Caput 9

Cap. Nonum ostendit illos libros, de quibus erat cota. trouersia, habendos esse sine dubio pro canonicis.

IN secunda huius controuersiae parte polliciti sumus Anos quidem ostensuros, quatuordecim illos libros, qui in dubium suntvocati, canonicos esse. Id vt fiat quam breuissime, sit prima conclusio. eo liiisilihinifinistuasi Baruch a canone sanctarum scripturarum eximere, non solum temerarium, sed etiam erroneum est. Erroneum vero hic appello, quoniam varia & ambigua est huius no minis significatio, id quod haeresi proximum, haeresim non audeo vocare.

Haec primum patet ex concilio Florentino sub Eugenio 4. In Decreto super vnione Iacobinorum & Armeniorum. Vbi Baruch inter Prophetas & sacros auctores annumeratur.

Deinde synodus Tridentina sub Paulo3. aperte librum Baruch in canonicis censet. Erroneum igitur est, illum a canonicis excludere. Nam & Eusebius libro de demonEuangel. cap. 19. Prophetiam Baruch diuinam esse non dubitat affirmare. Affirmat quoque idem Clemens Alexand. lib. 2. paedag. cap. 3.

Denique in vigilia Pentecostes nomine prophetae toti populo Chistiano per omnes ecclesias legitur. Qua in re si Ecclesiae Christi fallerentur, perniciosissime fallerentur. Quid ita? Nempe simul atque populus intelligeret se in re eiusmodi a sacerdotibus Iudificari, nullam deinceps certam fidem haberet, aut prophetias, aut etiam evangelia proponentibus: vt qui in simili causa atque negotio iam & essent falsi & fefellissent. Quod si hic plebis Christianae fides vacillat & claudicat: certe ego non video, quo alio in loco possit firma consistere. Eorum autem, qui vo lunt plebem rudem non a sacerdotum auctoritate pendere, sed per seipsam exquirere, An liber, qui legitur, canonicus sit, iampridem explosa sententia est. Fateamur ergo, ne in ecclesiae doctrina grauiter erremus, librum Baruch, quem illa nomine prophetae a multis annorum centurijs legit, inter canonicos esse censendum. Nec enim viro cuique pio persuaderi potest, Deum passurum fuisse, vtipopulus Christianus tot seculis in re adeo graui deluderetur.

Secunda conclusio. Thobiam, Iudith, Sapientiam, Ecdlesiasticum, duosque Machabaeorum libros a canone reijcere, multo magis erroneum est, ne dicam haereticum. Augustinus in primis hos etiam sex inter alios canonicos enumerat, lib. 2. de doctri. Christian. capitulo 5. vbi diui¬ narum scripturarum catalogum intexuit, ex communi ecclesiae procul dubio sententia. Isidorus quoque 6. etymolog. cap. 1. de his libris loquens ait, quod licet eos Hebrei intra suum canonem non recipiant, sed ecclesia Christiana inter diuinos honorat & praedicat libros.

Hanc praeterea conclusionem definit Innocentius primus in epistola ad Exuperium Tolosanum Episcopum capite vltimo, quo loco sanctarum scripturarum libros inseruit.

Gelasius etiam Papa cum concilio 7O. Episcoporum id decreuit: asseruitque hos quoque libros sanctam & catholicam Romanam ecclesiam in ordine veteris testamenti suscipere ac venerari.

Hanc eandem conclusionem docet concilium tertium Carthaginense. Quod tamen si prouinciale fuit, confirmatum est tamen & a Leone quarto, 20. distin. cap de libellis, & a synodo in Trullo celebrata. Nec mouere nos debet, quod Trullana illa synodus concilium Carthaginense probasse legitur, non concilia. Quoniam apud Graecos Carthaginense vnicum est, quod Graecum vocatur, in cuius 24. c. haec habetur sacrorum librorum annumeratio. Tametsi patres Trullanae synodi non concilium Carthaginense probent numero singulari, vt Gratianus accepit, sed canones editos in noua Carthagine.

Postremo, Hanc eandem conclusionem habes apud duo concilia iam citata, & Florentinum sub Eugenio 4& Tridentinum sub Paulo 3.

Tertia conclusio, Haereticum est epistolam ad Hebraeos inter canonicas non reponere. Primo, quoniam aduersatur definitioni omnium pontificum & conciliorum sacros libros annumerantium: vt Innocentij primi, atque Gelasij, concilij tertij Carthaginensis, Florentini insuperac Tridentini, denique Laodicensis. Quod vtique concum lium manifeste confirmatum est a synodo Trullana.

Deinde probatur haec conclusio, quoniam epistola ad Hebraeos recepta est in concilio Niceno: vt auctor est. D. Thom. in commentarijs super eandem. Rem vero adeo grauem vir 8. non astrueret, nisi compertum habuisset. Praeterea, Manifeste id ostenditur ex concilio Ephesi no, cuius verba sunt. Pontificem & apostolum confessionis nostrae factum esse Christum diuina scriptura commemorat: Si quis ergo Pontificem & apostolum nostrum negat esse factum ipsum Dei verbum, anathema sit. Hactenus concilium. Id autem non alio loco nisi in epistola ad Hebraeos apostolus dixit. Diuina igitur scriptura est: ex cuius etiam solius auctoritate efficax argumentum trahitur ad haeresim reuincendam.

Quod si post tam praeclara & summorum Pontificum & conciliorum testimonia sanctos auctores in huius sentemtiae confirmationem citare voluero, vereor mihi illud ob aiciatur, quod afferam in re non dubia testes minime necessarios. Atqui, non est leue argumentum, quod ex conmuni omnium sanctorum consensione ducitur. Atque vt Graecos scriptores praeteream, quorum omniumCvt Hieronymus ad dardanum aitmanet ad vnum firma consensio: vtque Latinos omittam reliquos praeter vnum Hieronymum Cde quo, quid sentiat, postea disseremus ? D. Augustinus constantissime vbique tenet, hanc epistolam esse canonicam. Nam & libro 2. de doctrina Christi. in canonem sanctarum scripturarum refert, & tertio de Trinit. ita solidam credait huius epistolae auctoritatem, vt ab ea ssicut ne ab aliis quidem diuinis scripturis aberrare non liceat. Cumque post Augustini tempora omnes sancti, omnes Theologi, omnes catholici, pro canonica eam epistolam habuerint, quid est, quod Iuniores isti in meridianam lucem tenebras inferre conantur? Nisi volunt vniuersam Ecclesiam ab hinc mille annos in summo errore, inque magna huius quaestionis ignoratione versatam: cuius videlicet vsu cunctis getibus nomine apostoli haec epistola legitur. Quarta conclusio, Haereticum est epistolam Iacobi in canonicas non referre. Primo, quoniam Hieronymus in lib. de viris illustribus asserit hanc Clicet aliquando fuerit dubitatum paulatim tamen procendente: tempore meruisse auctoritatem. Iam ergo vel D. Hieronymi aetate hanc epistolam ecclesia receperat.

Item quoniam Innocentius & Gelasius, conciliaque omnia, Carthaginense, Laodicense, Florentinum. Tridem tinum, eam inter sacras reposuerunt. His adde sanctos anti quos, quos nominatim etiam postea commemorabimus, omnesque iuniores, cum Veteribus Theologis scolasticis, breuiter omnes catholicos. Vsu quippe ecclesiae legitur vbique gentium pro sacra & apostolica. Abeat igitur Lutherus, & relictis grauissimis testimontis, sibi soli fidem habeat, testi scilicet integro atque incorrupto. Nos autem solido fundamento innixi teneamus illam esse canonicam.

Atque si super hoc ecclesiae fundamentum sane aedificare volumus, secundam epistolam Petri, duas posteriores Ioannis, & illam aliam Iudae in canonicis numeremus, huiusque contrarium dogma haereticum censeamus. Causae enim omnino subsunt eaedem, quas dixi paulo antem.

Prima, Quod huius sententiae fuit Hieronymus in epistola ad Paulinum: Augustinus 2. de doct. Christ. c. 8. lsidorus 6. lib. Etymologiarum c. 1. Damascenus 4. lib. ca18. ne omnes commemorem antiquos. E quibus nullus ex his epistolis tanquam diuinis testimonia non refert. Altera, Quod Innocentius, Gelasius, Concilium Laodicenum, Carthaginense, Florentinum. Tridentinum, illas communi consensu in canonicis supputant. Id quoniam constat inter omnes, fateamur opus est, has esse canonicas. mius iniffugisisinesi.

Postrema, Quod diuersis anni temporibus has ecclesia vniuersalis nomine apostolorum proponit & legit. Qua in recvt aundem locum frequentius vrgeam si populus a sacerdotibus Iudificaretur, nulla postea ratione posset ad duci, vt suis pastoribus etiam in eandem sententiam concurrentibus fidem indubitatam haberet. Quo malo non aliud grauius in ecclesiam posset inuadere. qQuinta conclusio. Librum Apocalypsis a canonicis excipere haereticum est. Patet in primis, quoniam D. Hio ronymo auctore in lib. de viris illustribus, & in epistola ad Dardanum, & in epistola ad Paulinum, & aliis quoquo locis, D. quoque Augustino referente. 2. de doct. Christiecclesia librum Apocalypsis pro canbnico habeti Item. Epiphanius haeresi 5i. quae fuit Alogorum tanqua Haereticos eos refellit, qui Ioannis siue euangelium siue Apocalypsim scripturam sacram esse negant. Et Clemens Alexandrinus lib. 2. Paedago. c. 12. inter scripturas Apocalypsim censet. Et Dionysius libro Eccle. Hierar. cap. 3. evangelistae Ioannis esse comprobat. & Orig. apud Eusebium 6. lib. Eccle. histo. cap. 18. Ipse quoque idem Euse: in Chronicis. Ac Diony. Alex: per Dei spiritum sine dubio Apocalypsim esse scriptam affirmat, Eusebio auctore 7. lib. Eccle: histo. cap. 23. Et Iustinus martyr apud Euseb. lib. 4. Eccle: histo. c. 18. extat locus in dialog. cum Trypho. Et Irenaeus lib. 4. aduersum haereses. Et Chrysost. Suida referente. Et Damas. 4. lib. c. 18. Nam recentiores praetereo, qui hunc etiam librum suis commentariis illustrarunt, Bedam, Cassiodo. Rabbanum, Rupertum, Richar. a sancto Victore, &c.

Quamobrem verissime Tertullianus. lib. 4. aduersus Marcionem astruit, ordinem episcoporum ab apostolis succedentium hunc eundem librum Ioanni Euangelistae tribuere. Scriptura igitur sacra est, si ordini episcoporum ab apostolis succedentium credimus.

Praeterea, Innocentius, Gelasius, Concilium Carthaginense, Florentinum. Tridentinum, inter libros canonicos habendam esse Apocypsim definierunt.

Praeterea concilium Toletanum quartum, Apocalypsim, inquit, multorum conciliorum auctoritas, & praesulum Romanorum synodica decreta, inter diuinos libros recipiendam esse constituerunt. & quia plurimi sunt, qui eius auctoritatem non recipiunt, si quis deinceps non receperit, excommunicationis sententiam habebit. Hacter nus concilium.

Tandem, cum vsu Ecclesiastico nomine Ioannis Euangelistae, hoc est, tanquam sacra populollegenda proponatur: dubitare non licet, quin sit canonica. Quibus rebus & apertissime expositis & firmissime corroboratis, satis docuisse videor id, quod secunda quaestionis huius parte promiseram, Quatuordecim illos libros veteris ac noui testamenti honore diuino cum facris reliquis afficiendos, habendosque post hac citra: controuersiam pro canonicis, i duunuus