Sed opinio Hug. icit quod deus potest velle malum culpe non per se sed per acciens. videlicet propter hoc: quia pertinet ad decentiam vniuersi: vt manifestetur dici iusticia: et et mina et sapientia. eliciendo bo na exinde. Sed contra arguit Scoto. Quia velle malum culpersiue per se siue per acciseus: est peccatum voluntatis inordinate et torte. sed deus non potest peccare. ergo etc Ad hoc in sequentibus pluribus. §.

¶ Sed an deus velit fieri alia mala: videlicet praeter malum culpe. Respondetur secundum Scoto. in i. di. xl v. q. ii. Et similis colligendo Bon. Rich. et Tho. di. xl vi. primi. ac Guill. ibidem. quod primo de malo ab olute loquendo: conclusio datur. quod deus non vult nec potest velle fieri malum sub ratione mali. Ratio: quia omnis voluntas cui placet malum inquantum malum: est inordinata et obliqua ac maliciosa. ideoque malum sub ratione mali est extra formalem rationem obiecti voluntatis divine: qua non potest ob iquari. Item secundum Guill. Quicquid deus vult erit bonum propter voluntatis divine bomtatem immutabilem. Eoipso enim est bonum: quia deus vult. Si ergo deus vellet fieri malum sub ratione mali. sequitur quod tale malum inquantum malum esset bonum. quod implicat contradictionem. ergo non potest deus velle malum: vt sic. Unde quamuis actio substrata malicie in quantum ens sit a deo volita: tamen ipsa malicia quae forma itur dicitur talis actio mala: non est a deo volita.

¶ Secundo de malo nature et pene Conclusio est. quod videlicet deus potest velle per accisens malum nature et pene. Ratio: quia ex tali malo potest euenire vniuerso maius bonum. Nam patet de malo nature: quia ex corruptione vnius sequitur generatio alterius in modo. et de malo pene prouenit ma nifestatio diuine iusticie. Unde talia mala proasent esse volita a deo. et si non per se tanquam mala: tame per accidens vt eliciantur bona.

¶ Sed difficultas est. Quia omne iu stu est deo volibile vt iusto. sed fieri mala est culpe quandoque est iustum: quia omne malum est pena. Iuxta dictum Au gu i. confes. Iussisti domine. et sic est quod omnis motus inordi natus pena sibi sit. Et iuxta dem Greg. quandoque vnum peccatum est pena alterius. penam autem fieri peccatorum est iustum. ergo malum clespe fiert deus vult in penam etc. Respondetur secundum Bo na. et Tho. supra quod malum culpe aliquando per accisens est pe na peccati: inquantum propter demeritum praecedentis culpe ruere hbet quis in aliud peccatum. sicut Tothpropter ebrietatem ruit in incestum etc. Et vt sic scilicet inquam pena non est malum: sed iu stum. et per consequens vt sic a deo iuste volitum. sed malum clspe in se non est pena sed deformitas. ergo vt sic non est volitum a deo: sed tantum permissum. Unde et Scoto. vbi. supra dicit. quod opi. et Modernorum. videlicet quod deus non vult malum culpe voluntate efficaci: sed vult illud voluntate permissiua: quia permittit et non prohibet illud etc.

Si adhuc quaratur. Quomo possunt fieri mala si deus non vult: cum hebeat voluntatem potentissimam; Respondent Guill. e. di. xl vi. quod si deus voluntate effica ci seu besmplaciti non permitteret mala fieri: tunc nulula essent mala. et potuisset facere absolute: vt nec an geli peccassent nec homines: et nullum esset vicium. sed noluit: quia permisit eos vti libero arbitrio. Unde dio. in fi. ecclesiastice hierarchie dicit quod deus nemini dedit vitam coactam. sed liberum dedit arbitrium vt per merita ascenderet ad primia. Nam gloriosius erat beatis angelis meruisse praemiu: quam ipsum habere sine merito. sicut patet de milite in bello scilicet gloriose triumphante: et sic praemium adquirente. Hec ex Guill.

¶ Utrum deus iuste permittit mala fieti. Et arguitur quod no. quia vt scribitur in canone. lxxxiii. di. c. error. Cum possis prohibere peruersos et non facus nil aliud est quam fouere illos. Sed quia deus est omnipotens et potest prohibere et facere vt nulla fiant mala. hoc autem non fac. ergo videtur quod sit contra bonitatem dei si permittat mala fieri in modo: quia videtur consentire. Unde et Rho i. Digni sunt morte: non solum qui faciunt mala: sed est qui consentiunt facientibus. Et Aug. xix. de ciui. dici dicit. Ad officium innocentis partinet: n solum nemi malum inferre: sed a peccato cohibere. ergo etc. Ad hec respondendo Nota primo secundum Rich. super i. di. xl vi. q. iii. quod Canon praedictus intelligitur de illo qui non hbet vniuersalem prouidentiam: sed parti cularem. qui non potest ex omnibus malis maiora bomoa elice re. sicut est rex terrenus vel princeps. et similiter de talibus intel ligende ster auctoritates praedicte. Deus autem est potestatis omnimo de: et potest elicere maiora bona. ideo iuste permittit ma la fieri in mundo: vt patebit statim. His concor. Fran. di. x

¶ Secundo nota secundum Tho. in scrip. primi. di. xl vii. art. ii in solutione quarti argu. quod prohibere debet quis peccata. non nisi secundum conditionem libtatis arbitrii aliorum. Non enim debet rex vel princeps ligare homines qui vellent fu rari. ne scilicet furentur: quia iniustum esset ligare eos antequam eccarent. sed per admonitionem debet prohibere: salua libentate arbitrii illorum. Ita et deus saluata conditione. humane libeatatis peccata prohibet suis legibus

¶ Tertio nota secundum Bona. ea. di. xl vii. q. iii. similis et Rich. supra. ac Guill. ea. di. xl vii. colligendo. quod mala a deo permitti iusticia exigi

¶ primo ex ordie rerum vniuersi: qui exigit pro sui perfectione: vt in mundo esset creatura aliqua arbi trio libera: quae peccare posset de se et sue libeatati dimit ti deberet: vt est angelus et homo. Ideo Aug. vii. dici ciui. dei dicit. Sic res quas condidit deus administrat: vt eas proprios motus agere sinat. Nam vt est Dio. in fi. Ecci hierar. dicit. Iustum est vt non hebeamus vitam coactam: sed lipero vtamur arbitrio a deo nobis data etc.

¶ Secundo mala permitti: iustum est ex decentia bonitatis dei quam decet et iusticia exigit manifestari. tam quo ad mtienam in percendo peccatori penitenti: quam quo ad iusticiam in punien do impios: quam quo ad sapientiam. in eliciendo exim maiora hoa

¶ Tertio mala permitti: iustum est ex parte electorum christi. vt per mala tribulationum a deo permissa: a pecca tis purgentur: et a futuris lapsibus praeseruentur. et et me ritis patie gloriosiores reddantur. Non ei esset quis mar tyr si nullus occideret illum.

¶ Proinde Aug. xi de ciui. dei. et Anselmus. de lapsu mundi. vbi scilicet

¶ Queritur quare deus permisit in mudo plures esse malos quam bonos: Respondent quod ideo: quia si pauciores essent mali non essent ausi insurgere contra nultos bonos exercendo illos

¶ Preterea Quar to ex Ric. Mala permitti iustu e: ex parte humani de meriti: quia exigentia demeritorum exigit iusto iudicon: vt homo propter peccatum permittatur ruere in aliud pec catum: vt patuit. supra. § sexto.

¶ Utrum mala fieri sit verum. Respondetur secundum Bona. e. di. xl vi. q. iiii. breviter. quod si loquimur de veritate signi: concedendum est. quod mala fieri est verum. quia vere intelligitur. et enunciatur. et ab ipso deo qui est umma veritas enunciatur in scriptura. quod mala fiunt in terris realiter. et hoc est verum. quia dicente philosopho. lib. Peri her. Ab eo quod res est vel non est: ono dicitur vera vel fla etc. Sed si loquimur de vero rei: sic verum et ens et bonum buertuntur. vi. Metap. Sed quia malum sub ratione qua malum: non est verum. quia non est bonum fieri. ergo nec verum Unde si arguatur sic. Bonum et verum conuertuntur. ergo omne verum est bonum. Concedo. sed istum furari est verum. ergo istum furari est bonum. Talem instantiam fac magister. dist. iiii. supra. in littera. Dicendum secundum. e. Bona. quod non valet consequentia. quia est fallacia accidentis: quoniam ibi fit variatio in vero signi et vero rei. Similiter non valet sic arguere. Oen verum est a deo. Istum peccare est verum. ergo istum peccare est a deo. Est enim fallacia accidentis: vt dictum est. Hec ex Bon.

¶ Utrum mala fieri sit bonum. Cum enim non sit verum reale: quomodo potst esse bonum: Ad hoc dicendum secundum Rich. e. dis. xl vi i. libri. Prenotando quod malum sub ratione qua malum: non est aliqua res positiua. quia est defor mitas et carentia boni debiti. Io Aug. xi. de ciui. dei. c. x. dicit. Mali nulla natura est: sed amissio boni: mali nomen accepit. Unde malum inquantum malum non hbet causam efficientem per se: sed tantum per accisus scilicet ratione substrati actus vel essentie. Causa eius est mala voluntas. de qua Aug. xii. de ciui. dici dicit. c. vi. Male voluntatis causa efficiens: si quaeratur nil inuenitur. Unde peccatum est a peccante. non effectiue sed defectiue: quia peccatum non hent causam efficientem sed deficientem. ergo malum est privatiuum. Priuatio autem non est res: sed tantum ens rationis. inquantum est in intellectu. et per consequens: malum non est verum reale. sicut nec ens simpliciter nec bonum etc.

¶ Ad quaesitum ergo dicendum secundum. e. Rich. supra. q. vi. quod mala fieri: esse bonum in telligitur dupliciter. Uno modo simpliciter. et sic malum vt ma lum fieri non est bonum simpliciter. quia secundum Aug. xii. de ciui. dei. c. vii. Malum fieri inquantum malum: est incipere habere malam voluntatem. et sic est auerti et deficere a summo bono scilicet deo. ergo non est bonum. Alio modo malum fieri: esse bonum intelligitur. non simpliciter sed alicui. et hoc dupliciter. scilicet aut per se. et sic est flunum: quia fieri mala nulli est bonum per se: imo nocet. Aut per accisens. et sic est verum. quia malum fieri potest esse bonum alicui per accisens. ut. scilice humilior fiat et fortior resurgat: vt patet de Petro apostolo etc.

¶ Sed quo peccata mortalia et omnia mala cooperantur in bonum electis; Respondetur secundum Bon. et Richar. supra. quod sicut ait apostolus. Rho. viii. Diligentibus deum omnia cooperantur in bonum. Ubi glo. dicit quod etiam casus in peccatum cooperatur illis in bonum. Et hoc fit tripliciter. Uno modo excitando scilicet ad inuocandum et aman du deum promia: et ad contemnendum fetiditatem peccati. Secundo adiuuando. scilicet ad fortiora opera et merita. Tertio erudiendo: vt humilior et cautior fiat obsistendo omni peccato etc.

¶ An ergo malum sit causa honi. Respondet Guill. cum Bona. ea. dist. xl vi. q. iii. quod non. sed bene Mala sunt occasiones bonorum. Proinde notat quod ista tria causa. casus et occasio differunt etc. Cau sa enim het operationem et intentionem. sicut dum artifer facit domum ex intentione. Casus autem operationem het: sed non intentionem. sicut fodiens: autem praeter intentionem reparit. Sed occasio priuat vtrumque. sicut si aliquis dicat aliquod verbum alteri displices. illud verbum nec est causa nec casus displicentie: sed occasio. Sic malum extat occasio boni: sed non causa.

¶ Utrum malum sit ordinabile id est voli bile propter aliquod bonum exinde eliciendum. Et arguitur quod sic. quia sicut primium beatitudinis ordinatum est ad bonum meritum et dei pietatem declarandum. ita malum ordinatur ad penam et iusticiam dei declarandum. ergo etc. Sed in op positum est quod ait Apostolis. Non sunt facienda mala vt veniant bona. ergo malum non est ordinabile in bonum. Sed ad hoc dici solet secundum Rich. et Bona. aliosque. quod apstolus ibi loquitur de faciendo malo. quia facere non licet peccatum mortale propter quodcumque bonum. Non autem loquitur de permittendo: quia potest permitti malum propter bonum. praesertim a deo bono: qui potest ex omni malo elice re bonum maius: vt patuit. §. viii.

¶ Sed adhuc difficultas oritur. Quia Aug. xii. de ciui. dei. c. viii. dicit quod malum est contra natutam et ordinem creaturarum. sed omne tale non est ordiabile ergo etc. Item secundum Guil. quia ordo est quid positiuum. peccatum aut est sola priuvatio quaedam. Quo ergo poterit fundari ordo positiuus in pura priuatione.

¶ Ad hoc rsoponu secundum Guill. e. di. xl vi. conclusioe. ii Et Rich. e. di. q. vii. simulque Bona. quod quemadmodum aliquid dicitur sanum tripliciter. Aut subiectiue. sicut animal dicitur sanu: quia est sbiectum sanitatis. Aut dispositiue. sicut potio velis dieta dicitur sana: quia disponit ad sanitatem. Aut significatiue siue onnsiue. sicut facies vel vrina dicitur sana. vel pulius sa nus: quia sigut vel ondit hominem esse sanu.

¶ Ita ordinatu dicitur tripliciter. siue ordinabile etc. Uno modo. si ordinis susceptiuum. hoc modo non est ordiabile nisi quod est ens vel natura aliqua. Et quia malum inquantum ma lum id est sued ratione deformitatis: quae res formaliter dicitur mala. sic non est ens sed privatis entis debiti. Io non est ord nabile ordine reali per se: vt patet ex dictis Augu. in obiectione. supra. Unde hoc modo malum non est ordiabile nisi per accismens scilicet per ens substratum: quoniam illa natura. substrata deformitati peccati ordinatur in penam propter deformitatem peccati.

¶ Secundo modo dicitur ordinatum vel ordinabile: sicut dispositiuum ordis. Isto modo per accisneus est malum ordinatum. inquantum aliquotiens ad melius diponi scilicet ad humilitatem hominis: vel ad iusticiam dei de¬ clarandum. Ueruntamen quia deformitas est priuams et non ponens de se. Ideo ordinabilis est. non ordine nature sed ordie iusticie: quia homo per eam disbonitur ad iustam penam recipiendam.

¶ Tertio modo picitur ordinatum ostensiue. et sic malum dicitur ordina tum: quia eius comparatione magis apparet bonum a magis ostenditur. Iuxta illud primo Elenchorum. Op posita iuxta se posita magis elucescunt. Unde secundum Aug. in Enchi. Malum ordinate suo loco post tum: euidentius commendat bonum. sicut pictura ni gra: iuxta album posita pulcrius esse ostendit album iuxta positum. Unde per hoc patet soluton difficul tatis: quia verba Augu. intelligenda sunt. quod malum inquantum malum est contra naturam et non est ordi nabile per se: sed ordine iusticie per accidens bene est ordinabile

¶ Ad illud aut quod querebatur. quomodo poterit fundari ordo positiuus in priuatione: Dicendum secundum eum. Guill. quod iste ordo quo ordinat deus malum ad bonum aliquod non fundatur in malo sed in bono. et sic denominatione extrinseca ma lum dicitur ordinatum: sicut et paries visus dicitur denominatione extrinseca a visione que non est in pa riete: sed in oculo etc. et deus dicitur agens denominatone extrinseca. vt patuit. vbi Agere. §. viii.

¶ An malum sit de perfectone et decore vniuersi. Cum enim malum deturpat et fedat vniuersum. quomodo ergo dici potest quod sit perfectio vniuersi. Item Dio. dicit Bonum et perfectum idem est quod pulcrum. sed malum non est bonum nec pulcrum: cum sit deformitas. ergo non est ad decorem vniuersi

¶ Sed in oppositum est. quia scribitur Ecci. xxxiii. Contra malum bonum e scilicet in vniuerso. Et contra mortem vita. et sic intuere in omnia opera altissimi. sed quia huiusmodi oppositio spectat ad perfectionem et decore vniuersi. ergo et malum

¶ Respondetur secundum Guill. vbi. supra. simulque Bona. Rich. et Tho. recolligendo quod considerare possumus duplicem perfectionem et decorem vniuersi. videlicet vna essentialem. siue quantum ad esse mundi. aliam accidentalem: siue quantum ad bene esse mundi. Toquendo de prima. scilicet de essentiali: nil faciunt mala ad perfectionem vniuersi. nec per se nec per accidens: inquatum mala sunt. Toquindo autem de accidentali: mala faciunt ad decorem peraccidens. scilicet ratione substrati vel subiecti. non ratione sui: quia non inquantum mala sed inquantum bene ordinata. Nam deformitas peccati non est de perfectione et decore mundi: quia non est bonum nec pulcrum sed detur pat vniuersum: prout probant argumenta in principio. tamtu per accies inquantum ordinatur ad iustam pena. et inquantum opponitur bono. Ex tali oppositione resultat quida decor. sicut in rhetorica quidam color qui dicitur contrarium. Ita dicitur. ii Corum. v. per gloriam et ignominiam. per infamiam et bonam famam. Unde et Aug. dicit quod fur pulcre pendet in furca. quia ibi est pulcritudo iusticie. sicut seruus fidelis regis pulcre manet. in aula regia. Et per hec patet ad obiecta

¶ Item malum non turbat ordinem vniuersi vt probat idem Guil. quia expresse Aug. xi. de ciui. dei dicit inter alia exempla quod ita se videtur habere malum ad vniuersum sicut somnus ad vigiliam. Somnus ei est privatio vigilie. con fert tantum ad sanitatem animalis. nam vt philosophus primo de som. et vi. dicit Animal nequit diu durare sine somno. sic in propo sito malum est privatio boni tamen confert mundo. Etem si nullum peccatum foret multae perfectiones deessent vniuer so scilicet merita passionis et mortis christi. Et martyrii vi ctoria ac corona. Et poenitentie praemia et huiusmodi. Ad hec ubi Potentia. §. lxix.

¶ Quomodo autem possit deus velle bonum quod ex malo elicitur et non ipsum malum: Uide vbi agetur de Permissione. § vi.

¶ Item de malo plura. vbi Pre ceptum et vbi Uolutas. Item etiam lib. ii.

¶ An ergo vniuersum si foret sine omni malo esset melius et pulcrius ordinatum. permanendo in statu innocentie quam sit modo cum videlicet pro nunc tot et tanta fiunt mala in vniuerso: Respondetur secundum Guil. Cum Bona. vbi. supra. q. ultimo. quod quo ad ordinem accidentalem vel perfectionem: status praesens videtur excedere statum innocentie. Sed quo ad innocentiam: status innocentie excedit praesentem statum ita quod se habent sicut excedentia et excessa. Unde se habent sicut due facies in qua rum vna nulla est macula. In alia autem est cicatrix bene sita que videtur faciem venustare sicut dicit deHelena phrigius Dares quod hebebat in facie quamdam concauitatem miro modo es venustantem. Et de sancto Bernardino de senis dicitur quod in labio superiori habebat quamdam pustulam innatam ipsum venustantem etc.

¶ Sed quis horum statuum modi est simplicitur melior Respondet idem Guil. cum Bona. quod saluo meliori iudicio potest dici quod decor qui nunc est magis excedit. Ratio huius est quia voluntas diuina eliciens bonum ex malo praepotens est malo Et ideo bonum quod inde elicit praeualet malo quod bonum corrumpit. Unde plus valet vniuersum nunc quam valuisset tunc in quo nunc commendatur sapientia creatoris Unde Greg. in benedictione cerei pascalis dicit O felix culpa que talem ac tantum meruit habere redemptorem. Nisi em Adam peccasset per mortem christi redempti non fuissemus In quo etiam maxima dei apparuit charitas vt dicit apostolus Gals. iiii. Exemplum ponit idem Bona. de scyph ligneo vel testeo et frangitur qui fractus religatur aureo circulo vel filo nam melior est post fractionem quam fue rat ante. Non quidem ratione fractionis sed religationis per aureum circulum sic in proposito Unde non dicit nobis esse dubium quod deus de malis praesentibus maius bonum elicit semper licet quale sit illud ignoramus Hec ex Guil.

¶ Si adhuc petas Nonne melius esset vniuersum si nullus hominum esset damnatus nec angelus aliquis sed omnes essent beati et habuissent libe rum arbitrium confirmatum in bono quam sit modo cum quidam sunt beati et quidam miseri perditi et damnati etc Respondetur secundum eundem Guil. supra cum Bonauen. quod si homo perstitisset ipsi reprobi non fuissent. quia Greg. dicente Si pri¬ mi parentes non peccassent: nequaquam ex se filios gehenne generassent. sed hi tantummodo nati fuissent qui electi sunt. Ideo non plures peruenissent ad beatitudinem quam modo sunt peruenturi. Unde mali sunt praeter intentionem status innocentie: Ideo tamquam superfiui non sunt digni in computatione apud deum et apud homines. et per consequens tunc non esset vniuersum melius et etc.

¶ De materia prima vide libro secundo.