Confessio

¶ De primo quaeritur: vtrum sit facienda ad interrogationem iudicis: Respondet Panor. extra de confess. c. cum super. quod aut proceditur a iudice per inquisitionem ex merto officio iudicis. et tunc si factum est notorium vel infamia flagrat: vel quando semiplene probatum est: et sic respondere tenetur veritatem sub pena mortalis peccati: secundum sanctum Tho. ii. ii. q. lxxx. ar. i. Et hoc est verum quando non agitur ad aliam pena quam spiritualem. Si vero factum non est noto riu neque flagrat infamia: tunc non tenetur respondere. ar. extra de accusa. c. qualiter et quando. nec in hoc est obediendum praelato: quia contra charitatem est. occulta enim publicanda non sunt: sed soli deo relinquenda. vt patet. vi. q. i. si omnia. et. c. oues. et. c. ex merito.

¶ Utrum interrogatus vel sua sponte bilens faciat iudicium contra socium: Respondetur quod non. quia cum omne iudicium debeat probari per duos testes ad minus etc. Alia confessio est sacramenalis: quae secundum Hostien. est legiti ma coram sacerdote peccatorum suorum declaratio. nam sicut sententia debet esse certa: sic confessio.

¶ Qualis debet esse confessio sacramentalis: vt sit legitima: Respondetur secundum omnes theologos in. iiii. di. xvii. quod debet habere conditiones quae continentur in his versibus: Sit simplex: humilis confessiopura: fidelis. Atque frequens: nuda: discreta: libens: verecunda: Inte gra: secreta: lachrymabilis: accelerata: Fortis et accusans et sit parere parata. Quas quidem conditiones exponit Rich. in. iiii. di. xvii. ar. vt. q. vltim. Simplex id est nihil admisccatur: quod non facit ad peccati quantitate. humilis in verbo et signo. pura id est recta intentione facta. fidel id est vera: vt nihil de falsitate admisceatur. frequens: quia valde est vtilis. nuida: non inuoluta verborum obscuritate. discreta: vt ma iora cum maiori gravitate. libens: non necete sed libera voluntate. vecunda. non iactantia plena. Integra: vt nullum retineat. secreta: non publica. lachrymabilis: ex dolore cordis. accelerata: ne nimis prolongetur. fortis: ne ex vecundia dimittat. accusans: se no alios. parere parata scilicet ad obedientiam confessoris.

¶ Utrum prefate conditiones sints oes de neceste confessionis: Respondet Rich. vbi. supra quod non sed quaedam de congruitate: quaedam vero de nccetate: quas ex variis quaestionibus intelligere possumus

¶ Utrum nomina persone cum qua quis peccauit sit de neceste confessionis: Respondetur secundum Richar. vbi. supra di. xxi. ar. fi. q. ii quod aut nominatio perso ne est necessaria ad peccati magnitudinem et specie exprimendam: et tunc est necessaria: vtputa quia peccauit cum muliere: nec habet aliam consanguineam: quia si haberet aliam: puta sororels: tunc sufficeret dicere: peccaui cum consanguinea in primo gradum. aut talis nominatio solum est vtilis confitenti vt confessor melius sciat imponere consilium et poenitentiam. Et sic similiter est necessaria. autem est vtilis illi cum quo peccauit: et tunc potest dicere confessori sed non in confessione. quia sic confessor non posset aliquid nisi extra confessionem ci diceretur. autem non est vtilis nec eius qui confitetur: nec ad correctionem illius cum quo peccauit: nec ad expressionem speciei peciti. et sic non solu debet tacere expressione sed etiam tenetur. Dicit enim sanctus Bona. in iiii. dist. xxi. ar. i. q. iii. quod confitnes si exprimit non effugiet detractionem: nec etiam confessor si ad hoc consentit. Similiter quando nominatio persone esset cum periculo alterius etiamsi circumstantia esset de necessitate omittenda est secundum Petur. de pal. in. iiii. Nec hoc requiritur de necessitate quod sit genuflexo: capite discooperto: nisi de bono et equo praesecipaliter enim humilitate cordis requirit deus. ciiii. q. v. si quid. quamuis actus humilis corporis ipsam in ducant et in ipsis mereamur si fiat propter reuerentiam

¶ Utrum confitens propter vanam gloriam vel aliquem malum fine peccet mortaliter: Respondetur quod sic. quia peruertit finem sacramenti. Unde dicit Henri. de ganda i. quodli. q. xxxiiii. quod qui vtitur principaliter ad hoc ad quod non ordinatur in quo deum contemnit peccat mortaliter. Et sic concludit quod etiam doctor qui principaliter quaerit honorem suum in docendo. et sic praefert honorem suum honori diuino peccat mortaliter. Quia dicit Aug. li. i. de doctri. christi. Ad fidem speci et charitatem tota militat scriptura diuina quae principaliter ordinatur ad honorem dei in quo deus contennitur si principaliter ad alterius honorem ordinetur. Secus esset de doctrina legis ciurlis vel artibus liberalibus. ergo argumentum a maiori quod confitens peccat mortaliter propter vanam gloriam principaliter confitendo: imo nec sacramentum suscipit. quia pars est sentialis huius sacramenti quae consistit in actu suscipientis est actus interior: vnde sine eo non fit. sicut non contraheret matrimonium qui contrahendo non intende ret nisi copulam carnalem ad tempus. Unde tenetur quis confiteri peccata sua vt deo satisfaciat quem offendit et etiam ecclesie. et vt de suis peccatis veniam consequatur. Alia enim intentione confessio facta non valet et tenetur iterare: vt patet de pe. dist. iii. §. inter hoc. vbi dicitur. Sicut veniam meretur poenitentia vera: sic deum irritat simulata. Similiter peccat mortaliter confitens peccatum quod non fecit Tum quia conscientiam suam non manifestat. tum quia mentitur. Et de talibus dicitur. ii. ii. q. ii Cum causa humilitatis mentiris: si non eras peccator mentiendoefficieris. Hoc tamen tunc est quando conscientia sua dictat quod non fecit et etiam peccatum quod confitetur esset mortale si fecisset. quia conscientietimorose multa confitentur quae non sunt tanti poderis nec tamen reprehenduntur penitus. Quia dicit beatus Greg. Bonarum mentium est culpam cognoscere vbi culpa non est. vbi cognoscere ponitur pro formidare. quia non est bonatum mentium falsum pro vero cognoscere. Ex quibus intellige quod non omne mendacium dictum in confessione est peccatum mortale: sed solum illud quod est perniciosum: puta contra famam propriam vel alterius. Unde si taceret vel negaret aliquod mortale quod fecit et de quo non est confessus peccaret mortaliter nisi forte timeret de reuelatione confessionis: vel quod confessor sollicitaret cum ad malum et alium cui confiteatur non habet: posset aliquid tacere vel negare cum verbis palleatis talitet quod mendacium non dicat: et etiam si diceret propter hoc non esset mortale sed veniale: vt potest colligi. xxii. q. ii. c.i. dicit tamen Petrus de pal. quod quando quis est in statu exercende perfectiois. et ibi dicit medacium iocosum vel officiosum peccat mortaliter: sicut praedicator in praedicatione vel iudex in iudicando: et multo magis confitens in confessione: sed valde videtur durum

¶ Sed di. Quid de confessione generali in quaquide confitetur commisisse omnia peccata: Respondetur secundum Ray. quod taliter confitens loquitur in persona ecclesie: vel quia secundum Augugis. in vno peccato possunt multa peccata notari: vel intelligitur de generibus singulorum et non de singulis generum quaesi di. peccaui cogitatione: locutione: opere et omissione: non tamen hoc sufficeret ad confessionem pro mortali bus ad que requiritur specialis confessio. cui concordat etiam Hostien.

¶ Utrum confessio semel facta sit fecessario iteranda: Respondet Rich. i. iiii. di. xvi. quod vere et legitime confessus non tenetur reiterare confessionem de neceste. nec tenetur quis obedire sibi praecipie ti vt iterum talia confiteatur: nec papa posset condere legem hoc praecipientem secundum Pe. de pal. quia sic mutaret materiam sacramenti. sacramentum autem non potest papa mutare. Si autem quis velit ex bono consilio cofiteri iterum peccata confessa: vt facilius recipiat remissionem virtute clauium potest: vt patet de pe. di. i. mensuram. Si vero quis ideo confitetur quia semper dubitat de remissione: non est laudabile dubitare de effectu sacramentorum: quia peccata semel confessa illi qui sciuit et potuit absoluere: sine dubio sunt remissa quantum ad reatum. Sunt tamen aliqui casus in quibus confessus tenetur iterum confiteri eadem peccata. Primus quando confitetur ei qui non potest ab oluere. Secundus quando quis confitetur ei qui nescit ligare vel soluere. Tertius quando quis non confitetur integre omnia peccata sua mortalia vni sacerdoti de quibus non est confessus vel scienter tacet aliquod mortale: vel de quo dubitat vtrum sit mortale. vel omittit circumstantiam quae mutat spem. vt patet de pe. di. i. circa finem. Si enim tacuit ex gnorantia seu obliuione: tunc dicit Rich. vbi. supra arti. ii q. vi. quod autem penitens adhibuit debitam diligentiam: prout de lege communi humana permittit fragilitas: vt omnium peccatorum memoriam haberet que sunt morta lia. que est secundum Scotum eadem di. quando tantam diligentiam adhibet vt memoriam habeat: quantam quis adhiberet in re multum ardua: et tunc non tenetur confiteri alia peccata de quibus confessus est. nec etiam illud peccatum obilitum tenetur confiteri priori confessori tentione necessitatis Quartus casus in quo cofessio est iteranda: quandoquis obliuiscitur praenstentiam iniunctam: vel contempsit face re intellige pro mortali peccato. quia si pro veniali fuit inium cta: non tenetur eam implere de neceste. Similiter si per impossibilitatem vel infirmitatem dimisit. Duo primi casus sunt ex parte confessoris. et duo ex parte com¬ fitentis. Et quidam addunt multos alios casus in quibus iteranda sit confessio. Quintum casum ponunt qudam scilicet qui confitetur fictus seu cum voluntate peccandi: sed hic casus reducitur ad primum casum: quia talem confessor non potuit absoluere sicut illum qui non vult satiffacere leso et similes. Contrarium huius tenet sanctus Tho. in. iiii. dist. xvii. quod in isto casu non. tenetur reiterare. quia recedente fictione suscipiet fructum pnie. sed hoc non tenent communiter theologi: quia in isto sacramento poenitentie non imprimitur character virtute cuius postea valeret sicut in baptismo. Quidam etiam dicunt quod quando quis recidiuat debet confessio iterari. sed hoc non tenent doctores communiter nisi quod dicit Richar. in. iiii. dist. xviii. ar. ii q. viii. quando peccata dimissa et recidiuata tantum aggrauarent quod periculosa grauitas peccati exprimi non posset nisi dicendo aliquod peccatum prius confessum alias non tenetur. Quidam etiam ponunt casum in quo tenetur iterare confessionem quando confiretur et confessor ab aliquo peccato non potuit absoluere: qui casus non tenetur nisi de illo peccato non absoluto: quia talis confessio reputatur pro vna. Confessor enim absoluit a quibus potuit et posfea superior perfecit

¶ Utrum confitens teneatur singulas peccatorum circumstantias confiteri. Arguitur quod non: quia circumstantie sunt infinite nobis: et nullus tenetur ad hoc quod sibi est impossibile: ergo non est necesse omnes circum stantias peccati confiteri. Item dicit philosophus. iii. Eth. quod delecta bile carnis quanto magis in particulari consideratur tanto magis appetitum mouet. sed homo debet fugere appetitum talis delectabilis secundum consilium apostoli. i. Cor. vii. igitur videtur quod peccatorum carnalium non debet homo omes prticulares circumstantias confiteri.

¶ In contrarium est quia in confessione est necesse genus peccati aperire: sed genus peccati variatur per circumstantias sicut patet. Cognoscere enim non suam quae soluta est fornicatio est. cognoscere non suam quae habet virum adulterium est. ergo necesse est confiteri circumstantias peccati. Respondet sanctus Bona. in iiii. dist. xviii. q. vlti. Quod quaedam circumstantie sunt alleuiantes: quedam in aliud genus trahentes. quedam aggrauantes. et additur quaedam sunt impertinentes. Circum stantias in aliud genus trahentes necessarium est confiteri: quoniam genus peccati ne cesse est confiteri. Circumstantias alleuiantes peccatum non est bonum confiteri nisi propter hoc vt satisfaciat inquisitioni: vel vt prouideatur confessoris scandalo. vtpote si timere confessorem ex hoc accipere occasionem ad malum tantum vel si etiam tantum dimiuat vt sit in genere venialis peccati sicut comedere carnes in quadragesima propter infirmitatem: ita tamen quod a latere non sit gulositas aliquam. Et ratio huius est: quia in confessione non debet se peccator excusare sed accusare. De circumstantiis autem que aggnauant si genus peccati non est mutatum inter doctores opinio diuersa est. Quidam enim dicunt quod penitentes debent confiteri. sed quia praeceptum affirmatiuum est: ideo obligat non ad semper sed proloco et tempe scilicet quando eam cognoscit sane per se siue per inquisitionem alienam. vnde sapiens tenetur eas confiteri absque inquisitione. simplex vero tenetur si ab ea inquiratur Alii dicunt quod non tenemur tles circumstantias confiteri tentione necessitatis: sed de bono et equo: et quanto sunt sapientes et perfecti tantomagis debent distinctius cas explicare: sed non tenemur nisi forte ex propria conscientia obligemur. et hec opinio est communior. vnde non sufficit confiteri alicui quod tantum auri subtraxit si auream crucem subtrahat de ecclesia. quia ibi etiam est aliud peccati genus scilicet sacrilegium. Similiter de adulterio non fufficit dicere quod sit luxuriatus. Similiter si notabiliter grauat peccatu: sicut furari multum vel parum est contra vnum praeceptum: tamen vnum est grauius altero: siaccipiat centum ducatos quam si laccipiat vnum solidum Aggrauantia peccata patent in his versibus. Aggrauat ordo: locus peccata scientia: tempus: Etas: conditio: mora: copia: sexus. Quarte circumstantie sunt impertinentes: vt scilicet si dicat confitens: cum manu sinistra ac cepi vel a quo rem alienam recepi ille ioannes vocabatur. Et tales non sunt confitende ne tedium generent comfessori. Que autem sint circumstantie peccatorum: dicit Augustinus de peni. di. v. c. i. et sumuntur ab Aristo. iii. Ethic. c. iii. Quis: quid: vbi: per quos: cur: quotiens: quomodo: quando. Quis scilicet si religiosus vel secularis. Qui scilicet fecisti: furtum vel homicidium. Ubi sed in quo loco. Per quos scilicet per se vel par alios. Cur scilsce quo animo vel qua intentione. Quotiems scilicet semel vel pluries. Quo scilicet an naturaliter vel contra naturam. Quando scilicet an in die festo vel ieiuniorum.

¶ Ad argumentum dicendum: quod licet circumstantie sint infinite peccatorum: nontamen tenemur confiteri nisi illas que grauant vel mutant peccatum.

¶ Ad secundum quod si confessor videtur lasciuus confitens requirat alium secundum sanctum Tho. vel si talis circumstantia non mutat specitum peccati: nec nimitr grauat peccatum: potest confessor circumstantiam conticere popter melius bonum.

¶ Utrum confitens teneatur confiteri omnia peccata mortalia: Arguitur quod non: quia solum peccatum atens est confitendum et non manifestum. Probatur per Aug. diffinientem sic confessionem: Confessio inquit est per quam morbus latens spe venie aperitur.

¶ Item ideo fit confessio vt sacerdos: instruatur de quatitate peccati. sed de illo quod est sibi publicum non oportet vt instruatur. igitur denotorio nullus tenetur.

¶ In oppositum arguitur quod pro quolibet mortali siue becculto siue manifesto efficitur quis inimicus dei: et separatur ab vnitate ecclesie. sed confessio ad hoc instituta est: vt homo reconcilietur deo et ecclesie. igitur de occultis et manifestis tenetur confiteri. Respondetur secundum sancum Bona. quod omnis peccati differentiam necesse est confiteri siue latens siue manifestum siue cordis siue oris. Et hoc duplici de causa. Una est ex parte audientis: alia ex parre confitentis. Ex parte audientis: quoniam sicut est in iudicio forensi quod iudex aliquid nouit vt priuata persona: quod tamen non nouit vt iudex: nec procedit ad sententiam quousque innotescat ei vt iudici. sic est in iudicio penitentiali quod sacerdos aliquid nouit vt ho¬ mo quod tamen non nouit vt deus: quia non est per testimonium conscientie accusatum: que est testis diuinus: et quousque sic nouit non spectat ad ipsum soluere nec ligare: ideo oportet vt ei confiteatur peccatum quantumcumque sit publicum. Alia ratio est ex parte confitentis. quiatumcumque enim aliquis ab alio accusetur: nunquam propter hoc iustus dicitur: sed magis iniustus. sed quado homo seipsum accusat quado est dignus accusatione: tunc exercet opus iusticie. et ideo dicitur: Iust. in principio accusator est sui. Opertet etiam peccatum latens confiteri similiter duplici ex causa. Tum ex parte audientis. Tum ex parte confitentis. Ex parte sacerdotis audientis: quoniam per illum deoet ligari ad penam aut absolui. Certum enim est quod pro omni mortali meretur quis penam eternam. ideo satisfactio imponenda est secundum arbitrium sacerdotis. ideo talis debet et con fiteri scelus occultum: quia alias ipse non nouit. Alia ratio est ex parte confitentis: vt que non erubuit intra thalamum cordis in conspectu diuine presentie cogitare et velle et volendo consentire: tunc coraoculis sacerdotis recitet cum rubore: vt que perpetrautt inuerecunde nunc ex hoc in conspectu hominis erumbescat. Homo enim carnalis plus erumbescit oculos hominis quam dei.

¶ Ad argumentum primum quod obii ciebatur: confessio est per quam morbus latens. dicendum secundum sanctum Bona. quod peccatum in anima est quasi apostema intrinsecum: et quantumcumque homo peccet aperte adhuc virus latet in anima. sed in confessione rumpitur vlcus: et sanitas peccati ad exteriora trahitur Ideo dicit Augustinus. Confessio est per quam morbus latens spe venie aperitur.

¶ Ad secundum dicendum quod illa non est tota ratio consessionis quod confitens instruatur: sed etiam cum hoc sunt alie: vt patuit. supra

¶ Utrum oporteat confiteri omnenm venialem culpa: Arguitur quod sic: quia Iacobi vlt. di citur: Confitemini alterutrum peccata vtra. glo. peccata que ex humana ignorantia veniunt dicit et precipit confiteri. et talia sunt venialia. ergo praeceptum esitum confiteri illa. Item de quocumque dominus punire et iudicare dicitur in futuro: commisit in praesenti iudicio sacerdotum. sed dominus iudicabit de venialibus vt dicit Matth. xii. De omni verbo ocioso

¶ Si tudicas quod requiret rationem: sed non condennabit: obii citur de illis qui cum mortali et veniali decedunt pro venialibus eternaliter puniuntur: quia in inferno nulla est redemptio. ergo videtur quod impius veniens ad confessionem cum pro vtrisque esset damnam dus: debet vtraque confiteri

¶ Item de aliquibus venialibus difficile est iudicare vtrum sint mortalia vel venialia. sed vbi est ambiguitas recurrendum est ad sacerdotes: vt dicitur Deuter. xvii. Si difficile et ambiguum etc. ergo talia venialia sunt confitenda

¶ Contra. Penitentia est secunda tabula post nufragium: sed per veniale nemo naufragatur. ergo pro venialibus nullus tenetur recurrere ad penitentiam: ergo nec confiteri ea.

¶ Item venialia non sunt in prohibitione: ergo nec eorum re¬ media in precepto. ergo etc. Respondetur secundum sanctum Thomam et Bonauen. dist. qua supra. arti. ii. q. i. quod confessio venialium non est in precepto: est tamen in cosilio. In precepto non sunt: quia cum sint de suinatura venialia: per se possunt veniam consequi si ue per penitentiam internam: siue per exteriorem assumptam: siue etiam per penam purgatoriam. Quanuis autem de ratione sui generis non sit ea confiteri necessarium: tamen ea confiteri est congruum maxime viris perfectis: quia vtile est multum: et pena illis debita minuitur vi clauium. Et hoc est de venialibus generaliter dictum: in casu tamen contingit quod homo tenetur ea confiteri siue propter dubium: quia dubitat vtrum sit mortale vel veniale. igitur si non penitet sicut de mortali: discrimini se exponit. ideo debet confiteri sicut iacet in conscientia: et iudicio sacertis relinquat vtrum sit veniale vel mortale

¶ Propter ecclesiasticum etiam statutum tenetur: quia omnis fidelis semel in anno tenetur confiteri. et ideo si non habet nisi venialia: saltem illa tenetur confiteri. Sed hoc non propter venialis peccati morbum: sed propter ec clesie praeceptum

¶ Sed contra sanctum Tho. et Bonauen. Scotus di. qua supra sic arguit: In capitulo: omnis vtriusque sexus etc. dicitur Omnia peccata sua: aut ergo ibi est distributio pro peccatis venialibus: aut non. Si sic: tunc habens peccata mortalia tenetur ex vi precepti ad confitenda peccata venialia. Si non tunc non habens mortale sed veniale non tenetur ad confessionem eorum: quia simpliciter non cadunt sub illo quod dicitur ibi: omnia peccata sua. vnde videtur contradictio ponendo eundem intellectum vocabulorum illorum omnia peccata sua dicere illum obligare ad confessionem venialium: et non illum.

¶ Item esto quod aliquis vixerit sine mortali vsque ad medium quadragesime. si ergo tunc confiteretur propter hoc vt satisfaceret statuto ecclesie tencretur per aduersarium confiteri venialia: quia illa sola habet peccet ergo illo die mortaliter et velit postea implere ecclesie praeceptum de confessione: tunc non tenere tur confiteri venialia: quia illo casu habet mortale confitendum. Igitur per commissionem peccati mortalis absoluitur ab illa obligatione de confessione: quod videtur irrationabile dictum. Dicit ergo Scotus quod quantum est ex statuto ecclesie generalinon tenetur homo ad confessionem venialium in quocumque casum. nec ecclesia in hoc praecepto specificauit praeceptum de confessione. et hoc rationabiliter: quia ipsum sacramentum penitentie tanquam secunda tabula contra naufragium est: quod naufragium non est in venialibus. Ista viam recitat etiam sanctus Tho. dicens: Secundum quosdam ex decreto: omnis vtriusque non obligantur nisi illi qui habent peccata mortalia. quod patet ex hoc quod dicit quod debet omnia peccata sua confiteri. quod non est de venialibus intelligendum. Nullus enim omnia peccata venialia confiteri potest. Et secundum hoc etiam ille qui non habet mortale: non tenetur ad confessionem venialium: sed sufficit ad praeceptum ecclesie implendum: vt se sacerdoti representet esse absque conscientie mortalis. et hoc sibi sufficit: et pro confessione reputatur.

¶ Sed diceres: si habens solum vonialia: non tenetur confiteri et non confitetur. ergo quomodo cognoscit sacerdos vultum pecoris sui: vt sciret gregem domini ne lupi absconderentur in grege. Respondet scotus quod si confiteretur ei tantun venialia: tunc cognosceret ipsum fecisse tantum venialia. et hoc ex nullo nisi ex confessiont sua. vnde extra de offi. ordi. significat. dicitur quod confitenti poenitentialiter in omnibus est credendum. quia non est verisimi le quod aliquis immemor sit sue salutis. igitur eodem modo sacerdos credat illi venienti et dicenti sibi: domine regratior deo quia ex quo fui vltimo confessus non habeo conscientiam de peccato mortali: date mihi eucharistiam et sacerdos in illa petitione tantam habet cognitionem vultus pecoris sui quantam haberet si narrasset multa venialia. et ita quantum ad praeceptum ecclesie nihil specta praeceptum de confessione venialium. Et quamuis secunda via si probabilis valde: prima tanten videtur securior: quia confitendo venialia si non habet mortalia: expediet se a dubio: quia doctores plures tenent contrariam opinionem Quidam tamen dicunt sicut Pe. de pal. quod nec papaposset condere legem continentem quod peccata venialia confiteri tenerentur: quia mutaret materiam sacramenti poenitentie: quae instituta est pro mortalium remedio.

¶ Ad argumentum primum dicendum: Dictum Iacobi cum glo. est intelligendum dce venialibus: sed tunc praecipere est docere: secundum illud Luc. v. Preceptor per totam noctem etc.

¶ Ad secundum dicendum: quod dominus aliter iudicabit pro veniali: et aliter pro mortali. pro mortali condennabit: sed pro veniali temporaliter cruciabit: nisi forte sit annexum mortali. et hoc non ratione sui: sed ratione mortalis. Hec est opinio sancti Theme et Bona. et Alexam. de ales. Scotus tamen tenet contrarium quod peccato veniali nec per se nec per accmntens pena eterna debetur: quia non est incoueniens penam debitam peccato veniali habere finem in inferno. patet a similir penitendo enim de mortali mutatur pena eterna in temporalem. sed non completa temporali pena recidiuat in peccatum mortale. in quo si moritur soluet in inferno hanc penam temporalem: et cum fine. ex quo sequitur quod in inferno sit finitio alicuius pene sed non illius pro quo est damnat

¶ Ad tertium dicendum quod si quis dubitat aliquod veniale vtrum sit mortale in tali casu tenetur confiteri: nisi certificetur per aliquem sapientem cui fides adhibenda sit Si quis dubitat aliquod peccatum vtrum sit mortale tenetur illud non facere manente tali dubitatione: sed amota non tenetur. vnde aliquis ligatur non ex institutione diuina: sed ecclesiastica et est propria conscientia. Dicit tamen sanctis Bona. in. iiii. dist. xvi. q. ult. quod dupliciter est loqui de veniali: aut in se aut inquantum praebet occasionem periclitandi. Si primo modo tunc no est neccee penitere de venia lir. Si ratione pericli: tunc tenetur si aduertit periculum alias non. Secundo quando dubitat an sit mortale. Tertio ratio. ne professionis: puta quia professus est aliquam regulam qu ad hoc obligat vel ex voto tenetur obedire in omnibus quod non sunt contra deu et animam suam et praelatus sic praecipit etc.

¶ Utrum peccator statim cum possit teneatur confiteri: Arguitur quod sic: quia iste qui est in gratia tenetur nunquam caderem. ergo ab oppositis iste qui est in culpa (si non reportat de malo commodum tenetur nunquam in culpa esse: et si tenetur nunquam in culpa esse. et hoc non potest esse nisi resurgendo. ergo statim exquo peccauit tenetur resurgere. quia confessio est. ad resurgendum a peccato.

¶ In contrarium est quod ea dem decretali datur mandadtum de eucharistia: et sub eadem pena. sed constat quod nemo peccat omitcendo sumere eucharistiam vsque pasca. ergo pariratione si omittat confessionem. Respondetur secundum Scotum in. iiii. di. xvii. ar. iii. quod aliis dicentibus quod statim tenentur: aliis quod non: sed tantum in voto pro aliquo tempore scilicet semel in anno nunc. sed ante dictum capoistulum: omnis vtriusque. solum ante mortem tenebantur: et illud videtur mitius secundum Scotum. et cum ipso communiter tenent theologi. sed magis videtur tuta opinio sancti Bonauen. eadem di. ar. ii. q. ii qui vult quod religiosi non possint differre: sed quod habita oportunitate idonei confessoris teneantur. de clericis non audet affirmare. sed tamen sibi videtur idem dicendum quod de religiosis. Laici vero si differant propter maiorem oportunitatem temporis et confessoris vsque ad quadragesimam excusantur. Si vero talem oportunitatem temporis et confessoris haberent: ita quod maiorem non sperant habere in illo anno: tunc statim tenentur omnes tam clerici quam religiosi nec possunt differre vsque ad pascaQuo vero ad votum confitendi omnes concordant quod statim omnes tenentur. Sunt tamen multi casus in quibus concordant doctores quod statim tenentur confiteri: Quos specialiter ponit Rich. in eadem di. xvii. ar. ii. q. vi. Primus quando vult cantare vel celebrare. Idem intelligi potest quando debet administrare sacramenta vel aliquem actum solennem in ecclesia exercere: puta predicare vel legere euangelium. vel quando vult ordinem sacrum vel aliquod aliud sacramentum suscipere: praesertim quando peccatum est manifestum. Secundus casus quando est in periculo notabili: vt puta quia vult intrare mare per longum tempus vel bellum vel est infirmus infirmitate periculosa. propterea praecipitur medicis quod cum eos ad infirmos vocari contigerit vt efficaciter faciant quod prius aduocent medicos spirituales. Tertius casus quando sibi dictat conscientia quod teneantur statim confiteri. Quartus casus quando probabiliter vident quod in illo annocopiam confessoris habere non poterunt qui eos ab soluere valeat. Quintus casus quando quis per statutum est obligatus ad confitedum pluries: sicut religiosi.

¶ Ad argumentum quod obiicitur quod tenetur nunquam cadere: dicendum quod non est simile: quia teneri ad non cadendum est tentio praecepti negatiui quod obligat ad semper: sed tentio ad resurgendum est tentio precepti affirmatiui: ergo non obligat ad semised pro loco et tempore.

¶ Utrum obligemur ad confessionem ex charitate: Arguitur quod sic. Dicit enim Augustinus et Magister allegat dist. xvii. nemo potest confiteri nisi resuscitatus nemo autem resuscitatur nisi qui a peccato soluitur. Hec Aug. Sed nullus soluitur a peco sine charitate: ergo confessionem oportet fieri in charitate. quia aliter fieri non potest vt debet. Preterea tres sunt partes poenitetu scilicet contritio: confessio: et satisfactio. ergo quilibet qui tenetur ad praestentiam cum ad hec omnia teneatur: tenetur ordinate: ergo prius ad contritionem. ergo nemo debet comfiteri nisi contritus. sed non conteritur quis nisi in charitate. ergo si tenetur ad confitendum tenetur confitendum ex charitate. Confirmatur. quia in confessione est absolutio a pena. Hec quntem absolutio nula est nisi praecedat absolutio a culpa. ergo in nullo habet efficaciam hoc sacramentum nisi in eo quihabet gratiam. Sed qui recipit sacramentum tenetur se disponere ad efficaciam sacramenti alioquin ficte accedit Et omnis talis mortaliter peccat. Sed efficacia confessionis non est nisi in habente charitatem: ergo tenetur homo confiteri ex charitate

¶ In contrarium est quod poenitentia est medica mentum contra morbum: morbus autem mortalis stare non otest cum charitate. ergo non oportet quod accedatur ad confessionem cum charitate sed cum morbo. Item nullus icit se habere charitatem. si ergo tenemur confiteri cum charitate cum nemo hoc sciat vtrum hoc sic fecerit nemo est absolutus: ergo smper tenetur confessionem iterare: Respondetur secundum sanctum Bona. vbi supra. q. iii. Quod quaedam sunt sacramenta ordinata ad gratiam adquirendam vt baptismus et poenitentia. Quedam ordinata ad gratiam promouendam siue augmentandam vt confirmatio et eucharistia. Sicut ergo sacramenta augmentantia gratiam non habent efficaciam nisi in habentibus charitatem. sic sacramenta gratiam impetrantia non habent efficaciam nisi in eis qui se disponut. et sicut ad eucharistiam non tenemur accedere cum charitate secundum veritate scilicet sufficit secundum probabilitatem Sic ad sacramentum poenitentie non est necesse quod accedat habens charitatem vel dispositionem ad charitatem sufficientem secundum veritatem sed sufficit secundum probabilita tem. Hec autem dispositio est attritio quae frequentur ob comfessionem et absolutionem formatur per gratiam vt fiat comtritio. ergo non obligatur quis confiteri ex charitate.

¶ Ad illud quod obiicitur quod non confitetur nisi resuscitatus. Dicendum quod vocat resuscitatum dispositum ad charitatem qui iam incipit resuscitari qui atteritur per dolorem et in confessiones reuiuiscit.

¶ Ad aliud quod obiicitur de ordine Dicendum quod contritio dicit duo scilicet peccati detestationem et gratiae informationem. Ratione primi opertet quod praecedat ratione secundi non oportet: quia in hoc non consistit fictio cum nemo illud in se habere sciat

¶ Ad confirmationem dicendum quod nemo recipit confessionis effectum nisi charitatem habeat saltem in principio confessionis vel in medio vel in fine. Multi autem habent in fine qui tamen non habent in principio. et aliquando se credunt habere in principio et in fine quifortasse non habent. et aliqui non habent nec credunt se habere. Primi non incurrunt offensam Secundi euandunt offensam quamuis non adquirant gratiam. Tertii vero non adquirunt gratiam sed iram

¶ Utrum ille qui respondet confessori ad interogata satiffaciat praecepto de confessione facienda: Respondetur quod sic: quantum ad ea de quibus in terogatur Similiter ille satisfacit qui rogat confessorem vt eum interro get vt quentus. fiteatu.

¶ Utrum confitens teneatur assumere omnem poententiam quam sibi confessor iniungit. require infra.

COnfessio secundo quantum ad necessitatem. Omni enim volenti saluari necessaria est confessio vel in revel in voto.

¶ Sed con hoc arguitur sic Quia aliquibus peccatum est dimissum sine confessione: sicut patet de pecctro et paulo. sed gratia remittens non est nunc minoris efficacie quam tunc fuit. ergo nec nunc est de nocessitate salutis quod homo confiteatur propter quod super illo Luce. xxii. Egressus petrus fleuit amare. dicit Ambh. Lachryme lauant delictum quod voce pudor est confiteri. Lachrymas petri lego: satisfactionem non lego. ergo etc.

¶ Secundo hoc idem probatur: Confessio no est conteta inaliquo praecepto decalogi. ergo non est necessaria ad salutem simpliciter. A necedens patet. quia decalogus erat de legenature: Ad minus obligabantur in lege mosaica ad custodiemdum decalogum: non autem erant obligati ad faciendum confessionem. Patet consequentia: quia decalogus sufficiebat ad salutem secundum quod dicitur Mat. xix. Si vis ad vitam ingredi serua mandata.

¶ Tertio sic probatur: Nullus obligatur ad impossibile: secundum quod dicit Hieron. in epistola ad damasum papam: qui dicit deum praecepisse impossibile anathema sit. Sed muto est impossibile confiteri. ergo non omnes homines tenentur ad confessionem. Confirmantur praedicta: quia nullus tenetur mentiri. sed deo propicio sunt multi qui non peccant morta liter per annum qui non tenentur confiteri. quia si faterentur se mortaliter peccasse mentirentur ergo non omnes tenentur ad confessionem.

¶ In contrarium dicit Amb. liro de paradiso: Non potest quisquam iustificari a peccato: nisi ante peccatum fuerit comfessus. Et Aug. Nemo dicat occulte: ago penitem tiam: nouit deus quia in corde ago. et sequitur. ergo sine causa dictum est: quae solueritis in terra soluta erunt in celo. ergo confessio est necessaria ad salutem. Respondet. sac. Bona. in. iiii. di. xvii. ar. ii secunde partis. q.cilice quod ad confessionem peccatorum est teneri dupliciter scilicet ex institutione prima: quia instituta est sub praecepto. vel ex institutione superaddita. Primum praeceptum datum est a christo apostolis: et per apostolos vulga tum fuit: sicut dicitur Iaco. v. Confitemi etc. Secundum a patribus in generali concilio: et vulgatum fuit ab Innocentio. iii

¶ Ratione primi mandati: quoniam instituta est contra mortale tenbantur omnes confiteri qui post baptismum peccauerunt mortaliter. Ratione vero secunde institutionis tenentur omnes saltem semel in anno. Ratio autem huius institutionis triplex est. Uniuersalis indigentia: quia omnes peccauerunt et egent gratia dei. vt dicit Apostols. vndeo dicit. sun. Tho. et Pe. de tara. quod passio christi in cuius virtute peccata remittuntur: operatur in nobis per sacramentorum susceptione. ideo ad remissionem peccati origialis vel actualis requiritur sacramentum ecclesie aut in actu aut in voto. propterea sicut baptismus quo deletur peccatum originale est de neceste salutis: ita confessio quo deletur peccatum actuale mortalis¶ Secunda cam fuit sacre communionis reuerentia: quia omnes tenei in pascacommunicare: vt modi et digni essent manducaturi agnum verum opertuit remedium promitti purgationis quod est in com¬ fessione peccati. Tertia ratio fuit distretio gregis dominici ne lupiei absconderentur in grege qui manduca rent agnos. Ideo constitutum est vt vultus conscientiarum suarum sacerdotibus ostenderent.

¶ Ad primum argumentum respondendum est multipliciter. Uno modo: et si non legatur apostolorum confessio: potuit tanten fieri. multa enim sunt facta quae non sunt scripta. Secundo quod christus dominus habuit ptestatem excellentie in sacramentis: et sine sacramentis potuit certe effectum sacramenti poenitentie sine sacramento conferre. Tertio dicitur tur quod tempore negationis Petri non fuit sacramentum poenitentie in stitutum: sed post christi resurrectionem quando dixit Ioam. xx. Accipite spiritum sanctum quorum etc.

¶ Ad secundum dicendum secundum Scotum quod omnes cerimonie tam veteris legis quam noue reducende sunt ad aliquod praeceptum decalogi et possunt ad illud reduci. Audi israel deus tuus vnus est. vel ad illud. Memento vt diem sabbati sanctifices. si ue enim per primum siue per secundum dicamus deum praecepisse so coli vel honorari vt deum. sequitur quod ille cerimonie quibus vult se coli cadant sub illo: sicut conclusio subpremissis.

¶ Sed diceres. tunc ille cerimonie essent de lege nature. Respondet Scotus quod non. quia quod ex maiori de lege nature et minore de lege positiua non sequitur conclusio nisi de lege positiua. modo sic est quod illa maior Deus est a nobis colendus: est de lege nature. Sed minor: ipse scilicet vult sic et talibus cerimonti is a nobis coli: est mere de lege diuina positiua. et conclusio semper sequitur conditionem praemisse imperfectioris.

¶ Ad tertium dicendum quod mutus potest confiteri per signa. Dicit tamen Bona. quod si quis non habet sacerdotem se intelligentem potest confiteri per interpretem: et ipse interpstes esset per sacerdotem obligandus ad tacendum immo si sacerdos eum ad hoc non obligaret: adhuc teneretur tacere sicut et sacerdos. quia in hoc casu est sicuit auris sacerdotis. Et sanctus Tho. dicit quod talis potest alteri confiterius per inter pretem autem per nutus et sigugra. quia non exigitur ab homine plus quam potest et ideo quando non potest per verba confiteri: tuc confiteri debet secundum quod pot Scotus etiam concedit quod talis possit confiteri per aliqua signa alia a verbis nota sacerdoti si aliqua talia essent communia confitenti et confessori. Sed non videtur sibi necessarium quod aliquis confiteatur per interpretem: quia forus iste ex natura sua est secretissimus: igitur non tenetur ad istum aliquis vt aliquo modo publicet. Sed licet interpres velit et teneatur celare sicut sacerdos. tamen si velint malignari ipse et sacerdos possunt esse testes contra accusationem et ex natura illius accusationis hec accusatio venire potest in publicum: et ita iam non est poenitentialis. Ex hoc sed tur quod non sit necessarium simul confitendum pluribus sacendotibus vt melius iudicetur. quod si fiat non est sacramentalis confessio. Maxime autem non est confitendum per interpretem quando timeretur ipsum non esse secretarium idoneum. In tali enim casu ille habet impossibilitatem confitendi homini idoneo. Confiteatur ergo domino deo cum proposito confitendi sacerdoti opportunitate oblata. Et similiter dicit Scotus quod videatur esse contra rationem confessionis sacramentalis confiteri per scripturam. quia ipsa scriptura missaabsenti ex sui natura nata est esse publica. quia quantumcumque aliquis apud se secretum seruat scriptum ex quo tamen mittit illud tuc per nuncium vl per illum ad quem mittitur potest publicari: et semper ex sui¬ natura est patula loquens omni legenti quod continet. er go in hoc facit contra naturam signi idonei confessionis. Et etiam in illa scriptura tollituer verecundia: quae est magna pena in confessione nisi confitens sit praesens quando per scripturam confitetur. ergo quod xl. q. ii quod quis potest confiteri per scripturam: Sco. exponit: quando confitens est praesens. absens ergo expectat praesentiam sacerdotis cum proposito confitenditali praesentia habita.

¶ Ad vltimum respondet Scotus quod inocens simpliciter a mbrtali et veniali tenetur simpliciter non confiteri. vnde si beata virgo post ascensionem fuisset comfessa: ipsa peccasset confitedo: quia dixisset se peccasse cum numquam peccauerit. Sed si quis est inocens a mortali et non a veniali: ille potest confiteri vt praedictum est.

¶ Utrum mandatum de confessione prtineat ad legem nature: Arguitur quod sic: super illud Gen. iii. Ada vbi es. glo. verba increpantis sunt et ad confessionem cogentis: non ignorantis. sed adam non tenebatur nisi ad lege nature. ergo confessio est de iure naturali. confessio scilicet vocalis: quia vocaliter ei dominus loquebatur: et ille vocalite respondebat.

¶ Item ratione videtur: quia duplex est confessio scilicet confessio laudis et confessio peccati et vtraque est in gloriam dei: sicut patet: quia dixit Iosue achor: Confitere peccatum et da gloriam deo: Iosue. vii Sed natura dictat deum glorificandum non tantum corde: eto etiam ore. ergo pari ratione dictat peccatum vtroque modo comitendum.

¶ In oppositum dicit Isido. quod ius natura le est ide apud omnes. sed confessio peccati no est idem apud omnes. ergo confessio peccati non est de iure naturali: vidicitur quod sit contra naturam: quia naturale est cuilibet celare amici commissumsicut dicitur prou. xi. sed magis se diligem debet vnusqusque quam proximum ex dictamine nature. ergo nara dictat peccata propria esse cesanda. Item naturale est cuilibet celare verenda corporis: ergo similiter verenda spiritus. sed peccata sunt turpitudines anime. ergo peccatum confiteri potius est contra naturam quam secndumnaturam Respondetur quod de ista quaestione sunt opiniones famose. Prima est Gratiani in prin. decretorum di. quod illa quae "sunt in lege et euangelio sunt de lege nature". Cui concordare vidicitur supra. Bona. vbi. supra ar. i. par. ii. q. i. dicit "quod dupliciter sunt aliqua de dictamine legis naturalis. aut in generali aut in speciali. In speciali vt honorare parentes. in generali vero dictat natura ea quae superaddit lex euangelica: sicut sunt aliqua supererogationis: vt sunt consilia vel est sacramenta. Intelligendum est igitur quod est confessio peccati mentalis et vocalis. Mentalis confessio est recognitio peccati et offense. et hec est de dictamine nature per se secndmqum est rationalis. sed cognitio offense diuine est de dictamine natre adiute aliquo modo per fidem. quomodo enim scit homo offendere deum quem non videt nisi per aliquem radium fidei cogscat. cum autem cogscit quod deum per praeuaricationem inhonorat natura dictat quod ab ipso est misericordia humiliter petenda. Uocalis vero confessio est duplex scilicet quo fit deo: et quae fit homini. vocaliter confiteri deo dictat natura non simpliciter sed in casu. vtputa quando deus exigit sicut exegit ab adam et cain. Uocaliter autem confiteri homini non dictat natura nisi in generali. dictat enim quod omnibus monis reconciliari opertet deo quibus ipse statuit". sed quia sic statuit: ergo Alia opinio est sco. i. iiii. di. xvii. di. quod duplex est ius scilicet natale et positi uum: et vt ad propositum sufficer positiuum est duplex scilicet diui¬ num et ecclesiasticum. Ius naturale est veritas practica notum ex terminis: vel conclusio ex tali noto demostrata. et sic loquendo stricte nihil est de lege naturali nisi principium practicum vel conclusio ex huiusmodi demostrata. tamen extendendo terminum quandoquae dicitur esse de lege n ature illud quod est verum practicum consonum principiis et conclusionibus legis nature: intantum quod omnibus est notum statim illud conuenrire tali legi. Et sic patet qod Gratianus accipit ius nature extendendo communius ad ius positiuum ab auctore nature: prout distingui tur contra ius positiuum ab eo qui non est auctor nature de lege positiua diuina sunt quaecumque continentur in scriptura sacrareta pro tempore illo pro quo sunt obseruanda. et tamen non sunt note ex terminis: nec conclusiones ex talibus demostrate: nec statim talibus euidenter consonat huiusmodi: et tamen sunt mere de lege diuina positiua: cuiusmodi sunt omnes cerimonie christianorum pro tempore noue legis: et iudeorum pro tempore veteris legis. non enim est notum ex terminis nec euidenter talibus consonum quod des us sit colendus immolationibus bestiarum. nec etiam quod ceri moniis nostris: puta oblatione eucharistie vel cantu psalmorum licet fuerit ita consona legi nature. Ex hoc patet quod omnia que sunt de lege nature proprie illa semper sunt vniformia: non autem sic est de cerimoniis que alie erant pro statu alterius legis. De iure ecclesiastico sunt illa quae vltra contenta in sacra scriptura ecclesiastatuit propter obseruantiam honestiorem in moribus et propter maiorem reuerentiam in suscipiendis et dispensandis sacramentis. Unde notandum quod duplex est confessio. Quedam est laudis: et quedam est fraudis. et de secunda est ad propositum. et illa iterum est duplex. quia quedam est mentalis: et est recognitio peccati coram deo in corde. Alia est confessio oris: qua scilicet homo peccatum suum oremanifestat. et est etiam duplex. quedam fit in foro comtentioso coram iudice: et de illa nihil ad propositum Alia fit coram sacerdote dei vicario: cui homo omnia peccata sua secreta recitat in foro conscientie. et illa est comfessio sacramentalis: ad quam nullus tenetur ex praecepto legis nature: quia praeceptum legis nature obligat omni tempore. se d non sic confessio.

¶ Ad argumentum primum dicendum quod deus adam i illis verbis inducebat ad recognoscendum peccatum suum: sed ipse retorsit in mulierem. Similiter intellige de cain. Sed nec est contra naturam confessio: vt probat argumentum in oppositum: quia secundum sanctum Bona. vbi. supra in solutione secundi argumenti peccati propalatio potest fieri dupliciter. Uel ad suipius conmendationem: sicut faciunt peccatores qui letantur cum malefecerit: et exul. in rebus pessi. Quibus est frons facta meretricis. et de quibus dicitur: Peccatum suum sicut sodoma praedicauerunt. et hec est contra naturam et contra rationem rectam et adprouocandam divinam inimiciciam. et hec est confusio. Alia est confessio huic opposita adducens ad gratiam et gloriam: que fit ad sui accusationem et ad inueniendam diuinam propiciationem. et hec est ordinata ad faciendum emendam et ad curandum plagam occultam. Unde sicut natura dictat quod vulnus in locis secretis est aperiem dum medico ad curationem: quamuis dictet pudenda operienda. Sic est de peccatis. Et sicut si quis vulnus nollet ostendere iudicaretur stultus et faceret contra naturam et salutem suam. sic intelligendum est: nam si vulnus amicideberet curari per meam confessionem dictaret ratio quod ego deberem ipsum prodere: quamuis enim nature dictamini consonum sit erumbescere: et numquam detegere peccata per confessionem. propter hoc tamen no est dimittenda confessiopropter multiplicem vtilitatem quam habet: et propter quanm instituit deus eam. Ualet enim ad peccati cognitionem propter instructionem sacerdotis. Deut. xvii. Si difficile et ambiguum apud te etc. Ad cogniti deletionem Psalmus Dixi confitebor etc. Ualet ad cogniti et deleti satisfactionem: quia erumbescentia in confessione est magnapars satisfactionis: Ecci. iiii. est confusio adducens gratiam et gloriam. Ad pene diminutionem in clauium potestate: Matth. xvi. Quodcunque solueris super terram. Ad dei gloriam Iosue. vii. Da gloriam deo et confitere etc. Et indica mihi quid feceris. Ad intercessionis multiplicationem: Iaco. v. Confitemi alterutrum peccata vtra. Ad conscientie assecurationem: vt dauid cum dixisset: peccaui. audiuit: transtulit dominus peccatum tuum. ii. Reg. xii. Et hoc magnum bonum est. ii ad Cor. i. Gloria nostra hec est test imonium conscientie nostre.

¶ Utrum confessio fuerit instituta in lege scripta: Arguitur quod sic: quia dicitur Leuitr. xvi. de sacerdote qui debebat hircum emissarium emittere: Confiteatur omnes iniquitates filiorum israel: et vniuersa de licta atque peccata. Sed non poterat confiteri peccata alio rum nisi illi prius confiterentur ea. ergo videtur quod ibi fuerit confessio instituta

¶ Item prouer. xxviii dicit Salomon: Qui abscondit scelera sua non dirigetur. Et Esa. xliii. Narra si quid habes vt iustificeris. Constat quod loquuntur de his qui erant tempore legis scripte et quod non intelliguntur de absconsione respectu dei cui omnia nota sunt: sed respectu ministri. ergo etc.

¶ In contrarium dicit Aug. quod oblatio sacrificiorum confessiofuit peccatorum. ergo non fuit ibi alia confessio quam oblatio. Respondet sanctus Bona. vbi. supra. q. ii quod duo sunt principaliter in confessione propter quae oportuit institui comfessionem. Primum est propter deletionem peccati et manifostationem: et iste est finis in se. Secundus finis est propter reconciliationem faciendam deo et ecclesie eius. primo igitur fit propter peccati detestationem. peccator enim dum maleagit odit lucem: et ideo in reuersione ad iusticiam oportet redargui opera infructuosa tenebrarum. quae autem arguuntur a luime manifestantr: vt habetur. eph. v. et ideo in ea lege confessio debuit institui in qua verbum caro factum est et mani festata veritas. Alius finis confessionis est ad reconcilia tionem faciendam humano arbitrio mediante ideo fit homin vt homo sit iudex et arbiter inter deum et hominem. arbiter autem debet talisesse qui possit manum ponere in vtrumque: talis autem non potuit esse quousque deus factus est homo. et tunc homo deificatus datus est nobis mediator: qui potuit manum ponere in vtrunque. Hic autem reliquit in ecclesia successores quos et arbitros instituit: quibus commisit auctoritatem reconciliandi. Et quoniam hec auctoritas primo fuit in christo: ideo in nullo alio ante eum potuit fieri antequam veniret ille praecipuus mediator. et sic confessionem insti¬ tuit veniens in noua lege

¶ Ad argumenta dicendum quod tales confessiones non erat sacramentales

¶ Utrum a christo fuit instituta confessio: Arguitur quod non. Quia christus sacramentis quae ipse instituit vsus fuit sicut baptismo et eucharistia: sed nuquam fuit ipse confessus aliquod peccatum: ergo etc. Item christus in factis suis dedit nobis exemplum. sed ipse absoluit sine omni confessione mulierem in adulterio deprehensam: ergo noni videtur instituisse confessionem: sed potius noluisse. eIn contrarium arguitur quod fuit institutum a christo. quia salcerdotium fuit a christo institutum ad remissionem peccato rum et absolutionem. sed sacerdotes non possunt nec debent soluere nisi sciant a quo soluant. Sed posito posterio ri ponitur prius: ergo si christus instituit absolutionem multofortius confessionem. Item Ioannes fuit verus praecursor christi non tantum in verbis sed etiam in gestis. sed omnes qui baptizabantur a Ioannel confitebantur peccata sua Mat. iii. ergo sicut praecessit in Ioanne baptismus praeparationis et confessio ita vtrumque debuit a christo institui. Nec est verisimile quod tam arduam rem alius aliquis imponeret hominibus nisi qui per omnia habet potestatem super omnes homines: et hoc est christus

¶ Respondetur quod de confessionis institutione a quo et quando sit instituta varie loquuntur doctores. Dicit enim sanctus Bona. vbi supra. q. iii quod christus per se confessionem non insticuit: quia est remedium recidiuantium ne ex verbo eius daretur aliquibus recidiuandi occasio. Sed quia post baptismum homines labi ceperunt: ideo ne desperarent oportuit institui per apostolos a domino sibi auctoritae tradita. et sic confessio fuit a domino insinuata: ab apostolis institu ta: et a Iacobo hierosolymitano episcopo promulgata. Sed hic dicendi modus a plerisque rationabiliter non de det stare. quia si sic: tunc papa non obligaretur ad confessionem vt infra dicetur.

¶ Alius modus dicendi est Alexam. de ales in. iiii. parte summe tractatu de confessione. ex illo verbo Confitemini alterutrum etc. quod ipse Iacobus in stituit confessionem. Sed vnde hoc habuit ipse cum esset solum episcopus hierosolymitanus: vt in tam magno totam obligaret ecclesiam dei. nec hierosolymitana erat tunc principalis ecclesia. nec rhomani dicunt tunc suspensam potestatem. Nec potest dici quod praeceptum domini publicauit Ex modo enim loquendi debebat ostendi. sed hoc non fecit. sicut fecit Paulus. i. Cor. vii. quando voluit publicare praeceptum domini di. Precipio non ego: sed dominus Quando atm voluit facere propria persuasionem dicit: ego: non dominus. alipoquin non esset manifestum ecclesie illum proconem esse vel no. quorum neutrum reperitur in verbis Iacobi. Dicit enim Confitemini alterutrum peccata: et non dicit sacerdoti. et orate pro inuicem. vbi nullus diceret instituisse eum aliquod sacramentum. sed solum nos instruxisse ad humilitatem Alius itaque dicendi modus est glosatoris decreti: de pe. di. v. recitatis diuers opinionibus de institutione coni fessionis in fine subdit dicens. Melius dicitur eam institutam fuisse a quadam vniuersali traditione ecclesie potius quam ex noui et ve. te. auctoritae: quod sic probat. quia confessio non est necessaria apud grecorum ecclesiam. esset autem eis necessaria si praeceptum de ea esset de auctoritae sacre scripture. illa enim obligat omnes etc. Anecedens probatur. quia de pe. di i. dicitur in fine quod quidam solummodo deo debere peccata confiteri dicunt. vt greci. et sic secundum illam opinionem confessio non ca deret sub praecepto nisi ecclesie. verum quod ipse glosator sic dicit: sed non allegat aliquod capoisulum canonis vbi hoc sit constitutum. ideo contra prsum est dictum Scoti di. quod si sic tunc papa non teneretur ad oris confessionem. nam extra de ver. si. exit qui seminat. libro vi. dicitur: Non habet potestatem par in parem. nec videtur quod ecclesia acceptasset aliter quam nouisset praeceptum esse diuinum: quia vbicumque inuenitur ab ecclesia hoc praeceptum impositum ante hoc sancti reputauerunt hoc praeceptum de confessione obligans. si enim allegat illud extra de pe. et re. omnis vtriusque sexus. patet quod illud capoisulum est Innocenti. iii. in concilio lateranen. ante quod fere per octingentos annos fuit augustinus: qui valde probauit confessionem fore necessariam. sicut patet libro de vera et falsa pe. Et argumentum glosatoris negetur: quod confessio facienda sacerdoti non sit necessaria in ecclesia grecorum: et quod eis sufficiat confessio cordis: quae fit soli deo. immo sicut eis necessarius est baptismus fluminis vt nobis tanquam tabula prima: sic et sacramentum poenitentie tamquam tabula secunda. Et si dicit quod non habet consuetudinem confitendi: dicendum quod multas laudabiles consuetudines omiserunt: ex quo ab ecclesia recesserunt. Et ita istam non solum laudabile sed et necessariam omittere potuerunt. Aliter etiam ad hoc respondet Scotus: quod ad hoc quod illa glora pro auctoritae recipiatur quod non confiteantur non est notum: nec aliquis scribens contra alias abusiones eorum illud exprimit. cum tamen fuisset notabilis discordia ab ecclesiaromana et notabilior quam conficere in fermento: vel vti hac forma baptismi: baptizetur seruus christi etc. Est ergo vltimus et verus dicendi modus ipsius Scoti di. in. iiii. di. xvii. quod praeceptum obligans ad confessionem est de iure diuino. et probat sic: Ioan. xx. dicitur: Accipi te spiritum sanctum: quorum remiseritis peccata remittuntur eis. Ex illo sic arguit: Hic est apostolis et in eis omnibus sacerdotibus data potestas remittendi pectata. et certum est quod non principaliter: quia illud est solius dei. igitur ministerialiter et arbitrarie. sed non possunt arbitrari in causa ignota. igitur est eis ma nifestanda causa in qua debet arbitrari. illa autem manifestatio est confessio. igitur ex illa collatione potestatis arbitrarie facta in causa peccati tenentur peccatores ad accusandum se tanquam arbitris: et hoc est confessio.

¶ Sed diceret aliquis: ratio bene concludit quod sacramentum penitentie est institutum a christo tanque vtile et efficax. sed ex hoc non sequitur quod sit necessaria quasi cadens sub praecepto. nam extrema vnctio instituta est a christo: et similiter sacramentum confirmationis: et tamen neutrum est necessarium simpliciter: nec datum est praeceptum de illo vel illo recipien do. Et ad formam argumenti cum dicitur: isti scilicet sacerdotes sunt arbitri in causa peccati. igitur alii deopent se eis accusare. verum est qui volunt se eorum irbitrio submittere: quia ipsi habent potestatem arbitrandi. sed non sequitur ex necessitate quod alii teneantur se submittere eorum arbitrio. Exemplum: Quat tuor sacerdotes sunt quorum quilibet habet auctoritatem absoluendi peccatore: et quilibet est arbiter eius quantum ad potetatem: non tame tenetur cuilibet se submittere. licet illa responsio videatur colorata ad excludendum rationem precepti ab illo verbo Ioan. xx. Quorum remiseritis pectata etc. tamen excludendo eam ostenditur propositum Scoti: qui sic arguit: Nulli committitur potestas iudiciaria vel arbitraria nisi alicui imponatur necestas submittendi si bi se. sed sacerdoti committitur potestas arbitraria in causa peccati. igitur alicui reo vt reo iponitur necestas submit tendi se arbitrio eius. Probatur maior: quia nullus est iudex alicuius: si in illius voluntate sit iudicari ab illo. vel non iudiciari. Ad quid est enim potestas iudiciaria apud aliquem nisi vt dictet ius in illum qui tenetur parere iuri. Secundo sic: Quicumque amisit primam gratiam: tenetur ex necesitate illius praecepti: Diliges dominum deum tuum etc. agere quantum in se est ad recuperationem eius. et etiam in virtute illius praecepti: diliges teipsum. sed ille in suo mortali peccato amisit primam gratiam: et potest eam recuperare suscipiedo sacramentum poenitentie ab illo arbitro: quia illud est isti tutum ad recuperandam gratiam ex illo verbo Ioannis. xx. Quorum remiseritis peccata. Et sic concluditur necestas confessionis non ex illo verbo tantum: quorum remiseritis peccata. sed ex illo cum illo praecepto: diliges dominum deum tuum. simuls iunctis. Tertio sic. Ubi est via facilior et magis certa ad gratiam recuperandum quilibet tenetur ad illam: ita quod non attentet aliam difficiliorem et incertiorem dimissa illa: quia alias exponeret se periculo sue salutis: et videre tur esse contemptor salutis. Sed illa via recuperandi gratiam per susceptionem sacramenti poenitentie est facilior et certior. quod sit facilior patet: quia nihil oportet nisi cum aliquali de se insufficienti peccatorum detestatione non ponere obicengratiae per actuale mortale vel in proposito. et illud multominus est et facilius quam habere contritionem vel attritionem per modum meriti de congruo: quaesufficiat ad iustificati onem. Et quod illa via sit etiam certior patet: quia potest quis esse magis certus de hoc quod non ponat obicem quam quod habeat talem attritionem sufficiente per modum meriti de congruo: quia potest scire probabiliter tunc non peccare actu mortaliter. et etiam potest scire se intendere recipere quod ecclesia intendit illo sacramento conferre. et non potest sic scire se habere attritionem sufficientem. Tota illa sententia est Scoti: qui in verbis vltime rationis magnam attribuit virtutem sacramento ponitenti scilicet quod ipsum sine contritione et sine attritione saltem sufficienti tollit peccatum in eo qui cum suscipit non ponit obicem gratiae per actuale mortale. Cui consonant dicta sancti Tho. quod confessio est de iure diuino promulgato per euangelium. quod si praedicte rationes non suffisciunt ad illud probandum: tuc oportet tenere quod sit de iure diuino positiuo dato et promulgato a christo apostolis: et promulgato ecclesie per apostolos absque scriptura. sicut multa alia tenet ecclesia oretenus per apostolos si bi promulgata sine scriptura. Cuius fundamentum est illud Ioa. vlti. Multa quidem signa fecit iesus quae non sunt scripta etc. Et hebetur expresse extra de cele. mis. c. cum marthe. vnde sanctus Tho. etiam dicit quod pre ceptum de confessione non est a puro homine institutum: sed a deo: quamuis institutio non legatur: inuenitur tamen quaedam praefiguratio ipsius in hoc quod ioani confitebantur peccata aliqui ipsius baptismo qui ad gratiam christi praeparabantur. et in hoc etiam quod dominus misit sacerdotibus lepro¬ los: qui quamuis non essent noui testamenti sacerdoes: tamen in eis noui testamenti sacerdotium signi ficabatur.

¶ Ad argumentum primum negando maiorem: quia et christus instituit sacramentum matrimonii prout est sacramentum noue legis: et tamen non fuit vsus sacranento matrimonii: quia non fuit expediens. sic nec comfessione peccatorum: quia fuit sine peccato.

¶ Ad secundm dicendum: quod christus qui omnia sciebat sine confessione oris absoluebat. sed hoc apostoli facere non poterant: quia nisi per egrotum: non poterant nosse plagam. Et sic patet responsio.

¶ Utrum tam fideles quod infideles teneantur sub praecepto ad confessionem: Arguitur quod non saltem infideles. quia dicitur. i. Cor. v. Quid mihi de his qui foris sunt. Sed infideles sunt extra ecclesiam ergo de eis non est curandum

¶ Item baptismus est ianuaomnium sacramentorum. sed infideles non habent sacramentum baptismi. ergo nec obligantur ad sacramentum poenitentie

¶ Item hoc patet per decretum ecclesie. extra de pe. et reflils. c. omnis vtriusque sexus fidelis. et ibi nihil loquitur de infideli. ergo etc. Respondetur secundum Rich. in. iiii. di. xvii. quod omnes qui peccatum mortale commiserunt tam fideles quam infideles tenentur ad confessionem: ita quod non confitens mortale peccatum commissum tam ante baptismum quam post: si habet copiamidonei confessoris: memoriam peccati et tempus et loquelam ad confitendum omnino damnabitur: cum sit de iure diuino precepta. vt patuit. supra verumtamen prout est praecepta ab ecceiavt fiat semel in anno non ligat nisi fideles.

¶ Ad argumentum primum dicendum secundum Lyram: qui sunt numero et merito id ist fideles de non catholicis non est curam dum quantum ad punitionem: quia se non submittunt arbitrio sacerdotis: sed ne crederentur impune pertransire: subdit apostolus: Nam qui illos iudicabit dominus est.

¶ Ad secundum vero argumentum patet ex premissis Unde secundum Scotum in. iiii. dist. xvii. quod pueri quinon discernunt: et quorum etas ignorat quid intersit inter bonum et malum: et furiosi non tenentur comfiteri. Sed quando quis instructus et interrogatus ordinate: percipit distincte quid iustum et quid iniustum in lege diuina. quod potest faciliter videri si ad ordinatas interrogationes ordinate respondit. sicut alius adultus perfecte ex similibus praemissis simpliciter responderet: tunc habet etatem sufficientem ad cognoscendum iustum vel iniustum contra legem dei: et cofiteri tenetur

¶ Utrum possit cum aliquo dispensari vt non teneatur confiteri: Respondetur secundum Richar. vbi supra. di. xvii. et sanctum Tho. eadem dist. quod non: secundum quod obligat ex vi sacramenti. potest tamenpapa dispensare secundum quod obligat ex praecepto ecclesse: scilcet vt possit diutius confessionem differre quam sit statutum ab ecclesia. Unde etiam papa tenetur confiteri vt predictum est. quia licet ille cui confiteri debet sit inferior eo inquantum est prelatus: est tamen superior inquantum peccator est: et ipse confessor dei minister.

COnfessio tertio quantum ad ministri eius idoneitatem cui. scilicet sit facienda: an omnibus vel suis sacerdot bus Et arguitur quod omnibus. quia poenitentia est sacramentum nedessitatis contra actuale mortale: sicut et baptismus contra originale. sed in baptismo propter et necesitatem est quilibet minister cius: igitur et in poenitentia similiter eri Sed ministro poententie est facienda confessio. ergo cuilibet qeot facienda confessio. et hoc videtur ex illo verbo IacobiConfitemin alterutrum peccata vtra. vbi nihil dic de sacerdote distincte.

¶ Item: Confessio ad hoc est ordinata vt praelati et rectores suorum agnoscant vultum subditorum. sed quandoque rector non est sacerdos: igitur cofessionon est semper facienda sacerdoti.

¶ Item confessio est necessitatis sicut in praecedentibus visum est. ergo si deus persacramenta non artat viam salutis: videtur quod omnibus dare debi it potestatem audiendi confessionem: et econuerso confiteri cuilibet.

¶ Contra dicit Aug. de peni. di. vi. Qui vult confiteri peccata sua vt inueniat gratiam quaerat sacerdotem ergo videtur quod confiteri alii non sufficiat.

¶ Item si aliis susficit confiteri. ergo frustra concessa est ptas absoluendi sacerdotibus. si ergo non est frustra concessa. patet igitur etc. Respondet sanctus Bona. in. iiii. di. xvii. quod est loqui de confessione dupliciter. Uno modo prout est opus virtutis diro cte repugnans hypocrisi: in quo quis seipsum accusat ne alius quam sit appereat. vel etiam mala sua aperit ad in uestigandum morbi curationem. et hoc modo confessio cui libet potest fieri qui potest adiuuare instruendo vel orando: de quo homo potest erumbescere et humiliari. et ille exemplehumiliationis meliorari: non peccatorum cognitione deprauari. et sic quis potest confiteri cuilibet peccatum suum siue clerico siue laico. Alio modo confessio est opus sacramentale pro ut ordinatur ad reconciliationem: quae fit per absolutionem et ligationem. Et quoniam hec potestas collata est solis sacerdotibus ideo hec nulli nisi solis sacerdotibus est faciemda. quare rationes ad hoc sunt concedende

¶ Quamuis enum dicat Mag. in littera quod si dcest copia sacerdotis in necesitate debet quis confiteri socio siue laico: non tam de necesitate: sed aut vt magis erumbescat peccata: et per illerumbescentiam satisfaciat magis: aut per ea magis disponatur ad attritionem: et per eam ad gram: aut vt per ille confessionem protestetur se paratum ad fideliter confitendum si adesset sacerdos. tamen secundum Scotum vbi. supra non est necessarium ratione cuiuscumque praeccepti quod in quocumque casu confessio fiat laico: quia forte talis confessio facta laico non sit penitenti vtilis si ipse equalem verecundiam possi habere apud se recogitando omnia peccata sua: et sic posset eque puniri pro peccato: et penitens posset consilium laicietiam discretioris se requirere non accusando se sibi e confessionem: sed proponendo causm in generali absque suiipsius proditione. et sic secundum Scotum non videtur vtile confessionem facere laico. Unde sanctus Tho. vbi. supra dicit: quod gratia quae in sacramentis datur a capite in membra descendit. et io sacramentorum in quibus gratia datur solus ille minister est qui habet minisferium super corpus christi verum quod solius sacerdotis est: qui solus eucharistiam consecrare potest. Cum ergo in sacramento pontentie gratia conferatur: solus sacerdos est mi¬ nister huius sacramenti. et ideo ei soli est confessio facienda. Sed huiusmodi confessio sacramentalis non est cuilibet sacerdoti facienda sed tantum illi qui in penitentem habet iurisdicionem. vt patebit in sequen.

¶ Ad arg. primum di scilicet tho. quod baptismus magis est sacramentum secesitatis quam poenitentie sacramentum sit quo ad confessionem et ab solutionem: quia quandoque baptismus praetermitti non posset sine periculo salutis eterne: vt patet in pueris qui non dum habent rationis vsum. sed non est sic de confessione: que tantum ad adultos pertinet: in quibus contritio cum propoito confitendi: et desiderio absolutionis sufficit ad liberandum a morte eterna. et ideo non est similie de baptismo et poenitentia.

¶ Ad secundum dicendum quod cogscere vultum pecoris ad duo est necessarium. Primo vt coordinet gregi christi. et sic cognoscere vultum pecoris pertinet ad curam et sollicitudinem pastoralem: quae quando quam incumbit illis qui non sunt sacerdotes. Secundo ad hoc prouideatur eis conueniens medicamentum salutis. et sic cognoscere vultum pecoris pertinet ad sacerdotem

¶ Ad tertium quod cum sit neccesitatis debuit omnibus committi. Respondet sanctus Bona. quod non oportuit nec debuit: quia absoluere dicit actum alicuius persone aucoritaem habentis. non etiam oportuit: quia nullus valens habere sacerdotem et eo carens priuatur salute. sufficit enim sibi voluntas confitendi. Et vt voluntas eius exterius appereat dat magister consilium quod confiteatur proprio socio: non quod illa confessio sacramentum ecclesie sit: sed vt talis ostendat se perfectam habere voluntatem et facere quod in se est. Hec ille.

¶ Utrum omni sacerdoti sit confitendum: Arguitur quod non: sed tantum proprio sacerdoti. quod ostenditur auctoritae canonis Innoc. iii. extra de pe. et re. c. omnis vtriusque sexus fidelis exquo ad annos discretionis peruenerit omnia peccata sua solus semel in anno confiteatur proprio sacerdoti. Et de pe. di. vi. Urbanus. ii. Placuit vt nulli deinceps sacerdotum liceat queliber commissum alii sacerdoti suscipere ad praesentiam sine eius consensu cui prius se commisit. ergo videtur quod non liceat comfiteri nisi proprio sacerdoti.

¶ In contrarium dicit Aug libro de poenitentia. Qui vult peccata confiteri quaerat sacerdoti scientem soluere et ligare: ne ambo in foueam cadant. ergo si sacerdos proprius sit simplex vidicitur quod possit alii confiteri pro voto.

¶ Item datum est minoribus priuilegium quod possunt audire cofessiones. Sed qui concedit principale: concedit et accessorium. ergo si dominus papa concessit ptatem absol uendi: ergo et potestatem peccatoribus tribuit eos adeundi. ergo contra voluntatem proprii sacerdotis possunt eos adire. Respondetur secundum commuiter doct. quod loquendo de confessione prout est sacramentalis: et de praecepto iuris diuini et ecclesie solum confitendum est sacerdoti proprio. vt patuit. supra. extra de pe. et remissic. omnis vtriusque. secundum Rich. in casu extreme necesitatis quando alicui imminet periculum mortis probabiliter: et proprium sacerdotem habere non potest. nam tunc quilibet sacerdos potest quemlibet peccatorem audire in confessione et absoluere ab omnibus peccatis: casibus et excommunicationibus. vt patet extra deoffi. ordi. c. pastorali. in glo. ita quod non oportet amplius de ipsis confiteri seu ad aliquem recurrere: etiam si erat casus reseruatus. vt patet ex de sen. excom. in. vi. c. eos. vt patuit. supra absolutio. dummodo talis sacerdos non sit hereticus excommunicatus vel ab eccenia praecisusecusciliet bona. dicta di. Tenendum tamen est quod nisi sit periculum peruersionis in confitente quod etiam in tali casu liceat confiteri heretico et excommunicato aut praeciso: et absolui ab ipsis si alius sacerdos haberi non potest: et sit paratus audire: quia inducere talem ad talem actum non licet in quo mortaliter peccat nisi sit paratus: quia secundum san. Tho. in. iiii. di. xxxiiii. Quandocunque talis exhiberet se in aliquo vt minister ecclesie totiens quotiens huiusmodi actum exercet: vt quando tangit res sacras quasi suo vtens officio mortaliter peccat. Secus si exequeretur in aliquo casum in quo etiam laicis exercere liceret: sicut baptizare in articulo necessitatis: Ideo in tali casu talis sacerdos vere absoluit: nec peccat sic absoluendo dummodo peniteat de peccato suo. Ratio est: quia secundum Petrum Aureo. in. iiii. di. xvii. Potestas clauis quae est absoluendi a peccato. et ex consequenti ad penam temporalem eternam commutandam: et ad gratiam actiue conferendam per modum applicantis actu passionis christi fundatur in charactere sacerdotali qui quidem est indelebilis: et quamuis ab ecclesia in tali sit ligata talis potestas: tamen in tali casu non. quia necessitas non subiacet legi positiue. vt patet extra de reg. iur. quod non est Et secundum Pe. de pal. in. iiii. sicut a tali potest baptismum recipere: sic et poenitentiam: cum et ipsa sit sacramentum necessitatis

¶ Sed d. Quis dicitur proprius sacerdos: Respondetur secundum Rich in. iiii. di. xvii. et Panor. in dicto c. omnis vtriusque sexus. Et Cardi. in c. dudum. de sepul. in cle. quod primo papa in toto mundo. Secundo legatus in tota sua prouincia. Tertio penitentiarius eiusdem legati in prouincia. Quarto archiepiscopus dum visitat est proprius sacerdos suorum suffraganeorum: et eos potest absoluere. vt patet extra de pe. et re. c. nostra. Quinto episcopus in tota sua diocesi. Sexto archipresbyter ecclesie cathedralis. Septimo vicarius generalis episcopi. isti duo possunt audire omnes de diocesi. extra de officio archipresbyteri. Octauo presbyter parochialis in tota sua parochia. Nono vicarii profatorum Decimo omnes habentes licentiam ab aliquo praedictorum.

¶ Ad argumentum quod non possint confiteri alii sine licentia per decretalem etiam si causam habeat. vnde dicit: petat et obtineat. Dicendum quod conceditur in eadem decretali: quia alius non potest absoluere. vnde loquitur de eo qui non habet iurisdicionem aliquam super penitentem nisi per commissionem sacerdotis. Similiter ad sequens decretum Urbani patet responsio: quia intelligitur de illo qui non habet potestatem aliquo modo nisi per sacerdotem absoluendi.

¶ Utrum parochiani si sciunt proprium sacerdotem esse hereticum vel solicitantem ad malum. autem pronum ad peccatum quod quis ei confitetur: vel si rationabiliter extimatur reuelator confessionis: vel si peccatum de quo quis confiteri debet contra eum commisit teneantur ad ipsum confiteri: Respondet san. Tho. vbi supra quod in illis casibus et similibus in quibus probabiliter timet penitens ex confessione facta periculum sibi vel sacerdoti imminere debet recurrere ad superiorem: vel petere licentiam alteri confitendi quam si habere non potest. idem est iudicium sicut de illo qui non habet copiam confessoris. Nec in hoc transgreditur praeceptum ecclesie: quia praecepta iuris non se extendunt vltra charitatem. Cui concor¬ dans Rich. dicit in speciali de muliere qua cum proprio sacerdote peccauit. quod si probabiliter coniecturet quod si ad illum accederet ipse eam iterum sollicitaret. autem sentit se ita fragilem quod probabiliter timet ne loquendo illi sacerdoti instigaretur stimulo concupiscentie: non tenetur sibi confiteri nec hoc peccatum nec aliud. quia cum possit sacerdos recusari propter ignorantiam. vtque de pe. di. vi placuit. multo fortius propter maliciam. Periculosius enim est multum penitenti si sacerdos eam conatur ad peccatum inducere quam si nesciat sibi consulere. Debet tantum petere licentiam aut facere peti ab illo sacerdote vel a superiore vt alteri posset confiteri. qui si maliciose dare licentiam recusaret: hoc non prohibet quin illa possit alteri confiteri. Si autem mulier probabiliter credat quod nec ex parte sacerdotis nec ex parte sui immineat periculum si confitetur eidem: tunc tenetur eidem confiteri: etiam idem peccatum quod cum eo commisit. et ipse de eo potest eam absoluere sicut de aliis. Hec Rich. Uerum quia tollitur ei erumbescentia quae est maxima pars satisfactionis: debet de congruitate eam ad alium sacerdotem mittere: secundum sanctum Tho. et Bona. Si tamen absolueret: valeret absolutio dummodo vera contritio adesset. De praedictis tamen sufficienter prouisum est per ecclesiam quae concedit religiosis confessoribus legitime institutis tantam auctoritatem audiendi confessiones et absoluendi quantam habent curati a iure. et tales ad illos pro absolutionis beneficio recurrere

¶ Utrum sacerdotes seculares regulares quibus nulla cura commissa est ab episcopo vel superiore audire possint subditos parochialis presbyteri de licentia eius Quidam dicunt vt Bern. xvi. q. i. ecclesia. c. peruenit. quod non. Sed illa opinio est falsa secundum Hostien. Cum enim quilibet praesbyter recipiat potestatem soluendi et ligandi in ordinatione si materiam id est subditum habeat soluere potest et ligare. Materiam autem habet ex quo de licentia iudicis proprii aliquem audit: vt patet ca. omnis. Iura autem allegata et similia loquuntur de illis qui volunt vsurpare parochias sine auctoritae episcopi: vel aliquem audire sine licentia iudicis eius: vtque intuenti illa. Concordat sanctus Tho. ii. ii. di. quod iura varia quae super hac materia allegantur hoc solum innuunt quod talia peragere non competunt monachis ex hoc quod sunt monachi: non tamen prohibent quin possit illis committi cum hoc ipsis non repugnet. quia vt dictum est in praecedentibus. Quicumque habens iurisdicionem ordinariam potest committere ea quae sunt iurisdicionis sue alii habenti ordinem conuenientem ad illud officium exequendum. extra de conse. aqua et sic sufficit licentia vel parochialis presbyteri vel episcopi autem pape vel legati: vt dicit Rich. Unde notandum quod illi qui habent commissionem particularem non possunt aliis committere iurisdicionem. Sicut si sacerdos siue capellanus fuerit conductus ad officiandum ecclesie parochiali cum non sit ordinarius curatus parochie. vtque extra de of. dle. c. fi. §. Ceterum. vbi dicitur salua legatorum sedis apostolice auctoritate nulli cui commissum fuerit praedicare crucem: excommunicare: absoluere: dispensare: vel iniungere poenitentias: liceat de certo aliis demandare

¶ Undecimo dicitur proprius sacerdos eius qui eligitur a papa pro suo confessore. et similiter a patriarchis: archiepiscopis: epi¬ scopis cardiualibus et similibus praelatis cpiscopis superioribus et etiam ab inferioribus praelatis dummodo sint exepti. Et tales inferiores episcopis opertet quod sint immediate sub papa. quia exempti qui habent abbatem vel generalem et huiusmodi super se non possunt sibi eligere confessorem de iure communi secundum Hostiem. Secundo quod sint praelati. et capitur hoc large. Prelati etiam pro sacerdotibus curatis qui large dicuntur praelati: vtque ex de cleri. egro. c. tua. Licet stricte nomine plati veniant solum illi qui habent iurisdicionem fori contentiosi vtque inclem. de sepultu. c. dudum. ver. praelati. Tertio quod sint exempti. vno istorum deficiente non possunt sibi eligere confessore. Predicti vero possunt eligere vna vice vnum et alia vice alium: et possunt absoluere illa auctoritae sic electi quam habet eligens. Ex quibus patet. praepositi: decani canonici seculares sacerdotes et huiusmodi ecclesiastici non exempti inferiores: similiter religiosi etiam exemptiqui non sunt praelati secundum omnes doctores tenentur confiteri suis praelatis vel de eorum licentia. Unde de iure non potest pre sbyter parochialis alteri plebano confiteri: nec etiam suo capellano. Nec vicarii ministrorum aut magistro rum prouicialium possunt sibi eligere confessores: vt dicit Carin dicto c. dudum. quia dicitur de pe. et re. c. Si episcopus. li. vi. Quod nulla consuetudine posset introduci vt quis cligat sibi confessorem sine sui superioris licentia. intellige aute tacita: vtputa quia vident et tolerant cum possint prohi bere. et sic quia vnus plebanus confitetur ad alium vel capes lanum in hoc tolerantur potest fieri. aut expressa: et ista est tuti Duodecimo proprius sacerdos dicitur quilibet praesbyter parochialis omnium vagabundorum mercennariorum: mercatorum stipendiariorum scholarium et similium: et illorum qui non habent proprium domicilium. et hoc tandiu quamdiu in eius parochia inueniuntur. quia secundum Panor. in dicto c. omnis. ille dicitur proprius sacerdos praedictorum in cuius parochia habitant de praesenti: nec possunt commode adire proprium sacerdotem. De peregrinis ad loca sancta secundum Hosti. non possunt ab solui nisi in necessitate sine licentia proprii sacerdotis: nisi ab eo signa peregrinationis acceperit

¶ Rich. ardicit indistincte et simpliciter quod ex omni concessione seu permilssione iuris proprius sacerdos peregrinorum est quicumque parochialis praesbyter cui voluerint confiteri de commissis postquam recesserunt a iurisdicione eius in cuius potestate habent domicilium: quae opinio est verior. quia vt dicit Berardus. de dispensatione et praecepto. Iniquum proculdubio forum si statuta pro sola charitate contra charitatem tenerentur. Sed si pegrinantes non habentes licentiam a proprio sacedote existerent in peccato mortali: et non possent ab huiusmodi peccato animam suam purgare alteri confitedo praeceptum de confitendo proprio sacerdoti quod pro charitate institutum est teneretur contra charitatem: quod irrationabile centi Nec obstat quod peccatum posset deleri per contritionem cum proposito confitendi. quia peccatum non ita faciliter deletur per solam contritio nem sicut per confessionem et sacerdotis absolutionem. vitu te cuius plerumque vt supra dictum est attritio fit contritio. Ad hoc facit quod nullus legislator interpretaretur praeceptum suum esse seuandum ineo casu in quo virgeret contra praeceptum legis nature vel diuine. Ex praedictis patet quod religiosi rite in stituti possunt absoluere viatores cuiuscumque diocesicum hoc possint curati. Quid sit de istis opinionibus di¬ clarauit Eugenius quartus quod quando quis tempore pasce se reperit in alia diocesi semper ibi intelligitur adeptum incolatum vt in ea confiteri et communicare valeat quantumcumque ibi paruopere steterit.

¶ Utrum sacerdos prochialis tene dca atur audire confessiones parochianorum suorum quotienscumque voluerint in eodem anno: Respondetur secundum Rich. in. iiii. dixviii. quod sic de necesitate praecepti si ille qui vult confiteride necesitate habet confiteri. Si vero non teneretur de necessitate confiteri: nec sacerdos praedictus teneretur eum audire nisi de consilio. Addit tamen Rich. quod si subditus vult pluries confiteri: et sacerdos noluerit audire quod tunc talis libere potest confiteri alteri confessori: et ille potest eum absoluere nisi eius sacerdos eum ad determinatum confessorem miserit. quia si non vult eum audire: nec alium determina tum illi assignare vtur ei tacite licentiam dare vt pro illa vice alteri confiteatur cui voluerit: sed sic electus non poterit absoluere nisi ab his a quibus proprius sacerdos ab soluere potuisset.

¶ Sed d. quid si cgex petat praesbyterum et interim dum venit obmutescat vel fiat amens vel furiosus: Respondetur quod praesbyiter veniens vel ad nutum infirmi: vel ad testimonium eorum qui audierint ipsum petere poenstentiam debet ei quicquid potest humanitatis impendere absoluendo reconciliando: et si fieri potest sine periculo ori eius hostiam infundendo: et si superuixerit moneatur satisfacere. xxvi. q. vi. is qui in infirmitate.

¶ Utrum liceat absque alia licentia confiteri fribus minoribus et praedicatoribus Respondetur quod sic si sunt admissi cum praesentatione vel sine praesentatione et accessu ministrorum et confessorum ex beneplacito episcoporum vel licentia petita: et si non obtenta. secundum indultum Innocentii. viii.

¶ Utrum sacerdos parochialis de beat faciliter dare licentiam suis subditis alteri confitendi Respondet san. Tho. in. iiii. dis. xviii. quod quia multi sustur adeo infirmi quod potius sine confessione detederent quam confiterentur tali praesbytero. ideo dare debet. vnde illi qui sunt nimis solliciti vt conscientias subditorum sciant multis laqueum damnationis iniiciunt. et per conseques sibiipsis. He scilicet Tho.

¶ Sed circa praedicta oriuntur quedam dubia. Et quodo sacerdos adimplebit illud praeceptum sapientis. Agnosce vultum pecoris tui: si parochianus eius sibi non confiteatur: Responsio secundum Sco. quod cognoscet per proprium eius testimonium dicentis se fuisse confessum habeti autoritatem ipsum absoluendi: siue eni sibi confiteatur: siue alii non potest habere noticiam conscientie eius: nisi per proprium testimont um. Confitenti autem penitentialiter: in omnibus est credendum: quad non est verisimile quod aliquis sit immemor proprie salutis: extra de officio ordinarii. Significauit. Potest etiam dici quod illud verbum verbum dirigitur ad omnes qui audiunt alio rum confessiones: vt scilicet diligenter inquirant quae peccata commise. runt: ipsorum conscientias debite inuestigando. De hoc dicit Rich. quod cognitio quam habere potest sacerdos in fort poenitentie de conscientia subditi sui dependet a subditi voluntate. Et ideo debet eum reputare idoneum ad suscipiendum eucharistiam: si affirmat se ese penitentem et legitime confessum ei qui ipsum potuit absoluere. Si tamen sacer¬ dos haberet aliquo signa probabilia quod ille non diceret verum non teneretur sibi eucharistiam ministrare: nisi illc faceret sibi sufficientem fidem de hoc quod est confessus illi qu ipsum poterat absoluere. Ulterius videtur quod non possit aliquis alteri quam sacerdoti parochiali confiteri: etiam ex priuilegio vel mandato superioris. quia non est aliquod uilegium indulgeri in praeiudicium alterius. hoc autem est in praeiudicium ipsius. Ad hoc respondet san. Tho. quod praeiud ciu non fit alicui nisi ei subtrahatur quod est in fauoreius indultum. Potestas autem iurisdicionis non est commssa alicui homini in fauorem suum sed in vtilitatem plebis. et ad honorem dei. Et ideo si superioribus praelatis expedire videatur ad salutem plebis: et ad honore deimouendum quod aliis committat ea quae sunt sue iurisdici onis: in nullo fit praeiudicium inferioribus praelatis: nisi illis qui quaerunt quae sua sunt non quae Iesu thristi. Et qui gregipraesunt non vt eos pascant: sed vt ab eis pascantur. Fuit tamen opinio Bernr. super illud. Omnis vtriusque sexus. quod non sufficiat priuilegium vel mandatum superioris sine licentia praesbyteri parochialis: quae opinio est falsa vt patet ex praecedentibus. Preterea quicumque habet iurisdicione: ordinariam: potest committere ea quae sunt iurisdicionis sue alii habenti ordinem conuenientem ad illud officium exequndu. extra de conse. aqua. vbi sic dicitur: licet episcopus committe re valeat quae iurisdicionis existunt: quae ordinis episcopalis sunt non potest inferioris gradus clericis demandare Ergo si aliquis impediatur per iurisdicionis defectum neconfessionem alterius audire possit: potest sibi per quem cumque iurisdicionem habentem committi siue per ipsum sacerdotem: sed ue per episctum: siue per papam. Preterea quicquid potest inferior: potest superior: ergo si presbyter parochialis potest hoc concedere. ergo et eius superior potit. Preterea potestatem quam habet sacerdos in populo: habet ab epio: ergo eadem ratione alius cui episcopus vel papa concedit hoc poterit. In praemissis concordant Tho. et Rich. Sco. Hostien. et Ioan. an. Opinio etiam Bern. reprobatur per Io. xxii. in quadam extrauaganti Cuius principium est vas electionis. Condennante quosedam articulos quos ponebat Magister Io. de poliaco. Quorum primus est quod confessi fratribus mendicatibus autoritatem praedictam habentibus tenentur eadem peccata quae confessi sunt iterum proprio sacerdoti confiteri. Secundus statuto Omnis vtriusque sexus. nec deus nec romanus poentifex. facere posset quod parochiani non tenerentur omnia peccata sua sel in anno parochiali curato confiteri. Tertius papenon posset generalem dare potestatem audiende confessionis: imo nec deus quin confessus habenti licentiam teneretur eadem iterum proprio sacerdoti: seu parochiali cura to confiteri. Hos etiam condemnauit Eugenius quartus cum quibusdam aliis: quorum vnus est quod quamuis ipsi frens sint admissi et autoritatem habeant confessiones audiendi et absoluendi: tamen ad eos accedendi popsuls subiectus sine licentia sacerdotis proprii non habet potestatem. Alius est quod sacerdos curatus medicantibus confessiones audiendi licentiam dans magis in isto statuto. Omnis vtriusque sexus. dispensat quam papa fratribus licentiam tribuens suxta formam decretalis introducte. Mandauitque Eugenius omnibus praelatis quod procederent contra tenentes ie dictos articulos sicut contra hereticos. Predicta omnia con¬ firmauit Nicolaus papa quintus. Et Calixtus tertus us de consilio et assensu dominorum Cardinalium. Qua propter ipsi curati non debent esse religiosis supraedict infesti: sed ipsos tanquam suos coadiutores benignefouere. Cmanauit aut autoritas religiosis concesa nedum a papa: sed etiam ab vniuersali ecceia scilicet a Clemente quinto in consilio Uien. vt patet in. vii. decretalium prius allegato. Inhibetur quoqe quibuslibet praelatis in fine illius decretalis: ne religiosos praedictos in suis priuilegiis ibi contentis impediant. Ex quo sequitur quod oppositum scienter facientes mortaliter peccat: quia transgressio praecepti pape vel vniuersalis ecclesie est peccatum mortale. licet non sic ligent simplicia statuta quae de congruita te tantum et non de necessitate praecepti sunt obsuada. Item Sixtus papa quartus in mari magno concedit ipsis fratribus minoribus vt eisdem personis eis confessis quibus rectores praefati sine rationabili causa denegauerint seudistulerint eucharistie seu extreme vncctionis sacramenta ministrare super quo eorundem confessorum assertioni stari de beat illa petentibus possint impune exhibere. Insuper parochiales sunt ipso facto excommunicati: et priuati illis suis ecclesiis et aliis beneficens ecclesiasticis quae obtinent: imo ipsos inhabilitat ad alia in posterum obtinenda.

¶ Utrum sit credendum dicenti se habere licentiam a suo praelato confitendi alteri: RespondeRich. in. iiii. di. xvii. ar. iii. q. ii quod sic: et similiter dicenti se esse confessum. Ratio: quia cognitio in foro poenitentie depedet a voluntate subditi: ideo debet eum reputare idoneum ad eucharistiam sumendam si se asserit penitentem et legitime confessum ei qui potuit eum absoluere. Si tamen sacerdos haberet aliqua signa probabilia quod ille non diceret verum non teneretur ei credere nisi faceret fidem sufficienter ci non dico quod sit vere penitens et vere confessus: quia ista non cadunt sub probatione: sed quod illi vel illi est confessus qui eum potuit absoluere. fallit hoc in excommunicato cui non tenetur credere nisi probet se absolutum: et in eo qui perseuerat in peccato vtputa qui tenet concubinam et huiusmodi.

COnfessio quarto quo ad confessoris qualitate qui debet habere quinque scilicet Primo scientiam illuminatam. Sed videtur quod scientia in audientibus confessionem non sit secessaria praesertim adquisita. quia clauis scientie datur in ordinatione et sequitur ordinem. ergo quicumque est ordinatus habet scientiam clauis. ergo non est necessaria scientia adquisita. Item scientia absoluendi est innata aut adquisita autinfusa. Si innata. ergo clauis scientie est a natura. Si adquisita: ergo scientia clauis est paradquisitionem: non per gratiam Si infusa: sed multi sunt qui nihil meruerunt per infusionem propter suam nequitiam. ergo mali non habentis huiusmodi scientiam. Si tu dicas quod infunditur scientia gratis data: sicut Salomoni contrarium videmus aperte. quia omnes fere ita sunt simplices et idiote post susceptionem sacerdotii vt ante.

¶ In oppositu tamen est Augnu. dici Qui vult peccata confiteri vt iueniat gratiam quaerat sacerdotem qui scentiat ligare et soluere ne cum negligens circa se extiterit negligatur ab eo qui salubriter monet: nec cecus cecum ducat. ergo necessaria est scientia adquisita audienti confessionem alicuius: Respondetur quod hic scientia capitur duplicte scilicet pro claue scientie et pro habitu scientie. Unde dicit san. Bonauen. in. iiii. dis. xviii. quod scientia non est clauis secundum quod dicit habitum: sed inquantum dicit autoritatem siue officium discernendi. hoc autem officium siue hec autoritas est consequens ordinem inseparabiliter. et hec est clauis essenti aliter. et hoc tenent communiter doctores hoc addentes quod scientia habitus est sicut dispositio faciens ad bene esse: vel etiam sicut dispositio materialis sine qua altera clauis exire non potest in actum. Sicut enim vis visiua non est humidum crystallinum: tamen illud exigit ad suam operationem: sic ipsa auctoritas discernendi requirit habitum scientie: et quanto melius habetur scientia: tanto meliori modo habetur clauis: et ideo maluerunt sancti hanc clauem vocare hoc nomine quam alio. Ex his patet responsio ad obiecta quod argumenta loquuntur diuersimode de scientia auctoritis et scientia habitus. Unde videtur sensisse Magister praedicta distinctione quod quidam habebant scientiam clauium: vt illi qui habent scientiam adquisitam Quidam clauiculam vt illi qui carent adquisita cum per naturalem noscunt quod ars docet escriptura. Quidam vero nullam vt qui carent vtraque. Sed hoc non videtur bene sustineri posse: licet aliquam habeat probabilitatem cum ita dari dicamus claues sicut ordine. Unde dicit idem san. Bonauen. di. xvii. quod confessortantam scientiam debet habere quod sciat discernere in peccatis communibus quod est veniale et quod mortale: et quod sciat semper ad que peccata potestas sua se potest extendere. Ratio: quia alia poenitentia pro mortali et alia pro veniali est imponenda. Nam si esset aliquod peccati genus ad quod non posset manum extendere nisi hoc cognosceret in periculum anime sue audiret confessiones et etiam confitentium. Ideo homines qui hoc cognoscut tenentur consulere discretos alioquin vterque peccat grauiter. Est et alia scientia qua quis scit per habitum adquisitu discernere inter perplexitates peccatorum. et hec est de bene esse. in talibus et debet securiporem viam eligere et sapientes consulere. Hec Bonauen.

¶ Aduerte tamen quod si dubium versetur circa aliquod faciendum vel dandum vel penam subeundam tunc benignior opinio est eligenda. vt patet extra de transla. c. fi. vbi dicitur. In his super quibus ius non inuenitur expressum procedas equitate seruata semper in humaniorem partem de clinando secundum quod personas: causas: loca: et tempora viderpostulare. Si vero dubium esset vt abstineat tunc securior pars est eligenda scilicet abstinere. Si autem diuersi tas esset inter doctores et penitens ex aliqua rationabili causa vult adherere vni opinioni non est sibi dene ganda absolutio sed sue conscentie relinquandum

¶ Item confessor non debet asserere mortale id de quo non est certus ne iniiciat laqueos alteri: nec tenetur de singulis quod audiuit determinare si sunt mortalia vel non: sed tantum de quibus est clarum: non de quibus sunt varie opinio nes. vel etiam quando ipse penitens nescit exprimere mentem suam circa consensum vel moram. Henricus tamen de Gan. in quodli. sic distinguit quod peccata sunt in duplici genere. Quedam ideo: quia prohibita alias non essent mala: vt non audire missam in festo et huiusmodi quae sunt de iure positiuo mere: et talia debet scire confessor nisi ha¬ beat causam rationabilem que eum excuset: puta quia absens et huiusmodi. Alia sunt peccata quia de se sunt mala vt ea que sunt circa ius diuinum etiamsi ab homine non sint prohibita: et horum quedam capitalia scilicet vii. quasi elementa et ista opertet scire de necessitate. Quedam sunt species capitalium: vt illa quae recipiunt horum praedicationem vt fornicatio: ebrietas et huiusmodi. Nam fornicatio luxuria est: et ebrietas gula est. et horum species quedam important de substantia sui actus eo quod statim nominata habent annexum malum vt fornicatio. et talia confesor tenetur scire vtrum sint mortalia vel non. Quedam de substantia sui actus non habent deformitatem sed ex libidine facientis: sicut cognoscere vxorem propriam non est peccatum sed ex libidine. sic etiam est mortale quando excedit limi tes matrimoni scilicet etiam si non esset sua etc. et talia non oportet quod confessor de necessitate sciat vtrum sint mortalia vel venialia. Alia sunt peccata quae sunt filie peccato. rum capitalium vt illa peccata quorum fines terminantur et ordinantur ad fines capitalium sicut dolus et adquisitio rei iniuste et huiusmodi: et de talibus non ordinarius non tenetur scire vtrum sint mortalia vel non: sed curatus vt ordinarius archiepiscopi et episcopi et ceteri superiores tenentur scire: quia tenentur purgare: illuminare et perficere alips. et ideo nouum et vetus testamentum tenentur scire. Hec ille. Sed quid si confefsorpropter suam imperitiam dubitat de aliquo: Respondetur quod optimum quod possit esse in confessore est scire dubitare: vnde nisi sciat pro certo se legisse decisionem alicuius casus: vel non habeat ratio nes euidentes semper debet dubitare et peritos consulere vel ipse de nouo studere: dicendo peccatori vt reuertatur: quia vult melius videre: vel saltem si hoc non potest facere ab soluat penitentem inquantum auctoritas sua se extendit et mponat ei quod consulat peritos et deliberet facere quic quid faciendum ei fuerit declaratum et sufficit. ar. de pe. di. vii. c. Si quis positus. et c. nullus. vbi quamuis de tali dubitetur: tamen absolutio non negatur: sed negligentia confessori imputatur. Secundo confessor debet habere vite bonitatem. Quia Magister in iiii. dist. xix. quod nullus officio sacerdotis vti debet nisi immunis sit ab illis que in aliis iudicat: aliosuin seipsum condemnat. Qualem autem oporteat esse qui aliorum iudex constituitur Augu. describit ita dicens Sacerdos cui omnis offertur peccator ante quem statuitur omnis languor in nullo eorum sit iudicandus que in alio iudicare est promptus. Iudicans enim alium qui est iudicandus condemnat seipsum. Hec ibi Sed contra praedicta arguitur: quia secundum hoc cum nullus sit qui careat venialibus nullus deberet ab cis absolui. Si tu dicas quod intelligit de mortalibus ptra sacerdotem qui habet curam animarum contingit peccare mortaliter: et tamen tenetur penitentes audire et nullus peccat faciendo illud ad quod tenetur. ergo non peccat mortaliter. Item absolutio fructuosa fieri potest sine gratia gratumfaciente. ergo confessornon tenetur quod sit in gratia: nec tenetur exquo absolutio habet suum effectum. Respondet sanctus Bonauen. in ex positione litte praedicte quod absoluere hominem a mortali hoc est iudicare hominem in conspectu dei. secundum au¬ tem omne forum nullus digne iudex est qui reus est et in eadem damnatione. Ideo sacerdos quando absoluit penitentem tenetur de culpa sua penitere: alioquin indigne sacramentum ministrat: ideo grauiter peccat. quia in quo alium iudicat seipsum condemnat. Quod obiicitur de venali non valet: quia non est ibi iudicium. Quod obiicitur quod facit quod debet. Dicendum quod verum est: sed non omni modo quo debet. Quod obiicitur quod fructuosa est. dicendum quod verum est suscipienti sed damnosa est absoluenti propter contemptum sacramenti. et videtur quod totiens peccet mortaliter quotiens in peccato mortali absoluit.

¶ Sed diceres. quid faciant duo confessores qui sibi ambo formant conscientiam de mortali: Dicendum quod vnus prius se ab al io faciat absoluere: et tunc aliu audiat: vel multum prius doleat si alius confessor non potest haberi. Sed ponatur de praemissis casus quod sacerdos cognoscat parochiana suam: vel vt dicatur honestius furetur cum parochianis suis res aliquas vtrum possit eos absoluere. Et quod sic videtur. quia in quocumque peccato existit ab soluit de facto. ergo videtur quod de tali possit eos absoluere. Sed contra hoc est: quia non potest esse idem in eadem causa esse iudex et reus. et hoc patet. ergo si talis sacerdos reus est iudex esse non potest. Respondet idem san. Bonauen. vbi supra. quod non videtur quare non possit absoluere. Esto enim quod aliquis dicit malum consilium: vtpote de homicidio faciendo non videtur quare idem non possit penitenti dare bonum consilium: verumtamen neutri credere est tutum: non ipsi absoluenti. quia videtur in eo ma nifesta praesumptio non ipsi penitenti: quia videtur in eo minus vera contritio et peccati detestatio dum non vult detegere nisi noscenti. Unde si sacerdos nolit eum licentiare debet superiorem adire: vel si ille non habeat superiorem vel non vult ad eum ire: potest ab illo absolutionem recipere: quia reuera absoluit si contritio adest. Sed vlterius ad maiorem certitudinem vult alii sacerdoti peccatum suum detegere. et hoc dico ad maiorem securitatem habendam.

¶ Utrum subditus suo presbytero in peccato mortali existenti scienter confessus peccat mortaliter. et videtur quod sic: quia si est manifestus concubi narius ita quod nulla possit tergiuersatione celari: tunc suspensus est ab officio. vt patet. xxxii. di. c. praeter. Nam non est differentia inter interdicimus et suspendimus: quia non refert quod de equipollentibus fiat. extra de testi. c. licet. Sed si talis exercet actum cuiuscumque ordinis efficitur irregularis. vt patet extra de re iudilir. vi. c. i. Et idem est dicendum de quocumque peccato mortali manifesto. ergo non licet quemquam confitendo ad talepericulum inducere: Respondetur quod si ab alio possum habere absolutionem non debeo ipsum inducere ad sacramenta ministranda etiam necessaria. Si vero paratus est ministrare possum ab eo recipere non solum neccessaria sacramenta: sed etiam voluntaria: quia non sunt suspensi quo ad nos. Ex quibus patet responsio ad argumentum. Unde secundum Panor. in c. vtra. de coha. cle. et mulie. Ille dicitur toleratus ab ecclesia qui non fuit condemnatus nec confessus: nec habet operis euidentiam: verumtamenloem peccatum notorium indu¬ cit praecisionem seu suspensionem a canonem ne exerceat officium suum secundum d. Anto. in dicto c. vtra. Tertio confessor debet habere feruidam charitatem erga penitentem vt eum interroget et instruat. vt patet de pe. di. v. c. i. vnde Magister in. iiii. di. xix. Iudiciaria enim potestas hoc postulat vt quod debet iudicare discernat. diligens ergo inuestigator sapienter interroget a pec.aonre quod forsitan ignorat: vel verecundia velit occultare. Hecc ibi. Ex hoc videtur quod ad confessionem pertinet perscrutari conscientiam alienam. Sed contrarium habetur in Psalmus Scrutati sunt inquit iniquitates: defecerunt scrutantes scruti nio. Item Deut. xxxiiii. Cum repetis a proximo tuo remaliquam quam tibi debet no ingrediaris domum vt pignus accipias sed stabis foris: et ille tibi profert quod habuit. ergo non videtur quod homo interius debeat ad secreta cordis ingredi. Item ex horum peccatorum ruminatione frequenter fetor oritur concupiscentie in inquirente et generatur cognitio mali in audiente. propter quod etiam frequenter contingit eum titillare ad sciendum ea scientia experientie. ergo etc

¶ Respondet san. Bonauen. vbi supra. Dicendum quod absque dubiooportet ipsum confessorem diligentem esse in inuestigando. Et ratio hos est: quoniam ipse iudex est et iudex diligentir inquirere debet cause veritatem: maxime quando apparet dubia. secundum quod dicitur Iob. xxix. Causam qua nesciebam diligentissime inuestigabam. In talibus autem inquisitionibus cauendum est superflua curiositas et negligentia. Quedam enim sunt que non debet inquirere in speciali confessor: sicut sunt peccata incon sueta et enor mia et contra naturam. et de talibus intelligitur illud Pro uerb. xi

¶ Inuestigator malorum opprimetur ab eis Et ratio huius est: quia frequenter addiscit penitens quod non nouerat: et contingit ipsum confessorem in talibus concuti et ideo non debet talia querere nisi in generali: et quae si de longinquo per quasdam circumlocutiones: vt si fecit qui cofitetur intelligat si non fecit non addiscat. Et huius rei signatio est Iudith. viii. vbi dicitur. Uos autem nolo vt scrutami arcanum meum. Iudith confessiointerpretatur. et hoc dixit sacerdotibus reprimens curio sam inquisitionem: et ideo quia a longinquo debet esse. dicitur Iob. xxvi. Obstetr. cante manum eductus est coluber tortuosus. Alia vero sunt inquirenda scilicet transgressio decem praeceptorum commissio septem capitalium: abusio quinque sensuu. Et de his potest quae rere quando videt negligente vel ignorantem esse ipsum penitentem. Hoc autem semper est attendendum vt inquisitio conferat statui penitentis

¶ Ideo dicitur Prouer. xviii. Iustus in principio est accusator sui: venit amicus eius et inuestigauit eum. Et cum ma gna prudentia oportet hoc facere. et ideo necesse est confessores esse discretos. Unde Prouer. xxviii. Sapi ens sibi videtur vir diues: pauper autem prudens eum scrutabitur.

¶ Utrum confessor de necessitate te puo neatur facere interrogationes a confitente: Respondetur secundum communiter doctores. quod ex praecepto charitatis scilicet Diliges pximum tuum sicut teipsum: tenetur illas interrogationes facere quas cognoscit necessarias confitenti habens probabilem opinionem quod confitens ex obliuione vel igno rantia seu negligentia omittit aliquod mortale siue ex erumbescentia. Ratio est: quia quilibet vellet quod dirigeretur in viam salutis eterne: sic et ipse tenetur alteri facere. ar. di. xliii. Sit rector. Et Magister vbi supra Satis perpenditur qualis debeat esse sacerdos qui alios ligat: et soluit discretus scilicet et iustus: alioquin mortificat sepe animas que non moriuntur et viuificat quae non viuunt. Si autem habet probabilem coniecturam quod confitens talia scit et aduertit: quia sic potest credere eum vel non commisssse: vel alias cofessum fuisse. et sic non tenetur interrogare sub pena peccati mortalis: imo quandoque sine peccato taliter potest omittere. Ex negligentia vero dimittere interrogationes quas probabiliter conscientia sibi dictat faciendas: de necessitate videtur mortale: siue dimittat propter fauorem confitentis ne contristet: siue propter se ne apud confitentem displiceat: ideo confitentem palpat siue illi adulatur. Unde secundum Astex. tria debet attendere confessor circa interrogationes. Primum quod interroget de peccatis non de fabulis secularibus siue rumoribus vel curiositatibus que ad rem non pertinent. Secundum quod non descendat nimis ad particulares circumstantias peccatorum carnalium. quia vt dicit philosophus. iii. Eth. Delectabilia quarto magis considerantur: tanto magis sunt apta mouere. et talis interrogatio nocet tam confessori quam confitenti. Sufficit enim habere vltimam speciem peccati in huiusmodi: et circumstantias que cadunt sub speciali prohibitione: vel in aliam speciem peccati transferunt. Uerbi gratia. alienum rapere est illicitum. sed speciali prohibitione prohibetur aliquid accipere de loco sacro: et ideo speciale peccatum scilicet sacrilegium per hanc circumstantiam constituitur. Similiter est illicitu non suam cognosce et: sed si sit propinqua speciali prohibitione prohibetur: ideo speciale peccatum scilicet incestus per hanc circumstantiam constituitur. Sic etiam forte exprimi debet si fiat in die festo Hec Sco. Rich. vero vltra hoc dicit quod circumstantie ita aggrauant in eadem specie quod actum reddunt mortale qui sine illis mortalis non esset. vt idem actus illicitus potest fieri ex tanta intentione et delibe ratione quod est peccatum mortale: qui tamen ex surreptione factus mortalis non esset. et talis circumstantia est plerumque interroganda: sicut actus matrimonialis cum magna libidine sepe fit mortalis. De talibus tamen interrogatio debet fieri alonge: et cum verbis honestis ac debita maturitate. Nec debet confessor esse nimis scrupulosus in interrogando omnia que sunt possibilia committi a peccatoribus: sed solum ca que probabiliter credit commisisse: quia reueraaliqui potius sunt contaminatores quam confessores qui ideo sepe peccant mortaliter. Tertium quod non interroget nisi de peccatis consuetis que communiter sunt nota explicite. Enormia vero per quasdam circumlocutionea. ne confitens antea ignorata addiscat ex interrogatione confessoris: et postea tentetur ad perpetrandum illa etc. Modus interrogationis ab omnibus fere confitentibus potest esse iste. Interroga primo de primo praecepto si plus dilexit se vel propriam famam autem propinquos fili¬ os vel res temporales quam deum: quia tale est mortale. Unde Hiero. Quod quis plus veneratur et amat hoc illi de us est: ideo superbus colit similitudinem celestium: quia diligit super omnes praeferri. Cupidus vero colit simili tudinem terrestrium: quia super omnia cupit ditari. Lasciuus autem similitudinem aquatilium: quia super omnia cupit delectari. Hec autem prohibet deus Exo. xxii. Non habebis deos coram me: nec facies tibi scuptile: nce omnem similitudinem que etc. Item interroga si dubi tauit in fide. Si obseruauit somnia vel auguria aut vsus est incantationibus carminationibus et aliis superstitionibus. Si dubitauit quod caelum et terram deus crcauit: lest de divina prouidentia. Si dubitauit de christi incarnatione: passione: resurrectione: ascensione: aduentum ad iudicium de gloria beatorum. vel de punitione malorum autem remissione peccatorum. De secundo praecepto quod est Non assumes nomen dei tui inuanum. Si sacramentum baptismale peruipendit vel non custodiuit. Si votum fecit de re illicita. Si de licita: sed implere tardauit: vel omnino fregit. Si nomine dei periurauit etc. De tertio praecepto quod est Memento homo vt diem sabbati sanctifices. Interroga si opera seruilia fecit in dic festo seu labores magnos ipse vel eius serui Si fecit aliquod peccatum mortale in ea: quia ibi duo mortalia peccata sunt. Si audiuit integram missam. Si praedicationem. Si contritioem non habuit de peccatis suis mortalibus. Si non orauit. Si spiritualibus vacauit tali dic Si litigauit in iudicio aliquem conueniendo. Si emit vel vendidit in festo. Si totam illam diem ad dei seruitium seu honorem non expendit: sed ad vanitates et curiositates puta choreas: spectacula et ocia. De quarto praecepto quod est. Honora patrem et materem vt sis longeuus super terram. Interroga: si non honorauit parentes. si non dilexit illos. si non subuenit eis. si desi derauit mortem. si non obediuit ipsis. Si spiritualem puta confessorem: vel qui baptizauit: vel etiam patrinum non honorauit. si elemosinam pauperibus non dedit. si infirmos non visitauit. Si peregrinos ad hospitia non recepit: et aliis poenitentie operibus fiat hec interrogatio: quia sub hoc praecepto continentur beneficia ad proximum. De quinto praecepto quod est Non occides. Interroga. si actua liter occidit hominem. si mutilauit. si percussit. si captiuauit. si ad praedicta facienda voluntatem habuit. si iratus fuit. si rancorem contra aliquem tenuit. si iniusteverberauit vxorem: filios vel seruos. Si occidit spiritu aliter alicui detrahendo: vel ad mortale peccatum inducendo. si alios scandalizauit. si de praemissis debite non satisfecit etc.

¶ De sexto praecepto quod est Non mechaberis. Interroga sic. Si fornicatus est scilicet cum mere trice vel concubina. Si adulterium commisit id est cum consorte alterius peccauit. Si contra naturam in matrimonio vel extra peccauit: quia secundum Aug. in hoc praecepto prohibe tur omnis illicitus communitus: et illorum membrorum omnis illicitus vsus. Si delectationi carnali consentit id est quando in mentem venit talis delectatio placuit sibi et delecta tioni noxie consensit: licet non operi. Dicere etiam potes quod multa mortalia peccata possunt contingere in vsumatrimonii: praesertim que etiam operans quandoque propter improbitatem veretur

¶ De septimo precepto quod est Non furtum facies. Interroga. si res alienas furatus est: vel rapuit vel vsurpauit. si vsuram commisit. si calumniatus est alicui. si damnificauit. si decepit. si rem inuentam ei cuius erat scienter non restituit. Si iniuste possidet aliquam rem: quia in hoc praecepto prohibetur omnis in licita possessio rerum. Et ideo habentes superflua respectu status sui et familie si non subueniunt indigentibus pro loco et tempore mortaliter peccant: multo magis si indigentes sunt in extrema necessitate. Similir ter interroga praelatos ecclesie. Si bona ecclesie dant meretricibus consanguineis: potentibus et aliis non indigentibus: quia peccant mortaliter. Si res accipiunt ab illis qui alienare non possunt. Si indebite et cum magna cura seruant res temporales etc. e¶ De octauo praecepto quod est Non falsum testimonilum dices. Interroga sic. Si in iudicio falsum tulit testinonium. si mendacium dixit in iudicio. si tacuit veri tatem que taciturnitas cesset in nocumentum alicuius Si aliquid recepit propter testimonium verum ferem dum. Si aliquem induxit ad ferendum falsum testimonium. si aliquem superiori suo false accusauit. si iustum non defendit.

¶ De nono et decimo praeceptis quae sunt Non concupisces domum proximi tui: non seruum: non ancillam: non bouem: non asinum: nec omnia que illius sunt nec desiderabis vxorem. Interroga sic. Si deliberate desiderauit rem alienam iniuste auferre. Sialicuius vxorem desiderauit: et in illo desiderio delectatus est. Si se induit vt ab alio concupiscatur. Si posuit se ad plateam vel ad fenestram vt videatur ad cocupiscendum. Si munera alicui misit illa de causa vt concupiscatur. Si locutus verba scurrilia ad eandem causam. Si cantauit cantilenam et alium prouocauit ad libidinem. Si morose delectatus est in cogitatione carnali: si consensit in delectationem. si in opus si vixit sine lege diuina. Ista de praeceptis ab omnibus adultis tam sapientibus quam idiotis vel aliquo illorum potes interrogare.

¶ Secundo generaliter confessor pot interrogare de septem mortalibus peccatis. Quorum primum est superbia. Interroget de illa sic. Si bonu quod habet existimat a se habere: ideo est ingratus deo. si existimat quod bona que data sunt ei deus dedit pro suis meritis: et non tantum ex diuina bonitate. Si iactauit se habere quod non habuit. si ceteris despectis appetit sin gulariter videri. si ambiuit praelaturam vel honores si praesumpsit de se. Si arroganter iactauit se. Sifuit pertinax in suo sensu. Si curiosus. Si ingratus. Si aliquem irrisit. Si aliquem temera rie iudicauit. Si deum tentauit. Si adulator extitit. Si superbiuit de genealogia sua. Si de sapieniaSi de scientia. si de industria. si de eloquaentia. si de nobi litate. si de pulcritudine. si de statura. si de vestib Si de diuitiis. si filiis et filiabus et huiusmodi. Si expesuerit pecunia suam propter vanam gloriam. Si verecudatus fuit nimis sua paupertatem vel defectum nature Si ex superbia aggressus est facere aliquid supra viret suas: et sic de similibus

¶ De auaricia interroget con¬ fessor sic. Si appetiit illic ita quae sine peccato mortali tenere non potrat: puta beneficium ecclesiasticum cum sit in dignus. Si appetiit superflua appetitu suffocante totaliter mentem a debita cura sui et necessaria consideratione diuinorum. Si adquisiuit per illicitum contractum diuina vl humana lege prohibitum: puta vsuram: ludum vel meretricium. Si per oppressionem subditorum. si per fraudem vel dolum. si retinet ea scientur quae restituere tenetur. Si retinet testamentum alicuius defuncti. si decimas non soluit integre. si retinet superflua vltra suam necessita tem. Si nimis se implicauit terenis et transitoriis: et si milibus.

¶ De luxuria habes supra interogationes in illo praecepto Non mechaberis: et in illo Non concupisces

¶ De ira interoget confessor. Si appetiuit vindictam notabilem ex delibatione. si odiuit aliquem et in sicrgo de mostrauit. si prouocauit aliquem ad iram. si rixatus fuit. si aliquem iniuste parturbauit. si in facto nocumentum intulit liuore vindicte. si blasphemauit ex ira. Si maledixit. Cetura de ira habes supra in illo praecepto Non occides etc

¶ De gula interroget confessorSi fuit inebriatus sciens fortitudinem potus. Si come dit notabiliter nociua natur ex crapula. si totam vitam deputauit delectationibus gule. si fregit iciunium sine causa rationabili. si non ineiunauit totam quadragesimam. De inuidia interoget confessor sic. Si tristatus fuit multum de prosperitate alterius. si gauisus nimis de illius aduersitate: odium fraterne charitatis. Si detra xit alicui ex inuidia

¶ De acidia interoget sic confessor. Si fuit piger circa diuina praecepta iplenda. Si aliquid pertinens ad salutem neglexit: puta confiteri sel inanno: vel audire missam in festo. Si bona spiritualia fuit detestatus. Si multum fuit contristatus de morte charorum. si proposuit non facere bene. si odio habuit vitam suam ex tristicia. si desparauit de salute. si voluit quod creatus non fuisset. Si odiuit deum exquo damnat reprobos. et de similibus.

¶ Tertio confessor generaliter potest interogare omnes de quattuor peccatis in celum clamantibuscilicet Si retinuit mercedem sibi seruientium. si oppressit pauperes. si effudit innocentem sanguinem. si peccauit con naturam. Ceterum potest interogare de abusione quinque sensuum et de nouem peccatis alienis. et praesertim de ills peccatis quae in illa terra abundant. Nunc circa certas personas specialiter sunt faciende interogationes a confessore. Primo de coniugatis. Si legitine contraxit matrimonium. si negauit debitu petenti propter diem festum vel ex ira quod est magnum peccatum. si cognouit propriam habens intentionem ad aliam. Si vsus est matrimonio extra vas debitum. si tempore menstrui. si in diebus festiuis. si tempore impregnationis Si per tactus habuit pollutionem. si exegit vel reddidit debitum adultere vel adultero. Sinon contraxit ea intentione qua debui scilicet causa prolis vel in remedium. Si vxor est litigiosa. Si est inobediens viro. Si procurauit sterilitatem. Si dissipauit bona viri contra eius voluntatem. Si non habuit curam bonam de familia. Si ornauit se intentione alteri placendi. Si violauit vl ro datam fidem. Si prolem suscepit ex adulterio et nu¬ triuit de bonis mariti sui et similia. Si sine euidentibus signis zt elotypi erant siue de violatione matrimo nii ad alterutrum suspicabantur. Si familiam non correxerunt pro peccatis mortalibus et opera misericordie non fecerut

¶ De principibus. Si habet dominium ex iniusto titulo. Si fecit iniusticiam alicui. Si exegit dicas in debitas. Si exigi permisit telonea siue pedagia iniusta. Si ambiuit maius dominium. Si fecit confederationem cum aliquo de defendendo se iuste vel iniuste. Si habuit bellum iniustum. Si instituit officiales malos. Si incarcerari fecit aliquem indebs te. Si non defendit subditos. Si tolerauit vsuras propter lucrum temporale. Si propter auariciam commutauit penam corporalem in pecuniariam. Si miserabiles personas noluit audire. Si angariauit rusticos laboribus maxime in festis. Si iniecit manus violentas in personas ecclesiasticas. Si libertatem ecclesiasticam violauit. Si promouit indignos. Si fidepromissam non seruauit. Si soluit seruis suis. Si nemia pomopa incessit. Si ieiunia fregit. Si subditos de peccatis mortalibus vel iniusticiis non correxit Si fautor hereticorum extitit. Si aliorum bona vsu pauit. Si calumniam alicui imposuit. Si luxuriatusue et similia multa nimis

¶ De seruis. Sifideliter seruiuit Si damnum domino vel alteri in agro intulit vel alibi. Si domino contra dei praecepta obediuit. Si confisus in potestate domini aliis iniuriam fecit: et similia.

¶ De religiof vero et ecclesiasticis personis non sunt nelessarie multum interrogationes exquo ipsi sciunt vel scire possunt quid facere vel quid cauere debeant. qui neglexerint: in iudicio finali interrogabuntur dura increpatione ab eo qui ait in euangelio: Seruus sciens voluntatem domini suinon faciens plagis vapulabit multis. Item. seruum in utilem mittite etc. Quarto confessor erga penitentem de bet habere magnam pietatem vt compatiatur illi et pie ipsum consoletur: ita quod infundat in illius vulnera oleum misericordie et vinum iusticie infundere non omittat. itacu misericorditer iniungat praenstentiam. Melius enim est cum modica poenitentia mittere ad purgatorium: quam cum maguma mittere ad infernum. sic tamen quod lesis satisfaciat in personrebus et fama quantum fieri potest bono modo. et sic in bon vitam reformet penitentem et inducat ad firmum propositum de cetero se cauendi a peccatis: nec tamen exigat ab eoiuramentum vel promissionem nisi in ills casibus in quibus ius ita vult etiamsi videat quod non implebit quae sibi imponet

¶ Utrum sacerdos qui scit impedimentum in materimonio confitentis sibi teneatur reuelare: Respondet Monal. tir.o de poenitentia di. vii. quod si potest probare tenetur sibi ruelare. quia cum sit eius praelatus tenetur ad illud praeceptum Mat. xviii. Si peccauerit in te fratur tuus etc. Si autem probari no potest: licet sceniat non tenetur ei dicere nisi cre dat quod laboret ignorantia crassa et supina quae eum non excuset: vel quando probabiliter credit quod parati erunt adquiscere consilio bonorum

¶ In his duobus casibus tenetur ei reuclare alias non: imno graviter peccaret aliter reuelando: quia esset occasio peccati.

¶ Sed d. Utrum adiudica tus morti petaendo poenitentiam sit absoluendus: Responde secundum decretalem. extra de pe. et re. c. Cum secundum. in cle. quod sic: et debent compelli officiales vt hoc permittant et cogecclesiastica cesura. verumtantm non debet verbo vel signo quod iam sit absolutus significare: nec ex hoc illius mortem acceleret: nec debet prope sedere circa talem: quia quandoque ex nimia phantasia illi nocebit ledendo: vel saltem detibus mordendo. Quinto confessor debet habere absoluendi potestatem. vt patuit titulo Absolutio et claues etc. Sed quid de confessoribus illis qui vel de iure non tenent beneficium: vel sunt intrusi aut excommunicati vel non habent licentiam audiendi et huiusmodi: Respondetur quod quantum est ex parte talium sacerdotum decipiunt animas cum non possint ligare nec soluere. vt patet extra de paroch. nullus. Sed quo ad confitentes distin guendum est quod aut habent iustam causam ignorantie: et sic sunt absoluti quo ad deum quamdiu talis ignoratia durat. Sed si postea hoc sciant secundum Innoc. tenentur confiteri iterum sacerdoti legitimo qui eos possit absoluere. ar. dicto c. omnis. Et extra de praesby. non bap. c. veniens. Distinguendum tamen hic est secundum Pe. de pal. in. iiii. di. xvii. quod si impedimentum est iuris diuini: puta quia non est baptizatus vel non est ordinatus sic licet quo ad deum sit absolutus confessus tali quamdiu ignoratia durat cum tamen sciet tenetur iterum confiteri legitio confessori: nec papa posset disponere de contrario. Si vero impedimentum est iuris positiui: tunc aut talis cui est confessus habebatur communitepro praelato: puta quia erat in possessione et confirmatus per superiorem: licet non legitime obtinuerit beneficium: et confessus est quis tali tanquam legitino praelato: quia sic reputabatur communiter. et sic ipse credebat ex ignorantia facti: et tali confessus non tenetur iterare confessionem: licet postea sciat non fuisse legitime positu. Si vero ex ignorantia iuris hoc prouenit: puta quia vidit eum verberare clericum sed non putabat excommunicatum et huiusmodi. sic tenetur confessione reiterare: et ita tenent doctores de iure antiquo. vt poextra de elec. c. nihil. in gloria. Sed hodie confessus scienter etiam cum eo qui est suus platus quamuis sit excommunicatus vel suspensus non tenetur iterare confessionem. vt patet per extrauagantem Martini. v. quod incipit. ad euitandum scadala etc. Si autem non erat confirmatus sed intrusus: sic tenetur iterare confessionem postquam sibi constiterit secundum Panor. in dicto c. nihil. Unde timendum est in illis diocesibus vbi parochiani pro sua voluntate eligunt plcbanos qui sine licentia superioris seu administratione non accepta indifferenter audiunt parochianos.

¶ Utrum sacerdos debeat absoluere eum qui non vult ab aliquo desistere quod ipse confesso iudicat esse mortale: Respondetur secundum Goff. in quocili. ix. quod si est certus esse mortale: de hoc nulo modo debet eum absoluere. Si vero non est certus. quia est dubium inter docto res: tunc si est ordinarius eius tenetur eum absoluere Et si ipse confessor non potest sibi formare conscientiam quin sit peccatum in diuersitate doctorum: tunc nihilominus dicat ei conscientiam suam et informet vt consulat peritos et disponat facere quod tenetur et ab soluat eum. Etsi penitens nollet agnoscere peccatum tale quid nihilominus absoluat. quia hoc procedit ex ratione non ciprotuia. quia ordinarius dcbtet sequi commune iudicium eccienon suu¬ Si vero non est ordinarius debet sequi proprium iudicium Et ideo si credit mortale et non potest deponere conscientiam nullo modo potest eum absoluere.

Confessio quinto quo ad absolutionem. de quo vide supra Ab solutio. ii per totum. Utrum confessor audiens penitentem qui habet casum a quo non potest eum absoluere: possit eum absoluere a casibus pertinentibus ad se: et postea eum ad superiorem pro absolutione aliorum remittere: Arguitur quod non. quia vnum peccatum mortale non dimittitur sine alio: ergo non potest ab soluere remanente aliquo peccato mortali ligatus. Antecedens probatur. quia gratia per quam remissio fit non stat cum peccato mortali: alias simul esset viuens et mortuus. similiter simul esset in dei dilectione et eius odio. ergo etc

¶ Responde tur quod licet de hoc fuerunt opiniones: tamen hec est verior quam tenet Henri. de ganda. in quodli. i. q. xxx. quod sic Et ita seruat ecclesia et communis consuetudo. Unde debet penitens omnia peccata integre confiteri de quibus est memor. et sacerdos absoluet a quibus potest et postea remittet ad superiorem vt absoluat eum a reliquis. Ratio: quia per confessionem factam inferiori omnia peccata sunt confitenti remissa et iam peccator est absolutus a deo. Absolutio vero sacramentalis fienda per ecclesiam duo facit. Unum quia partem debite satisfactionis remittit. aliud: quia absolutum ecclesie militanti reconciliat a quae per peccatum separatus fuerat. Omnis enim mortaliter peccans quantum ad se a communione sacramentorum et ecclesie separatus est et excommunicatus. nunc autem neutri horum repugnat separare absolutionem et facere eam per partes. Satisfactio enim per partes bene ptest iniungi

¶ Potest quippe sacerdos dicere: facias hoc vsque ad octo dies et postea reuertaris ad me et iniungam tibi residuum. Similiter reconciliatio potest fieri per partes: sicut patet de excommunicato pluribus excommunicationibus qui potest absolui ab vna et postea ab alia: vt patet extra de sen. excommuni. c. cum pro causa. Uel potest dici quod prima absolutio cum secunda est vna: ita quod prima sit sub ratihabitione de secunda subsequente: ita quod factum in prima suspenditur: nec habet effectum donec veniat secunda. et tunc secundaagens in propria virtute prime praecedentis agit totum quod vnica absolutio de omnibus agere deberet. et sic ratificat primam: imo illa cum ista vnica simpliciter et indiuisa reputabitur. et quam quam ita sit non debet in prima absolutione aliquo conditio apponi de secunda sequenda: neque in secumda de prima. quia de iure subitelligitur vt non sit necesse quod exprimatur. Hec ille. Et subdit verum fore dummodo disponat penitens ire ad superiorem: alias si videret eum rebellem de nullo debet eum absoluere: quia iam impenitentem se ostenderet. Et in. q. xxxi. subdit: quod si inferior absolueret sub conditione id est si de ilis absoluatur per superiorem vel ad peisus scilicet quousque superior absoluet: quod non valeret absolutio. Et i. q. xxxiii. dicit quod si superior committeret inferiori tali modio videlicet quod absoluere possit sub tali conditione quod etiam sibi confiteatur quod valet talis commissio et potest fieri: quia confessio nihil aliud est quam ligamis ontesio: et idem ligamen potest pluribus ostendi. et tunc non habet vigorem prima confessio nisi sub proposito faciendi secundam. sed si post modum confiteri renuerit quae dimissa sunt non redeunt sed nouum crimen incurrit. Et si dictam conditionem acceptat dcbtet eum absoluere sine omni conditione apposita ex parte absolutionis. Si vero committat sic videlicet possis sub conditione scilicet quod non valeat nisi ei confiteatur: vel eam ratam habuerit non valet talis commissio nec absolutio.

¶ Utrum penitens excommunicatus confitens ad eum qui de excommunicatione non possit absoluere a pecitis pris possit absolui et postea mitti ad superiorem pro absolutione ab excommunicatione: Respondetur quod multi tenent quod non: quia cum excommunicatus sit extra ecclesiam non potest reponi nisi per eum ad quem spectat absolutio ipsius videlicet. extra de sen. excommuni. c. praesenti. lib. vi. Et licet hoc opinio videatur bona: tamen magis valet contraria scilicet quod potest absolui a peccatis et postea mitti ad superiorem vt absoluatur ab excommunicatione. quod quidem patet ex praedictis in praecedenti quaestione. et hec est benignior opino secundum Mo. et verior. vnde non obstat eorum ratio: quia talis non reponitur in ecclesia: licet absoluatur ab aliis nisi pereum ad quem spectat: nec debet se immiscere diuinis: donec sit absolutus ab excommunicatione. Nec obstat etiamsi dicatur. quomodo potest ergo absolui a sacerdote si non decbet se immiscere diuinis: quia etiam excommunicatis non prohibetur immixtio. et quod dicitur quod excommunicatus non est particeps sacramento tum verum est completiue: licet non iniiciatiue. nec obstat c. quicumque. xxiiii. q. i. vbi dicitur. quod qui se segregauit ab vni tate fidei vel societatis Petri et Pauli non potest a vinculis peccatorum absolui: nec ianuam regni celestis intrare. quia vt patet loquitur de hereticis et aliis qui in proposito malo perseuerant non de contritis. aliter numquam possent ab solui. Nam excommunicatus bene dispositus potest absolui a peccatis: quia capax est sacramenti poenitentie quod nulli negatur etiam excommunicato et heretico. vt patet de herc. super eo. li. vi. Aduerte tamen quod si foret in mora petende absolutio nls: sic nullo modo debet absolui a peccatis nisi certis comiecturis appareret quod nullo modo constitueretur in moraex tali absolutione. Si vero non fuit in mora: vel si fuit: tamen veri similiter apparet quod amplius non erit credo quod comfessor debeat absoluere a peccatis nec eum grauare vt prias vadat pro absolutione excommunicationis: praesertim quando conmode hoc facere non potest. Et sic videtur velle

¶ Rich. i. iiii. di. xviii. ar. ix. q. iiii. in ver. ibi. quia praesumendum est vt in plrlibus quod iuste excommunicati fuerant: et quod nisi per eos staret ab excommunicatione absoluerentur. ergo vbi cessat talis praesunptio absoluendus est. hoc tenet Roi.

¶ Utrum peccans in alieno terito §. rio efficiatur de iurisdicione illius in cuius territorio deliit vt possit absolui ab eo: Respondetur secundum Panor. extra pe foro compe. c. Cum contingat. quod in foro poenitentiali non sortium quis fore alterius sacerdotis ex delicto commisso in eius critorio etiam notorie facto Ratio: quia poenitentia imponitur propter offensam dei et anime prope: et ideo soli subiicitur quem habet locodei et qui est iudex anime sue Itrum peregrini quae de licentia proprii sacerdotis: similiter viatores confitetur alteri qui tamen habent casus reseruatos episcopis possint ab eo quem elegerunt in confessores ibsolui: Respondetur secundum Rooi. quod sic maxime si istiterit tempus generalis confessionis: vt in pasca. dicbet tamen ei iniungiquod dum hbebit copiam sui episcop iterum ei confiteatur illud peccatum reseruatum et ab eo accipiat poestentiam pro illo solo¬

¶ Quid si sacerdos absoluit a qua non potest Respondet Rich. in. iiii. di. xviii. quod siue faciat ex malicia siue ex crassa et affectata ignorantia mortaliter peccat et tenetur dicere confesso quod talis confessionon habuit vigorem vel obtinere auctoritatem et postea loqui cum eo de aliquibus quasi dubitet nec bene cum intellexerit: et sic eum absoluere. Quod intellige si commode potest et sine scandalo: alias non tenetur. quia talis confessus propter bonam fidem excusatur: vt patet ar. dist. xxxvii. Aduerte quod quando quis confessus fuit ei qui eum absoluere non potuit: postquam hoc scit tenetur iterum confiteri illa eadem peccata si adhuc est memor sacerdoti qui eum possit absoluere secundum Rich. i. iiii. dist. xvii. Aduerte tantum quod si praedictus confessor potuit eum absoluere ab aliquibus: licet non ab omnibus sufficeret confiteri illa solum a quibus non potuit eum absoluere ei qui habet potestatem super omnia et non alia. Quomodo absoluetur ille qui legitimo tenetur impedimentone possit adire eum qui de iure poterat eum absoluere: vt papam: episcotum: et huiusmodi: Respondetur quod debet ei iniungi quod cessante tali impedimento quam primum comnmode poterit adibit qui eum poterat absoluere: offerendo se eius parere mandatis: intellige nisi impedimentum sit perpetuum: secundum Inno. in c. quamuis. de senten. excommuni. Quod si non fecerit iterum in eandem reinciderm excommunicationem. Similiter et illi qui absoluti fuerunt a seo de apostolica vel legatis quando mandatur eis vt aliqui bus se praesentent: et passis iniuriam satisfaciant: vt patet extra de sen. excommuni. c. eos qui li. vi. Et secundum Io. an. et Panor. ibidem: extendit hoc ad quemcumque qui absoluitur cum onere praesentandi vel satisfaciedi alicui quod reicidit si non facit quam primum commode poterit. Sed non est verum secundum Ioanem monachum. Unde domini de rota propter dictum Ioannem monach. dicunt quod absolutus ab auditore si se non repraesentat non est excommunicatus sed excommunicandus. et hoc tene.

Confessio sexto quo ad poenitentie iniunctionem. Nam gloria de peni. di. iii. c. Sunt plures. tenet: quod regulariter pro qulibet mortali poenitentia septennis debetur. Atrtamen communiter tenetur a doctoribus modo extra de pe. et re. c. deus qi. quod poenitentie sunt hodie arbitrarie: ita quod Ioan. and. extra de empti. et ven. in ca. men sure. tenet. quod canones poenitentiales hodie de nihilo sen uiunt. nihilominus sacerdos et si possit recedere a dictis canonibus imponendo presentiam quam vult propter fragilitatem hominum: tamen bonum est vt eos canones sciat et secundum eos scetiat se temporare et peccatori innotescere quid deberet

¶ Queritur qui sunt canones poenitentiales: Respondetur: ad minus reducuntur ad viginti. Quorum primus habetur distin. lxxxii. praesbyter. vbi datur cuilibet praesbytero fornicatori vel committenti quodcumque peccatum quod inducit depositionem decem annorum in quibus primos tres menses debet ieiunare in pane et aqua tantum dominicis et festis praecipuis siquibus potest vino pisciculis et leguminibus inclusus: tamen stando post exiens debet vnum annu cum dimidio ieiunare in pane et aqua post vsque ad septimum annum ieiunare debet tres ferias in pane et aqua scilicet secundam quartam et sextam potest secundam feriam redimere vno psalterio vel denario post tres sequentes annos sextam feriam in pane et aqua seiunet. Quidam intelligunt in adulterio vel incestusolum. sed tenendum est etiam in fornicatione. Secundus canonm hater. xxx. q. i. c. Si quis sacerdos. et c. non debet vbi datur poenitentia. xii. annorum praesbytero qui cognouit filiam spiritualem ctiam qua audiuit in confessione. Et si est publicum: vel si est episcopus xv. annis peniteat: et muliex debet omnia pauperibus dare et in monasterio perpetuo seruire deo. Tertius est. extra de spon. duo. c. accepisti. vbi contrahenti per verba de praesenti cum aliquo alii desponsato imponitur poenitentia quod ieiunet in pane et aqua. xl. dicbus et septem anuis sequantibus peniteat. Quartus est. xxvii. q. i. c. de filia. et c. deuota. vbi peccanti cum moniali vel religiosa poenitentia et annorum iniungitur. Quintus est. xxxiii. q. vl. c. Si quis cum matre. vbi ignoranter cognoscens duas sorores vel matrem vel neptem vel amita aut filiam imponitur poenitentia vii. anorum: si scienter priuatur perpectuo coniugio. Sextus est extra de exces. praela. c. clerico. vbi clerico peccanti contra naturam perpetua poenitentia imponitur detrusus in monasterio Laico vero vsque dignam satisfactionem imponitur separatio a cetu fidelium. Septimus est. xxxiii. q. ii c. hoc ipsum. vbi incestuoso vel peccante cum brutis imponitur poenitentia plusquam. vii. annorum. Octauus est. xxxiii. q. ii admo nere. vbi vbi vxoricide imponitur poenitentia aspera et perpetua scilicet ne vinum vel siceram bibat carnes numquam comedat nisi in pasca et natiuitate domini in pane et aqua et sale viuat ieiuniis et orationibus intentus: vel intret monasterium. Nonus est. xxxiii. q. iii. c. latorem. in matricidis quibus quasi eadem poenitentia cum vxoricida imponitur nisi v ista est solum septennis. Decimus est. extra de pe. et re. c. ii vbi interficienti praesbyterum imponitur poenitentia. xii. an norum Undecimus est. extra de accu. c. accusanti. vbi accusanti iniuste aliquem ad mortem si occisus fuerit imponitur poenitentia. xl. dierum. in pane et aqua: et septem annis peniteat. Si vero membrum perdiderit tribus annis Duodecimus est. vi. q. i. c. quicumque. vbi periuro imponitur ieiunium. xl. dierum in pae et aquae: et poenitentia. vii. anorum. Idem de eo qui eum inducit vel consuluit vel coegit: et si erat seruus dominus tribus quadragesimis et legitis feriis scilicet secunda quarta et sexta in pane et aqua ieiunent. vt patet. xxii. q. v. compulsus. Tertiusdecimus est de emp. et ven. c. mensure. vbi triginta dierum in pane et aqua iciunium imponitur falsanti mesuras. Sed grauior poenitentia imponitur falsario litterarum ppstolicarum. extra de crimine falsi. c. dura. et c. ad falsa riorum. Quartusdecimus est. xxxiii. q. ii c. de his. Si sro de pe di. v. vbi dimittenti poenitentiam solennem imponitr poenitentia. x. amnorum et exhibitio eucharistie in fine vite suo solum. Quitusdecimus est de conse. di i. c. nemo per igorantiam vbi praesbytero qui clericum mortuum inuoluit in pala altaris imponitur poenitentia. x. annorum et. v. mensiu. diacono vero trium annorum cum dimidio. Sextusdecimus est. xii. quod ii c. de viro. vbi committenti sacrilegium imponitur poenitenti¬ septem annorum ita quod in tribus primis carnes non come dat nec vinum bibat nisi in pasca et natali domini. In aliis quinque annis tribus feriis a carnibus et vino abstineat. Comburens tantum ecclesiam. xv. annis peniteat: et debet resarcire. Decimusseptimus est. extra de ma ledi. c. Statuimus. vbi blasphemantibus publice deum vel sanctos imponitur quod. vii. dominicis stet pro foribus ecclesie dum aguntur missarum solenia: et vltimo die sine paslio et calciamentis et ligatus corrigia in collo. Item in vii. sextis feriis praefatarum dominicarum ieiunet in pane e te aqua et non intret ecclesiam. Item quod in quolibet praefatorum dierum tres si poterit: vel duos aut salte vnu pauperem reficiat: et si non potest in aliam penam commutetur. Item si est diues. xl. solidos soluat. vl. xxx. vl. x lis salten. v. vsualis monete. quam poenitentiam si noluerit facere interdicatur et ingressus ecclesie: et in obitu careat ecclesiastica sepultura. Decimusoctauus est. extra de pe. et re. c. omnis. vbi sacerdoti reuelanti confessionem imponitur pena. De qua infra Confessio. viii. Decimusnonus est. xxiiii. q. i. c. Si quis. vbi das commnionem heretico vel accipies ab eo nescies hoc prohibitum ab ecclesia debet penitere vno annoSi erat sciens decem annis. Item qui permittit hereticum celebrare in ecclesia catholica per ignorantiam iuris. xl. diebus peniteat. Si scientur per annum peniteat. Qui autem pro eius reuerentia et damnatione ecclesie. x. annis peniteat. Qui autem transierit ad hereticos vel alios ad hoc induxerit. xii. annis peniteat. Uigesimus est in multis locis vbi septem annorum penitentia imponitur: et goneraliter pro quolibet peccato mortali ex quo est illa poententia imponenda: ideo non fuit necessarium hic exprimere. Et vt per dictum est: licet hodie poenitentie sint arbitrarie: tamen bonum quo confessori vt insinuet confitenti vt magis timeat peccare et intelligat quid sit ei agendum si vult absolui a pena peccati in hoc modo vel in alio: quia credendum est ecclesiam instictu spiritus sancti eos sic taxasse sicut deus pro iusticia exigit vel hic vel in purgatorio qui talia perpetrant prout aperte drur. xxxiii. q. ii hocipsum. quod canonum censura post. vi annos remeare penitentem in statum pristinum praecepit non electione proprii arbitrii sancti pateres: sed potiusententia diuin iudicii sanxerunt. Et infra. hinc etiam ecclesiastica consuetudine est vsurpatum vt maiorum criminum poenitentia. vii. annorum spacio concludatur.

¶ Utrum penitens teneatur de necessitate recipere et explere praestentiam sibi iniunctam a sacerdote: Arguitur quod sic. quia confessor est iudex et arbiter. confitens vero reus et testis con se. Sed quilibet reus tenetur sententiam iudicis iustam accipere. ergo etc. Item dicitur Hcb. xiii Obedite praepositis vris per omnia. ipsi ei inuigilant quasi ratio nem reddituri pro animabus vris. ergo si sacerdos qui habet curam tenetur rationm reddere de anima subditi. ergo videtur quod subditus tenetur eius iudicio obedire. Item quilibet post mortale peccatum tenetur ad praesentiam. Sed poenitentia habet tres parte scilicet contritionem: confessionem: et satisfactionem. ergo sicut tenetur ad confessionem: ita ad satisfactionem. Respondetur quod de hoc sunt opiniones. Rich. eim dicit in. iiii. quod penitens non tenetur suscipere si presbiter iniungit presentiam irrationabilem et indiscreta. quia praesbiter abutitur tunc claue scientie et potestatis. Si vero inium git pransetiam rationabilem et discretam: sic penitens tenctur eaum necessario recipere et pro viribus explere. quia tunc presbeter claui bus vtitur recte. quilibet autm tenetur sui iudicis iustam sententiam obseuare. Unde si penitens talem poaenitentiam ex deliberatio ne et absque legitia causa omiserit explere mortaliter peccat. Alia est opinio Sco. in. iiii. di. xvii. qi. vnica quod sufficit ei propositum acceptandi a deo hic vel in purgatorio: sed si acceptat tenetur implere. Si autem velit se summittere sacerdoti quantum ad commutationem pene eterne: et non quantum ad taxationem pene temporalis: sed quantum ad illam velit se subdere manui dei vel hit vel in purgatorio non expediret tales dimittere sine absolutione. tunc enim recederet desperatus nec videtur propter voluntatem istam esse in peccato mortali cum conteratur de peccato et puniri velit pena condigna pro eo: et ab eo cuius est iuste eam infligere. De tali autem qui onus poenitentie subire non vult. dicit Ray. quod sibi imponenda est poenitentia quam voluntarie subire voluerit ne decterius sibi contingat penitentiam violando. et si non possit gaudere de omnimoda eius purgatione. gaudeat tantum quod ipsum liberatum a gehenna ad purgatorium mittit. Hostien. vero dicit quod nulla tenus permittere debet sacerdos peccatorem desparatum recedere: sed potius sibi imponat vnum Pater noster: et quod alia bona et mala quae tolerauerit sint ei in poenitentia.

¶ Notandum igitur quod si sacerdos imponeret restituere aliena de necitate teneretur acceptare. Similiter tenetur acceptare illud quod confessor iniungit pro necessaria cautela ne in peccatum recidiuet. Et propterea nota quod confessor triplicier ter aliquid imponit penitenti. Primo per modum exhortationis: sicut cum admonet vt die qulibet oret: et quod faciat largas elemosynas: et ad ista non tenetur penitens ex necitate. Secundo modo per modum declarationis communis obligationis: sicut quando declarat quod restituat ablata: comnicet in pasca et huiusmodi. si non obseuat penitens euacuat si bi fructum poenitentie: non tamen propter hoc tenetur reitare confessionem nec committit peccatum inobedientie speciale no obediendo sacerdoti: quia sacerdos nihil sibi imponit sed declarat quod tenetur facere. Tertio modo sacerdos imponit propenali satisfactione peccatorum: et ad istam tenetur si eam acceptauit. nam si eam no impleret peccaret mortaliter: et inobedientie crimen incurreret et teneretur iterare confessione Quod intellige de poenitentia quam confessor imponit praeceptiue: secus si imponeret exhortatiue sicut faciut periti confessores qui aliquam paruam poenstentiam dant de praecepto: et postea aliam maiorem de consilio propter pericls um transgressionis

¶ Ad primum argumentum dconum quod sacerdos non est iudetxr principalis sed est vice dici: ideo quilibet potest ad superiorem appellare: sic peccator secundum Sco. potest se deo committere pro satisfactione. Ad secundum dcentum quod sufficit sacerdoti pro reddenda ratione quod ipse legitine taxauit poaenitentiam. non opertet autem quod cogat peonitente ad satisfactionem sacramentalem hacilicet sufficier quod ipse subdidit se voluntati dine et eius mine se recommendauit. ex his patet ad ttium. Unde si sacerdos videt quod non faciet confitens poenitentiam: vel non vult subire. tunc secundum Monals. ti. et Penitentia. vi. dicbet sacerdos talem imponere quam sine murmure et sponte velit portare et non aliam propter periclum: et et concedat quod possit redimere ieiunia quae ei imposuit: eo quod remissiones prelatorum prosint ei et absoluen¬ do protestetur quod si non restituet aliena: vel faciet debitum quod euacuabit fructum confessionis quamuis sibi videatur quod non sit facturus ad quod obligatur: cautius tantum esset quando adesset commoditas mittere eum ad satisfaciendum prius: et postea reuerteretur secundum euangelium. Si conmode non potest sufficit vt disponat quantum poterit sa tisfacere. cui concordat Sco. in. iiii. dis. xv. Quid si peccator confitetur: non tamen vult abstinere in futurum Respondetur quod debet sibi consilium dare et poaenitentiam iniungere vt disponatur ad gratiam et hortari vt non desistat benefacere: quia dominus citius cum illuminabit et valent ad multa bona: non tamen debet eum absoluere. quia tam absoluens quam peccator peccaret mortaliter. secundum Rich. i. iiii. di. xvii. ex quo esset fictus.

¶ Utrum vnus confessor possit ex causa relaxare aut committere praestentiam quam alter imposuit: Respondetur breviter loquendo de sacramentali poenitentia quod sic si talis habet autoritatem absoluendi a tali peccato propter quod fuit. sibi imposita: etiam si ille qui imposuit esset superior. Si vero no habet autoritatem absoluendi a tali peccato non poterit relaxare nec commutare nisi necessitas vrgtat: vel pietas suadeat. pium enim tunc esset interpretari quod superior in huiusmodi casibus acceptet. secundum Rodo. xxxiii. q. ii c. latorem. qui tenet quod piscopus pot diminuere proenstentiam quam papa imposuit. ar. dicto c. latorem. quod esset verum quando no possit haberi recursus ad superiorem commode et ex causa: alias non. Fallit hoc secundum aliquos nisi alicui in penitentia fuisset impositum vt iret ad terram sanctam: quia tunc sine auctoritae pape non posset commuta re. vt patet extra de voto .cscilicet et c. super his. Quod limita quando iniunxisset quod iret in subsidium terre sancte: alias non vt patet per iura pallegata. et ita tenet Astex. li. v. titu lo. xxxii.

Confessio septimo quantum ad eius effectum. Nam confesio liberat a pena peccati tripliciter. Uno modo ex vi absolutionis in voto vel in actu liberat a pena eterna sicut et a culpa a quae libera tus nihilominus remanet obligatus ad penam tenporalem secundum quod pena est medicina promouens et pugans quae restat in purgatorio patienda. quae quidem est improportionata viribus penitentis in hoc mundo viuentis. Sed per vim clauium intantum minuitur quod rema net proportionata viribus penitentis viuentis in hoc mundo: ita quod in hoc satisfaciendo mundo purgare se poterit. Secundo quia sacerdos potest dimittere de pena debita. vt patuit supra titulo clauis. Tertio dimittitur pena ex ipsa natura actus confitentis qui penam habet annexam erumbescentie. et ideo quanto pluribus confitetur qui de peccatis: tanto magis pena minuitur. propterea confessus et absolutus in purgatorio minus punietur quam contritus tantum: praesertim propter duo vltima. Quod autem confessioliberet a culpa latius habes supra claues.

¶ Utrum bona que penitens faciet sint magis efficacia ad expiandum culpam praeteritam quando per confessorem ei iniunguntur sic dicendo. omnia bona quae facies vel intendis facere iniungo tibi in remisslonem peccatorum. Respondetur secundum san. Tho. in quodli. quod sic: quia valent dupliciter. Primo ex natura operis. Secundo ex vt clauium: et ideo plus habent expiare culpam proterita. et propterea bonum est quod sacerdos hoc ei iniungat taliter quod intelligat confitens: et etiam acceptet

¶ Utrum confessio generalis suffici § at ad delendum mortalia: Respondetur secundum Rich. i. iiii. dist. xxi. ar. iii. q. iii. quod sic peccata oblita

¶ Aduerte tantum quod ad remissionem peccatorum oblitorum motalium et etiam ignoratorum non sufficit confessio generalis que fit in eccesia sine sacramentali si homo habet copiam praesbyteri et facultatem confitendi. Sed tenetur de eis generaliter confiteri et a praesbyiteo pectere absolutionem. secundum eundem Riche. Unde nota quod confessio generalis sacramentalis quae fit in secreto sacerdoti de generibus singulorum non de singulis generum valet ad remissionem pene et culpe ex quattuor Primo ex contritione penitentis. Secundo ex humilitate confessionis. Tertio ex oratione sacerdotis. Quarto ex vi clauium. Alia autem confessio generalis quae non est sacramentalis valet ex tribus primis tantummodo.

Confessio octauo quantum ad confessionis sigillum siue eius celationem quaeritur. Utrum in aliquo casiliceat confessionem reuelare sacerdoti: Arguitur quod sic. Ponatur enim quod aliquis iuret dicere ve rum super aliquo facto. Et nullus potest nec debet mentiri nec falsum iurare nec periurare siue deierare propter aliquod scandalum euitandum. ergo magis debet manifestare quam falsum respondere. Item ponatur quod audiat hcreticum in confessione qui nolit penitere sed alios corrumpere magis debet fidem christo seruare sacerdos quam ipsi heretico. ergo magis debet confessionem illius detegere quam permittat eum gregem domini corrumpere. Item ponatur quod aliquis prior de ordie monachorum confiteatur abbati: et quamdiu est in prioratu habet occasionem trahentem ad peccatum a quo non vult desistere. si habet curam anime sue tenetur inde illum amouere: sed amouendo innotescit ipsum peccasse. ergo videtur quod confessio possit aliquo modo reuelari. Item ponatur casus quod aliqui condixerunt sacerdotem interficere in tali nemore: qui sacerdos est cum eis viator. vnus autem ex illis in nemoris ingressu penitet et confitetur illi sacerdoti. Ille autem sacerdos aliis sociis non penitentibus non tenetur se exponere morti sine causa. igitur nec ingredi nemus. Sed non ingredites do facto reuelat aliis sociis confessionem qui non penitur runt: non enim diuerteret a societate eorum si ille prius ei non fuisset confessus. igitur in illo et consimili casu licet confessionem reuelare

¶ In contrarium dicitur extra de pe. et re c. omnis. caueat omnino ne verbo aut signo aut alio quo uis modo peccatum prodat. Et subditur: si peccatum sibi confessum praesumpserit reuelare non solum a sacerdot ali officio decernimus deponendum: verum etiam ad agendum poenstentiam sanctissimam: et ad artissimum monasterium detrum dendum: Respondetur communiter secundum omnes docto. quod sacerdot peccatum sibi in confessione detectum tenetur celare de legena ttuire. Sed rationem huius diuersimode assignant aliqui. vt Rich. in. iiii. di. xxi. ar. iiii. q. i. Et sic prohant Eadem persona loquens in persona alterius potest vere aliquid affirmare quod loquens in persona propria vere negat Nam angelus vere dixit Moysi in persona dei. Ego sum dominus deus tuus Exo. xx. quod vere negasset loquaens in persona propria. igitur a simili homo repraesentans personam dei in foro confessionis potest vere affirmare quod contra illud forum potest vere negare: gerens personam propriam. igitur extra illud forum poenitentie dicens se peccatum tale audiuisse vel scire mentitur. Cum enim in communi locutione sicut dicit: tunc secn at quod illud peccatum audiuit aut scit vt homo: et hoc est falsum quia ad noticiam eius non deuenit nisi inquantum representat personam dei. Sed vitare mendacium est de lege nature: et maxime mendacium perniciosum. igitur de lege nature tengtur non reuelare quod sic scit in persona dei per confessionem.

¶ Contra hanc rationem sic arguit Sco tus. quia eiusde et vt eiusdem in persona est cognoscere in causa et sententiare. ad hoc enim cognoscit vt recte sententiet. Sed sacerdos non in persona dei sententiat penitentem absoluendo: sed in persona propria audit et cognoscit. Minor probatur quia non absoluit principaliter sed ministerialiter. absoluere autem ministex ialiter non conuenit sibi nisi in persona propria. Si enim in persona dei loquaeretur absoluendo penitentem quod sine praeuia praece que est. Dominus dignetur te absoluere vere posset dicere ego teprincipaliter absoluo et gratiam tibi infundo: sicut angelus vere dixit. Ego te eduxi de terra egypti. Etiam confessor est arbiter inter deum et hominem peccatorem et non in persona dei. Secundo sic probatur. confessor non magis absoluit in foro confessionis in persona dei quam comficiat eucharistiam in persona eius: quia eque excellens actus est ille sicut ille. et est actus sacramentalis in quo operatur virtus diuina sicut hic. modo in consecratione eucharistiovidetur plus agere in persona christi: quia ibi proferuntur verba christi: hoc est corpus meum. et in persona christi de quo commisit. qui pridie quam pateretur etc. totum dicit in persona christi ita hic cum dicit: ego te absoluo. Sed post missam bene dicit in persona propria: ego confeci. ergo bene potest dicere sine mendacio: ego in confessione hoc audiui. Unde iure diuino tenetur sacerdos non dare occasionem alteri qua reuocetur a lege christi. Confessio autem de lege christi est: vt patuit super. Reuelando autem retraheret confiteri volentes. tum quia christus arbitrium poenitentie vltimum forum esse voluit in terris. patet ex illo verbo Mat. xvi. Quod cumque solueris super terra erit solutum et in celis id est vlti mate approbatum. Peccat igitur qui ponit in alio foro quod sacerdos facit publicando quantum in se est. Tum tertio: quia dams occasionem in exequendo praeceptum christi peccandi mortaliter peccat mortaliter: sed sacerdos reuelams confessionem est huiusmodi. quia dat occasioncet confitenti vt seipsetet laudet et alios vituperet vt sic promoueatur et alius punia tur. Deinde celare confessionem est etiam de lege nature quod probatur tribus rationibus

¶ Prima sumitur ex charitate quae est talis. Sacerdos secundum rectam rationem non vellet peccatum suum detegi vt publicaretur. ergo iure nature etc.

¶ Anses patet Ecci. xli. Curam habe de bono nomine: et hoc magis permanebit tibi quam multi thesauri magni et praeciosi. Patet consetea ex lege nature declarata a christo Matth. vii. Omnia quaecumque vultis vt faciant vobis homines et vos eadem faciatis. Et debet intelligi vultis secundum rectam rationem. Hoc enim includitur in illo mandato Matth. xxii. Diliges proximum tuum sicut teipsum. Secunda probatio sumitur ex fidelitate. Quilibet vellet secundum rectam rationem quod seruaretur secretum suum: ergo et saterdos tenetur seruare alterius secrectum. patet antecedens. quia hoc exigit fidelitas. Sed consequentia probatur per illud Prouer. x. Qui ambulat fraudulentur reuelat arcana. qui aut fidelis est celat amici commissum. Tertia probatio sumitur ex veritate. Nam de lege nature est. promissum adimplendum. Sed confessor tacite promit tit confitenti peccata celanda: aliter non confiteretur. ergo tenetur celare: iuxta illud Cach. viii. Loquimini veritatem: vnusquisque cum proximo suo. Unde dicit Petrus aureoli i. iiii. dist. xxi. quod sigillum confessionis sit de essentia sacramenti Nam de ratione sacramenti est quod sit signum efficax. sed sacramentum istud significat et figurat quod deus audit peccatum et quod constituitur forum secretum in quo moritur peccatum et debet extigui: ergo significatioe sacramenti confessionis sit significato oc culte deletionis peccati et fori. Ideo ad rationem eius pertinet vt nullo modo reueletur. Unde qui reuelatur facit irritum sacramentum quantum in se est auferendo naturam sue sercationis et figurationis. Unde secundum Rich. in. iiii. dis. xxi. papa non potest praecipere quod confessor reuelet peccatum in cofessione detectum. et si praecipit non est ei obediendum. quia secretum confessionis est de iure nature diuino et ecclesie super quae papa non potest praecipere. Uel vt dicit Panor. extra de excess. praelatur. in c. dilectus. quod cum sacerdos in actu confessionis sit specialis vicarius et specialis quo ad illam speciem sit maior generali: vt patet extra de offi. del. c. studuisti. ideo papa in hoc non est maior cum sit genera lis vicarius

¶ Ad quaestionem ergo respondendo secundum Scotum et Rich. qua si sacerdos interogetur an sciat aliquid de eo quod audiuit in confessione vel praestetur ei sacramentum vt dicat si aliquid audiuit in confessione debet respondere se nihil scire vel audisse supple ad reuelandum: sicut et christus dixit Marci. xiii. quod nec filius hominis scit de die iudicii: intelligitur generaliter ad reuelandum. Unde non debet tacere vt dicunt quidam et male: quia si taci turnitate posset interrogante declinare melius esset. alias potest dicere quod nihil scit vel audiuit scilicet ad reuelandum. et non ad illum sensnutum quod nescit vt homo prout superius fuit improbatum. et in hoc concordat scilicet Bona. et communiter docto.

¶ Ad argumentum ergo primum dicit Scotus quod nullus casus est dandus in quo silentium illud de confelsione celanda militet contra charitatem. quia quod iustum est iute debet exequi. nec contra legem nature debet manifestari secretum confessionis. Unde subdit Scotus quod reprobandus est versus iste iuristarum. Est heresis crimenquod nec confessio celat. non quin sit metrum bonum: sed sententia falsa. Nullum itaque iuramentum cogit confessorem ad reuelandum: sed vt dictum est dicat se nescire. ad reuelandum. Ad illud quod obiicitur de heretico qui non vult penltere sed etiam alios corrumpore dicunt sanctus Bona. et Tho. quod adhuc confessor non debet ma nifestare: nec per illam cognitionem aliquid dicere in specia¬ libro potest tamen sine reuelatione confessionis dicere superiori Uigila super oues quia lupus. est in grege. Debet etiam in dictis vel similibus casibus remedium adhibere quantum potest: tamen sine confessionis reuelatione verbo scilicet signo vel facto.

¶ Ad tertium dicendum secundum sanctum Bona. quod suadcat superior vt voluntarie cesset officiosi noluerit dimittat eum sic. nec debet ipsum absoluere: sed debet ipsum sustinere nisi sit talis religio in qua subditi possint tramsmutari sine diffamie nota.

¶ Ad quartum dicendum secundum Scotum quod facta possunt esse equiuoca et diuersimode a diuersis concipi possunt ad ho scilicet vel ad illud factum. Non igitur debet reputari ipsum sacerdotis factum reuelatiuum confessionis nisi qualiter prodat peccatum confessi. sed diuerti a nemore non est huiusmodi. quia si alii no fuissent de hoc prius locuti de sila interfectione: tamen etiam tunc potuit diuertere a nemore generaliter. Igitur potest dici quod sacerdos diuertit signum de se indifferens est ad hoc quod tale peccatum esse confessum vel non esse confessum. Dicit tamen Rich vbi supra. q. ii conditionaliter tamen quod tenetur intrare nemus esi ex hoc moritur erit martyr. Potest tamen multiplicem occasionem diuertendi adinuenire

¶ Utrum confitens possit sacerdotam sicentiare vt reuelet peccatum in confessione detectum: Arguitur quod sic. quia reuclatio confessionis est in fauorem confitentis. sed quilibet potest cedere iuri suo: ergo potest confitens dare licentiam reuelandi. Item qui potest dicere peccatum per seipsum potest per sacerdotem alii sacerdoti denudare: ergo et ipsum alii fruelare. Item quod dicitur homini vt homni in casuvtili potest et debet ab eo dici. Sed confitens qui dicit confessori vt deo potest dicere vt homini: ergo potest dare licentiam reuelandi alii. Item constat quod superior potest mittere ad inferiorem et auctoritatem absoluendi ab aliquo peccatao enormi ei praebere. sed hoc non posset nisi posset per volun tatem confitentis peccatum alii reuelare: ergo etc.

¶ In contrari um arguitur quod non. quia sigillum confessionis tnstitutum est non solum propter confitentis scandalum vitandum sed etiam totius ecclesie vnitatis. ergo quantumcumque confitens velit si reuelet: praeiudicium toti ecclesie facit: ergo non potest ab eo licentiari. Item sigillum confessionis institutum est propter scandalum vitandum. Sed si quis reuelet per licentia potest suscitare scandalum idem quod reuelatio fuit sine eius licentia. quia confitens penitere potest de licentia et imponere sacerdoti reuelationem: et cum habeat iudicium. pro seipso possit idem scandalum suscitari: quod et sine licentia. Similiter impii sacerdotes reuelantes confessionem possent praetendere licentiam sibi datam: ergo non licet reuelare ex licetia confitentis. Respondetur quod de ista quaestio ne sunt opiniones. Sacus enim Bona. Tho. Rich. et Pe. vbi supra tenent: quod licite potest reuelare nisi time atur de scandalo: et hoc ei qui potest prodesse et non obesse: ita tamen quod sacerdos constituat se confitentis nuncium Aureolus autem et Landul. eadem dist. dicunt quod nullo modo licet: quia confitens non potest dispensare in legeonature diuina et ecclesiastica nec in essentia sacramenti. ued ideo cautius est quod faciat sibi dicere extra confessionem hoc quod vult quod reuelet. Et ista opinio magis placet ra¬ tionibus praedictis. Et sic patet responsio ad argumenta quod prima currunt secundum primam opinionem: et secunda secundum secudam

¶ Utrum sciens aliquid per confessionem et peraliam viam teneatur celare. Et quod sic: videtur per decretalem Innocen. de pe. et renim. Qui peccatum sibi in poenitentia petectum praesumpserit reuelare non solum a sacerdotali officio deponendum decernimus. verum etiam a agendum praestentiam in artum monasterium detrudendum. ero qui nouit per confessionem aliquod peccatum qualitercunque illud nouerit aliter non videtur quod possit reuelare

¶ Item confessionis sigillum nullo pacto est infringendum Ised tunc infringitur quando confessio reuclatur. Impossibile autem est hoc peccatum auditum in confessione reuelari quin reueletur confessio: sed confessio nullo modo est reuelanda. ergo nec illud peccatum. et potest fieri talis syllogismus: Nla comfessio est reuelanda. hoc peccatum est confessio vel pars confessionis quod dupliciter nouit. ergo etc.

¶ In contrarium argui sic. Fraus et dolus nemini debent patrocinari. sed aliquis peccator sciens se esse reum et accusatione dignum hoc solo confitetur vt os sacerdotis claudat. si ergo claudit ac per hoc remanet impunitus fraus et dolus ibi patrocinantur. si hoc: ergo inconueniens videtur etc. Item nullus pro aliquo tenetur mentiri. sed iste qui nouit aliter quam per confessionem non potest dicere nescio quin mentiatur quia nouit vt homo. Si ergo iurauit veritatem dicere: tenetur quod nouit reuelare cum ad hoc artet ipsum iuramentum ergo etc. Respondetur secundum san. Bonauen. Tho. et Rich. vbi supra rerum est quod propter scandalum non debet reuelare nisi pnecessitate vel vtilitate illud dicat: vel nisi iurauit dicere veritatem. secundum Innocen. de pe. et re. c. omnis. Nunquam tamen debet dicere se habuisse illud in confessione. quia secundum Sco. vbi supra peccaret mortaliter. Et idem dicitur si reuelat aliquid plus quam sciat extra confessionem: puta scit semiplene aliquod factum extra confessionem. et plene in confessione non licet sine mortali peccato nisi semiplene exprimere vel si habet dubie aliter quam dubie reuelare non debet. Et ideo dicunt quidamquo nuquam confessio debet reuelari vt confessio: possunt tamen aliqui casus contingere in quibus saluo sigillo confessionis dictum in confessione potest reuelari. Primus casus quando sacerdos indiget comsilio: ita tamen quod dicens peccatum sibi confessum detectum nullo modo referat ad personam confitentem taliter quod possit deueniri ad eius noticia. Istud patet extra de pe. et re. c. officii. vbi papa non reprehendit legatum petentem consilium de peccato quod asserit se in confesstoc audisse in vniuersali. Unde credendum est quod confessores non peccent mortaliter qui aliquando dicunt se habuisse tale peccatum in confessione quando in tali generalitate ita dicunt quod nullo modo potest deprehedi persona quae illud commisit: licet sit periculosum talia referre ne deuenia tur in noticiam persone. Secundus casus est de licentia confitentis. quod tamen non videtur verum vt patuit supra. Tertius casus est secundum Innocen. et sequitur Panor. extra de pe. et re. c. omnis. quando quis confitetur se velle facere malum aliquod quia istud non est dictum in poenitentiali foro et ideo propter rationem istius sacramenti non tenetur celare nec etiam propter praeceptum legis nature vel diuine ratione promissionis saltem tacite de non reuelando. quia vt dicit san. Bonauen. vbi supra intelligitur quod debet celare nisi veritas vel obedientia aliud exigat: vt est in proposito. Nec obstat quod communiter tenent theologi eadem dicit quod non liceat. quia dictum eorum intelligendum est quando quis confitere cur se habere peccatum de quo non potest penitere: et a quo non vulabstinere. et hoc confitetur vt sacerdos praebeat consilium et oret pro eo vt deus eum illuminet et huiusmodi. et tale peccatum non vergit in periculum aliorum sed tantum ipsius confitentis. nam tunc nullo modo potest reuelari: quia talis confessiodisponit ad contritionem: et per conseques ad peccatorum in conspectu dei celationem. secundum Rich. vbi supra. q. ii Sed quando vergeret in periculum communitatis vel alterius: tunc si nullo modo cessare vult talis quin illud faciat credendum est quod non solum potest: imo tenetur reuelare ei qui potest prodesse et non obesse vt malo obuiet. Quartus casus est quando quis scit per aliam viam vt patuit supra etc. Quintus casus est quando essent aliqui qui condixerunt interficere praesbyterum vt dictum est supra. Sextus casus quando id qua dicitur in confessione non est peccatum: nec est circumstantia peccati illius qui confitetur. Nam tale quid non cadit sub secreto confessionis nisi esset quid petens deducere ad manifestationem peccati. Unde si quis confitendo inferat quod in taliterra sunt boni fructus vel pulcrum castrum. vel quod ex tali contractu debet dare centum ducatos. et huiusmodi possunt licite reuelari secundum Rich. Unde dicit Sco. quod si praesbyter haberet aliquod peccatum mortale quod non possit confiteri nisi confessionem sibi factam reuelaret. Durante tali casu non debet confiteri illud peccatum scilicet sufficit confiteri de eo cum proposito confitendi quando poterit sine praeiudicio sigilli confessionis et reuelationis persone confesse Fortiori enim vinculo tenetur ad celandum praesbyter confessionem quam penitens ad confitendum. Similiter dicit idem Sco. quod si praesbyter per confessionem scit aliquem excommunicatum debet eum vitare si potest sine proditione eius excommunicationis. Si vero hoc non potest facere quin eum prodat non tenetur: imo tenetur non vitare: quia fortiori vinculo ligatur ad celandum vt supra quia per lege nature diuinam et ecclesiasticam. ad vitandum autem per ecclesiam. Similiter si sacerdos sciat per confessionem quod aliquis dormiuit cum muliere in ecclesia non potest reuelare episcopo nisi in genere: dicendo talis ecclesia est polluta et indiget reconciliatione. vt patet extra de adul. c. significasti. Et hoc est tuti us: licet quidam dicant quod nec etiam in genere debeat reuelare. quod verum est quando omnino est occultum: quia sic non indiget reconciliatione.

¶ Ad primum argumentum respondet sanctus Bonaue. quod loquitur de reuelatione peccati: eatenus quatenus per confessionem scitum est. Unde grauem imponit penam in qua dicitur quod debet intrudi in monasterium artum. et hoc intelligitur non quia cogat ad emittendum votum. sed quia pro tanto crimine compellit ad perpetue puniendum

¶ Ad secundm diccndum quod ibi est sophisma secundum accldens pro eo quod istipeccato inquantum reuelandum extranea est confessiocum enim dupliciter sciatur secundum vnum modum reuelari posest et debet secundum alium minime. et ideo primum est falsum: quia non potest hoc peccatum reuelari quin reueletur con¬ fessio. Unde etiam ille cui confessor reuelauit confessionem celare imo praelato sibi prcipienti quod reuelet: non tenetur nec debet ei obedire secundum Rich. vbi supra quia talis confessor qui sibi reueltalit dedit sibi potestatem loquendi: non de iure. et ideo nullo modo licet ei reuelare. Similiter si a casu audisset tenetur celare tam de iure nature quam diuino. Et addit Scotus vbi supra quod qui dolose et insidiose audiuit que quis confitetur peccauit mortaliter. Preterea non solum peccatum in confessione detectum cadit sub praecepto: sed etiam celatio persone cum qua quis peccauit: secundum Rich. vbi supra. siue penitens potuit suum peccatum confiteri sine expraessione illius persone siue non etc.

¶ Utrum eadem sit ratio de sigillo confessionis et sigillo secreti: Respondetur quod licet sigillum secreti et sigillum confessionis se habeant secundum inferius et superius. quia omne sigillum confessionis est sigillum secreti et non econtrario. non tamen est eadem ratio de vno sicut de alio. Uerum est quod pec cat mortaliter frangens quodlibet illorum sigillorum. Unde tenet Scotus vbi supra quod siuc ille qui alicui aliqua dicit exprimat quod ea dicit sibi sub sigillo secreti siue non tenetur celare dummodo intelligat quod subsecreto ei dicit. Et addit Rich. vbi supra qui in hoc concordat quod si reuelat: crimen proditionis incurrit. Quod sic limitat sanctus Bonauen. eadem dist. quod nullo modo licet reuelare sigillum secreti nisi in duobus casibus. Primus quando necessitas id exigit: puta quia vergit in periculum aliorum. Secundus: quando obedientia cogit ad reuelandum. Unde contra ista duo et iuramentum et promissio non valet. Unde dicit Panor. in ca. omnis vtriusque. quod si tales assumuntur in testes tenentur quamuis sub sigillo secreti sit eis dictum. non tamen tenentur denunciare. quia aliud est testimonium dicere aliud denunciare. Nam denunciare non tenetur quis quod probare non potest. vii. q. ii placuit. Henricus tamen de ganda. ix. quodli. dicit quod subditus qui recipit aliquid ab eo in secreto non virgens in damnum cuiusquam non tenetur reuelare etiam praelato praecipienti vt reuelet. Et secundum hoc intelligitur quod sanctus Bona. dicit: quod tenetur ex obedientia: quando platus vult scire quod potest cedere in detrimentum religionis aut alterius: alias non. Sigillum vero confessionis nullo modo licet reuclare nisi secundum quod supra dictum est

¶ Utrum confessor dicens aliquem si bi confessum de peccatis suis sit reuelator confessionis Respondetur secundum Rich. vbi supra quod non: quia nihil occultum manifestat: sed solum manifestum quod scit extra confessionem. quia si dixerimus quod peccatum non habemus ipsi nos seducimus etc. i. Ioan. i. Si vero diceret quod est sibi confessus de magnis criminibus et multis: bene esset reuelator confessionis. Quidam etiam dicunt quod dicere talia verba scilicet hoc peccatum audiui in confessione quod est peccatum mortale. Sed est verius secundum Scotum vbi supra nisi per tale deueniatur in noticiam persone quae eum commisit. tamen periculosum est talia dicere. Unde secundum Rich. vbi supra non solum confessor tenetur peccatum sibi in confessione detectum celare: sed etiam paenitentiam sibi iniunctam praesertim quando penitens in manifestando prestentiam sibi iniunctam cederet in praeiudicium fame proprie absque vlla vtilitate aut confessori. Si vero nec fame proprie resultat praeiudicium nec confessori: tunc potest reuelare si vult: tamen non est necesse

¶ Sed diceres. quae est pena reuelantis confessione: Respondet decretalis extra de pe. et remis. c. omnis. quod vltra peccatum mortale debet detrudi tsr arto monasterio: et debet deponi. Si vero laicus reuelat confessionem sibi factam non est ista poenitentia puniendus: sed

¶ Queritur cui incumbit probatio quod talis

¶ salia. relelauit confessionem: Respondet Panor. in c. omnis. quod si confessor confiteatur se dixisse tale peccatum sed negat se habuisse in confessione illud: nisi probet se humisse aliude illud quam per confessionem praesumetur contra eum scilicet quod in confessione hapuit. ar. vi. q. ii placuit. non tamen punietur pena ordinaria: sed pena arbitraria. quia non aperte conuincitur. vbi habetur ar. Quod si semiplene probatum est aliqualiter punitur